SULAMA İLE GÜBRELEME

FERTİGASYON

Fertigasyon, bitki besin maddelerinin (sıvı veya katı gübrelerin) sulama sistemleri vasıtasıyla sulama suyu ile birlikte toprağa veya bitki kök bölgesine uygulanmasıdır.

Fertigasyonda gübrelerin tüm sulama sistemleri ile uygulanması mümkündür. Ancak, fertigasyon uygulaması son 20-25 yılda özellikle mikro sulama (damla, mini yağmurlama, mikro-jet v.b.) sistemleri ile çok hızlı bir şekilde gelişerek artmıştır.

Fertigasyon, aslında bütün sulama yöntemleri ile uygulanabilme imkanına sahiptir ancak, damla sulama yöntemi ile uygulanması nedeniyle damla sulama ile gübreleme şeklinde ifade edilmelidir.

FERTİGASYONUN AVANTAJ VE DEZAVANTAJLARI

• Fertigasyon, sulanan alanlarda aktif kökbölgesine besin elementlerinin doğru veüniform bir şekilde uygulanmasına olanaksağlamaktadır, bundan dolayı ürünlerinyetişme sezonu süresince istemiş olduklarıbesin elementlerinin yeterli miktar vekonsantrasyonda verilmesi mümkünolmaktadır.

• Uygulamanın temel dayanağı bitkide aşırı su isteği yaratmadan gereksinim duyulan su ve bitki besin elementlerini bitkiye sağlamaktır. Toprakta su ve besin elementlerinin kontrolusağlanarak yıkanma ve yüzey akış ile besin elementi kaybı önlenir.

• Yalnızca bitkinin bulunduğu kısım ıslatıldığı için su ve gübre tasarrufu sağlanırken, aynı zamanda bitkinin gereksinim duyduğu su ve besin elementleri de gelişme süresince karşılanmış olur .

• Fertigasyon yetiştiricilikte de bir takım avantajlar sağlamaktadır. Yetiştirilen bitkilerin gereksinimlerine göre gübreler istenen zamanda, istenen oran ve miktarda uygulanabilir.

• İş gücü ve zaman tasarrufu sağlanır. Ürünün verim ve kalitesi artar.

• Tuzlu koşullar altında doğru ve üniform bir uygulama yapılabilir . Kimyasal bileşiklerin uygun kullanımı, sıvı gübrelerin hızlı ve dengeli bir şekilde karışımı sağlanabilir. Çok az miktardaki mikro (iz) elementler doğru olarak uygulanabilir. Aksi halde bu elementleri tarlaya hassas olarak uygulamak çok zordur. Bitkinin canlılığı korunur, bitki patojenlerinin (hastalık) gelişimi geciktirilebilir.

•

Fertigasyon Sisteminin Dezavantajları

• Tesis ve bakım masrafları gerektirmesi• Kullanılan gübrelerin çözünebilir özellikte olması

nedeniyle fiyatlarının yüksek olması,• Suda tam olarak çözünmeyen gübrelerin sistemde

tıkanmalara neden olması,• Daha fazla bilgi ve dikkat gerektirmesidir.• Fertigasyon için öncelikle, sulama sistemlerine

ilave alet ve ekipman gerektirmesi ve bunların pahalı olması ilk yatırım masraflarının da yüksek olmasına neden olur.

Ayrıca, gübrelemede uygulama (enjeksiyon) ekipmanlarıve gübre tanklarının gerekliliği, bazı durumlarda kullanılanenjeksiyon sistemlerine bağlı olarak istenen konsantrasyonunsağlanmasının zorluğu, özellikle kimyasalların sulama suyuna geridönüşümünün önlenmesi ve uygun olmayan işletimsistemlerinde damlatıcıların tıkanması başlıca önemli kısıtlardır.Bunun yanında kullanıcıların yüksek düzeyde bilgi ve tecrübeliolmaları gerekmektedir.

Fertigasyonda toprakların katyon değişimkapasitesi, uygulanacak bitki besin elementlerinde katyon-anyondengesi, pH, su kalitesi ve tuzluluk düzeyi son derece önemlidir.Fertigasyon uygulama yöntemleri, gübre konsantrasyonununzamanla azaltılması, gübre konsantrasyonunun sabit düzeyde eşitaralıklarla uygulanması, gübrenin sabit ve aralıklı olarak sabitkonsantrasyonda uygulama şeklinde olabilir. Tüm buuygulamaların hangisinin uygun olacağı bitki ve toprak özellikleriyanında sulama yönetimi ve yapılacak araştırma sonuçlarına bağlıolarak değişebilir.

Fertigasyon uygulama sistemleri ise, bypass (basınçfarklılığı, tank sistemi), venturi (vakum) sistemi ve haricipompalar (hidrolik pompalar, santrifüj pompalar, silindirik-merdaneli pompalar)’dır.

Fertigasyonda, besin elementlerikaynağı olan tüm ticari gübreler birlikteuygulanmaz. Çünkü, kimi besin elementleribirbiri ile reaksiyona girerek sistem içindeçökelti oluşturabilmektedir. Buna örnekkalsiyumlu ve fosforlu gübrelerdir.

Bu nedenle, birlikte kullanılmamasıgereken gübrelerin fertigasyonu için ayrıgübre tankı kullanılması önerilir ya da aynıtankta farklı zamanlarda uygulanmasıgerekir .

FERTİGASYONDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN UYGULAMALAR

• Kimyasalların sisteme verilmesi (enjeksiyonu) mutlaka ince filtreden önce olmalıdır. Ancak kuvvetli asit veya çok düşük pH koşullarında filtrenin zarar görmemesi için filtreden sonra olabilir.

• Katı, suda eriyebilen gübrelerde, iyi bir karıştırma için çözelti kabının en fazla % 50-75’i gübre ile doldurulmalıdır.

• Sulama sisteminde gübre miktarı en fazla 5 g/L olmalıdır .

• Kalsiyum içeren bir bileşik ile sülfat içeren bir bileşik karıştırılmamalıdır. Çünkü sonuçta çözünmeyen jips karışımı oluşacaktır .

• Kimyasal enjeksiyon sistemlerinde geriye dönüşü önleyen ekipmanlar kullanılmalıdır (Çekvalfler).

• Fertigasyonda sulama suyunun kalitesi dikkate alınması gerekli önemli noktadır. Örneğin Ca+2, Mg+2 ve HCO3- (Bikarbonat) iyonlarınca zengin sulama suyunda; P içeren gübrelerin çözülmesi durumunda Ca ve Mg fosfatlar oluşarak çökelti oluşturur. Bu nedenle, Ca ve Mg içeriği yüksek sulama sularında fosfor ilavesi damlatıcıların tıkanmasına neden olur.

• Ağır metal içerikleri yüksek olan sularda da çökelti oluşumu sıkça görülen önemli bir sorundur. Kompoze gübreler ya da basit gübreler su ile karıştırıldıkları zaman suyun sıcaklığı düşer (endothermic effect), bu nedenle beklenenden daha az miktarda gübre çözünür ve çözünmeyen kısım dibe çökmektedir. Gübre çözeltisinin hazırlanmasından hemen sonra kullanılması durumunda gübre karıştırılan suyun sıcaklığının düşeceği anımsanarak çözünen gübre miktarının azalacağı dikkate alınmalıdır.

Sonuç Özellikle su ve gübreyi daha verimli kullanım açısından

oldukça etkili bir yöntem olan fertigasyon, etkili kullanıldığında bitkisel üretimde verim ve kalitede

önemli derecede artışların yanı sıra daha az miktarda kimyasal gübre kullanımına neden olmakta dolayısıyla

ekonomik bir boyut kazanmaktadır.

Ayrıca daha az gübre kullanımı ile özellikle yeraltı sularına yıkanma ile besin maddesi kaybı ve bu sayede

de kirlilik azalmaktadır. İlk yatırım maliyeti yüksek olmasına rağmen, fertigasyon uzun vadede hem gübre ve su tüketim hem de verim ve çevre açısından daha

yararlı bir yöntemdir.

Teşekkürler