LA PICCOLALA PICCOLALA PICCOLALA PICCOLA clubblad 2019 nr. 1

FIAT TRACTOR CLUBFIAT TRACTOR CLUBFIAT TRACTOR CLUBFIAT TRACTOR CLUB

3

Beste clubleden, Het jaar 2019 is in volle gang en de eerste bijeenkomst is alweer geweest. Op 2 maart jongstleden vond de ledenvergadering plaats, die onder grote belangstelling werd bezocht. Hierover is veel te lezen in dit blad. Ook is er in de winterperiode weer met veel plezier gewerkt aan onze mooie Fiat trekkers. We laten een foto zien van een prachtige Fiat 550 maar er zullen er vast meer zijn. Stuur maar foto’s in, dan kunnen we die misschien een volgende keer plaatsen. Ook zijn er weer toertochten dit jaar, die de FTC organiseert voor alle Fiatrijders van ons land en daarbuiten. Hopelijk kan ik u daar begroeten. Tot slot een mooie bijdrage over Someca van Adriaan Kaashoek, waarvoor dank. Ik wens u veel leesplezier! Harry Linthorst, voorzitter

Activiteiten in 2019 08.06.2019 Toertocht Staphorst Voor 8 juni hebben we weer een toertocht georganiseerd rondom Staphorst. Verzamel- en startpunt: Gemeenteweg 379c, Staphorst. We willen om 10.00 uur vertrekken. Vooraf staat er koffie voor u klaar.

Vanaf het startpunt gaan we rijden door de Staatsbossen, richting Avereest, Punthorst, door het Staphorster veld en hopen dan rond 12.30 uur bij de pannenkoeken aan te komen, aan de Oude Rijksweg 161 in Staphorst.

Na de pannenkoeken vervolgen we onze rit. Via Staphorst-Noord gaan we weer richting het startpunt. Daar is gelegenheid om even op te laden met een glaasje drinken. We verwachten hier uiterlijk 15.30 uur terug te zijn.

Opgeven voor deze rit kan vóór 1 juni via Klaas Timmer: tel.nr. 06-45195305 of mail naar klaasencorrie@gmail.com of fiattractorclubwebsite@outlook.com 3 tot en met 6 juli 2019 New Holland Legendary Days te Biddinghuizen Locatie: terreinen van Dorhout Mees. Iedereen met een Fiat, Ford of New Holland is van harte welkom. Aanmelden op www.nhlegendarydays.com

Voorwoord

4

31.08.2019 Toertocht Voorthuizen Start vanuit Barneveld boerderij A.H. van Beek, Valkseweg 167 in Barneveld Deelnamekosten aan de toertochten bedragen 10 euro en iedere deelnemer is verantwoordelijk voor eventuele schade (eigen WA-verzekering). Klaas de Weerd heeft voor de jaarvergadering onderstaande quiz in elkaar gezet.

1. In 1975 kwam de 780/880 uit, wat voor merk cabine zat erop en waar werd die gemaakt?

2. In 1978 kwamen de 580 680 780 880 uit. Wat is de naam van de cabine die erop zit?

3. De Fiat 640 werd op een aardappelrooier gebouwd. Wat voor merk aardappelrooier was dat?

4. Hoe heette de directeur van dieselcentrum Leonard Lang?

5. In 1953 werd de eerste Fiat trekker met voorwielaandrijving gemaakt. Welk type Fiat was dat?

6. Hoe heetten de 4 dealerbedrijven die Leonard Lang overgenomen heeft?

7. In 1990 is een Fiatdealer overgegaan naar John Deere dealer in het Noorden. Wie was dat?

8. Welke types Winner zijn er in 1990 uitgekomen?

9. Wie was de eerste directeur in 1985 van Fiat Agri Nederland?

10. Hoeveel Fiatdealers waren er in 1987?

11. Waar was de opslag van Fiat trekkers in Nederland?

12. In Makkum in Friesland was een loonwerker met bijna allemaal Fiat trekkers. Zijn naam was ……?

13. Hoe heet de loonwerker die New Hollands laat overspuiten in terracotta kleur? (Fiat kleur)

14. In welk jaar was de overgang van de kleur oranje naar roestbruin van de Fiat?

15. Fiat is in 1975 een samenwerking aangegaan met Magirus Deutz. Hoe heten deze vrachtwagens tegenwoordig?

16. Wie was de eerste Fiat dealer in Nederland? In welk jaar was dat?

17. Welke oude Fiat dealer (nu Case en Steyr dealer) en in welke plaats is 3 jaar geleden het bedrijf afgebrand?

18. Hoe heet de eigenaar van Forza Fiat?

19. De eerste Fiat trekkers werden niet door Lang verkocht, maar door ………?

20. Waar werd de Winner in 1991 geïntroduceerd?

21. Door welke importeur werden in de jaren 70 de UTB trekkers verkocht?

22. In welk jaar werden de eerste Fiat trekkers verzinkt?

23. In Middenmeer is als New Holland dealer Voets gevestigd.

5

Van wie was het bedrijf vroeger?

24. Laverda bouwde in Italië maaidorsers en hakselaars. Wat produceren ze nog meer?

25. In welke plaats worden Laverda machines geproduceerd?

De antwoorden vindt u verderop in deze editie. Notulen jaarvergadering Fiat Tractor Club d.d. 02.03.2019 1. Welkom en opening Harry Linthorst, voorzitter, opent de vergadering en heet de aanwezigen hartelijk welkom. Een speciaal woord van welkom richt hij aan Harold Witteveen, die de accommodatie ter beschikking heeft gesteld, en aan gastspreker Adriaan Kaashoek. Bericht van verhindering vanwege ziekte is ontvangen van bestuurslid Aaldert Feijen. De voorzitter wenst hem een voorspoedig herstel toe. Hierna wordt in het kort het dagprogramma toegelicht. In memoriam Harm Witteveen Op 9 januari 2019 is Harm Witteveen overleden. Betsie Neuleman spreekt een in memoriam uit, waarna door de aanwezigen uit respect een minuut stilte in acht wordt genomen. 2. Mededelingen en ingekomen stukken - Nieuwsbrieven Fehamec Tijdens de jaarvergadering van Fehamec d.d. 16.02.2019 is gesproken over het kentekengebeuren, dat steeds dichterbij komt, maar waarover op dit moment nog niets definitief bekend is. Daarnaast is gemeld dat wordt gewerkt aan wetgeving voor oude tractoren die rondrijden en de mogelijke gevolgen

hiervan voor het milieu (roetuitstoot). Er wordt geprobeerd hiervoor ontheffing te verkrijgen. 3. Verslag jaarvergadering d.d. 24.03.2018 en jaarverslag 2018 Het verslag van de jaarvergadering van 24 maart 2018 geeft geen aanleiding tot op- en/of aanmerkingen en wordt door de vergadering goedgekeurd. Naar aanleiding van het verslag deelt de voorzitter mee dat de OTMV dit jaar 20 jaar bestaat. Dit wordt op 10 en 11 augustus in Middenmeer gevierd. Nadere informatie volgt via de website. 4. Verslag kascommissie over 2018 5. Financiële verantwoording 2018 en begroting 2019 De kascommissie heeft de kas gecontroleerd en akkoord bevonden en stelt voor de penningmeester décharge te verlenen. De vergadering gaat met dit voorstel akkoord. 6. Benoeming kascommissie over 2019 Henk Iding treedt af en wordt bedankt voor zijn medewerking. Adriaan Kaashoek en de heer A.H. van Beek voeren volgend jaar de kascontrole uit. Johan Bulk biedt zich aan om volgend jaar reserve kascommissielid te zijn. 7. Rooster van aftreden Harry Linthorst meldt dat er dit jaar geen aftredende of herkiesbare bestuursleden zijn. Volgend jaar zal dit wel het geval zijn. De leden die belangstelling hebben voor een functie binnen het bestuur worden opgeroepen zich bij de voorzitter te melden. 8. Activiteiten in 2019

• 20.04.2019 22.04.2019 Agriclassic in Assen

6

• 08.06.2019 Toertocht Staphorst • 31.08.2019 Toertocht

Voorthuizen

Begin juli 2019 wordt in Biddinghuizen het 100-jarig bestaan van FIAT gevierd. Via de website van de Fiat Tractor Club zal hierover nadere informatie aan onze leden worden verstrekt. 9. Wat verder ter tafel komt 10. Rondvraag/vraag en aanbod

• Henk Grijsen informeert naar de inhoud van de jaarvergadering van Fehamec. Onder verwijzing naar agendapunt 2 geeft de voorzitter een korte toelichting.

• Marcel Michels meldt namens Dirk Jan de Jong dat er op 18 mei 2019 een toertocht in Hilvarenbeek wordt gehouden. Geïnteresseerde leden kunnen zich bij hem opgeven. Er zal geen melding worden gemaakt op de website van de Fiat Tractor Club, omdat het bestuur heeft besloten hierop alleen de eigen toertochten te vermelden.

• Gerard Pronk informeert of aan de toertocht in Staphorst ook niet-leden in het bezit van een FIAT trekker mogen deelnemen. Het bestuur heeft hier geen problemen mee. De toertochten zijn bedoeld voor alle FIAT trekkerrijders in Nederland. Hiervoor wordt een eigen bijdrage betaald. De kosten komen niet ten laste van de vereniging.

• Op de vraag of er tijdens de toertochten tractoren beschikbaar zijn voor degenen die niet zelf met een tractor

kunnen komen, wordt aangegeven dat dit in Staphorst mogelijk is. Wat Voorthuizen betreft is dit nog niet bekend, maar dat kan wellicht georganiseerd worden. Overleg/aanmelden via Klaas Timmer.

• De heer A.H. van Beek meldt dat de toertocht Voorthuizen vanuit zijn boerderij in Barneveld wordt gestart. Nadere informatie volgt via de website van de Fiat Tractor Club.

• De voorzitter roept de leden op de website te vullen met fotomateriaal etc. Men kan hiertoe een mail sturen naar het mailadres van de Fiat Tractor Club.

• Adriaan Kaashoek informeert naar de status van een mogelijke reis naar het buitenland ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan van de Fiat Tractor Club. Harry Linthorst geeft aan dat het bestuur een onderzoek is gestart naar de mogelijkheden. Er is informatie opgevraagd bij reisbureaus. Gebleken is dat een reis naar Italië waarschijnlijk te duur wordt. Een busreis wordt lastig gezien de lange(re) reisduur. Het is niet wenselijk dat om deze redenen een aantal leden niet zou kunnen deelnemen. Het voorstel om onder de leden te polsen waar de voorkeur naar uitgaat wordt door het Bestuur meegenomen. Dat geldt ook voor het idee van Gerard Pronk om Fiat in Italië

7

te vragen onze club te sponsoren.

• De voorzitter vestigt de aandacht op de nieuwe kledinglijn. Vandaag zijn de jassen, poloshirts, petten en mutsen meegenomen en kunnen bestellingen worden geplaatst.

• Willy Hesselink is voornemens eind augustus/begin september (voorkeur) 2020 een toertocht in de Achterhoek te organiseren. Nadere informatie volgt.

11. Verrassing Klaas de Weerd heeft een aantal quizvragen bedacht. Na afloop van de vergadering worden deze aan de leden voorgelegd. Degene met de meest goede antwoorden wacht een leuke verrassing. 12. Sluiting Harry Linthorst dankt allen voor aanwezigheid en inbreng. Een speciaal woord van dank richt hij aan Harold Witteveen voor het beschikbaar stellen van de accommodatie en apparatuur. Hierna wordt de vergadering gesloten. Na een korte pauze geeft de voorzitter het woord aan gastspreker Adriaan Kaashoek die enthousiast vertelt over zijn bezoek aan (fabrieken in) Italië.

Antwoorden Quiz

1. Metage Apeldoorn 2. Pinin Farina 3. Wuhlmaus 4. Borreman 5. 25 RDT 6. 1. De Craats Bennekom, LMB

Erika, Coppens Udenhout en ZHE Maasdam

7. De Vries 8. F100, F110, F120 en F130 9. P.B. Pottinga 10. 58 11. Swifterbant 12. Van de Meer 13. De Vries Hallum 14. 1981 15. Iveco 16. 1958 Weevers Marknesse 17. Weevers Zeewolde 18. Evert Jan Hendrix 19. Masse in Goes en Zwolle 20. Parijs 21. Vohamij 22. 1990 23. Herman Heinen 24. Motorfietsen 25. Breganse

8

8

8

9

Zie voor meer informatie onze website!

10

Fiat special Someca Deze keer gaan we verder in Frankrijk. Someca dit keer. Dat kennen we toch allemaal? Dat valt te bezien.

Wie weet bijvoorbeeld dat Someca eerst een zelfstandige tractorfabriek was? Het begon allemaal in 1945 kort na afloop van de Tweede Wereldoorlog. De firma MAP (Manufactured Armes de Paris) met de introductie van het type AR 3, gevolgd in 1946 door de DR 3 met een 2 cilinder motor met tegenover elkaar liggende cilinders voorzien van een Roots compressor die bij 1500t/min 24/30 pk leverde. In 1950 kwam Fiat op het toneel bij wat toen omgedoopt werd tot Someca. Een enorme kapitaalinjectie moest de tractorproductie naar een hoger plan tillen. Eerst werd nog de DR50

geïntroduceerd. Daarna kwam de DR 30 en in 1952 de DR 40 van 35 pk.

En toen kwam de eerste Someca met een Italiaanse OM motor. In tegenstelling tot wat menigeen denkt waren dit motoren uit de OM fabriek die Fiat al eerder overgenomen had. Maar ook in Frankrijk geproduceerd! Vaak wordt gezegd dat dit de zogenaamde Franse Fiats zijn. Op zich klopt dat wel want ze werden wel in Frankrijk gebouwd. In Puteaux om precies te zijn. Maar wat velen niet weten is dat in Italië ongeveer dezelfde tractoren bij OM gebouwd werden. Deze tractoren hadden hetzelfde vermogen, dezelfde techniek grotendeels en dezelfde spatborden. De motorkap was anders. Dit ging zo door totdat de Som 55, bij ons bekend als de Som 60, op de markt kwam. Toen waren op kleur van het motorblok en versnellingsbak, de

11

verlichting en het zadel na beide tractoren identiek. In Italië heette deze trekker 513R, wat weer enigszins aansloot bij de 11 serie die toen op de markt was. Waarom werden er dan Fiats zowel in Italië als ook in Frankrijk gebouwd? Dit had alles te maken met de invoerregels die toen golden. Bovendien was Frankrijk een grote en belangrijke markt. Dus genoeg redenen om in Frankrijk een aparte tractorlijn op te zetten. Dit gebeurde in die tijd ook in Argentinië. Maar dat komt hopelijk later nog eens aan bod. Toch zijn er wel Italiaanse Fiats verkocht in Frankrijk. Zoals de La Piccola die omgedoopt werd tot Som 20, de 25R en de 80R. Ook de rupstrekkers waren allemaal uit Italië afkomstig. Zelfs de OM 35/40 in rupsuitvoering. Dit had te maken met de kleine aantallen die van deze trekkers verkocht werden.

Het was niet interessant om hiervoor een 2e productielijn op te zetten. Om een idee te geven: van de Som 40 en alle afgeleiden daarvan werden 30.384 exemplaren geproduceerd. Hier vallen dus ook de in Nederland als Som 45, 50 en 60 verkochte modellen onder. Van de in Frankrijk verkochte 11 serie werden 15.111 exemplaren verkocht. Overigens was toentertijd een La Piccola een Som 20 D, een 211R was daar een Som 25, een 312R was een Som 30B en een 411R, een Som 35.

Die laatste kon geen Som 40 zijn om dat ze die al hadden!! 30 B betekent gewoon dat er hier sprake is van een 2e 30 versie. De 1e was immers een 30 = vroege 411R en de 2e: 30B = 312R. Dit laatste dus niet verwarren met bijvoorbeeld de benzine versie van de Som 25 want dat was namelijk een Som

12

25 E(essence). Het laatste productiejaar werden de typeaanduiding van de Italiaanse modellen grotendeels overgenomen.

Bijzonder is dus dat er ook tot 1958 411’s als Som 30 verkocht zijn. Er werd flink met de typeaanduiding gegoocheld. Maar dit kwam ook doordat ze niet altijd konden voorzien waar Fiat later mee op de proppen kwam. Zo was er in Italië ook nog een jaar de 311R wat in feite gewoon een 25R in een nieuw jasje was. Die is in de meest landen trouwens nooit verkocht. Ook alle varianten van deze verschillende wieltrekkers waren in Frankrijk leverbaar. Nog een opvallend detail was bijvoorbeeld dat de 312R en 411R in de Franse versie heel andere koplampen hadden met geel glas en niet zoals de Italiaanse SIEM koplampen met een aluminium raster ervoor. Ook de koplampen van de 2-cilinders waren anders, maar dat viel niet zo op omdat

de koplampen van beide versies geen raster voor het glas hadden. Later bij het verschijnen van de Diamantserie werd het allemaal wat overzichtelijker. Toen waren de typeaanduidingen gelijk aan de Italiaanse versies.

Ook een detail waarin de Franse en de Italiaanse verschillend waren: de spatborden! In tegenstelling tot de Italiaanse versies waren 11 en de 15 serie met overhangende spatborden leverbaar. Bij de 11 serie was er nog keus. De 15 serie werd alleen met overhangende spatborden geleverd. En dan is er nog een uitzondering: de Som 612. Maar dat was feitelijk een overgangsmodel voortgeborduurd op de laatste van de Som 40 serie; de Som 511! Ook interessant trouwens: de Som 511 was ook als industrieuitvoering leverbaar. Dit was de Som TPS. In dit

13

geval ontbrak de hefinrichting en werd ander, meer vierkant plaatwerk gemonteerd. Ook waren de spatborden, overhangende in dit geval en was er geen stoel of zadel maar een bankje geplaatst voor de bestuurder. De voorwielen waren ook een stuk zwaarder: 8,25x 15. Tevens was er de mogelijkheid om zware Schaeff industrielader te monteren. Ondanks het ontbreken van de hefinrichting was het een zware jongen: 3080 kg. Ter vergelijk: een Som 40 woog zonder wielgewichten 2525 kg. Niet zo verwonderlijk was, dat deze trekker met stuurbekrachtiging uitgerust was. Ook een aantal voor ons bekende uitvoeringen zoals de SOM 511 en 612 zijn in Frankrijk in zeer beperkte oplage met vierwielaandrijving gemaakt. De eerste is bekend als Som 40 4x4 of Som 541. De 2e was gewoon een 612 4x4 oftewel TD.

Vanaf die tijd, introductie van de Diamant = 15 serie, waren de trekkers op wat land specifieke eisen na identiek. Hoewel Frankrijk wel lang aan de groene kleur vasthield. De kleurverschillen verdwenen pas met de introductie van de Gouden Lint serie. Tot aan 1970 kwamen de zware Fiats die in Nederland verkocht werden nog uit Frankrijk. Te herkennen uiteraard aan de Someca stickers, waar op die modellen door Leonard Lang meestal nog een Fiat sticker naast geplakt werd. Meestal uit de tijd van de 11 serie. Hadden ze er nog genoeg van schijnbaar!

Bij het op de markt komen van de 2e generatie van de Gouden Lint serie was het feest over voor Frankrijk. Maar omdat de Fransen zo gewend waren aan de naam Someca bleef de naamaanduiding nog lang gehandhaafd voor de in Frankrijk verkochte Fiats.

14

Toch werden er in het begin ook nog grote Fiats uitgerust met de ook bij ons bekende Siac cabine. Maar de cabine was in tegenstelling tot de bij ons bekende witte cabine, zwart uitgevoerd maar wel weer met witte deuren, ramen en dak. Pas bij het op de markt komen van de 2e generatie van de 80 serie: de bruine uitvoering dus, werd ook de naam Someca geschrapt. Opvallend detail is trouwens dat op het eind van de productie van de Gouden Lint serie toch nog weer een aantal afwijkende typenaanduidingen verschenen. Toch eigenwijs volk die Fransen! Zo was er bijvoorbeeld de 440, 460 en de 940. De laatste was 92 pk en de 460 was een 450 met een 420 motor maar dan met 45 pk?! Nu we toch in Frankrijk zitten, wil ik ook nog een ander vrijwel niet bekend model onder de aandacht brengen. Het gaat hier overigens niet om een Someca, maar om een gele Fiat 640 in een kleine oplage op de markt gebracht door Tractocoop.

Het betreft het type 644. In de jaren 70 op de markt gebracht door een miljardair die wel brood zag om zelf trekkers te produceren. Ze kochten de basis in bij Fiat en bouwden er vervolgens een trekker van naar eigen inzicht. Het idee was om een trekker op de markt te brengen die èn goedkoper was èn tevens beter voldeed aan de eisen van de klant. Aan dit avontuur kwam vroegtijdig een einde omdat de hoofdinvesteerder vroegtijdig om het leven kwam tijdens een vliegtuigcrash. Op het eerste gezicht helemaal niet als Fiat herkenbaar doordat er ander plaatwerk en cabine gemonteerd was. Samen met de gele en rode kleur moet je dan wel goed kijken om er een Fiat in te herkennen. De cabine is niet direct fraai te noemen maar wel redelijk comfortabel voor die tijd.

LA PICCOLALA PICCOLALA PICCOLALA PICCOLA clubblad 2019 nr. 1

FIAT TRACTOR CLUBFIAT TRACTOR CLUBFIAT TRACTOR CLUBFIAT TRACTOR CLUB