faye b ppt
TRANSCRIPT
-
8/18/2019 Faye B Ppt
1/162
Klasipikasyon samga Bahagi ng
Panalita
Fe S. Bermiso Tagaulat, Fil. 312
-
8/18/2019 Faye B Ppt
2/162
A. PalisiyangPangwika ng
Pamantasang
Normal ngPilipinas
-
8/18/2019 Faye B Ppt
3/162
a. Isang Tugon kayPangulong GloriaMacapagal Arroyo na Nag-
Atas sa Departamento ng!ukasyon para sa"Pag#a#alik sa Ingles
Bilang Pangunahing $ikasa Pagtuturo%
Palisiyang
Pangwika
-
8/18/2019 Faye B Ppt
4/162
Filipino bilang
tanging wika sapagtuturo sa lebel
na primarya.
Palisiyang Pangwika
-
8/18/2019 Faye B Ppt
5/162
Ang sistemangnagtatampok sa papel ngunang wika ay lilikha ng
mga estudyanteng matatassa Filipino at handangmatuto sa ngles. !ungkahi
naming mamuhunan sapagsasanay at mulingpagsasanay sa mga guro.
Palisiyang Pangwika
-
8/18/2019 Faye B Ppt
6/162
Ang mga paaralangnormal ay dapat bigyan ngmas malaking badyet para
mapasiglang muli angpropesyon ng mga guro.
"apat tayong masinsinangsumulat at maglimbag ngmga teksbuk sa Filipino.
Palisiyang Pangwika
-
8/18/2019 Faye B Ppt
7/162
1. tinuro gamit ang Filipinosa mga asinaturang may
kinalaman sa kultura,kagaya ng Araling
Pagpapahalaga, T#$%&.$.,P.$.
Palisiyang Pangwika
-
8/18/2019 Faye B Ppt
8/162
2. 'ahit nasa ngles angmga batayang aklat sa
mga naturang aklatsinikap na maisa(Filipino
ang pagtuturo ng mgaito.
Palisiyang Pangwika
-
8/18/2019 Faye B Ppt
9/162
3. !ay siyam)*+ na yunito tatlong )3+ asiganaturana may tigtatatlong)3+yunit ang dapat kunin ngmga mag(aaral bilang
bahagi ng $dukasyongPanlahat )eneral$du-ation+.
-
8/18/2019 Faye B Ppt
10/162
. Ang mga mag(aaral na
nagpapakadalubhasa sapagtuturo sa $lementaryaay may dagdag na dalawa
)2+ pang asignatura ang/$/ F1 )struktura ngFilipino+ na katumbas saSFil 3 at /$/ F2)#iteratura ng Filipino+ na
katumbas sa S0l 2 para
-
8/18/2019 Faye B Ppt
11/162
B. Kalagayan ng$ikang &ilipino sa
Pamantasansa 'arili kongPag!aranas
-
8/18/2019 Faye B Ppt
12/162
1. !ag(aaral
Para mailarawan ang kalagayan ngFilipino sa Pamantasan, random nabinigyan ng imbentaryo ng
Pansaloobin ang mga !ag(aaral ngPamantasang ormal(Agusan. Angtalatanungang ginamit ni #im )1**+sa kanyang tesis na may pamagat naAng 'augnayan ng Saloobin ng mgamag(aaral sa 4ikang Filipino sa'anilang 'akayahang Pang(
akademiko sa mga Asignaturang
-
8/18/2019 Faye B Ppt
13/162
. Sariling
Pagpapahalagasa Pansaloobin
-
8/18/2019 Faye B Ppt
14/162
1. &inihintay ko angaraw kung kalian ako
may klase sa Filipino.
-
8/18/2019 Faye B Ppt
15/162
2. usto kongnagbabasa ng mgaaklat sa Filipino.
-
8/18/2019 Faye B Ppt
16/162
3. asasayangan akosa oras na ginugugol
ko sa pag(aaral ko ngFilipino.
-
8/18/2019 Faye B Ppt
17/162
. ababagot% naiinipako sa takbo ngaraling Filipino.
-
8/18/2019 Faye B Ppt
18/162
5. akikita ko angkahalagahan ngFilipino para sa pag(unlad ng bansa.
-
8/18/2019 Faye B Ppt
19/162
. Binibigyan ko ng
sapat na panahonang pag(aaral at
Paggawa ng mgaaralin sa Filipino.
-
8/18/2019 Faye B Ppt
20/162
6. usto ko man ohindi ang isang kurso
o asignatura nag(aaral pa rin ako nangmabuti para gumandaang marka ko.
-
8/18/2019 Faye B Ppt
21/162
7. awawala ang
aking interes sapag(aaral
pagkaraan ng ilangaraw o lingo.
-
8/18/2019 Faye B Ppt
22/162
*. 'apag ang araling(
bahay ay napakarami okaya8y mahirap,
humihina ang loob ko attumitigil ako sa inis o
di kaya8y mabilis kongtinatapos ang mga ito atang inaaral ko lang ang
-
8/18/2019 Faye B Ppt
23/162
19. Ang kahinaan ko
sa pagpapahayag ngsarili sa pagsulat ang
nagpapabagal sa akingpagtatapos ng mga
ulat, komposisyon,iksamen at iba pa.
-
8/18/2019 Faye B Ppt
24/162
11. pinagwawalangbahala ko ang takdang(aralin sa mga unanglingo ng pasukan atpinababayaan kong
maipon% dumami angmga ito.
-
8/18/2019 Faye B Ppt
25/162
12. Ang kakulanganko ng interes sa pag(aaral ay ang dahilan ngkahirapan ko sa
pagpapanatili ng isip sakailangang basahin.
-
8/18/2019 Faye B Ppt
26/162
13. ahihirapan akosa mga pamamaraan ng
pagsulat ngkomposisyon sa
Filipino.
-
8/18/2019 Faye B Ppt
27/162
1. Ang iba kongasignatura ay hindi
kawili :wili kung kaya8tkailangan ko pang pilitin
ang sarili para magawaang mga takdang(
aralin.
-
8/18/2019 Faye B Ppt
28/162
15. Ang iba kong klaseay akakainip,
nagdodrowing, sumusulato nangangarap ako ng
gising sa loob ng klasekaysa making sa guro.
-
8/18/2019 Faye B Ppt
29/162
1. sinasawalangbahala ko ang mga
isinauling papel( hindiko binibigyang pansin
ang mga pagwawastonito.
-
8/18/2019 Faye B Ppt
30/162
16. Pinanatili ko ngmaayos at malinis
ang lugar na akingginagamit sa pag(
aaral.
-
8/18/2019 Faye B Ppt
31/162
17. Sa palagay ko angaking marka ay
repleksiyon ng akingkakayahan.
-
8/18/2019 Faye B Ppt
32/162
1*. Sa palagay ko,hindi na dapat
itinuturo ang Filipinosa kolehiyo.
-
8/18/2019 Faye B Ppt
33/162
29. Ako aynagsusumikap na
kahiligan ang Filipinodahil may asignatura
ako sa Filipino naginagamit sa pagtuturo.
-
8/18/2019 Faye B Ppt
34/162
21. &indi kopinaghahandaan ng
maayos ang pag(aaral.
-
8/18/2019 Faye B Ppt
35/162
22. inagamit ko angmga libreng oras sa
paaralan sa pag(aaral.
-
8/18/2019 Faye B Ppt
36/162
23. 'apag nagbabasaako ng mahabang
takdang(aralin, tumitigilako at binabalik aral ko
ang mgamahahalagang bagay.
-
8/18/2019 Faye B Ppt
37/162
2. !as gusto kongmag(aral na nag(iisa
kaysa sa may kasama.
-
8/18/2019 Faye B Ppt
38/162
25. aglalaan ako ngsapat na oras sa pag(
aaral.
-
8/18/2019 Faye B Ppt
39/162
26. Ang kaalaman
sa Filipino aynapapakinabangan
sa ibangasignatura.
-
8/18/2019 Faye B Ppt
40/162
27. ararapat na bigyangdiin ang gramatika
) Filipino+ dahil ditonakasalalay ang lubos na
kaalaman at pag( aaralng araling Filipino.
-
8/18/2019 Faye B Ppt
41/162
2*. ;key lang anggamit ng
pampagtuturo saasignatura.
-
8/18/2019 Faye B Ppt
42/162
. Tea-herFa-tor
-
8/18/2019 Faye B Ppt
43/162
1. Pakiramdam ko ayhindi nauunawaan ng
mga guro angproblema ng mga
estudyante.
-
8/18/2019 Faye B Ppt
44/162
2. Pinupuna ng mgaguro ang pagsulat ko
ng basta ( basta angdi magandang
pagsasa( ayos ng mgasinulat.
-
8/18/2019 Faye B Ppt
45/162
3. Pakiramdam ko,naiimpluwensya ang
mga guro sa <pagbibigay ng marka ng
kanilang gusto o ayawsa isang estudyante.
-
8/18/2019 Faye B Ppt
46/162
. agbibigay ngkaragdagang
paliwanag ang mgaguro tungkol sa mga
aralin na hindi naminggaanong naunawaan.
-
8/18/2019 Faye B Ppt
47/162
5. agbibigay ngkaragdagang
paliwanag ang mgaguro tungkol sa mga
aralin na hindi naminggaanong naunawaan.
-
8/18/2019 Faye B Ppt
48/162
. Pakiramdam ko,pinapakita at
ginagamit ng guro angkanyang awtoridad sa
pagtuturo.
-
8/18/2019 Faye B Ppt
49/162
6. !atagumpay nanaipamalas ng guro
ang kanyangkakayahan sa kanyang
itinuturo.
-
8/18/2019 Faye B Ppt
50/162
7. !atagumpay nanaipamalas ng guro
ang kanyangkakayahan sa
kanyang itinuturo.
-
8/18/2019 Faye B Ppt
51/162
*. Pakiramdam ko,inaasahan ng guro na
mag(aaral ako nghusto sa labas ng
paaralan.
-
8/18/2019 Faye B Ppt
52/162
19. aniniwala ako napalihim na natutuwa
ang guro sapagpapahirap sa
amin.
-
8/18/2019 Faye B Ppt
53/162
11. Sa palagay ko,ginagawa ng guro ang
kanyang makakayaupang
mapahalagahan naninang wikang Filipino.
-
8/18/2019 Faye B Ppt
54/162
12. Binibigyan ngguro ng
konsiderasyon angmga mag( aaral na di
: Tagalog.
-
8/18/2019 Faye B Ppt
55/162
13. &indi ko gaanongbinibigyan ng pansin
o pagpapahalagaang mga takdang
aralin kapag ayaw kosa guro.
-
8/18/2019 Faye B Ppt
56/162
. !ga
'agamitan
-
8/18/2019 Faye B Ppt
57/162
1. atutuwa ako sapagbabasa ng mga
aklat sa Filipino.
-
8/18/2019 Faye B Ppt
58/162
2. Panatag)-om=ortable+ ang
loob ko sa pagbabasang mga aralin sa
Filipino.
-
8/18/2019 Faye B Ppt
59/162
3. !adalingmaunawaan an
gaming teksbuk saFilipino.
-
8/18/2019 Faye B Ppt
60/162
. akakatulong nangmalaki sa amin ang
palaging pagkakaroon ngpagsasanay satalasalitaan pagkataposng bawat aralin% leksiyon.
-
8/18/2019 Faye B Ppt
61/162
5. !alaki ang tulongsa pagsasalita ng
Filipino angpagbabasa ng mga
nobela, magasin atpahayagan na Filipino.
-
8/18/2019 Faye B Ppt
62/162
1. Ano ang katangianat saloobin ng mga
mag(aaral sapaggamit ng wikangFilipino>
-
8/18/2019 Faye B Ppt
63/162
2. Saloobin !ga
uro%Administrador sa Sarili kong
Pagdaranas
-
8/18/2019 Faye B Ppt
64/162
Bilang bahagi ng sistema,
nagkaroon po ako ng mgapagkakataong makapunta samain -ampus ng P? na
nasa Ta=t A@enue !la. Saaking obserbasyon,karaniwang ginagamit angFilipino sapakikipagtalastasan maliban
sa mga opisyal at pormal na
-
8/18/2019 Faye B Ppt
65/162
Sa mga palatuntunan aymalayang ginagamit angFilipino habang sa sariling
kampus ay pawang kaibadahil medyo hindi tanggap
na sa mga programa atmeting ay gagamit ngFilipino maliban na lamang
sa buwan ng wika
-
8/18/2019 Faye B Ppt
66/162
ayunpaman, positibonaman ang ipinakitangsuporta ng mga guro at
administrador sapagsulong ng mga
programa at pagpapatupadsa mga alituntuning maykinalaman sa Filipino.
-
8/18/2019 Faye B Ppt
67/162
&alimbawa nito ay ang palisiya
sa paggamit ng $nglish atFilipino sa 'ampus na kungsaan pinahintulutan ang
pagsasalita ng Filipino ng mgameyor sa Filipino maliban nalang kung nakikipagtransaksyon
sa iba8t ibang tanggapan ngpamantasan.
-
8/18/2019 Faye B Ppt
68/162
. &istorikal na
Pagtalakay saBahagi ng
Pananalita
-
8/18/2019 Faye B Ppt
69/162
"ayakronikong #inggwistiks
Ang pag(aaral ng mga
pagbabago sa isang wika saloob ng maraming taon ayang paksa ng diachronic o
historical linguistics.
-
8/18/2019 Faye B Ppt
70/162
(. D'K)IPT*NG
PAGTATA+AKA , 'A BAAGI
NG PANA+ITA
-
8/18/2019 Faye B Ppt
71/162
Santiago at
Tiang-o)1**1 at2993+
Agaban ) 1***+
-
8/18/2019 Faye B Ppt
72/162
Santiago at
Tiang-o)1**1 at2993+
Agaban ) 1***+
mga morpemang may
-
8/18/2019 Faye B Ppt
73/162
mga morpemang maykahulugang leksikal
Pangngalan
Panghalip Pan!i wa
Pang-uri Pang-a#a y
Ayon kina Santiago et al
-
8/18/2019 Faye B Ppt
74/162
Ayon kina Santiago et al.)1**1+
2aging
kalakaran ang
paglangkapin
ang pani tikan a t
balarila
Ayon kina Santiago et al
-
8/18/2019 Faye B Ppt
75/162
paraang na tural a t
ka wili( wili
to a y mapapa tuna yan
sa sis tema ng
pag tu turo ng wi ka sa
ba ta yang edu kas y
on
Ayon kina Santiago et al.)1**1+
-
8/18/2019 Faye B Ppt
76/162
sa paglakad ng araw
napuna na di mabisa
ang ganitong ayosdahil ang mga mag(aaral ay hilawC sapanitikan at hilawCsa balarila
ito
-
8/18/2019 Faye B Ppt
77/162
ang pagtuturong panitikan atbalarila aypinaghiwalay
B u n g a N i
t o
S katunayanD
-
8/18/2019 Faye B Ppt
78/162
pabagu(bago t alaga ang pagt ingin sa aspet ong it o k ung k ay a8t sa pat uloy na pagbabagu(bago ng
k ur ik ulum pabagu(bago r in ang desisy on k ung paano nga ba it ur o ang wika
Sa ka tuna yanD
kina ' a n t i a g
-
8/18/2019 Faye B Ppt
79/162
&indi magigingmakatarungan na
ituro ang wikagamit angsanggunian na
hango sa BA#AE#Ani #ope '. Santos
na nalimbag noong
a y o n k i n a '
a l. / 0 0 / 1
2
-
8/18/2019 Faye B Ppt
80/162
ma ka b u l u ha n
a ng ko n t r i b u s yo n
sa l i k ha n i # ' S
gunit tinuturing naD
#l k
-
8/18/2019 Faye B Ppt
81/162
unang #loke
Balarila
ni +K '
ik l #l k
-
8/18/2019 Faye B Ppt
82/162
ikalawang #loke
Mga
pag-aaral
ik l #l k
-
8/18/2019 Faye B Ppt
83/162
ikalawang #loke
=eedba-k a t pagbabago
mula sa
mga gurong m
a y
kaka yahang
magpasok ng mga
na
MGA PANGNGA+AN
-
8/18/2019 Faye B Ppt
84/162
MGA PANGNGA+ANNA$N1
1. Ang pangngalan aypasalitang simbolong ang
tinutukoy ay tao, bagay,hayop, pook, pangyayariatbp.
2. Ang pangngalan ayngalan ng tao, hayop,
bagay pook pangyayari a1 Mga
-
8/18/2019 Faye B Ppt
85/162
Klasipikasyon ng
Pangngalan
1. Pansemantika
2. Pangkayarian oPangistruktura
1. 3)ING
-
8/18/2019 Faye B Ppt
86/162
1. 3)ING PAS$!AT'A
2 Paraan ng klasipikasyon
A. Batay sa kung angpangngalan ay may diwangpanlahat o hindi panlahat
)Pangngalang Pantangi oPambalana+
-
8/18/2019 Faye B Ppt
87/162
Pantangi kung tumutukoysa tanging tao, hayop, bagay,pook o pangyayari.to8ynagsisimula sa malaking titik.
Pinangungunahan ngpantukoy na si/sina, ni/nina,kay/kina, ang/ang mga, ng/ng
mga, sa/sa mga ayon sakinakailangang kailanan.
-
8/18/2019 Faye B Ppt
88/162
Pambalana kungtumutukoy sapangkalahatangdiwa. to8y
nagsisimula samaliit na titik.
-
8/18/2019 Faye B Ppt
89/162
B. Batay sa kung ang
pangngalan ay tumutukoysa isang bagay na tahas ohindi tahas )Tahas o
Basal)
-Tahas ang pangngalankung tumutukoy sa bagayna materyal.
2 i h
-
8/18/2019 Faye B Ppt
90/162
2 ?ri ng Tahas
1. Palansak- tumutukoy sa pangkatng iisang uri ng tao o bagay
Hal. Buwig, kumpol, lahi, tangkal,hukbo
2. Di-Palansak ( tumutukoy lamang samga bagay na isinaalang(alang nangnag(iisa.
Hal. saging, sundalo, tao, manok,bulaklak
2. ?E
-
8/18/2019 Faye B Ppt
91/162
PA'AGAEA
a. Payak
( isang salitang(ugatlamang. 4ala itongkasamang panlapi. (
Binubuo ng isang morpemalamang.
-
8/18/2019 Faye B Ppt
92/162
b. Maylapi o inango (binubuo ng salitang(ugat atpanlaping makangalan.
(binubuo ng isangmorpemang malaya at di(morpemang malaya.)kaklase, pagbasa,kabuhayan+
/ nuulit inuulit ang pangngalan
-
8/18/2019 Faye B Ppt
93/162
/. nuulit(inuulit ang pangngalankung ang kabuuan nito o ang
bahagi nito ay inuulit.
4 uri ng Pag-uulit
1. Di-ganap o parsyal(bahagilamang ng salitang(ugat anginuulit
&al. bali(balita, sali(salita, bali(baligtad
-
8/18/2019 Faye B Ppt
94/162
2. anap :inuulit angbuong pangngalan
Hal. kuru(kuro, bayan(bayan,sabi(sabi
" T b l bi b
-
8/18/2019 Faye B Ppt
95/162
". Tambalan ( binubuo
ng dalawangmagkaibang salitangpinag(iisa o ng dalawangmorpemang malaya.
(may pangngalang
tambalan na nananatiliang kahulugan ng mga
salitang pinagtatambal
-
8/18/2019 Faye B Ppt
96/162
!ayroon namangnawawala ang kahuluganng dalawang salitangpinagtatambal atnagkakaroon ng bagong
kahulugan ang nabuongpangngalan.
-
8/18/2019 Faye B Ppt
97/162
&al.
balikbayan : bumalik sabayan
alay(kapwa : alay sakapwa
bahay(kalapati :bahayng kalapati
#1 Mga Kakanyahan
-
8/18/2019 Faye B Ppt
98/162
#1 Mga Kakanyahanng Pangngalan
Ayon kay +ope k. 'antos
may na kakanyahan ngpangngalan
1. kausapan 3. kasarian2. kailanan . 'aukulan
-
8/18/2019 Faye B Ppt
99/162
Sa aklat nina Santiago
et al. )1**1+ at Agabanet al. )1***+, dalawa
lamang ang kakanyahanng pangngalan
1. kasarian2. kaukulan
Mga Panan!a saP i
-
8/18/2019 Faye B Ppt
100/162
Pagpaparami ng
Pangngalan51. ang mga pantukoy naang/ang mga at si/sina
bilang pananda sakailanan ng pangngalan
Hal. agsisisi ang ama sapagpapalayaw sa anak niya.
2 ang mga panlapi at
-
8/18/2019 Faye B Ppt
101/162
2. ang mga panlapi at
pag(uulit bilang panandasa kailanan ngpangngalan
(ang pangngalan aymaaaring paramihin sa
pamamagitan ngpaggamit ng mg panlapi
at pag(uulit
Hal kapatid isang salitang
-
8/18/2019 Faye B Ppt
102/162
Hal. kapatid :isang salitang
hango na galing sasalitang(ugat na patid.
3. ang mga pang(uri bilang
pananda sa kailanan ngpangngalan
Hal. Masipag na magsasakasi 'a usting.
-
8/18/2019 Faye B Ppt
103/162
. ang mga pamilang
bilang pananda sakailanan ng pangngalan
(Pamilang ang tawag samga salitang tumutukoysa bilang ng tao, hayop,bagay, atbp.
-
8/18/2019 Faye B Ppt
104/162
Hal. Sandaang aklatang donasyon ngpilantropo saaklatan ngunibersidad.
!ay iba pa tayong
-
8/18/2019 Faye B Ppt
105/162
!ay iba pa tayong
pamilang na magagamit napananda ng kailanan ngmga bahagi o praksyon ng
isang bagay na isinasaadsa pangngalan pamilang
na pamahagi at pamilang na palansak.
Pamilang na
-
8/18/2019 Faye B Ppt
106/162
Pamilang na
pamahagi ayginagamit kapag ang
kabuuan aypinagparte(parte obinabaha(bahagiHal. 1%3 )sangkatlo+(pananda ng kailanang
isahan
-
8/18/2019 Faye B Ppt
107/162
Pamilang na Palansak
o pamilang na pangkatanay nabubuo sa pag(uulit
ng mga pamilang napatakaran at nagsasaadng kahulugang gayong
damisa isang pangkatC.
-
8/18/2019 Faye B Ppt
108/162
&al. Isa-isang trak ng
pagkain at lumangdamit ang
ipinamudmod sa mgapook na nasalanta.
ala-dala!ang kabanng binhi ang
ipinamimigay PANGA+IP P)*NA
-
8/18/2019 Faye B Ppt
109/162
$N1
( Bahagi ng pananalitangpanghalili sa mga
pangngalan )Santiago etal, 1**1+.
Hal. Si !anuel #. HueIonang kinikilalang Ama ng4ikang PambansaC.
3ri ng
-
8/18/2019 Faye B Ppt
110/162
3ri ngPronawn6Panghalip
/. Panao : panghalili sa
ngalan ng tao Hal. Si "r. Jose ay
manggagamot ng baryo.)Siya ay manggamot ngbaryo+
-
8/18/2019 Faye B Ppt
111/162
2. Pamatlig : humalili sangalan ng tao, bagay,
atbp. na itinuro onihihimaton.
Hal. iya ng mga turistaang kapatid nito.
3 Panghalip na
-
8/18/2019 Faye B Ppt
112/162
3. Panghalip na
Panaklaw - mga panghalipna sumasaklaw sakaisahan, dami, o
kalahatan ng tinutukoyHal. isa, iba, anuman,
magkanuman, ilanman, pawaK Pinalabas ng guro ang isa.
h li
-
8/18/2019 Faye B Ppt
113/162
. Panghalip na
Pananong : panghalilisa ngalan ng tao, bagay,
atb, na ginagamit sapagtatanong
Hal. sino sinu(sinoano anu(ano
3 i P h li
-
8/18/2019 Faye B Ppt
114/162
3ri ng Panhalip5
/. Anapora6Anaporik-'ung ang nasa hulihan opagkatapos ng tinutukoy napangangalan.
Hal. ang dumating si
"#rissa, nakita niyang sumasalubong sa kaniya ang alaga niyang aso.
-
8/18/2019 Faye B Ppt
115/162
4. Katapora6Kataporik
- 'apag nasa unahan ngtinutukoy na pangngalan.
Hal. nay, iyon po anglalaking sinasabi ninyongpumunta rito kanina>
-
8/18/2019 Faye B Ppt
116/162
4.1 PANDI$A( !ga salitang
nagpapakilos onagbibigay(buhay saisang lipon ng mgasalita.
Kaganapan ng
-
8/18/2019 Faye B Ppt
117/162
Kaganapan ng
Pan!iwa( Ang bahagi ng Pang(uri
na nagbibigay ng ganapna kahulugan sapandiwa ang tinatawag
na kaganapan ngpandiwa. !aari itong
maging paksa ng
-
8/18/2019 Faye B Ppt
118/162
/. Kaganapang
tagaganap: to ang bahagi ng
panaguri na gumaganapsa kilos ng isinasaad ngpandiwa.
Hal. Binili ng nanay angdamit.
-
8/18/2019 Faye B Ppt
119/162
2. Kaganapang layon
: to ang nagsasabikung ano ang bagay na
tinutukoy sa pandiwa.Hal. Bumili ang nanay
ng damit.
3 K
-
8/18/2019 Faye B Ppt
120/162
3. Kagananapang
Tagatanggap : to angnagsasabi kung sino
ang nakikinabang sakilos na ipinahahayag
ng pandiwa.pinakikilala ito ngpariralang para kay,
-
8/18/2019 Faye B Ppt
121/162
&alimbawaBinili ng nanay ang
damit para kay Beth.
7 Kaganapang
-
8/18/2019 Faye B Ppt
122/162
7. Kaganapang
Ganapan- ay nagsasaad ng lugar
na ginaganapan ng kilos ng
pandiwa.
Halimba!a
'umuha si Eyan ng tubigsa balon.
8 Kaganapang
-
8/18/2019 Faye B Ppt
123/162
8. Kaganapang
!ireksyunal( pinakikita ang
kaganapang ito angdireksyon ng kilos na
taglay ng pandiwa.Halimba!a agbigay
siya ng limos sa pulubi
-
8/18/2019 Faye B Ppt
124/162
6 K
-
8/18/2019 Faye B Ppt
125/162
6. Kaganapang
kagamitan -agsasaad ito ng kung
anong bagay,kagamitan o
instrumento angginagamit upangmaisagawa ang kilos
-
8/18/2019 Faye B Ppt
126/162
Halimba!anakyat niya ang
bubong sapamamagitan ng
hagdan.
Ang Pokus ng
-
8/18/2019 Faye B Ppt
127/162
g g
Pan!iwaAng pokus ng pandiwa ayang makabuluhang
pagkakaugnayan ngpandiwa at ng paksa ng
pangungusap. atutukoyito ayon sa mga panlapingikinakabit sa pandiwa.
/. Pokus sa tagaganap o
-
8/18/2019 Faye B Ppt
128/162
/. Pokus sa tagaganap oaktor : Ang paksa ngpangungusap dito ay angtagaganap ng kilos na
ipinahihiwatig ng pandiwa.Ang mga panlapingginagamit ay mag( , um(,
inagamit din ang mang(,at maka(.
Halimba!a agtanim ng
4. Pokus sa layon :
-
8/18/2019 Faye B Ppt
129/162
yAng bibigyang(diin sapangungusap ay anglayon. Ang mga
panlaping ginagamit sapagbuo ng pokus na ito
ay ang mga sumusunodI : niluto ng nanay ang
karne.
-
8/18/2019 Faye B Ppt
130/162
$n : &inugasan niya angpinggan.
"a : akuha namin angpremyo.
Ipi : pinatapon ni Joo ang
basura.In : "inilig ko ang halaman.
3. Pukos sa ganapan :
-
8/18/2019 Faye B Ppt
131/162
g panapan ang pokus ng pandiwa
kung ang paksa ang lugar oganapan ng kilos.
Hal Pag(%an(% han(. Pinaglutuan ng
nanay ang palayok.
!apag(%an( an(%han . apaglabhanni ate ng damit ang palanggana.
Pang(% an(%han . Pinangisdaan niyang sapa.
7 Pokus sa
-
8/18/2019 Faye B Ppt
132/162
7. Pokus sa
tagatanggap : asapukos na tagatanggapang pandiwa kung angpaksa ng pangungusapang tagatanggap o
pinaglalaanan ng kilosna ipinahayag ng
pandiwa
I ki h il b l k l k
-
8/18/2019 Faye B Ppt
133/162
I : kinuha nila ng bulakalak
ang guro.Ipang : pinaghingi niya ng
ulam ang aso.Ipag( pagtipon mo ng
kabibi si Lenny
5 Pukos sa
-
8/18/2019 Faye B Ppt
134/162
5. Pukos sa
instrumento ogamit : Ang paksa
ng pangungusap ayang instrumento o
gamit sapagsasagawa ng
-
8/18/2019 Faye B Ppt
135/162
Ipinang :pinananahi niya ang
straw.pinanlinya niya ang
lapis.
P k !i k
-
8/18/2019 Faye B Ppt
136/162
. Pokus sa !ireksyon
: asa direksyonalangpukos ng pandiwa kung
ang paksa ay angdirekyon ng kilos o
tinutungo ng kilos naisinasaad ng pandiwa.
A % h
-
8/18/2019 Faye B Ppt
137/162
An% han
Binigyan niya ng limosang pulubi.
Pinuntahan nila angMilla $s-udero.
:. Pokus sa 'anhi -
-
8/18/2019 Faye B Ppt
138/162
:. Pokus sa 'anhi
Ang paksa ngpangungusap ay ang
dahilan o sanhi ng kilos.inagamit sa pagbuo ngpokus ng pokus ng sanhiang mga panlaping i ( ,ika : o ikapang (
H li b
-
8/18/2019 Faye B Ppt
139/162
Halimba!a
niluha niya angpagkawala ng kuwintas.
kinatuwa niya angpagkapasa sa pasulit.
Sa pagtalakay ni Agnanan isinama niyaang isa pa
-
8/18/2019 Faye B Ppt
140/162
ang isa pa
•
Tagaganap actor ;ocus1 al. #umikasang mga #iktima ng lahar.
•+ayon o#ciary ;ocus1 al.kinuha ko si Nene ng malamig na tubig.
•'anhi causati=e ;ocus1 al.
-
8/18/2019 Faye B Ppt
141/162
kinalulungkot namin ang pag-alis
niya.•)esiprokal reciprocal ;ocus1 ?angpokus ay tagaganap pa rin ngunit maykahulugang resiprokal ang pandiwasapagkat ang kilos ay ginaganap nangtugunan ng mga tagaganap.Samakatuwid lagging dalawang
indibidwal o dalawang pangkat angpokus ng pandiwa. amiting panlapiang mag( (anN magsipag( an%han.
alim#awa5
! l t k i#i
-
8/18/2019 Faye B Ppt
142/162
•!agsusulatan ang magkai#igang
&e at Alma na hindi nagkita saloobng dalawang taon.
•agtulungan ang mayayamang
negosyante at mga karaniwangmangagawa sa $"SA re@olution.
•agmamahalan sila.
•
Baka magsipag#atuhan angmga bata mamaya.
Aspekto ngPan!iwa
-
8/18/2019 Faye B Ppt
143/162
Pan!iwa• akikilala rin ang mga Pan!iwa sa
pamamagitan ng makadiwang panlapi nanaghuhudyat ng mga aspekto at pokusnito.
• Ang pandiwa ay nababanghay ayon saaspekto at hin!i ayon sa panahunan.akikita sa aspekto kung ang kilos opangyayaring ipinahahayag ng pandiwaay tapos o naganap na , katatapos palamang2 nagaganap pa lamang ohin!i pa nasisimulang ganapin.
/ Aspektong
-
8/18/2019 Faye B Ppt
144/162
/. Aspektong
perpekti#oHal. 'umain na siya ng
halo(halo.
4. Aspektongperpekti#ong katatapos
Hal. 'akakain ko lang kayabusog na busog ako.
@. Aspektong
-
8/18/2019 Faye B Ppt
145/162
@. Aspektong
imperpekti#oHal 'umakain ang mgapanauhin.
7. Aspektongkontemplati#o
Hal. !anonood kami ng dulasa Biyernes. )Balak+
Mga Pan!iwang Katawaninat Palipat
-
8/18/2019 Faye B Ppt
146/162
at Palipata. Pan!iwang Katawanin
• &indi maaring lagyan ngkaganapang tuwirang layon opariralang siyang tumatangap ng
gawaing ipinahahayag ng pandiwa .• agtataglay ito ng kahulugang buona sa ganang sarili kaya8t hindi na
nangangailangan ng tagatanggapng kilos.
Hal. %umulo ang tubig.
#. Pan!iwang palipat
-
8/18/2019 Faye B Ppt
147/162
#. Pan!iwang palipat
•
!aaring lagyan ng tuwiranglayon na pinangunahan na ng,sa, o kay &al. "agpaga!a siya
ng bag na abaka sa Bikol.•"agtanong kami sa pulis kungsaan ang papuntang Bayugan.
•"aghintay sila kay r. P#r#&
Mga Pan!iwang Di-karaniwan
-
8/18/2019 Faye B Ppt
148/162
Pan!iwang !i-karaniwan ang tawagsa mga pandiwang nagkakaroon ngmga panibagong morpoponemikongpagkakaltas ng ponema o mga ponema,
nagpapalit ng ponema, o metatesis.&alimbawa
•Buhos O (san buhusan busan
•"umi O (han dumihan dumhan
Mga Pan!iwang katawanin at Palipat
-
8/18/2019 Faye B Ppt
149/162
Ang pandiwang katawaninay hindi maaaring lagyan ngkaganapang tuwirang layon.
agtataglay ito ng kahulugangbuo na sa ganapang sarili kaya8thindi na nangagailanagan ng
tagatanggap ng kilos.Hal. kumulo ang tubig
Pandiwang palipat
-
8/18/2019 Faye B Ppt
150/162
Pandiwang palipat
naman ang tawag sapandiwang maaaring
lagyan ng tuwiranglayon.
Hal. nagpagawa siya ngbag na abaka sa Bikol.
@1MGA PAN3)ING
-
8/18/2019 Faye B Ppt
151/162
1
PANG-3)IAng pang-uri ay salitang
nagsasaad ng katangian o uri
ng tao, hayop, bagay, lunan,atb., na tinutuky ng pangngalan
o pangahalip na kasama nitosa loob ng pangungusap.
I#at i#ang Gamit ng Pang-uri saloo# ng Pangungusap.
-
8/18/2019 Faye B Ppt
152/162
g g g p
1. Panuring ng PangngalanHal. mararangal na tao ang pinagpala
Panuring na panghalip
Hal. kayong masisigasig ay tiyak namagtatagumpay.
2. Pang-uring ginagamit bilang pangngalan.
Hal. nag mapagtimpi ay !alaya sa gulo3. pang-uring kaganapang pansimuno
Hal. !ga madasalin ang mga Pilipino
Kayarian ng Pang-uri
-
8/18/2019 Faye B Ppt
153/162
/. Payak Payak ang pang(uri kung binubuo ng likas na
salita o salitang walang lapi.
Hal. mainit ang ulo ng taong gutom.
4. Maylapi
Maylapi ang pang(uri kung binubul ngsalitang(ugat na mag panlapi. Tinatawag ding
panlaping makapang(uri ang mga panalapingginamit sa pagbubuo ng mga pang(uri.
Hal. mataas
@. inuulit
-
8/18/2019 Faye B Ppt
154/162
Ang pang(uring inuulit ay salitang(
ugat o salitang maylapi na maypag(uulit. !aaaring ganap o di(ganap.
Hal. Pag-uulit na ganap)ang+ puti(puti
Pag-uulit na !i ganap
)ang+ liliit
7. Tam#alan
T b l i k bi b it
-
8/18/2019 Faye B Ppt
155/162
Tambalan ang pang(uri kung binubuo ito ng
dalawang salitang pinag(isa. Ang mgaganitong pang(uri ay maaaring maykahulugang karaniwan o patalinghaga.
Hal.
Karaniwang kahulugan Taus(puso
Bayad(utang
Patalinghagang kahulugan
'alatog(pinggan
Bulang(gugo
Kailanan ng Pang-uri
-
8/18/2019 Faye B Ppt
156/162
•Ang anyong isahan aynaipapakita sa paggamit ngpanlaping pang(isa tulad ng ma(, ka(,
pang(, atb., nang walang pauulit ngunang P o KP ng salitang(uagat owalang panandang mga, o iba pangsalitang nagsasaad ng bilang nghigit sa isa.
Hal. !aligayang(Pamilya angpamilyang malusog.
aipapakita ang anyong dlawahan sapaggamiit ng mga panlaping magka(
-
8/18/2019 Faye B Ppt
157/162
paggamiit ng mga panlaping magka ,magkasing( o sa paggamit ng dalawa o ng
salitang kapwa.
Hal. magkamukha ang magkapatid na !ike at
/hoy.
Ang anyong maramihan ay naipapakita sapamamagitan ng pantuloy na mga, sa pag(uulitng uang P 9 'P ng salitang(ugat, o sa pag(uulitng pantig na ka sa mga panlaping magka(, o sapaggamit ng salitang nagsasaad ng bilang na
higit sa dalawa.Hal. !ga mapagkakatiwalaang kawaksi asa buhayang mga iyan.
Kaantasan ng Kasi!hian ng Pang-uri
-
8/18/2019 Faye B Ppt
158/162
•Lantay ang karaniwang anyo ngpang(uri.
Hal. mayaman, palabiro
•Ang ikalawang antas ay tinatawagna katamtamg antas.aipapakita ito sa paggamit ng
medyo, nang bahagya, nangkaunti, atb., o sa pag(uulit ngsalitang ugat o dlawang unangpantig nito.
•Ang ikatlong antas ay ang
-
8/18/2019 Faye B Ppt
159/162
Ang ikatlong antas ay ang
pinakamasidhi. to aynaipapakita sa pamamagitan ng)1+ pag(uulit ng salita )2+ paggamitng panlaping napaka(, nag(, D (an,
pagka(. At kay( )3+ sa paggamit ngmga salitang lubha, masyado,totoo, talaga, tunay, atb.
Hal. mataas na mataas pala talagaang bundok Apo.
am#ingan ng Pang-uri
-
8/18/2019 Faye B Ppt
160/162
Pang-uring pahambing angtawag sa mga pang(uringnaghahambing ng dalawang
tao, bagay, o pook, atb.Pasukdol naman ang tawagsa mga pang(uring
naghahambing ng higit sadalawa.
Dalawang uri ang mga pang-uring Paham#ing
-
8/18/2019 Faye B Ppt
161/162
g g
•Magkatula! ang hambingan kungang mga pinaghahambing aypareho o magkapatas ng uri o
katangian. aipapakita ito sapamamagitan ng paggamit ng mgapanlaping ka(, sing(, kasing(,magkasing(, atb., at sa paggamitng salitang pampatulad tulad nggaya, tulad, paris, kapwa, atb.
Hal. kamukha ni !ike ang ama
•Di-magkatula! ang hambingan
-
8/18/2019 Faye B Ppt
162/162
kung ang mga pinaghahambing ayhindi magkapatas ng uri okatangian. akikita ito sapaggamit ng mga salitang
pahambing tulad ng kaysa, di(tulad, di(gaya, di(hamak, atb.
Hal. !alayo ang 'iangan kayasa
Baguio kung manggagaling salil