1.Поим: Варење или дигестија претставува сложен

физиолошки процес каде што хранливите материи под влијание на физичката и хемиската обработка се претвораатво форми погодни за ресорпција и транспорт преку крвта и лимфата.

2.Преработка а) Механичка - ситнење, мешање и навлажување б) Хемиска - разложување на јаглехидратите,

мастите и протеините до попрости соединенија погодни за ресорпција

3. Функција на системот за варење а) Секреторна- Создавање и лачење на дигистивните

сокови од страна на дигестивните жлезди б) Моторичка- Се сотои од џвакање, голтање и

префрлување на храната од еден во друг дигестивен канал

в) Ресорпциона- Преминување на хранливите материи од

дигестивниот систем во крвта и лимфата.

Улога на ферментите- Да се катализатори, да ги забрзуваат биохемиските

рекции тие излегуваат непроменети.

а) Специфичност- Дејствуваат на одредена материја

б) Видови ферменти *) Липази -масти *) Амилази -јаглехидрати *) Протеази -протеини г) Оптимални услови - рH, температура (36 степени - 40),количина на супстрат

а) Плунка-(салива)-муцин-леплива компонента-амилаза и птијалин-скроб-болус-(залак) б) Регулација на секреција-безусловно (со внесување на храната)-условно (кога ке поминеме покрај слаткарница, слушаме тропкање на чинии) в) Дразнење - вегетативен нервен систем *) Симпатикус -ослободување на мала количина густа и леплива плунка. *)Парасимпатикус -обемно лачење на течна-серозна плунка *)Плунката ја лачат плунковите жлезди: -доушни,подјазични и подвилични жлезди.3. Голтање а)Букална-волева б)Фарингеална-рефлексна в)Езофагеална-рефлексна

1.Желудечен сок а) лачење или секретирање главни,обложни и споредни б) состав Вода,минерални материи,хлороводородна киселина,ферменти и муцин в)ферменти - пепсин(пепсиноген)-протеини - липаза - масти ги разлага до глицерол и масни киселини - лабфермент - казеин2.Механизам на лачење а)цефалична фаза - може да биде условен и безусловен б)желудечна или хемиска фаза - гастрин в)цревна фаза - ентерогастрин - секретин - холецистокинин

- резервоар на храна - создавање на химус - транспорт на храната во

дванаеспалечното црево --- движења *)тонички *)перисталтични 4.Празнење на желудникот *) механички (n.vagus) *) Хемиски (ентерогастрин и

секретин)

Повраќање или вомитус е сложен рефлексен акт со кој содржината на желудникот, а делумно и од почетниот дел од цревата се исфрла надвор преку устата, а понекогаш и преку носот.Поттик за повраќање се јавува при дразнење на голтникот, коренот на јазикот, лигавицата на желудникот, цревата итн.Повраќањето започнува со отворање на кардијалниот сфинктер, поради силната контракција на мускулите пред абдоминален ѕид со што се потиснува дијафрагмата.

Сокови -жолчка, цревниот и панкреасниот сок2.Панкреасен сок - Количината на излачениот панкреасен сок за време од 24 часа

се движи од 1500-2000 мл.Панкреасниот сок е безбојна течност, без мирис со алкална реакција (pH 7,8-8,4)

*)Ферменти

- Трипсин (протеини)- химотрипсин карбоксиполипептидаза (протеини)- Амилаза и малтаза (јаглехидратите)- Липаза (масти)

ПАНКРЕАС (pancreas)

Поим

-Жолчката претставува производ на лачење на хепарните клетки

*)хепатична и жолчка од жолчно ќесе

Златно-жолта боја(присуство на билирубин)

Златно-жолта боја(присуство на билирубин)

Кафеаво-зелена боја(присуство на биливердин)

ЖОЛЧКА

1. Ферменти во цревниот сок а) За разлагање на јаглехидратите *матаза, сахараза, лактаза, изомалтоза б) Разлагање на мастите *цревна липаза в) Разлагање на протеини *ерипсин и пептидаза2. Движење на тенкото црево а) сегментални движења*)број на контракции од 10-12 во додеум и 7 во илеум -овожможуваат мешање на храната во цревниот сок б) перисталтични -0,5-5 м/s -имаат улога да ја потиснуваат храната

Тенко црево

1.Карактеристики Делумно варење на химусот Завршува ресорпцијата Богата цревна флора Формирање на фекалии и нивен состав

2.Движења

-сегментални

-перисталтични

3. Дефекација

-процес на исфрлање на фекалните маси во надворешна средина

а)надворешен и внатрешен сфинктер

б)под контрола на нашата волја

-центарот за дефекација се наоѓа во ‘рбетниот мозок

в)состав на фецесот

-75% вода,25% останати материи

- Бојата на фецесот е кафеава а потекнува од жолчните бои стеркобилинот и уробилинот.Непријатниот мирис на фецесот зависи од присуството на распаднатите материи како што се: индол, скатол, меркаптани и сулфур водород

1.Ресорпција во усна празнина -нитроглицерин2.Ресорпција во желудникот - алкохол - вода,готварска сол,витамини,железо - албумози и пептони3 .Ресорпција во тенко црево -цревни ресички од 1500-3000-микровлакненца4.Ресорпција на соли и води - вкупното количество на вода изнесува 6-8 литри -преку фецесот се исфрлаат од 50-200мл,а останатите се

ресорбираат - минералните соли се транспортираатсо активен транспорт - моновалентните јони се транспортираат полесно, а

поливалентните јони се транспортираат потешко

5. Ресорпција на јглехидрати- преку портален крвоток се пренесува до хепарот (црн дроб) и доколку

концентрацијата е 5,55 mmol/l станува збор за нормална гликоза во крвта. - при поголема концентрација се образува хепарен и мускулен гликоген6. Ресорпција на протеини - ресорбираните аминокиселини се транспортираат преку портален крвоток -транспортот е активен и се троши енергија7.Ресорпција на мастите - жолчни соли како транспортели (носачи) - химоликрони образувани од: холестерол, фосфорлипиди обвиткани си

протеинска обвивка - лимфни синуси преку торакален дуктус навлегуваат во крвна

циркулација8.Ресорпција во дебело црево - натриум јоните по принцип на активен транспорт- хлорни јони повлечени од електричниот потенцијал- вода-процес на создавање на К,В12 Птијалин и рибовламин

ФИЗИОЛОГИЈА НА ХЕПАР-ЦРН ДРОБ 1.Функции на хепарот Создавање и лачење на жолчка Метаболизам Депонирање(гликоген,железо и бакар) Коагулација на крв Неутрализација на отровните материи Пречистување на крвта Создавање на крвни клетки(хематопоеза) Регулацијана количеството крв Регенерација 2.Создавање на жолчни бои Хемоглобин-билирубин Глукуронат и билирубин сулфат Уробилиноген стеркобилиноген

3. Жолчни соли

• Глигохолна и таурихолна киселина

4. Детоксикација

-врзување на отровите

-оксидација,неутрализација и редукција

5. Создавање на уреа

цитрулин

орнитин

аргинин

уреа

- H2O

- H2O

+ H2O

+ CO2

- NH3

+ NH3