Gimnazija Kruševac

Francuska u XIV i XV vekuFrancuska u XIV i XV veku

Profesor Konstantin Dobrota Učenik Veselin Marković

- 1 -

Kruševac, 2002.

- 2 -

Stogodišnji ratStogodišnji rat

Stogodišnji rat je konflikt između Francuske i Engleske koji je trajao od 1337. do 1453. godine, sa povremenim prekidima. Po smrti francuskog kralja Šarla IV iz dinastije Kapea 1328, koji nije imao naslednika, Engleski kralj Edvard III, pozivajući se na pravo svoje majke Izabel, rođene sestre preminulog kralja, tvrdi svoje pravo na francuski tron, kako bi obezbedio i proširio svoje posede na teritoriji Francuske. Međutim Francuzi, pozivajući se na Salički zakon, po kome kralja može da nasledi samo muški potomak, kraljev zahtev odbijaju. Za monarha 1337. biva postavljen Filip VI iz dinastije Valoa.

Grb Kapea Grb Valoa

Edvardovi napadi koji su usledili, uglavnom su bili uspešni. Uspeva da zadobije pobede u bitkama kod Srea 1346. godine i kod Poatjea 1356, kada englesku vojsku predvodi kraljev sin Crni Princ Edvard. Za to su uglavnom zaslužni njegovi odredi dobro opremljenih strelaca, koji su svojim velikim lukovima uspešno gađali i na daljinama većim od trista metara. Francuski riteri su takođe bili dobro opremljeni, ali se njihova taktika pojedinačnog napada pokazala kao neefikasna. Zbog toga su se Francuzi uglavnom služili plaćeničkom vojskom i vatrenim oružjem.

Edvard III Grb Edvarda III

Za vreme vladavine kralja Ričarda II, između 1377. i 1399, dolazi do zatišja. Po dolasku na vlast Henrija V ponovo se rasplamsavaju sukobi. Nakon pobede u bici kod Agnjekua 1415. god, on biva prihvaćen za naslednika kralja Šarla VII, čijom je ćerkom, Katrin,

- 3 -

bio oženjen. Građanski rat između Burgundije i Armanje iskoristio je da sklopi savez sa burgundijskim vojvodama. Posle rane smrti kralja Henrija 1422, njegov nejaki sin Henri VI nesleđuje engleski i francuski presto. Tome se uzprotivila Armanja, koja podršku daje Šarlu, najstarijem sinu svrgnog kralja. Hladni rat je nastavljen sve do pobune u Orleanu 1429. god. U njoj se posebno istakla Jovanka (Žoan) Orleanka, seljanka iz Arka koja, misleći da je šalju nebeske sile, dobija od prestolonaslednika dozvolu da uđe u bitku, i dižući moral vojske svojim učešćem u borbama, zadobija pobedu. Ona potom prisustvuje Šarlovog krunisanja, koji postaje kralj Šarl VII. Nakon neuspelog pokušaja da oslobodi Pariz 1430. Burgundi hvataju Jovanku i iduće godine je spaljuju na lomači kao lažnog proroka. Burgundija pod vođstvom Filipa Dobrog priznaje kralja i vraća mu Pariz 1435. godine.

Jovanka Orleanka Šarl VII

Po izbijanju rata ruža, engleski napadi na Francusku jenjavaju, a oni gube sve kontinentalne teritorije osim tvrđave Kale. Privrede obe zemlje tokom rata su pretrpele ogramane gubitke, a Francuske teritorije bile su strahovito opustošene.

Ujedinjenje francuskih zemaljaUjedinjenje francuskih zemalja

Po srštetku dugog rata s Engleskom, Francuskoj je zapretila nova opasnost – unutrašnji sukobi oko vlasti, koje su protiv kralja Luja XI iz dinastije Valoa poveli članovi njenih sporednih grana. Luj XI (1461.-1483.) bio je vrstan dipolomata. Uspešno se izborio sa unutrašnjim i spoljnim neprijateljima, i utemeljio efikasnu centralnu administraciju. Da bi stvorio utisak podrške, koristio se odredjenim brojem komisija, s čijim se jednim predstavnikom sastajao lično. Sveo je ulogu sudova na minimum i ukinuo očeve pragmatične sankcije Bordžijama, time donekle poboljšavši odnos sa crkvom. Povećao je namete, a vellikim delom tog novca bi kupovao naklonost i podšku. Pored toga, podsticao je privredu, kao i unutrašnju i spoljnu trgovinu. Luj XI je za savetnike uzimao ljude skromnog porekla, koje bi bogato nagradjivao, a na sebe bi trošio malo novca. Zbog straha od atentata, poslednje godine života proveo je zatvoren u kuli, u Turu.

Luj XI

- 4 -

Do četrnaestog veka Francuska teritorija bila je izdeljenja na manje države, svaka od njih naseljena različitim stanovništvom i sa jezicima koji su se razlikovali jedni od drugih. Za vreme vladavine Šarla VII i Luja XI iz dinastije Valoa u petnaestom veku, teritorije su ujedinjene, a lokalni jezici bivaju postepeno zamenjivani jednim zajedničkim. Među Francuzima se razvija svest o nacionalnom jedinstvu.

- 5 -

Francuska po krunisanju Luja XI, 1461. godine

- 6 -