foundation stage · web viewag Úsáid na matamaitice--an bonnchéim using mathematics--foundation...

CCEA Comment bank for Primary Schools 07/08

Cumarsáid trasna an churaclaim--An Bhonnchéim Communication across curriculum—Foundation Stage

Labhairt agus Éisteacht--An Bhonnchéim Talking and Listening--Foundation Stageéisteann <ainm> go cúramach le réimse scéalta, dánta agus ceoil listens attentively to a range of stories, poems and musicéisteann <ainm> le comhráite daoine fásta agus páistí eile agus déanann <sé/sí> sealaíocht iontu

listens and takes turns in conversations with adults and other children

labhraíonn <ainm> go soiléir ar a <thaithí/taithí> féin speaks clearly about <his/her> own experiencescuireann <ainm> treoracha aon chéime i gcrích carries out single step instructionsdéanann <ainm> réamhaithrisí makes predictionsathinsíonn <ainm> scéalta retells storiescuireann agus freagraíonn <ainm> ceisteanna asks and answers questionstuigeann <ainm > go bhfuil rím idir focail áirithe knows that some words rhymeéisteann <ainm> go cúramach agus tugann freagairt mhaith ar scéalta agus dhánta

listens attentively and makes a good response to stories and poems

tugann agus míníonn <ainm> treoracha simplí gives and explains simple instructionscuireann <ainm> a smaointe agus a <bharúlacha/barúlacha> in iúl do dhaoine eile

tells others about <his/her> thoughts and ideas

cuireann agus freagraíonn <ainm> ceisteanna cuí asks and answers appropriate questionslabhraíonn <ainm> go muiníneach i ndíospóireachtaí ranga agus grúpa

speaks confidently during class and group discussions

baineann <ainm> úsáid as réimse leathan d’fhocail agus <é/í> ag labhairt le daoine fásta agus le páistí eile

uses a wide range of words when talking to adults and other children

athinsíonn <ainm> scéalta agus eispéiris go mion agus san ord ceart retells stories and experiences in detail and in the right ordertugann <ainm> fáthanna a thacaíonn lena <thuairimí/tuairimí> offers reasons to support opinionsléiríonn <ainm> tuiscint ar fhuaimeanna ag tús, i lár agus ag deireadh focal

shows an awareness of sounds at the beginning, middle and end of words

Léitheoireacht--An Bhonnchéim Reading—Foundation Stagebaineann <ainm> sult as leabhair a roinnt le daoine fásta ar scoil agus sa bhaile

enjoys sharing books with adults in school and at home

baineann <ainm> sult as a bheith ag amharc ar leabhair <leis/léi> féin enjoys looking at books by <himself/herself>léiríonn <ainm> dúil i bhfoghlaim na léitheoireachta shows a desire to learn to readaithníonn <ainm> an difear idir pictiúir agus cló knows the difference between pictures and printtuigeann <ainm> go bhfuil brí i bpictiúir agus i gcló knows that pictures and print carry meaninglabhraíonn <ainm> faoi leabhair ag úsáid teanga mar chlúdach, leathanach, údar

talks about books using language such as cover, page, author

CCEA Primary Comment Bank 07/08—Irish (with English) version1

aithníonn <ainm> comharthaí agus lipéid choitianta sa timpeallacht mar chomharthaí siopa, lipéid ar bhia

recognises some familiar signs and labels in the environment, such as shop signs and labels on food

tuigeann <ainm> go gcuireann litreacha fuaimeanna in iúl understands that sounds are represented by lettersléann <ainm> focail áirithe nuair a fheictear i gcomhthéacs iad reads on sight some words in a meaningful context léann <ainm> réimse de théacsanna simplí le neamhspleáchas áirithe reads a range of simple texts with some independenceléann <ainm> os ard agus tugann <sé/sí> iarracht ar fhocail neamhchoitianta

reads aloud and has a go at unfamiliar words

úsáideann <ainm> seifteanna éagsúla le focail neamhchoitianta a oibriú amach

uses a range of ways to work out unfamiliar words

tosaíonn <ainm> ag léamh os ard le mothú agus muinín áirithe begins to read aloud with some expression and confidenceléann <ainm> go ciúin ar feadh tamaill bhig reads silently for a short period of timeroghnaíonn <ainm> leabhar/téacs ar chúis ar leith selects a book/text for a specific purposetuigeann <ainm> a bhfuil léite <aige/aici> agus labhraíonn <sé/sí> air understands what <he/she> has read and talks about itathinsíonn <ainm> rud a tharla i scéal agus déanann <sé/sí> réamhaithris ar an chéad rud eile a tharlóidh

retells what has happened in a story and predicts what will happen next

léann agus leanann <ainm > treoracha simplí reads and follows simple instructionsScríbhneoireacht--An Bhonnchéim Writing--Foundation Stagelabhraíonn <ainm> ar a <chuid/cuid> smaointe agus tuairimí agus <é/í> i mbun líníochta agus péinteála

talks about <his/her> thoughts and ideas when drawing and painting

aithníonn <ainm> an difear idir líníochtaí agus scríbhneoireacht knows the difference between drawings and writinglabhraíonn <ainm> ar a mbeidh á scríobh <aige/aici> talks about what <he/she> is going to writebaineann <ainm> sult as páirt a ghlacadh i seisiúin comhscríbhneoireachta

enjoys taking part in shared writing sessions

labhraíonn <ainm> faoi na cineálacha éagsúla scríbhneoireachta mar liostaí, oidis agus scéalta

talks about different sorts of writing such as lists, recipes and stories

scríobhann <ainm> i suímh éagsúla, súgradh, mar shampla, writes in a variety of situations such as playtosaíonn <ainm> ar fhocail choitianta a scríobh begins to write familiar wordsléiríonn <ainm> smacht éigin agus <é/í> ag scríobh litreacha agus ag spásáil focal

shows some control when writing letters and spacing words

scríobhann <ainm> le treoir ón mhúinteoir i ndiaidh ullmhú i gcomhpháirt

writes with teacher guidance following shared preparation

tosaíonn <ainm> ag scríobh go neamhspleách in abairtí le poncaíocht bheacht de ghnáth

begins to write independently in sentences with generally accurate punctuation

scríobhann <ainm> ag úsáid ceannlitreacha agus lánstadanna sna háiteanna cearta

writes using capital letters and full stops in the right places

tosaíonn <ainm> ag léamh agus ag seiceáil a <chuid/cuid> scríbhneoireachta

begins to read and check <his/her> writing

tosaíonn <ainm> ag cur a smaointe san ord ceart agus <é/í> ag scríobh

begins to put <his/her> ideas in the right order when writing


baineann <ainm> úsáid as réimse focal agus <é/í> ag scríobh uses a range of words when writingtá roinnt dóigheanna ar eolas ag <ainm> le focail neamhchoitianta a litriú

knows some ways to work out how to spell unfamiliar words

léiríonn <ainm> smacht ar scríobh litreacha cás íochtair agus cás uachtair, ar mhéid agus spásáil

shows control over formation of lower and upper case letters, size and spacing

Cumarsáid trasna an churaclaim—Eochairchéim 1-2 Communication across the curriculum—Key Stage 1-2

Labhairt agus Éisteacht--Leibhéal 1 Talking and Listening--Level 1éisteann <ainm> le agus tuigeann <sé/sí> faisnéis shimplí listens to and understands simple informationglacann <ainm> ról agus <é/í> ag súgradh takes on a role during playtuigeann <ainm> an bhrí atá le mínithe gearra agus díospóireachtaí simplí

understands the meaning of short explanations and simple discussions

leanann <ainm> treoracha aon chéime follows single step instructions cuireann agus freagraíonn <ainm> ceisteanna simplí asks and answers simple questionslabhraíonn <ainm> ina <chuid/cuid> focal féin ar a smaointe agus a <mhothúcháin/mothúcháin>

talks in <his/her> own words about <his/her> thoughts and feelings

labhraíonn <ainm> ar dhóigh shamhlaíoch le linn súgartha talks in an imaginative way during play déanann <ainm> iarracht labhairt ar rudaí a dhéanann <sé/sí> nó ar rudaí a tharlaíonn

makes some attempt to talk about things <he/she> does or events that happen

labhraíonn <ainm> ar an dóigh go gcluinfidh agus go dtuigfidh daoine <é/í>

speaks so that <he/she> can be heard and understood

amharcann <ainm> i súil an éisteora makes eye contact with the listenerdéanann <ainm> sealaíocht agus <é/í> ag caint agus ag éisteacht le daoine eile

takes <his/her> turn when talking and listening to others

Labhairt agus Éisteacht--Leibhéal 2 Talking and Listening--Level 2éisteann <ainm> leis na príomhphointí i gcomhrá nó i míniú gearr a fháil

listens for the main points of a conversation or short explanation

glacann <ainm> páirt in imirt ról le daoine eile takes part in role-play with othersleanann <ainm> treoracha simplí soiléire follows short, straightforward instructionsleanann <ainm> díospóireacht agus glacann <sé/sí> páirt ag am cuí nuair a bhíonn rud le rá <aige/aici>

follows a discussion and joins in at a suitable time when <he/she> has something to say

cuireann <ainm> ceisteanna le heolas a fháil agus freagraíonn <sé/sí> ceisteanna daoine eile

asks questions to find out information and answers questions from others

labhraíonn <ainm> ina <chuid/cuid> focal féin ar a smaointe, ar na rudaí a shamhlaíonn <sé/sí> agus ar a <bharúlacha/barúlacha>

talks in <his/her> own words about <his/her> thoughts, imaginings and opinions

labhraíonn <ainm> ar rudaí san ord ina dtarlaíonn siad talks about events in the order in which they happenlabhraíonn <ainm> go soiléir le go dtuigfidh daoine <é/í> speaks clearly so that <he/she> can be understoodúsáideann <ainm> comharthaíocht choirp lena chur in iúl go bhfuil uses body language to show <he/she> is listening


<sé/sí> ag éisteacht

Labhairt agus Éisteacht--Leibhéal 3 Talking and Listening--Level 3éisteann <ainm> le faisnéis ar leith a fháil listens to find specific informationglacann <ainm> ról i gcásanna áirithe takes on a role in given situationsleanann <ainm> na príomhphointí i bplé follows the main points of a discussiondeir <ainm> rudaí a chuireann tuiscint in iúl makes comments which show understandingcuireann <ainm> ceisteanna ar a gcluineann <sé/sí> asks questions about what <he/she> hears míníonn <ainm> a <bharúlacha/barúlacha> agus a smaointe explains <his/her> views and thinkingbaineann <ainm> úsáid as focail chuí len <é/í> féin a chur in iúl uses suitable words to express <himself/herself>labhraíonn <ainm> ar rudaí san ord ina dtarlaíonn siad talks about events in the order in which they happendéanann <ainm> iarracht éigin lena bhfuil le rá <aige/aici> a phleanáil makes some attempt to plan <his/her> talk labhraíonn <ainm> ar dhóigh dhifriúil do lucht éisteachta difriúil speaks in different ways for different audiencestuigeann <ainm> go mbeidh éifeacht ag an chomharthaíocht choirp <aige/aici> ar an éisteoir

understands that <his/her> body language may have an effect on the listener

Labhairt agus Éisteacht--Leibhéal 4 Talking and Listening--Level 4éisteann <ainm> agus díríonn <sé/sí> a <aigne/haigne> ar rud listens and concentrates bíonn a <chuid/cuid> tuairimí féin ag <ainm> i ról brings <his/her> own ideas to a rolecuireann <ainm> a smaointe féin chun tosaigh le plé a choinneáil beo offers and builds on ideas to keep discussion goingsmaoiníonn <ainm> ar thuairimí daoine eile agus cuireann a <bharúlacha/barúlacha> féin fúthu in iúl

picks up on other people’s ideas and says what <he/she> thinks about them

deir <ainm> ar dhóigh chuí cad é a shíleann <sé/sí> faoi smaointe daoine eile

says what <he/she> thinks about others’ ideas in an appropriate way

cuireann <ainm> faisnéis, smaointe agus barúlacha in iúl go soiléir expresses information, ideas and opinions clearlybaineann <ainm> úsáid as focail a bhfuil baint acu leis an suíomh agus leis an ábhar

uses words that are relevant to the situation and topic

pleanálann <ainm> an dóigh is fearr le tabhairt faoi ghníomhaíochtaí Labhartha agus Éisteachta

plans how best to go about Talking and Listening activities

pleanálann <ainm> an dóigh lena <phríomhphointí/príomhphointí> a chur in iúl

plans how to make <his/her> key points

cuireann <ainm> a <chuid/cuid> smaointe agus barúlacha féin i gcrích follows through with <his/her> own ideas and opinionslabhraíonn <ainm> ar dhóigh a mhúsclaíonn spéis na n-éisteoirí speaks in a way that gets the interest of listenersbaineann <ainm> úsáid as comharthaíocht choirp le spéis an éisteora a mhúscailt

uses body language to get the interest of the listener

Labhairt agus Éisteacht--Leibhéal 5 Talking and Listening--Level 5éisteann <ainm> go géar lena bhfuil á rá agus tuigeann faisnéis agus smaointe ábhartha

listens closely to what is said and picks up on relevant information and ideas

baineann <ainm> úsáid as smaointe ábhartha i róil dhifriúla uses relevant ideas in different roles


cuireann <ainm> ceisteanna le smaointe a thaiscéaladh agus a fhorbairt

asks questions to explore and develop ideas

cuireann <ainm> fáthanna chun tosaigh le tacú lena <chuid/cuid> smaointe féin

offers reasons to support <his/her> own ideas

tugann <ainm> dúshlán smaointe daoine eile ar dhóigh chuí challenges the views of others in an appropriate mannerléiríonn <ainm> tuiscint trí shonraí faisnéise a chur in iúl shows understanding by communicating detailed informationúsáideann <ainm> focail a bhfuil baint acu le suíomh agus ábhar ar leith

uses words that are specific to situation and topic

eagraíonn <ainm> pointí in ord soiléir organises points in a clear sequencebaineann <ainm> úsáid as teanga d’aonghnó le freagairt áirithe a mhúscailt

deliberately uses language to get a particular response

labhraíonn <ainm> ar dhóigh a oireann do réimse d’éisteoirí agus d’ócáidí

speaks in a way that suits a range of listeners and situations

baineann <ainm> úsáid as comharthaíocht choirp d’aonghnó le freagairt áirithe a mhúscailt

deliberately uses body language to get a particular response

Léitheoireacht--Leibhéal 1 Reading--Level 1tuigeann <ainm> go gcuireann cló, pictiúir agus íomhánna rud éigin in iúl

understands that print, pictures and images can tell us something

aithníonn <ainm> fuaimeanna áirithe i bhfocail recognises some sounds in wordsmeaitseálann <ainm> litreacha leis na fuaimeanna a dhéanann siad agus úsáideann <sé/sí> é seo ina <chuid/cuid> léitheoireachta

matches letters with the sounds they make and uses this in reading

aithníonn <ainm> focail, comharthaí agus siombailí coitianta áirithe ina <thimpeallacht/timpeallacht>

recognises some everyday words, signs and symbols in <his/her> surroundings

baineann <ainm> úsáid as leideanna pictiúir le cuidiú <leis/léi> eolas a aimsiú

uses picture clues to help <him/her> find information

úsáideann <ainm> teanga áirithe a bhaineann le leabhair uses some language connected with books labhraíonn <ainm> ar a mbíonn á léamh <aige/aici> agus freagraíonn <sé/sí> ceisteanna

talks about what <he/she> reads and answers questions

Léitheoireacht--Leibhéal 2 Reading--Level 2tuigeann agus athinsíonn <ainm> a mbíonn á léamh <aige/aici> understands and retells what <he/she> readscuireann <ainm> faisnéis san ord ceart puts information in the right order baineann <ainm> úsáid as straitéisí éagsúla le focail neamhchoitianta a léamh

uses various strategies to read unfamiliar words

aimsíonn <ainm> faisnéis le ceisteanna i dtéacs áirithe a fhreagairt finds information to answer questions in a given textúsáideann <ainm> faisnéis ar an aibítir agus/nó leideanna amhairc le faisnéis a aimsiú

uses knowledge of the alphabet and/or visual clues to find information

aithníonn <ainm> go gcuireann daoine téacsanna le chéile ar dhóigheanna éagsúla

recognises that texts are put together in a variety of ways

cuireann <ainm> ceisteanna agus nochtann <sé/sí> barúil asks questions and gives an opinion


déanann <ainm> réamhaithris bunaithe ar a mbíonn á léamh <aige/aici>

makes a prediction based on what <he/she> reads

Léitheoireacht--Leibhéal 3 Reading--Level 3athinsíonn <ainm> a mbíonn á léamh <aige/aici> ina <chuid/cuid> focal féin agus in ord

retells what <he/she> reads in <his/her> own words and in sequence

tuigeann <ainm> na príomhphointí i dtéacs understands the main points of a textbaineann <ainm> úsáid as réimse de straitéisí léitheoireachta gan chuidiú

uses a range of reading strategies without help

tuigeann <ainm> go mbíonn téacsanna á scríobh agus á gcur in ord ar dhóigheanna difriúla

understands that texts are written and organised in different ways

baineann <ainm> úsáid as a <thuiscint/tuiscint> ar an dóigh a mbíonn téacsanna á gcur le chéile le heolas a aimsiú

uses <his/her> understanding of how texts are organised to find information

tuigeann <ainm> go mbíonn cineálacha difriúla de théacsanna á gcur le chéile ar dhóigheanna difriúla

realises that different types of texts are put together in different ways

déanann <ainm> tátail ón eolas sa téacs makes deductions from the information in the textnochtann <ainm> barúil ar a mbíonn á léamh <aige/aici> agus ar an fháth leis

gives an opinion about what <he/she> reads and the reason for it

Léitheoireacht--Leibhéal 4 Reading--Level 4sainaithníonn agus tuigeann <ainm> na príomhphointí agus na smaointe

identifies and understands the main points and ideas

déanann <ainm> achoimre ar na príomhphointí agus na smaointe summarises the main points and ideasléann <ainm> go neamhspleách reads independentlyaimsíonn <ainm> faisnéis agus baineann úsáid chuí aisti finds information and makes appropriate use of ittuigeann <ainm> cad é mar atá cuid de théacs curtha le chéile ar mhaithe le spriocghrúpa agus cuspóir

understands how parts of a text are put together to suit audience and purpose

tuigeann <ainm> mínithe ceilte agus a bhfuil i gceist ag an údar picks up on underlying meanings and reads between the linestacaíonn <ainm> lena <bharúil/barúil> féin trí rudaí a mhíniú backs up <his/her> opinion by giving explanationsLéitheoireacht--Leibhéal 5 Reading--Level 5baineann <ainm> úsáid as sonraí téacs le cur lena <thuiscint/tuiscint> uses details of text to deepen <his/her> understandingsainaithníonn <ainm> na téamaí, na pointí, na próisis nó na smaointe is tábhachtaí

identifies the main themes, points, processes or ideas

roghnaíonn agus láimhseálann <ainm> faisnéis ó fhoinsí éagsúla selects and manages information from a variety of sourcesaithníonn <ainm> rún an scríbhneora agus tuigeann mínithe agus meonta ceilte

recognises the intentions of the writer and picks up on underlying meanings and attitudes

sainaithníonn <ainm> an difear idir fíoras agus barúil identifies the difference between fact and opinionmíníonn <ainm> an dóigh a mbíonn teanga agus struchtúr ag feidhmiú explains how language and structure workmíníonn <ainm> an dóigh a mbíonn leagan amach agus gnéithe eile amhairc ag feidhmiú

explains how layout and other visual features work


úsáideann <ainm> fianaise ó théacsanna le tacú lena <thuairimí/tuairimí> agus le tátail a dhéanamh

uses evidence from texts to back up <his/her> views and draw conclusions

Scríbhneoireacht--Leibhéal 1 Writing--Level 1labhraíonn <ainm> ar a mbeidh á scríobh <aige/aici> talks about what <he/she> is going to writetaifeadann <ainm> smaointe, mothúcháin agus tuairimí ag úsáid siombailí agus pictiúr

records thoughts, feelings and ideas using symbols and pictures

taifeadann <ainm> tuairimí ag úsáid focal, nathanna nó abairtí simplí records ideas using words, phrases or simple sentences meaitseálann <ainm> litreacha leis na fuaimeanna a dhéanann siad agus úsáideann <sé/sí> é seo le focail a scríobh

matches letters with the sounds they make and uses this to write words

scríobhann <ainm> focail phearsanta thábhachtacha writes words which are personal and important déanann <ainm> litreacha cás íochtair agus litreacha cás uachtair forms lower and upper case letters

Scríbhneoireacht--Leibhéal 2 Writing--Level 2labhraíonn <ainm> ar a mbeidh á scríobh <aige/aici> agus ar an dóigh a leagfaidh <sé/sí> a <chuid/cuid> scríbhneoireachta amach

talks about what <he/she> is going to write and how <he/she> is going to set out <his/her> writing

téann <ainm> siar ar a <chuid/cuid> scríbhneoireachta lena sheiceáil go bhfuil an rud a bhí ina <intinn/hinitinn> déanta <aige/aici> agus le hathruithe a dhéanamh

looks back over <his/her> writing to check if <he/she> has done what <he/she> set out to do and makes changes

scríobhann <ainm> ar a smaointe, <mhothúcháin/mothúcháin> agus <thuairimí/tuairimí> ag úsáid stór focal simplí

writes about <his/her> thoughts, feelings and ideas using simple vocabulary

baineann <ainm> úsáid as poncaíocht bhunúsach uses basic punctuation litríonn agus scríobhann <ainm> focail choitianta le go n-aithneoidh daoine iad

spells and writes common words so that they can be recognised

déanann <ainm> scríbhneoireacht is féidir a léamh produces handwriting that can be readScríbhneoireacht--Leibhéal 3 Writing--Level 3labhraíonn <ainm> ar a <chuid/cuid> scríbhneoireachta agus déanann <sé/sí> plean di

talks about and plans <his/her> writing

cuireann <ainm> feabhas ar a <chuid/cuid> scríbhneoireachta makes improvements to <his/her> writing eagraíonn <ainm> a <chuid/cuid> scríbhneoireachta sa dóigh go leanfaidh sé struchtúr cuí

organises <his/her> writing so that it follows a suitable structure

scríobhann <ainm> ar a smaointe agus a <bharúlacha/barúlacha> writes about <his/her> ideas and opinionscuireann <ainm> sonraí isteach le go mbeidh brí níos soiléire ann adds detail to make the meaning more clearbaineann <ainm> úsáid as focail éagsúla chuí le go mbeidh a <chuid/cuid> scríbhneoireachta níos spéisiúla

uses a variety of suitable words to make <his/her> writing more interesting

scríobhann <ainm> i bhfoirm a oireann don tasc writes in a form to suit the taskroghnaíonn <ainm> dóigheanna éagsúla le habairtí a thosnú chooses a variety of ways to begin sentencesúsáideann <ainm> poncaíocht bhunúsach agus gramadach go cruinn uses basic punctuation and grammar accuratelylitríonn <ainm> focail choitianta agus focail topaice mar is ceart spells frequently used and topic words correctly


déanann <ainm> scríbhneoireacht atá cruinn i bhfoirm agus comhsheasmhach i méid

produces handwriting which is accurately formed and consistent in size

Scríbhneoireacht--Leibhéal 4 Writing--Level 4seiceálann agus ceartaíonn <ainm> a <chuid/cuid> scríbhneoireachta le cruinneas agus míniú a fheabhsú

checks and corrects <his/her> writing to improve accuracy and meaning

cuireann <ainm> struchtúr ar smaointe don scríbhneoireacht, úsáid alt san áireamh

structures ideas for writing, including the use of paragraphs

cuireann <ainm> smaointe, mothúcháin agus barúlacha in iúl, ag tabhairt mínithe

expresses thoughts, feelings and opinions, giving reasons

cuireann <ainm> míniú in iúl go soiléir trí fhocail a úsáid mar is ceart agus trí go leor sonraí a thabhairt

gets meaning across clearly by using words correctly and by giving sufficient detail

scríobhann <ainm> ar dhóigheanna difriúla ag brath ar cad chuige agus cé dó a bhfuil <sé/sí> ag scríobh

writes in different ways depending on why <he/she> is writing and who <he/she> is writing for

baineann <ainm> úsáid as réimse de struchtúir abairte uses a range of sentence structuresbaineann <ainm> úsáid as réimse poncaíochta go cruinn uses a range of punctuation accuratelybaineann <ainm> úsáid as litriú agus gramadach chruinn ar gach ócáid nach mór

uses accurate spelling and grammar on most occasions

Scríbhneoireacht--Leibhéal 5 Writing--Level 5déanann <ainm> athruithe le caighdeán a <chuid/cuid> scríbhneoireachta a fheabhsú

makes changes in order to improve the quality of <his/her> writing

cuireann <ainm> struchtúr ar a scríbhneoireacht ar dhóigh loighciúil structures <his/her> writing in a logical waycuireann <ainm> mínithe agus smaointe in iúl trí fhocail bheachta a úsáid

gets meaning and ideas across by using precise words

baineann <ainm> úsáid as ábhar ábhartha ag brath ar cé dó agus cad chuige a bhfuil <sé/sí> ag scríobh

uses content that is relevant depending on who <he/she> is writing for and why <he/she> is writing

cuireann <ainm> faisnéis in iúl go héifeachtúil, agus stíl fhoirmiúil in úsáid nuair is cuí

gets information across effectively, using a formal style when appropriate

baineann <ainm> úsáid as struchtúir abairte lena <mhíniú/míniú> a chur in iúl

uses sentence structures to get <his/her> meaning across

baineann <ainm> úsáid as réimse poncaíochta go comhsheasmhach beacht

uses a range of punctuation consistently and accurately

baineann <ainm> úsáid as gramadach agus litriú beacht uses accurate grammar and spelling

Matamaitic á hÚsáid trasna an churaclaim—An Bhonnchéim

Using Mathematics across the curriculum—Foundation Stage

Ag Úsáid na Matamaitice--An Bonnchéim Using Mathematics--Foundation Stagebaineann <ainm> sult as páirt a ghlacadh i ngníomhaíochtaí enjoys taking part in mathematical activities


matamaiticiúlabaineann <ainm> úsáid as teanga chuí mhatamaiticiúil le cur síos ar a <chuid/cuid> oibre

uses appropriate mathematical language to describe <his/her> work

sórtálann agus athshórtálann <ainm> ábhair do chritéir dhifriúla agus labhraíonn <sé/sí> ar a bhfuil déanta <aige/aici>

sorts and re-sorts materials for different criteria and talks about what <he/she> has done

cuireann <ainm> ord ar uimhreacha agus ar thacair taobh istigh de 10 orders numerals and sets within 10tuigeann <ainm> uimhreacha atá níos mo ná /níos lú ná knows numbers that are more/less thanis féidir le <ainm> tacair a chomhcheangal can combine setsbaineann <ainm> úsáid as airgead i ngníomhaíochtaí siopadóireachta uses money in shopping activitiessuimíonn agus dealaíonn <ainm> a fhad le 10 ag úsáid rudaí adds and subtracts up to 10 using real objectsdéanann <ainm> cuntas chun tosaigh agus siar ag tosú ag áit dhifriúil counts forwards and backwards from different starting pointsaithníonn <ainm> uimhreacha a fhad le 20 recognises numbers to 20déanann <ainm> áirimh ó mheabhair mar 1 níos mó ná/níos lú ná a fhad le 20, dúbailtí a fhad le 10

carries out mental calculations such as 1 more/less than up to 20, doubles to 10

suimíonn agus dealaíonn <ainm> ó mheabhair taobh istigh de 10 mentally adds and subtracts within 10tuigeann <ainm> gur uimhreacha sna déaga iad 10 móide uimhir eile understands that teen numbers are 10 plus another numberdéanann <ainm> réamhaithris ar sheichimh in uimhreacha predicts sequences in numberdéanann <ainm> tomhas ciallmhar ar chainníochtaí taobh istigh de 10 makes a sensible guess of quantities within 10

Matamaitic á hÚsáid trasna an churaclaim—Eochairchéim 1-2

Using Mathematics across the curriculum—Key Stage 1-2

Ag Úsaid agus ag Feidhmiú--Leibhéal 1 Using and Applying-- Level 1is féidir le <ainm> an trealamh a bhíonn de dhíth a úsáid le fadhbanna praiticiúla simplí

can use the equipment needed for simple, practical problems

labhraíonn <ainm> ar dhóigheanna le fadhbanna simplí coitianta a réiteach

talks about ways to solve simple, everyday problems

is féidir le <ainm> cuntas chun tosaigh agus siar ó áit ar leith can count forwards and backwards from a given pointis féidir le <ainm> labhairt ar phatrúin shimplí agus a rá cad é an chéad rud eile

can talk about simple patterns and say what comes next

is féidir le <ainm> faisnéis a bhailiú agus labhairt uirthi can collect information and talk about itis féidir le <ainm> a<chuid/cuid> oibre a thaispeáint ag úsáid pictiúr agus rudaí

can show <his/her> work using pictures and objects

labhraíonn <ainm> ar a <chuid/cuid> oibre agus teanga shimplí mhatamaiticiúil in úsáid

talks about <his/her> work using some simple mathematical language

Ag Úsaid agus ag Feidhmiú--Leibhéal 2 Using and Applying--Level 2is féidir le <ainm> an dóigh le gníomhaíocht nó fadhb a dhéanamh a mholadh

can suggest how to do an activity or problem


is féidir le <ainm> trealamh a roghnú agus a úsáid d’fhadhb shimplí phraiticiúil

can select and use equipment for a simple, practical problem

is féidir le <ainm> an modh ceart áirimh a úsáid le fadhb a réiteach can use the right method of calculation to solve a problemtá <ainm> ag tosú ar an fhreagra a oibriú amach ó mheabhair is beginning to work out the answer ‘in <his/her> head’is féidir le <ainm> patrúin agus gaoil shimplí a aithint agus bheith ag labhairt ar an chéad rud eile

can recognise patterns and simple relationships and talk about what comes next

is féidir le <ainm> faisnéis a bhailiú agus bheith ag labhairt ar a brí can collect information and talk about what it meansis féidir le <ainm> dóigheanna lena <fhreagraí/freagraí> a thaifeadadh a mholadh

can suggest some ways of recording <his/her> answers

labhraíonn <ainm> ar a <obair/hobair> agus teanga shimplí mhatamaiticiúil in úsáid

talks about <his/her> work using simple mathematical language

Ag Úsáid agus Ag Feidhmiú--Leibhéal 3 Using and Applying--Level 3is féidir le <ainm> dóigheanna difriúla le tabhairt faoi ghníomhaíocht nó fhadhb a mholadh

can suggest different ways to approach an activity or problem

is féidir le <ainm> trealamh cuí a roghnú agus a úsáid d’fhadhb phraiticiúil

can select and use suitable equipment for a practical problem

roghnaíonn <ainm> an cineál cuí matamaitice lena úsáid selects the appropriate type of mathematics to usetá <ainm> ag tosú ar a <chuid/cuid> oibre féin a eagrú agus a sheiceáil

is beginning to organise and check <his/her> own work

baineann <ainm> úsáid éifeachtúil as modhanna ó mheabhair leis an fhreagra a oibriú amach

uses mental methods effectively to work out the answer

is féidir le <ainm> patrúin agus gaoil a shainaithint agus a mhíniú agus réamhaithrisí a dhéanamh

can identify and explain patterns and relationships and make predictions

is féidir le <ainm> faisnéis a aimsiú agus a bhailiú agus a brí a thuiscint

can find and collect information and understand what it means

is féidir le <ainm> a <thorthaí/torthaí>a thaifeadadh, a chur i láthair agus in iúl ar dhóigh shimplí

can record, present and communicate <his/her> findings in simple ways

Ag Úsáid agus Ag Feidhmiú--Leibhéal 4 Using and Applying--Level 4is féidir le <ainm> an trealamh agus an mhatamaitic cheart d’fhadhb a shainaithint agus a úsáid

can identify and use the right equipment and mathematics for a problem

is féidir le <ainm> pleanáil agus bheith ag obair ar dhóigh eagraithe can plan and work in an organised wayseiceálann <ainm> a <chuid/cuid> oibre le haghaidh cruinnis checks <his/her> work for accuracybaineann <ainm> úsáid as dóigheanna difriúla le fadhbanna a réiteach uses different ways to solve problemstaiscéalann <ainm> patrúin agus gaoil explores patterns and relationshipsis féidir le <ainm> a <thorthaí/torthaí>a chur i láthair agus a mhíniú go soiléir

can present and explain <his/her> findings clearly

Ag Úsáid agus Ag Feidhmiú--Leibhéal 5 Using and Applying--Level 5is féidir le <ainm> an fhaisnéis agus an trealamh a bhíonn de dhíth le fadhbanna a réiteach a shainaithint go neamhspleách

can independently identify the information and equipment needed to solve problems


roghnaíonn agus úsáideann <ainm> réimse dóigheanna le fadhbanna a réiteach

chooses and uses a range of ways to solve problems

pleanálann agus oibríonn <ainm> ar dhóigh eagraithe plans and works in an organised wayseiceálann <ainm> go bhfuil a <obair/hobair> cruinn agus go bhfuil brí lena <thorthaí/torthaí>

checks that <his/her> work is accurate and that <his/her> findings and results make sense

is féidir le <ainm> réamhaithrisí simplí a dhéanamh agus a sheiceáil go bhfuil siad ceart

can make simple predictions and test to see if they are right

is féidir le <ainm> achoimre a dhéanamh ar a <thorthaí/torthaí> can summarise <his/her> findingsis féidir le <ainm> a smaointe a thaifeadadh, a chur i láthair agus in iúl go soiléir cruinn

can record, present and communicate <his/her> ideas clearly and appropriately

Uimhreas--Leibhéal 1 Number--Level 1tuigeann <ainm> uimhreacha a fhad le 10 agus is féidir <leis/léi> iad a úsáid, a shuimiú agus a dhealú

can understand, use, add and subtract numbers up to 10

is féidir le <ainm> meastachán a dhéanamh ar cá mhéad rud atá ann can estimate how many objects there areaithníonn agus úsáideann <ainm> boinn airgid recognises and uses coinsis féidir le <ainm> patrúin a dhéanamh agus cur síos orthu agus rudaí, uimhreacha nó pictiúir in úsáid

can make and describe patterns using objects, numbers or pictures

Uimhreas--Leibhéal 2 Number--Level 2is féidir le <ainm> uimhreacha a fhad le 100 a léamh, a scríobh agus a chur in ord

can read, write and order numbers up to 100

tuigeann <ainm> an difear idir uimhreacha sna déaga agus aonaid understands the difference between tens and unitsis féidir le <ainm> suimiú agus dealú a fhad le 20 ar a laghad can add and subtract up to at least 20tuigeann agus úsáideann <ainm> leatha agus ceathrúna understands and uses halves and quarterstuigeann agus úsáideann <ainm> na boinn airgid chuí le gníomhaíochtaí siopadóireachta a dhéanamh

understands and uses the appropriate coins to carry out shopping activities

tuigeann <ainm> an ceangal idir suimiú agus dealú understands the link between adding and subtractingUimhreas--Leibhéal 3 Number--Level 3is féidir le <ainm> uimhreacha a fhad le 1000 a thuiscint, a úsáid, a shuimiú agus a dhealú

can understand, use, add and subtract numbers up to 1000

is féidir le <ainm> uimhreacha a shlánú ceart go dtí an 10 nó an 100 is cóngaraí

can round numbers to the nearest 10 or 100

is féidir le <ainm> fíorais uimhreacha a fhad le 20 a mheabhrú can remember number facts up to 20is féidir le <ainm> codáin shimplí a thuiscint agus a úsáid i ngníomhaíochtaí praiticiúla

can understand and use simple fractions in practical activities

tá na táblaí iolraithe 2, 3, 4, 5 agus 10 ar eolas ag <ainm> knows 2, 3, 4, 5 and 10 multiplication tablesréitíonn <ainm> fadhbanna iolraithe agus roinnte i suímh phraiticiúla solves problems involving multiplication and division in practical

situationsis féidir le <ainm> a scileanna uimhris a úsáid le fadhbanna airgid a fhad le £10 a réiteach

can use <his/her> number skills to solve money problems up to £10


is féidir le <ainm> cur síos ar phatrúin uimhreacha taobh istigh den chearnóg 100

can describe number patterns within the 100 square

Uimhreas--Leibhéal 4 Number--Level 4is féidir le <ainm> fadhbanna matamaiticiúla a oibriú amach ó mheabhair, ar pháipéar agus trí áireamhán a úsáid

can work out mathematical problems mentally, on paper and by using a calculator

is féidir le <ainm> meastachán a dhéanamh ar fhreagra faidhbe can estimate the answer to a problemis féidir le <ainm> suimiú, dealú, iolrú agus roinnt ag úsáid slánuimhreacha

can add, subtract, multiply and divide using whole numbers

tá fíricí matamaiticiúla a fhad le 10x10 ar eolas ag <ainm> agus is féidir <leis/léi> iad a úsáid

knows and can use multiplication facts up to 10x10

is féidir le <ainm> uimhreacha a thuiscint agus a thomhas a fhad le dhá ionad de dheachúlacha

can understand and measure up to two decimal places

is féidir le <ainm> uimhreacha a shuimiú agus a dhealú a fhad le dhá ionad de dheachúlacha

can add and subtract numbers up to two decimal places

tuigeann agus úsáideann <ainm> codáin agus céatadáin shimplí understands and uses simple fractions and percentagesis féidir le <ainm> roghanna a dhéanamh maidir le caitheamh airgid agus a luach

can make choices about spending and value for money

tá modhanna difriúla íocaíochta ar eolas ag <ainm> knows about different methods of paymenttuigeann agus úsáideann <ainm> rialacha simplí matamaiticiúla a gcuirtear síos orthu i bhfocail

understands and uses simple mathematical rules described in words

Uimhreas--Leibhéal 5 Number--Level 5is féidir le <ainm> iolrú agus roinnt a dhéanamh le huimhreacha a fhad le dhá ionad de dheachúlacha

can multiply and divide with numbers up to two decimal places

tuigeann <ainm> uimhreacha diúltacha i suímh phraiticiúla understands negative numbers in practical situationstuigeann agus úsáideann <ainm> an gaol idir codáin, deachúlacha agus céatadáin

understands and uses the relationship between fractions, decimals and percentages

oibríonn <ainm> codáin agus céatadáin de chainníochtaí amach works out fractions and percentages of quantitiesis féidir le <ainm> codáin shimplí a shuimiú agus a dhealú can add and subtract simple fractionsis féidir le <ainm> roghanna eolacha a dhéanamh maidir le buiséadú, caitheamh agus sábháil phearsanta airgid

can make informed choices about personal budgeting, spending and saving

tuigeann <ainm> cad é is ús ann agus airgead á shábháil agus á fháil ar iasacht

understands what interest is when saving and borrowing

is féidir le <ainm> foirmlí agus rialacha simplí matamaiticiúla a úsáid can use simple mathematical formulae and rulesTomhais--Leibhéal 1 Measures--Level 1baineann <ainm> úsáid as teanga mar ‘níos faide/níos giorra/níos troime/níos éadroime ná’ le cur síos ar rudaí agus lena gcur i gcomparáid lena chéile

uses language such as ‘longer/shorter/heavier/lighter than’ to describe and compare objects

is féidir le <ainm> imeachtaí a chur san ord ceart can put events in the right orderaithníonn <ainm> amanna ‘speisialta’, mar am lóin, ar an chlog recognises ‘special’ times, such as lunch-time, on the clock


tá laethanta na seachtaine ar eolas ag <ainm> knows the days of the weekTomhais--Leibhéal 2 Measures--Level 2is féidir le <ainm> tomhas a dhéanamh ag úsáid céimeanna, lámh, potaí iógairt srl

can measure using steps, hands, yoghurt pots etc.

tá na haonaid tomhais is coitianta, am san áireamh, ar eolas ag <ainm>

knows the most commonly used units for measurement, including time

tá laethanta na seachtaine, míonna na bliana agus na séasúir ar eolas ag <ainm>, agus is féidir <leis/léi> iad a chur in ord

knows the days of the week, months of the year and seasons, and can put them in order

is féidir le <ainm> an t-am a léamh in uaireanta agus leathuaireanta can tell the time in hours and half hoursTomhais--Leibhéal 3 Measures--Level 3is féidir le <ainm> achar crutha a oibriú amach trí chearnóga a chuntas can work out the area of a shape by counting squaresis féidir le <ainm> meastachán a dhéanamh ar fhad, mheáchan, thoilleadh, am, agus theocht agus iad a thomhas agus a thaifeadadh

can estimate, measure and record length, weight, capacity, time and temperature

is féidir le <ainm> scálaí simplí agus taispeántais dhigiteacha a léamh can read simple scales and digital displaysis féidir le <ainm> féilire a léamh agus é a úsáid le fadhbanna a réiteach

can read and solve problems using a calendar

Tomhais--Leibhéal 4 Measures--Level 4is féidir le <ainm> meastachán agus tomhas cruinn a dhéanamh ar fhad, mheáchan, thoilleadh, am agus theocht, ag úsáid aonad cuí

can accurately estimate and measure length, weight, capacity, time and temperature, using appropriate units

tuigeann <ainm> an gaol idir aonaid tomhais, m.sh. go bhfuil 100 ceintiméadar = 1 mhéadar

understands the relationship between units of measurement, e.g. that 100 centimetres = 1 metre

is féidir le <ainm> tomhais a shuimiú agus a dhealú can add and subtract measuresis féidir le <ainm> am, pm agus an clog 24-uair an chloig a úsáid agus <é/í> ag obair le ham

can use am, pm and the 24-hour clock when working with time

baineann <ainm> úsáid as dóigheanna praiticiúla le himlíne, hachar agus toirt cruthanna simplí a fháil

uses practical ways to find the perimeter, area and volume of simple shapes

Tomhais--Leibhéal 5 Measures--Level 5is féidir le <ainm> athrú ó aonad méadrach amháin go haonad eile, m.sh. ó chiliméadair go méadair

can convert from one metric unit to another, e.g. from kilometres to metres

is féidir le <ainm> tomhais a shuimiú, a dhealú, a iolrú agus a roinnt can add, subtract, multiply and divide measurestuigeann agus úsáideann <ainm> scála i léarscáileanna agus líníochtaí

understands and uses scale in maps and drawings

is féidir le <ainm> fadhbanna a bhaineann le hamchláir a réiteach can solve problems involving timetablesis féidir le <ainm> achar agus toirt cruthanna áirithe a ríomh can calculate the area and volume of some shapesCruth agus Spás--Leibhéal 1 Shape and Space--Level 1is féidir le <ainm> cruthanna 2T agus 3T a shórtáil, a dhéanamh agus cur síos orthu

can sort, make and describe 2-D and 3-D shapes

is féidir le <ainm> gnáth-theanga a úsáid le cur síos ar shuíomh, m.sh. can use everyday language to describe position, e.g. under, beside,


faoi, in aice , os cionn aboveis féidir le <ainm> teanga a úsáid agus treoracha a leanúint do ghluaiseacht, m.sh. chun tosaigh, siar, i leataobh

can use language and follow instructions for movement, e.g. forwards, backwards, sideways

Cruth agus Spás--Leibhéal 2 Shape and Space--Level 2is féidir le <ainm> cruthanna coitianta 2T agus 3T a ainmniú agus a shórtáil

can recognise, name and sort common 2-D and 3-D shapes

is féidir le <ainm> treoracha treo a leanúint agus a thabhairt, m.sh.casadh ar clé, casadh ar dheis

can follow and give instructions for direction, e.g. left turn, right turn

Cruth agus Spás--Leibhéal 3 Shape and Space--Level 3aithníonn, ainmníonn agus cuireann <ainm> síos ar chruthanna simplí 2T agus 3T

can recognise, name and describe simple 2-D and 3-D shapes

aithníonn <ainm> cad é mar atá cruthanna siméadrach nó an dóigh a luíonn siad isteach lena chéile

recognises how shapes are symmetrical or can fit together

is féidir le <ainm> dronuilleoga a shainaithint ina <thimpeallacht/timpeallacht>

can identify right angles in <his/her> surroundings

Cruth agus Spás--Leibhéal 4 Shape and Space--Level 4is féidir le <ainm> cur síos ar chruthanna 2T i dtéarmaí sleasa, uillinneacha agus siméadrachta

can describe 2-D shapes in terms of sides, angles and symmetry

tuigeann agus úsáideann <ainm> teanga chuí le cur síos ar línte, uillinneacha, agus shuíomh

understands and uses appropriate language to describe lines, angles and location

is féidir le <ainm> comhordanáidí a úsáid le pointí a bhreacadh can use coordinates to plot pointsCruth agus Spás--Leibhéal 5 Shape and Space--Level 5is féidir le <ainm> uillinneacha a thomhas, a tharraingt agus a lipéadú can measure, draw and label anglestá airíonna cruthanna 2T ar eolas ag <ainm> agus is féidir <leis/léi> cur síos ar chruthanna 3T

knows the properties of 2-D shapes and can describe 3-D shapes

Ag Láimhseáil Sonraí--Leibhéal 1 Handling Data--Level 1is féidir le <ainm> rudaí a shórtáil do chritéar amháin, m.sh. tríd an dath

can sort objects for one criterion, e.g. by colour

taifeadann <ainm> torthaí ag úsáid rudaí, líníochtaí nó TFC records results using real objects, drawings or ICTAg Láimhseáil Sonraí--Leibhéal 2 Handling Data--Level 2is féidir le <ainm> rudaí a shórtáil ag úsáid dhá chritéar, m.sh. tríd an dath agus an mhéid

can sort objects using two criteria, e.g. by colour and size

is féidir le <ainm> faisnéis a bhailiú, a thaifeadadh agus labhairt uirthi agus táblaí, graif agus léaráidí simplí in úsáid

can collect, record and talk about information using simple tables, graphs and diagrams

Ag Láimhseáil Sonraí--Leibhéal 3 Handling Data--Level 3is féidir le <ainm> faisnéis atá de dhíth faoi choinne gníomhaíochta a bhailiú agus a thaifeadadh

can collect and record information needed for an activity

is féidir le <ainm> faisnéis a aimsiú o tháblaí, chairteacha, léaráidí can find and read information from tables, charts, diagrams and


agus bhunachair sonraí agus í a léamh databasesis féidir le <ainm> barrachairteacha agus picteagraim shimplí a tharraingt agus a lipéadú

can draw and label simple bar charts and pictograms

Ag Láimhseáil Sonraí--Leibhéal 4 Handling Data--Level 4is féidir le <ainm> faisnéis a aimsiú ó tháblaí, léaráidí, chairteacha agus ghraif agus í a léirmhíniú

can find and interpret information from tables, diagrams, charts and graphs

is féidir le <ainm> faisnéis a shainaithint, a bhailiú, a thaifeadadh, agus a chur i láthair ar dhóigheanna difriúla

can identify, collect, record and present information in different ways

is féidir le <ainm> cur síos ar dhóchúlacht ag úsáid focal amhail cinnte, is dócha agus do-tharlaitheach

can describe probability using words such as certain, likely and impossible

Ag Láimhseáil Sonraí--Leibhéal 5 Handling Data--Level 5is féidir le <ainm> leatháin bhailithe sonraí a dhearadh agus a úsáid can design and use data collection sheetsis féidir le <ainm> réimse de tháblaí, léaráidí agus ghraif a léirmhíniú, a chruthú agus a lipéadú

can interpret, create and label a range of tables, diagrams and graphs

is féidir le <ainm> an meán agus an raon a ríomh can calculate mean and rangeis féidir le <ainm> imeachtaí a chur i gcomparáid agus in ord de réir dóchúlachta, m.sh. is dóichí, éadócha, is éadóichí

can compare and order events according to likelihood, e.g. very likely, unlikely, less likely

TFC á hÚsáid trasna an churaclaim—An Bhonnchéim Using ICT across the curriculum--Foundation Stage

Úsáid TFC--An Bhonnchéim Using ICT--Foundation Stagebaineann <ainm> úsáid as an spásbharra uses the space bartá <ainm> ábalta an scrioseochair a úsáid chun earráidí a cheartú is able to use the delete key to correct mistakesbaineann <ainm> úsáid as an luchóg le bogadh thart ar an scáileán uses the mouse to move around the screentá <ainm> ag tosú ar an eochairchlár a úsáid is beginning to use the keyboardcuireann <ainm> a <ainm/hainm> agus pásfhocal isteach le cuidiú/gan chuidiú

enters <his/her> own name and password with/without help

lódálann <ainm> dlúthdhiosca le cuidiú/gan chuidiú loads a CD with/without helpbogann <ainm> an roithleán/pixie chun tosaigh agus siar moves the Roamer/Pixie forwards and backwardssábhálann <ainm> a <chuid/cuid> oibre ar an ríomhaire saves <his/her> work on the computerpriontálann <ainm> a <chuid/cuid> oibre prints <his/her> work léiríonn <ainm> a <chuid/cuid> oibre ag baint úsáide as graif agus cairteacha simplí

presents <his/her> work using simple graphs and charts

TFC á hÚsáid trasna an churaclaim—Eochairchéim 1-2 Using ICT across the curriculum—Key Stage 1-2

Úsáid TFC--Leibhéal 1 Using ICT--Level 1


baineann <ainm> úsáid as an luchóg le pictiúir a mheaitseáil le pictiúir, pictiúir a mheaitseáil le focail agus focail a mheaitseáil le focail

uses the mouse to match pictures to pictures, pictures to words and words to words

déanann <ainm> faisnéis a rochtain ó fhoinsí digiteacha a chuireann an múinteoir ar fáil

accesses information from digital sources provided by the teacher

cuireann <ainm> a smaointe féin in iúl trí TFC a úsáid le pictiúír a chruthú

expresses <his/her> own ideas by using ICT to create pictures

cuireann <ainm> a smaointe féin in iúl trí TFC a úsáid le téacs a chumadh

expresses <his/her> own ideas by using ICT to compose text

baineann <ainm> úsáid as bunachar focal ar scáileán le habairtí simplí a chumadh

uses an onscreen word bank to compose simple sentences

cuireann <ainm> a <ghuthú/guthú> féin le hobair TFC adds <his/her> own voiceover to ICT workléiríonn <ainm> obair ar dhóigh ghrafach presents work in graphical formtaiscéalann agus idirghníomhaíonn <ainm> le bréagáin agus cluichí digiteacha

explores and interacts with digital toys and games

Úsáid TFC--Leibhéal 2 Using ICT--Level 2baineann <ainm> úsáid as TFC leis an fhaisnéis chuí a rochtain agus a roghnú

uses ICT to access and select the appropriate information

scríobhann <ainm> abairtí simplí ar scáileán ag baint úsáide as eochairchlár ríomhaire

writes simple sentences on screen using the computer keyboard

baineann <ainm> úsáid as TFC le pictiúir agus fuaimeanna a chur le hobair

uses ICT to add pictures and sounds to work

bailíonn <ainm> sonraí agus cuireann isteach sa ríomhaire iad collects data and enters it into the computerbaineann <ainm> úsáid as TFC le sonraí a léiriú agus le labhairt ar an bhrí atá leo

uses ICT to present data and to talk about what it means

tugann <ainm> ar ghléasanna digiteacha bheith ag bogadh siar agus chun tosaigh agus bheith ag athrú treo

makes digital devices move backwards and forwards and change direction

labhraíonn <ainm> ar fheabhais a dhéanamh ar obair TFC talks about improvements to ICT worksábhálann <ainm> a <chuid/cuid> oibre saves <his/her> workÚsáid TFC--Leibhéal 3 Using ICT--Level 3cuireann <ainm> ceisteanna faoina mbíonn ar bun <aige/aici> in TFC asks questions about what <he/she> is doing in ICTdéanann <ainm> cinní faoin dóigh le tasc a dhéanamh makes decisions about how to carry out the taskbaineann <ainm> úsáid as foinsí TFC, a chuireann an múinteoir ar fáil, le faisnéis a chuardach

uses ICT sources, provided by the teacher, to search for information

baineann <ainm> úsáid as TFC leis an fhaisnéis atá de dhíth faoi choinne gníomhaíochta a roghnú

uses ICT to select the information needed for an activity

cuireann <ainm> eagar ar fhaisnéis agus úsáideann <sé/sí> í ina <chuid/cuid> oibre féin

edits and uses information in <his/her> own work

cuireann <ainm> fuaim agus íomhánna le hobair TFC atá cruthaithe <aige/aici>

adds sound and images to ICT work that <he/she> has created


léiríonn agus cuireann <ainm> a <chuid/cuid> oibre in iúl do spriocghrúpaí difriúla

presents and communicates <his/her> work for different audiences

déanann <ainm> feabhais ar obair TFC makes improvements to ICT workbailíonn <ainm> sonraí agus is féidir <leis/léi> iad a chur isteach agus a eagrú

collects data and is able to enter and organise it

léiríonn <ainm> sonraí atá bailithe <aige/aici>, labhraíonn <sé/sí> fúthu agus déanann tátail

presents data that <he/she> has collected, talks about it and draws conclusions

tugann <ainm> ar ghléasanna digiteacha bealaí simplí a leanúint makes digital devices follow simple routesdéanann <ainm> réamhaithrisí nuair a bhíonn <sé/sí> ag réiteach fadhbanna ag baint úsáide as TFC

makes predictions when solving problems using ICT

sábhálann <ainm> a <chuid/cuid> oibre agus tuigeann <sé/sí> á thábhachtaí atá sé go n-úsáidfí comhadainmneacha bríocha

saves <his/her> work and understands the importance of using meaningful file names

déanann <ainm> cumarsáid trí pháirt a ghlacadh i bhfíschomhdháil communicates by taking part in video-conferencingdéanann <ainm> cumarsáid ag baint úsáide as ceamara digiteach communicates using a digital cameraroghnaíonn <ainm> an obair is fearr <aige/aici> agus stórálann <sé/sí> go digiteach í lena thaispeáint do dhaoine eile

selects and digitally stores <his/her> best work to show to others

Úsáid TFC--Leibhéal 4 Using ICT--Level 4baineann <ainm> úsáid as réimse d’fhoinsi digiteacha le taighde a dhéanamh ar théacs agus ar ghrafaicí agus lena roghnú chun tacú le hobair ábhair

uses a range of digital sources to research and select text and graphics to support topic work

aimsíonn agus aisghabhann <ainm> faisnéis ar leith ó shuíomh gréasáin lena húsáid in obair ábhair

locates and retrieves specific information from a website for use in topic work

roghnaíonn <ainm> faisnéis agus cuireann <sé/sí> in eagar í lena húsáid ina <chuid/cuid> oibre féin

selects and edits information for use in <his/her> own work

déanann <ainm> láithreoireacht dhigiteach dá <obair/hobair> a cheanglaíonn téacs, uimhir, fuaim agus pictiúir

produces a digital presentation of <his/her> work which combines text, number, sound and pictures

baineann <ainm> úsáid as scarbhileog le réamhaithrisí a dhéanamh agus fadhbanna á réiteach

uses a spreadsheet to help make predictions when solving problems

bíonn cur isteach deimhneach ag <ainm> le linn físchomhdhála makes positive contributions during video conferencingbaineann <ainm> úsáid as réimse de threalamh TFC sa seomra ranga uses a range of ICT equipment in the classroomdéanann <ainm> cumarsáid trí cheamara digiteach a úsáid le pictiúir a ghabháil agus a léiriú chun tacú lena <chuid/cuid> oibre

communicates by using a digital camera to capture and present pictures to support <his/her> work

baineann <ainm> úsáid as uirlisí agus gnéithe cuí TFC lena <chuid/cuid> oibre a athrú

uses appropriate ICT tools and features to make changes to <his/her> work

déanann <ainm> cumarsáid trí obair a chur trí ríomhphost chuig páistí eile

communicates by emailing work to other children

cuidíonn <ainm> le físeán digiteach a tháirgeadh contributes to the production of a digital videoroghnaíonn, eagraíonn agus stórálann <ainm> an obair is fearr <aige/aici> go digiteach

selects, organises and digitally stores <his/her> best work


cuireann <ainm> a <chuid/cuid> oibre i láthair na bpáistí eile sa rang presents <his/her> work to the rest of the classtuigeann <ainm> an dóigh le bheith ag iompar ar line is aware of how to behave when online

Úsáid TFC--Leibhéal 5 Using ICT--Level 5baineann <ainm> úsáid as réimse d’fhoinsí digiteacha le taighde a dhéanamh ar fhaisnéis, lena roghnú agus a chur in eagar chun tacú le hobair

uses a range of digital sources to research, select and edit information to support work

roghnaíonn agus luachálann <ainm> téacs agus grafaicí ó réimse d’fhoinsí digiteacha

selects and evaluates text and graphics from a range of digital sources

cuidíonn <ainm> le suíomh gréasáin a dhearadh agus a chruthú contributes to the design and creation of a websitedéanann <ainm> láithreoireacht ilmheánach a imeascann téacs, grafaicí agus fuaim agus a bhaineann úsáid as beochan agus dath

produces a multimedia presentation which integrates text, graphics and sound and makes use of animation and colour

cuireann <ainm> obair TFC i láthair daoine eile, taobh amuigh den rang

presents ICT work to others, outside the class

cuidíonn <ainm> le físeán digiteach atá ceangailte le hobair ábhair a tháirgeadh

contributes to the production of a digital video linked to topic work

baineann <ainm> úsáid as ceamara digiteach le híomhánna a ghabháil agus inchorpraíonn <sé/sí> iad seo taobh istigh d’obair ábhair

uses a digital camera to capture images and incorporates these within topic work

cuidíonn <ainm> le beochan gearr a phleanáil agus a léiriú contributes to the planning and production of a short animationcuidíonn <ainm> le scannán gearr a phleanáil agus a léiriú contributes to the planning and production of a short filmbaineann <ainm> úsáid as uirlisí agus gnéithe TFC le caighdeán na hoibre a fheabhsú

uses ICT tools and features to enhance the quality of work

baineann <ainm> úsáid as scarbhileoga le réimse d’imscrúduithe áirithe a dhéanamh

uses spreadsheets to carry out a range of given investigations

glacann <ainm> páirt i bhfíschomhdháil ar líne agus bíonn cur isteach <aige/aici>

participates in and contributes to online conferences

baineann <ainm> úsáid as ríomhphost le cumarsáid a dhéanamh lena <chomhpháirtithe/comhpháirtithe> agus le heagraíochtaí ar leith

uses email to communicate with peers and agreed organisations

eagraíonn, stórálann agus coinníonn <ainm> banc digiteach dá <obair/hobair> roghnaithe lena roinnt ar dhaoine eile

organises, stores and maintains a digital bank of <his/her> chosen work to share with others

roinneann agus malartaíonn <ainm> faisnéis trí chumarsáid dhigiteach a dhéanamh

shares and exchanges information by communicating digitally

tuigeann <ainm> á thábhachtaí atá sé coinneáil slán agus cumarsáid ar líne ar bun

understands the importance of keeping safe when communicating online

Scileanna Smaointeoireachta agus Cumais Phearsanta-- An Bhonnchéim

Thinking Skills and Personal Capabilities--Foundation Stage


Faisnéis á Bainistiú--An Bhonnchéim Managing Information—Foundation Stagedíríonn <ainm> aird ar a <chuid/cuid> oibre concentrates on <his/her> workis féidir le <ainm> ábhair agus acmhainní a roghnú le cuidiú is able to select materials and resources with helpmolann <ainm> dóigheanna le faisnéis a fháil suggests ways to obtain informationleanann <ainm> treoracha follows directionstosaíonn <ainm> ar an phleanáil begins to planSmaointeoireacht, Fadhbréiteach agus Cinnteoireacht--An Bhonnchéim

Thinking, Problem Solving and Decision Making—Foundation Stage

meabhraíonn <ainm> eispéiris agus scéalta recalls experiences and storiesdéanann <ainm> breathnuithe agus labhraíonn ar a bhfuil feicthe <aige/aici>

makes observations and talks about what <he/she> has seen

is féidir le <ainm> scéalta agus imeachtaí a athinsint in ord is able to retell stories and events in sequencesainaithníonn agus ainmníonn <ainm> rudaí agus imeachtaí mar chosúil/dhifriúil

identifies and names objects and events as same/different

sórtálann agus cuireann <ainm> rudaí i ngrúpaí sorts and puts objects into groupsdéanann <ainm> réamhaithrisí simplí makes simple predictionsbíonn díocas ar <ainm> a smaointe agus <bharúlacha/barúlacha> a chur in iúl

is keen to express <his/her> thoughts and ideas

is féidir le <ainm> ceisteanna a chur le faisnéis a fháil is able to ask questions to find out informationBheith Cruthaitheach--An Bhonnchéim Being Creative—Foundation Stagebíonn <ainm> fiosrach faoin domhan is curious about the worldúsáideann <ainm> a <chéadfacha/céadfacha> le rudaí a thaiscéaladh agus le freagairt dóibh

uses <his/her> senses to explore and respond

labhraíonn <ainm> ar a <chuimhní/cuimhní> cinn agus eispéiris talks about <his/her> memories and experiencesbíonn <ainm> ag súgradh ar son suilt agus bíonn <sé/sí> cruthaitheach

plays for pleasure and is creative

léiríonn <ainm> spreagthacht, sult agus iontas san fhoghlaim shows excitement, enjoyment and surprise in learningbíonn <ainm> toilteanach tabhairt faoi dhúshláin nua is willing to take on new challengestriaileann <ainm> le smaointe trí scríbhneoireacht, líníocht agus déanamh mionsamhlacha

experiments with ideas through writing, drawing and model making

Ag Obair le Daoine Eile--An Bhonnchéim Working with Others—Foundation Stagebíonn <ainm> sásta páirt a ghlacadh is willing to join inis féidir le <ainm> bheith ag comhoibriú agus ag comhshúgradh is able to work and play cooperativelybíonn <ainm> ag éisteacht, déanann sealaíocht agus comhroinneann le páistí eile

listens, takes turns and shares with other children


foghlaimíonn <ainm> trí bheith ag amharc agus ag éisteacht learns from watching and listeningaithníonn <ainm> an tionchar a bhíonn ag a <ghníomhartha/gníomhartha> ar dhaoine eile

is aware of how <his/her> actions affect others

bíonn <ainm> muiníneach le daoine fásta agus le páistí eile is confident with adults and other children

Féin-bhainistiú--An Bhonnchéim Self Management—Foundation Stagelabhraíonn <ainm> ar a bhfuil á dhéanamh agus ar a bhfuil foghlamtha <aige/aici>

talks about what <he/she> is doing and what <he/she> has learned

tugann <ainm> aird agus cloíonn le tasc go gcuirfear i gcrích é pays attention and keeps going until a task is finisheddéanann <ainm> roghanna agus cinní is able to make choices and decisionsiarrann <ainm> cuidiú ar dhuine fásta nó chara asks an adult or friend for help

Scileanna Smaointeoireachta agus Acmhainní Pearsanta--Eochairchéim 1

Thinking Skills and Personal Capabilities—Key Stage 1

Faisnéis á Bainistiú--Eochairchéim 1 Managing Information--Key Stage 1léiríonn <ainm> spéis trí cheisteanna fócasaithe a chur shows interest by asking focused questionstuigeann <ainm> a riachtanaí atá plean sees the need to have a planis féidir le <ainm> faisnéis a aimsiú ó fhoinsí difriúla can find information from different sourceseagraíonn <ainm> a <chuid/cuid> faisnéise organises <his/her> informationbailíonn agus taifeadann <ainm> faisnéis gathers and records informationléiríonn <ainm> a <chuid/cuid> torthaí go soiléir presents his findings clearlySmaointeoireacht, Fadhbréiteach agus Cinnteoireacht--Eochairchéim 1

Thinking, Problem Solving and Decision Making--Key Stage 1

cuireann <ainm> cumas meabhrach in iúl trí scéalta agus imeachtaí a athinsint go cruinn

shows ability to memorise by retelling and recounting stories and events accurately

cuireann <ainm> tuiscint in iúl trí fhaisnéis a chur in ord agus trí chomparáidí simpli a dhéanamh

shows understanding by sequencing information and making simple comparisons

tosaíonn <ainm> ar a smaointe a mhíniú agus ar fháthanna a thabhairt

begins to explain <his/her> ideas and give reasons

léiríonn <ainm> díocas chun fáthanna a iarraidh shows eagerness to seek reasonsdéanann <ainm> réamhaithrisí agus smaoiníonn ar iarmhairtí féideartha

makes predictions and thinks about possible consequences

is féidir le <ainm> barúil a mhíniú is able to explain a point of viewdéanann <ainm> iarracht chun roghanna agus réitigh dhifriúla a thaiscéaladh

puts effort into exploring different options and solutions


Bheith Cruthaitheach--Eochairchéim 1 Being Creative--Key Stage 1tugann <ainm> aghaidh ar chásanna nua go díograiseach agus bíonn <sé/sí> fiosrach eolas a fháil ar rudaí nua

eagerly approaches new situations and is curious about finding out new things

glacann <ainm> am chun an tsamhlaíocht a chur ar obair agus bíonn a lán smaointe nua <aige/aici>

takes time to use imagination and is good at coming up with lots of new ideas

léiríonn <ainm> go bhfuil <sé/sí> sásta cur chuige nua difriúil a thriail

shows willingness to try out and experiment with new and different approaches

cloíonn <ainm> le dúshlán nuair a bhíonn deacracht le sárú, fiú continues on with challenges even in the face of difficultyAg Obair le Daoine Eile--Eochairchéim 1 Working with Others--Key Stage 1bíonn <ainm> sásta páirt a ghlacadh trí chomhroinnt agus chomhoibriú le daoine eile

is willing to join in by sharing and cooperating with others

tugann <ainm> aire agus leanann treoracha agus gníomhaíochtaí seomra ranga ar bun

pays attention and follows directions during classroom activities

bíonn <ainm> sásta bheith ag obair i ngrúpa agus a <chion/cion> féin a dhéanamh

is willing to work in a group and do <his/her> fair share

léiríonn <ainm> meas ar dhaoine eile tri bheith ag éisteacht agus ag labhairt mar is cuí

shows respect for other people by listening and speaking appropriately

Féin-bhainistíocht--Eochairchéim 1 Self Management--Key Stage 1bíonn díocas ar <ainm> agus is féidir <leis/léi> bheith ag labhairt ar a <ghníomhaíochtaí/gníomhaíochtaí> ranga

is eager and able to talk about <his/her> class activities

bíonn <ainm> cúramach ina <chuid/cuid> oibre agus seiceálann <sé/sí> an cruinneas go rialta

is careful about his work and regularly checks it for accuracy

is féidir le <ainm> aird a dhíriú ar na céimeanna éagsúla i dtasc agus bheith ag obair tríothu

can concentrate and work through the various stages in a task

bíonn a fhios ag <ainm> nuair is gá <dó/di> cuidiú a iarraidh knows when to ask for helpbíonn díocas ar <ainm> míniú a thabhairt ar na gníomhaíochtaí ranga is maith <leis/léi> agus ar na rudaí a bhfaigheann <sé/sí> saothar leo

is eager to explain what <he/she> enjoys about class activities and what <he/she> finds difficult

Scileanna Smaointeoireachta agus Acmhainní Pearsanta--Eochairchéim 2

Thinking Skills and Personal Capabilities—Key Stage 2

Faisnéis á Bainistiú--Eochairchéim 2 Managing Information—Key Stage 2léiríonn <ainm> spéis trí cheisteanna fócasaithe a chur shows interest by asking focused questionstosaíonn <ainm> ar an obair atá amach <roimhe/roimpi> a phleanáil

begins to plan for work ahead

roghnaíonn <ainm> an fhaisnéis is cuí ó fhoinsí difriúla chooses the most appropriate information from different sources


eagraíonn <ainm> faisnéis go cruinn organises information thoroughlyroghnaíonn <ainm> an fhaisnéis is fearr, ag socrú an chuid atá bainteach

selects the most useful information, deciding what is relevant

forbraíonn <ainm> a <chuid/cuid> modhanna féin le faisnéis a bhailiú agus a thaifeadadh

develops own methods to gather and record information

cuireann <ainm> a <chuid/cuid> torthaí i láthair spriocghrúpa ar Leith

presents <his/her> findings for a particular audience

Smaointeoireacht, Fadhbréiteach, Cinnteoireacht--Eochairchéim 2

Thinking, Problem Solving and Decision Making—Key Stage 2

léiríonn <ainm> go bhfuil <sé/sí> ábalta straitéisí difriúla meabhrach a úsáid le cur lena <thuiscint/tuiscint>

shows ability to use different memory strategies to help understanding

baineann <ainm> ciall as faisnéis trí phatrúin, chosúlachtaí agus dhifríochtaí a aimsiú

makes sense of information by finding patterns, similarities and differences

forbraíonn <ainm> a smaointe agus déanann ceangail idir cúis agus éifeacht

develops <his/her> ideas and makes links between cause and effect

léiríonn <ainm> díocas chun fáthanna a fháil agus fianaise a cheistiú

shows eagerness to seek reasons and question evidence

déanann agus triaileann <ainm> réamhaithrisí agus déanann tátail áirithe

makes and tests predictions and draws some conclusions

is féidir le <ainm> níos mó ná barúil amháin a thuiscint is able to understand more than one point of viewaithníonn <ainm> an gá le roghanna agus barúlacha difriúla a thaiscéaladh agus a mheas

recognises the need to explore and weigh up different options and opinions

bíonn <ainm> sásta réitigh dhifriúla a thriail agus cloí leo is willing to try out and persist with different solutionsBheith Cruthaitheach--Eochairchéim 2 Being Creative—Key Stage 2léiríonn <ainm> díocas i réimse de chásanna fadhbréitigh shows eagerness in a range of problem solving situationstaiscéalann <ainm> smaointe go samhlaíoch agus is féidir <leis/léi> iad a úsáid le hiarmhairtí agus gníomhartha cruthaitheacha a dhéanamh

explores ideas imaginatively and can turn them into creative outcomes and actions

glacann <ainm> le smaointe nua agus is féidir <leis/léi> bheith ag obair i réimse de dhóigheanna difriúla

is open to new ideas and is able to work in a range of different ways

is duine inspreagtha <é/í> <ainm> agus cloíonn <sé/sí> le tasc deacair, in ainneoin teipeanna

is well motivated and persists with difficult tasks, despite setbacks

Ag Obair le Daoine Eile--Eochairchéim 2 Working with Others—Key Stage 2glacann <ainm> páirt trí bheith ag comhroinnt agus ag comhoibriú le daoine eile

joins in by sharing and cooperating with others

bíonn <ainm> sásta cuidiú le daoine eile agus iad ag foghlaim is willing to help others with their learning


éisteann <ainm> le haiseolas agus foghlaimíonn <sé/sí> uaidh listens and learns from feedbackglacann <ainm> freagracht as obair a dhéantar i ngrúpa takes responsibility for work done in a groupléiríonn <ainm> meas trí bheith ag éisteacht le barúlacha difriúla shows respect by listening to differences in opinionsdéanann <ainm> iarracht le bheith ag obair le daoine eile agus le teacht ar chomhaontú

makes efforts to work with others and reach agreement

Féin-bhainistíocht--Eochairchéim 2 Self Management—Key Stage 2bíonn díocas ar <ainm> agus is féidir <leis/léi> bheith ag labhairt ar a <obair/hobair> scoile agus ar a bhfuil le feabhsú

is eager and able to talk about <his/her> school work and what can be improved

léiríonn <ainm> gur mhaith <leis/léi> a <chuid/cuid> oibre a dhéanamh go cruinn

shows a desire to be thorough with <his/her> work

is féidir le <ainm> bheith ag obair go neamhspleách agus a <chuid/cuid> ama féin a bhainistiú ar thasc

is capable of working independently and of managing <his/her> own time on a task

bíonn a fhios ag <ainm> cá huair agus cén dóigh ar gá <dó/di> cuidiú a iarraidh ar fhoinsí éagsúla

knows when and how to seek help from a variety of sources

is féidir le <ainm> a spéiseanna,<ardaidhmeanna/hardaidhmeanna>, láidreachtaí agus laigí a shainaithint go réidh

can readily identify <his/her> interests, aspirations, strengths and weaknesses

bíonn <ainm> sásta bheith ag comhoibriú le céimeanna a shainaithint chun cuidiú <leis/léi> rudaí a fheabhsú

is willing to cooperate to identify steps to help <him/her> improve


foundation stage · web viewag Úsáid na matamaitice--an bonnchéim using mathematics--foundation...

Documents