fimm lykilskilaboð fyrir - european- · pdf filefimm lykilskilaboð fyrir nám...

FIMM LYKILSKILABOETH FYRIR NAacuteM AacuteN AETHGREININGAR

Kenningu komieth iacute framkvaeligmd

Evroacutepumiethstoumleth um naacutem aacuten aethgreiningar og seacuterthornarfir

Evroacutepumiethstoumlethin um naacutem aacuten aethgreiningar og seacuterthornarfir (Miethstoumlethin sem heacutet aacuteethur Evroacutepumiethstoumlethin fyrir thornroacuteun iacute seacuterkennslu) er sjaacutelfstaeligeth stofnun sem nyacutetur stuethnings aethildarlanda sinna og stofnana Evroacutepusambandsins (framkvaeligmdastjoacuternar og thornings)

Freacutettabreacutefieth hefur verieth fjaacutermagnaeth meeth styrk fraacute framkvaeligmdastjoacutern Evroacutepusambandsins Freacutettabreacutefieth endurspeglar einungis skoethanir houmlfundarins Framkvaeligmdastjoacuternin ber ekki aacutebyrgeth aacute thornviacute hvernig upplyacutesingar thorness kunna aeth vera notaethar

Skoethanir sem einstaklingar setja heacuter fram eru ekki opinberar skoethanir Evroacutepumiethstoumlethvarinnar aethildarlanda hennar eetha framkvaeligmdastjoacuternarinnar Framkvaeligmdastjoacuternin ber ekki aacutebyrgeth aacute thornviacute hvernig efni thornessarar skyacuterslu kann aeth veretha notaeth

Ritstjoacuteri Victoria Soriano starfsmaethur miethstoumlethvarinnar

Leyfilegt er aeth nota uacutetdraeligtti uacuter skyacuterslunni aeth thornviacute tilskildu aeth heimildar seacute greinilega getieth Viacutesa skal til skyacuterslunnar aacute eftirfarandi haacutett Evroacutepumiethstoumleth um naacutem aacuten aethgreiningar og seacuterthornarfir 2014 Fimm lykilskilaboeth fyrir naacutem aacuten aethgreiningar Kenningu komieth iacute framkvaeligmd Oacuteethinsveacute Danmoumlrk Evroacutepumiethstoumleth um naacutem aacuten aethgreiningar og seacuterthornarfir

Iacute thornviacute skyni aeth auka aethgengi er haeliggt aeth faacute thornessa skyacuterslu aacute 22 tungumaacutelum og fyllilega styacuteranlegum rafraelignum sniethum sem maacute naacutelgast aacute vefsiacuteethu miethstoumlethvarinnar wwweuropean-agencyorg

ISBN 978-87-7110-527-8 (Rafraelignt) ISBN 978-87-7110-505-6 (Prentaeth)

copy European Agency for Special Needs and Inclusive Education 2014

Secretariat Oslashstre Stationsvej 33

DK-5000 Odense C Denmark Siacutemi +45 64 41 00 20

secretariateuropean-agencyorg

Brussels Office Rue Montoyer 21

BE-1000 Brussels Belgium Siacutemi +32 2 213 62 80

brusselsofficeeuropean-agencyorg

wwweuropean-agencyorg

Fimm lykilskilaboeth fyrir naacutem aacuten aethgreiningar 2

EFNISYFIRLIT

AETHFARARORETH 5

SAMANTEKT FRAMKVAEligMDASTJOacuteRNAR 6

EINS FLJOacuteTT OG AUETHIETH ER 8

Inngangur 8

Skjoacutet afskipti 8

Snemmtaeligk greining og naacutemsmat 9

Snemmtaeligkur stuethningur 9

Skipulagning tilfaeligrslu 10

ALLIR HAGNAST Aacute NAacuteMI AacuteN AETHGREININGAR 11

Inngangur 11

Naacutem aacuten aethgreiningar er leieth til aeth auka aacuterangur allra nemenda 12

bdquoTHORNaeth sem reynist nemendum meeth seacuterthornarfir vel reynist oumlllum nemendum velldquo 13

Eftirlit meeth framfoumlrum 14

VIETHURKENNDIR SEacuteRFRAEligETHINGAR 16

Inngangur 16

Grunn- og starfsthornjaacutelfun 16

Faeligrnilyacutesing fyrir kennara iacute s koacutelum aacuten aethgreiningar 17

Aethferethir vieth nyacuteliethun 17

Jaacutekvaeligeth viethhorf 18

Samstarfsnet og samraeligming 18

STUETHNINGSKERFI OG FJAacuteRMOumlGNUNARKERFI 20

Inngangur 20

Stuethningskerfi og fjaacutermoumlgnunarkerfi 20

Skjoacutet afskipti (SA-thornjoacutenusta) 21 Naacutem aacuten aethgreiningar og aacuterangursriacutekt starf iacute kennslustofunni 22 Starfsmenntun og thornjaacutelfun 22 Upplyacutesinga- og samskiptataeligkni (UST) 23

AacuteREIETHANLEG GOumlGN 26

Kenningu komieth iacute framkvaeligmd 3

Inngangur 26

Eftirlit meeth reacutettindum nemenda 27

Eftirlit meeth skilvirkni k erfa fyrir naacutem aacuten aethgreiningar 29

LITIETH TIL FRAMTIacuteETHAR 32

RITASKRAacute 33


AETHFARARORETH

Iacute noacutevember 2013 skipulagethi Evroacutepumiethstoumleth um naacutem aacuten aethgreiningar og seacuterthornarfir (Miethstoumlethin) althornjoacuteethlega raacuteethstefnu sem auethveldaethi opna umraeligethu um naacutem aacuten aethgreiningar Umraeligethan naacuteethi til allra hlutaetheigandi hagsmunaaethila THORNeirra sem taka aacutekvarethanir viacutesindamanna og laeligkna og fatlaeths foacutelks og fjoumllskyldna thorneirra

Umraeligethur um naacutem aacuten aethgreiningar taka mieth af umraeligethum um margbreytileika Hvernig aacute aeth taka aacute honum iacute skoacutelum iacute kennslustofum og almennt iacute naacutemskraacutenni Umraeligetha dagsins iacute dag snyacutest ekki lengur um hvaeth naacutem aacuten aethgreiningar thornyacuteethi og hvers vegna thornoumlrf seacute aacute thornviacute lykilspurningin er hvernig aacute aeth naacute thornviacute markmiethi Hvernig aacute aeth taka framfoumlrum aacute landsviacutesu hvernig aacute aeth innleietha reacutett stefnuuacuterraeligethi aacute svaeligethis- og staetharviacutesu hvernig kennarar geta best tekist aacute vieth margbreytileika iacute kennslustofunni thornetta voru lykilumraeligethuefnin aacute raacuteethstefnunni

THORNetta skjal setur fram thornau fimm skilaboeth sem miethstoumlethin kynnti og raeligddi iacute hoacutepum aacute meethan raacuteethstefnunni stoacuteeth THORNaacutetttakendum var boethieth aeth leggja sitt af moumlrkum og raeligetha thornessi fimm skilaboeth

bull Eins fljoacutett og auethieth er Jaacutekvaeligeth aacutehrif snemmtaeligkrar greiningar og afskipta og einnig fyrirbyggjandi aethgeretha

bull Naacutem aacuten aethgreiningar gagnast oumlllum Jaacutekvaeligeth fraeligethslu- og feacutelagsleg aacutehrif af naacutemi aacuten aethgreiningar

bull Viethurkenndir seacuterfraeligethingar Mikilvaeliggi thorness aeth hafa viethurkennt fagfoacutelk aeth stoumlrfum almennt seacuteeth og thornaacute einkum iacute kennslu

bull Stuethningskerfi og fjaacutermoumlgnunarkerfi THORNoumlrfin fyrir traust stuethningskerfi og tengd fjaacutermoumlgnunarkerfi

bull Aacutereiethanleg goumlgn Hieth mikilvaeligga hlutverk sem goumlgn gegna einnig aacutevinningur af thorneim og takmarkanir aacute notkun thorneirra

THORNessi lykilskilaboeth draga saman grundvallarthornaeligtti thorness starfs sem miethstoumlethin hefur stjoacuternaeth siacuteethasta aacuteratuginn og raeligetha viethkomandi maacutelefni sem varetha sem naacutem aacuten aethgreiningar

Miethstoumlethin vill thornakka oumlllum thornaacutetttakendum raacuteethstefnunnar fyrir framlag thorneirra og skuldbindingu vieth thornessa mikilvaeliggu umraeligethu

Per Ch Gunnvall Cor JW Meijer

Formaethur Framkvaeligmdastjoacuteri


SAMANTEKT FRAMKVAEligMDASTJOacuteRNAR

Althornjoacuteethlega raacuteethstefnan hefur verieth gagnlegur vettvangur fyrir umraeligethu um naacutem aacuten aethgreiningar fraacute oacuteliacutekum hliethum og naacuteethi til allra vietheigandi hagsmunaaethila

Lykilmaacutelefni raacuteethstefnunnar voru meethal annars Hvernig aacute aeth taka aacute margbreytileika hvernig aacute aeth styethja nemendur kennara og fjoumllskyldur hvernig getur naacutem aacuten aethgreiningar gagnast vieth kennslu hvernig aacute aeth framkvaeligma reacutettu uacuterraeligethin og hvernig er best aeth fjaacuterfesta

Miethstoumlethin beindi athygli a eth fimm lykilskilaboethum sem voru raeligdd iacute thornaula sem leiddi til frekari iacutehugunar og aethgeretha

THORNaacutetttakendurnir loumlgethu til nokkur iacutehugunarefni og tilloumlgur aeth aethgerethum sem tengjast lykilskilaboethunum

bull Eins fljoacutett og auethieth er Oumlll boumlrn eiga reacutett aacute aeth faacute tilskilinn stuethning eins fljoacutett og haeliggt er og hvenaeligr sem hans er thornoumlrf THORNaeth felur iacute seacuter samraeligmingu og samvinnu milli thornjoacutenustustiga sem einhver hinna hlutaetheigandi thornjoacutenustuaethila leiethir Hlutaetheigandi hagsmunaaethilar thornurfa aeth byggja upp raunveruleg samskipti siacuten aacute milli og vera faeligrir um aeth skilja og skiptast aacute upplyacutesingum Foreldrar eru hagsmunaaethilar

bull Allir hagnast aacute naacutemi aacuten aethgreiningar Naacutem aacuten aethgreiningar miethar aeth thornviacute aeth veita oumlllum nemendum goacuteetha menntun Til aeth koma aacute skoacutela aacuten aethgreiningar er stuethnings thornoumlrf fraacute samfeacutelaginu iacute heild sinni Fraacute thorneim sem taka aacutekvarethanir til endanlegra notenda (nemenda og fjoumllskyldna thorneirra) Samstarfs er krafist aacute oumlllum stigum og allir hagsmunaaethilar thornurfa skyacutera syacuten um langtiacutemaniethurstoumlethur ndash thornaacute tegund ungs foacutelks sem skoacutelinn og samfeacutelagieth mun bdquoframleiethardquo Breytinga er thornoumlrf aacute iacuteethorethanotkun viethhorfum og gildum sem endurspegla aukieth vaeliggi fjoumllbreytileika og jafnrar thornaacutetttoumlku

bull Viethurkenndir seacuterfraeligethingar Til aeth kennarar og annaeth kennslufraeligethimenntaeth fagfoacutelk seacute buacuteieth undir naacutem aacuten aethgreiningar er breytinga thornoumlrf aacute oumlllum sviethum kennaramenntunar ndash naacutemsaacuteaeligtlunum daglegum starfsvenjum nyacuteliethun fjaacutermaacutelum osfrv Naeligsta kynsloacuteeth kennara og kennslufraeligethimenntaeths fagfoacutelks verethur aeth vera menntueth til aeth kennaleiethbeina oumlllum nemendum thornaeth thornarf ekki aetheins aeth mennta thornaeth foacutelk meeth tilliti til haeligfni heldur einnig meeth tilliti til siethraelignna gilda

bull Stuethningskerfi og fjaacutermoumlgnunarkerfi Bestu viacutesana fyrir fjaacutermoumlgnun er ekki aeth finna iacute fjaacutermaacutelum heldur iacute maeliglingu aacute skilvirkni og frammistoumlethu Afar mikilvaeliggt er aeth leggja mat aacute niethurstoumlethurnar og tengja thornaeligr vieth thornaeth starf sem thornegar hefur verieth unnieth til aeth naacute thorneim THORNetta kallar aacute eftirlit og maeliglingar aacute skilvirkni kerfisins til aeth beina fjaacutermunum iacute thornau verkefni sem best hafa


heppnast Uppbygging naacutems aacuten aethgreiningar thornarf aeth tryggja aeth aukinn fjaacuterhagslegur stuethningur seacute tiltaeligkur ef nemendur eru settir iacute umhverfi aacuten aethgreiningar og aeth aukin aacutehersla seacute loumlgeth aacute aacuterangurinn (og thornaacute ekki aetheins fraeligethilegan)

bull Aacutereiethanleg goumlgn Merkingarbaeligr gaeligethatengd gagnasoumlfnun krefst kerfisbundinnar naacutelgunar sem naeligr yfir nemendur staethsetningu kennara og fjaacuteroumlflunarmaacutel Goumlgn tengd staethsetningu nemenda eru nytsamlegur og nauethsynlegur upphafspunktur en thorneim thornurfa aeth fylgja skyacuter goumlgn um kerfisuacutetkomu og aacutehrif Mun erfiethara er aeth safna goumlgnum um einkunnir nemenda ndash aacutehrif naacutems aacuten aethgreiningar ndash og sliacutek goumlgn vantar oft iacute gagnasoumlfnun landa

Aeth lokum er haeliggt aeth gefa stutt yfirlit yfir helstu niethurstoumlethur umraeligethnanna aacute eftirfarandi haacutett Skipulagning og framkvaeligmd naacutems aacuten aethgreiningar er ferli sem varethar allt menntakerfieth og alla nemendur jafnraeligethi og gaeligethi fara houmlnd iacute houmlnd liacuteta verethur aacute naacutem aacuten aethgreiningar sem hugtak iacute thornroacuteun thornar sem maacutelefni tengd fjoumllbreytileika og lyacuteethraeligethi veretha siacutefellt mikilvaeliggari


EINS FLJOacuteTT OG AUETHIETH ER

Inngangur

bdquoEins fljoacutett og auethieth erldquo snyacutest fyrst og fremst um afskipti snemma aacute aeligvi barnsins THORNetta naeligr einnig yfir marga aethra viethkomandi thornaeligtti svo sem afskipti um leieth og thornoumlrfin er greind framkvaeligmd aacute snemmtaeligku naacutemsmati veitingu tilskilins stuethnings eins fljoacutett og auethieth er og tilfaeligrslutiacutemabil undirbuacutenings og skipulagningar af einu skoacutelastigi yfir aacute thornaeth naeligsta og uacutet aacute atvinnumarkaethinn

THORNoacutett niethurstoumlethur yacutemissa verkefna miethstoumlethvarinnar hafi ekki falieth iacute seacuter greiningu aacute minnkuethu brottfalli uacuter naacutemi er moacutetun vandaethrar stefnu og aethgerethaaacuteaeligtlun um snemmtaeligka greiningu aacutesamt snemmtaeligkum og aacuterangursriacutekum stuethningi forsenda fyrir minnkun aacute brottfalli

Skjoacutet afskipti

Aacute fyrirspurnarthorningi Evroacuteputhorningsins sem miethstoumlethin skipulagethi aacuterieth 2011 kom ungt foacutelk fram meeth eftirfarandi sjoacutenarmieth bdquoNaacutem aacuten aethgreiningar hefst iacute leikskoacutelanumldquo (Evroacutepumiethstoumlethin 2012a bls 14) bdquoFjoumllbreytileiki er jaacutekvaeligethur thornaeth er mikilvaeliggt aeth undirbuacutea foacutelk allt fraacute upphafi aeth vinna meeth kroumlkkum aeth thornviacute aeth ala upp betri kynsloacuteethldquo (aacute sama staeth bls 29)

Innan ramma skyacuterslu miethstoumlethvarinnar fraacute 2010 Skjoacutet afskipti ndash Framfarir og thornroacuteun 2005ndash2010 eru skjoacutet afskipti (SA-thornjoacutenusta) skilgreind sem

Yacutemiss konar thornjoacutenustauacuterraeligethi fyrir yngstu boumlrnin og fjoumllskyldur thorneirra sem veitt er aeth thorneirra beiethni aacute tilteknum tiacutemapunkti iacute liacutefi barnsins og tekur til allra aethgeretha sem gripieth er til thornegar barnieth thornarfnast seacuterstaks stuethnings til aeth tryggja og stuethla aeth persoacutenulegum thornroska thorness efla haeligfni og getu fjoumllskyldunnar og auka feacutelagslega thornaacutetttoumlku fjoumllskyldunnar og barnsins (Evroacutepumiethstoumleth 2010 bls 7)

Meethal thorneirra oacuteliacuteku thornaacutetta sem staethfest hefur verieth aeth varethi SA-thornjoacutenustu er framboeth einn thorneirra sem verethur aeth undirstrika seacuterstaklega

Sameiginlegt markmieth SA-thornjoacutenustu er aeth naacute til allra barna og fjoumllskyldna sem thornarfnast stuethnings eins snemma og haeliggt er THORNaeth er thornviacute almennt forgangsmaacutel iacute oumlllum thornaacutetttoumlkuloumlndunum aeth buacuteseta hafi ekki aacutehrif aacute aethgengi aeth uacuterraeligethum og tryggja thornarf aeth boumlrn og aethstandendur thorneirra sem leita eftir aethstoeth njoacuteti sams konar thornjoacutenustu (aacute sama staeth bls 7ndash8)

Skjoacutet afskipti voru einnig raeligdd innan ramma verkefnisins Fjoumllmenningarsamfeacutelag og seacuterkennsla


Kennarar og einnig seacuterfraeligethingar fraacute stuethningsmiethstoumlethvum kynntu thornaeth sem thorneir toumlldu bryacutenast THORNar aacute meethal Aeth skjoacutet afskipti hefethu forgang aeth mikilvaeliggt og bryacutent vaeligri aeth eiga samstarf vieth foreldra [meethal annarra] (Evroacutepumiethstoumlethin 2009a bls 55)

Snemmtaeligk greining og naacutemsmat

Skyacutersla miethstoumlethvarinnar Naacutemsmat iacute skoacutelum aacuten aethgreiningar Lykilatriethi iacute stefnumoacutetun og starfi veitir greinargoacuteetha lyacutesingu aacute thornessum mikilvaeligga thornaeligtti THORNar segir

Frumgreining aacute nemendum sem talieth er aeth hafi seacuterthornarfir [seacuterkennsluthornarfir] getur thornjoacutenaeth tvenns konar tilgangi

bull aeth styethja opinbera aacutekvoumlrethun um aeth bdquoviethurkennaldquo aeth nemandi hafi seacuterthornarfir og thornurfi viethboacutetaruacuterraeligethi til aeth geta stundaeth naacutem

bull aeth veita upplyacutesingar um naacutemsleiethir thornar sem greiningin varpar ljoacutesi aacute styrkleika og veikleika sem nemandi kann aeth buacutea yfir aacute yacutemsum sviethum iacute naacutemi Sliacutekar upplyacutesingar eru oft notaethar til aeth baeligta naacutemieth ndash etv sem kveikjan aeth einstaklingsbundinni naacutemsaacuteaeligtlun eetha annars konar markmiethasetningu ndash fremur en sem eitt einstakt grunnmat (Watkins 2007 bls 20)

bdquoTHORNverfagleg teymi annast frumgreiningu og umsjoacutenarkennarar foreldrar og nemendur taka fullan thornaacutett iacute matsferlinuldquo (aacute sama staeth bls 33)

Mikilvaeliggi snemmtaeligks naacutemsmats sem fylgt er eftir meeth skjoacutetum afskiptum var undirstrikaeth iacute skyacuterslu miethstoumlethvarinnar Menningarlegur fjoumllbreytileiki og seacuterkennsla (2009a) og einnig iacute niethurstoumlethum iacute skyacuterslu miethstoumlethvarinnar Innleiething menntastefnu um naacutem aacuten aethgreiningar kortloumlgeth (MIPIE) (2011a)

Snemmtaeligkur stuethningur

Megnieth af skyacuterslum miethstoumlethvarinnar viacutesa til mikilvaeliggis og aacutevinnings af skjoacutetum afskiptum

Verkefnieth Naacutem aacuten aethgreiningar og aacuterangursriacutekt starf iacute kennslustofunni nefnir aeth

Maeliglikvarethar sem nota aeligtti thornegar nemendum er boethieth upp aacute seacuteruacuterraeligethi aeth hluta til eru (1) eins fljoacutett og auethieth er (2) meeth eins sveigjanlegum haeligtti og haeliggt er (ef ein lausn virkar ekki skal velja aethra) (3) eins bdquoauethveldlegaldquo og haeliggt er (aacuten neikvaeligethra hlietharverkana) (4) eins naacutelaeliggt og haeliggt er (thorness vegna innan hins almenna bekkjar eetha skoacutela) og (5) eins stutt og auethieth er (Evroacutepumiethstoumlethin 2003 bls 17)

Iacute skyacuterslunni Kennaramenntun iacute anda skoacutela aacuten aethgreiningar iacute Evroacutepu ndash viethfangsefni og taeligkifaeligri segir aeth


meeth thornviacute aeth fjaacuterfesta iacute menntun yngstu barnanna og gera menntakerfin stoumlethugt heildtaeligkari maacute vaelignta thorness aeth thornau uacuterraeligethi komi aeth meira gagni en skammtiacutemalausnir sem aeligtlaeth er aeth bdquobruacutea billdquo eetha styethja tiltekna jaetharhoacutepa (Evroacutepumiethstoumleth 2011b bls 77)

Skipulagning tilfaeligrslu

Hin yacutemsu verkefni miethstoumlethvarinnar um tilfaeligrslu hafa einbliacutent aacute thornoumlrfina fyrir snemmtaeligka aacuteaeligtlun til aeth fara af einu skoacutelastigi og yfir aacute thornaeth naeligsta og einnig uacuter skoacutela og uacutet iacute atvinnuliacutefieth (2002a 2002b 2006 og 2013)

Skyacuterslan Umskipti uacuter skoacutela og uacutet iacute atvinnuliacutefieth Meginreglur og tilloumlgur fyrir stefnumoacutetandi aethila undirstrikar aeth loumlndin thornurfa aeth bdquotryggja aeth snemma aacute skoacutelagoumlngu nemanda seacute byrjaeth aeth thornroacutea umskiptaaacuteaeligtlun fyrir hann en ekki bara um thornaeligr mundir sem skyldunaacutemi lyacutekurldquo (Evroacutepumiethstoumlethin 2002a bls 5)

Innan starfsramma miethstoumlethvarinnar iacute thornessu efni Einstaklingsbundin tilfaeligrsluaacuteaeligtlun

Svo virethist sem tilfaeligrsla yfir aacute atvinnumarkaeth seacute hluti af loumlngu og floacuteknu ferli sem naeligr yfir alla thornaeligtti iacute liacutefi einstaklings og sem thornarf aeth styacutera aacute sem mest vietheigandi haacutett bdquoGott liacutef fyrir allaldquo og bdquogoacuteeth vinna fyrir allaldquo eru endanleg markmieth aacuterangursriacuteks tilfaeligrsluferlis THORNaeligr tegundir uacuterraeligetha eetha skipulag skoacutela eetha annarra s taethsetninga skoacutela aeligttu ekki aeth stangast aacute vieth eetha hindra tilkomu sliacuteks ferlis (Evroacutepumiethstoumlethin 2006 bls 8)

Aeth lokum Meginmarkmieth skjoacutetra afskipta er aeth veita reynslutengdar og jaacutekvaeligethar aethgerethir til aeth stuethla aeth snemmtaeligkum thornroska barnsins fjoumllskylduthornaacutetttoumlku liacutefsgaeligethum feacutelagslegri thornaacutetttoumlku og samfeacutelagslegri eflingu Hafa verethur iacute huga aeth stuethningsthornjoacutenusta er nauethsynleg fyrir suma en gagnast einnig oumlllum Oumlll boumlrn eiga reacutett aacute aeth faacute stuethning thornegar thornau thornurfa aacute honum aeth halda THORNaeth krefst samhaeligfethra lausna innan svietha og skilvirks samstarfs aacute milli allra hagsmunaaethila


ALLIR HAGNAST Aacute NAacuteMI AacuteN AETHGREININGAR

Inngangur

Aukin viethurkenning er innan Evroacutepu og einnig um heim allan aacute nauethsyn thorness aeth faeligrast iacute aacutett aeth stefnu um og framkvaeligmdar aacute naacutemi aacuten aethgreiningar Iacute Aacutelyktanir raacuteethsins um feacutelagslega thornaeligtti menntunar og thornjaacutelfunar segir bdquoAeth skapa kjoumlraethstaeligethur fyrir aacuterangursriacutekt naacutem aacuten aethgreiningar fyrir nemendur meeth seacuterthornarfir iacute almennum bekkjum gagnast oumlllum nemendumldquo (Raacuteeth Evroacutepusambandsins 2010 bls 5)

Graelignboacutek nefndar Evroacutepubandalaganna um buacuteferlaflutninga og hreyfanleika undirstrikar aeth

Skoacutelar veretha aeth gegna leiethandi hlutverki vieth skoumlpun samfeacutelags aacuten aethgreiningar thornar sem thorneir skapa mikilvaeliggasta vettvanginn fyrir ungt foacutelk iacute farand- og gistisamfeacuteloumlgum til aeth kynnast og laeligra aeth viretha hvert annaeth hellip tungumaacutelalegur og menningarlegur fjoumllbreytileiki getur faeligrt skoacutelum oacutemetanleg uacuterraeligethi (Nefnd Evroacutepubandalaganna 2008 bls 1)

Menningarmaacutelastofnun Sameinuethu thornjoacuteethanna (UNESCO) (2009) gefur skyacutert til kynna aeth naacutem aacuten aethgreiningar er spurning um jafnraeligethi og er thorness vegna gaeligethamaacutel sem hefur aacutehrif aacute alla nemendur THORNrjaacuter tilloumlgur varethandi naacutem aacuten aethgreiningar eru undirstrikaethar Skoacuteli aacuten aethgreiningar og gaeligethi eru gagnkvaeligm aethgangur og gaeligethi eru tengd og efla hvort annaeth og gaeligethi og jafnraeligethi eru grundvoumlllur thorness aeth tryggja naacutem aacuten aethgreiningar Moumlrg verkefna miethstoumlethvarinnar hafa einnig tekieth seacuterstaklega aacute thornessu maacuteli Skyacuterslan um raacuteethstefnu miethstoumlethvarinnar Aukinn aacuterangur meethal nemenda (RA4AL) (Evroacutepumiethstoumlethin 2012c) undirstrikar aeth maacutelefni tengd skilgreiningu aacute naacutemi aacuten aethgreiningar hafa orethieth aelig mikilvaeliggari og aeth thornaeth virethist vera vaxandi samkomulag um thornoumlrfina aacute lausnum sem byggjast aacute reacutettindum til aeth stuethla aeth meira jafnraeligethi og feacutelagslegu reacutettlaeligti og til aeth styethja vieth thornroacuteun samfeacutelags aacuten mismununar Umraeligethan um naacutem aacuten aethgreiningar hefur thorness vegna viacutekkaeth uacuter thornviacute aeth einbliacutena aacute flytja boumlrn sem skilgreind eru meeth seacuterkennsluthornarfir inn iacute almenna skoacutela yfir iacute aeth leitast vieth aeth veita haacutegaeligethamenntun ndash og meethfylgjandi aacutevinning ndash fyrir alla nemendur Eftir thornviacute sem fleiri loumlnd aethhyllast viacuteethari s kilgreiningu aacute naacutemi aacuten aethgreiningar er iacute auknum maeligli litieth aacute fjoumllbreytileika sem bdquoeethlileganldquo innan allra nemendahoacutepa og haeliggt er aeth liacuteta aacute naacutem aacuten aethgreiningar sem leieth til aeth auka aacuterangur meeth naeligrveru (aethgangi aeth naacutemi) thornaacutetttoumlku (gaeligethum naacutemsreynslunnar) og aacuterangri (naacutemsferlum og einkunnum) allra nemenda Vinna miethstoumlethvarinnar aeth Lykilatriethum sem stuethla aeth gaeligethum naacutems aacuten aethgreiningar (Evroacutepumiethstoumlethin 2009b) rennir stoethum undir mikilvaeliggi nemendaeinstaklingsmiethaethra naacutemsaethferetha kennaramats sem styethur vieth naacutem og samstarf

shy


meeth foreldrum og fjoumllskyldum ndash thornetta er hins vegar lykillinn aeth thornviacute aeth baeligta gaeligethi naacutems fyrir alla nemendur

Naacutem aacuten aethgreiningar er leieth til aeth auka aacuterangur allra nemenda

Wilkinson og Pickett vekja athygli aacute thornviacute aeth bdquoaacutesamt thornviacute aeth baeligta velsaeligld samfeacutelagsins iacute heild sinni er aukieth jafnreacutetti einnig lykillinn aeth landsstoumlethlum yfir aacuterangurldquo (2010 bls 29) THORNau leggja aacuteherslu aacute aeth ef

tiltekieth land vill naacute haeligrra meethalgildi naacutemsaacuterangurs meethal skoacutelabarna verethur thornaeth aeth takast aacute vieth thornann undirliggjandi oacutejoumlfnueth sem skapar brattari feacutelagslegan halla iacute naacutemsaacuterangri (aacute sama staeth bls 30)

Efnahags- og framfarastofnunin (OECD 2011) veacutefengir thornaacute hugmynd aeth seacuteu allir nemendur hafethir saman iacute naacutemi muni thornaeth meeth einhverjum haeligtti ryacutera aacuterangurinn iacute heild og syacutenir aeth thornoacute aeth aacuterangur laeliggst standandi nemenda seacute baeligttur thornurfi thornaeth ekki aeth vera aacute kostnaeth thorneirra nemenda sem syacutena betri aacuterangur Niethurstoumlethur iacute skyacuterslu UNESCO Learning Divides [Klofningur iacute menntun] (Willms 2006) faeligra einnig soumlnnur aacute thornaeth aeth sterk frammistaetha skoacutela og jafnraeligethi geta farieth saman og aeth thornau loumlnd sem syacutena besta frammistoumlethu seacuteu gjarnan thornau sem er aeth takast aeth auka aacuterangur allra nemenda (Evroacutepumiethstoumlethin 2012d)

Samkvaeligmt RA4AL-skyacuterslu miethstoumlethvarinnar

hellip fundu Farrell og starfsfeacutelagar (2007) afmarkaethan baacutelk rannsoacutekna sem bendir til thorness aeth seacuteu nemendur meeth seacuterkennsluthornarfir settir iacute almenna skoacutela hafi thornaeth engar meirihaacutettar neikvaeligethar afleiethingar fyrir akademiacuteskan aacuterangur hegethun og viethhorf allra barna Kerfisbundin endurskoethun aacute ritefni sem Evidence for Policy and Practice Initiative (EPPI) [Vitnisburethur um stefnu og starfshaeligtti] veitti heimild fyrir (Kalambouka og aethrir 2005) syacutenir einnig aeth almennt seacuteeth hefur thornaeth engin neikvaeligeth aacutehrif aacute nemendur aacuten seacuterkennsluthornarfa thornegar nemendur meeth seacuterthornarfir eru laacutetnir ganga iacute almenna skoacutela (Evroacutepumiethstoumlethin 2012d bls 8)

Yacutemsar rannsoacuteknir syacutena fram aacute margs konar aacutevinning af naacutemi aacuten aethgreiningar fyrir oacutefatlaetha nemendur Meethal annars maacute nefna

Aukieth samthornykki og viethurkenningu aacute einstaklingsmun og fjoumllbreytileika virethingu fyrir oumlllu foacutelki undirbuacutening fyrir fullorethinsaacuterin iacute samfeacutelagi aacuten aethgreiningar og taeligkifaeligri til aeth oumlethlast vald aacute athoumlfnum meeth thornviacute aeth aeligfa sig og kenna oumlethrum Einnig er syacutent fram aacute sliacutek aacutehrif iacute nyacutelegum rannsoacuteknum til daeligmis Bennett og Gallagher (2012) (Evroacutepumiethstoumlethin 2012d bls 8)

Jaacutekvaeligeth aacutehrif af staethsetningu aacuten aethgreiningar aacute nemendur meeth foumltlun eru sett fram iacute rannsoacuteknum eins og eftir MacArthur og aethra (2005) og de Graaf og aethra (2011) THORNetta felur iacute seacuter baeligtt feacutelagsleg tengsl og tengslanet jafningjafyrirmyndir aukinn aacuterangur meiri vaeligntingar aukieth samstarf meethal


skoacutelastarfsfoacutelks og baeligtta bloumlndun fjoumllskyldna inn iacute samfeacutelagieth (Evroacutepumiethstoumlethin 2012d bls 8)

Enn frekari aacutevinningur gaeligti falist iacute aethgangi aeth breiethari taeligkifaeligrum iacute naacutemskraacute og viethurkenningu og faggildingu aacute aacuterangri

Huga aeligtti aeth thornviacute aeth baeligta skipulag aacute bdquosvigruacutemildquo til naacutems og bjoacuteetha fleiri taeligkifaeligri fyrir nemendur til aeth uppgoumltva seacutergaacutefur aacute mismunandi sviethum umfram akademiacuteskt naacutem (aacute sama staeth bls 25)

Rannsoacutekn eftir Chapman og aethra (2011) varpar seacuterstaklega ljoacutesi aacute

stjoacuternunaraethferethir sem stuethla aeth aacuterangri hjaacute nemendum meeth seacuterkennsluthornarfirfoumltlun og bendir til thorness aeth tilvist fjoumllbreytts hoacuteps nemenda geti undir reacutettum skipulagslegum aethstaeligethum oumlrvaeth fyrirkomulag samstarfs og hvatt til skapandi leietha til kennslu hoacutepa sem erfitt er aeth naacute til (Evroacutepumiethstoumlethin 2012d bls 21)

bdquoTHORNaeth sem reynist nemendum meeth seacuterthornarfir vel reynist oumlllum nemendum velldquo

THORNessi staethhaeligfing var sett fram iacute uacutetgaacutefu miethstoumlethvarinnar Naacutem aacuten aethgreiningar og aacuterangursriacutekt starf iacute kennslustofunni (Evroacutepumiethstoumlethin 2003 bls 33) hefur siacuteethan thornaacute verieth iacutetrekueth oft iacute verkum miethstoumlethvarinnar

Til daeligmis undirstrikar sama rannsoacutekn aeth

jafningjafraeligethsla eetha samvinna iacute naacutemi skilar aacuterangri aacute baeligethi vitsmunalegum og tilfinningalegum (feacutelags- og tilfinningalegum) sviethum er snerta thornekkingu og thornroska nemenda Nemendur sem hjaacutelpa hver oumlethrum einkum iacute sveigjanlegu og vel skipuloumlgethu hoacutepastarfi njoacuteta goacuteeths af thornviacute aeth laeligra saman (aacute sama staeth bls 23)

Iacute vinnu miethstoumlethvarinnar um framkvaeligmd naacutems aacuten aethgreiningar iacute framhaldsskoacutelum aacuterieth 2005 var loumlgeth aacutehersla aacute aeth

Allir nemendur ndash thornar meeth talieth nemendur meeth seacuterkennsluthornarfir ndash syacutena framfarir iacute naacutemi siacutenu meeth kerfisbundnu eftirliti einstaklingsmati skipulagningu og mati aacute starfi thorneirra (Evroacutepumiethstoumlethin 2005 bls 8)

og aeth Allir nemendur njoacuteta goacuteeths af samvinnu iacute naacutemi Nemandinn sem uacutetskyacuterir fyrir oumlethrum nemanda man upplyacutesingar betur og lengur og thornoumlrfum nemandans sem er aeth laeligra er betur maeligtt af jafningja sem er aetheins meeth oumlrliacutetieth haeligrra skilningsstig en hann sjaacutelfur (aacute sama staeth bls 18ndash19)

RA4AL-skyacuterslan segir


kerfi sem gerir nemendum kleift aeth stefna aeth sameiginlegum markmiethum en meeth mismunandi leiethum og sem notar mismunandi naacutemshaeligtti og naacutemsmat aeligtti aeth naacute til fleiri og auka aacuterangur allra nemenda (Evroacutepumiethstoumlethin 2012d bls 25)

Vinna miethstoumlethvarinnar vieth Naacutemsmat iacute skoacutelum aacuten aethgreiningar syacutenir einnig fram aacute thornoumlrfina aacute aeth hafa alla nemendur og foreldrafjoumllskyldur meeth iacute baeligethi naacutems- og naacutemsmatsferlinu (Watkins 2007)

Iacute soumlmu skyacuterslu er bent aacute aeth ferli aethgreiningar thornarfnast vandlegrar umhugsunar THORNoacute aeth thornaeth kunni einnig aeth vera tengt persoacutenumiethun og einstaklingsmiethun og litieth aacute thornaeth sem leieth til aeth maeligta betur skilgreindum thornoumlrfum einstaklinga eetha hoacutepa er ferlieth oft kennaramiethaeth frekar en leitt aacutefram af nemandanum Einstaklingsmiethun thornarf aeth miethast vieth thornarfir og aacutehugasvieth allra nemenda

Iacute nyacutelegra i-access verkefni miethstoumlethvarinnar er tekieth fram aeth aacutevinningur af hjaacutelpartaeligkni eetha bdquostuethningstaeligknildquo reynist oft gagnleg fyrir fjoumllbreyttan hoacutep notenda bdquoAethgengi gagnast notendum meeth foumltlun ogeetha seacuterkennsluthornarfir og getur oft gagnast oumlllum notendumldquo (Evroacutepumiethstoumlethin 2012e bls 22)

Sjoacutenarmieth ungs foacutelks meeth og aacuten foumltlunar eins og thorneim er lyacutest iacute ritinu Sjoacutenarmieth ungs foacutelks varethandi naacutem aacuten aethgreiningar veita skyacutera samantekt aacute aacutevinningi af naacutemi aacuten aethgreiningar fyrir alla nemendur Eins og einn ungur nemandi sagethi bdquoNaacutem aacuten aethgreiningar er fyrir oumlll boumlrn Almennir skoacutelar eiga aeth vera staethsettir iacute grennd vieth heimili thorneirra THORNaacute eru meiri liacutekur aacute aeth thornau kynnist foacutelki uacuter sama hverfildquo (Evroacutepumiethstoumlethin 2012a bls 11) Aethrir soumlgethu einnig bdquoNemendur meeth og aacuten seacuterthornarfa geta laeligrt hver af oumlethrum og miethlaeth reynslu sinni og thornekkinguldquo bdquoTHORNaeth er gott fyrir okkur ndash gott fyrir thornaacute THORNaeth er mikilvaeliggt aeth gera seacuter grein fyrir thornviacute aeth thornaeth kemur oumlllum iacute bekknum til goacuteethaldquo og bdquoNaacutem aacuten aethgreiningar stuethlar aeth auknu umburetharlyndi og fordoacutemaleysi meethal barna iacute almennum skoacutelumldquo (aacute sama staeth bls 22)

Eftirlit meeth framfoumlrum

THORNar sem naacutem aacuten aethgreiningar hefur verieth uacutetviacutekkaeth til aeth taka tillit til gaeligethamenntunar fyrir alla nemendur er nauethsynlegt aeth finna nyacutejar leiethir til aeth hafa eftirlit meethframfoumlrum Iacute vinnu miethstoumlethvarinnar vieth viacutesbenda og MIPIE-skyacutersluna (2011a) er lagt til aeth innan skoacutela aeligtti gagnasoumlfnun aeth taka tillit til thorneirra thornaacutetta sem hafa aacutehrif aacute gaeligethi inntoumlkuaethferetha skoacutela eins og Inntoumlkureglna og -stefna aacuten mismununar stefna og aethferetha sem voru thornroacuteaethar til aeth styethja nemendur vieth aeth koma thornoumlrfum siacutenum aacute framfaeligri tilvistar skyacuterrar stefnumarkandi yfirlyacutesingar gegn einelti innleiethingar fyrirliggjandi starfsreglna um naacutem aacuten aethgreiningar thornjaacutelfunarfunda meeth starfsfoacutelki um inntoumlkumaacutel og vieth skoumlpun aethlaethandi skoacutelaumhverfis vinsamlegu og goacuteethu samstarfi meeth nemendum og fjoumllskyldum aethferetha til aeth aethstoetha nemendur og


fjoumllskyldur til aeth taka virkan thornaacutett iacute skoacutelasamfeacutelaginu og inni iacute bekk og framboeths aacute upplyacutesingum raacuteethgjoumlf og aethferethum vieth raacuteethgjoumlf og aacutehrifum thorneirra aacute nemendur

Aeth lokum uacutetviacutekkueth umraeligetha um naacutem aacuten aethgreiningar hefur thornau aacutehrif aeth leitast er vieth aeth veita haacutegaeligethamenntun ndash og aacutevinning ndash fyrir alla nemendur Sterk frammistaetha iacute skoacutela og jafnraeligethi geta farieth saman

Menntakerfieth er floacutekieth og sundurlaust og eins og stendur skortir samfellda hugsun um naacutem aacuten aethgreiningar Almennt seacuteeth er liacutetill stuethningur vieth thornaacute skoacutelastjoacutera og stjoacuternendur sem kunna aeth vera aeth reyna aeth koma aacute breytingum iacute einangruethum aethstaeligethum Fjoumllbreytileiki er aeth aukast iacute kerfinu en gamlar hefethir aftra aethgerethum THORNroacutea verethur faeligrni hjaacute skoacutelum iacute gegnum samhengisvitund samraeligmi (milli loumlggjafar og stefnuframkvaeligmdar) skyacuterleika hugmynda og samfelldan stuethning ndash fyrir alla hagsmunaaethila ndash sem hvetur skoacutelana til aeth sinna skoacutelastarfi sem forvoumlrn fremur en sem viethbragethi Ef kennarar kynnast oumlllum nemendum og griacutepa snemma inn iacute mun thornaeth stuethla aeth gaeligethastuethningi vieth alla nemendur aeth litieth seacute aacute thornaeth sem hluta af venjulegu naacutemi


VIETHURKENNDIR SEacuteRFRAEligETHINGAR

Inngangur

bdquoViethurkenndir seacuterfraeligethingarldquo varetha grunn- og starfsthornjaacutelfun faeligrnilyacutesingar gildi og faeligrni kennara skilvirkar aethferethir vieth nyacuteliethun og viethhorf og einnig samstarfsnet og samraeligmingu allra seacuterfraeligethinga

Ungt foacutelk sem soacutetti fyrirspurnarthorning Evroacuteputhorningsins sem miethstoumlethin heacutelt aacuterieth 2011 sagethi

Grundvoumlllurinn fyrir naacutemi aacuten aethgreiningar er skilningur og menntun kennaranna hellip Kennarar veretha aeth taka tillit til seacuterthornarfa hvers og eins og gefa thorneim moumlguleika aacute aeth naacute markmiethum siacutenum Vieth buacuteum oumlll yfir haeligfileikum ndash iacute sameiningu skoumlpum vieth betra starfsumhverfi (Evroacutepumiethstoumlethin 2012a bls 12)

Grunn- og starfsthornjaacutelfun

Vietheigandi grunn- og starfsthornjaacutelfun kennara og annarra seacuterfraeligethinga er aacutelitin vera lykilthornaacutettur fyrir vel heppnaetha framkvaeligmd aacute naacutemi aacuten aethgreiningar Skyacutersla miethstoumlethvarinnar Lykilatriethi sem stuethla aeth gaeligethum menntunar iacute skoacutelum aacuten aethgreiningar ndash Tilmaeligli um starfshaeligtti undirstrikar aeth

Oumlllum kennurum ber aeth afla seacuter faeligrni til aeth geta komieth til moacutets vieth yacutemsar seacuterthornarfir allra nemenda Almennt kennaranaacutem og framhaldsnaacutem skal veita kennurum faeligrni thornekkingu og skilning sem gefur thorneim sjaacutelfstraust til aeth takast aacute skilvirkan haacutett vieth yacutemiss konar seacuterthornarfir nemenda (Evroacutepumiethstoumlethin 2011c bls 15)

Skyacutersla miethstoumlethvarinnar Kennaramenntun iacute anda skoacutela aacuten aethgreiningar iacute Evroacutepu ndash Viethfangsefni og taeligkifaeligri viacutesar iacute uppbyggingu aacute grunnmenntun kennara THORNar segir

Eitt helsta forgangsverkefnieth hellip var aeth endurskoetha thornyrfti formgereth kennaranaacutemsins thornannig aeth aacutehersla aacute skoacutela aacuten aethgreiningar yrethi aukin og almennt kennaranaacutem og seacuterkennaranaacutem fellt saman Stoumlethugt fleiri viethurkenna aeth hlutverk kennara seacute aeth breytast og aacutehersla er loumlgeth aacute aeth endurskoetha thornurfi thornaacute fraeligethslu sem kennarar faacute til aeth geta tekist aacute vieth starf sitt og aacutebyrgetharsvieth (Evroacutepumiethstoumlethin 2011b bls 18)

Ennfremur segir

Fraeligethsluaethilar gegna lykilhlutverki thornegar kemur aeth thornviacute aeth auka gaeligethi kennarasteacutettarinnar Iacute flestum Evroacutepuloumlndum er thornoacute ekki nein seacuterstoumlk stefna raacuteethandi varethandi faeligrni sem thorneir skulu buacutea yfir eetha hvernig thorneir skulu valdir eetha thornjaacutelfaethir (aacute sama staeth bls 63)


Faeligrnilyacutesing fyrir kennara iacute skoacutelum aacuten aethgreiningar Innan ramma verkefnis miethstoumlethvarinnar Kennaramenntun iacute anda skoacutela aacuten aethgreiningar hefur Faeligrnilyacutesing fyrir kennara iacute skoacutelum aacuten aethgreiningar (Evroacutepumiethstoumlethin 2012b) verieth thornroacuteueth sem leietharviacutesir aeth thornroacuteun og framkvaeligmd aacute aacuteaeligtlunum um almennt kennaranaacutem (ITE) fyrir alla kennara Huacuten greinir ramma grunngilda og faeligrnisvietha sem haeliggt er aeth nota iacute oumlllum ITE-aacuteaeligtlunum til aeth undirbuacutea alla kennara undir stoumlrf iacute skoacutela aacuten aethgreiningar og tekur tillit til fjoumllbreytileika iacute oumlllum siacutenum myndum

Rammi grunngilda og faeligrnisvietha felur iacute seacuter

Aeth geta lagt mat aacute oacuteliacutekar thornarfir nemenda ndash litieth er aacute fjoumllbreytileika nemenda sem mannaueth og menntunarauka Faeligrnisviethin sem fylgja thornessu grunngildi tengjast skilningi aacute naacutemi aacuten aethgreiningar skoethun kennarans aacute fjoumllbreytileika meethal nemenda

Aeth veita oumlllum nemendum stuethning ndash kennarar vilja aeth allir nemendur naacutei goacuteethum aacuterangri Faeligrnisviethin sem fylgja thornessu grunngildi tengjast aukinni fraeligethslu meethal nemenda aacute fraeligethilegu hagnyacutetu feacutelagslegu og tilfinningalegu sviethi skilvirkum kennsluaethferethum iacute sundurleitum nemendahoacutepum

Aeth geta unnieth meeth oumlethrum ndash samstarf og teymisvinna er oumlllum kennurum mikilvaeligg Faeligrnisviethin sem fylgja thornessu grunngildi tengjast samstarfi vieth foreldra og aethstandendur samstarfi vieth yacutemsa aethra seacuterfraeligethinga aacute sviethi menntamaacutela

Aeth thornroskast iacute starfi ndash kennsla er naacutemsferli og kennurum ber aeth stunda siacutemenntun Faeligrnisviethin sem fylgja thornessu grunngildi tengjast fagmennsku kennara almennu kennaranaacutemi sem undirstoumlethu faglegrar starfsthornroacuteunar (aacute sama staeth bls 7)

Aethferethir vieth nyacuteliethun

Skilvirkar aethferethir vieth nyacuteliethun og aethferethir til aeth halda kennurum og oumlethrum seacuterfraeligethingum iacute starfi eru lykilthornaeligttir iacute moumlrgum verkefna miethstoumlethvarinnar Skyacutersla miethstoumlethvarinnar Kennaramenntun iacute anda skoacutela aacuten aethgreiningar iacute Evroacutepu ndash Viethfangsefni og taeligkifaeligri undirstrikar

Kanna thornarf hvernig standa maacute betur aeth innritun nema iacute kennaranaacutem og draga uacuter brottfalli og leita skal leietha til aeth faacute fleiri kennara meeth oacuteliacutekan bakgrunn thornar meeth talieth fatlaetha einstaklinga til starfa (Evroacutepumiethstoumlethin 2011b bls 71)

Skyacutersla verkefnisins bendir aacute aeth Iacute faacuteeinum loumlndum eru haldin inntoumlkuproacutef iacute kennaranaacutem en nyacutelegar rannsoacuteknir Menters og samstarfsfeacutelaga (2010) syacutena aeth skilvirkt kennslustarf er viacuteethtaeligkara


svieth en svo aeth proacutef iacute boacuteklegri kunnaacutettu geti sagt fyrir um haeligfni meeth aacutereiethanlegum haeligtti Fraeligethirit og landsskyacuterslur sem rannsoacuteknin byggir aacute styethja thornessa niethurstoumlethu thornar sem iacute baacuteethum tilvikum er bent aacute mikilvaeliggi viethhorfa grunngilda og skoethana auk thornekkingar og haeligfni vieth uppbyggingu naacutems aacuten aethgreiningar THORNessi atriethi aacutesamt haeligfileikum sem stuethla aeth tilskilinni faeligrni er erfitt aeth meta jafnvel iacute viethtoumllum og frekari rannsoacutekna er thornoumlrf aacute aethferethum vieth innritun iacute kennaranaacutemieth (Evroacutepumiethstoumlethin 2011b bls 19ndash20)

Jaacutekvaeligeth viethhorf

Jaacutekvaeligeth viethhorf kennara og annarra seacuterfraeligethinga eru undirstrikueth sem lykilthornaacutettur fyrir naacutem aacuten aethgreiningar iacute flestum verkefnum miethstoumlethvarinnar Skyacutersla miethstoumlethvarinnar Naacutem aacuten aethgreiningar og aacuterangursriacutekt starf iacute kennslustofunni segir

Auethvitaeth veltur skoacuteli aacuten aethgreiningar aeth miklum hluta aacute viethhorfum kennara til nemenda meeth seacuterkennsluthornarfir aacute aacuteliti thorneirra aacute mismun iacute skoacutelastofunni og vilja thorneirra til aeth taka aacute thornessum mismun aacute skilvirkan haacutett Viethhorf kennara hafa yfirleitt verieth sett fram sem uacuterslitathornaacutettur vieth aeth draga uacuter aethgreiningu iacute skoacutelum (Evroacutepumiethstoumlethin 2003 bls 12)

Eins undirstrikar skyacutersla miethstoumlethvarinnar Lykilatriethi sem stuethla aeth gaeligethum menntunar iacute skoacutelum aacuten aethgreiningar ndash Tilmaeligli um starfshaeligtti mikilvaeliggi jaacutekvaeligethra viethhorfa THORNar segir

Kennarar skulu hafa jaacutekvaeligtt viethhorf gagnvart oumlllum nemendum siacutenum og vilja til aeth eiga samvinnu vieth samstarfsfoacutelk Oumlllum kennurum ber aeth liacuteta aacute fjoumllbreytileika sem styrk og hvatningu til aeth afla seacuter frekari fraeligethslu (Evroacutepumiethstoumlethin 2011c bls 14)

Skyacutersla miethstoumlethvarinnar Naacutemsmat iacute skoacutelum aacuten aethgreiningar Lykilatriethi iacute stefnumoacutetun og starfi segir

THORNaeth viethhorf sem kennarinn hefur gagnvart naacutemi aacuten aethgreiningar naacutemsmati og thornar af leiethandi naacutemsmati fyrir alla skiptir skoumlpum Jaacutekvaeligtt viethhorf maacute byggja upp meeth vietheigandi menntun stuethningi uacuterraeligethum og hagnyacutetri reynslu af naacutemi aacuten aethgreiningar Kennarar thornurfa aeth hafa sliacuteka reynslu til aeth oumlethlast hieth jaacutekvaeligetha viethhorf sem til thornarf (Watkins 2007 bls 51)

Samstarfsnet og samraeligming

Allar skyacuterslur miethstoumlethvarinnar viacutesa iacute hieth skilvirka hlutverk samstarfs og samraeligmingar milli seacuterfraeligethinga og samstarfsnet meeth thornverfaglegri samfeacutelagsthornjoacutenustu Eitt athyglisvert daeligmi er skyacutersla miethstoumlethvarinnar Kennaramenntun iacute anda skoacutela aacuten aethgreiningar Faeligrnilyacutesing f yrir kennara iacute skoacutelum aacuten aethgreiningar (TE4I) sem undirstrikar aeth


Innleiething naacutems aacuten aethgreiningar skal vera sameiginlegt verkefni thornar sem yacutemsir aethilar gegna tilteknu hlutverki og hafa aacutekveethnum skyldum aeth gegna Saacute stuethningur sem bekkjarkennarar thornurfa aacute aeth halda til aeth geta gegnt starfi siacutenu felur meethal annars iacute seacuter aethgang aeth kerfi sem auethveldar thorneim samskipti og samstarf vieth yacutemsa seacuterfraeligethinga (ma seacuterfraeligethinga sem starfa innan aeligethri menntastofnana) sem og moumlguleikum aacute faglegri starfsthornroacuteun (Evroacutepumiethstoumlethin 2012b bls 23)

Iacute uacutetgaacutefuefni miethstoumlethvarinnar Naacutem aacuten aethgreiningar og skoacutelastarf iacute efri bekkjum grunnskoacutela (11 til 14 aacutera nemendur) eru aacutelitaefni varethandi samvinnu iacute kennslustoumlrfum og samstarf vieth lausn vandamaacutela undirstrikueth sem lykilthornaeligttir fyrir skilvirka framkvaeligmd naacutems aacuten aethgreiningar Iacute verkefninu segir ma bdquoKennarar thornurfa aacute stuethningi og samstarfi aeth halda baeligethi meethal samstarfsfoacutelks innan skoacutelans og fraacute seacuterfraeligethingum utan skoacutelansldquo (Evroacutepumiethstoumlethin 2005 bls 6)

Aeth lokum

Naacutem aacuten aethgreiningar felur iacute seacuter kerfislaeligga breytingu sem krefst umbreytingar aacute thornviacute hvernig kennarar og aethrir kennsluseacuterfraeligethingar eru menntaethir ekki aetheins meeth tilliti til haeligfni heldur einnig meeth tilliti til siethraelignna gilda

Haeliggt er aeth gefa stutt yfirlit aacute aethalthornaacutettum tengdum viethurkenndum seacuterfraeligethingum meeth thorneim fjoumllda viacutesbenda aacute sviethi loumlggjafar um naacutem aacuten aethgreiningar sem voru thornroacuteaethir og kynntir iacute verkefni miethstoumlethvarinnar THORNroacuteun viacutesbenda ndash fyrir naacutem aacuten aethgreiningar iacute Evroacutepu

Seacuterkennsla eetha maacutelefni aacute sviethi naacutems aacuten aethgreiningar er hluti af almennu kennaranaacutemi og starfsthornjaacutelfun kennara

Kennurum og oumlethru starfsfoacutelki er veittur stuethningur til aeth auka thornekkingu siacutena og faeligrni og thornroska viethhorf sitt gagnvart naacutemi aacuten aethgreiningar til aeth thorneir verethi iacute stakk buacutenir til aeth maeligta thornoumlrfum allra nemenda iacute almennu kennslustarfi

Boethieth er upp aacute naacutemskeieth og fleiri moumlguleika til aeth kennarar geti aflaeth seacuter faglegrar thornekkingar til aeth auka faeligrni siacutena iacute starfi

Kennarar gera aacuteaeligtlanir kenna og endurskoetha starfshaeligtti siacutena iacute sameiningu Tilteknir fjaacutermunir eru fraacuteteknir til faglegrar thornroacuteunar vegna seacuterthornarfa nemenda iacute naacutemi aacuten aethgreiningar (Kyriazopoulou og Weber 2009 bls 28)


STUETHNINGSKERFI OG FJAacuteRMOumlGNUNARKERFI

Inngangur

Evroacutepumiethstoumlethin heacutelt fyrirspurnarthorning hjaacute Evroacuteputhorninginu iacute Brussel iacute noacutevember 2011 Aacutettatiacuteu og aacutetta ungir einstaklingar baeligethi meeth og aacuten seacuterkennsluthornarfa ogeetha foumltlunar uacuter efri bekkjum grunnskoacutela og starfsmenntun toacuteku thornaacutett til aeth raeligetha hvaetha merkingu thorneir leggja iacute naacutem aacuten aethgreiningar Sumar af niethurstoumlethunum viacutesa beint iacute maacutelefni uacuterraeligetha og fjaacutermoumlgnunar bdquoNaacutem aacuten aethgreiningar krefst yacutemiss konar uacuterraeligetha svo sem meiri tiacutema og peninga en seacuterhver nemandi verethur aeth geta aflaeth seacuter thorneirrar menntunar sem hann villldquo (Evroacutepumiethstoumlethin 2012a bls 13)

Nauethsynlegt er aeth aethgengi iacute byggingum seacute gott (lyftur sjaacutelfvirkar hurethir aethgengilegir sloumlkkvarar osfrv) hellip Vieth thornurfum aeth faacute meiri tiacutema iacute proacutefum en aethrir hellip Nauethsynlegt er aeth stuethningskerfi seacute til staethar innan skoacutelans svo aeth fatlaethir nemendur faacutei aethstoeth (aacute sama staeth bls 27)

THORNaeth er gott aeth faacute stuethning fraacute aethilum utan skoacutelans sem geta verieth eins konar milligoumlngumenn fyrir nemendur meeth seacuterthornarfir Sumir kennaranna vildu ekki taka thornaacutett iacute thornviacute aeth laga naacutemsefnieth aeth thornoumlrfum miacutenum og annarra kennarar eiga aeth taka vel aacute moacuteti oumlllum nemendum bekkjarins (aacute sama staeth bls 20)

Niethurskurethur stjoacuternvalda er thornegar farinn aeth hafa aacutehrif aacute stuethningsthornjoacutenustu ndash aethstoetharfoacutelk er til daeligmis farieth aeth missa vinnuna Peningarnir eru laacutetnir renna til skoacutelanna en thornaeth er svo misraacuteethieth thornviacute aeth thornaacute veretha bdquovenjulegirldquo kennarar aeth aethstoetha fatlaetha og thorneir kunna thornaeth alls ekki (aacute sama staeth bls 27)

Oft er talaeth um aeth naacutem aacuten aethgreiningar kosti of mikieth en sparnaethartilraunir syacutena aeth thornegar upp er staethieth thornarf bara aeth borga meira til aeth leysa vandamaacutelin hellip Jafnvel iacute loumlndum meeth baacutegborinn efnahag thornarf aeth framfylgja naacutemi aacuten aethgreiningar aacute sem bestan haacutett Naacutem aacuten aethgreiningar er fjaacuterfesting vieth thornurfum aeth fjaacuterfesta iacute foacutelki foacutelkieth er eina auethlindin (aacute sama staeth bls 24)

Stuethningskerfi og fjaacutermoumlgnunarkerfi

Stuethningskerfi og fjaacutermoumlgnunarkerfi naacute yfir oumlll skoacutelastig og taka thorness vegna aacute yacutemsum maacutelum Ennfremur vaeligri oacutefullnaeliggjandi aeth takmarka vandamaacutelieth vieth menntasviethieth eitt og seacuter

Boumlrnum og unglingum mun ekki vegna vel iacute naacutemi ef heilsu thorneirra og tilfinningalegum og feacutelagslegum thornoumlrfum er ekki sinnt Fjoumllskyldur og yacutemsir samfeacutelagshoacutepar kunna aeth thornurfa aacute stuethningi aeth halda og thornviacute thornurfa thornjoacutenustuaethilar aacute boreth vieth heilbrigethis- og feacutelagsthornjoacutenustu aeth koma aeth maacutelum og tryggja aeth heildstaeligethum aethferethum seacute beitt (Evroacutepumiethstoumlethin 2011c bls 17ndash 18)


Viacuteethtaeligkur skilningur er aacute thornviacute aeth gagnreynd stefnumoacutetun skipti skoumlpum fyrir langtiacutemathornroacuteun aacute menntakerfi aacuten aethgreiningar THORNetta var thornegar viethurkennt aacuterieth 1999 iacute starfi miethstoumlethvarinnar iacute skyacuterslunni Seacuterkennsla og fjaacuterveitingar sem heacutelt fram aeth

Einnig er haeliggt aeth baeligta mat- og eftirlitsaethferethir landa innan ramma seacuterkennsluIacute fyrra tilvikinu er mikilvaeliggt aeth tryggja og hvetja til aacuterangursriacutekrar og skilvirkrarnotkunar aacute almennum sjoacuteethum Iacute oumlethru lagi virethist nauethsynlegt aeth syacutena skjoacutelstaeligethingum menntakerfisins (nemendum meeth seacuterthornarfir og foreldrum thorneirra) skyacutert fram aacute aeth naacutem iacute almennum bekk (thornar meeth talieth oumlll viethboacutetaraethstaetha og -stuethningur) seacute af fullnaeliggjandi gaeligethum (Evroacutepumiethstoumlethin 1999 bls 158)

Fjallaeth hefur verieth baeligethi um fjaacutermoumlgnun og uacuterraeligethi iacute yacutemsum oumlethrum verkefnum miethstoumlethvarinnar THORNar af leiethandi varpa eftirfarandi staethhaeligfingar og niethurstoumlethur ljoacutesi aacute thornessi tvouml maacutel fraacute oacuteliacutekum sjoacutenarhornum sem mismunandi verkefni sem miethstoumlethin stjoacuternaethi voumlktu maacutels aacute

Skjoacutet afskipti (SA-thornjoacutenusta) bdquoAlmenn tilhneiging iacute Evroacutepu er aeth SA-thornjoacutenusta seacute staethsett og veitt eins naacutelaeliggt barninu og fjoumllskyldunni og haeliggt erldquo (Evroacutepumiethstoumlethin 2010 bls 17) td iacute sveitarfeacutelaginu

SA-uacuterraeligethi og -thornjoacutenusta thornarf aeth naacute til allra fjoumllskyldna og ungra barna sem thornurfa stuethning thornraacutett fyrir oacuteliacutekan feacutelagshagfraeligethilegan uppruna hellip THORNaeth thornyacuteethir aeth almennir sjoacuteethir aeligttu aeth naacute yfir allan kostnaeth sem tengist SA-thornjoacutenustu sem er veitt af hinu opinbera frjaacutelsum feacutelagasamtoumlkum stofnunum sem ekki eru reknar iacute hagnaetharskyni osfrv og uppfylla aacuteskilda gaeligethastaethla lands (aacute sama staeth bls 21ndash22)

Almenn fjaacutermoumlgnun fyrir SA-thornjoacutenustu og -uacuterraeligethi kemur yfirleitt fraacute riacutekisstjoacuternum ogeetha uacuter alriacutekis-svaeligethisbundnum sjoacuteethum ogeetha staethbundnum sjoacuteethum Iacute flestum tilfellum er SA-fjaacutermoumlgnun s ambland af fyrrnefndum thornremur stigum stjoacuternsyacuteslu sjuacutekratryggingum og oumlflun fjaacutermagns af stofnunum sem ekki eru reknar iacute hagnaetharskyni (aacute sama staeth bls 22)

Tilmaeligli til aeth baeligta samraeligmingu SA-thornjoacutenustu og SA-uacuterraeligetha eru meethal annars

SA-thornjoacutenusta kallar oft aacute samstarf milli stofnana og er alltaf thornverfaglegt starf Stefnumoacutetandi aethilar thornurfa aeth gefa thornessu gaum meeth thornviacute aeth tryggja aeth stefna og leiethbeiningar seacuteu thornroacuteaethar sameiginlega af deildum menntamaacutela heilbrigethis og feacutelagsthornjoacutenustu og aeth allar uacutetgefnar leiethbeiningar fyrir svaeligethis- og staethbundna thornjoacutenustu beri kennimerki fraacute fleiri en einni skrifstofu Aetheins aacute thornennan haacutett mun samthornaeligtt vinna siacuteast niethur aacute svaeligethis- og staetharviacutesu (aacute sama staeth bls 42)

shy


Naacutem aacuten aethgreiningar og aacuterangursriacutekt starf iacute kennslustofunni En thornaeth skal tekieth skyacutert fram aeth hinar yacutemsu leiethir til aeth takast aacute vieth mismunandi getu nemenda eru ekki einungis haacuteethar kennaranum heldur einnig thornviacute hvernig kennsluuacuterraeligethi eru skipuloumlgeth innan skoacutelanna o g fleiri utanaethkomandi thornaacutettum

THORNessi staethhaeligfing er iacute skyacuterslu miethstoumlethvarinnar um Naacutem aacuten aethgreiningar og aacuterangursriacutekt starf iacute kennslustofunni (Evroacutepumiethstoumlethin 2003 bls 9)

Ljoacutest er aeth umoumlnnun nemenda m eeth seacuterthornarfir er ekki bara spurning um nauethsynleg uacuterraeligethi innan kennslustofunnar Einnig thornarf aeth taka tillit til thorness aeth skipulag innan skoacutelanna hefur einnig aacutehrif aacute fjoumllda og gereth uacuterraeligetha sem kennarar geta beitt vieth kennslu nemenda meeth seacuterthornarfir (aacute sama staeth bls 15ndash 16) Skipuleggja aeligtti nyacutetingu uacuterraeligetha innan skoacutelanna meeth sveigjanlegum haeligtti hellip skoacutelar aeligttu aeth hafa mikieth frelsi til aeth nyacuteta fjaacuterveitingu samkvaeligmt eigin oacuteskum og skoethunum Forethast skal skrifraeligethi til hins iacutetrasta og nemendur meeth litlar sem engar seacuterthornarfir aeligttu einnig aeth geta notieth goacuteeths af uacuterraeligethum innan kennslustofunnar eetha skoacutelans ef kennari telur thornoumlrf aacute sliacuteku og oacuteskar eftir thornviacute (aacute sama staeth bls 17)

bdquoSkiptir meginmaacuteli hvernig fjaacutermagni er raacuteethstafaeth og hvaetha hvatning felst iacute thorneim raacuteethstoumlfunumldquo (aacute sama staeth bls 18)

Svokallaeth gegnumstreymis-kerfi aacute tilteknum svaeligethum (aacute sveitarstjoacuternarviacutesu) virethist vera farsaeliglasta fyrirkomulagieth vieth fjaacutermoumlgnun THORNaacute er fjaacuterveitingu til seacuterthornarfa komieth fraacute stjoacuternsyacuteslustigi iacute hendur svaeligethisbundinna stofnanna (sveitarfeacutelaga hverfa skoacutelathornyrpinga) Innan sveitarfeacutelaga eru svo teknar aacutekvarethanir um hvernig feacuteeth skuli nyacutett og hvaetha nemendur skuli njoacuteta seacuterthornjoacutenustu hellip THORNviacute er liacuteklegt aeth kerfi sem byggist aacute valddreifingu seacute hagkvaeligmara og innan thorness seacute minni haeligtta aacute aeth skipulagsmaacutel verethi til trafala Engu aeth siacuteethur er augljoacutest aeth viethkomandi stjoacuternvoumlld veretha aeth tilgreina meeth oacutetviacuteraeligethum haeligtti hvert markmiethieth er (aacute sama staeth bls 19)

Starfsmenntun og thornjaacutelfun Innleiething starfsmenntunar og thornjaacutelfunar fylgir langtiacutema skipulagning iacute menntunargeiranum og samstarf vieth aethila vinnumarkaetharins

Aacuteherslan er aacute aeth mynda sterkari tengingar hellip til aeth thornroacutea naacutemskraacuter fyrir starfsmenntun og til aeth para fraeligethsluaethferethir og fraeligethsluefni vieth thornaacute faeligrni sem er thornoumlrf aacute atvinnumarkaethnum hellip skipulagning og framkvaeligmd mats aacute haeligfni samstarf vieth aeth koma aacute foacutet innihaldi nyacuterra starfsreacutettinda staethla og naacutemskraacutea og poumlrun starfsmenntunar og thornjaacutelfunar vieth thornarfir hagkerfisins (Evroacutepumiethstoumlethin 2014 bls 23)


Fyrir einstaklinga thornyacuteethir thornaeth aeth nemendur meeth seacuterkennsluthornarfir faacute seacuterkennsluaethstoeth (td stuethningstaeligkni taacuteknmaacutelstuacutelka seacuteruacutetbuacuteieth naacutemsefni ritara eetha annaeth form af hagnyacutetri aethstoeth) til aeth gera naacutemskraacuter starfsnaacutems og thornjaacutelfunar aethgengilegar (aacute sama staeth bls 15)

Starf aacute svaeligethisviacutesu (thorne iacute syacuteslum hverfum sveitarfeacuteloumlgum heacuteruethum) er lykillinn aeth thornviacute aeth tryggja bestu samsvoumlrun aacute milli naacutemsmarkmietha og thornarfa vinnumarkaetharins Svaeligethisbundnar raacuteethgjafanefndir eiga virkan thornaacutett iacute aeth uppfaeligra uppbyggingu naacutems innan thorneirra aacutebyrgetharsvaeligethis og iacute samstarfi vieth aethila vinnumarkaetharins THORNaeligr gegna mikilvaeliggu hlutverki vieth aeth veita sveigjanleika iacute naacutemsferlinu

Starfsmenntastofnunum er stjoacuternaeth af mismunandi stofnunum iacute Evroacutepuloumlndunum eins og staetharyfirvoumlldum frjaacutelsum feacutelagasamtoumlkum einkageiranum osfrv Iacute thorneim Evroacutepuloumlndum sem voru koumlnnueth liggur aethalaacutebyrgethin aacute fjaacutermoumlgnun hjaacute riacutekis- og stjoacuternsyacuteslueiningum aacute svaeligethis- eetha sveitarfeacutelagaviacutesu Ennfremur eru viethmiethanir fjaacutermoumlgnunar iacute flestum loumlndum mismunandi eftir tegund eignarhalds (opinberteinkaeign) iacute landinu Aethrar raacuteethstafanir til aeth efla atvinnu meethal nemenda meeth seacuterthornarfir eru greiethslur aacute kostnaethi vieth thornjoacutenustu aacute vernduethum vinnustaeth undanthornaacutega fraacute greiethslu liacutefeyris- og oumlrorkutryggingar umbun fyrir aeth fara fram uacuter kvoacuteta fjaacuterhagsaethstoeth til fatlaethra starfsmanna sem hasla seacuter voumlll sem frumkvoumlethlar afslaacutettur af almannatryggingum skattaafslaacutettur fyrir aeth raacuteetha unga nemendur meeth seacuterthornarfir eetha aacuterleg verethlaun fyrir goacuteethar starfsvenjur Einnig eru til kerfi sem gera nemendum faeligrt aeth fara aacute vinnumarkaeth og halda jafnframt proacutesentuhluta af upphaflegri velferethargreiethslu (td fraacutedraeligtti fyrir oumlryrkja) sem falla ekki undir skatt eetha almannatryggingar Starfsmoumlnnum yrethi einnig leyft aeth halda bdquoafleiddum boacutetumldquo (td eldsneytisstyrk sjuacutekrakort) iacute aacutekveethinn tiacutema

Upplyacutesinga- og samskiptataeligkni (UST) Aethgengileg upplyacutesinga- og samskiptataeligkni getur aacuten vafa greitt fyrir jafnri thornaacutetttoumlku iacute menntunarstarfi fyrir nemendur meeth yacutemsar seacuterthornarfir Nemendur meeth seacuterthornarfir undirstrikuethu mikilvaeliggi upplyacutesinga- og samskiptataeligkni aacute fyrirspurnarthorningi Evroacuteputhorningsins aacuterieth 2011

Iacute okkar landi er stofnun sem uacutetvegar seacuterkennsluefni og upplyacutesingataeligkni Skoacutelinn getur fengieth hjaacutelpargoumlgn laacutenueth fraacute stofnuninni og nemendurnir geta einnig farieth meeth thornau heim meeth seacuter THORNegar thorneir thornurfa thornessi hjaacutelpargoumlgn e kki lengur geta aethrir notendur iacute sama eetha oumlethrum skoacutelum notaeth thornau THORNaeth er afar mikilvaeliggt aeth vera meeth taeligknileg hjaacutelpargoumlgn sem stuethning (Evroacutepumiethstoumlethin 2012a bls 14)

Hins vegar


Suacute staethreynd aeth hvoumltin til aeth koma aacute jafnraeligethi iacute naacutemi iacute gegnum stuethning vieth aethgengilega upplyacutesinga- og samskiptataeligkni fellur iacute skuggann af neikvaeligethri efnahagsthornroacuteun undirstrikar aeth almennar Evroacutepu- og althornjoacuteethlegar stefnur veretha aeth halda aacutefram aeth taka leiethandi stoumlethu til framtiacuteethar aacute thornessu sviethi (Evroacutepumiethstoumlethin 2013 bls 24)

Iacute thornessu samhengi vaeligri haeliggt aeth liacuteta aacute oumlflun sem fjaacutermoumlgnunarkerfi ef aethgengi er innbyggeth forsenda Aethgengi aeligtti aeth vera leiethbeinandi meginregla fyrir oumlflun aacute allri voumlru og thornjoacutenustu

Aethgangur aeth vietheigandi upplyacutesinga- og samskiptataeligkni iacute mismunandi samhengi aeligvinaacutems ndash thornar meeth talieth aethstaeligethur heima vieth ndash krefst oft tillagna fraacute seacuterfraeligethingum sem koma fraacute oacuteliacutekum sviethum hellip THORNaeth felur iacute seacuter samraeligmingu milli einstaklinga thornjoacutenustu og oft stefna fyrir oacuteliacuteka atvinnugeira THORNaeth felur einnig iacute seacuter sveigjanlegar aethferethir vieth fjaacutermoumlgnun fyrir upplyacutesinga- og samskiptataeligkni meeth heimildum fyrir aacutekvarethanatoumlku aacute staetharviacutesu um uacutetgjoumlld sem tengjast thornoumlrfum sem eru greindar aacute hverjum staeth fyrir sig (Stofnun Menningarmaacutelastofnunar Sameinuethu thornjoacuteethanna aacute sviethi upplyacutesingataeligkni iacute menntamaacutelum og Evroacutepumiethstoumlethin 2011 bls 88)

Aeth lokum

Skoetha thornarf fjoacuterar kroumlfur meeth tilliti til fjaacutermoumlgnunarkerfa til aeth tryggja aeth thornessi kerfi styethji fyllilega vieth markmieth menntastefnunnar Stefna um fjaacutermoumlgnun styethur fyllilega naacutem aacuten aethgreiningar THORNaeth felur iacute seacuter thornroacuteun aacute efnahagsstefnum sem buacutea til hvata frekar en aeth hafa letjandi aacutehrif til skoumlpunar uacuterraeligetha fyrir staethsetningu og thornjoacutenustu aacuten aethgreiningar THORNoacute aeth til seacute fjoumlldi annarra grundvallarleietha til aeth fjaacutermagna thornjoacutenustu vieth nemendur meeth seacuterthornarfir virethist fjaacutermoumlgnun miethaeth vieth houmlfethatoumllu lofa mestu til aeth maeligta yfirlyacutestri kroumlfu Fjaacutermoumlgnunarstefnan er algerlega byggeth aacute naacutemsthornoumlrfum Haeliggt er aeth aacutekvaretha upphaeligethir fjaacutermoumlgnunar miethaeth vieth houmlfethatoumllu aacute hvern einstakling meeth kostnaethargreiningum sem syacutena hlutfallslegan kostnaeth vieth thornjoacutenustu vieth nemendur meeth aacutekveethnar seacuterthornarfir Fjaacutermoumlgnunarstefnan auethveldar fullkomlega sveigjanlega skilvirka og aacuterangursriacuteka svoumlrun vieth thornoumlrfum Frekar en aeth fjaacutermagna eetha veita seacutertaeligk uacuterraeligethi td fyrirfram aacutekveethnar starfssteacutettir buacutenaeth eetha aethstoumlethu uacutethlutar fjaacutermoumlgnun miethaeth vieth houmlfethatoumllu peningalegum uacuterraeligethum sem stuethla aeth sveigjanleika iacute staethbundinni notkun

Fjaacutermoumlgnunarstefnan stuethlar fyllilega aeth stuethningi fraacute skyldri thornjoacutenustu og nauethsynlegu thornverfaglegu samstarfi


Almennt seacuteeth aeligttu hvatar aeth tryggja aeth meiri peningar seacuteu tiltaeligkir ef barn er sett iacute umhverfi aacuten aethgreiningar og aeth meiri aacutehersla seacute sett aacute (ekki aetheins akademiacuteska) uacutetkomu


AacuteREIETHANLEG GOumlGN

Inngangur

Samningur Sameinuethu thornjoacuteethanna um reacutettindi fatlaeths foacutelks aacutesamt Framkvaeligmdaaacuteaeligtlun Evroacutepusambandsins 2010ndash2020 og stefnumarkmieth Menntunar og thornjaacutelfunar 2020 varethandi jafnraeligethi iacute naacutemi virka oumlll sem lykilhvatar aeth naacutemi aacuten aethgreiningar iacute loumlndunum Samningur Sameinuethu thornjoacuteethanna um reacutettindi fatlaeths foacutelks biethlar til aethildarriacutekja aeth

hellip skuldbinda sig til thorness aeth safna vietheigandi upplyacutesingum thornmt hagtoumllur og rannsoacuteknargoumlgn sem gera thorneim kleift aeth moacuteta og framfylgja s tefnu samningi thornessum til framkvaeligmdar (Sameinuethu thornjoacuteethirnar 2006 31 gr)

og hellip iacute samraeligmi vieth reacutettar- og stjoacuternkerfi hvers riacutekis um sig viethhalda treysta tiltaka eetha koma aacute rammaaacuteaeligtlun ma einu eetha fleiri sjaacutelfstaeligethum kerfum eftir thornviacute sem vieth aacute iacute thornviacute skyni aeth greietha fyrir vernda og fylgjast meeth framkvaeligmd samnings thornessa (aacute sama staeth 33 gr)

Viacuteethtaeligkur skilningur er aacute thornviacute aeth gagnreynd stefnumoacutetun skipti skoumlpum fyrir langtiacutemathornroacuteun aacute menntakerfi aacuten aethgreiningar Stefnumoacutetandi aethilar seacuterfraeligethingar iacute gagnasoumlfnun og viacutesindamenn gera seacuter grein fyrir thornoumlrfinni fyrir gagnasoumlfnun aacute landsviacutesu sem maeligtir ekki aetheins kroumlfum um althornjoacuteethlegar viethmiethunarreglur varethandi stefnu heldur vinnur einnig innan sameiginlegrar aethferethar til aeth stuethla aeth samvirkni framtaks aacute lands- og althornjoacuteethaviacutesu Starf miethstoumlethvarinnar hefur syacutent aeth thornaeth er krafa um aeth viacuteethtaeligkar upplyacutesingar seacuteu tiltaeligkar fyrir stefnumoacutetandi aethila og aeth mismunandi stofnanir baeligethi aacute lands- og evroacutepska viacutesu noti fjoumllbreytilegar aethferethir vieth gagnasoumlfnun THORNoacute aeth thornoumlrfin aacute sliacutekum goumlgnum seacute hins vegar skyacuter eru bestu aethferethirnar vieth soumlfnun og greiningu aacute thorneim ekki jafn skyacuterar Vegna vinnu miethstoumlethvarinnar ndash einkum THORNroacuteun viacutesbenda ndash fyrir naacutem aacuten aethgreiningar iacute Evroacutepu (Kyriazopoulou og Weber 2009) og verkefnistengdra aethgeretha vegna Innleiething menntastefnu um naacutem aacuten aethgreiningar kortloumlgeth (MIPIE) (Evroacutepumiethstoumlethin 2011a) ndash koma fimm lykilstefnukroumlfur tengdar gagnasoumlfnun f ram thornegar thornoumlrfin fyrir upplyacutesingar um naacutem aacuten aethgreiningar aacute landsviacutesu er koumlnnueth

bull thornoumlrfin fyrir aeth gagnasoumlfnun aacute landsviacutesu seacute fest iacute samningum aacute althornjoacuteetha- og Evroacutepuviacutesu

bull thornoumlrfin til aeth skilja aacutehrif af mismun iacute menntakerfi landa

bull thornoumlrfin til aeth greina skilvirkni naacutems aacuten aethgreiningar


bull thornoumlrfin fyrir aeth gagnasoumlfnun veiti upplyacutesingar iacute tengslum vieth gaeligethatryggingarmaacutel og

bull thornoumlrfin til aeth rekja framfarir nemenda til lengri tiacutema litieth

Stefnumarkandi aethilar thornurfa megindleg og eigindleg goumlgn sem upplyacutesa thornaacute um gaeligethi menntunar fyrir nemendur meeth seacuterkennsluthornarfir THORNessi aethalskilaboeth endurspegla aethaltilmaeligli uacuter Althornjoacuteethaskyacuterslu um foumltlun (AlthornjoacuteethaheilbrigethismaacutelastofnuninAlthornjoacuteethabankinn 2011) thornoumlrfina aacute thornviacute aeth loumlndin thornroacutei fyrirliggjandi gagnasoumlfnunarkerfi fyrir eigindleg goumlgn en styacuteri einnig iacutetarlegri og naacutekvaeligmri megindlegri rannsoacutekn aacute kostnaetharhagkvaeligmni og oumlethrum maacutelum tengdum gaeligethatryggingu

MIPIE-verkefnieth leiethir til kroumlfu aacute thornroacuteun aacute sameiginlegum ramma fyrir gagnasoumlfnun sem myndi byggja aacute fyrirliggjandi aethferethum vieth gagnasoumlfnun iacute hverju landi fyrir sig sem og samningum og aethferethum vieth althornjoacuteethlega gagnasoumlfnun hellip Haeliggt er aeth finna thornrjaacute thornaeligtti sem renna stoethum undir sameiginlegan ramma

- Flutningur iacute kerfisbundna aethferethafraeligethi fyrir gagnasoumlfnun sem er byggeth aacute sameiginlegum hugmyndum og skilgreiningum

- Soumlfnun vitnisburetha sem leietha til baeligethi eigindlegra og megindlegra viethmietha

- Notkun aacute margstiga ramma fyrir greiningu aacute stefnum aacute lands- og althornjoacuteethlega viacutesu (Evroacutepumiethstoumlethin 2011a bls 11)

Sliacutekrar aethferethafraeligethi er thornoumlrf til aeth styethja loumlnd vieth thornroacuteun bdquogagnasoumlfnunar til aeth fylgjast meeth reacutettindum nemenda og til aeth hafa eftirlit meeth skilvirkni kerfa fyrir naacutem aacuten aethgreiningarldquo (aacute sama staeth)

Eftirlit meeth reacutettindum nemenda Innan heildarramma fyrir eftirlit meeth reacutettindamaacutelum verethur aeth auethkenna baeligethi eigindlega og megindlega viacutesbenda meeth tilliti til nokkurra thornaacutetta

(i) THORNaacutetttaka iacute menntun og thornjaacutelfun

Skyacutersla miethstoumlethvarinnar um Skjoacutet afskipti leggur til Stefnumoacutetandi aethilar aeligttu aeth styethjast vieth skilvirkar aethferethir til aeth meta thornoumlrf fyrir SA-thornjoacutenustu og jafnframt til aeth kanna hvort thornjoacutenustuframboeth uppfylli eftirspurn svo aeth haeliggt seacute aeth gera aacuteaeligtlanir um betri thornjoacutenustu Finna thornarf kerfisbundna leieth til aeth safna og gera maeliglingar aacute aacutereiethanlegum goumlgnum aacute landsviacutesu (Evroacutepumiethstoumlethin 2010 bls 37)

Skyacuterslan THORNaacutetttaka iacute naacutemi aacuten aethgreiningar segir


THORNoacute svo aeth riacutekisstjoacuternir og sveitarfeacuteloumlg safni thornegar umfangsmiklum goumlgnum um menntun er liacutetieth vitaeth um thornaacutetttoumlku hellip Sem stendur eru flest thornau goumlgn sem er safnaeth vegna eftirlits toumllfraeligethigoumlgn um skraacuteningu iacute naacutem og lok naacutems hellip Faacute loumlnd hafa kerfisbundnar aethferethir fyrir soumlfnun greiningu og tuacutelkun megindlegra gagna um thornaacutetttoumlku aacute einstaklingsviacutesu iacute kennslustofunni og iacute skoacutelanum jafnvel thornoacutett sjaacutelfsmatsskyacuterslur og skoethunarskyacuterslur skoacutela spyrji oft spurninga um thornaacutetttoumlku og naacutem aacuten aethgreiningar (Evroacutepumiethstoumlethin 2011d bls 19)

THORNessi skyacutersla undirstrikar einnig sumar af hugsanlegum haeligttum sem eru tengdar gagnasoumlfnum iacute tengslum vieth thornaacutetttoumlku

hellip kerfi sem sett eru upp til aeth hafa eftirlit meeth boumlrnum meeth seacuterthornarfir geta virkaeth sem hindrun fyrir thornaacutetttoumlku og aacuterangur thorneirra meeth thornviacute aeth merkja thornessiboumlrn sem oumlethruviacutesi Oacutetilaeligtlueth afleiething af thornviacute aeth flokka sum boumlrn til aeth fylgjast meeth thornaacutetttoumlku thorneirra getur skapaeth thornverstaeligethu sem veldur thornviacute aeth aethskildar raacuteethstafanir eru gerethar fyrir menntun thorneirra (aacute sama staeth bls 17ndash18)

(ii) Aethgangur aeth stuethningi og aethstoumlethu THORNrjaacuter rannsoacuteknir miethstoumlethvarinnar hafa verieth gerethar um mismunandi stuethningsthornaeligtti fyrir nemendur meeth seacuterthornarfir Fraeligethileg samantekt verkefnisins Starfsmenntun og thornjaacutelfun vitnar iacute Redley (2009)

Engar aacutereiethanlegar landstoumllur eru til um thornann fjoumllda stofnana sem bjoacuteetha stuethning aacute vinnustaeth eetha thornann fjoumllda foacutelks meeth naacutemsoumlrethugleika sem starfar thornar og riacutekisstjoacuternin tekur ekki thornaacutett iacute thornessu ferli (European Agency 2012f p 41)

Sameiginleg rannsoacutekn sem miethstoumlethin styacuterethi meeth Stofnun UNESCO aacute sviethi upplyacutesingataeligkni iacute menntamaacutelum sem rannsakar notkun aacute upplyacutesinga- og samskiptataeligkni iacute naacutemi fyrir foacutelk meeth foumltlun faeligrir roumlk fyrir thornviacute aeth

THORNoumlrf er aacute sundurliethaethri upplyacutesingum tengdum eftirliti aacute megindlegum og eigindlegum viacutesbendum og viethmiethum um upplyacutesinga- og samskiptataeligkni iacute naacutemi fyrir foacutelk meeth foumltlun baeligethi iacute tengslum vieth samning STHORN (2006) og stefnur aacute svaeligethisviacutesu (thorne iacute Evroacutepu) og landsviacutesu (Stofnun Menningarmaacutelastofnunar Sameinuethu thornjoacuteethanna aacute sviethi upplyacutesingataeligkni iacute menntamaacutelum og Evroacutepumiethstoumlethin fyrir thornroacuteun iacute seacuterkennslu 2011 p 93)

Iacute tengslum vieth aethgengi aacute upplyacutesingum fyrir naacutem faeligra tilmaeligli i-access-verkefnis miethstoumlethvarinnar roumlk fyrir thornviacute aeth

Hafa skal kerfisbundieth eftirlit meeth thornviacute aeth stefnumoacutetun [um aethgengi] seacute fylgt Sem stendur er aetheins haeliggt aeth hvetja til eftirlits en vinna skal aeth thornviacute aeth auka sliacutekt eftirlit hellip THORNoumlrf er aacute aeth safna kerfisbundieth eigindlegum og megindlegum goumlgnum sem aeligttu einnig aeth taka til endanlegra notenda uacuterraeligetha fyrir aethgengilegar upplyacutesingar Hins vegar maacute ekki takmarka eftirlit meeth framfoumlrum


vieth setningu toumllulegra viethmietha heldur aeligtti thornaeth aeth fela iacute seacuter moumlguleika aacute aeth safna daeligmum um goacuteethar starfsvenjur sem oumlnnur loumlnd og stofnanir geta haft aeth fyrirmynd (Evroacutepumiethstoumlethin 2012e bls 40ndash41)

(iii) Naacutemsaacuterangur og taeligkifaeligri til tilfaeligrslu

Tvouml staeligrri verkefni miethstoumlethvarinnar hafa fjallaeth um tilfaeligrslu uacuter skoacutela og yfir iacute atvinnuliacutefieth Baeligethi benda til skorts aacute aacutereiethanlegum goumlgnum aacute thornessum vettvangi Verkefnieth Umskipti uacuter skoacutela og uacutet iacute atvinnuliacutefieth segir

Upplyacutesingar fraacute einstoumlkum loumlndum innihalda aetheins fjoumllda einstaklinga aacute atvinnuleysisskraacute en meiri hluti thorness foacutelks sem hefur seacuterthornarfir er ekki aacute skraacute ndash thornaeth aacute ekki einu sinni moumlguleika aacute aeth komast uacutet aacute vinnumarkaethinn (Evroacutepumiethstoumlethin 2002a bls 2)

Eftirfylgnirannsoacuteknin (Evroacutepumiethstoumlethin 2006) bendir ekki til framthornroacuteunar aacute thornessu sviethi

(iv) Taeligkifaeligri til tengslamyndunar

Rannsoacutekn miethstoumlethvarinnar beinir sjoacutenum aeth fjoumllmenningarlegum fjoumllbreytileika og undirstrikar skort aacute goumlgnum iacute tengslum vieth einn mikilvaeliggan tengslathornaacutett ndash innflytjendastefnu nemenda meeth seacuterthornarfir

Moumlrg landanna sem toacuteku thornaacutett iacute verkefninu greindu fraacute thornviacute aeth thornaeth vaeligri skortur aacute goumlgnum um nemendur meeth seacuterthornarfir og meeth bakgrunn innflytjenda Oacuteliacutekar opinberar stofnanir hafa oacuteliacuteka aacutebyrgeth og thornaeth er engin samraeligmd aethferethafraeligethi fyrir gagnasoumlfnum Til eru aethrar aacutestaeligethur fyrir thornessum skorti aacute goumlgnum Sum loumlnd halda ekki opinber toumllfraeligethigoumlgn um annan thornjoacuteethernislegan uppruna foacutelks en riacutekisfang thorneirra og faeligethingarland vegna thorneirrar reglu aeth vinnsla aacute einstaklingsgoumlgnum sem auethkenna kynthornaacutett thornjoacuteethernislegan uppruna foumltlun eetha truacutearskoethanir seacute oacuteheimil Iacute oumlethrum loumlndum er engin kerfisbundin gagnasoumlfnun varethandi nemendur meeth seacuterthornarfir eetha nemendur meeth seacuterthornarfir og uacuter hoacutepi innflytjenda aacute lands- eetha svaeligethisviacutesu (Evroacutepumiethstoumlethin 2009a bls 28)

Eftirlit meeth skilvirkni kerfa fyrir naacutem aacuten aethgreiningar

Goumlgn sem syacutena fram aacute skilvirkni kerfa fyrir naacutem aacuten aethgreiningar taka tillit til kostnaetharhagkvaeligmni aacutesamt fjoumllda svietha sem tengjast reynslu nemenda af naacutemi aethferetha vieth frumgreiningu aacuteframhaldandi thornaacutetttoumlku nemenda og fjoumllskyldna thorneirra iacute naacutemsreynslu og skilvirkni naacutemsumhverfis vieth aeth yfirstiacutega hindranir og stuethla aeth thornyacuteethingarmikilli naacutemsreynslu fyrir alla nemendur

Rannsoacutekn miethstoumlethvarinnar um Naacutemsmat iacute skoacutelum aacuten aethgreiningar undirstrikar aeth thornaeth thornarf aeth styethja skoacutela meeth


hellip leiethbeiningar um hvernig haeliggt er aeth nota upplyacutesingar um naacutemsmat ndash seacuterstaklega staethlaethar matsupplyacutesingar sem safnaeth er vegna eftirlits aacute landsviacutesu ndash til aeth baeligta uacuterraeligethi og framkvaeligmd fyrir alla nemendur thornar meeth talieth thornaacute sem eru meeth seacuterkennsluthornarfir (Watkins 2007 bls 57)

Skyacuterslan Aukinn aacuterangur meethal nemenda faeligrir roumlk fyrir thornviacute aeth

Til aeth koma aacute meiri joumlfnuethi iacute naacutemi thornarf yacutemis aacuterangursviethmieth sem loumlgueth eru aeth aethstaeligethum aacute hverjum staeth meeth aacuteherslu aacute framlag uacuterraeligethi ferli og niethurstoumlethuruacutetkomu THORNoacute aeth nota aeligtti upplyacutesingar (thornar meeth talieth goumlgn) til aeth stefna aeth stuethningi og hafa eftirlit meeth aacuterangri af stefnu og framkvaeligmd naacutems aacuten aethgreiningar thornarf aeth fara meeth gaacutet svo aeth aacutebyrgetharkerfi valdi ekki oacutevietheigandi breytingum fyrir slysni (Evroacutepumiethstoumlethin 2012d bls 22)

Rannsoacuteknin undirstrikar hugsanlega erfiethleika vieth thornetta

Vieth nuacuteverandi aethstaeligethur setur thornroacuteun aacute vietheigandi aacutebyrgetharkerfi og leiethir til aeth maeligla goacuteethan aacuterangur og eftirlit meeth jafnraeligethi moumlrg viethfangsefni fram THORNraacutett fyrir aeth stefnt seacute iacute aacutett aeth raunverulegum goumlgnum minnir Fullan (2011) aacute aeth bdquotoumllfraeligethiupplyacutesingar eru fraacutebaeligr thornjoacutenn en skelfilegur huacutesboacutendildquo (bls 127) og Hargreaves og Shirley (2009) leggja aacuteherslu aacute thornoumlrfina til aeth setja aacutebyrgeth aacute undan aacutebyrgetharskyldu THORNeir segja aeth aacutebyrgeth aeligtti aeth bdquothornjoacutena sem samviska meeth daeligmumldquo og aeth raacuteethast aeligtti bdquoaacute oumlfgar proacutefaeths stoumlethlunarkerfis sem afneita fjoumllbreytileika og gera skoumlpun aeth enguldquo (bls 109) (Evroacutepumiethstoumlethin 2012d bls 22)

Iacute MIPIE-verkefninu var haldieth fram aeth eftirlit meeth skilvirkni menntakerfa aacuten aethgreiningar myndi einnig fela iacute seacuter athugun aacute skilvirkni kennaramenntunar (Evroacutepusambandieth 2011a) Skyacutersla TE4I-verkefnisins undirstrikar fjoumllda vandamaacutela iacute tengslum vieth framboeth aacute goumlgnum aacute thornessu sviethi Meeth tilliti til fulltruacutea kennara uacuter minnihlutahoacutepum

Flest thornau loumlnd sem ekki hafa aflaeth sliacutekra gagna geta aetheins stuttlega um aeth fatlaeth foacutelk og thorneir sem tilheyra thornjoacuteethernislegum minnihlutahoacutepum seacuteu iacute minnihluta meethal kennaranema og uacutetskrifaethra kennara og sama virethist gilda um fraeligethsluaethila (Evroacutepumiethstoumlethin 2011b bls 20)

Skyacuterslan bendir einnig aacute thornoumlrfina aacute goumlgnum sem leietha til breytingar sem er byggeth aacute soumlnnunargoumlgnum

OECD (2010) hefur veitt skortinum aacute stoacuterfelldum safnrannsoacuteknum og soumlnnunargoumlgnum byggethum aacute fyrirliggjandi goumlgnum iacute kennaramenntun athygli hellip hefja thornarf rannsoacutekn til aeth tryggja vietheigandi flokk soumlnnunargagna til aeth koma aacute upplyacutestum breytingum Daeligmin iacute thornessari skyacuterslu undirstrika sum lykilatriethin fyrir rannsoacuteknir thornar aacute meethal


- Skilvirkni mismunandi leietha iacute kennslu - Aethferethir vieth kennaramenntun og ITE-naacutemskraacute og

- Hlutverk samsettra samraeligmda og sameinaethra brauta og hvernig best er aeth stefna aacutefram til moacutets vieth eina naacutemsbraut iacute almennu kennaranaacutemi sem undirbyacuter alla kennara fyrir fjoumllbreytileika (Evroacutepumiethstoumleth 2011b bls 64ndash 65)

MIPIE-verkefnieth faeligrir roumlk fyrir aeth

Aacute skoacutelastigi aeligtti gagnasoumlfnun aeth

- veita upplyacutesingar sem gera kennurum og fagfoacutelki iacute skoacutelum auethveldara aeth skipuleggja starf sitt og sjaacute til thorness aeth nemendur njoacuteti vietheigandi stuethnings og uacuterraeligetha

- gefa goacuteetha innsyacuten iacute hvernig foreldrum og nemendum er gert kleift aeth taka fullan thornaacutett iacute naacutemsferlinu (Evroacutepumiethstoumleth 2011a bls 13)

Til aeth thornetta seacute haeliggt

Lykilaethilar thornurfa aeth eiga samvinnu aacute landsviacutesu thornar sem skyacuter roumlk eru fyrir thornviacute aeth safna thornurfi lands- og svaeligethisbundnum upplyacutesingum og einnig upplyacutesingum um skoacutela og starfieth iacute skoacutelastofunni ef landsgoumlgnin eiga aeth gefa reacutetta mynd af aethstaeligethum (aacute sama staeth bls 14)

Aeth lokum uacutetvegun gagna getur upplyacutest stefnumoacutetunaraethila aacute skilvirkan haacutett um naacutem aacuten aethgreiningar Auknar kroumlfur eru uppi ndash aacute althornjoacuteetha- evroacutepska og landsviacutesu ndash um aeth aacutebyrgeth og samanburethur aacute bdquomilli skoacutelardquo og bdquomilli thornjoacuteethardquo fer vaxandi THORNegar stoacuterir gagnabankar (safngreiningar aacute samanloumlgethum gagnahoacutepum og heimildum) veretha til skapast taeligkifaeligri en einnig raunveruleg viethfangsefni fyrir naacutem aacuten aethgreiningar

THORNegar kallaeth er eftir stefnu sem byggist aacute upplyacutesingum og uacutetdeilingu bjarga undirstrikar thornaeth thornoumlrfina aacute reynslutengdum goumlgnum tengdum oumlllum nemendum Nauethsynlegt er aeth vita hvaetha nemendur faacute hvaetha thornjoacutenustu hvenaeligr og hvar (allir nemendur taldir meeth) Einnig er nauethsynlegt aeth hafa goumlgn um gaeligethi thornjoacutenustu og thornaeligr niethurstoumlethur sem thornau leietha til (athuga framkvaeligmd) Mesta aacuteskorunin fyrir gagnasoumlfnun er tengd thornviacute aeth forethast aeth flokka og merkja nemendur til aeth veita upplyacutesingar um thornau uacuterraeligethi sem thorneir njoacuteta Ekki er haeliggt aeth hunsa bdquofjoumlldaldquo thorneirra skilgreininga sem eru notaethar um nemendur og bdquopoacutelitiacutekldquo flokkunarkerfa neacute heldur thornau aacutehrif sem thornessi flokkunarkerfi og skilgreiningar hafa Aeth spurt seacute reacutettu stefnuspurninganna er fyrsta skrefieth fyrir soumlfnun gagna sem upplyacutesir um stefnu aacute marktaeligkan haacutett


LITIETH TIL FRAMTIacuteETHAR

Megintilgangur raacuteethstefnunnar iacute noacutevember 2013 var aeth hugleietha og gefa stutt yfirlit yfir stoumlrf miethstoumlethvarinnar siacuteethasta aacuteratuginn THORNau fimm lykilskilaboeth sem lyacutest er iacute koumlflunum heacuter aacute undan undirstrika gagnryacutenisthornaeligtti thornegar naacutem aacuten aethgreiningar aacute iacute hlut THORNau eru byggeth aacute niethurstoumlethum uacuter auknu umfangi aacute greiningu aacute lykilmaacutelefnum eins og aethildarloumlnd miethstoumlethvarinnar lyacutesa thorneim Annar megintilgangur raacuteethstefnunnar var aeth horfa til framtiacuteethar kanna hvernig starf miethstoumlethvarinnar getur veitt aethildarloumlndunum betri stuethning aethstoetha thornaacute vieth aeth baeligta gaeligethi og skilvirkni uacuterraeligetha thorneirra fyrir naacutem aacuten aethgreiningar fyrir nemendur meeth foumltlun ogeetha seacuterkennsluthornarfir

Miethstoumlethin vill hjaacutelpa loumlndum aacute aacutethornreifanlegri haacutett vieth aeth innleietha niethurstoumlethur uacuter starfinu THORNaeth thornyacuteethir aeth veita stefnutilmaeligli sem eiga betur erindi vieth stefnumoacutetandi aethila til aeth styethja seinni tiacutema breytingar og stefnumoacutetun

Miethstoumlethinni er kunnugt um aeth thornaeth starf sem thornegar hefur farieth fram er iacute samraeligmi vieth og styethur beint allt althornjoacuteethlegt og evroacutepskt stefnumoacutetandi frumkvaeligethi varethandi menntun jafnraeligethi joumlfn taeligkifaeligri og reacutettindi fyrir foacutelk meeth foumltlun ogeetha seacuterkennsluthornarfir Vinna miethstoumlethvarinnar veitir skyacuter og samfelld tilmaeligli um hvernig haeliggt er aeth koma lykilstefnum aacute thornessum sviethum iacute framkvaeligmd Miethstoumlethin oacuteskar thorness aeth veita loumlndum upplyacutesingar um framfarir thorneirra meeth tilliti til thorneirra markmietha sem thornau hafa sett seacuter varethandi (a) markmieth Menntunar og thornjaacutelfunar 2020 og (b) Samning Sameinuethu thornjoacuteethanna um reacutettindi fatlaeths foacutelks (2006) aacutesamt yacutemsum tilskipunum og samskiptum Evroacutepusambandsins

THORNoumlrf er aacute leiethbeiningum um hvernig haeliggt seacute aeth innleietha naacutem aacuten aethgreiningar fyrir kennara iacute skoacutelastofunni skoacutelanum umdaeligminu sveitarfeacutelaginu og landsstefnu Miethstoumlethin getur veitt loumlndunum leiethbeiningar um hvernig haeliggt er aeth koma aacute naacutemi aacuten aethgreiningar og hvernig thornaeth hefur aacutehrif aacute almenn gaeligethi menntunar

Umraeligethurnar aacute meethan raacuteethstefnunni stoacuteeth og iacutetarlegar umraeligethur innan miethstoumlethvarinnar munu styacutera thornessu naeligsta skrefi iacute starfi miethstoumlethvarinnar


RITASKRAacute

AlthornjoacuteethaheilbrigethismaacutelastofnuninAlthornjoacuteethabankinn 2011 World Report on Disability [Althornjoacuteethaskyacuterslu um foumltlun] Genf WHO Press httpwwwwhointdisabilitiesworld_report2011enindexhtml (Siacuteethast soacutett iacute juacuteliacute 2014)

Bennett S og Gallagher TL 2012 The Delivery of Education Services for Students who have an Intellectual Disability in the Province of Ontario [Veiting menntunarthornjoacutenustu til nemenda meeth andlega foumltlun iacute Ontario-syacuteslu] Toronto Community Living Ontario

Chapman C Ainscow M Miles S og West M 2011 Leadership that promotes the achievement of students with special educational needs and disabilities [Stjoacuternun sem stuethlar aeth aacuterangri nemenda meeth seacuterkennsluthornarfir og foumltlun] Nottingham National College for School Leadership

Efnahags- og framfarastofnunin 2011 PISA in Focus Improving Performance Leading from the Bottom [PISA iacute foacutekus Aacuterangurinn baeligttur Stjoacuternaeth uacuter neethsta thornrepi] 20112 (March) Pariacutes OECD

Evroacutepumiethstoumleth fyrir thornroacuteun iacute seacuterkennslu 1999 Financing of Special Needs Education ndash A seventeen-country Study of the Relationship between Financing of Special Needs Education and Inclusion [Seacuterkennsla og fjaacuterveitingar ndash Rannsoacutekn gereth iacute sautjaacuten loumlndum aacute samhengi milli fjaacuterveitinga til seacuterkennslu og naacutems iacute skoacutela aacuten aethgreiningar] Middelfart Danmoumlrku Evroacutepumiethstoumleth fyrir thornroacuteun iacute seacuterkennslu

Evroacutepumiethstoumleth fyrir thornroacuteun iacute seacuterkennslu 2002a Umskipti uacuter skoacutela og uacutet iacute atvinnuliacutefieth Meginreglur og tilloumlgur fyrir stefnumoacutetandi aethila Middelfart Danmoumlrku Evroacutepumiethstoumleth fyrir thornroacuteun iacute seacuterkennslu httpwwweuropeanagencyorgsitesdefaultfilestransition_transition_entextpdf (Siacuteethast soacutett iacute juacuteliacute 2014)

Evroacutepumiethstoumleth fyrir thornroacuteun iacute seacuterkennslu 2002b Umskipti uacuter skoacutela og uacutet iacute atvinnuliacutefieth Helstu vandamaacutel viethfangsefni og moumlguleikar sem blasa vieth nemendum meeth seacuterthornarfir iacute sextaacuten Evroacutepuloumlndum Yfirlitsskyacutersla Middelfart Danmoumlrku Evroacutepumiethstoumleth fyrir thornroacuteun iacute seacuterkennslu httpwwweuropeanagencyorgsitesdefaultfilestransition-from-school-to-employment_Transitionispdf (Siacuteethast soacutett iacute juacuteliacute 2014)

Evroacutepumiethstoumleth fyrir thornroacuteun iacute seacuterkennslu 2003 Naacutem aacuten aethgreiningar og aacuterangursriacutekt starf iacute kennslustofunni Yfirlitsskyacutersla Oacuteethinsveacute Danmoumlrk Evroacutepumiethstoumleth fyrir thornroacuteun iacute seacuterkennslu httpwwweuropean-agencyorgpublicationsereportsinclusiveeducation-and-classroom-practicesiecp-ispdf (Siacuteethast soacutett iacute juacuteliacute 2014)

shy

shyshy

shy


Evroacutepumiethstoumleth fyrir thornroacuteun iacute seacuterkennslu 2005 Naacutem aacuten aethgreiningar og skoacutelastarf iacute efri bekkjum grunnskoacutela (11 til 14 aacutera nemendur) Yfirlitsskyacutersla Oacuteethinsveacute Danmoumlrk Evroacutepumiethstoumleth fyrir thornroacuteun iacute seacuterkennslu httpwwweuropeanshyagencyorgpublicationsereportsinclusive-education-and-classroom-practice-inshysecondary-educationiecp_secondary_ispdf (Siacuteethast soacutett iacute juacuteliacute 2014)

Evroacutepumiethstoumleth fyrir thornroacuteun iacute seacuterkennslu 2006 Individual Transition Plans Supporting the Move from School to Employment [Umskiptaaacuteaeligtlanir einstaklinga Stuethningur vieth tilfaeligrslu uacuter skoacutela og uacutet iacute atvinnuliacutefieth] Oacuteethinsveacute Danmoumlrk Evroacutepumiethstoumleth fyrir thornroacuteun iacute seacuterkennslu httpwwweuropeanshyagencyorgpublicationsereportsindividual-transition-plans-supporting-the-moveshyfrom-school-to-employmentitp_ispdf (Siacuteethast soacutett iacute juacuteliacute 2014) Evroacutepumiethstoumleth fyrir thornroacuteun iacute seacuterkennslu 2009a Menningarlegur fjoumllbreytileiki og seacuterkennsla Oacuteethinsveacute Danmoumlrk Evroacutepumiethstoumleth fyrir thornroacuteun iacute seacuterkennslu httpwwweuropean-agencyorgpublicationsereportsmulticultural-diversityshyand-special-needs-educationmulticultural-diversity-and-special-needs-education (Siacuteethast soacutett iacute juacuteliacute 2014)

Evroacutepumiethstoumleth fyrir thornroacuteun iacute seacuterkennslu 2009b Lykilatriethi sem stuethla aeth gaeligethum naacutems aacuten aethgreiningar ndash Tilmaeligli fyrir stefnumoacutetandi aethila Oacuteethinsveacute Danmoumlrk Evroacutepumiethstoumleth fyrir thornroacuteun iacute seacuterkennslu httpwwweuropeanshyagencyorgpublicationsereportskey-principles-for-promoting-quality-in-inclusiveshyeducationkey-principles-ISpdf (Siacuteethast soacutett iacute juacuteliacute 2014)

Evroacutepumiethstoumleth fyrir thornroacuteun iacute seacuterkennslu 2010 Skjoacutet afskipti ndash Framfarir og thornroacuteun 2005ndash2010 Oacuteethinsveacute Danmoumlrk Evroacutepumiethstoumleth fyrir thornroacuteun iacute seacuterkennslu httpwwweuropean-agencyorgpublicationsereportsearly-childhoodshyintervention-progress-and-developmentsECI-report-ISpdf (Siacuteethast soacutett iacute juacuteliacute 2014) Evroacutepumiethstoumleth fyrir thornroacuteun iacute seacuterkennslu 2011a Innleiething menntastefnu um naacutem aacuten aethgreiningar kortloumlgeth Koumlnnun aacute yacutemsum leiethum og moumlguleikum vieth thornroacuteun viacutesbenda Oacuteethinsveacute Danmoumlrk Evroacutepumiethstoumleth fyrir thornroacuteun iacute seacuterkennslu httpwwweuropeanshyagencyorgagency-projectsmapping-the-implementation-of-policy-for-inclusiveshyeducation (Siacuteethast soacutett iacute juacuteliacute 2014)

Evroacutepumiethstoumleth fyrir thornroacuteun iacute seacuterkennslu 2011b Kennaramenntun iacute anda skoacutela aacuten aethgreiningar iacute Evroacutepu ndash Viethfangsefni og taeligkifaeligri Oacuteethinsveacute Danmoumlrk Evroacutepumiethstoumleth fyrir thornroacuteun iacute seacuterkennslu httpwwweuropeanshyagencyorgpublicationsereportste4i-challenges-and-opportunitieste4ishychallenges-and-opportunities (Siacuteethast soacutett iacute juacuteliacute 2014)

Evroacutepumiethstoumleth fyrir thornroacuteun iacute seacuterkennslu 2011c Lykilatriethi sem stuethla aeth gaeligethum menntunar iacute skoacutelum aacuten aethgreiningar ndash Tilmaeligli um starfshaeligtti Oacuteethinsveacute Danmoumlrk Evroacutepumiethstoumleth fyrir thornroacuteun iacute seacuterkennslu httpwwweuropean-


agencyorgsitesdefaultfileskey-principles-for-promoting-quality-in-inclusiveshyeducation-recommendations-for-practice_keyprinciples-rec-ISpdf (Siacuteethast soacutett iacute juacuteliacute 2014)

Evroacutepumiethstoumleth fyrir thornroacuteun iacute seacuterkennslu 2011d Participation in Inclusive Education ndash A Framework for Developing Indicators [THORNaacutetttaka iacute naacutemi aacuten aethgreiningar ndash Rammifyrir thornroacuteun viacutesbenda] Oacuteethinsveacute Danmoumlrk Evroacutepumiethstoumleth fyrir thornroacuteun iacute seacuterkennslu httpwwweuropean-agencyorgpublicationsereportsparticipation-in-inclusive-education-a-framework-for-developing-indicatorsParticipation-in-InclusiveshyEducationpdf (Siacuteethast soacutett iacute juacuteliacute 2014)

Evroacutepumiethstoumleth fyrir thornroacuteun iacute seacuterkennslu 2012a Sjoacutenarmieth ungs foacutelks varethandi naacutem aacuten aethgreiningar Oacuteethinsveacute Danmoumlrk Evroacutepumiethstoumleth fyrir thornroacuteun iacute seacuterkennslu httpwwweuropean-agencyorgpublicationsereportsyoung-views-on-inclusiveshyeducationYoungViews-2012ISpdf (Siacuteethast soacutett iacute juacuteliacute 2014)

Evroacutepumiethstoumleth fyrir thornroacuteun iacute seacuterkennslu 2012b Faeligrnilyacutesing kennara iacute skoacutelum aacuten aethgreiningar Oacuteethinsveacute Danmoumlrk Evroacutepumiethstoumleth fyrir thornroacuteun iacute seacuterkennslu httpwwweuropean-agencyorgagency-projectsTeacher-Education-forshyInclusionProfile-of-Inclusive-Teacherspdf (Siacuteethast soacutett iacute juacuteliacute 2014)

Evroacutepumiethstoumleth fyrir thornroacuteun iacute seacuterkennslu 2012c Raising Achievement for All Learners ndash Quality in Inclusive Education Report on the conference held in Odense Denmark on 13thndash15th June 2012 [Aukinn aacuterangur meethal nemenda ndash gaeligethi naacutems aacuten aethgreiningar Skyacutersla um raacuteethstefnuna sem haldin var iacute Oacuteethinsveacuteum Danmoumlrku dagana 13ndash15 juacuteniacute 2012] Oacuteethinsveacute Danmoumlrk Evroacutepumiethstoumleth fyrir thornroacuteun iacute seacuterkennslu httpwwweuropean-agencyorgsitesdefaultfilesRA4ALshyconference-reportpdf (Siacuteethast soacutett iacute juacuteliacute 2014)

Evroacutepumiethstoumleth fyrir thornroacuteun iacute seacuterkennslu 2012d Aukinn aacuterangur meethal nemenda ndash gaeligethi naacutems aacuten aethgreiningar Oacuteethinsveacute Danmoumlrk Evroacutepumiethstoumleth fyrir thornroacuteun iacute seacuterkennslu httpwwweuropean-agencyorgpublicationsereportsra4alshysynthesis-reportRA4AL-synthesis-reportpdf (Siacuteethast soacutett iacute juacuteliacute 2014)

Evroacutepumiethstoumleth fyrir thornroacuteun iacute seacuterkennslu 2012e Promoting Accessible Information for Lifelong Learning Recommendations and findings of the i-access project [Upplyacutesingaaethgengi aacute sviethi siacutemenntunar Tilmaeligli og niethurstoumlethur uacuter i-accessshyverkefninu] Oacuteethinsveacute Danmoumlrk Evroacutepumiethstoumleth fyrir thornroacuteun iacute seacuterkennslu httpwwweuropean-agencyorgpublicationsereportsi-accessi-accessshyreportpdf (Siacuteethast soacutett iacute juacuteliacute 2014) Evroacutepumiethstoumleth fyrir thornroacuteun iacute seacuterkennslu 2012f Vocational Education and Training Policy and Practice in the field of Special Needs Education ndash Literature Review [Starfsmenntun og thornjaacutelfun Starf og stefna aacute sviethi seacuterkennslu ndash Fraeligethileg samantekt] Oacuteethinsveacute Danmoumlrk Evroacutepumiethstoumleth fyrir thornroacuteun iacute seacuterkennslu httpwwweuropean-


agencyorgagency-projectsvocational-education-and-trainingvet-filesVETshyLiteratureReviewpdf (Siacuteethast soacutett iacute juacuteliacute 2014)

Evroacutepumiethstoumleth fyrir thornroacuteun iacute seacuterkennslu 2012g Teacher Education for Inclusion Project Recommendations linked to Sources of Evidence [Kennaramenntun iacute anda skoacutela aacuten aethgreiningar Tilmaeligli uacuter verkefninu tengd uppruna vitnisburetha] Oacuteethinsveacute Danmoumlrk Evroacutepumiethstoumleth fyrir thornroacuteun iacute seacuterkennslu httpwwweuropeanshyagencyorgagency-projectsTeacher-Education-for-Inclusionsources-ofshyevidencepdf (Siacuteethast soacutett iacute juacuteliacute 2014)

Evroacutepumiethstoumleth fyrir thornroacuteun iacute seacuterkennslu 2013 European and International Policy Supporting ICT for Inclusion [Evroacutepsk og althornjoacuteethleg stefna sem styethur upplyacutesinga- og samskiptataeligkni iacute naacutemi aacuten aethgreiningar] Oacuteethinsveacute Danmoumlrk Evroacutepumiethstoumleth fyrir thornroacuteun iacute seacuterkennslu httpwwweuropean-agencyorgsitesdefaultfileseuropeanshyand-international-policy-supporting-ict-for-inclusion_policy-supporting-ict-forshyinclusionpdf (Siacuteethast soacutett iacute juacuteliacute 2014)

Evroacutepumiethstoumleth um naacutem aacuten aethgreiningar og seacuterthornarfir 2014 Vocational Education and Training ndash Summary of Country Information [Starfsmenntun og thornjaacutelfun ndash Samantekt aacute landsupplyacutesingum] Oacuteethinsveacute Danmoumlrk Evroacutepumiethstoumleth um naacutem aacuten aethgreiningar og seacuterthornarfir httpwwweuropean-agencyorgsitesdefaultfilesVET Summary of Country information 2014pdf (Siacuteethast soacutett iacute juacuteliacute 2014)

Farrell P Dyson AS Polat F Hutcheson G og Gallannaugh F 2007 lsquoSEN inclusion and pupil achievement in English schoolsrsquo [Nemendur meeth seacuterkennsluthornarfir iacute naacutemi aacuten aethgreiningar og aacuterangur nemenda iacute enskum skoacutelum] Journal of Research in Special Educational Needs 7(3) 172ndash178

Frilseth L 2012 The Norwegian Model for Education for All in Upper Secondary School [Norska moacutedelieth aeth menntun fyrir alla iacute efri bekkjum grunnskoacutela] Norwegian Directorate for Education and Training httpwwweuropean-agencyorgagencyshyprojectsra4alra4al-seminar-pdfNorway-L-Frilsethpdf (Siacuteethast soacutett iacute juacuteliacute 2014)

Fullan M 2011 Change Leader Learning to do what matters most [Skipt um leiethtoga Aeth laeligra aeth gera thornaeth sem skiptir mestu maacuteli] San Fransiskoacute Jossey-Bass de Graaf G van Hove G og Haveman M 2011 lsquoMore academics in regular schools The effect of regular versus special school placement on academic skills in Dutch primary school students with Down syndromersquo [Fleiri fraeligethimenn iacute almenna skoacutela Aacutehrifin aacute akademiacuteska faeligrni nemenda meeth Downs-heilkenni af staethsetningu iacute almenna skoacutela aacute moacuteti seacuterskoacutelum] Journal of International Disability Research December 2011 57(1) 21ndash38 doi 101111j1365-2788201101512x

Hargreaves A og Shirley D 2009 The Fourth Way ndash The inspiring future for educational change [Fjoacuteretha leiethin ndash Hin hvetjandi leieth til breytinga iacute menntakerfinu]


Sameiginleg uacutetgaacutefa Ontario Principalsrsquo Council og National Staff Development Council Thousand Oaks CA Corwin Press

Kalambouka A Farrell P Dyson A og Kaplan I 2005 The impact of population inclusivity in schools on student outcomes [Aacutehrif af skoacutelum aacuten aethgreiningar iacute einkunnum nemenda] Rannsoacuteknargoumlgn iacute Education Library London EPPI-Centre Social Science Research Unit Institute of Education University of London Kyriazopoulou M og Weber H (ritstjoacuterar) 2009 THORNroacuteun viacutesbenda ndash fyrir naacutem aacuten aethgreiningar iacute Evroacutepu Oacuteethinsveacute Danmoumlrk Evroacutepumiethstoumleth fyrir thornroacuteun iacute seacuterkennslu httpwwweuropean-agencyorgsitesdefaultfilesdevelopment-of-a-set-ofshyindicators-for-inclusive-education-in-europe_indicators-ISpdf (Siacuteethast soacutett iacute juacuteliacute 2014)

MacArthur J 2009 Learning Better Together Working towards inclusive education in New Zealand schools [Laeligrum betur saman Unnieth aeth naacutemi aacuten aethgreiningar iacute skoacutelum aacute Nyacuteja-Sjaacutelandi] Wellington IHC

MacArthur J Kelly B Sharp S amp Gaffney M 2005 Participation or exclusion Disabled childrenrsquos experiences of life at school [THORNaacutetttaka eetha uacutetilokun Reynsla fatlaethra barna af skoacutelaveru] Fyrirlestur sem var haldinn aacute raacuteethstefnunni Childrenrsquos Issues Conference Dunedin New Zealand iacute juacuteliacute 2005

Menningarmaacutelastofnun Sameinuethu thornjoacuteethanna 2009 Policy Guidelines on Inclusion in Education [Viethmiethunarreglur um naacutem aacuten aethgreiningar] Pariacutes Menningarmaacutelastofnun Sameinuethu thornjoacuteethanna Menter I Hulme M Elliott D og Lewin J 2010 Literature Review on Teacher Education in the 21st Century [Fraeligethileg samantekt um kennaramenntun aacute 21 oumlldinni] Scottish Government Social Research Edinburgh Scottish Government

Nefnd Evroacutepubandalaganna 2008 Green Paper ndash Migration amp mobility challenges and opportunities for EU education systems [Graelignboacutek ndash buacuteferlaflutningar og hreyfanleiki Viethfangsefni og taeligkifaeligri fyrir menntakerfi iacute ESB] SEC(2008) 2173 COM20080423 final Brussels Nefnd Evroacutepubandalaganna

Raacuteeth Evroacutepusambandsins 2010 Council conclusions on the social dimension of education and training [Aacutelyktanir raacuteethsins um feacutelagslega thornaeligtti menntunar og thornjaacutelfunar] 3013th EDUCATION YOUTH AND CULTURE Council meeting Brussels 11 May 2010 httpwwwconsiliumeuropaeuuedocscms_Datadocspressdataeneduc1143 74pdf (Siacuteethast soacutett iacute juacuteliacute 2014)

Redley M 2009 lsquoUnderstanding the social exclusion and stalled welfare of citizens with learning disabilitiesrsquo [Skilningur aacute feacutelagslegri einangrun og stoumlethnun iacute velfereth borgara meeth naacutemsoumlrethugleika] Disability amp Society 24(4) 489ndash501


Sameinuethu thornjoacuteethirnar 2006 Convention on the Rights of Persons with Disabilities [Raacuteethstefna um reacutettindi einstaklinga meeth foumltlun] New York Sameinuethu thornjoacuteethirnar

Stofnun Menningarmaacutelastofnunar Sameinuethu thornjoacuteethanna aacute sviethi upplyacutesingataeligkni iacute menntamaacutelum og Evroacutepumiethstoumlethin fyrir thornroacuteun iacute seacuterkennslu 2011 ICTs in Education for People with Disabilities Review of innovative practice [Upplyacutesinga- og samskiptataeligkni iacute menntun fatlaethra einstaklinga Yfirlit yfir nyacuteja starfshaeligtti] Moskva Stofnun Menningarmaacutelastofnunar Sameinuethu thornjoacuteethanna aacute sviethi upplyacutesingataeligkni iacute menntamaacutelum httpwwweuropean-agencyorgpublicationsereportsICTs-inshyEducation-for-People-With-DisabilitiesReview-of-Innovative-Practice (Siacuteethast soacutett iacute juacuteliacute 2014)

Watkins A (ritstj) 2007 Naacutemsmat iacute skoacutelum aacuten aethgreiningar Lykilatriethi iacute stefnumoacutetun og starfi Oacuteethinsveacute Danmoumlrk Evroacutepumiethstoumlethin fyrir thornroacuteun iacute seacuterkennslu httpwwweuropean-agencyorgpublicationsereportsassessment-in-inclusiveshysettings-key-issues-for-policy-and-practiceassessment-in-inclusive-settings-keyshyissues-for-policy-and-practice (Siacuteethast soacutett iacute juacuteliacute 2014) Wilkinson R og Pickett K 2010 The Spirit Level Why Equality is Better for Everyone [Andlega stigieth Hvers vegna jafnreacutetti er betra fyrir alla] London Penguin

Willms JD 2006 Learning divides Ten policy questions about the performance and equity of schools and schooling systems [Klofningur iacute menntun Tiacuteu stefnumoacutetandi spurningar um aacuterangur og jafnraeligethi aacute milli skoacutela og skoacutelakerfa] Montreal Hagskyacuterslustofnun Menningarmaacutelastofnunar Sameinuethu thornjoacuteethanna


AETHFARARORETH


Eins fljoacutett og auethieth er

Inngangur

Skjoacutet afskipti




Allir hagnast aacute naacutemi aacuten aethgreiningar

Inngangur




viethurkenndir seacuterfraeligethingar

Inngangur


Faeligrnilyacutesing fyrir kennara iacute skoacutelum aacuten aethgreiningar





Inngangur


Skjoacutet afskipti (SA-thornjoacutenusta)

Naacutem aacuten aethgreiningar og aacuterangursriacutekt starf iacute kennslustofunni

Starfsmenntun og thornjaacutelfun

Upplyacutesinga- og samskiptataeligkni (UST)

aacutereiethanleg goumlgn

Inngangur

Eftirlit meeth reacutettindum nemenda


(ii) Aethgangur aeth stuethningi og aethstoumlethu





RITASKRAacute

Evroacutepumiethstoumlethin um naacutem aacuten aethgreiningar og seacuterthornarfir (Miethstoumlethin sem heacutet aacuteethur Evroacutepumiethstoumlethin fyrir thornroacuteun iacute seacuterkennslu) er sjaacutelfstaeligeth stofnun sem nyacutetur stuethnings aethildarlanda sinna og stofnana Evroacutepusambandsins (framkvaeligmdastjoacuternar og thornings)

Freacutettabreacutefieth hefur verieth fjaacutermagnaeth meeth styrk fraacute framkvaeligmdastjoacutern Evroacutepusambandsins Freacutettabreacutefieth endurspeglar einungis skoethanir houmlfundarins Framkvaeligmdastjoacuternin ber ekki aacutebyrgeth aacute thornviacute hvernig upplyacutesingar thorness kunna aeth vera notaethar

Skoethanir sem einstaklingar setja heacuter fram eru ekki opinberar skoethanir Evroacutepumiethstoumlethvarinnar aethildarlanda hennar eetha framkvaeligmdastjoacuternarinnar Framkvaeligmdastjoacuternin ber ekki aacutebyrgeth aacute thornviacute hvernig efni thornessarar skyacuterslu kann aeth veretha notaeth

Ritstjoacuteri Victoria Soriano starfsmaethur miethstoumlethvarinnar

Leyfilegt er aeth nota uacutetdraeligtti uacuter skyacuterslunni aeth thornviacute tilskildu aeth heimildar seacute greinilega getieth Viacutesa skal til skyacuterslunnar aacute eftirfarandi haacutett Evroacutepumiethstoumleth um naacutem aacuten aethgreiningar og seacuterthornarfir 2014 Fimm lykilskilaboeth fyrir naacutem aacuten aethgreiningar Kenningu komieth iacute framkvaeligmd Oacuteethinsveacute Danmoumlrk Evroacutepumiethstoumleth um naacutem aacuten aethgreiningar og seacuterthornarfir

Iacute thornviacute skyni aeth auka aethgengi er haeliggt aeth faacute thornessa skyacuterslu aacute 22 tungumaacutelum og fyllilega styacuteranlegum rafraelignum sniethum sem maacute naacutelgast aacute vefsiacuteethu miethstoumlethvarinnar wwweuropean-agencyorg

ISBN 978-87-7110-527-8 (Rafraelignt) ISBN 978-87-7110-505-6 (Prentaeth)

copy European Agency for Special Needs and Inclusive Education 2014

Secretariat Oslashstre Stationsvej 33

DK-5000 Odense C Denmark Siacutemi +45 64 41 00 20

secretariateuropean-agencyorg

Brussels Office Rue Montoyer 21

BE-1000 Brussels Belgium Siacutemi +32 2 213 62 80

brusselsofficeeuropean-agencyorg

wwweuropean-agencyorg


EFNISYFIRLIT

AETHFARARORETH 5



Inngangur 8






Inngangur 11





Inngangur 16







Inngangur 20





Inngangur 26




RITASKRAacute 33


AETHFARARORETH





























Inngangur



Skjoacutet afskipti































Inngangur





shy








































Inngangur









Ennfremur segir



























Aeth lokum









Inngangur


















shy















Hins vegar





Aeth lokum







Inngangur








































































RITASKRAacute









shy

shyshy

shy








































AETHFARARORETH



Inngangur

Skjoacutet afskipti





Inngangur





Inngangur







Inngangur







Inngangur








RITASKRAacute

EFNISYFIRLIT

AETHFARARORETH 5



Inngangur 8






Inngangur 11





Inngangur 16







Inngangur 20





Inngangur 26




RITASKRAacute 33


AETHFARARORETH





























Inngangur



Skjoacutet afskipti































Inngangur





shy








































Inngangur









Ennfremur segir



























Aeth lokum









Inngangur


















shy















Hins vegar





Aeth lokum







Inngangur








































































RITASKRAacute









shy

shyshy

shy








































AETHFARARORETH



Inngangur

Skjoacutet afskipti





Inngangur





Inngangur







Inngangur







Inngangur








RITASKRAacute

Inngangur 26




RITASKRAacute 33


AETHFARARORETH





























Inngangur



Skjoacutet afskipti































Inngangur





shy








































Inngangur









Ennfremur segir



























Aeth lokum









Inngangur


















shy















Hins vegar





Aeth lokum







Inngangur








































































RITASKRAacute









shy

shyshy

shy








































AETHFARARORETH



Inngangur

Skjoacutet afskipti





Inngangur





Inngangur







Inngangur







Inngangur








RITASKRAacute

AETHFARARORETH





























Inngangur



Skjoacutet afskipti































Inngangur





shy








































Inngangur









Ennfremur segir



























Aeth lokum









Inngangur


















shy















Hins vegar





Aeth lokum







Inngangur








































































RITASKRAacute









shy

shyshy

shy








































AETHFARARORETH



Inngangur

Skjoacutet afskipti





Inngangur





Inngangur







Inngangur







Inngangur








RITASKRAacute
















Inngangur



Skjoacutet afskipti































Inngangur





shy








































Inngangur









Ennfremur segir



























Aeth lokum









Inngangur


















shy















Hins vegar





Aeth lokum







Inngangur








































































RITASKRAacute









shy

shyshy

shy








































AETHFARARORETH



Inngangur

Skjoacutet afskipti





Inngangur





Inngangur







Inngangur







Inngangur








RITASKRAacute
























Inngangur





shy








































Inngangur









Ennfremur segir



























Aeth lokum









Inngangur


















shy















Hins vegar





Aeth lokum







Inngangur








































































RITASKRAacute









shy

shyshy

shy








































AETHFARARORETH



Inngangur

Skjoacutet afskipti





Inngangur





Inngangur







Inngangur







Inngangur








RITASKRAacute







































Inngangur









Ennfremur segir



























Aeth lokum









Inngangur


















shy















Hins vegar





Aeth lokum







Inngangur








































































RITASKRAacute









shy

shyshy

shy








































AETHFARARORETH



Inngangur

Skjoacutet afskipti





Inngangur





Inngangur







Inngangur







Inngangur








RITASKRAacute

























Aeth lokum









Inngangur


















shy















Hins vegar





Aeth lokum







Inngangur








































































RITASKRAacute









shy

shyshy

shy








































AETHFARARORETH



Inngangur

Skjoacutet afskipti





Inngangur





Inngangur







Inngangur







Inngangur








RITASKRAacute


Inngangur


















shy















Hins vegar





Aeth lokum







Inngangur








































































RITASKRAacute









shy

shyshy

shy








































AETHFARARORETH



Inngangur

Skjoacutet afskipti





Inngangur





Inngangur







Inngangur







Inngangur








RITASKRAacute









shy















Hins vegar





Aeth lokum







Inngangur








































































RITASKRAacute









shy

shyshy

shy








































AETHFARARORETH



Inngangur

Skjoacutet afskipti





Inngangur





Inngangur







Inngangur







Inngangur








RITASKRAacute














Hins vegar





Aeth lokum







Inngangur








































































RITASKRAacute









shy

shyshy

shy








































AETHFARARORETH



Inngangur

Skjoacutet afskipti





Inngangur





Inngangur







Inngangur







Inngangur








RITASKRAacute




Aeth lokum







Inngangur








































































RITASKRAacute









shy

shyshy

shy








































AETHFARARORETH



Inngangur

Skjoacutet afskipti





Inngangur





Inngangur







Inngangur







Inngangur








RITASKRAacute




Inngangur








































































RITASKRAacute









shy

shyshy

shy








































AETHFARARORETH



Inngangur

Skjoacutet afskipti





Inngangur





Inngangur







Inngangur







Inngangur








RITASKRAacute
































































RITASKRAacute









shy

shyshy

shy








































AETHFARARORETH



Inngangur

Skjoacutet afskipti





Inngangur





Inngangur







Inngangur







Inngangur








RITASKRAacute







































AETHFARARORETH



Inngangur

Skjoacutet afskipti





Inngangur





Inngangur







Inngangur







Inngangur








RITASKRAacute

fimm lykilskilaboð fyrir - european- · pdf filefimm lykilskilaboð fyrir nám...

Documents