Adna Šurković II3

Problem postanka života

Dijalektičko-materijalistička teorija bazira

se na konceptu o opštem i neprestanom

kretanju materije.

Na određenom stepenu hemijske

evolucije neorganske materije došlo je

do pojave prvo jednostavnih, a zatim i

složenih organskih spojeva. Nakon

izvjesnog vremena stvorila se

kombinacija tih spojeva čime je došlo do

prelaska hemijske evolucije u biološku.

Prijeklo živih organizama

Smatra se da su prva živa bića nastala

prije 2 do 3 milijarde godina, a u

određenoj mjeri ličila su na savremene

viruse. Međutim današnji virusi ne mogu

biti preci živih bića jer žive kao paraziti,

a prvi oblici života to nisu mogli biti.

Hemijski sastav virusa je krajnje prost.

Većina virusa sastoji se od nukleinske

kiseline i proteinskog omotača.

Jednoćelijska živa

bića predstavljaju

neuporedivo složenije

sisteme. Pojedine

faze evolucije još

uvijek su nedovoljno

razjašnjene, ali

manje-više sigurne da

su neki organizmi ličili

današnjim

bakterijama.

Pikoplankton Ostreoccocus, eukariot Deinococcus radiodurans, prokariot

Razilaženje razvojnih linija

biljaka i životinja

Kako smo već rekli nauka još uvijek nije

potpuno raščistila pitanja filogenetskih

razvoja. Samim tim nauka definitivno još

nije riješila problem porijekla biljaka,

odnosno životinja.

Mnogi naučnici bavili su se ovim

pitanjem, a među poznatima je i Jovan

Hadži koji je dao svoju teoriju razilaženja

razvonjih linija biljaka i životinja.

PHYTOBIA - biljke ZOOBIA - životinje

Sve biljke vode porijeklo od nekih autotrofnih

Protobia. Sudeći prema organizaciji ćelije,

njima su najbliže modrozelene alge, koje

nemaju, kao ni bakterije, diferencirano

ćelijsko jedro; zbog toga ih sistematičari

stavljaju u jednu zajedničku grupu

Prokaryota. Modrozelene alge obzirom na

svoju građu preci su algama. Porijeklo

heterotrofne grupe gljiva je nerazjašnjeno.

One su mogle postati direktno od bakterija ili

od neke linije algi.

Filogenija biljaka

CYANOBACTERIA ili

modrozelene alge Zelene algeMrke alge

Sve grupe kopnenih biljaka su potomci zelenih algi. Pri tome mahovine čine jedan razvojni pravac, a ostale grupe drugi pravac. Vjeruje se da korijen drugog pravca predstavljaju grupa primitivnih papratnjača, kao i paprati lističarke. Odnosno dolazi do pojave gametofita i sporofita.

Jedan pravac lističarki dao je golosjemenjače a od njih su postale skrivenosjemenjače.

GametofiteSporofite

Skrivenosemenjače

Filogenija životinja

Filogenija životinja takođe nije u potpunosti razjašnjena. Osnovni razlog nedostatka podataka o filogeniji životinja može se navesti nedostatak neprekidne paleontološke evidencije izumrlih organizama. Prvi tragovi životinja nađeni u slojevima starim više od 800 milionagodina. Sama podjela životinjske vrste vrši se na protozoe i metazoe.

Ctenofora Bathocyroe fosteri,

primjer višećelijske metazoe.

Protozoe

Volvox

Primitivni trepljasti pljosnati crvi, bez tjelesne duplje, predstavljaju najstariju grupu višećelijskih životinja. Od tog razvojnog stepena evolucija je išla u dva smjera: smjerom radijalno simetričnih oblika (dupljari i rebronoše), te smjerom bilateralno simetričnih oblika (sve ostale grupe životina). Spužve su postale direktno od praživotinja kao neka vrsta slijepog ogranka.

Fosil Kolihapeltis Trilobite Dupljari i sunđeri Ostaci zglavkara i crvi

Dugim istraživanjima utvrđeni su

znakovi filogenetske bliskosti hordata i

bodljokožaca. Po nekim crtama u

embrionalnom razviću obiju grupa,

zaključeno je da postoji izvjesna

srodnost između mekušaca i prstenastih

glista. Karakteristična člankovitost tijela

ukazuje da su zglavkari postali od

prstenastih glista.

Zahvaljujući relativnom bogastvu iskopanih fosilnih ostataka, filogenetski odnosi među glavnim grupama kičmenjaka mnogo su jasniji u poređenju sa odnosima ogromne većine beskičmenjaka. Najniži oblik kičmenjaka predstavljaju ribe bez vilica, koje se filogenetski nastavljaju na hordate. Od njih su nastale oklopnjače, prvi kičmenjaci sa ribama. Prave ribe nastaju od oklopnjača i djele se na hrskavičave i koštunjače. Zatim nastaju košljoribe, dvodihalice, nakon njih vodozemci od koji nastaju gmizavci te ptice i na posljetku sisari.

Historijski razvoj

Prije 460 miliona godina – prvi hordati

300 miliona godina – prvi insekti

Hordati

Ostaci

insekat

a

Prije oko 350 miliona godina – kopneni kičmenjaci

Prije oko 300 miliona godina – prvi suhozemni kičmenjaci

Prije oko 250 miliona godina – diferencirali se u biljojede, mesojede, a neki se vratili u vodu

Ribe šakoperke i

Stegocephalia

Košljoribe i

primitivni

gmizavci

Prije oko 140 miliona godina – ptice

Prije oko 140 miliona godina – dinosaurusi

Od zvjeroguštera – sisari

Prije oko 70 miliona godina procvat sisara, ptica i insekata

Ptice Dinosaurusi

Zvijerogušteri i

Procynosuchus (cinodonti,pr

vi sisari)

Prije oko 55 miliona godina – pojava primata

Prije 30 miliona godina – preci čovjeka

Prije oko 10 miliona godina - australopitekus

Bonobo, Pan

paniscus (po mnogim

naučnicima i

primatolozima, Homo

paniscus)

Hominidi

- Preci

čovjeka Australopitekus

4.600

570

225

65

0M

I

L

I

J

O

N

I

G

O

D

I

N

A

P

R

A

D

O

B

A

STARO

SREDNJE

NOVOG

E

O

L

O

Š

K

A

D

O

B

A

Živi fosili

Zmijuljice Riba lanceta Arovana

Naborana ajkula Moruna Arapaima

Testerača Aligatorski gar Polypterus Senegalus

Koalecant Carettochelys insculpta Termiti

Nautilus Žaba Gmizavac

Gingko bilobaHorseshoe Crab - Potkovica

kraba Tapiri

Hvala na pažnji !