FİNANSAL EKONOMİFİNANSAL EKONOMİFinansal Ekonomi Neden Önemlidir?Finansal Ekonomi Neden Önemlidir?

Para ve Sermaye PiyasalarıPara ve Sermaye Piyasaları**Para ve Sermaye Piyasaları Ekonominin Para ve Sermaye Piyasaları Ekonominin

Katalizörü Olma İşlevini Yerine Katalizörü Olma İşlevini Yerine Getirmektedir.Getirmektedir.

Sermaye Piyasaları Tasarrufların Sermaye Piyasaları Tasarrufların Etkin ve Verimli Yatırım Etkin ve Verimli Yatırım

Alanlarına Yönlendirilmesinde ve Alanlarına Yönlendirilmesinde ve Ekonomik Kalkınmanın Ekonomik Kalkınmanın

Hızlanmasında Önemli Bir Görevi Hızlanmasında Önemli Bir Görevi Yerine Getirmektedir.Yerine Getirmektedir.

Finansal Piyasaların Ekonomiye Finansal Piyasaların Ekonomiye EtkileriEtkileri

Gelir ve Refah Artışına EtkiGelir ve Refah Artışına Etki :Kaynakların en :Kaynakların en verimli yerlere dağılımı,bireylerin daha verimli verimli yerlere dağılımı,bireylerin daha verimli alanlara yatırım yapmalarına neden olarak alanlara yatırım yapmalarına neden olarak refah ve kalkınma düzeyini arttıracaktır.refah ve kalkınma düzeyini arttıracaktır.

Vade Ayarlama EtkisiVade Ayarlama Etkisi :Fon arz edenler ve fon :Fon arz edenler ve fon talep edenler arasında vade ayarlama görevini talep edenler arasında vade ayarlama görevini yerine getirir. Bu durum daha fazla yatırımın yerine getirir. Bu durum daha fazla yatırımın yapılmasına olanak sağlar.yapılmasına olanak sağlar.

Miktar Ayarlama EtkisiMiktar Ayarlama Etkisi :Küçük tasarruflar :Küçük tasarruflar finansal piyasalarda bir araya getirilerek,büyük finansal piyasalarda bir araya getirilerek,büyük yatırımların finansmanı sağlanabilir.yatırımların finansmanı sağlanabilir.

Risk Ayarlama EtkisiRisk Ayarlama Etkisi:Piyasalarda alternatif :Piyasalarda alternatif menkul kıymetlerin olması yatırımcı açısından menkul kıymetlerin olması yatırımcı açısından seçme şansı yaratacaktır ve bu durumda bir seçme şansı yaratacaktır ve bu durumda bir anlamda riski dağıtılması anlamına anlamda riski dağıtılması anlamına gelmektedir.gelmektedir.

Büyük ölçekli Firmaların Kurulması Büyük ölçekli Firmaların Kurulması Etkisi:Etkisi:Fon transferinin etkin bir biçimde yerine Fon transferinin etkin bir biçimde yerine getirilmesi büyük ölçekli profesyonel firmaların getirilmesi büyük ölçekli profesyonel firmaların kurulmasına yol açacaktır.kurulmasına yol açacaktır.

Rekabet Artışı Etkisi:Rekabet Artışı Etkisi:Gelişen mali Gelişen mali piyasalar,mali kurumlar arasında, menkul piyasalar,mali kurumlar arasında, menkul kıymetler arasında yatırım danışmanlığı, kıymetler arasında yatırım danışmanlığı, yönetim,yönetim,değerlendirme gibi çeşitli fonksiyonlara değerlendirme gibi çeşitli fonksiyonlara arasında rekabeti arttıracaktır. Bu durumda fon arasında rekabeti arttıracaktır. Bu durumda fon kullanma maliyetleri de düşecektir.kullanma maliyetleri de düşecektir.

Mülkiyetin Tabana Yayılması ve Mülkiyetin Tabana Yayılması ve Daha Dengeli Bir Gelir Daha Dengeli Bir Gelir DağılımınınDağılımının

Sağlanması EtkisiSağlanması Etkisi:Özellikle :Özellikle sermaye piyasalarının gelişmesi sermaye piyasalarının gelişmesi küçük tasarruf sahiplerinin de küçük tasarruf sahiplerinin de sermaye piyasalarına dahil edilmesi sermaye piyasalarına dahil edilmesi ve kar payı alması anlamına ve kar payı alması anlamına gelmektedir ki bu durumda gelir gelmektedir ki bu durumda gelir dağılımında adaletin sağlanmasına dağılımında adaletin sağlanmasına önemli ölçüde katkıda bulunacaktır.önemli ölçüde katkıda bulunacaktır.

Mali Piyasaların Gelişmişliğinin Mali Piyasaların Gelişmişliğinin ÖlçüleriÖlçüleri

Mali Araçların ÇeşitliliğiMali Araçların Çeşitliliği

Vade,miktar ve risk ayarlama ile fon Vade,miktar ve risk ayarlama ile fon aktarma maliyetlerinin düşüklüğüaktarma maliyetlerinin düşüklüğü

Tasarrufların ve varlıkların finansal Tasarrufların ve varlıkların finansal araçlara dönüşme oranıaraçlara dönüşme oranı

Fon Arz Edenlerle Fon Talep Fon Arz Edenlerle Fon Talep Edenler Arasında Bağlantı Kuran Edenler Arasında Bağlantı Kuran

Finansal Aracı KuruluşlarFinansal Aracı Kuruluşlar**1. Para Yaratan Finansal Kurumlar1. Para Yaratan Finansal Kurumlar

-Merkez Bankası-Merkez Bankası-Kamu Mevduat Bankaları-Kamu Mevduat Bankaları-Özel Mevduat Bankaları-Özel Mevduat Bankaları

**2. Finansal Kurumlardan Fon Talep Edenler:2. Finansal Kurumlardan Fon Talep Edenler:-Hane Halkı-Hane Halkı-İşletmeler-İşletmeler-Kamu Kesimi-Kamu Kesimi

*3. Finansal Kurumlara Fon Arz Edenler:*3. Finansal Kurumlara Fon Arz Edenler:-Hane Halkı-Hane Halkı--İşletmeler İşletmeler --Kamu KesimiKamu Kesimi

**4.Para Yaratmayan Finansal 4.Para Yaratmayan Finansal Kurumlar:Kurumlar:

-Yatırım ve Kalkınma Bankaları-Yatırım ve Kalkınma Bankaları

-Sosyal Güvenlik Kurumları-Sosyal Güvenlik Kurumları

-Sigortalar-Sigortalar

-Kredi ve Kefalet Kooperatifleri-Kredi ve Kefalet Kooperatifleri

**5.Sermaye Piyasasında Hizmet 5.Sermaye Piyasasında Hizmet Veren Kurumlar:Veren Kurumlar:

--Menkul Kıymetler BorsasıMenkul Kıymetler Borsası

-Aracı Kurumlar-Aracı Kurumlar

Elde Tutulan Elde Tutulan Likidite’ninYönetimi;Portföy ve Likidite’ninYönetimi;Portföy ve

Portföy YönetimiPortföy Yönetimi

Portföy kelime anlamı “cüzdan” Portföy kelime anlamı “cüzdan” demektir. Menkul kıymetler demektir. Menkul kıymetler açısından portföy,menkul açısından portföy,menkul

kıymetlerden oluşan bir topluluğu kıymetlerden oluşan bir topluluğu ifade etmektedir.ifade etmektedir.

*Portföy bir başka geniş bir *Portföy bir başka geniş bir ifadeyle,belirli amaçları ifadeyle,belirli amaçları gerçekleştirmek isteyen gerçekleştirmek isteyen

yatırımcıların,sahip olduğu yatırımcıların,sahip olduğu birbirleriyle ilişkisi olan ve kendine birbirleriyle ilişkisi olan ve kendine öz ölçülebilir nitelikleri olan “yeni öz ölçülebilir nitelikleri olan “yeni

bir finansal varlıktır.”bir finansal varlıktır.”

Portföy Yönetimi ve Yasal Portföy Yönetimi ve Yasal DüzenlemelerDüzenlemeler

Portföyden hangi menkul kıymetlerin ne Portföyden hangi menkul kıymetlerin ne zaman satılacağı ve yerlerine hangi menkul zaman satılacağı ve yerlerine hangi menkul kıymetlerin ne zaman alınacağına karar kıymetlerin ne zaman alınacağına karar vermek uzmanlık ve sorumluluk isteyen bir vermek uzmanlık ve sorumluluk isteyen bir iştir. Bu nedenle portföy yönetimi genellikle iştir. Bu nedenle portföy yönetimi genellikle bankalar ve uzman kuruluşlar tarafından bankalar ve uzman kuruluşlar tarafından yapılmaktadır.Türkiye’de SPK portföy yapılmaktadır.Türkiye’de SPK portföy yönetimi ve yatırım danışmanlığı konusunda yönetimi ve yatırım danışmanlığı konusunda yasal bir çerçeve oluşturmuştur.yasal bir çerçeve oluşturmuştur.

Portföy Yönetim SüreciPortföy Yönetim Süreci

Portföy Yönetimi Sistemi,dinamik bir Portföy Yönetimi Sistemi,dinamik bir sistem olup 5 aşamada oluşmaktadır. sistem olup 5 aşamada oluşmaktadır.

1. Portföy Planlaması 1. Portföy Planlaması 2. Yatırım Analizi2. Yatırım Analizi3. Portföy Seçimi3. Portföy Seçimi4. Portföy Değerlemesi4. Portföy Değerlemesi5. Portföy Revizyonudur.5. Portföy Revizyonudur.

Bu Süreçler Aşağıda Bu Süreçler Aşağıda Gösterilmektedir.Gösterilmektedir.

1.1. Portföy PlanlamasıPortföy Planlaması-Yatırımcının durumu-Yatırımcının durumu-Yöneticinin durumu-Yöneticinin durumu-Yatırım Ölçütleri-Yatırım Ölçütleri

Yatırımcının durumu incelenirken,YatırımYatırımcının durumu incelenirken,Yatırımsüresinin açıklanması,yatırımcının istek vesüresinin açıklanması,yatırımcının istek veAmaçlarının belirtilmesi,yatırım sürecindeAmaçlarının belirtilmesi,yatırım sürecindemeydana gelecek fon hareketlerinin tahminimeydana gelecek fon hareketlerinin tahminigerekmektedir.gerekmektedir.

2. Yatırım Analizi2. Yatırım Analizi-Ekonomi Analizi-Ekonomi Analizi-Sektör Analizi-Sektör Analizi- İlk Seçim- İlk Seçim-Tahmin Analizi-Tahmin Analizi

*Portföye girmeye aday menkul kıymetlerin *Portföye girmeye aday menkul kıymetlerin niteliklerinin incelenmesi,ölçülmesi belirliniteliklerinin incelenmesi,ölçülmesi belirlibir süre içinde değişik menkul kıymetlerin bir süre içinde değişik menkul kıymetlerin performanslarının ne olabileceğinin nicel olarak performanslarının ne olabileceğinin nicel olarak tahmin edilmesidir.tahmin edilmesidir.Bu analizde önemli olan sadece yatırım Bu analizde önemli olan sadece yatırım yapılabilecek finansal varlıkların geçmiş yapılabilecek finansal varlıkların geçmiş performanslarının incelenmesi ve performanslarının incelenmesi ve değerlendirilmesi değildir. Ayrıca çeşitli bilgilerden değerlendirilmesi değildir. Ayrıca çeşitli bilgilerden yararlanılarak ileriye dönük açık ve matematiksel yararlanılarak ileriye dönük açık ve matematiksel tahminlerin yapılabilmesi gerekmektedir.tahminlerin yapılabilmesi gerekmektedir.

Yatırım Analizinin İlk Aşaması Yatırım Analizinin İlk Aşaması Ekonomi AnaliziEkonomi Analizi

İşletmelerin karlı olması dolayısıyla İşletmelerin karlı olması dolayısıyla dağıtılacak temettülerin artması içinde dağıtılacak temettülerin artması içinde bulundukları ekonomini gidişiyle ilgilidir. bulundukları ekonomini gidişiyle ilgilidir. Çünkü ekonomi sürekli büyüme Çünkü ekonomi sürekli büyüme gösteriyor ise işletmelerde bu gösteriyor ise işletmelerde bu büyümeden paylarını alacaklardır. Eğer büyümeden paylarını alacaklardır. Eğer ekonomi durgunluk döneminde ise ekonomi durgunluk döneminde ise işletmelerde bu durumda işletmelerde bu durumda küçüleceklerdir. Genel olarak küçüleceklerdir. Genel olarak ekonominin durumu öngörmek için ekonominin durumu öngörmek için çeşitli verilerden yararlanabiliriz.çeşitli verilerden yararlanabiliriz.

Ekonominin Genel Durumunu Ekonominin Genel Durumunu Analiz Etmekte Yararlanılacak Analiz Etmekte Yararlanılacak

Bazı Göstergeler.Bazı Göstergeler.-GSMH-GSMH-Kişi Başına Düşen Milli Gelir-Kişi Başına Düşen Milli Gelir-Para ve Kredi Arzı-Para ve Kredi Arzı-Faiz Oranları-Faiz Oranları-İstihdam Düzeyi-İstihdam Düzeyi-Fiyatlar Genel Düzeyi-Fiyatlar Genel Düzeyi-Ödemeler Dengesi-Ödemeler Dengesi-Kamu ve Özel Kesim Harcamaları-Kamu ve Özel Kesim Harcamaları-Sınai,Tarım ve Hizmet Üretimleri-Sınai,Tarım ve Hizmet Üretimleri-İnşaat Endüstrisindeki Gelişmeler-İnşaat Endüstrisindeki Gelişmeler-Para ve Maliye Politikaları-Para ve Maliye Politikaları-Ücret Düzeyleridir.-Ücret Düzeyleridir.

Sektör AnaliziSektör Analizi

Sektör analizleri menkul kıymet analizlerinin başlıca Sektör analizleri menkul kıymet analizlerinin başlıca uğraş alanı olmaktadır.uğraş alanı olmaktadır.Yatırım yapılması düşünülen işletmenin,faaliyet Yatırım yapılması düşünülen işletmenin,faaliyet sonuçlarına göre sektörlerdeki gelişme ve büyümeyi sonuçlarına göre sektörlerdeki gelişme ve büyümeyi görmek ve sektör büyüklükleri ile karşılaştırma görmek ve sektör büyüklükleri ile karşılaştırma yapılarak yatırım yapmak sözkonusu olabilir.yapılarak yatırım yapmak sözkonusu olabilir.ÖrnekÖrnek:Otomotiv:Otomotiv ve ve inşaatinşaat gibi bazı sektörler gibi bazı sektörler ekonomik dalgalanmalara karşı oldukça ekonomik dalgalanmalara karşı oldukça hassastır.İlaç ve gıda gibi bazı sektörler ise hassastır.İlaç ve gıda gibi bazı sektörler ise konjonktürel dalgalanmalara karşı daha az konjonktürel dalgalanmalara karşı daha az duyarlıdır. duyarlıdır. (Sektörlerin talep esnekliklerinden Yararlanmak (Sektörlerin talep esnekliklerinden Yararlanmak doğru saptama için önemlidir.)doğru saptama için önemlidir.)

İlk Seçimİlk Seçim

Menkul kıymetler arasında ilk seçim Menkul kıymetler arasında ilk seçim yapılırken ekonomi ve sektör analizi yapılırken ekonomi ve sektör analizi sonunda ,sonunda ,portföye girmeye aday portföye girmeye aday olabilecek menkul kıymetler belirlenir.olabilecek menkul kıymetler belirlenir.

Örnek:Örnek:Birçok işletmenin ciroları, yıllık karları,sonbirkaç yıl karlarındaki değişmeler gözönüne alınarak“ilk ayrım” yapılabilir.

Yatırım Analizi’nin Son AşamasıYatırım Analizi’nin Son AşamasıTahmin AnaliziTahmin Analizi

Yatırım uzmanı bir menkul kıymetin Yatırım uzmanı bir menkul kıymetin performansı hakkında nicel tahminlerde performansı hakkında nicel tahminlerde bulunmaya çalışır. Bu Tahminler;bulunmaya çalışır. Bu Tahminler;

-Her yılın sonunda kar,temettü,faiz ve -Her yılın sonunda kar,temettü,faiz ve piyasa piyasa değerleri hakkında tahminlerdeğerleri hakkında tahminler

-Bu tahminlerdeki olası sapmalar-Bu tahminlerdeki olası sapmalar-Menkul kıymetler arası ilişkiler-Menkul kıymetler arası ilişkiler

Menkul kıymetler arasındaki ilişkilerin Menkul kıymetler arasındaki ilişkilerin tesbit edilmesinde “tesbit edilmesinde “korelasyon korelasyon katsayısıkatsayısı” ” kullanılmakatadır. kullanılmakatadır.

3.Portföy Seçimi3.Portföy Seçimi Portföy seçimi,öncelikle her yatırım kategorisine Portföy seçimi,öncelikle her yatırım kategorisine

yapılacak yatırım tutarının saptanmasını içerir. Daha yapılacak yatırım tutarının saptanmasını içerir. Daha sonra,bu kategori içinde değişik menkul kıymetlere sonra,bu kategori içinde değişik menkul kıymetlere yapılacak yatırım tutarının saptanmasını gerektirir. yapılacak yatırım tutarının saptanmasını gerektirir.

Bu aşama yatırım uzmanının yatırımcı adına Bu aşama yatırım uzmanının yatırımcı adına girişimde bulunduğu ilk adımdır.girişimde bulunduğu ilk adımdır.

Portföy seçiminde önce, portföyün hangi varlıklardan Portföy seçiminde önce, portföyün hangi varlıklardan oluşacağı saptanmaktadır.Yani portföyün genel oluşacağı saptanmaktadır.Yani portföyün genel kompozisyonu hakkında karar verilmektedir.Çünkü kompozisyonu hakkında karar verilmektedir.Çünkü yatırım analizi, ekonomi analizi, sektör analizi, ilk yatırım analizi, ekonomi analizi, sektör analizi, ilk ayrım,tahmini analiz ve genel kompozisyon kararları ayrım,tahmini analiz ve genel kompozisyon kararları bu seçime yönelik ön çalışmaları oluşturmaktadır. bu seçime yönelik ön çalışmaları oluşturmaktadır. Tüm bu çalışmalar, portföy yöneticisinin yatırım Tüm bu çalışmalar, portföy yöneticisinin yatırım kararlarına netlik getirebilmekte ve karşılaşılması kararlarına netlik getirebilmekte ve karşılaşılması muhtemel riskleri düşürmektedir.muhtemel riskleri düşürmektedir.

4.Portföy Değerlendirmesi4.Portföy Değerlendirmesi

Portföy yönetimi sürecinde 4.aşama Portföy yönetimi sürecinde 4.aşama portföy değerlendirmesidir. Portföy portföy değerlendirmesidir. Portföy dinamik bir yapı taşımasından dolayı dinamik bir yapı taşımasından dolayı belirli zaman aralıklarında belirli zaman aralıklarında değerlendirilmesi gerekmektedir. Burada değerlendirilmesi gerekmektedir. Burada zaman içerisinde portföyün verimi ve zaman içerisinde portföyün verimi ve değerinde olan değişiklikler değerinde olan değişiklikler incelenir.Bunların yatırım süresinin incelenir.Bunların yatırım süresinin başında saptanan yatırımcının amaçları başında saptanan yatırımcının amaçları ve yatırım ölçütleri ile uyumu ve yatırım ölçütleri ile uyumu değerlendirilerek bir sonuca ulaşılır. değerlendirilerek bir sonuca ulaşılır.

Portföy Değerlemesi 2 Aşamada Portföy Değerlemesi 2 Aşamada UygulanabilirUygulanabilir

1. Performans ölçülerinin hesaplanması1. Performans ölçülerinin hesaplanması 2. Performans karşılaştırmalarının yapılması2. Performans karşılaştırmalarının yapılması

-Performansın ölçülmesi, tek tek -Performansın ölçülmesi, tek tek varlıkların performanslarının ölçülmesi varlıkların performanslarının ölçülmesi düzeyinde olacağı gibi potföyün bir bütün düzeyinde olacağı gibi potföyün bir bütün olarak yarattığı sonuçların değerlendirilmesi olarak yarattığı sonuçların değerlendirilmesi şeklinde de olabilirşeklinde de olabilir

-Karşılaştırma aşamasında,portföy -Karşılaştırma aşamasında,portföy yöneticisinin hesaplarında ve karar verme yöneticisinin hesaplarında ve karar verme servislerinde ne denli başarılı olduğu araştırılır.servislerinde ne denli başarılı olduğu araştırılır.

-Karşılaştırma alternatif portföylerle -Karşılaştırma alternatif portföylerle yapılabileceği gibi bazı standartlara göre de yapılabileceği gibi bazı standartlara göre de yapılabilir.yapılabilir.

5. Portföy Revizyonu5. Portföy Revizyonu Bu aşamada portföyün performansı ölçüldükten Bu aşamada portföyün performansı ölçüldükten

sonra alınması gereken önlemler saptanmakta ve sonra alınması gereken önlemler saptanmakta ve gerekli girişimler yapılmaktadır. gerekli girişimler yapılmaktadır.

Portföy revizyonun amacı,belirli bir risk Portföy revizyonun amacı,belirli bir risk seviyesinde portföyün getirisini maksimize seviyesinde portföyün getirisini maksimize etmektir.etmektir.

Portföy revizyonu ile portföy planlaması Portföy revizyonu ile portföy planlaması arasındaki ilişki belirli zamanlarda alınan arasındaki ilişki belirli zamanlarda alınan sonuçların, yatırımcının amaçlarını ve yatırım sonuçların, yatırımcının amaçlarını ve yatırım profilini etkileme şeklinde açıklanabilir.profilini etkileme şeklinde açıklanabilir.

Portföy revizyonu ile portföy değerlendirmesi Portföy revizyonu ile portföy değerlendirmesi arasındaki ilişki portföy yatırımlarının sürekli arasındaki ilişki portföy yatırımlarının sürekli değerlendirilmesi gerekiyorsa değişiklikler değerlendirilmesi gerekiyorsa değişiklikler yapılması ve bu değişikliklerin ortaya çıkaracağı yapılması ve bu değişikliklerin ortaya çıkaracağı sonuçların değerlendirilmesidir.sonuçların değerlendirilmesidir.

PORTFÖY ÇEŞİTLERİPORTFÖY ÇEŞİTLERİ Farklı menkul kıymetler bir araya getirilerek Farklı menkul kıymetler bir araya getirilerek

çok sayıda portföy alternatifi oluşturulabilir. çok sayıda portföy alternatifi oluşturulabilir. Ancak olaya hisse senedi ve tahvil gibi Ancak olaya hisse senedi ve tahvil gibi geleneksel menkul kıymetler açısından geleneksel menkul kıymetler açısından bakıldığında 3 farklı portföyden söz edebiliriz.bakıldığında 3 farklı portföyden söz edebiliriz.1.Oluşumlarına göre portföy çeşitleri1.Oluşumlarına göre portföy çeşitleri

-Yalnız tahvillerden oluşan portföyler-Yalnız tahvillerden oluşan portföyler-Yalnız hisse senetlerinden oluşan -Yalnız hisse senetlerinden oluşan

portföylerportföyler-Karma portföyler-Karma portföyler-Bunun dışında diğer yatırım araçlarından -Bunun dışında diğer yatırım araçlarından

da da oluşan portföyler bulunmaktadır. oluşan portföyler bulunmaktadır.

Portföy ÇeşitleriPortföy Çeşitleri

Tamamı tahvillerden oluşan portföylerTamamı tahvillerden oluşan portföylerHisse senedi ve tahvillerden oluşan Hisse senedi ve tahvillerden oluşan

portföylerportföylerTamamı hisse senetlerinden oluşan Tamamı hisse senetlerinden oluşan

portföylerportföylerKısa vadede prim yapabilecek hisse Kısa vadede prim yapabilecek hisse

senetlerisenetleriUzun vadede prim yapabilecek hisse Uzun vadede prim yapabilecek hisse

senetlerisenetleri

Diğer Yatırım Araçlarından Diğer Yatırım Araçlarından Oluşan PortföylerOluşan Portföyler

Diğer yatırım araçlarından oluşan Diğer yatırım araçlarından oluşan portföylerportföyler

-Varlığa Dayalı Menkul Kıymet-Varlığa Dayalı Menkul Kıymet-Finansman Bonoları-Finansman Bonoları-Hazine Bonosu-Hazine Bonosu-Gelir Ortaklığı Senetleri-Gelir Ortaklığı Senetleri-Banka Bonoları ve Banka Garantili Bonolar-Banka Bonoları ve Banka Garantili Bonolar-Repo-Repo-Döviz ve döviz tevdiat hesapları-Döviz ve döviz tevdiat hesapları-Altın-Altın

1.VDMK1.VDMK

Menkul kıymetleştirme uygulamasının alacaklara Menkul kıymetleştirme uygulamasının alacaklara dayalı bir versiyonu olarak türetilen VDMK’ lar dayalı bir versiyonu olarak türetilen VDMK’ lar Temmuz 1992 deTemmuz 1992 de düzenlenmiş ve Türk sermaye düzenlenmiş ve Türk sermaye piyasasına kazandırılmıştır.piyasasına kazandırılmıştır.

İhraç edilecek VDMK’ ların konusunu oluşturabilecek İhraç edilecek VDMK’ ların konusunu oluşturabilecek Alacak TürleriAlacak Türleri -Tüketici kredileri-Tüketici kredileri -Konut kredileri-Konut kredileri -Finansal kiralama sözleşmesinden doğan alacaklar-Finansal kiralama sözleşmesinden doğan alacaklar -İhracat işlemlerinden doğan alacaklar-İhracat işlemlerinden doğan alacaklar -Tarım kredi kooperatifleri kanalıyla verilen bireysel -Tarım kredi kooperatifleri kanalıyla verilen bireysel

kredilerin TC. Ziraat bankası nezninde senede bağlandığı kredilerin TC. Ziraat bankası nezninde senede bağlandığı alacaklaralacaklar

-TC. Halk bankası tarafından esnaf ve sanatkarlarla küçük -TC. Halk bankası tarafından esnaf ve sanatkarlarla küçük işletmelere açılan ihtisas kredileriişletmelere açılan ihtisas kredileri

VDMK İhraç Edebilecek VDMK İhraç Edebilecek KurumlarKurumlar

BankalarBankalar Finansal Kiralamaya Yetkili KuruluşlarFinansal Kiralamaya Yetkili Kuruluşlar Genel Finans OrtaklıklarıGenel Finans Ortaklıkları Finansman ŞirketleriFinansman Şirketleri Gayrimenkul Yatırım Ortaklıkları Gayrimenkul Yatırım Ortaklıkları GMYO: (Sermaye Piyasası Kanunu çerçevesinde, GMYO: (Sermaye Piyasası Kanunu çerçevesinde,

Sermaye Piyasası Kurulu tarafından düzenlenen Sermaye Piyasası Kurulu tarafından düzenlenen gayrimenkul yatırım ortaklıkları gayrimenkullere, gayrimenkul yatırım ortaklıkları gayrimenkullere, gayrimenkule dayalı projelere ve gayrimenkule gayrimenkule dayalı projelere ve gayrimenkule dayalı sermaye piyasası araçlarına yatırım yapmak dayalı sermaye piyasası araçlarına yatırım yapmak suretiyle faaliyet gösteren özel bir portföy yönetim suretiyle faaliyet gösteren özel bir portföy yönetim şirketi tipidir olarak ifade edilebilirşirketi tipidir olarak ifade edilebilir..

2.Finansman Bonoları 2.Finansman Bonoları

Kısa vadeli para piyasasında işleme Kısa vadeli para piyasasında işleme konu olan iskonto esasına göre konu olan iskonto esasına göre değerlemeye tabi tutulan ve vadeleri değerlemeye tabi tutulan ve vadeleri en az 60 en fazla 720 gün olan en az 60 en fazla 720 gün olan borçlanma araçlarıdır. borçlanma araçlarıdır.

İkincil piyasaları vardır. İkincil piyasaları vardır.

Diğer Menkul Kıymetler Diğer Menkul Kıymetler

-Hazine Bonosu-Hazine Bonosu-Gelir Ortaklığı Senetleri-Gelir Ortaklığı Senetleri-Banka Bonoları ve Banka Garantili Bonolar-Banka Bonoları ve Banka Garantili Bonolar-Repo-Repo-Döviz ve döviz tevdiat hesapları-Döviz ve döviz tevdiat hesapları-Altın-Altın-Türev Ürünler-Türev Ürünler-Hisse Senetleri-Hisse Senetleri-Tahviller-Tahviller

Sabit Ve Değişken Getirili Menkul Kıymetlerin Risk Sabit Ve Değişken Getirili Menkul Kıymetlerin Risk Farklılıkları Nedeniyle;Yatırımcının Tercihlerine Göre Farklılıkları Nedeniyle;Yatırımcının Tercihlerine Göre

SınıflandırmaSınıflandırma

Portföydeki Menkul Portföydeki Menkul Kıymet OranlarıKıymet Oranları

AA-% 100 Tahvil-% 100 TahvilBB-%50 Tahvil,%50 Klasik -%50 Tahvil,%50 Klasik

Hisse SenediHisse SenediCC-%75 Klasik Hisse -%75 Klasik Hisse

Senedi,%25 TahvilSenedi,%25 TahvilDD-%100 Klasik ve Değer -%100 Klasik ve Değer

Artışı Sağlayan Hisse Artışı Sağlayan Hisse SenetleriSenetleri

EE-%100 Hızlı Değer Artışı -%100 Hızlı Değer Artışı Sağlayan Hisse Sağlayan Hisse SenetleriSenetleri

Yatırımcının Yatırımcının TercihleriTercihleri

Verim –EmniyetVerim –EmniyetVerim-Değer ArtışıVerim-Değer Artışı

Değer Artışı,Verim;Az RiskDeğer Artışı,Verim;Az Risk

Sınırlı Riskle Değer ArtışıSınırlı Riskle Değer Artışı

Fazla Riskle,Fazla Değer Fazla Riskle,Fazla Değer ArtışıArtışı

BELİRSİZLİK KOŞULLARI ALTINDA BELİRSİZLİK KOŞULLARI ALTINDA YATIRIM KARARIYATIRIM KARARI

Gelecekle ilgili sağlıklı analizler yapabilmek Gelecekle ilgili sağlıklı analizler yapabilmek için,tasarruf sahiplerinin ve yatırımcıların, için,tasarruf sahiplerinin ve yatırımcıların, bekleyişlerinibekleyişlerini, , belirlilik,risk ve belirsizlikbelirlilik,risk ve belirsizlik olmak olmak üzere üç farklı şekilde incelemekte yarar vardır.üzere üç farklı şekilde incelemekte yarar vardır.

BelirlilikBelirlilikGelecekle ilgili kararlar verirken, belirsizlik Gelecekle ilgili kararlar verirken, belirsizlik koşullarının tamamen ortadan kalkması mümkün koşullarının tamamen ortadan kalkması mümkün değildir. Bu nedenle yatırımcılar geleceğe ilişkin değildir. Bu nedenle yatırımcılar geleceğe ilişkin kararlar verirken az veya çok belirsizlik şartlarında kararlar verirken az veya çok belirsizlik şartlarında karar vermek zorundadırlar.karar vermek zorundadırlar.Portföy kuramı açısından, yatırımcı bekleyişlerinin Portföy kuramı açısından, yatırımcı bekleyişlerinin oldukça dar bir alana yayılması, belirlilik olarak oldukça dar bir alana yayılması, belirlilik olarak değerlendirilebilir.değerlendirilebilir.

RİSKRİSK

Finansal açıdan risk, beklenen getirinin Finansal açıdan risk, beklenen getirinin gerçekleşen getiriden sapma olasılığıdır. gerçekleşen getiriden sapma olasılığıdır. ÖRNEK:ÖRNEK: Bir menkul kıymetin gerçekleşen Bir menkul kıymetin gerçekleşen getirisi, beklenen,tahmin edilen getiriden getirisi, beklenen,tahmin edilen getiriden ne kadar büyük farklılık veya sapma ne kadar büyük farklılık veya sapma gösteriyorsa, sözkonusu menkul kıymetin gösteriyorsa, sözkonusu menkul kıymetin riskinin o kadar büyük olduğu söylenebilir.riskinin o kadar büyük olduğu söylenebilir.Risk ve GetiriRisk ve Getiri yatırım kararını belirleyen yatırım kararını belirleyen İki faktördür.İki faktördür.

Portföy Yönetiminin Temel Portföy Yönetiminin Temel VarsayımlarıVarsayımları

1.Risk ve Getiri arasında doğrusal bir 1.Risk ve Getiri arasında doğrusal bir ilişki vardır. Yani getiri artarsa, risk de ilişki vardır. Yani getiri artarsa, risk de artar.artar.

2. Yatırımın süresi arttıkça,riski de 2. Yatırımın süresi arttıkça,riski de artar.artar.

Portföy Yönetiminde Risk Ölçüsü Portföy Yönetiminde Risk Ölçüsü Standart Sapma ve VaryansStandart Sapma ve Varyans’tır.’tır.

BELİRSİZLİKBELİRSİZLİK

Belirsizlik,Belirsizlik, menkul kıymetlere yapılan yatırımın menkul kıymetlere yapılan yatırımın getirilerinin gerçekleşme olasılıkları hakkında getirilerinin gerçekleşme olasılıkları hakkında yeterli bilginin olmamasıdır.yeterli bilginin olmamasıdır.

Belirsizlik ve Risk arasında ince bir ayrım Belirsizlik ve Risk arasında ince bir ayrım vardırvardırÖRNEK:ÖRNEK:Belirli bir bölgede petrol arayan bir Belirli bir bölgede petrol arayan bir şirketin petrol bulma şansı şirketin petrol bulma şansı belirsizlikbelirsizlik kavramıyla ifade edilebilir. Buna karşın aynı kavramıyla ifade edilebilir. Buna karşın aynı bölgede pek çok araştırma yapmış ve elinde bölgede pek çok araştırma yapmış ve elinde bölgeyle ilgili geçmiş veriler olan şirketin bölgeyle ilgili geçmiş veriler olan şirketin petrol olma olasılığı ise petrol olma olasılığı ise riskrisk kavramıyla kavramıyla açıklanabilir.açıklanabilir.

YATIRIMLARLA İLGİLİ RİSKLER VE YATIRIMLARLA İLGİLİ RİSKLER VE TOPLAM KAYNAKLARITOPLAM KAYNAKLARI

Toplam Risk; Toplam Risk; Sistematik ve sistematikSistematik ve sistematik olmayan risk olarak 2 ana gruba olmayan risk olarak 2 ana gruba ayrılmaktadır.ayrılmaktadır.

RİSK KAYNAKLARIRİSK KAYNAKLARI Sistematik RiskSistematik Risk**Satın Alma Gücü Riski (Enflasyona bağlı)Satın Alma Gücü Riski (Enflasyona bağlı)*Faiz Oranı Riski*Faiz Oranı Riski*Piyasa Riski*Piyasa Riski*Politik Risk*Politik Risk*Kur Riski*Kur Riski

ÖDEVÖDEV

Türkiye ekonomisinin içinde Türkiye ekonomisinin içinde bulunduğu temel makro ekonomik bulunduğu temel makro ekonomik istikrar durumunu dikkate alarak istikrar durumunu dikkate alarak olası sistematik risk kaynaklarının olası sistematik risk kaynaklarının neler olduğunu ve neler olduğunu ve

Sistematik risk gruplarının bir portföy Sistematik risk gruplarının bir portföy oluşum sürecinde nasıl etkiler oluşum sürecinde nasıl etkiler doğuracağını tartışınız. doğuracağını tartışınız.

Sistematik Olmayan RiskSistematik Olmayan Risk• Finansal Risk• Yönetim Riski• İş ve Endüstri Riski

Toplam Risk Aşağıdaki Biçimde Gösterilebilir

2222emii

2i 2i 2i 2i 2i 2i 2i

Formülde;

Yatırım Yapılan MenkulKıymetin Toplam Riskini

Menkul Kıymetin Sistematik Riske Karşı Duyarlılığını

Sistematik Risk

Menkul Kıymetin Kendisine Özgü Olan Sistematik Olmayan Riski İfade Eder

2i

2i

2i

2m

2e

Portföy Kuramında Çeşitlendirme Portföy Kuramında Çeşitlendirme İle Portföy Riski Arasında Bir İle Portföy Riski Arasında Bir

İlişki Olduğu Varsayılır.İlişki Olduğu Varsayılır.Çeşitlendirme de amaç riski Çeşitlendirme de amaç riski

azaltmaktır.azaltmaktır.

““Yani Yumurtaların Aynı Sepete Yani Yumurtaların Aynı Sepete Konmaması”Konmaması”

Çeşitlendirme ile portföy riskinin Çeşitlendirme ile portföy riskinin azaltılıp azaltılamayacağı aşağıda azaltılıp azaltılamayacağı aşağıda grafikle gösterilmektedir.grafikle gösterilmektedir.

Menkul KıymetSayısı

PortföyRiski

Sistematik Risk

Sistematik Olmayan Risk

RİSK BİLEŞENLERİ

Sistematik Risk, yatay eksene paralel bir doğru ile Sistematik Risk, yatay eksene paralel bir doğru ile gösterilmiştir.gösterilmiştir.

Bunun anlamı portföy ne kadar çeşitlendirilirse Bunun anlamı portföy ne kadar çeşitlendirilirse çeşitlensin bu riskin aynı düzeyde kalacağıdır.çeşitlensin bu riskin aynı düzeyde kalacağıdır.

Ancak sistematik risk her zaman sabit değildirAncak sistematik risk her zaman sabit değildir

Oluşturulan bazı portföylerde risk düzeyi daha Oluşturulan bazı portföylerde risk düzeyi daha aşağı veya daha yüksek bir düzeyde oluşabiliraşağı veya daha yüksek bir düzeyde oluşabilir

ÖrnekÖrnek:Uluslar arası bir sermaye piyasasında :Uluslar arası bir sermaye piyasasında oluşan bir portföyle tek bir ülkede oluşan bir oluşan bir portföyle tek bir ülkede oluşan bir portföyün portföyün sistematik riski aynı seviyede sistematik riski aynı seviyede değildirdeğildir. . (Neden? Tartışınız(Neden? Tartışınız))

Sistematik Olmayan Risk; İyi bir çeşitlendirme ile Sistematik Olmayan Risk; İyi bir çeşitlendirme ile sistematik risk seviyesine indirilebilir.sistematik risk seviyesine indirilebilir.

Sistematik Riskin KaynaklarıSistematik Riskin Kaynakları

**Sosyal,ekonomik ve politik çevredeki değişmelerdir. Sosyal,ekonomik ve politik çevredeki değişmelerdir. Sözkonusu değişmeler menkul kıymet pazarını da Sözkonusu değişmeler menkul kıymet pazarını da etkilemektedir.etkilemektedir.

*Bu değişmelerin etkileri menkul kıymetler arasında *Bu değişmelerin etkileri menkul kıymetler arasında farklılık göstermektedir. ÖDEV :(NEDEN? TARTIŞINIZ)farklılık göstermektedir. ÖDEV :(NEDEN? TARTIŞINIZ)

*Genel olarak temel endüstriyel maddeler üreten *Genel olarak temel endüstriyel maddeler üreten işletmelerde ve dolayısıyla söz konusu işletmelerin işletmelerde ve dolayısıyla söz konusu işletmelerin hisse senetleri üzerinde “Sistematik Riskin” daha hisse senetleri üzerinde “Sistematik Riskin” daha yüksek olduğu gözlemlenmiştir. ÖDEV: (NEDEN ? yüksek olduğu gözlemlenmiştir. ÖDEV: (NEDEN ? TARTIŞINIZ)TARTIŞINIZ)

Sistematik Risk, Sermaye Piyasası Sistematik Risk, Sermaye Piyasası Geliştikçe Azalma Trendine Geliştikçe Azalma Trendine Girmektedir.Girmektedir.

ÖRNEKÖRNEK: : 1987 yılında İMKB’ye kote 1987 yılında İMKB’ye kote olmuş ve işlem gören 28 şirket olmuş ve işlem gören 28 şirket üzerinde yapılan bir incelemede, üzerinde yapılan bir incelemede, sistematik risk yüzdesi %65,5 olarak sistematik risk yüzdesi %65,5 olarak bulunmuştur. ABD’de NYSE’de 63 bulunmuştur. ABD’de NYSE’de 63 firmanın hisse senetleri üzerinde firmanın hisse senetleri üzerinde yapılan bir başka araştırmada yapılan bir başka araştırmada ise ,sistematik riskin yaklaşık %33 ise ,sistematik riskin yaklaşık %33 olduğu tesbit edilmiştir. olduğu tesbit edilmiştir.

ÖDEVÖDEV

Sistematik risk neden sermaye Sistematik risk neden sermaye piyasaları geliştikçe azalma trendine piyasaları geliştikçe azalma trendine girmektedir? Tartışınız.girmektedir? Tartışınız.

..

Bir Sonraki DersBir Sonraki Ders; Portföye dahil ; Portföye dahil edilebilecek alternatif menkul edilebilecek alternatif menkul kıymetlerkıymetler