flokkun sykursýki byggir á meinmyndun en ekki meðferð
DESCRIPTION
Flokkun sykursýki byggir á meinmyndun en ekki meðferð. Sykursýki af tegund 1 (SS1) Sykursýki af tegund 2 (SS2) Annað. Ebers papyrusinn er frá 1550 BC. Einkenni blóðsykurhækkunar. SS1 eða SS2 ?. Faraldsfræði SS1. ICA Ab. Insulitis. SS1: Algjör skortur á insúlíni. - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
![Page 1: Flokkun sykursýki byggir á meinmyndun en ekki meðferð](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022020716/568134d8550346895d9c0707/html5/thumbnails/1.jpg)
Dr. Rafn Benediktsson 16.05.01
Flokkun sykursýki byggir á meinmyndun en ekki meðferð
Sykursýki af tegund 1 (SS1)
Sykursýki af tegund 2 (SS2)
Annað
![Page 2: Flokkun sykursýki byggir á meinmyndun en ekki meðferð](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022020716/568134d8550346895d9c0707/html5/thumbnails/2.jpg)
Dr. Rafn Benediktsson 16.05.01
Ebers papyrusinn er frá 1550 BC
![Page 3: Flokkun sykursýki byggir á meinmyndun en ekki meðferð](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022020716/568134d8550346895d9c0707/html5/thumbnails/3.jpg)
Dr. Rafn Benediktsson 16.05.01
Einkenni blóðsykurhækkunar
Meiriháttar Minniháttar
Þorsti Þokusýn
Flóðmiga / Næturþvaglát Sinadrættir
Þreyta / Slen Náladofi
Megrun Sýkingar í húð
Meiriháttar Minniháttar
Þorsti Þokusýn
Flóðmiga / Næturþvaglát Sinadrættir
Þreyta / Slen Náladofi
Megrun Sýkingar í húð
![Page 4: Flokkun sykursýki byggir á meinmyndun en ekki meðferð](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022020716/568134d8550346895d9c0707/html5/thumbnails/4.jpg)
Dr. Rafn Benediktsson 16.05.01
SS1 eða SS2 ?
SS1 SS2
Aldur v. greiningu < 40 ár > 50 ár
Tímalengd einkenna Vikur Mánuðir / ár
Líkamsþyngd Eðlileg / lág Aukin
Ketonuria ++ / +++ -
Fjölskyldusaga - +
Fylgikvillar við greiningu - 20 – 30 %
Aðrir sjálfsofnæmissjúkdómar / Ab + -
Bráður bani án insúlíns + -
SS1 SS2
Aldur v. greiningu < 40 ár > 50 ár
Tímalengd einkenna Vikur Mánuðir / ár
Líkamsþyngd Eðlileg / lág Aukin
Ketonuria ++ / +++ -
Fjölskyldusaga - +
Fylgikvillar við greiningu - 20 – 30 %
Aðrir sjálfsofnæmissjúkdómar / Ab + -
Bráður bani án insúlíns + -
![Page 5: Flokkun sykursýki byggir á meinmyndun en ekki meðferð](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022020716/568134d8550346895d9c0707/html5/thumbnails/5.jpg)
Dr. Rafn Benediktsson 16.05.01
Faraldsfræði SS1
![Page 6: Flokkun sykursýki byggir á meinmyndun en ekki meðferð](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022020716/568134d8550346895d9c0707/html5/thumbnails/6.jpg)
Dr. Rafn Benediktsson 16.05.01
SS1: Algjör skortur á insúlíni
Insulitis
ICA Ab
Næmi SértækniForspárgildi hjá1° ættingjum
ICA 80-90% 96-99% 20-50%
GAD 70-90% 99% > 50%
![Page 7: Flokkun sykursýki byggir á meinmyndun en ekki meðferð](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022020716/568134d8550346895d9c0707/html5/thumbnails/7.jpg)
Dr. Rafn Benediktsson 16.05.01
SS1 fyrir og eftir insúlínmeðferð
![Page 8: Flokkun sykursýki byggir á meinmyndun en ekki meðferð](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022020716/568134d8550346895d9c0707/html5/thumbnails/8.jpg)
Dr. Rafn Benediktsson 16.05.01
Meðferð SS1 er ekki einföld
Áætlanagerð: matur og hreyfing !Áætlanagerð: matur og hreyfing !
Bið milli sprautu og máltíðarBið milli sprautu og máltíðar
Margar blóðsykurmælingar daglegaMargar blóðsykurmælingar daglega
Margar sprautur daglegaMargar sprautur daglega
Sýrueitrun/dáSýrueitrun/dá
BlóðsykurfallBlóðsykurfall
![Page 9: Flokkun sykursýki byggir á meinmyndun en ekki meðferð](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022020716/568134d8550346895d9c0707/html5/thumbnails/9.jpg)
Dr. Rafn Benediktsson 16.05.01
Langvinnir fylgikvillar sykursýki
Smáæða
Nýrnamein
Augnmein
Taugamein
Stóræða
Kransæðasjúkdómur
Heilaæðasjúkdómur
Útæðasjúkdómur
![Page 10: Flokkun sykursýki byggir á meinmyndun en ekki meðferð](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022020716/568134d8550346895d9c0707/html5/thumbnails/10.jpg)
Dr. Rafn Benediktsson 16.05.01
DCCT: Það er gagn af góðri blóðsykurstjórn í SS1
DCCT: einstaklingar án kvilla í upphafi rannsóknarH
lutf
alls
leg
áhæ
ttu
min
nku
n (%
)
-80
-60
-40
-20
0
20
40
60
80
Augnmein Taugamein Nýrnamein Stóræðasjd. Dánartíðni
p < 0,001 p = nsp = nsp < 0,04p = 0,006
![Page 11: Flokkun sykursýki byggir á meinmyndun en ekki meðferð](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022020716/568134d8550346895d9c0707/html5/thumbnails/11.jpg)
Dr. Rafn Benediktsson 16.05.01
Algengi SS2
0% 20% 40%
Pima Indians
Chines in rural China
Papua New Guinea
Russia
UK
USA
Italy
Chinese in Mauritius
Fijians
Micronesia
![Page 12: Flokkun sykursýki byggir á meinmyndun en ekki meðferð](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022020716/568134d8550346895d9c0707/html5/thumbnails/12.jpg)
Dr. Rafn Benediktsson 16.05.01
Algengi SS2 á Íslandi
Árabil
Alg
engi
hjá
50-
64 á
ra [
% &
CI]
0
2
4
6
8
10
67-69 70-72 74-79 79-84 85-91
Karlar
Konur
Vilbergsson et al Diabetic Medicine 1997
![Page 13: Flokkun sykursýki byggir á meinmyndun en ekki meðferð](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022020716/568134d8550346895d9c0707/html5/thumbnails/13.jpg)
Dr. Rafn Benediktsson 16.05.01
Sykursýki og efnaskiptavilla
Æðaþrengsl
SS2
Skert sykurþol
PCOS
Offita (ístra)
BlóðfitubrenglHáþrýstingur
Eggjahvítumiga
Hækkuð þvagsýra
Minnkuð fíbrínleysing
Dræmvirkniinsúlíns
![Page 14: Flokkun sykursýki byggir á meinmyndun en ekki meðferð](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022020716/568134d8550346895d9c0707/html5/thumbnails/14.jpg)
Dr. Rafn Benediktsson 16.05.01
Meinmyndun SS2
eftir Bergenstal RM, International Diabetes Centre.
Blóðsykur
Hlutfall af eðlilegu
7.0
11.1
17
-10 -5 00 5 10 15 20 25 300
100
200
Years
Forstig SS Sykursýki: -frumu bilun
mmol/L
%
0
Fastandiblóðsykur
Blóðsykur e. mat
FramleiðslaInsúlíns
Insúlínviðnám
frumu virkni
![Page 15: Flokkun sykursýki byggir á meinmyndun en ekki meðferð](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022020716/568134d8550346895d9c0707/html5/thumbnails/15.jpg)
Dr. Rafn Benediktsson 16.05.01
Áhættuþættir SS2
Aldur
Lífshættir / hreyfing
Þungun / GDM
ErfðirViðburðir fyrir fæðingu
Líkamsþyngd / fitudreifing
Annað
![Page 16: Flokkun sykursýki byggir á meinmyndun en ekki meðferð](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022020716/568134d8550346895d9c0707/html5/thumbnails/16.jpg)
Dr. Rafn Benediktsson 16.05.01
SS2 er algengari hjá feitum en grönnum
0
2
4
6
8
10
France Italy Germany UK USA
% þýðis
Algengi almennt
Algengi hjá of þungum
Spain
![Page 17: Flokkun sykursýki byggir á meinmyndun en ekki meðferð](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022020716/568134d8550346895d9c0707/html5/thumbnails/17.jpg)
Dr. Rafn Benediktsson 16.05.01
SS2, fæðingarþyngd og fullorðinsþyngd
Úr gögnum Hjartaverndar
![Page 18: Flokkun sykursýki byggir á meinmyndun en ekki meðferð](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022020716/568134d8550346895d9c0707/html5/thumbnails/18.jpg)
Dr. Rafn Benediktsson 16.05.01
Áhættuhlutföll æðasjúkdóma hjá 35-64 ára SS2
0
5
10
Allir æðasjd. Krans-æðasjd.
Hjarta-bilun
Útæða-sjúkd.
Heilablóðfall
Karlar
Konur
3
1.8
6.1
2.8 2.8
4 3.9
9.89.1
1.9
eftir Wilson & Kannel. In Ruderman et al. Hyperglycaemia, Diabetes and Atherosclerosis 1992:21
†
†
†
†
†
†
*
††
† p <0.001 *p < 0.05
Áhæ
ttuhl
utfa
ll m
v . h
e ilb
rigða
![Page 19: Flokkun sykursýki byggir á meinmyndun en ekki meðferð](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022020716/568134d8550346895d9c0707/html5/thumbnails/19.jpg)
Dr. Rafn Benediktsson 16.05.01
Er gagn af megrun ?
Þyngdartap (kg) á fyrstu 12 mán. eftir greiningu
Lean et al. Diabet Med, 1990; 7: 228-33
18
16
14
12
10
8
0
0 2 4 6 8 10 12 14 16
Lífslíkur (ár)
![Page 20: Flokkun sykursýki byggir á meinmyndun en ekki meðferð](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022020716/568134d8550346895d9c0707/html5/thumbnails/20.jpg)
Dr. Rafn Benediktsson 16.05.01
UKPDS: Góð blóðsykurstjórn skiptir máli í SS2
*hlutfallsleg áhættuminnkun mv. 0.9% lækkun á HbA1C
-40
-35
-30
-25
-20
-15
-10
-5
0
Red
uc
tio
n in
Ris
k (
%)
Allir kvillar
Smáæðakvilli
kransæðastífla
Ský á auga
Augnmein
Eggjahvítumiga e. 12 ár
-12
-25
-16
-24-21
-34
p=0.029
p=0.009
p=0.052
p=0.046p=0.015
p=0.00005
![Page 21: Flokkun sykursýki byggir á meinmyndun en ekki meðferð](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022020716/568134d8550346895d9c0707/html5/thumbnails/21.jpg)
Dr. Rafn Benediktsson 16.05.01
UKPDS: Gildi góðrar blóðþrýstingsstjórnar í SS2
0%
5%
10%
15%
20%
25%
0 3 6 9Ár frá upphafi rannsóknar
Góð stjórn (758)
Þokkaleg stjórn (390)
Áhættuminnkun
37% p=0.0092
Hlu
tfal
l með
sm
áæða
kvil
la