fossa temporalis, fossa infratemporalis, fossa pterygopalatina(fazlası için )
TRANSCRIPT
FOSSA TEMPORALIS,
FOSSA INFRATEMPORALIS,
FOSSA PTERYGOPALATINA
Dr. Senem Özdemir
ÖĞRENME HEDEFLERİÖĞRENME HEDEFLERİ
BU DERSİN AMACINA ULAŞABİLMESİ İÇİN
Fossa temporalis, fossa infratemporalis ve fossa pterygopalatina’nın neresi olduğunu (sınırlandıran yapılar)
KEMİK BİLGİNİZİ HATIRLAYINIZ Orbita, cavitas nasi, palatum osseum ve sinuslarınYenidoğan cranium’unun özelliklerinin Baş bölgesindeki antropolojik noktaların (Bkz: konu ile ilgili föy)Kafa iskeletini oluşturan kemiklerde oluşan aralıkların, deliklerin neler olduğunu
Bu bölgelerde hangi oluşumların yer aldığını (antropometrik nokta, kas, damar, sinir, ganglion vs)
Üç fossa nın birbirleriyle ve çevre yapılar ile olan bağlantılarını ve bu bağlantıların klinik önemlerini ÖĞRENMELİSİNİZ
arcus zygomaticus
Fossa temporalis
Fossa infratemporalis
Arcus zygomaticus
NORMA LATERALIS (dış yandan görünüm)
FOSSA TEMPORALIS
Üst:Linea temporalis superiorAlt:Arcus zygomaticusÖn: Os zygomaticum, os frontale
TABANIOs parietaleOs frontaleOs sphenoidale, ala majorOs temporale, pars squamosa
Os temporale
Os parietale
Os
front
ale
Os sphenoidale,
ala major
SINIRLARI
Arcus zygomaticus
PTERION
Fossa temporalis’de bulunan ANTROPOMETRİK NOKTA
Kafatasında frontal, sphenoid, temporal ve parietal kemiklerin birleştiği yere verilen isimdir.
KLİNİK ÖNEMİ: PTERIONa. meningea media’nın frontal dalı için bir landmark noktası.
FOSSA TEMPORALIS’IN İÇERİĞİ
Deri ve fascia superficialisMm. auriculares (anterior, superior, posterior)N. auriculotemporalis (N. mandibularis)N. zygomaticotemporalis (N. maxillaris)A. ve v. temporalis superficialisN. facialis (ramus temporalis)Fascia temporalisM. temporalisA. ve v. temporalis profunda
KIRMIZI İLE BELİRTİLENLER YÜZ ANATOMİSİ VE KAFA DERİSİ UYGULAMASINDA ANLATILMIŞ OLDUĞUNDAN BURADA SADECE HATIRLATMA ŞEKLİNDE KISACA DEĞİNİLECEKTİR.
1. M. auricularis superior
2. M. auricularis anterior
3. M. auricularis posterior
4. M. temporoparietalis
Mm. auriculares: yüzün mimik kaslarına dahildirler
N. auriculotemporalis Fossa infratemporalis’de N. mandibularis’in arka kökünden ayrılır. ve dış kuak yolunun önünden yukarı temporal bölgeye ulaşır.
Sadece sensitif (duyusal) lifler taşır.
Kulak kepçesi derisi, meatus acusticus externus ve regio temporalis üstündeki saçlı deride dağılır.
N. trigeminus n. maxillaris’inden (N5. V3) ayrılan sensitif bir daldır.
Temporal bölgedeki saçlı deriyi innerve eder
N. zygomaticotemporalis
A. temporalis superficialis
A. carotis externa’nın terminal (uç) dallarından birisidir. Fascia temporalis’in üzerinde vertex’e doğru uzanır.
A. carotis externa
A. carotis communis
A. temporalis superficialis nabzı kulağın önünde arcus zygomaticus üzerinde alınabilir.
Vv. temporales superficiales
A. temporalis superficialis
Vv. temporales superficiales
N. auriculotemporalis
N. Facialis (VII. KRANİAL SİNİR)
Plexus intraparotideus
N. facialis, Rr. temporales
N. Facialis
M. Temporalis
Fossa temporalis’i dolduran kalın bir kastır
Çeneyi kapatır, horizontale yakın seyreden arka bölüm lifleri çeneyi arkaya çeker
Siniri: N. mandibularis’in (V3) rr. temporales profundi’si
ÇİĞNEME KASLARI
M. Masseter
a. Pars superficialisb. Pars profunda
Çiğneme esnasında dişlerin birbirine yaklaşması içinmandibula’yı kaldırır.
Siniri: N. massetericus (N. mandibularis)
Norma lateralis’de yerleşen iki adet çiğneme kası vardır.Fascia temporalis
FOSSA TEMPORALIS’IN BAĞLANTILARI
Fossa temporalis dışta arcus zygomaticus, içte crista infratemporalis’in çevrelediği geçit ile fossa infratemporalis’e bağlanır.
Fossa temporalis orbita’nın posterolateral bölümünde yer alan fissura orbitalis inferior ile de orbita’ya bağlanır.
Dış (lateralden): ramus mandibula’nın iç yan yüzü
İçten (medialden): tuber maxillae, fissura pterygomaxillaris, lamina lateralis processus pterygoideus
Ön: maxilla’nın arka yüzü (tuber maxillae)
Arka: posterior’dan os temporale’nin processus styloideus’u, processus mastoideus’u ve pars tympanica’sı
SINIRLARI
FOSSA INFRATEMPORALIS
Bu çukura ulaşabilmek için arcus zygomaticus ve ramus mandibula kaldırılır.
M. temporalis’in alt bölümü (yapışma yeri)M. pterygoideus medialis ve lateralisA. maxillaris ve dallarıPlexus venosus pterygoideusN. mandibularis dallarıChorda tympaniGgl. oticum
FOSSA INFRATEMPORALIS’IN İÇERİĞİ
M. temporalis’in alt bölümü (yapışma yeri)
Proc. coronoideus ve ramus mandibula’nın ön kenarı
M. pterygoideus lateralis
Ramus mandibula kaldırılmış ve fossa infratemporalis’de yer alan çiğneme kasları görünür hale getirilmiştir.
ÇİĞNEME KASLARI
O: Os sphenoidale ala major’un facies maxillaris’i, crista infratemporalislamina lateralis proc. pterygoidea’nın dış yüzü
I: Collum mandibula önünde fovea pterygoidea, art. temporomandibularis’indiskus’u ve çene eklemi kapsülü
F: Ağzın açılmasına yardım eder.
S: N. pterygoideus lateralis (N. mandibularis))
M. pterygoideus medialis
O: Lamina lateralis proc. pterygoidea iç yüzü, Tuber maxilla
I: Ramus mandibula ve angulus mandibulae’nin iç yüzü üzerinde, tuberositas pterygoidea
F: Mandibula’nın kaldırılmasına (ağzın kapatılması)yardım eder.
S: N. pterygoideus medialis (N. mandibularis)
A. maxillaris
1. A. carotis externa’nın terminal iki uç dalından birisidir.
2. Gl. Parotidea içerisinde colllum mandibula’nın derininde
A. carotis externa’dan yaklaşık dik bir açı ile ayrılır.
3. Fossa infratemporalis’den sonra fossa pterygopalatina’ya devam eder.
fossa infratemporalis’deki seyri esnasındaretromandibular (mandibular parça), pterygoid (orta parça), pterygopalatin (iç yan parça) olmak üzere üç kısma ayrılır.
1 –a. auricularis profunda2 -a.tympanica anterior (inferior)3 -a. meningea media4 -a. alveolaris inferior (a. mylohyoidea)
MANDİBULAR BÖLÜM DALLARI (I. PARÇA)
1 –a.temporalis profunda anterior–posterior2 -a. masseterica3 -rr. pterygoidei4 -a. buccalis
PTERYGOID BÖLÜM DALLARI (II. PARÇA)
1-a. alveolaris superior posterior2-a. infraorbitalis3-a. palatina descendens4-a. canalis pterygoidei5-a. sphenopalatina
PTERYGOPALATIN BÖLÜM DALLARI (III. PARÇA)
A. MAXILLARIS DALLARI
FOSSA INFRATEMPORALIS
FOSSA PTERYGOPALATINA
N. auriculotemporalis’ian yaptığı ilmeğin içerisinden geçer. Foramen spinosumdan geçerek kafatası boşluğuna girer ve dura mater i besler.
A. meningea media
Plexus venosus pterygoideus
*[Plexus venosus pterygoideus kafa tabanındaki delikçikler aracılığı ile fossa cranii media ile sinus cavernosus’a kadar bağlantı kuran, geniş yayılımlı bir ven ağı oluşturur (ENFEKSİYON KAPISI).
Bu ven ağı m. pterygoideus medialis ve lateralis arasında yer alır.
Önde v. facialis profunda aracılığı ile v. facialis’e, büyük kısmı da arka tarafta v. maxillaris aracılığı ile v. retromandibularis’e dökülür.
v. maxillaris + v. temporalis superficialis V. maxillaris, v. temporalissuperficialisi le parotis bezinin içinde birleşerek, v. retromandibularis’ioluşturur.
V. maxillaris
V. RETROMANDIBULARIS
V. Retromandibularis, ön ve arka 2 dala ayrılır. Ön dal, v. facialis ile birleşerek, v. jugularis interna’ya açılır.
Arka dal, v. auricularis posterior ile birleşerek, v. jugularis externa’yı oluşturur
N. mandibularis
Foramen ovale
N. trigeminus’un motor lif içeren dalı.
Foramen ovale’den geçerek fossa infratemporalis’e girer.
Burada truncus anterior ve truncus posterior dallarına ayrılır.
N. mandibularis- fossa infratemporalis’deki dalları
n. alveolaris inferior(kemik kanalın içerisine girişine dikkat edin)
n. lingualis n. auriculotemporalis
Daha büyük dalı olan truncus posterior’dan 1. n. auriculotemporalis(iki kök şeklinde başlar Kökler a. meningea media’yı sardıktan sonra birleşir),
2. n. alveolaris inferior (ramus mandibula’da for. Mandibula’ya girmeden önce
r. mylohyoideus dalını verir.)
m. digastricus’un venter anterior’u ve m. mylohyoideus’un motor siniri)
3. n. lingualis(Dil sırtında sulcus terminalis’in önünde kalanParçasını örten mukozada, alt çene diş etlerinin lingual yüzünde ve ağız döşemesinde dağılır.)
n. mentalis
UYGULAMA SALONUNDA N. MANDIBULARİS’IN FOSSA INFRATEMPORALIS’DE VERDİĞİ DALLARINI GÖZLEMLEYİN
Truncus anterior’dan ise
1. n. buccalis(m. pterygoideus lateralis’in iki başıarasından öne doğru ilerler. M. buccinator’u örten deride, yanağın iç yüzünü örten mukozada ve diş etlerinin arka bölümünde dağılır)
2. Dört çiğneme kasının motor siniri1.n. massetericus2.n. pterygoideus medialis3.n. pterygoideus lateralis4.rr. temporales profundi
Ganglion oticum
Parasimpatik bir gangliondur.
Fossa infratemporalis’de foramen ovale’nin hemen altında, m. pterygoideus medialis’in arkasında yer alır.
Chorda tympani
N. Facialis (VII. KRANIAL SİNİR)’in dalıdır.
Dilin 2/3 ön bölümünden tat duyusu alır.
Chorda tympani
fossa infratemporalis içerisinde n. lingualis ile birleşir
n. lingualis
Fissura pterygomaxillaris ile fossa pterygopalatina,
Fissura orbitalis inferior aracılığıyla orbita,
Foramen ovale aracılığıyla fossa cranii media,
Foramen spinosum aracılığıyla fossa cranii media
FOSSA INFRATEMPORALIS’IN BAĞLANTILARI
Fissura orbitalis inferior ve fissura pterygomaxillaris; fossa infratemporalis’in üst iç köşesinde birleşirler.
Foramen ovale, foramen spinosum ve canalis alveolaris’in arka açıklıkları buraya açılır.
Foramen ovale
Foramen spinosum
Fissura orbitalis inferior
Fissura pterygomaxillaris
Dış (lateralden): fissura pterygomaxillaris
İçten (medialden): os palatinum’un lamina perpendicularis’i
Ön: tuber maxillae
Arka: sfenoid kemiğin proc. pterygoideus’unun ön yüzü
SINIRLARI
FOSSA PTERYGOPALATINA
Orbita’nın tepesinin hemen arkasında fissura orbitalis inferior ile fissura pterygomaxillaris’in birleşme yerinde bulunur.
Bu alan şekil olarak tabanı yukarıda, tepesi aşağıda dört duvarlı bir piramide benzetilebilir.
fossa infratemporalis’in iç yana doğru maxilla ile proc. pterygoideus arasından os palatinum’un lamina perpendicularis’ine kadar uzanan devamıdır.
N. maxillaris ve dalları
A. maxillaris’in uç dalları (pterygopalatin bölümü)
N. canalis pterygoidei (Vidius siniri)
Ggl. pterygopalatinum (Meckel ganglionu)
FOSSA PTERYGOPALATINA’NIN İÇERİĞİ
N. TRIGEMINUS (V. KRANIAL SİNİR)
V2
V1
V3
FORAMEN ROTUNDUM
foramen infraorbitale
GANGLION TRIGEMINALE
N. maxillaris Ganglion trigeminale’den köken alır.
For. rotundum’u kullanarak kraniumdan çıkar ve fossa pterygopalatina’ya gelir.
Öne doğru devam eden sinir fissura orbitalis inferiordan geçtikten sonra foramen infraorbitale’den n. infraorbitalis olarak çıkar.
SADECE SENSİTİF (alt göz kapağından üst dudağa)
V2V2V2
n. infraorbitalis
N. maxillaris’in fossa pterygopalatinum’da verdiği dallar
1. Orbital dallar
2. N. alveolaris superior posterior
3. N. palatinus major ve minor
4. Nn. nasales
5. N. pharyngeus
6. N. zygomaticus
7. N. palatinus
8. N. canalis pterygoidei
Nn. alveolares superioresrr. alveolares superiores posteriores
r. zygomaticotemporalisr. zygomaticofacialis
N. zygomaticus
V2
V2
N. palatinus major
Üst çene dişleri, sert damak ve buraya komşu yumuşak damak mukozasında dağılır
Yumuşak damak, uvula ve bademcikte dağılır
N. palatinus minor
V2
N. nasales
N. Nasopalatinus
Septum nasi’de öne ve aşağıya (canalis incisivus’a)doğru uzanır.Sert damakta dağılır.
N. canalis pterygoidei (Vidius siniri)
Canalis pterygoideus’dan geçerek fossa pterygopalatina’yaulaşan bir sinirdir.
Ggl. pterygopalatinum (Meckel ganglionu)
En büyük parasimpatik gangliondur.
Fossa pterygopalatina’nın derininde, n. maxillaris’in altında bulunur
Ganglion n. maxillaris’e kısa lifler vasıtasıyla (rr. ganglionici) asılı durumdadır.
V1
V2
V3V2
A. maxillaris’in üçüncü bölümü (pterygopalatin parça)
1-a. alveolaris superior posterior2-a. infraorbitalis3-a. palatina descendens4-a. canalis pterygoidei
5-a. sphenopalatina (a. maxillaris’in TERMİNAL DALIDIR)
BURUN KANAMALARININ ÇOĞUNDAN SORUMLU ARTERDİR)KISSELBACH=LITTLE ÜÇGENİ=BURUN KANAMALARININ SIK GÖRÜLDÜĞÜ YER.
PTERYGOPALATIN BÖLÜM DALLARI (III. PARÇA)
BAĞLANTI YÖNÜ BAĞLANTIYI SAĞLAYAN YAPI BAĞLANTI YAPILAN BÖLGE
POSTERIOR FORAMEN ROTUNDUM FOSSA CRANII MEDIA
POSTERIOR CANALIS PTERYGOIDEUS (VIDIAN) FOSSA CRANII MEDIA, FORAMEN LACERUM
POSTERIOR CANALIS PALATOVAGINALIS (PHARYNGEAL) CAVITAS NASI, NASOPHARYNX
ANTERIOR FISSURA ORBITALIS INFERIOR ORBITA
MEDIAL FORAMEN SPHENOPALATINUM CAVITAS NASI, NASOPHARYNX
LATERAL FISSURA PTERYGOMAXILLARIS FOSSA INFRATEMPORALIS
INFERIOR CANALIS PALATINUS MAJUS (PTERYGOPALATINE) CAVITAS ORIS, CANALIS PALATINUS MINUS
FOSSA PTERYGOPALATINA’NIN BAĞLANTILARI
ORBITAFOSSA CRANII MEDIA
CAVITAS NASI
CAVITAS ORIS
UYGULAMA SALONUNDA BUNLARI GÖZLEMLEYİN (KADAVRA+MODEL)1.N. auriculotemporalis 2.N. facialis, glandula parotidea ve içerisinde şekillenen oluşumları3.A. ve v. temporalis superficialis -a. carotis externa4.Çiğneme kasları5.N. mandibularis ve dalları -n. alveolaris inferior (mandibula’da kemik kanalın içerisine girişine dikkat edin), n. lingualis, n. mylohyoideus, n. buccalis6.A. maxillaris ve dalları (kadavrada tümünü görmek zordur. İzleyebildiğiniz dallarını gözlemleyin)
• FISSURA ORBITALIS SUPERIOR FISSURA ORBITALIS INFERIOR
• CAVITAS NASI
– Apertura piriformis– Septum nasi osseum (os ethmoidale+vomer)– Conchae nasales media ve inferior
• Palatum osseum (sert damak=os palatinum-lamina horizontalis +maxilla-processus palatinus) • Fossa hypophysıalıs
• Foramen rotundum
• Foramen ovale• Foramen spinosum
• Foramen lacerum• Canalis opticus• Foramen jugulare
• Meatus acusticus internus• Foramen stylomastoideum • Foramen magnum
• Foramen parietale• CRANIUM’UN ÖNDEN GÖRÜNÜŞÜNE AİT ANTROPOLOJİK NOKTALAR
(Bkz: İlgili föy: Baş antropolojisine ait kısa bilgi)
• NASION
• GNATHION• GLABELLA
• PROSTHION• CRANIUM’UN ÜSTTEN GÖRÜNÜŞÜNE AİT ANTROPOLOJİK NOKTALAR (bkz: ilgili föy)• BREGMA
• CRANIUM’UN YANDAN GÖRÜNÜŞÜNE AİT ANTROPOLOJİK NOKTALAR (bkz: ilgili föy)• PTERION• ASTERION
• GONION• CRANIUM’UN ARKADAN GÖRÜNÜŞÜNE AİT ANTROPOLOJİK NOKTALAR(bkz: ilgili föy)• INION
• LAMBDA
• YENİ DOĞAN CRANIUM’UNUN ÖZELLİKLERİ• Fonticulus (bıngıldak): Yeni doğan döneminde calvaria kemikleri bağdokusundan membranlar ile birbirlerine bağlanmıştır (Bu
durum 2 yaşına kadar devam edebilir). Yalnız bağ dokusu ile örtülü olan, birkaç kemiğin birleştiği bu alanlara fonticulus denir. • Fonticulus anterior (major)• Fonticulus posterior (minor)• Fonticulus sphenoidalis (anterolateralis)• Fonticulus mastoideus (posterolateralis) •
DİKKATOSTEOLOJİYE AİT BU BİLGİLERDEN DESORUMLUSUNUZ