formulazioa eta nomenklatura kimikoaformulazioa eta nomenklatura kimikoa iupacen arauak eta ariketak...

Formulazioa eta nomenklatura kimikoa

IUPACen arauak eta ariketak

Ariketen ebazpenak

Garikoitz Beobide (zuz.), Efraim Reyes, Oscar Castillo, Uxue Uria, Sonia Pérez-Yáñez, Javier Cepeda, Luisa Carrillo,

Liher Prieto eta Jose L. Vicario

Formulazioa eta nomenklatura kimikoa

IUPACen arauak eta ariketakAriketen Ebazpenak

Garikoitz Beobide, Efraim Reyes, Oscar Castillo, Uxue Uria, Sonia Pérez-Yáñez, Javier Cepeda, Luisa Carrillo, Liher Prieto eta Jose L. Vicario

Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-LanEratorririkGabe 4.0 Nazioartekoa Lizentzia Publikoa

© Servicio Editorial de la Universidad del País Vasco Euskal Herriko Unibertsitateko Argitalpen Zerbitzua

Aurkibidea

1. SARRERA

KONPOSATU EZ-ORGANIKOAK

2. KONPOSATU EZ-ORGANIKOAK ZENBAIT IRIZPIDE

3. ELEMENTUAK

4. HIDROGENOAREN KONPOSATU BITARRAK

5. OXIGENOAREN KONPOSATUAK

6. HIDROXIDOAK

7. OXOAZIDOAK ETA OXOANIOIAK

8. IOIAK ETA ERRADIKALAK

9. GATZAK

10. KOORDINAZIO-KONPOSATUAK

KONPOSATU ORGANIKOAK

11. KONPOSATU ORGANIKOAK ZENBAIT IRIZPIDE

12. ALKANOAK

13. ALKENOAK ETA ALKINOAK

14. KONPOSATU AROMATIKOAK

15. HALUROAK

16. AMINAK

17. ALKOHOLAK

18. ETERRAK

19. ZETONAK

20. ALDEHIDOAK

21. AZETALAK, ZETALAK, HEMIAZETALAK ETA HEMIZETALAK

22. AZIDOAK, AZIDOEN GATZAK ETA ANHIDRIDOAK

23. AZIL HALUROAK

24. ESTERRAK

25. AMIDAK ETA NITRILOAK

26. HETEROZIKLOAK

27. KONPOSATU POLIFUNTZIONALAK

28. ISOMERIA

Formulazioa eta nomenklatura kimikoa IUPACen arauak eta ariketak Ariketen Ebazpenak

5

3. Elementuak

1. Izendatu honako espezie kimiko hauek, eman izen sistematikoa, eta, posible denean, gehitu aukerako izen onartua:

B2 diboro

O3 trioxigeno

ozono

N2 dinitrogeno

nitrogeno

N mononitrogeno

P2 difosforo

Cl2 dikloro

kloro

I2 diiodo

iodo

Fe burdina

Ar argon

Se8 (molekula ziklikoa) ziklo-oktaselenio

Sen poliselenio

2. Formulatu honako espezie kimiko hauek:

monofluor F

tetraoxigeno O4

hexasufre S6

tetrafosforo P4

hidrogeno H2

zilarra Ag


6

radon Rn

ozono O3


7

4. Hidrogenoaren konposatu bitarrak

1. Izendatu honako espezie kimiko hauek, eman izen sistematikoa, eta, posible denean, gehitu aukerako izen onartua:

MgH2 magnesio hidruro

magnesio dihidruro

AlH3

aluminio(III) hidruro

aluminio hidruro

alumano

GeH4

germanio(IV) hidruro

germanio tetrahidruro

germano

BH3

boro(III) hidruro

boro trihidruro

borano

NH3

nitrogeno(III) hidruro

nitrogeno trihidruro

amoniako

azano

KH potasio hidruro

GaH3

galio(III) hidruro

galio trihidruro

galano

InH3

indio(III) hidruro

indio trihidruro

indigano

CH4

karbono(IV) hidruro

karbono tetrahidruro

metano


8

PbEt4

beruna(IV) etiluro

beruna tetraetiluro

tetraetilplumbano

H2O2

dihidrogeno dioxido

dioxidano

hidrogeno peroxido

H2S

hidrogeno sulfuro

dihidrogeno sulfuro

sulfano

HCl hidrogeno kloruro

klorano

HI hidrogeno ioduro

iodano

2. Formulatu honako espezie kimiko hauek:

rubidio hidruro RbH

estrontzio hidruro SrH2

berilio dihidruro BeH2

nikel(II) hidruro NiH2

antimonio(III) trihidruro SbH3

estannano SnH4

arsano AsH3

trifenilfosfano P(C6H5)3

silano SiH4

hidrogeno telururo H2Te

hidrogeno selenuro H2Se

hidrogeno fluoruro HF


9

3. Izendatu edo formulatu kate-egitura duten honako espezie kimiko hauek:

hidrazina N2H4

N3H5 trinitrogeno pentahidruro

triazano

trioxidano H2O3 (H-O-O-O-H)

B4H12 tetraborano(12)

triborano(7) B3H7

H2S2 dihidrogeno disulfuro (H-S-S-H)

disulfano

hidrogeno ioduro HI


11

5. Oxigenoaren konposatuak

1. Izendatu honako oxido hauek, konposizio-nomenklaturaren bi aukerak erabiliz:

K2O potasio oxido

MgO magnesio oxido

PbO berun monoxido

berun(II) oxido

PbO2 berun dioxido

berun(IV) oxido

CoO kobalto monoxido

kobalto(II) oxido

Co2O3 dikobalto trioxido

kobalto(III) oxido

Ag2O dizilar monoxido

zilar(I) oxido

HgO merkurio monoxido

merkurio(II) oxido

O5I2 pentaoxigeno diioduro

NiO nikel monoxido

nikel(II) oxido

ZnO zink oxido

N2O5 dinitrogeno pentaoxido

nitrogeno(V) oxido

NO nitrogeno monoxido

nitrogeno(II) oxido

CO2 karbono dioxido

karbono(IV) oxido


12

SnO eztainu monoxido

eztainu(II) oxido

SnO2 eztainu dioxido

eztainu(IV) oxido

SiO2 silizio dioxido

silizio(IV) oxido

BaO bario oxido

OF2 oxigeno difluoruro

2. Idatzi honako konposatu hauen formula:

merkurio(II) oxido HgO

platino(IV) oxido PtO2

kobre(I) oxido Cu2O

kaltzio oxido CaO

berun(IV) oxido PbO2

paladio(IV) oxido PdO2

potasio oxido K2O

nikel(II) oxido NiO

burdina(III) oxido Fe2O3

nikel(III) oxido Ni2O3

selenio(VI) oxido SeO3

platino(II) oxido PtO

zink oxido ZnO

sufre(IV) oxido SO2

kobalto(III) oxido Co2O3

manganeso(III) oxido Mn2O3


13

eztainu(II) oxido SnO

paladio(II) oxido PdO

kobalto(II) oxido CoO

boro(III) oxido B2O3

kobre(II) oxido CuO

fosforo(V) oxido P2O5

manganeso(VII) oxido Mn2O7

oxigeno dibromuro OBr2

3. Zein da honako konposatu hauen formula:

platino dioxido PtO2

kobre monoxido CuO

karbono dioxido CO2

eztainu dioxidoa SnO2

karbono monoxido CO

nitrogeno dioxido NO2

potasio oxido K2O

heptaoxigeno dikloruro O7Cl2

dikobalto trioxido Co2O3

manganeso dioxido MnO2

diantimonio trioxido Sb2O3

bario oxido BaO

telurio trioxido TeO3

kromo trioxido CrO3

zesio oxido Cs2O

diburdina trioxido Fe2O3


14

kobalto monoxido CoO

dikromo trioxido Cr2O3

merkurio monoxido HgO

diitrio trioxido Y2O3


sufre(IV) oxido SO2

burdina(III) oxido Fe2O3

sodio oxido Na2O

platino(IV) oxido PtO2

eztainu(II) oxido SnO

kromo(VI) oxido CrO3

zilar oxido Ag2O

sufre(VI) oxido SO3

merkurio(II) oxido HgO

kobalto(III) oxido Co2O3

kaltzio oxido CaO

paladio(II) oxido PdO

zink oxido ZnO

berilio oxido BeO

kobre(I) oxido Cu2O

eztainu(IV) oxido SnO2

kadmio oxido CdO

aluminio oxido Al2O3

urre(I) oxido Au2O

trioxigeno dibromuro O3Br2


15


potasio superoxido KO2

merkurio(II) peroxido HgO2

kobre(I) peroxido Cu2O2

dipotasio dioxido K2O2

magnesio superoxido Mg(O2)2

estrontzio superoxido Sr(O2)2

kaltzio dioxido CaO2

potasio ozonido KO3

kaltzio superoxido Ca(O2)2

hidrogeno peroxido H2O2

kadmio superoxido Cd(O2)2

litio ozonido LiO3

kobre(II) peroxido CuO2

zesio ozonido CsO3


17

6. Hidroxidoak

1. Izendatu honako hidroxido hauek konposizio-nomenklaturaren bi aukerak erabiliz:

Mg(OH)2 magnesio hidroxido

magnesio hidroxido

Fe(OH)3 burdina(III) hidroxido

burdina trihidroxido

Pb(OH)4 berun(IV) hidroxido

berun tetrahidroxido

Zn(OH)2 zink hidroxido

zink dihidroxido

AgOH zilar(II) hidroxido

zilar hidroxido

Hg(OH)2 merkurio(II) hidroxido

merkurio dihidroxido

LiOH litio hidroxido

Ni(OH)2 nikel(II) hidroxido

nikel dihidroxido

Sn(OH)2 eztainu(II) hidroxido

eztainu dihidroxido

Mn(OH)2 manganeso(II) dihidroxido

manganeso dihidroxido

Co(OH)2 kobalto(II) hidroxido

kobalto dihidroxido

Si(OH)4 silizio(IV) hidroxido

silizio tetrahidroxido


18


magnesio hidroxido Mg(OH)2

kaltzio dihidroxido Ca(OH)2

amonio hidroxido NH4OH

bario hidroxido Ba(OH)2

berun(IV) hidroxido Pb(OH)4

potasio hidroxido KOH

nikel(II) hidroxido Ni(OH)2

zesio hidroxido CsOH

nikel trihidroxido Ni(OH)3

platino(II) hidroxido Pt(OH)2

sodio hidroxido NaOH

kobre(I) hidroxido CuOH

zink hidroxido Zn(OH)2

rubidio hidroxido RbOH

eztainu(II) hidroxido Sn(OH)2

paladio(II) hidroxido Pd(OH)2

kobalto(III) hidroxido Co(OH)3

kobre(II) hidroxido Cu(OH)2

kobalto(II) hidroxido Co(OH)2

aluminio trihidroxido Al(OH)3


19

7. Oxoazidoak eta oxoanioiak

1. Izendatu honako oxoazido hauek adizio-izena erabiliz. Izendatu aurretik, idatz ezazu konposatuaren konektibitatea:

HIO3 [IO2(OH)] hidroxidodioxidoiodo

H2SeO3 [SeO(OH)2] dihidroxidooxidoselenio

H3BO3 [B(OH)3] trihidroxidoboro

HNO3 [NO2(OH)] hidroxidodioxidonitrogeno

H2CO3 [CO(OH)2] dihidroxidooxidokarbono

H3PO3 [P(OH)3] trihidroxidofosforo

HBrO [BrOH] hidroxidobromo

HBrO4 [BrO3(OH)] hidroxidotrioxidobromo

HClO4 [ClO3(OH)] hidroxidotrioxidokloro

H2SO4 [SO2(OH)2] dihidroxidodioxidosufre

2. Formulatu honako oxoazido hauek:

tetrahidroxidosilizio [Si(OH)4] H4SiO4

hidroxidooxidonitrogeno [NO(OH)] HNO2

trihidroxidoartseniko [As(OH)3] H3AsO3

hidroxidooxidoiodo [IO(OH)] HIO2

hidroxidodioxidobromo [BrO2(OH)] HBrO3

dihidroxidooxidotelurio [TeO(OH)2] H2TeO3

dihidroxidodioxidoselenio [SeO2(OH)2] H2SeO4

trihidroxidooxidoantimonio [SbO(OH)3] H3SbO4

trihidroxidooxidofosforo [PO(OH)3] H3PO4

trihidroxidoboro [B(OH)3] H3BO3


20

3. Izendatu honako oxoazido hauen anioiak hidrogeno-izena erabiliz:

HCrO4– hidrogeno(tetraoxidokromato)(1–)

HPO32– hidrogeno(trioxidofosfato)(2–)

HPO42– hidrogeno(tetraoxidofosfato)(2–)

H2BO3– dihidrogeno(trioxidoborato)(1–)

HCO3– hidrogeno(trioxidokarbonato)(1–)

4. Formulatu honako oxoazido edo oxoazido hauen anioiak:

dihidrogeno(heptaoxidodikromato) H2Cr2O7

periodato IO4–

dioxidobromato(1–) BrO2–

tetraoxidosulfato(2–) SO42–

borato BO33–

tetrahidroxidosilizio H4SiO4

dihidroxidooxidofosfato(1–) H2PO3–

hidroxidodioxidosulfato(1–) HSO3–

azido perkloriko HClO4

µ-oxido-bis(trioxidosulfato)(2–) [(O)3SOS(O)3]2– S2O72–


21

8. Ioiak eta erradikalak

1. Izendatu honako ioi hauek:

Br– bromuro

Li+ litio(1+)

SO32–

trioxidosulfato(2–)

sulfito

H+ hidroi

I– ioduro

H3O+ oxidanio, oxonio

NO3–

trioxidonitrato(1–)

nitrato

Rb2+ rubidio(2+)

PO43–

tetraoxidofosfato(3–)

fosfato

Hg2+ merkurio(2+)

I3– triioduro(1–)

Pb4+ berun(4+)

O22–

dioxido(2–)

peroxido

VO2+ dioxidobanadio(1+)

Cr2O72–

µ-oxido-bis(trioxidokromato)(2–)

dikromato

Ag+ zilar(1+)

SiH3– silanuro

NH4+ amonio

C22–

dikarburo(2–)

azetiluro


22

PH4+ fosfanio

2. Formulatu honako ioi hauek:

kaltzio(2+) Ca2+

kloruro Cl–

dioxidonitrogeno(1+) NO2+

fosfuro(3–) P3–

manganeso(2+) Mn2+

tetraoxidomanganato(1–) MnO4–

hidrazinio N2H5+

tetrafluoruroantimonio(1+) SbF4+

germanuro GeH3–

dimerkurio(2+) Hg22+


23

9. Gatzak

1. Izendatu honako gatz hauek:

NaClO4

sodio perklorato

sodio tetraoxidoklorato(1–)

sodio tetraoxidoklorato(VII)

CuCl2

kobre dikloruro

kobre(2+) kloruro

kobre(II) kloruro

CoS

kobalto monosulfuro

kobalto(2+) sulfuro

kobalto(II) sulfuro

NiSO4

nikel(2+) sulfato

nikel(II) sulfato

nikel(2+) tetraoxidosulfato(2–)

nikel(II) tetraoxidosulfato(VI)

FeCl2

burdina dikloruro

burdina(2+) kloruro

burdina(II) kloruro

Ca3(PO4)2

kaltzio fosfato

kaltzio tetraoxidofosfato(3–)

kaltzio tetraoxidofosfato(V)

trikaltzio bis(tetraoxidofosfato)

trikaltzio difosfato

Mg(HCO3)2

magnesio hidrogenokarbonato

magnesio hidroxidodioxidokarbonato(1–)

magnesio hidroxidodioxidokarbonato(IV)

magnesio bis(hidrogenokarbonato)

KHS potasio hidrogenosulfuro


24

Sc2(HPO4)3

eskandio hidrogenofosfato

eskandio hidroxidotrioxidofosfato(2–)

eskandio hidroxidotrioxidofosfato(V)

dieskandio tris(hidrogenofosfato)

Li2SO4

litio sulfato

litio tetraoxidosulfato(2–)

litio tetraoxidosulfato(VI)

2. Formulatu honela izendatzen diren gatzak:

sodio trioxidoklorato(1–) NaClO3

kobalto(3+) kloruro CoCl3

kromo(3+) trioxidobromato(1–) Cr(BrO3)3

kobre(2+) tetraoxidosulfato(2–) CuSO4

kobre(2+) sulfuro CuS

zilar bromuro AgBr

kaltzio dikloruro CaCl2

manganeso(4+) sulfuro MnS2

kaltzio hidrogenofosfato CaHPO4

burdina(III) hidrogenokarbonato(IV) Fe(HCO3)3


25

10. Koordinazio-konposatuak

1. Formulatu honako koordinazio-konposatu hauek:

diammino(dimetilamina)triklorurokobalto(III) [CoCl3(NH3)2(NH(CH3)2)]

sodio tetrakarbonilkobaltato(1-) Na[Co(CO)4]

tetraamminokloruro(nitrito-κN)kobalto(III) kloruro

[CoCl(NH3)4(NO2)]Cl

pentaaquaklorurokobalto(2+) kloruro [CoCl(OH2)5]Cl2

diamminodibromuropaladio(II) [PdBr2(NH3)2]

pentakarbonilburdina(0) [Fe(CO)5]

triamminotriaquakromo(III) kloruro [Cr(NH3)3(OH2)3]Cl3

pentaaquahidroxidoburdina(III) ioia [Fe(OH)(OH2)5]2+

amminosulfatokromo(II) [Cr(NH3)5(SO4)]

diaquabisoxalatoferrato(III) ioia [Fe(C2O4)(OH2)2]-

2. Izendatu honako koordinazio-konposatu hauek:

[Cr(H2O)3(NH3)3]Cl3

triamminotriaquakromo(III) kloruro

triamminotriaquakromo(3+) kloruro

triamminotriaquakromo trikloruro

[PtCl(NH3)5]Br3

pentaamminokloruroplatino(IV) bromuro

pentaamminokloruroplatino(3+) bromuro

pentaamminokloruroplatino tribromuro

[PtCl2(H2NCH2CH2NH2)2]Cl2

bis(etano-1,2-diamina)dikloruroplatino(IV) kloruro

bis(etano-1,2-diamina)dikloruroplatino(2+)

kloruro

bis(etano-1,2-diamina)dikloruroplatino dikloruro


26

K4[Fe(CN)6]

potasio hexazianuroferrato(II)

potasio hexazianuroferrato(4-)

tetrapotasio hexazianuroferrato

Na2[NiCl4]

sodio tetrakloruronikelato(II)

sodio tetrakloruronikelato(2-)

disodio tetrakloruronikelato

[Fe(NH3)6](NO3)3

hexaamminoburdina(III) nitrato

hexaamminoburdina(3+) nitrato

hexaamminoburdina trinitrato

(NH4)2[CuCl4]

amonio tetraklorurokuprato(II)

amonio tetraklorurokuprato(2-)

diamonio tetraklorurokuprato

Na3[FeCl(CN)5]

sodio kloruropentazianuroferrato(III)

sodio kloruropentazianuroferrato(3-)

trisodio kloruropentazianuroferrato

K3[CoF6]

potasio hexafluorurokobaltato(III)

potasio hexafluorurokobaltato(3-)

tripotasio hexafluorurokobaltato

[Pt(CO)3(H2O)]Br2

aquatrikarbonilplatino(II) bromuro

aquatrikarbonilplatino(2+) bromuro

aquatrikarbonilplatino dibromuro

3. Formulatu edo irudikatu honako koordinazio-konposatu hauek:

trikloruro(1,4,8,11-tetratiaziklotetradekano-κ3S1,S4,S8)molibdeno

[Mo(C10H20S4-κ3S1,S4,S8)Cl3]


27

pentaammino(dinitrogeno)rutenio(III) kloruro

[Ru(NH3)5(N2)]Cl3

trikloruroperkloratonikelato(II) anioia

[NiCl3(ClO4)]2-

[NiCl3(OClO3)]2-

trikarbonil(η6-zikloheptatrieno)kromo

[Cr(CO)3(η6-C7H8)]

di(µ-karbonil)-bis[karbonil(η5-ziklopentadienil)burdina](Fe-Fe)

tetrakarbonil[η3-(1-metilalil)]burdina(1+) ioia

[Fe(η3-CH3CH2CHCH2)(CO)4]


28

metil(metilideno)bis(η5-ziklopentadienil)tantalo

[Ta(=CH2)(CH3)(η5-C5H5)2]

[Ta(=CH2)(CH3)(η5-Cp)2]

sodio tetrakarbonilferrato(2-) Na2[Fe(CO)4]

catena-poli[(amminoklorurozink)-µ-kloruro]

[Zn(µ-Cl)Cl(NH3)]n


[Fe3(CO)12] dodekakarboniltriburdina

[(H3N)5Co(µ-NH2CH2CH2NH2)Co(NH3)5]6+

(µ-etano-1,2-diamina-κN:κN´)bis[pentaamminokobalto(III)] ioia

(µ-etano-1,2-diamina-κN:κN´)bis[pentaamminokobalto](6+) ioia

(dekaammino-1κ5N,2κ5N)(µ-etano-1,2-diamina-κN:κN´)dikobalto(III) ioia

(dekaammino-1κ5N,2κ5N)(µ-etano-1,2-diamina-κN:κN´)dikobalto(6+) ioia

[Rh3H3{P(OMe)3}6] Hexakis(trimetilfosfito)trihidrurotrirodio

Hexakis(trimetilfosfito)trihidrurotrirodio(I)

[(H3N)3Co(µ-NO2)(µ-OH)2Co(NH3)2(py)]3+

(pentaammino-1κ3N,2κ2N)di(µ-hidroxido)(µ-nitrito)piridinadikobalto(III) ioia

(pentaammino-1κ3N,2κ2N)di(µ-hidroxido)(µ-nitrito)piridinadikobalto(3+) ioia

K3[Fe(CN)5NO] potasio nitrosilpentazianuroferrato(3-)

tripotasio nitrosilpentazianuroferrato


29

[Al(OH)(OH2)5]2+ Pentaaquahidroxidoaluminio(2+) ioia

Pentaaquahidroxidoaluminio ioia

[PtCl6]2- Hexakloruroplatinato(2-) ioia

Hexakloruroplatinato(IV) ioia

[FeN3(NH3)4(OH2)](NO3)2

Tetraamminoaqua(azido)burdina(III) nitrato

Tetraamminoaqua(azido)burdina(2+) nitrato

Tetraamminoaqua(azido)burdina dinitrato

cis-[PtCl2(PEt3)2] cis-diklorurobis(trietilfosfano)platino(II)

cis-diklorurobis(trietilfosfano)platino

5. Formulatu edo irudikatu honako koordinazio-konposatu hauek:

dibromurotetrakarbonilburdina [FeBr2(CO)4]

fenilpentakarbonilmanganeso

[Mn(CO)5(C6H5)]

bis[η3-(2-metilalil)]nikel

[Ni(η3-{CH2-C(CH3)-CH2})2]

dihidrurotetrakarbonilburdina [Fe(CO)4(H)2]


30

di-µ-klorurobis(1,2,5,6-η-ziklooktadieno)dirodio

[Rh2(µ-Cl)2(1,2,5,6-η-C8H12)2]

tetrakarbonildi-µ-klorurodirodio

[Rh2(µ-Cl)2(CO)4]

ferrozeno

[Fe(η5-C5H5)2]

[Fe(η5-Cp)2]

[Fe(C5H5)2]

[Fe(Cp)2]

tetrakarbonil(η4-2-metilen-1,3-propanodiil)kromo

[Cr(η4-C4H6)(CO)4]

bromuro(isopropil)magnesio

[MgBr{CH(CH3)2}]

cis-tetraamminodiklorurokobalto(III) ioia

cis-[CoCl2(NH3)2]+


31

bis(pentakarbonilmanganeso)(Mn–Mn)

sodio amminobromurokloruronitrito-κN-platinato(1-)

Na[PtBrCl(NH3)(NO2)]


[Fe(CH3CO)I(CO)2{P(CH3)3}2] azetil(ioduro)dikarbonilbis(trimetilfosfano)burdina

azetil(ioduro)dikarbonilbis(trimetilfosfano)burdina(II)

[Fe4(CO)12(µ3-CO)] (µ3-karbonil)dodekakarboniltetraburdina

[µ-Cl-PdCl(HC≡CH)]2

di-µ-kloruro-bis[etinokloruropaladio(II)]

di-µ-kloruro-bis[etinokloruropaladio]

bis[etino-µ-klorurokloruropaladio]

[Mn2(µ-Br)2(CO)8]

di-µ-bromurooktakarbonildimanganeso

di-µ-bromuro-bis(tetrakarbonilmanganeso)

di-µ-bromurooktakarbonildimanganeso(I)

[Rh(η2-C2H4)Cl(PPh3)2] etenoklorurobis(trifenilfosfano)rodio

etenoklorurobis(trifenilfosfano)rodio(I)

[Ru(Me2PCH2CH2PMe2)2] bis[1,2-bis(dimetilfosfanil)etano-κP:κP´]rutenio

[Re(CH3CO)(CNMe)(CO)4] azetil(isozianometano)tetrakarbonilrenio

azetil(metilisozianuro)tetrakarbonilrenio

[Ru(C5H5)2(CO)4] tetrakarbonilbis(ziklopentadienil)rutenio

tetrakarbonilbis(ziklopentadienil)rutenio(II)

[Ir(CO)3H(PPH3)] hidrurotrikarbonil(trifenilfosfano)iridio

hidrurotrikarbonil(trifenilfosfano)iridio(I)

[Co{Si(CH3)3}{P(C2H5)3}(CO)3] trikarbonil(trietilfosfano)(trimetilsilil)kobalto


32

[Os(η5-C5H5)2]

bis(ziklopentadienil)osmio

bis(ziklopentadienil)osmio(II)

osmozeno


33

12. Alkanoak

1. Izenda itzazu honako alkano hauek:

butano

ziklohexano

ziklodekano

3-metilbutilo

butan-2-ilo

zikloheptilo

3-metilhexano

butan-2-ilziklohexano

metilziklodekano

3-etil-4-metilhexano

3,4,5,6-tetrametiloktano


34

1-(tert-butil)-3-etilzikloheptano

biziklo[3.2.0]heptano

spiro[4.7]dodekano

9-(tert-butil)spiro[4.7]dodekano

2. Formula itzazu honako alkano hauek:

propano

heptano

zikloundekano

butan-2-ilo

2-metilpentan-3-ilo

3-metilziklooktilo

3-etiloktano

2-metilheptano


35

pentan-2-ilziklopropano

2-metil-3,4-di(propan-2-il)heptano

4-(tert-butil)-5-etiloktano

4-etil-1-metil-2-(3-metilbutan-2-il)ziklooktano

biziklo[3.1.0]hexano

espiro[3.7]undekano

2,2,6-trimetilbiziklo[2.2.2]oktano


37

13. Alkenoak eta alkinoak

1. Izenda itzazu honako alkeno eta alkino hauek:

but-1-eno

(2Z)-pent-2-eno

hex-2-ino

(2Z)-but-2-en-1-ilo

pent-3-in-2-ilo

(3E)-3-metilhex-3-eno

3-metil-1-(pentan-2-il)ziklohex-1-eno

6-etil-2-metilokt-4-ino

(2E,6Z)-nona-2,6-dieno

(3Z)-non-3-en-6-ino

4-etilhepta-1,6-dieno

5-(prop-2-en-1-il)non-2-ino


38

2. Formula itzazu honako alkeno eta alkino hauek:

okt-1-eno

(2Z)-hex-2-eno

pent-2-ino

(3E)-pent-3-en-2-ilo

(3Z)-ziklookta-3-en-1-ilo

(2E)-5-metilhept-2-eno

1-(butan-2-il)ziklopent-1-eno

6-metilhept-2-ino

nona-2,6-dieno

(3E)-hexa-1,3,5-trieno

(4Z)-2,4-dimetilhexa-2,4-dieno

(2E,5E)-5-(prop-2-in-1-il)deka-2,5-dieno


39

14. Konposatu aromatikoak

1. Izenda itzazu honako konposatu aromatiko hauek:

etilbentzeno

(3-metilbutan-2-il)bentzeno

1-etil-2-metilbentzeno

4-(but-1-in-1-il)-1-(tert-butil)-2-etilbentzeno

naftaleno

fenantreno

1-metilnaftaleno

4,5-dimetilfenantreno


40

3-etenilfenilo

antrazen-9-ilo

1,2-dihidronaftaleno

bifenilo

2. Formula itzazu honako konposatu aromatiko hauek:

pentan-2-ilbentzeno

(hex-2-en-5-in-1-il)bentzeno

1-etil-2-ziklopropilbentzeno

1,2,3,4,5,6-hexametilbentzeno

1H-indeno

azuleno


41

1-(tert-butil)fenantreno

1-etenil-4-etilnaftaleno

2-etenilfenilo

naftalen-2-ilo

1,2,3,4,5,6-hexahidronaftaleno

trinaftileno


43

15. Haluroak

1. Izenda itzazu honako haluro hauek.

1-klorobutano

2-iodo-3-metilbutano

1-fluoro-2-(propan-2-il)ziklohexano

3-fluoro-1-kloro-2-metilbutano

2-bromo-3-fluoro-2,3-diiodobutano

1-fluoro-2,3-dimetilbut-2-eno

(4E)-3-klorohexa-1,4-dieno

3-bromopenta-1,4-diino

(3E)-2-bromo-5-iodohex-3-eno

2-bromo-5-klorohept-3-ino


44

bromobentzeno

1-bromo-3-methyl-5-(propan-2-il)bentzeno

1,4-dibromobentzeno

2-bromo-1-kloronaftaleno

1-bromo-2-(iodometil)bentzeno

2. Formula itzazu honako haluro hauek:

klorometano

1-bromohexano

1-iodoziklohexano

diklorometano

1,1,2-tribromo-2-etilziklobutano

(2E)-4-bromohex-2-eno

(3Z)-3-iodopenta-1,3-dieno

4-bromopent-2-ino


45

(1E,3E)-1,2-dikloro-3,4-diiodobuta-1,3-dieno

(1Z)-3-bromo-5-iodo-1-kloropent-1-en-4-ino

1,2,3-trietil-4-iodobentzeno

9-iodoantrazeno

1-bromo-3-iodo-5-klorobentzeno

1-bromo-2-iodonaftaleno

1-bromo-4-iodo-2,5-dimetilbentzeno


47

16. Aminak

1. Izenda itzazu honako alkil amina hauek:

butan-2-amina

4-metilziklohexan-1-amina

5-metilhexan-3-amina

pentano-2,3,4-triamina

3-metilbutano-1,2-diamina

5-(propan-2-il)ziklopent-1-en-1-amina

hept-2-in-4-amina

(3E)-buta-1,3-dieno-1,3-diamina

4-etilanilina

3-etil-5-metilanilina

4-(propan-2-il)bentzeno-1,3-diamina


48

N-(propan-2-il)propan-2-amina

N-(but-3-in-2-il)-N-metilbut-3-en-2-amina

N-(prop-2-in-1-il)prop-1-in-1-amina

N1-metil-N2-propiletano-1,2-diamina

N5-etil-N1-metilpentano-1,1,4,5-tetraamina

etanaminio kloruro

dipropilaminio ioduro

2. Formula itzazu honako amina hauek:

2-etil-3-(propan-2-il)hexan-1-amina

1-metilziklohexan-1-amina

2,4-dimetilziklopentan-1-amina

propano-1,2,3-triamina


49

3-metilziklopentano-1,2-diamina

penta-2,3-dien-2-amina

2-etenil-6-etilziklohexan-1-amina

ziklobut-1-eno-1,3-diamina

3-(propan-2-il)anilina

3-etil-2,4,5,6-tetrametilanilina

naftaleno-1,3-diamina

N-butil-N-etilpentan-2-amina

N,2-dimetilziklopentan-1-amina NH

N-fenilantracen-2-amina


50

N2,N2,N3-trimetilbutano-1,2,3,4-tetraamina

N1-(2-aminoetil)-N3-etilpropano-1,2,3-triamina

NH2 HN

HN

H2N

N,N-dietilbutan-1-aminio bromuro

N-(1-feniletil)benzenaminio bromuro


51

17. Alkoholak

1. Izenda itzazu honako alkohol, selenol eta alkohol hauen gatzak:

propan-1-ol

3-metilbutan-2-ol

zikloheptanol

hexano-1,5-diol

ziklohexano-1,2,4-triol

6-(tert-butil)ziklooktano-1,4-diol

(2E)-pent-2-en-1-ol

(4E)-hexa-1,4-dien-3-ol

ziklohexa-2,5-dien-1-ol

(2E)-but-2-eno-1,4-diol

(2E)-2-etil-3-metilbut-2-eno-1,4-diol


52

(2E)-6-(hidroximetil)hept-2-en-4-ino-1,7-diol

fenol

2-(butan-2-il)-5-(tert-butil)fenol

3-etil-8-metilnaftalen-1-ol

bentzeno-1,2-diol

bentzeno-1,2,4-triol

4-metilnaftaleno-1,3-diol

1-ziklohexiletano-1-selenol

litio fenolato


53

2. Formula itzazu honako alkohol, tiol eta alkohol hauen gatzak:

butan-1-ol

heptadekan-7-ol

2-etil-4-metilziklobutan-1-ol

hexano-2,3-diol

3,4-dimetilpentano-1,2-diol

4-metil-2-(propan-2-il)ziklopentano-1,3-diol

4-metilpent-4-en-2-ol OH

hept-4-in-3-ol

2-etilziklohept-1-en-1-ol

hexa-2,3,4-trieno-1,6-diol

5-(hidroximetil)hept-2-ino-1,6-diol

(2Z,6Z)-5-metilziklookta-2,6-dieno-1,4-diol


54

2-hexilfenol

3-etil-4-(propan-2-il)fenol

10-etil-4-metilantrazen-9-ol

2-butilbentzeno-1,4-diol

2-etinilnaftaleno-1,4-diol

3-(hidroximetil)-5-metilfenol

etanotiol

zesio hept-1-in-3-olato


55

18. Eterrak

1. Izenda itzazu honako eter hauek:

1-metoxipropano

2-(2-metilpropoxi)butano

1,2-dipropoxietano

2-etoxiprop-1-eno

1-metoxipropa-1,2-dieno

butoxibentzeno

2,4,6,8-tetraoxanonano

1,8-dioxaziklotetradekano

1,4-dioxano

2. Formula itzazu honako eter hauek:

1-metoxinonano

(heptan-4-iloxi)ziklohexano

1-etoxi-4-propoxibutano

(2E)-1-propoxibut-2-eno


56

3-(prop-1-en-2-iloxi)-1-propoxibutano

1-butoxi-2-metilbentzeno

2,5,8,10-tetraoxadodekano

oxazikloikosano

oxirano


57

19. Zetonak

1. Izenda itzazu honako zetona hauek:

propan-2-ona

3-metilpentan-2-ona

1-ziklooctiletan-1-ona

hexano-2,4-diona

4,4,6-trimetilheptano-2,3,5-triona

3,6-dimetildekano-4,7-diona

(4E)-hexa-1,4-dien-3-ona

but-3-in-2-ona

6-metilziklohex-2-en-1-ona

(4E)-hex-4-eno-2,3-diona


58

(2E)-ziklodez-2-eno-1,6-diona

(2Z,6Z)-4-metilziklookta-2,6-dieno-1,5-diona

(5E)-2-metilhept-5-eno-3,4-diona

1,2-difeniletan-1-ona

1-fenil-3-metilpentan-1-ona

1-(3-metil-5-propilfenil)etan-1-ona

3-metilziklohexa-3,5-dieno-1,2-diona

naftaleno-1,2-diona


59

2. Formula itzazu honako zetona hauek:

butanona

4-etilheptan-3-ona

1,7,7-trimetilbiziklo[2.2.1]heptan-2-ona (alkanfor)

oktano-2,4,6-triona

4-butiloktano-2,3,6,7-tetraona

2-etil-4-metilziklobutano-1,3-diona

(4E,6Z)-okta-4,6-dien-3-ona

(3E)-hept-3-en-6-in-2-ona

ziklopent-2-en-1-ona

3-metilziklobut-3-eno-1,2-diona

4-(prop-1-en-2-il)hepta-1,6-dieno-3,5-diona


60

4-azetil-2-metilhepta-1,6-dieno-3,5-diona

1-fenilhexan-2-ona

1-fenil-4-(naftalen-1-il)butano-1,2-diona

1-fenilpropano-1,2-diona

ziklohexa-2,5-dieno-1,4-diona

4,8-dimetilnaftaleno-1,2-diona

1-fenilbuta-2,3-dien-1-ona


61

20. Aldehidoak

1. Izenda itzazu honako aldehido hauek:

3-metilbutanal

3-ziklohexilpentanal

2,5-dietilhexanodial

pentano-1,1,2-trikarbaldehido

2-(tert-butil)ziklobutano-1,3-dikarbaldehido

4-(2-oxoetil)ziklohexano-1-karbaldehido

(2E)-3-butilpent-2-enodial

(2E)-pent-2-en-4-inal

(2E,4Z)-2-metilhexa-2,4-dienodial


62

but-3-ino-1,2,4-trikarbaldehido

3-etil-2,6,6-trimetilziklohexa-1,4-dieno-1-karbaldehido

4-(2-oxoetil)ziklopent-2-eno-1-karbaldehido

2-butil-6-metilbentzaldehido

naftaleno-1,5-dikarbaldehido

3-etenil-5-(2-oxoetil)bentzaldehido

2. Formula itzazu honako aldehido hauek:

2,3-dimetilpentanal

2-ziklopentilpentanodial


63

oxalaldehido

etano-1,1,2,2-tetrakarbaldehido

4-(butan-2-il)ziklohexano-1,3-dikarbaldehido

2-(2-formilziklopropil)pentanodial

(4E)-4-metil-3-propilhept-4-enal

(2E)-2-(propan-2-il)hept-2-eno-4,6-diinal

4-etinilhept-2-inodial

(2E,4Z)-hepta-2,4-dieno-1,4,5-trikarbaldehido

(1Z)-but-1-eno-1,2,4-trikarbaldehido


64

2-(2-formilziklopentil)hex-3-inodial

3-etil-5-etinilbentzaldehido

antrazeno-1-karbaldehido

2-(3-formilfenil)butanodial


65

21. Azetalak, zetalak, hemiazetalak eta hemizetalak

1. Izenda itzazu honako azetal eta zetal hauek:

1-etoxy-3-metil-1-metoxibutano

3-[etoxi(metoxi)metil]hexano

(1,1-dimetoxipentil)ziklohexano

1-(dimetoximetil)-2-metilziklohexa-1,3-dieno

(5E)-7-metil-2,2-dimetoxinon-5-en-3-ino

[1-etoxi-1-(propan-2-iloxi)etil]bentzeno

1-propoxioktan-1-ol

2-metil-5-metoxinonan-5-ol

1-(eteniloxi)pent-4-in-1-ol


66

2. Formula itzazu honako azetal eta zetal hauek:

1,1-dimetoxi-3-metilbutano

3-(dimetoximetil)-1,1-dietoxi-4-metilhexano

6-(dimetoximetil)-3-etil-2-metilnonano

O O

(2E)-3-etil-1,5-dietoxi-1,5-dimetoxipent-2-eno

(3E)-3-(dimetoximetil)okta-1,3-dien-5,7-diino

3-(2,2-dietoxietil)-5-(dietoximetil)ziklopent-1-eno

1-fenil-1-metoxipropan-1-ol

1-(3-etenilfenil)-1-etoxipentan-1-ol

(2Z)-3-fenil-1-propoxiprop-2-en-1-ol


67

22. Azidoak, azidoen gatzak eta anhidridoak

1. Izenda itzazu honako azido, ahidrido eta azidoen gatz hauek:

azido 2,3-dimetilbutanoiko

azido 3-ziklohexilbutanoiko

azido 2-(pentan-2-il)hexanodioiko

azido 4-ziklopropilbutano-1,1,2-trikarboxiliko

azido 3-(tert-butil)ziklobutano-1-karboxiliko

azido 3-(karboximetil)ziklopentano-1-karboxiliko

azido (2E)-4-(propan-2-il)pent-2-enodioiko

azido pent-4-en-2-inoiko


68

azido (2Z,4E)-hexa-2,4-dienodioiko

azido (3Z,5E)-hexa-3,5-dien-1-ino-1,3,6-trikarboxiliko

azido 6-metil-5-(propan-2-il)ziklohex-3-eno-1-karboxiliko

azido but-1-en-3-ino-1,1,4-trikarboxiliko

azido 3-butil-4,5-dimetilbentzoiko

azido (2E)-3-fenilprop-2-enoiko

azido 3-etinil-5-(karboximetil)bentzoiko

sodio 2-metilprop-2-enoato

anhidrido 4-metilziklohexano-1-karboxiliko


69

2. Formula itzazu honako azido, ahidrido eta azidoen gatz hauek:

azido 2,3-dimetilhexanodioiko

azido 2-ziklopropilpentanodioiko HO

O

OH

O

azido 2-dodezil-3-hexilbutanodioiko

azido propano-1,1,2,2,3-pentakarboxiliko

azido 2-propilziklopropano-1-karboxiliko

azido 3-butilziklobutano-1,2-dikarboxiliko

azido (4E)-4-etil-3-(propan-2-il)non-4-enoiko

azido (2E)-2-(pentan-3-il)hept-2-eno-4,6-diinoiko


70

azido 4-(buta-1,3-diin-1-il)non-2-inoiko

azido 1-etilziklohex-2-eno-1,4-dikarboxiliko O

HO

O

OH

azido 4-(1-karboxiziklopentil)pent-2-inodioiko

azido 3-etenil-5-etinilbentzoiko

azido 3-(butan-2-il)bentzeno-1,2-dikarboxiliko

azido 4-(3-karboxifenil)tetradekanodioiko

litio sodio butanodioato


71

anhidrido formiko


73

23. Azil haluroak

1. Izenda itzazu honako azil haluro hauek:

2-metilbutanoil kloruro

2-ziklohexilpropanoil ioduro

2-etil-5-(propan-2-il)hexanodioil dikloruro

ziklohexano-1,4-dikarbonil diioduro

pentano-1,2,4-trikarbonil tribromuro

2-metilpentano-1,3,4-trikarbonil tribromuro

2,3-dimetilbut-2-enoil fluoruro

3-metilbentzoil kloruro


74

4-(butan-2-il)naftaleno-2-karbonil ioduro

2. Formula itzazu honako azil haluro hauek:

azetil kloruro

2-(tert-butil)heptanoil bromuro

butanodioil bromuro ioduro

ziklopentano-1,3-dikarbonil diioduro

2,4-dietilziklopentano-1,1-dikarbonil dibromuro

biziklo[4.3.1]dekano-1,6-dikarbonil dikloruro

3-etenilpenta-2,4-dienoil fluoruro

2-ziklohexilbentzoil kloruro


75

3-(1-iodo-1-oxopropan-2-il)bentzoil ioduro


77

24. Esterrak

1. Izenda itzazu honako ester hauek:

etil 2,3-dimetilbutanoato

2-metilbutan-2-il azetato

diziklohexil 2-etil-3-metilbutanodioato

O O

O

O

O O

2-etil 1,1-dimetil etano-1,1,2-trikarboxilato

dipropil ziklohexano-1,2-dikarboxilato

dibutil ziklobutano-1,1-dikarboxilato

etil (2E)-hex-2-enoato

1-butyl 4-metil but-2-inodioato


78

metil 4-(butan-2-il)naftaleno-1-karboxilato

etane-1,2-diil diazetato

propano-1,2,3-triil triziklohexanokarboxilato

(1E,3E,5E,7E)-8-azetoxiokta-1,3,5,7-tetraen-1-il pentanoato

2. Formula itzazu honako ester hauek:

ziklopropil 2-ziklopropilazetato

butil azetato

dipentil 2-pentil-4-ziklopentilpentanodioato

dimetil ziklopentano-1,2-dikarboxilato


79

4-etil 1,2-dimetil butano-1,2,4-trikarboxilato

metil biziklo[2.1.0]pentano-1-karboxilato

metil 2-etil-3-metilbut-2-enoato

prop-2-en-1-il propinoato

fenil bentzoato

butano-2,3-diil dibutanoato

etano-1,1,2-triil triziklopropanokarboxilato

hexa-1,3,5-triino-1,6-diil dibentzoato


81

25. Amidak eta nitriloak

1. Izenda itzazu honako amida eta nitrilo hauek:

3-metilbutanamida

2-metil 3-ziklohexilbutanodiamida

metanotrikarboxamida

ziklopropano-1,1,2,3-tetrakarboxamida

but-2-inodiamida

4-(propan-2-il)bentzamida

N-(4-metilpent-4-en-1-il)azetamida

N1,N1,N7,N7-tetraetilheptanodiamida

N,N'-(etano-1,2-diil)diazetamida


82

N,N',N''-(but-1-eno-1,1,4-triil)tribentzamida

N,N-diformilprop-2-enamida

N-bentzoil-N-fenilbentzamida

3,4-dimetilpentanonitrilo

2-metilbentzeno-1,4-dicarbonitrilo

2. Formula itzazu honako amida eta nitrilo hauek:

2-ziklobutilazetamida

3-butil-2-ziklobutilbutanodiamida

etano-1,1,1-trikarboxamida


83

1,2-dimetilziklopentano-1,2-dikarboxamida

NH2

O

NH2

O

2-etil-3-metilbut-2-enamida

4-ziklohexilbentzamida

N-metil-N-pentilpropanamida

N-(prop-1-in-1-il)but-2-inamida

N,N’-(butano-2,3-diil)dibutanamida

N,N'-(etino-1,2-diil)dipropanamida

N-azetil-N-fenilazetamida

N-etinil-N-(prop-2-inoil)but-3-inamida

3-metilpentanonitrilo

2-etil-3-metilbut-2-enonitrilo


85

26. Heterozikloak

1. Izenda itzazu, izen arrunta erabiliz, honako heteroziklo hauek:

furano

piperidina

aziridina

oxetano

2. Formula itzazu honako izen arrunt hauek:dituzten heterozikloak:

piridina

pirrolidina

1H-azirina

oxepino


87

27. Konposatu polifuntzionalak

1. Izenda itzazu honako konposatu polifuntzional hauek:

azido 4-(3-butoxi-3-oxopropil)heptanodioiko

azido 7-oxododekanoiko

azido 3-amino-5-bromobentzoiko

dietil 4-karbamoilheptanodioato

dipropil 2,3,4-trihidroxipentanodioato

N-etinil-3-formilpent-4-inamida

(3Z)-5-zianopent-3-enamida

2-etil-2-hidroxibutanonitrilo


88

2-(2-oxopropil)pent-3-inal

3-(2-hidroxietil)bentzaldehido

2-(2-oxopropil)pent-3-inal

3-metoxiziklopent-2-en-1-ona

5,5-difluoronon-3-ino-2,6-diona

(1E,3E,5E)-4-bromo-1,6-difenilhexa-1,3,5-trien-3-ol

2-bromo-1-feniletan-1-amina

2. Formula itzazu honako konposatu polifuntzional hauek:

azido 6-formil-9-oxononanoiko


89

N6-etil-2-formil-N1-metilhexanodiamida

6-amino-5-(hidroximetil)hexanamida

dimetil 2-(2-metil-4-oxobutil)propanodioato

metil 2-amino-3-bromoziklobutano-1-karboxilato

N-etenil-4-oxopentanamida

3-benzil-N-fenil-5-metoxibentzamida

4-bromo-2-etil-2-metilbutanonitrilo

3-bentzoilziklohexano-1-karbaldehido

trifluoroazetaldehido


90

1,4-difenil-2,2-difluorobutano-1,4-diona

4-amino-4-metilziklohexa-2,5-dien-1-ona

3-aminoziklohexan-1-ol

1,3-dimetoxipropan-2-ol

2-metoxiziklobutan-1-amina


91

28. Isomeria

1. Adieraz ezazu honako konposatu hauen isomeria mota:

konposatu bera

funtzio isomeroak

konposatu bera

leku isomeroak

2. Adieraz ezazu honako konposatu hauen konfigurazio absolutua:

R

R

R

R

3. Formula itzazu honako konposatu hauek:

(2R,3S)-pentano-2,3-diol


92

(2S,3S)-1,4-dikloro-2,3-dimetilbutano

(2S,3R)-3-aminopentan-2-ol

Azido (2S)-2-hidroxipropanoiko

formulazioa eta nomenklatura kimikoaformulazioa eta nomenklatura kimikoa iupacen arauak eta ariketak...

Documents