www.schrack.rs

FOTONAPONSKI SISTEMI

www.schrack.rs

Prednosti fotonaponskih sistema

Obnovljivi izvor energije - SUNCE

Skoro neograničeni potencijal

Primenjivo na svakom mestu

Osnovna komponenta je silicijum, gotovo

nepresušiv materijal (pesak u pustinji)

Robusna i pouzdana tehnologija

Doprinosi smanjenju CO2 emisije

Za rad nisu potrebna fosilna goriva

Niski troškovi održavanja

Nezavisnost od rastućih cena energenata

Feed in tarifa u Srbiji – 23 Ecenta/kWh.

CG?

Ugovor na 12 godina – EPS. EPCG?

Tehnička preporuka broj 16 – TP 16 u

Srbiji. Regulativa u CG?

Harmonizacija sa IEC standardima

www.schrack.rs

Aktuelna raspodela svetske energetske potrošnje

Prednosti fotonaponskih sistema

U Nemačkoj je instalirano 25 GW

snage fotonaponskih panela što

čini 3% ukupne potrebne električne

energije. Do 2050. ta vrednost treba

da dostigne 25%.

www.schrack.rs

Prednosti fotonaponskih sistema

Sunčevo zračenje

www.schrack.rs

Prednosti fotonaponskih sistema

Osunčanost u Crnoj Gori – do 1800 W/m² !

www.schrack.rs

Osnovni tipovi PV ćelija

Monokristalne ćelije Ćelije su okruglog ili kvadratnog oblika

Debljina je normalno 0.3 mm

Dimenzije ćelija 125 x 125mm ili 156 x 156mm

Boja tamno plava, crna

Efikasnost 16-20%. U laboratoriji do 25%

Polikristalne ćelije Ćelije su kvadratnog oblika

Debljina je normalno 0.25 do 0.4 mm

Dimenzije ćelija 125 x 125mm ili 156 x 156 mm

Boja plava, siva

Efikasnost 15-16%. U laboratoriji do 19-20%

www.schrack.rs

Osnovni tipovi PV ćelija

Amorfne ćelije Visoka fleksibilnost u proizvodnji, bilo kog oblika

Debljina aktivnog sloja 0.001 mm

Dimenzije ćelija standardno 0,77 x 2,44m, specijalno 2x3m

Boja crveno-braon ka crnoj, ili plava ka ljubičastoj

Efikasnost nakon stabilizacije 5-8%

Kadmijum telurove (CdTe) ćelije Homogena struktura, bilo koji oblik moguć

Debljina aktivnog sloja 0.0008 mm

Dimenzije ćelija max. 1,2 x 0,6m

Boja tamno zelena ka crnoj

Efikasnost 6-9%

www.schrack.rs

Osnovni tipovi PV ćelija

Ostali tipovi Copper indium diselenid (CIS)

HIT ćelije

Polu transparentne ćelije

Nove tehnologije Koncentratorske ćelije

PV-Folije

www.schrack.rs

Fotonaponski sistem

Energija sunca se pretvara u električnu

u fotonaponskim modulima

Moduli proizvode jednosmerni napon

cca 30V po modulu

Moduli se povezuju u niz – lanac ili “string”

Svaki lanac se štiti odvodnicima prenapona

Jednosmerna struja se može pretvoriti u

naizmeničnu struju pomoću invertora

Naizmenična struja se:

• upotrebljava direktno za sopstvene

potrebe (stand alone sistemi)

• isporučuje u mrežu (full feed in)

www.schrack.rs

Sistem za ostrvski rad za AC

potrošače

Sistem za ostrvski rad za AC

potrošače sa back-up-om

FOTONAPONSKI SISTEMI ZA OSTRVSKI RAD - SCHRACK & VICTRON ENERGY

www.schrack.rs

Veliki sistem za ostrvski rad za

AC potrošače sa back-up-om

Veliki sistem za ostrvski rad za AC

potrošače sa dvostrukim back-up-om

FOTONAPONSKI SISTEMI ZA OSTRVSKI RAD - SCHRACK & VICTRON ENERGY

www.schrack.rs

Osnovni delovi fotonaponskog feed-in sistema

Moduli (paneli)

Montažni pribor

Priključnice-konektori

Specijalni solarni PV kabl

Prenaponska zaštita u kućištu

DC-prekidač

Invertor DC/AC

Brojilo za predatu energiju

www.schrack.rs

Ćelija (cell) – modul (panel) – PV lanac (string) – postrojenje (plant)

Moduli (paneli)

niz modula ćelija

niz ćelija postrojenje

modul

www.schrack.rs

Moduli (paneli)

Svaka ćelija u modulu štiti se sa dodatnim slojevima

Pokrovno staklo

Zaštitni sloj (EVA- encapsulation)

Solarna ćelija

Drugi zaštitni sloj (EVA- encapsulation)

Višeslojni zadnji zid

Funcija zaštitnih slojeva

Zaštita od termičkih i mehaničkih spoljnih uticaja

Povezuje slojeve

Zaštita od prodiranja vode

www.schrack.rs

Moduli (paneli)

Okvir modula

Osnovna funkcija: zaštita modula

Dodatne funkcije

Zaštita od korozije

Dodatno zaptivanje modula

Olakšava uzemljenje

Poboljšava mehaničku otpornost

Smanjuje mogućnost lomljenja pri montaži

www.schrack.rs

Moduli (paneli)

Priključna kutija modula

Funkcija: veza PV lanca ka susednom modulu

Bypass zaštitne diode

Priključne kutije su najmanje zaštitne klase II

Zaštita od vode

Obezbedjuje pravilan polaritet i zaštitu od dodira

Prečnik kabla od 1.5mm² do 6 mm²

www.schrack.rs

Moduli (paneli)

Bypass diode

Preterano zagrevanje ćelije dovodi do uništenja ćelije

Ćelija pod senkom postaje potrošač

Struja koja teče ka takvoj ćeliji se u njoj konvertuje u toplotu

Izbegava se efekat vrućih “tačaka”

Optimalno je jedna dioda na svaku ćeliju, u praksi se povezuje 15-20

ćelija na diodu

www.schrack.rs

Moduli (paneli)

Cell number

Broj ćelija u jednom modulu

Cell type

Tip ćelija opisuje tehnologiju ćelije (monokristalne, polikristalne, amorfne...)

Current-voltage-characteristic curves

Strujno naponske karakteristike modula pod određenim uslovima

Power Wp, Nominal power

Nazivna snaga modula merena pri STC (Standard Test Conditions)

STC: 1000W/m², AM 1.5, 25°C

NOCT(Normal Operation Cell Temperature): 800 W/m², 20°C, AM1.5, vetar

brzine 1 m/s

www.schrack.rs

Open circuit voltage Voc - napon praznog hoda

Napon na osvetljenoj ćeliji na koju nije spojen potrošač

Short circuit current IK –struja kratkog spoja

Struja osvetljene ćelije i kratkospojenih priključaka

MPP (Maximum Power Point) - tačka maksimalne snage

Radna tačka osvetljene ćelije s optimalnom – najvećom snagom

PMPP = UMPP • IMPP

MPP- Tracker- funkcija invertora da radi pri tačkama maksimalnih

snaga

Moduli (paneli)

www.schrack.rs

Naponsko strujna zavisnost od sunčevog zračenja

Moduli (paneli)

www.schrack.rs

Naponsko-strujna zavisnost od temperature

Struja gotovo ne zavisi

od temperature

Napon izrazito

zavisi od temperature

Moduli (paneli)

www.schrack.rs

Tehnički podaci

Dimenzije: 1.640 x 990 x 40 mm

Snaga: 250 W

60 ćelija po modulu, 6 serijski povezanih nizova po

10 ćelija, svaki sa Bypass diodom

Priključna kutija (IP65) sa kablom (po 1m sa obe strane),

i MC4 konektorima i 6 bypass dioda

Aluminijumski ram

Otpornost na grad prečnika do 25 mm,

sa 1 m udaljenosti brzine do 23 m/s

Napon praznog hoda: 37,7 V

Maksimalni (MPP) radni napon : 30,6 V

Struja kratkog spoja: 8,78 A

Maksimalna (MPP) radna struja: 8,35 A

Max. odstupanje od nazivne snage: 0/+3%

Moduli (paneli)

www.schrack.rs

ISOFOTON (Španija)

Pogon i proizvodnja u Evropi, u Malagi od 1981.

Proizvodnja i ćelija i modula (panela)

Snaga: 250 W

Efikasnost panela: 15,4%

Opteretivost: 5.400 N/m2

Sertifikovano: STC & NOCT

Garancija: 10 godina garancija na proizvod

Garancija snage – LINEARNA GARANCIJA SNAGE

Moduli (paneli)

www.schrack.rs

Standardi

IEC 61215, IEC61730 za kristalne module

IEC 61646 tehnologija tankih slojeva

IEC 61215 test obuhvata

Snaga modula pod različitim okolnostima

Vizuelna inspekcija

Test izolacionog materijala

Merenje temperaturnih koeficijenata

Dugotrajan test “vručih” tačaka

Temperaturske promene

Test na grad

Mehaničko opterećenje

Test grejanja / hladjenja

Otpornost na vodu

Moduli (paneli)

www.schrack.rs

Montažni pribor

Betonski crep

Eternit

Talasaste ploče

Biber crep

Trapezni lim

Lim

Držači

panela

www.schrack.rs

Montažni pribor

www.schrack.rs

Montažni pribor

www.schrack.rs

Montažni pribor

Ravni krovovi / montaža na zemlju

www.schrack.rs

Odvodnici prenapona

Schrack proizvod

U prodaji su kompletno ožičene kutije

MC4 priključnice za 3 ili 4 linije

4 Varijante

o Tip B/C 1000 V, 4 linije

o Tip C 1000 V, 4 linije

o Tip B/C 1000 V, DC-prekidač, 3 linije

o Tip C 1000 V, DC-prekidač, 3 linije

Invertori sa 2 Mpp Trackera po Mpp-Trackeru 1 ormarić prenaponske

ožičenje izvedeno u bojama za lakše snalaženje

max. 4 linije se paralelno prekidaju

DC-Prekidač izveden kao grebenasta sklopka (specijalna izvedba za

DC)

www.schrack.rs

Invertori

Tipovi invertora

Invertori za feed-in sisteme

Invertori za standalone sisteme

Funkcija feed-in invertora

Konverzija DC u mrežni AC režim

Sinhronizacija sa mrežnim naponom

Optimalno prilagodjenje MPP PV-lanca, oblast MPP-Tracker-a. U okviru

Schrack-ovog programa postoje invertori sa 2 i 3 MPP-Tracker-a

Kontrola proizvodnje

Zaštitna funkcija (mreže, pv-postrojenja, ljudi)

Merenje rezultata

www.schrack.rs

Invertori

Različite koncepcije povezivanja invertora

o Centralni invertor

Manji troškovi

Nefleksibilan u pogledu nadogradnje, senki; ispad celog postrojenja u slučaju

greške

o Više manjih (string) invertora

Moguća nadogradnja postrojenja,

prilagodjenje MPP-Tracking-a

svakom PV-lancu, manji gubici

Veći inicijalni troškovi

www.schrack.rs

Invertori

Schrack proizvodi

o 3, 4, 5 kW 1-fazni, 10 kW 3-fazni

o Piko 5.5 (5,5 kW, 3-fazni, 3 Mpp-Trackera)

o Piko 8.3 (8,3 kW, 3-fazni, 2 Mpp-Trackera)

o 10 kW (3-fazni,1 Mpp Tracker)

Schrack kao dobavljač

o Power One centralni invertori – snage 20 kW; 27.6 kW

kW; 55 kW; 110 kW; 220 kW; do 1400 kW

www.schrack.rs

Kabl / Konektori

Specijalni kabl za solarne sisteme

Vrlo otporan na

UV, atmosferske uticaje

Temperaturu i padavine

Dvostruko izolovan

Presek kabla: 4 i 6 mm²

Dostupno u 100m i 500m paketu, tri boje

Konektori

Proizvođač: Multi Contact (vodeći na tržištu)

MC4 konektori za 4-6 mm² kabl

Ne primenjivati jeftinije kopije!

www.schrack.rs

Uobičajena pitanja kupaca

Koliki prostor je potreban za 1 kWp?

Preko 8-10m²

Koliko košta 1 kWp?

1.400 – 1.700 € sa svom opremom i montažom

Gde se montira invertor?

Nema pravila. Potrebno je paziti na temperaturu.

U kom smeru mora biti okrenut krov?

Južno (orjentacija), nagib 30 – 35° (inklinacija)

Kako rade moduli u slučaju senke?

Veliki gubici, izbegavati senke!

Koji kabal je potrebno primeniti za uzemljenje?

16mm²

www.schrack.rs

Šta znači Wpeak / kWp / Wp / Peak?

Peak = Vršna snaga dobivena STC-ispitivanjem

Šta podrazumeva garancija snage?

Moduli nakon 25 godina trebaju proizvoditi 80% nazivne snage. Dobro je

da snaga linearno opada sa vremenom.

Da li je potrebno osigurati fotonaponski sistem?

Da, protiv nevremena i uticaja treće strane. Postoje odgovarajući modeli

u renomiranim osiguravajućim kućama.

Sa koliko faza mogu ući u distributivnu mrežu?

1 ili 3 faze, zavisno o snazi i Tehničkim uslovima nadležne ED.

Razlika Mono i Polikristalni moduli (paneli)?

Danas iste performanse, cena i snaga.

Šta znači STC?

Standard Testing Conditions: 1.000 W/m², Temp. 25° AM 1,5

Uobičajena pitanja kupaca

www.schrack.rs

Šta znači NOTC?

Normal Operating Cell temparature: 800 W/m²; Temp. 20°; AM 1,5;

brzina vetra 1m/s;

Koliki je period povraćaja investicije?

Ako se isključi uticaj finansijskog modela, period povraćaja investicije je

6-7 godina u Srbiji.

Uobičajena pitanja kupaca

www.schrack.rs

Projektovanje sistema

Definisati prostor predviđen za PV postrojenje – montaža na kosi krov,

ravan krov, zemlju...

Uskladiti željenu nazivnu snagu sa prostornim mogućnostima

PV SOL software – definisanje osnovnih parametara sistema:

o Predvideti broj modula

o Definisanje optimalnog invertora na osnovu broja modula i podela

modula na PV lance (stringove) u zavisnosti od MPP tracker napona

o Način postavljanja modula (panela) – određivanje azimuta i ugla

inklinacije, izbegavanje senki

www.schrack.rs

Projektovanje sistema

Primer određivanja osnovnih parametara pomoću PV SOL 5.5 Expert

Podgorica,

Instalirana snaga: Pi=30 kW

Konfiguracija sa tri invertora snage od po 10 kW (12.5 kVA).

www.schrack.rs

Projektovanje sistema

Izlazne vrednosti PV SOL kalkulacije za predviđeni sistem:

www.schrack.rs

Projektovanje sistema

Izrada detaljne specifikacije sistema:

Određivanje zone snežnog i vetro opterećenja

Proračun količina potrebnog materijala za montažu

Sistem prenaponske zaštite / DC-prekidač / Priključne kutije

Količina kablova

Konektori/Kutije

Alat

www.schrack.rs

Primeri lošeg projektovanja

www.schrack.rs

Katalog

www.schrack.rs

Katalog

www.schrack.rs

HVALA NA PAŽNJI