Προστασίααπό τις Ακτινοβολίες...
TRANSCRIPT
ΕΛΛΗΝΙΚΗΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣwww.www.eeaeeeae.gr.gr
Προστασία από τις Ακτινοβολίες
(Ακτινοπροστασία)
Σημαντηράκης ΓεώργιοςΦυσικός Ιατρικής - Ακτινοφυσικός
ΕΛΛΗΝΙΚΗΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣwww.www.eeaeeeae.gr.gr
Δομή της παρουσίασης
• Εισαγωγή
• Βασικές Αρχές Ακτινοπροστασίας
• Εφαρμογή Ακτινοπροστασίας στην Ελλάδα
• Πρακτικές πτυχές - Παραδείγματα
ΕΛΛΗΝΙΚΗΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣwww.www.eeaeeeae.gr.gr
Εισαγωγή
Σκοπός της Ακτινοπροστασίας: Η προστασία ανθρώπων, αγαθών και περιβάλλοντος από τις επιβλαβείς επιδράσεις των ιοντιζουσών ακτινοβολιών που προέρχονται από τις ειρηνικές ή μη χρήσεις τους.
Πεδίο εφαρμογής: Όλες οι πρακτικές που συνεπάγονται κινδύνους από ιοντίζουσες ακτινοβολίες που εκπέμπονται από φυσικές ή τεχνητές πηγές.
ΕΛΛΗΝΙΚΗΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣwww.www.eeaeeeae.gr.gr
Βασικές Αρχές Ακτινοπροστασίας
• Αρχή της Αιτιολόγησης
• Αρχή της Βελτιστοποίησης
• Αρχή των Ορίων Δόσεων
ΕΛΛΗΝΙΚΗΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣwww.www.eeaeeeae.gr.gr
Βασικές Αρχές Ακτινοπροστασίας
Αρχή της Αιτιολόγησης
Τα διάφορα είδη πρακτικών με ιοντίζουσες ακτινοβολίες πρέπει να είναι αιτιολογημένα βάσει των κοινωνικο-οικονομικών ή άλλων πλεονεκτημάτων που παρέχουν σε σχέση με την βλάβη στην υγεία την οποία μπορεί να προκαλέσουν. Οι μη αιτιολογημένες εκθέσεις απαγορεύονται.
ΕΛΛΗΝΙΚΗΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣwww.www.eeaeeeae.gr.gr
Βασικές Αρχές Ακτινοπροστασίας
Αρχή της Βελτιστοποίησης
Κάθε έκθεση πρέπει να προγραμματίζεται ώστε το μέγεθος των συνεπαγομένων δόσεων, ο αριθμός των εκτιθεμένων ατόμων και η πιθανότητα ατυχήματος να διατηρηθούν τόσο χαμηλά όσο είναι λογικά εφικτό λαμβάνοντας υπ’όψη κάθε σχετικό κοινωνικό και οικονομικό παράγοντα.
As Low As Reasonably Achievable
ΕΛΛΗΝΙΚΗΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣwww.www.eeaeeeae.gr.gr
Βασικές Αρχές Ακτινοπροστασίας
Αρχή των Ορίων Δόσεων
Δεν επιτρέπεται υπέρβαση των ορίων δόσεων που καθορίζονται στους Κανονισμούς Ακτινοπροστασίας, παρά μόνο σε ειδικές περιπτώσεις (π.χ. καταστάσεις έκτακτης ανάγκης) και αφού ληφθεί υπόψη η Αρχή της Αιτιολόγησης. Η αρχή αυτή δεν ισχύει για τις ιατρικές εκθέσεις.
ΕΛΛΗΝΙΚΗΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣwww.www.eeaeeeae.gr.gr
Βασικές Αρχές Ακτινοπροστασίας
Όρια Δόσεων(Κανονισμοί Ακτινοπροστασίας, ΦΕΚ/β/216/6.3.2001)
• όριο ενεργού δόσεως επαγγελματικά εκτιθεμένων: 20 mSv/yr• όριο ενεργού δόσεως κοινού πληθυσμού: 1 mSv/yr
ενεργός δόση: δοσιμετρικό μέγεθος που σχετίζεται με τον ενεχόμενο συνολικό κίνδυνο για την υγεία.
(Δόση 20 mSv αυξάνει την πιθανότητα για θανατηφόρο καρκίνο κατά 0,1 %)25 % → 25,1 %
ΕΛΛΗΝΙΚΗΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣwww.www.eeaeeeae.gr.gr
Εφαρμογή Ακτινοπροστασίας στην Ελλάδα
Ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας (ΕΕΑΕ): η αρμόδια Αρχή για θέματα ακτινοπροστασίας.
Μεριμνά για την εφαρμογή των Κανονισμών και εισηγείται πρόσθετα μέτρα, οποτεδήποτε κρίνει σκόπιμο εφαρμόζοντας τις βασικές αρχές της Ακτινοπροστασίας.
Ελέγχει και αδειοδοτεί όλες τις πρακτικές των ιοντιζουσώνακτινοβολιών στην Ελλάδα.
ΕΛΛΗΝΙΚΗΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣwww.www.eeaeeeae.gr.gr
Εφαρμογή Ακτινοπροστασίας στην Ελλάδα
H εφαρμογή των αρχών Ακτινοπροστασίας γίνεται από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς:
• Ακτινοφυσικοί Ιατρικής, ως σύμβουλοι / υπεύθυνοι Ακτινοπροστασίας κλπ.
• Γιατροί (παραπέμπουν / διαγνώσκουν)
• Χειριστές μηχανημάτων – τεχνολόγοι κλπ.
ΕΛΛΗΝΙΚΗΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣwww.www.eeaeeeae.gr.gr
Πρακτικές πτυχές της Ακτινοπροστασίας
ΤΡΙΠΤΥΧΟ ΑΚΤΙΝΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ
•Χρόνος
•Απόσταση
•Θωράκιση
ΕΛΛΗΝΙΚΗΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣwww.www.eeaeeeae.gr.gr
Πρακτικές πτυχές της Ακτινοπροστασίας
Επίδραση της απόστασης από τη πηγή ακτινοβολίας
Ο ρυθμός δόσης από μία πηγή ακτινοβολίας είναι (γενικά) αντιστρόφως ανάλογος του τετραγώνου της απόστασης από αυτή: 2r
r
D D/4
ΕΛΛΗΝΙΚΗΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣwww.www.eeaeeeae.gr.gr
Θωράκιση από πηγή ακτινοβολίας
ΠλαστικόΠλαστικό
β
ΧαρτίΧαρτί ΜόλυβδοςΜόλυβδοςΜπετόνΜπετόν
ΧΧ
αα
γγ
ΕΛΛΗΝΙΚΗΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣwww.www.eeaeeeae.gr.gr
Παραδείγματα Μέτρων ΑκτινοπροστασίαςΠροέγκριση Κατασκευής
Μελέτη Ακτινοπροστασίας και υπολογισμού θωρακίσεων –Εγκρίνεται από την ΕΕΑΕ πριν την κατασκευή του εργαστηρίου.
ΕΛΛΗΝΙΚΗΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣwww.www.eeaeeeae.gr.gr
Παραδείγματα Μέτρων ΑκτινοπροστασίαςΠροστασία προσωπικού - Θωρακίσεις χειριστηρίου
Μολυβδούχοπέτασμα
Αξονικός τομογράφοςΜολυβδύαλος
Τηλεχειριζόμενο σύστημα (Α/γ – Α/σ)
ΕΛΛΗΝΙΚΗΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣwww.www.eeaeeeae.gr.gr
Παραδείγματα Μέτρων ΑκτινοπροστασίαςΑκτινοδιάγνωση
Μολυβδούχοπέτασμα
Ακτινοπροστατευτικήποδιά
Κολάροθυρεοειδούς
ΕΛΛΗΝΙΚΗΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣwww.www.eeaeeeae.gr.gr
Παραδείγματα Μέτρων ΑκτινοπροστασίαςΕπεμβατική Ακτινολογία
Πέτασμα οροφήςΑκτινοπροστατευτικά
γάντια
(Απαιτούνται πρόσθετα μέτρα λόγω του μεγάλου χρόνου και της φύσης των διαδικασιών)
Μολυβδούχαφωτοχρωμικάγυαλιά
ΕΛΛΗΝΙΚΗΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣwww.www.eeaeeeae.gr.gr
Παραδείγματα Μέτρων ΑκτινοπροστασίαςΠυρηνική Ιατρική
560 mGy/h
1 mGy/h
Tc-99m10 GBq10 ml
2 mm leadΕστία Εργασίας
ΕΛΛΗΝΙΚΗΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣwww.www.eeaeeeae.gr.gr
Παραδείγματα Μέτρων ΑκτινοπροστασίαςΠυρηνική Ιατρική
No shield
0.4 mSv/h
0.8 mSv/h
4.2 mSv/h
22 mSv/h
8 mSv/h
Shielded (2mm W)
0.004 mSv/h
0.01 mSv/h
0.04 mSv/h
0.16 mSv/h
6 mSv/h
400 MBq Tc-99m in 1 ml
Καλύπτρα Σύριγγας
ΕΛΛΗΝΙΚΗΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣwww.www.eeaeeeae.gr.gr
Παραδείγματα Μέτρων ΑκτινοπροστασίαςΔοσιμέτρηση Προσωπικού
• Μηνιαία καταγραφή των δόσεων
• Έλεγχος πρακτικών / ατυχημάτων
ΕΛΛΗΝΙΚΗΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣwww.www.eeaeeeae.gr.gr
Προστασία του εξεταζόμενου
Στόχος: Η ελαχιστοποίηση των δόσεων κατά τις εξετάσεις χωρίς απώλεια διαγνωστικής πληροφορίας.
• Χρήση σύγχρονου εξοπλισμού / μηχανημάτων
• Τακτικός ποιοτικός Έλεγχος
• Εκπαίδευση του προσωπικού
• Σύστημα αδειοδότησης
ΕΛΛΗΝΙΚΗΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣwww.www.eeaeeeae.gr.gr
Σας ευχαριστώ