ferran adrià: creativity de beeldende kunsten, maar …...kamer 1 el bulli toeristische kaart, 1970...

15
10.3 — 3.7.2016 Notes on Creativity Ferran Adrià: Ferran Adrià: Notes on Creativity is onder- deel van het Marres programma gewijd aan de zintuigen. Dit programma onderzoekt de beeldende kunsten, maar ook zintuiglijke reflexen, mentale condities en lichaams- kennis. Notes on Creativity richt zich op Adrià’s consistente en radicale aanpak van het zintuig van de smaak. Het toont de belangrijke relatie in zijn werk tussen zintuiglijke waarneming en het creatieve proces.

Upload: others

Post on 06-May-2020

3 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: Ferran Adrià: Creativity de beeldende kunsten, maar …...Kamer 1 El Bulli toeristische kaart, 1970 Bord minigolfbaan baai van Montjoy, 1962 Terras El Bulli, 1964 Johan Cruijff bezoekt

10.3

— 3

.7.2

016

Not

es o

n

Cre

ativ

ity

Ferr

an A

drià

:Fe

rran

Adr

ià: N

otes

on

Cre

ativ

ity

is o

nder

­de

el v

an h

et M

arre

s pr

ogra

mm

a ge

wijd

aan

de

zin

tuig

en. D

it p

rogr

amm

a on

der z

oekt

de

bee

lden

de k

unst

en, m

aar

ook

zint

uigl

ijke

refl

exen

, men

tale

con

diti

es e

n lic

haam

s­ke

nnis

. Not

es o

n C

reat

ivit

y ri

cht

zich

op

Adr

ià’s

con

sist

ente

en

radi

cale

aan

pak

van

het

zint

uig

van

de s

maa

k. H

et t

oont

de

bela

ngri

jke

rela

tie

in z

ijn w

erk

tuss

en

zint

uigl

ijke

waa

rnem

ing

en h

et c

reat

ieve

pr

oces

.

Page 2: Ferran Adrià: Creativity de beeldende kunsten, maar …...Kamer 1 El Bulli toeristische kaart, 1970 Bord minigolfbaan baai van Montjoy, 1962 Terras El Bulli, 1964 Johan Cruijff bezoekt

Kam

er 1

El Bulli toeristische kaart, 1970

Bord minigolfbaan baai van Montjoy, 1962

Terras El Bulli, 1964 Johan Cruijff bezoekt El Bulli, 1976

Food for Thought, Thought for Food: A Reflection on the Creative Universe of Ferran Adria, 2009

Laatste menu met aantekeningen, 2011

Cover New York Times, foto Pepo Segura, 1999

El Bulli logo

Marketta Schilling met, vlnr: Ferran Adrià, chef kok Christian Lutaid en maître Juli Soler, 1984

Menu, 1977

— D

e ge

schi

eden

is

van

El B

ulli

In 19

61 o

pend

en M

arke

tta

en H

ans

Schi

lling

een

min

i­go

lfbaa

n in

de

buur

t van

Ro

ses,

een

bad

plaa

tsje

ten

noor

den

van

Barc

elon

a. N

og

geen

jaar

late

r ver

ande

rden

zi

j het

in e

en b

ar e

n no

emde

n

het E

l Bul

li, n

aar h

un b

ul do

g­ge

n. E

l Bul

li w

erd

een

echt

re

stau

rant

doo

r de

aans

telli

ng

van

de F

rans

e ch

ef­k

ok

Jean

­Lou

is N

eich

el, d

ie

het r

esta

uran

t in

1976

een

M

iche

lin­s

ter b

ezor

gde.

In

1984

voe

gde

Ferr

an A

drià

zic

h bi

j het

team

en

drie

jaar

late

r w

erd

hij c

hef d

e cu

isin

e. G

e­du

rend

e de

daa

rop v

olge

nde

25 ja

aron

twik

keld

en A

drià

en

zijn

team

bijn

a 20

00 n

ieuw

e ge

rech

ten,

een

gro

ot a

anta

l ni

euw

e te

chni

eken

, nie

uw

tafe

l­ en

koo

kger

ei e

n ni

euw

e m

etho

des

om te

sni

jden

, m

ixen

en

vrie

zen.

Hun

wer

k w

erd

in 19

97 b

ekro

ond

met

ee

n de

rde

Mic

helin

­ste

r. V

ijf

keer

riep

Res

taur

ant M

agaz

ine

El B

ulli

uit t

ot b

este

rest

aura

nt

van

de w

erel

d. A

drià

’s un

ieke

st

ijl tr

ok d

e aa

ndac

ht v

an d

e ku

nstw

erel

d.

Het

resu

lteer

de in

een

uitn

o­di

ging

om

dee

l te

nem

en a

an

Doc

umen

ta 12

. In

2011

slo

ot

het r

esta

uran

t zijn

deu

ren.

Si

ndsd

ien

wer

ken

Adr

ià e

n zi

jn te

am a

an ta

lrijk

e pr

ojec

­te

n di

e al

lem

aal z

ijn g

ewijd

aa

n he

t in

kaar

t bre

ngen

van

he

t cre

atie

ve p

roce

s da

t de

sleu

tel z

al v

orm

en to

t de

hero

peni

ng v

an S

ticht

ing

El

Bul

li in

Ros

es in

201

7.

Page 3: Ferran Adrià: Creativity de beeldende kunsten, maar …...Kamer 1 El Bulli toeristische kaart, 1970 Bord minigolfbaan baai van Montjoy, 1962 Terras El Bulli, 1964 Johan Cruijff bezoekt

— B

ordd

iagr

amm

en

Bij h

et u

itvin

den

van

nieu

we

gere

chte

n m

aakt

en A

drià

en

zijn

team

geb

ruik

van

een

m

etho

de w

aarb

ij id

eeën

op

papi

er w

erde

n ui

tgew

erkt

. D

oor e

en g

erec

ht te

sch

etse

n,

visu

alis

eerd

e A

drià

de

smaa

k en

opm

aak,

som

s no

g vó

ór

prec

ies

vast

ston

d ui

t wel

ke

ingr

edië

nten

het

ger

echt

be

ston

d. D

e bo

rddi

agra

men

uit

de ja

ren

2000

– 2

004

illus

trer

en d

eze

met

hode

.

— K

aart

van

het

cul

inai

re

proc

es

Adr

ià g

ebru

ikte

vaa

k sc

hem

a­tis

che

teke

ning

en, g

rafie

ken

en a

nder

e vi

suel

e hu

lpm

id­

dele

n om

pro

cess

en e

n or

gani

sato

risch

e m

etho

den

in

de

keuk

en te

ver

duid

elijk

en.

Dit

diag

ram

laat

de

vers

chil­

lend

e fa

sen

in h

et c

ulin

aire

pr

oces

van

kok

tot e

ter z

ien.

Bo

vena

an d

e tr

ap h

angt

ee

n tw

eede

dia

gram

. Het

is

een

pira

mid

edia

gram

met

vi

er la

gen

van

crea

tivite

it.

De

onde

rste

is g

ewijd

aan

he

t kok

en n

aar b

esta

ande

re

cept

en e

n de

bov

enst

e aa

n de

cre

atie

van

nie

uwe

tech

niek

en e

n co

ncep

ten.

Kam

er 2

Kam

er 3

Borddiagram, c.2000 – 2004

Borddiagram, c.2000 – 2004

Ferran Adrià, Kaart van het culinaire proces, 2013

Page 4: Ferran Adrià: Creativity de beeldende kunsten, maar …...Kamer 1 El Bulli toeristische kaart, 1970 Bord minigolfbaan baai van Montjoy, 1962 Terras El Bulli, 1964 Johan Cruijff bezoekt

— M

enuv

oorb

erei

ding

De

in d

eze

zaal

get

oond

e m

enu’

s zi

jn h

et p

rodu

ct

van

een

uite

rst n

auw

keur

ig

proc

es v

an e

xper

imen

tere

n en

per

fect

ione

ren.

De

op d

e w

and

gepi

nde

lijst

en b

evat

ten

voor

bere

iden

de n

otiti

es.

De

voor

bere

idin

g va

n he

t m

enu

bego

n m

et h

et o

pste

l­le

n va

n lij

sten

en

sche

tsen

va

n al

le e

lem

ente

n w

aaru

it ko

ken

best

aat o

m z

e ve

rvol

­ge

ns te

geb

ruik

en o

m te

ko

men

tot s

maa

kcom

bina

ties,

be

reid

ings

wijz

en, t

echn

ie­

ken

en g

arne

ring,

waa

ruit

mog

elijk

een

nie

uw g

erec

ht

onts

tond

. De

lijst

en e

n sc

het­

sen

vorm

den

de b

asis

van

El

Bul

li’s

bero

emde

ger

echt

en

zoal

s ha

rtig

ijs,

de

obul

ato

en

El B

ulli’

s be

roem

de s

feris

che

olijv

en.

— V

erdw

ijnen

de R

avio

li (fi

lmfr

agm

ente

n)

Dez

e fr

agm

ente

n la

ten

de

ont

wik

kelin

g zi

en v

an

El B

ulli’

s be

faam

de v

erdw

ij­ne

nde

ravi

oli­g

erec

ht, b

egin

­ne

nd m

et d

e on

tdek

king

van

de

Jap

anse

obu

lato

(tra

ns­

para

nte,

eet

bare

vel

letje

s) e

n ei

ndig

end

met

een

ger

echt

da

t dee

l uitm

aakt

e va

n he

t m

enu

van

2009

.

Kam

er 4

Kam

er 5

— D

esig

ns v

an k

ookg

erei

en

pic

togr

amm

en

In 2

001 b

egon

de

sam

en­

wer

king

tuss

en E

l Bul

li en

de

ont

wer

pers

Luk

i Hub

er

en M

arta

Mén

dez

Blay

a.

Voor

Adr

ià k

onde

n on

t­w

ikke

linge

n in

sm

aak

niet

ge

real

isee

rd w

orde

n zo

nder

on

twik

ke lin

gen

in d

esig

n.

Des

ign

maa

kte

nam

elijk

pr

ecis

ie e

n co

ntin

uïte

it in

de

prod

uctie

van

nie

uwe

smak

en

mog

elijk

. De

sam

enw

erki

ng

met

Hub

er le

idde

tot t

ient

al­

len

ontw

erpe

n vo

or s

ervi

es,

zilv

erw

erk,

koo

kger

ei e

n ke

uken

appa

rate

n.

Menu voorbereidingen getoond in El Bulli lab

Menu, 1993

Menu, 2006

Boorverlengstuk voor suikergaren, 2005

Zeeflepels, 2003

PVC buis voor 2m lange spaghetto, 2003

Gra

fisch

vor

mge

ver

Mar

ta M

énde

z Bl

aya

wer

d do

or E

l Bul

li aa

nget

rokk

en

voor

de

vorm

gevi

ng v

an

hun

alge

men

e ca

talo

gus.

Ze

ontw

ierp

pic

togr

amm

en e

n vi

suel

e vo

orst

ellin

gen

voor

de

cla

ssifi

cerin

g va

n pr

oduc

­te

n di

e ge

brui

kt w

erde

n in

he

t ate

lier e

n he

t res

taur

ant.

D

e vo

edse

lsym

bole

n w

erde

n ge

brui

kt v

oor d

e in

delin

g va

n de

ver

schi

llend

e pr

oduc

t­fa

mili

es. Z

e vo

rmde

n oo

k

een

hulp

mid

del b

ij he

t ach

­te

rhal

en v

an d

e ev

olut

iona

ire

anal

yse

van

de re

cept

en.

Page 5: Ferran Adrià: Creativity de beeldende kunsten, maar …...Kamer 1 El Bulli toeristische kaart, 1970 Bord minigolfbaan baai van Montjoy, 1962 Terras El Bulli, 1964 Johan Cruijff bezoekt

Mar

ta M

énde

z B

laya

, pi

ctog

ram

men

, 20

01 –

20

03

Wat

ers

Blo

emen

Vle

es

Kav

iaar

en

soor

tgel

ijk

Olie

ën e

n an

dere

pl

anta

ardi

ge v

ette

nB

loem

, zet

mee

l en

gri

esm

eel

Ger

ookt

vo

edse

lA

ugur

ken

en

gepe

keld

e gr

oent

en

Sauz

en e

n co

ndim

ente

n

And

er

Padd

esto

elen

en

tru

ffel

s

Ver

se k

ruid

en

Gev

ogel

te

Gis

t en

gi

stst

offe

n

Suik

ers

Wor

sten

Jam

s en

co

nser

ven

Wee

kdie

ren

Org

aanv

lees

van

ze

edie

ren

Vru

chte

n en

be

ssen

Spru

iten

Wild

gev

ogel

te

Cac

ao e

n de

riva

ten

Gez

oute

n pr

oduc

ten

Prod

ucte

n

uit

blik

Like

uren

, ste

rke ­

en

ande

re d

rank

en

And

ere

zeed

iere

n

Gra

nen

Not

en

Org

aanv

lees

van

ge

voge

lte

Bot

er e

n an

der

dier

lijk

vet

Zou

ten

Scha

aldi

eren

Broo

d en

and

ere

deeg

war

en

Sapp

en e

n fr

isse

dr

anke

n

Zee

wie

r

Ged

roog

de

peul

vruc

hten

Wild

Eier

en

Vis

Azi

jnen

Ged

roog

de e

n ge

conf

ijte

vruc

hten

Ver

se e

n ge

droo

gde

past

a’s

Wijn

en

Zad

en

Gas

sen

Foie

gra

sK

aas,

mel

k en

and

ere

zuiv

elpr

oduc

ten

Stab

ilisa

tore

n en

ge

lati

nes

Ged

roog

de e

n ge

vrie

sdro

ogde

pro

duct

en

Ged

roog

de

krui

den

Infu

sies

en

koff

ie

Gro

ente

n

Page 6: Ferran Adrià: Creativity de beeldende kunsten, maar …...Kamer 1 El Bulli toeristische kaart, 1970 Bord minigolfbaan baai van Montjoy, 1962 Terras El Bulli, 1964 Johan Cruijff bezoekt

Bee

lden

: Fer

ran

Adr

ià, D

e cu

linai

re

evol

utie

theo

rie,

tek

enin

gen,

20

13

Ferran Adrià, creatieve pyramide, 2013

— D

e cu

linai

re e

volu

tie­

theo

rie

Adr

ià: “

Ik h

ad e

en v

erfd

oos

cade

au g

ekre

gen.

Op

een

dag

besl

oot i

k ee

n st

oryb

oard

te

mak

en v

an d

e ge

schi

eden

is

van

het k

oken

[...]

”. D

e hi

erui

t vo

ortv

loei

ende

ser

ie il

lus­

tree

rt d

e cu

linai

re e

volu

tie­

theo

rie v

an A

drià

. De

serie

be

gint

sym

bolis

ch m

et d

e oe

rkna

l, sc

hets

t een

theo

rie

van

wat

de

prim

itiev

e m

ens

at, t

oont

het

ver

zam

elen

van

vo

edse

l doo

r pla

nten

eter

s

en d

e co

nsum

ptie

van

vle

es,

de o

ntde

kkin

g en

beh

eers

ing

va

n vu

ur, e

n de

eer

ste

vorm

en

van

land

bouw

en

veet

eelt.

Kam

er 6

Page 7: Ferran Adrià: Creativity de beeldende kunsten, maar …...Kamer 1 El Bulli toeristische kaart, 1970 Bord minigolfbaan baai van Montjoy, 1962 Terras El Bulli, 1964 Johan Cruijff bezoekt

— N

otiti

eboe

kjes

ove

r cr

eativ

iteit

en D

NA

­ te

keni

ngen

Jare

nlan

g he

eft A

drià

not

i­tie

boek

en v

olge

schr

even

m

et u

it he

t lab

afk

omst

ige

idee

ën, a

an d

e ha

nd w

aarv

an

nieu

we

tech

niek

en, c

once

p­te

n, g

erec

hten

en

inno

vatie

ve

bere

idin

gsm

etho

den

wer

den

ontw

ikke

ld. A

drià

had

gee

n fa

vorie

t koo

kger

eeds

chap

, m

aar w

el a

ltijd

een

pot

lood

bi

j de

hand

. Als

er g

een

no­

ti tie

boek

voo

rhan

den

was

, ge

brui

kte

hij b

riefp

apie

r van

ho

tels

of p

apie

ren

serv

ette

n om

zijn

idee

ën v

ast t

e le

ggen

. D

eze

velle

n pa

pier

vor

men

ee

n de

el v

an d

e na

late

nsch

ap

van

de c

reat

ieve

met

hode

va

n El

Bul

li.

— F

ilm: G

ereo

n W

etze

l,

Coo

king

in P

rogr

ess

(201

0)

Duu

r: 14

8 m

in.

De

Dui

tse

regi

sseu

r Ger

eon

Wet

zel v

olgd

e ee

n ja

ar la

ng

het r

itme

en h

et p

roce

s va

n he

t El

Bul

li re

stau

rant

en

lab.

De

film

toon

t hoe

ont

wer

p, d

isci

­pl

ine

en w

eten

scha

p in

Adr

ià’s

keuk

en n

et z

o be

lang

rijk

war

en

als

kuns

tena

arsc

hap,

insp

iratie

en

ser

endi

pite

it.

Kam

er 8

Beel

den:

Fer

ran

Adr

ià, D

NA

teke

ning

en

Bee

lden

: Ger

eon

Wet

zel,

Coo

king

in

Prog

ress

(20

10),

sti

lls

Kam

er 7

Page 8: Ferran Adrià: Creativity de beeldende kunsten, maar …...Kamer 1 El Bulli toeristische kaart, 1970 Bord minigolfbaan baai van Montjoy, 1962 Terras El Bulli, 1964 Johan Cruijff bezoekt

— S

maa

kvor

mge

ving

Vijf

entw

intig

jaar

lang

ex

pe rim

ente

erde

n A

drià

en

zijn

team

met

invl

oede

n ui

t ver

schi

llend

e di

scip

lines

, w

at re

sulte

erde

in e

en o

ver­

wel

dige

nd a

rsen

aal a

an

kook

­ en

eetg

erei

. El B

ulli

lie

t een

one

indi

ge h

oeve

el­

heid

bor

den

ontw

erpe

n va

n al

lerle

i afm

etin

gen

en m

ate­

riale

n, z

oals

por

sele

in, g

las,

le

iste

en e

n pa

pier

, om

aan

sp

ecifi

eke

voor

waa

rden

voo

r he

t beh

oud

van

smaa

k, v

orm

en

text

uur t

e vo

ldoe

n.

Het

rest

aura

nt g

af o

pdra

cht

voor

het

ont

wer

p va

n m

etal

en

houd

ers

voor

het

opd

iene

n va

n ni

euw

e ge

rech

ten,

hel

­le

nde

glaz

en b

eker

s en

lepe

ls

met

gat

en e

n kr

uide

nhou

ders

om

geu

ren

te la

ten

uitk

omen

en

talri

jke

ande

re k

ook­

en

tafe

latt

ribut

en o

m d

e sm

aak

van

gere

chte

n op

timaa

l tot

hu

n re

cht t

e la

ten

kom

en.

Daa

rnaa

st e

xper

imen

teer

de

El B

ulli

met

ver

schi

llend

e sn

ij­m

etho

den

en k

leiv

orm

en o

m

de e

xact

e m

aten

van

div

erse

in

gred

iënt

en o

p he

t bor

d

te b

epal

en.

El Bulli team, plasticine voedselmodellen, 1994Fransesc Guillamet & Bob Noto, Interieur van El Bulli keuken, 2005

Bowls van goud glas, foto Renée Roukens

Bordje met vierkant rooster, 2007, foto Marc Cuspinera Prototype blauw bord, 2006, foto Renée Roukens

Barok bowl, 2007, foto Marc Cuspinera

Prototype grid bord, 2007 foto Renée Roukens

Kam

er 9

Page 9: Ferran Adrià: Creativity de beeldende kunsten, maar …...Kamer 1 El Bulli toeristische kaart, 1970 Bord minigolfbaan baai van Montjoy, 1962 Terras El Bulli, 1964 Johan Cruijff bezoekt

— A

rchi

ef: S

ticht

ing

El B

ulli

Na

slui

ting

van

het r

esta

uran

t w

erd

de S

ticht

ing

El B

ulli

opge

richt

om

de

crea

tieve

in

nova

ties

die

El B

ulli

heef

t vo

ortg

ebra

cht n

ader

te a

na ­

lyse

ren,

te c

ateg

oris

eren

en

ver

der t

e on

twik

kele

n.

De

stic

htin

g st

artt

e he

t El

Bul

li­la

b in

Bar

celo

na,

een

bure

au w

aar o

nder

zoek

w

ordt

ged

aan

naar

het

cr

ea tiv

iteits

proc

es e

n w

aar

Bulli

pedi

a, e

en d

atab

ank

vo

or g

astr

onom

isch

e ke

n­ni

s, w

ordt

ont

wik

keld

. De

proj

ecte

n en

reik

wijd

te v

an

dit l

ab v

orm

en e

en lo

gisc

he

voor

tzet

ting

van

Adr

ià’s

zoek

­to

cht n

aar w

eten

scha

ppel

ijke

met

hode

s om

daa

rmee

het

cr

eatie

ve p

roce

s te

doo

rgro

n­de

n en

in k

aart

te b

reng

en.

Kam

er 10

Zwarte houder met gaten, 2005 foto Marc Cuspinera

Tafelglaswerk, 2006, foto Marc Cuspinera Schaaltje van verfrommeld metaal, 2007, foto Marc Cuspinera

Stichting El Bulli en The Drawing Center, 1846 (2013), still

El Bulli, Algemene catalogus, 2005 – 2011

Tafelglaswerk, 2006, foto Marc Cuspinera

— F

ilm: S

ticht

ing

El B

ulli

en

The

Dra

win

g C

ente

r, 1846

(2

013)

Duu

r: 8

7 m

in.

De

film

1846

is g

enoe

md

na

ar h

et a

anta

l ger

echt

en

dat A

drià

aan

het

voc

abul

aire

va

n de

gas

tron

omie

hee

ft to

e­ge

voeg

d. H

et is

teve

ns e

en

verw

ijzin

g na

ar h

et g

eboo

rte­

jaar

van

de

bero

emde

Fra

nse

chef

­kok

Geo

rges

Aug

uste

Es

coffi

er. D

e fil

m la

at a

lle

1846

ger

echt

en z

ien

die

in

de p

erio

de 19

87­2

011 i

n

El B

ulli

zijn

ges

erve

erd.

De

film

hee

ft v

ier s

ound

trac

ks:

een

is e

en m

uzie

kstu

k va

n M

anto

vani

geï

nspi

reer

d do

or e

en d

iner

bij

El B

ulli.

De

ande

re b

esta

an u

it ge

luid

en

uit d

e ke

uken

en

omge

ving

va

n El

Bul

li.

Page 10: Ferran Adrià: Creativity de beeldende kunsten, maar …...Kamer 1 El Bulli toeristische kaart, 1970 Bord minigolfbaan baai van Montjoy, 1962 Terras El Bulli, 1964 Johan Cruijff bezoekt

SM

AA

K S

CH

ETS

EN

Inte

rvie

w m

et F

erra

n A

drià

De

afge

lope

n ja

ren

ontm

oett

e ik

Fe

rran

Adr

ià r

egel

mat

ig t

er v

oor b

e rei

­di

ng v

an d

e te

ntoo

nste

lling

in M

arre

s.

De

ont m

oet i

ngen

von

den

plaa

ts in

het

gr

ote

onde

rzoe

ksla

b da

t en

kele

jare

n ge

lede

n do

or A

drià

aan

de

Cal

le M

exic

o in

Bar

celo

na w

erd

opge

zet

in e

en o

ude

park

eerg

arag

e. H

et la

b bi

edt

plaa

ts a

an

een

uitg

ebre

id t

eam

bes

taan

de u

it

ex­w

erkn

emer

s va

n El

Bul

li, t

eam

s va

n st

uden

ten

en jo

nge

pro f

essi

onal

s.

Ze

wer

ken

in g

roep

jes

in c

lust

ers

van

bure

aus,

in e

en d

oolh

of v

an t

ient

alle

n pi

epsc

huim

en p

rikb

orde

n m

et t

axon

o­m

isch

e lij

sten

, cre

ativ

itei

ts di

agra

mm

en,

men

u’s,

sch

etse

n en

fot

o’s.

Dit

is d

e m

achi

neka

mer

voo

r he

t cr

eati

vite

its­

onde

rzoe

k da

t de

bra

ndst

of le

vert

voo

r de

her

open

ing

van

El B

ulli

in 2

017

.

De

voor

bere

idin

g is

, zoa

ls a

lles

wat

de

Cat

alaa

nse

chef

­kok

doe

t, g

edeg

en e

n al

omva

tten

d. O

nder

zoek

stea

ms

duik

en

in d

e hi

stor

ie v

an E

l Bul

li, c

reër

en

een

enor

me

kenn

isda

taba

se in

een

‘B

ullip

edia

’, sp

itte

n na

ar c

ulin

aire

ge

schi

eden

is, i

nclu

sief

oer

oude

re

cept

en u

it k

loos

term

anus

crip

ten,

en

bed

enke

n ni

euw

e pr

ojec

ten

met

pa

rtne

rs, w

aar o

nder

Dom

Pér

igno

n

en W

alt

Dis

ney.

Tijd

ens

elk

bezo

ek

maa

k ik

ken

nis

met

nie

uwe

expe

rts,

ni

et a

lleen

op

culin

air

gebi

ed, m

aar

oo

k op

het

geb

ied

van

ontw

erp,

w

isku

nde,

filo

sofi

e en

pre

sent

atie

.

We

bezo

eken

El B

ulli

Talle

r, he

t la

bo­

rato

rium

waa

r A

drià

en

zijn

tea

m

nieu

we

gere

chte

n he

bben

uit

gevo

nden

, de

mar

kt w

aar

zij h

un in

gred

iënt

en

koch

ten,

en

het

arch

ief

waa

r ik

his

to­

risc

h m

ater

iaal

von

d ui

t de

vro

ege

ja

ren

’60,

toe

n he

t D

üsse

ldor

fs e

cht p

aar

Han

s en

Mar

kett

a Sc

hilli

ng E

l Bul

li op

rich

tten

; eer

st a

ls m

inig

olf p

ark

en

late

r al

s st

rand

bar

voor

loka

le d

uike

rs.

Tijd

ens

onze

ont

moe

ting

en g

eeft

A

drià

mij

onve

rmoe

ibaa

r ui

tleg

ove

r

het

them

a va

n de

cre

ativ

itei

t da

t he

m

al z

o la

ng b

ezig

houd

t. H

ij vo

ert

mij

door

zijn

pri

kbor

dend

oolh

of w

aari

n

alle

det

ails

ove

r he

t D

NA

van

cre

ati­

vite

it t

e vi

nden

zijn

en

conf

ron t

eert

m

ij m

et z

ijn n

ieuw

e in

zich

ten,

vaa

k in

de

vor

m v

an v

rage

n. K

an ik

hem

zeg

gen

wan

neer

kok

en o

ntst

ond?

Wee

t ik

het

ve

rsch

il tu

ssen

sti

jl en

tec

hnie

k? W

aar

denk

ik d

at e

en b

epaa

ld d

iagr

am o

ver

gaat

? H

ij ko

mt

iede

re k

eer

wee

r to

t de

co

nclu

sie

dat

alle

ant

woo

rden

hie

r w

el

te v

inde

n zi

jn, m

aar

dat

niem

and

het

hele

maa

l doo

rgro

nden

kan

.

De

prik

bord

en il

lust

rere

n ee

n es

sen­

tiee

l ond

erde

el v

an A

drià

’s c

reat

ieve

pr

oces

: zijn

gew

oont

e om

te

visu

ali­

sere

n vo

orda

t hi

j met

kok

en b

egin

t.

Teke

nen

bied

t he

m e

en v

ocab

ulai

re

voor

de

keuk

en e

n ee

n sl

eute

l voo

r

zijn

den

ken.

Adr

ià t

eken

t ge

dure

nde

het

hele

inte

rvie

w.

Val

enti

jn B

yvan

ck: H

et d

oel v

an d

it

inte

rvie

w is

om

inzi

cht

te v

ersc

haff

en

in d

e zi

ntui

glijk

e w

erel

d di

e on

tsta

at

wan

neer

je k

ookt

en

teke

nt; e

en s

amen

­sm

elti

ng v

an d

e vi

suel

e w

erel

d en

de

wer

eld

van

de s

maa

k.

Ferr

an A

drià

: De

met

hode

die

jij

besc

hrijf

t is

geb

asee

rd o

p w

at w

e ‘m

enta

le s

maa

kzin

’ noe

men

. (hi

j tek

ent)

A

ls ik

een

asp

erge

en

een

garn

aal

teke

n, d

an p

roef

ik d

e sm

aak

en v

oel

ik d

e te

xtuu

r, o

mda

t ik

ze

al z

o va

ak

heb

gege

ten.

De

vraa

g is

: hoe

com

bi­

neer

je v

ersc

hille

nde

prod

ucte

n en

sa

men

stel

linge

n. D

at d

oen

we

door

te

tek

enen

. We

will

en a

sper

ge m

et

garn

aal c

ombi

nere

n: k

an d

at?

VB

: Pro

ef je

de

com

bina

tie

terw

ijl

je t

eken

t?

FA: J

a.

(h

ij te

kent

tw

ee c

irke

ls)

Dit

zijn

tw

ee b

ewer

king

en w

aaru

it w

e ee

n ge

rech

t sa

men

stel

len.

De

eers

te

staa

t vo

or d

e co

mbi

nati

e, d

e tw

eede

vo

or h

et c

once

pt. I

n he

t la

atst

e ge

val

creë

er je

het

con

cept

, het

alg

emen

e id

ee. D

e ee

rste

is m

eer

een

colla

ge.

Elk

gere

cht

kom

t in

een

aan

tal s

tapp

en

tot

stan

d. E

lke

stap

ken

t zi

jn e

igen

pr

oces

. Dit

is ie

ts w

at w

e he

bben

on

tdek

t op

het

mom

ent

dat

we

tent

oon­

stel

linge

n zi

jn g

aan

mak

en. E

lk p

roje

ct

dat

we

hebb

en g

edaa

n, e

en g

erec

ht,

een

men

u, d

e vo

rmge

ving

van

de

men

ukaa

rt, d

e ou

tfit

van

de

ober

s,

een

bord

, een

stu

k ge

reed

scha

p of

Stichting El Bulli en The Drawing Center, 1846 (2013), still

El Bulli lab, Calle Mexico, 2016

Page 11: Ferran Adrià: Creativity de beeldende kunsten, maar …...Kamer 1 El Bulli toeristische kaart, 1970 Bord minigolfbaan baai van Montjoy, 1962 Terras El Bulli, 1964 Johan Cruijff bezoekt

Ferran Adrià, tekening gemaakt tijdens interview, 18 dec 2015

Page 12: Ferran Adrià: Creativity de beeldende kunsten, maar …...Kamer 1 El Bulli toeristische kaart, 1970 Bord minigolfbaan baai van Montjoy, 1962 Terras El Bulli, 1964 Johan Cruijff bezoekt

een

boek

, was

geb

asee

rd o

p he

t cr

ea­

tiev

e pr

oces

. En

alle

s pa

st in

het

con

­ce

pt pl

an. D

at is

waa

r w

e in

het

lab

mee

be

zig

zijn

. Er

ligge

n du

izen

den

pro­

ject

en k

laar

om

afg

eron

d te

wor

den.

De

ontw

ikke

ling

van

deze

pro

ject

en le

vert

w

eer

nieu

we

crea

tiev

e pr

oces

sen

op.

VB

: Waa

r be

ginn

en d

eze

proj

ecte

n?

FA: E

en g

erec

ht k

an b

egin

nen

met

een

sm

aak

of e

en t

extu

ur. M

aar

er is

alt

ijd

een

zint

uigl

ijke

prik

kel w

aar

de r

est

op

wor

dt g

ebas

eerd

. Ete

n is

een

zin

tuig

­lij

ke a

ange

lege

nhei

d. A

lle z

intu

igen

zi

jn e

rbij

betr

okke

n. H

et is

de

mee

st

com

plex

e di

scip

line

in d

e w

erel

d.

Daa

rom

hee

ft n

og n

iem

and

zich

er

aan

gew

aagd

om

ove

r de

zin

tuig

lijke

be

gins

elen

erv

an t

e sc

hrijv

en. H

et

enig

e be

lang

rijk

e w

erk

dat

ik k

en

is P

hysi

olog

ie d

u go

ût v

an B

rilla

Sava

rin

uit

1810

.

VB

: Tek

enen

is e

en m

anie

r om

te

begi

nnen

. Het

is z

intu

iglij

k. M

aar

het

is

ook

een

man

ier

om t

e or

dene

n. Z

elfs

ti

jden

s di

t in

terv

iew

ben

je a

an h

et

teke

nen

om je

ver

haal

te

verd

uide

lijke

n.

FA: W

e w

erke

n m

et o

ngri

jpba

re d

inge

n.

Dat

dw

ingt

mij

om t

e vi

sual

iser

en. I

k ka

n ni

et e

lk id

ee p

roev

en. V

oor

mij

is

sche

tsen

een

man

ier

van

visu

alis

eren

en

ord

enen

. Met

dez

e sc

hets

en o

rden

en

bouw

ik e

en w

erel

d. E

en s

child

er s

chep

t ee

n sc

hild

erij.

Ik s

chep

een

ger

echt

.

(hi

j gaa

t do

or m

et t

eken

en)

VB

: Tek

ende

je o

ok a

l voo

rdat

je m

et

koke

n be

gon?

FA: N

ee, d

at w

as n

iet

nodi

g. T

eken

en

was

een

gev

olg

van

de k

euze

voo

r he

t ko

ken.

Ik w

ist

niet

hoe

ik a

nder

s ee

n id

ee k

on a

anpa

kken

. Ik

noem

sch

etse

n th

eore

tisc

he c

reat

ivit

eit.

VB

: In

een

inte

rvie

w h

eb je

gez

egd

da

t he

t ni

et je

bed

oelin

g w

as o

m k

ok

te w

orde

n. H

et h

ad d

us z

o ku

nnen

zijn

da

t je

sch

etse

n ge

brui

kte

om je

een

vo

orst

ellin

g te

kun

nen

mak

en v

an

ande

re v

akke

n.

FA: N

a ve

rloo

p va

n ti

jd k

rijg

je e

en

bred

ere

kijk

op

zake

n w

aard

oor

je b

eter

ku

nt a

naly

sere

n. H

et is

vre

emd.

Ik h

eb

nooi

t be

dach

t w

at ik

wild

e w

orde

n.

Pic

asso

wild

e P

icas

so z

ijn, M

iró

wild

e M

iró

zijn

en

Mes

si w

ilde

Mes

si z

ijn. I

k he

b m

e no

oit

inge

beel

d da

t ik

iets

zou

w

orde

n. H

et is

moe

ilijk

uit

te

legg

en.

Ik h

eb m

ijzel

f cr

eati

vite

it a

ange

leer

d.

Ik w

as g

een

crea

tief

per

soon

. Vra

ag

maa

r aa

n m

ijn o

uder

s. Ik

was

nor

maa

l. G

rapp

ig g

enoe

g w

as m

ijn b

roer

Alb

ert

prec

ies

zo.

VB

: In

de W

este

rse

sam

enle

ving

wor

dt

crea

tivi

teit

als

een

bel

angr

ijke

met

hode

ge

zien

om

te

inno

vere

n en

suc

cesr

ijk

te z

ijn. H

eeft

dit

invl

oed

op jo

uw

fasc

inat

ie v

oor

crea

tivi

teit

? FA

: Ik

denk

nie

t da

t je

dat

moe

t ve

ral­

ge m

enis

eren

. We

zijn

alle

maa

l kin

dere

n va

n on

ze v

ader

en

moe

der.

Men

sen

zijn

zo v

ersc

hille

nd. I

k be

n ge

ïnte

ress

eerd

in

kok

en e

n in

het

cre

a tie

ve p

roce

s.

Mis

schi

en is

het

nie

t po

litie

k co

rrec

t om

te

zegg

en, m

aar

men

sen

begr

ijpen

et

en n

iet.

Zij

denk

en d

at z

e do

or in

go

ede

rest

aura

nts

te e

ten

vers

tand

va

n et

en h

ebbe

n.

(h

ij te

kent

) Et

en h

eeft

een

zee

r in

tere

ssan

te

sam

en ha

ng m

et d

e zi

ntui

gen.

Je

raak

t ee

nvou

digw

eg g

epri

kkel

d en

dat

is

dat.

Je

hoef

t he

t ni

et t

e be

grijp

en.

Het

cre

atie

ve p

roce

s m

aakt

van

dez

e zi

ntui

glijk

e w

erel

d ge

brui

k ti

jden

s de

cr

eati

e, m

aar

tijd

ens

het

eten

hoe

f je

er

nie

ts v

an t

e be

grijp

en. J

e ho

eft

het

alle

en m

aar

te w

aard

eren

en

te v

oele

n.

VB

: Maa

r jo

uw z

oekt

ocht

naa

r cr

ea­

tivi

teit

lijk

t ju

ist

daar

op g

efoc

ust:

pr

ober

en t

e be

grijp

en w

at e

r pr

ecie

s ge

beur

t.

FA: J

a. E

n w

aaro

m d

oe ik

dat

? Er

zijn

ve

le r

eden

en. E

én v

an d

e gr

oots

te k

oks

uit

Ital

ië, C

arlo

Cra

cco,

gaf

de

best

e ve

rkla

ring

. Hij

zei:

“Je

hebt

een

pla

nt

gekw

eekt

. Die

heb

je t

erug

gesn

oeid

tot

de

wor

tel..

. en

nu k

wee

k je

hem

wee

r op

.” H

et h

eeft

ons

25

jaar

gek

ost

om

erac

hter

te

kom

en w

at w

e w

ilden

. D

e on

twik

kelin

g w

as t

raag

, maa

r w

e bl

even

erd

oor

gem

otiv

eerd

. In

200

9 w

as E

l Bul

li op

zijn

hoo

gtep

unt.

We

hadd

en a

lles

gere

alis

eerd

waa

rvan

w

e ha

dden

ged

room

d. W

e w

iste

n da

t w

e he

t ei

nd v

an d

e ri

t ha

dden

ber

eikt

.

Onz

e m

etho

de w

as u

itge

wer

kt. N

og

voor

het

sei

zoen

beg

on, w

as h

et

res t

aura

nt a

l vol

gebo

ekt.

Daa

rdoo

r ve

rlor

en w

e he

t ve

rlan

gen

om b

inne

n di

t ka

der

te r

enov

eren

. We

hadd

en e

en

rese

t no

dig;

we

moe

sten

ove

rden

ken

waa

r w

e m

ee b

ezig

war

en.

VB

: Zou

je je

wer

k va

n na

El B

ulli

kunn

en b

esch

ouw

en a

ls e

en s

oort

di

epe

refl

ecti

e op

je e

igen

pra

ktijk

?

FA: H

et g

aat

alle

maa

l ove

r re

flec

tie,

ov

er h

oe w

e de

wet

ensc

happ

elijk

e m

etho

de t

oepa

ssen

, ove

r ho

e w

e or

de

in o

ns w

erk

sche

ppen

. En

toch

kom

en

we

stee

ds w

eer

nieu

we

ding

en t

egen

om

ove

r na

te

denk

en. P

rom

pthe

id,

bijv

oorb

eeld

. Als

je n

aar

een

rest

aura

nt

gaat

, wil

je m

etee

n re

sult

aat.

Bes

tel j

e ko

ffie

, dan

wil

je d

ie m

etee

n he

bben

. El

Bul

li st

ond

beke

nd o

m z

ijn u

itzo

n­de

rlijk

e ef

fici

ënti

e en

pro

mpt

heid

. D

ie e

igen

scha

ppen

dro

egen

bij

aan

on

s re

sult

aat.

Pro

mpt

heid

is e

en

onde

rdee

l van

ons

cre

atie

ve p

roce

s.

VB

: Je

hebt

me

eens

ver

teld

dat

je e

en

keer

met

een

pro

ces

bezi

g w

as d

at

zo g

root

was

en

waa

rin

zove

el d

inge

n te

gelij

kert

ijd g

ebeu

rden

, dat

je s

oms

iem

and

nodi

g ha

d di

e je

hie

lp b

ij he

t co

ncep

tual

iser

en. D

e ku

nste

naar

R

icha

rd H

amilt

on b

ijvoo

rbee

ld. H

ij

zei d

at je

een

voc

abul

aire

cre

ëerd

e vo

or d

e cu

linai

re w

erel

d. H

ij ve

rgel

eek

je

met

sch

rijv

ers,

kun

sten

aars

en

wet

ensc

happ

ers.

FA: R

icha

rd H

amilt

on z

orgd

e er

voor

dat

ik

ete

n en

kok

en a

ls t

aal g

ing

besc

houw

­en

. Dat

was

nie

uw v

oor

me.

Een

van

de

ding

en v

an d

e ge

schi

eden

is v

an s

maa

k is

dat

we

ding

en k

unne

n cl

assi

fice

ren,

m

aar

dat

we

het

heel

moe

ilijk

vin

den

om t

e pr

aten

ove

r w

at s

maa

k ei

genl

ijk

is. E

r zi

jn m

aar

wei

nig

cate

gori

eën.

M

uzie

k, b

ijvoo

rbee

ld, m

et z

ijn in

delin

g in

sti

jlen,

gen

res

en s

ubge

nres

, is

veel

be

ter

geor

gani

seer

d. Ik

ben

gee

n m

uzie

kexp

ert,

maa

r al

s je

naa

r de

ti

jdlij

n va

n m

uzie

k ki

jkt,

is d

eze

zeer

go

ed t

e be

grijp

en. I

k w

eet

niet

op

wel

k ac

adem

isch

niv

eau,

maa

r vo

lgen

s m

ij ku

n je

muz

iek

tege

nwoo

rdig

aan

de

univ

ersi

teit

stu

dere

n. H

et p

robl

eem

m

et g

astr

onom

ie is

dat

het

gee

n ac

a ­de

mis

che

disc

iplin

e is

. De

men

sen

die

erov

er s

chri

jven

zijn

zel

f ge

en k

ok. E

ten

is ie

ts o

ngri

jpba

ars.

Er

best

aat

vakt

aal,

maa

r he

t is

moe

ilijk

om

te

cont

extu

a­lis

eren

. We

besc

hikk

en n

iet

over

sy

stem

atis

che

kenn

is. H

et is

nie

t

mijn

leve

nsdo

el o

m d

it o

nder

zoek

uit

te

voe

ren.

Ik z

ou li

ever

zie

n da

t an

dere

n da

t de

den,

maa

r w

e ku

nnen

het

nie

t aa

n he

n ov

erla

ten

omda

t he

t zo

co

mpl

ex is

.

(F

erra

n st

aat

op e

n ge

baar

t m

e he

m

te v

olge

n na

ar e

en p

rikb

ord

waa

rop

hij s

amen

met

een

vri

end,

voo

rmal

ig

dire

cteu

r va

n he

t Ta

te M

oder

n,

Vic

ente

Tod

olí,

een

pres

enta

tie

aan

het

voor

bere

iden

is.)

FA: D

it is

een

tijd

lijn

van

culin

aire

ku

nst

van

het

begi

n to

t he

den.

We

hebb

en e

en c

lass

ific

atie

gem

aakt

va

n de

ver

schi

llend

e ty

pen

gast

rono

mie

en

de

bela

ngri

jkst

e en

invl

oedr

ijkst

e ko

ks u

it d

e ge

schi

eden

is v

erza

mel

d.

Wat

is h

et v

ersc

hil t

usse

n ee

n ko

ok­

trad

itie

en

een

kook

stijl

? Ee

n va

n de

di

ngen

die

ik h

eb g

elee

rd, i

s da

t je

de

ding

en d

ie je

kun

t to

epas

sen

op m

uzie

k of

kun

st n

iet

op k

oken

kun

t to

epas

sen,

om

dat

elke

dis

cipl

ine

vers

chill

end

is.

Maa

r je

kun

t ze

wel

als

ref

eren

tie

gebr

uike

n. V

oord

at w

e ov

er o

ns e

igen

w

erk

kunn

en n

aden

ken,

moe

ten

we

eers

t on

ze a

fkom

st in

kaa

rt b

reng

en.

Het

is d

e ee

rste

kee

r da

t w

e da

t vo

or

e ga

stro

nom

ie d

oen.

Som

mig

en z

oude

n di

t ku

nnen

bes

chou

wen

als

‘ant

i­cr

eati

e’.

VB

: Het

doe

t m

e de

nken

aan

het

zee

r ex

tens

ieve

, tax

onom

isch

e w

erk

van

denk

ers

uit

de V

erlic

htin

g, z

oals

de

Bot

anic

us L

inna

eus

en d

e en

cycl

oped

ist

Did

erot

. Zij

prob

eerd

en t

e co

ncep

tual

i­se

ren

hoe

de d

inge

n aa

n el

kaar

zijn

ge

rela

teer

d do

or z

e te

cla

ssif

icer

en e

n te

ord

enen

, waa

rmee

ze

een

univ

erse

le

sleu

tel t

ot h

et f

unc t

ione

ren

van

de

wer

eld

hoop

ten

te v

inde

n. FA

: Het

ver

schi

l zit

hem

eri

n da

t ik

het

bo

vena

l doe

om

te

kunn

en c

reër

en.

VB

: Den

k je

dat

sm

aak

omda

t di

e zi

ch

zo m

oeili

jk la

at c

ateg

oris

eren

een

bet

er

uitg

angs

punt

opl

ever

t vo

or h

et b

estu

­de

ren

van

crea

tivi

teit

dan

and

ere

gebi

eden

?

Page 13: Ferran Adrià: Creativity de beeldende kunsten, maar …...Kamer 1 El Bulli toeristische kaart, 1970 Bord minigolfbaan baai van Montjoy, 1962 Terras El Bulli, 1964 Johan Cruijff bezoekt

Ferran Adrià, tekening gemaakt tijdens interview, 18 dec 2015

Page 14: Ferran Adrià: Creativity de beeldende kunsten, maar …...Kamer 1 El Bulli toeristische kaart, 1970 Bord minigolfbaan baai van Montjoy, 1962 Terras El Bulli, 1964 Johan Cruijff bezoekt

FA: E

r be

staa

n ge

en g

oede

of

slec

hte

uitg

angs

punt

en. I

k ge

loof

alle

en in

wat

go

ed v

oelt

en

wat

nie

t go

ed v

oelt

. D

at is

hee

l bel

angr

ijk. U

itei

ndel

ijk

is d

e st

rijd

teg

en s

ubje

ctiv

itei

t éé

n va

n de

red

enen

dat

ik z

o’n

besc

hou­

wen

d pe

rsoo

n be

n ge

wor

den.

Om

dat

al m

ijn w

erk

zo s

ubje

ctie

f is

, moe

st ik

he

t in

het

gar

eel k

rijg

en. I

k m

oest

een

m

anie

r vi

nden

om

te

com

mun

icer

en,

te c

lass

ific

eren

, om

een

obj

ecti

eve

wer

eld

te c

reër

en.

(tek

ent)

FA: H

et is

erg

bel

angr

ijk o

m s

ubje

c­ti

vite

it t

e de

fini

ëren

, om

dat

het

dire

ct

gere

late

erd

is a

an o

ns id

ee v

an k

wal

i­te

it. D

om P

érig

non

is e

en z

eer

goed

e ch

ampa

gne,

maa

r m

ijn m

oede

r ho

udt

er n

iet

van.

Ik w

el. H

et is

één

van

mijn

fa

vori

eten

. Dus

? A

lleen

om

dat

ik

Ferr

an A

drià

ben

, bet

eken

t m

ijn

men

ing

dan

mee

r da

n di

e va

n an

dere

n?

Dat

zou

wel

eens

het

ond

ersc

heid

ku

nnen

zijn

tus

sen

een

uitz

onde

rlijk

go

ede

kok

en g

ewoo

n ee

n go

ede

kok.

St

el je

bijv

oorb

eeld

voo

r da

t ik

in

Maa

stri

cht

ben.

Een

aan

tal c

hef­

koks

sc

hote

lt m

ij op

ver

schi

llend

e m

anie

ren

bere

ide

sam

ples

voo

r va

n ee

n pr

oduc

t da

t ik

nog

noo

it h

eb g

epro

efd.

Er

zijn

m

aar

wei

nig

chef

­kok

s di

e he

t al

lerb

es­

te w

eten

uit

te

kiez

en e

n da

arm

ee d

e in

stem

min

g va

n de

loka

le k

enne

rs

wet

en t

e kr

ijgen

. Dat

tal

ent

is in

stin

c­ti

ef, o

mda

t er

gee

n ke

nnis

aa

n te

pas

kom

t.

VB

: Kun

je b

epaa

lde

eige

nsch

appe

n no

emen

die

dat

pro

duct

tot

het

bes

te

mak

en, o

f is

het

gew

oon

een

kwes

tie

van

‘het

bes

te’.

FA: G

ewoo

n he

t be

ste.

Aan

de

ande

re

kant

: de

best

e ka

viaa

r is

ron

d, p

lakt

ni

et, e

xplo

deer

t in

je m

ond,

enz

ovoo

rt.

En d

an k

omt

er ie

man

d di

e ze

gt d

at h

ij lie

ver

kavi

aar

heef

t di

e br

eekt

en

een

beet

je p

lakt

. Het

is e

rg in

gew

ikke

ld.

(Fer

ran

staa

t op

en

geba

art

me

met

hem

mee

naa

r be

nede

n te

gaa

n w

aar

zijn

per

sone

el b

ezig

is o

m e

en

van

de n

ieuw

e ru

imte

n m

et m

ater

i­aa

l te

vulle

n. H

ij ze

gt ie

ts t

egen

hen

en

we

gaan

wee

r na

ar b

oven

. “W

eet

je w

aaro

m ik

dit

doe

?”, v

raag

t hi

j. “O

m d

e za

ken

in d

e ha

nd t

e ho

uden

. N

et a

ls b

ij El

Bul

li do

en w

e tw

ee

keer

per

jaar

een

res

et o

m m

ense

n sc

herp

te

houd

en, d

e co

ntro

le t

e be

war

en e

n w

anor

de e

n in

effi

ciën

tie

tege

n te

gaa

n.”)

VB

: Wat

zou

je w

illen

dat

de

Stic

htin

g El

Bul

li in

Ros

es n

a de

her

open

ing

gaat

be

teke

nen

en h

oe v

ersc

haft

de

tent

oon­

stel

ling

in M

arre

s in

zich

t in

wat

er

gaat

ge

beur

en?

FA: D

e te

ntoo

nste

lling

in M

arre

s is

he

t st

artp

unt

voor

een

nie

uwe

El B

ulli,

ge

wijd

aan

ond

erzo

ek, k

enni

s en

het

cr

eati

eve

proc

es. H

et n

aden

ken

over

he

t cr

eati

eve

proc

es h

ebbe

n w

e ge

leer

d do

or h

et w

erk

aan

deze

ten

toon

stel

ling.

H

et h

eeft

me

geho

lpen

alle

s op

een

zee

r

hoog

niv

eau

te c

onte

xtua

liser

en.

We

hebb

en h

et a

ltijd

al g

edaa

n, m

aar

op e

en n

ogal

naï

eve

man

ier.

Nu

wor

den

we

door

de

hele

wer

eld

als

expe

rts

gezi

en. N

iet

alle

en o

p he

t ge

bied

van

ko

ken,

maa

r oo

k in

het

cre

atie

ve

proc

es. W

e zo

uden

de

tent

oons

telli

ng

in M

adri

d, e

n al

les

wat

je h

ier

ziet

, ni

et h

ebbe

n ge

daan

als

we

niet

al

met

Mar

res

bezi

g w

aren

gew

eest

.

VB

: Mag

ik e

en k

opie

van

je s

chet

s he

bben

voo

r pu

blic

atie

bij

het

inte

rvie

w

in d

e te

ntoo

nste

lling

scat

alog

us, z

odat

ik

kan

late

n zi

en d

at je

tijd

ens

het

inte

rvie

w t

eken

t om

je v

erha

al t

e ve

rhel

dere

n?

FA: Z

eker

! Dit

is e

en h

eel i

nter

essa

nt

maa

r oo

k co

mpl

ex o

nder

wer

p. H

et

pro b

leem

is d

at h

et z

o pr

eten

tieu

s is

. M

ense

n be

grijp

en n

iet

dat

eten

voo

r on

s he

t al

fabe

t is

.

Val

enti

jn B

yvan

ck, 1

8.12

.20

15

Col

ofon

Bee

ld: S

tich

ting

El B

ulli,

Pep

o Se

gura

, M

arc

Cus

pine

ra, F

ranc

esc

Gui

llam

et,

Bob

Not

o, R

enée

Rou

kens

G

rafi

sch

ontw

erp:

Van

dejo

ng 

Inte

rvie

w: V

alen

tijn

Byv

anck

 Tr

ansc

ript

ie e

n ve

rtal

ing

inte

rvie

w

(Spa

ans

­ Eng

els)

: Gis

ela

Fite

Hig

ham

Te

kste

n: S

tich

ting

El B

ulli,

The

Dra

win

g

Cen

ter,

Val

enti

jn B

yvan

ck,

Han

na H

esem

ans,

Luc

ie M

arra

ffa

Eind

reda

ctie

: Im

my

Will

eken

s,

Ren

ée R

ouke

ns, M

argo

t K

rijn

enV

erta

ling

Enge

ls ­

Ned

erla

nds:

Po

wer

ling

Dru

kwer

k: U

NIC

UM

I G

iano

tten

Pr

inte

d M

edia

In h

et h

art

van

de o

ude

stad

M

aast

rich

t on

twik

kelt

Mar

res

met

be

elde

nd k

unst

enaa

rs, m

uzik

ante

n,

vorm

geve

rs, k

oks

en p

arfu

meu

rs e

en

nieu

w v

ocab

ulai

re v

oor

de z

intu

igen

. B

ehal

ve e

en d

ynam

isch

pro

gram

ma

met

ten

toon

stel

linge

n, p

rese

ntat

ies

en p

erfo

rman

ces

heef

t M

arre

s oo

k ee

n pr

acht

ige

tuin

en

een

gew

eldi

g re

stau

rant

.

Mar

res

ontv

angt

str

uctu

rele

ste

un v

an

het

min

iste

rie

van

Ond

erw

ijs, C

ultu

ur

en W

eten

scha

p, d

e Pr

ovin

cie

Lim

burg

en

de

Gem

eent

e M

aast

rich

t.

Mar

res

Hui

s vo

or H

eden

daag

se C

ultu

ur

Cap

ucijn

enst

raat

98

6211

RT

Maa

stri

cht

+31(

0)43

327

02

07

info

@m

arre

s.or

gw

ww

.mar

res.

org

Ferr

an A

drià

: Not

es o

n C

reat

ivit

yis

oor

spro

nkel

ijk s

amen

gest

eld

door

B

rett

Lit

tman

van

The

Dra

win

g C

ente

r (N

ew Y

ork)

. De

tent

oons

telli

ng is

sp

e cia

al a

ange

past

en

uitg

ebre

id

voor

Mar

res

door

Fer

ran

Adr

en V

alen

tijn

Byv

anck

.

Dom

Pér

igno

n is

par

tner

van

Fe

rran

Adr

ià: N

otes

on

Cre

ativ

ity.

A

anvu

llend

e on

ders

teun

ing

is v

ers t

rekt

do

or h

et In

stit

ut R

amon

Llu

ll, A

cció

n C

ultu

ral E

spañ

ola

(AC

/E),

Lav

azza

, de

Pro

vinc

ie L

imbu

rg, h

et V

SBfo

nds

en h

et B

ankG

iro

Lote

rij F

onds

.

Page 15: Ferran Adrià: Creativity de beeldende kunsten, maar …...Kamer 1 El Bulli toeristische kaart, 1970 Bord minigolfbaan baai van Montjoy, 1962 Terras El Bulli, 1964 Johan Cruijff bezoekt