fatab kongre

NEW MISSIONS OF NGOS ON STRUGGLING AGAINST THE PROBLEMS COMING FROM COMMERCIALIZATION OF FOOTBALL

FUTBOLDA TİCARİLEŞME İLE GELEN SORUNLARLA MÜCADELEDE STK’LARIN YENİ MİSYONLARI

FU

TB

OLD

A A

KTİF

TA

RA

FTA

RLA

R B

İRLİĞ

İ -

FA

TA

B

Dr. Necati Cerrahoğlu

ÇA

NA

KK

ALE O

NS

EK

İZ M

AR

T Ü

NİV

ER

SİT

ES

İ

Spor, Avrupa’nın en büyük sosyal hareketidir, kitleleri birleştirici ve kaynaştırıcı özelliğinden dolayı da özel bir önemdedir. Ulusal sınırları aşan popülaritesi, birçok sivil toplum kuruluşlarının ilgi alanına girmesi ve uluslar arası toplumsal birlikteliğe olan katkılarından dolayı Avrupa Parlamentosunca, Avrupa Entegrasyon sürecine katkıları dikkate alınarak politik yönden desteklenmektedir (Tokarski, 2001: 5-6). Spor, toplumsal hayatta en yüksek seviyede yaşanmakta ve birçok pozitif hale (Faszination) yaymaktadır. Hiçbir toplumsal alan bu kadar geniş bir potansiyele sahip ol(a)madığı söylenebilir. Boş zamanların değerlendirilmesinde; eğlence, sohbet, keyiflenme, hoşça vakit geçirme, gerilim, rekabet, tatmin gibi insani gereksinimler kategorisinde spordan başkaca bir uğraşı bulmak olası değildir (Hermanns, 2001: 125-126). AB Spor komisyonunca Roma bildirisinde; sporun toplum için oynadığı rol açıkça vurgulanmakta; toplumsal yaşamda, iletişimde, entegrasyonda, ortak yaşamı teşvik edici yönü ile sağlık, eğitim, çevre alanlarında etkin bir değer olarak tanımlanmaktadır (De Keper, 2001:12-13).

FU

TB

OLD

A A

KTİF

TA

RA

FTA

RLA

R B

İRLİĞ

İ -

FA

TA

BDr. Necati Cerrahoğlu

ÇA

NA

KK

ALE O

NS

EK

İZ M

AR

T Ü

NİV

ER

SİT

ES

İ


GİRİŞ

STK yapılanmasındaki temel çıkış noktası olan "devlet dışı yapılanma" olarak tanımlanmaktadır. Futboldaki taraftarlar derneklerinin ticarileşme döneminde sürece reaksiyon olarak yeni yapılanmalar anlamında; hedef, vizyon ve misyonları bu araştırmanın konusudur.

Türkiye’de ki futbol taraftar derneklerinin yapılanması, yönetimi ve faaliyetleri incelendiğinde; kulübün uzantısı şeklinde davrandıkları, kulüp yönetimlerinden bağımsız hareket edemedikleri gözlemlenmektedir.

Avrupa’da ki bazı guruplar taraftar kimliğinden tamamen sıyrılarak futbol isimli ürünün "daha ucuz", "daha rahat" ve "daha az ticarileşmiş" yönü üzerine çok ciddi yapılanmalar aracılığı ile örgütlenmekte, lobi oluşturarak kendilerini kabul ettirdikleri gözlemlenmektedir. F

UTB

OLD

A A

KTİF

TA

RA

FTA

RLA

R B

İRLİĞ

İ -

FA

TA


ÇA

NA

KK

ALE O

NS

EK

İZ M

AR

T Ü

NİV

ER

SİT

ES

İ


GİRİŞ

• Bilet fiyatlandırılmasının kontrol altında tutulmasını, • Maç biletlerinin dağıtımında adil davranılması,• Organizasyonlarında taraftarların daha çok söz hakkı olması, • Kulüplerin satılmasının önlenmesi konusunda kampanyalar düzenlenmesini,• Kulüplerin satın alınmasında sermayenin kaynağının devletçe iyi araştırılmasını,• Irkçılık, Ayrımcılık, Aşağılama ve Yabancı Düşmanlığı ile mücadele edilmesini,• Tribünlerde geleneksel biçimde ayakta durulacak alanların tekrar sunulmasını, • Polisin abartılı davranarak, potansiyel tehdit algılamasının değiştirilmesini,• Maçların geleneksel Cumartesi saat 15.00’te oynanması,

FU

TB

OLD

A A

KTİF

TA

RA

FTA

RLA

R B

İRLİĞ

İ -

FA

TA


ÇA

NA

KK

ALE O

NS

EK

İZ M

AR

T Ü

NİV

ER

SİT

ES

İ


BİLET

Dünya Kupası maçları başlamadan önce FİFA, ciddi bir şekilde tekelleşme ile itham ediliyor. Maçlara giriş biletleri sorunu, FİFA’ya imaj kaybettirmeğe devam ediyor. Seyircilerin biletler ile ilgili şikâyetleri bitmek bilmiyor. Ziyaretçilere sunulan biletlerin toplamı 3 milyon, buna karşın talep edilen 30 milyon olunca sıkıntılar da kaçınılmaz olarak gündeme geliyor. FİFA Başkanı Blatter 12 Nisan 2006 tarihinde Cenevre’de ki basın açıklamasında; Dünya Kupası biletleri hakkında da görüş beyan etti. Burada; "Ziyaretçilere, statların %70’nin tahsis edildiği, sunulanın 10 katı bilet talebiyle karşılaşıldığı, her durumun önceden hesaplanabilmesinde sorunlar yaşanabileceği " yaklaşımı ile çaresizliğini ortaya koydu.

FU

TB

OLD

A A

KTİF

TA

RA

FTA

RLA

R B

İRLİĞ

İ -

FA

TA


ÇA

NA

KK

ALE O

NS

EK

İZ M

AR

T Ü

NİV

ER

SİT

ES

İ


BİLET

Almanya - 2006 Dünya Kupasında bilet satışlarında Şikayetler söz konusudur;FİFA’nım bilet dağıtım sistemini;

"Toplam 3 milyon biletten sadece 1 milyonunun sporseverlere açık pazardan sunulduğunu geriye kalan asıl bölüm ise; Politikacılara, ünlü kişilere ve ticari kuruluşlara sunuldu." Handelsblatt 15.04.2006

FİFA adına 2006 Dünya Kupası biletlerinin pazarlama sistemi ve kitlelerin fikirleri, Hohenheim Üniversitesinden marketing experti Prof. Dr. Markus Voeth tarafından araştırıldı. 2.093 kişiye telefon ile mülakat (Interview) metodu kullanılarak ulaşıldı. Bilet sahiplerinden % 81’i sistemden şikayetçi olurken, %2 gibi küçük bir azınlık "çok pozitif" yaklaşımında bulundu. İnternetten bilet bulamayanların %25’i devam eden aşamalarda tekrar şanslarını deneyeceklerini, hiç bilet bulamama durumunda; resmi yolların dışında karaborsa’dan bilet arayacaklarını, bu oranın da (%28) azımsanamayacak düzeyde olduğu tespit edildi. Statlarda kendine yer bulamayacakların öncelikli tercihleri; maçları evlerinde TV’lerden canlı ve banttan izlemek olduğu ortaya çıkartıldı.

FU

TB

OLD

A A

KTİF

TA

RA

FTA

RLA

R B

İRLİĞ

İ -

FA

TA


ÇA

NA

KK

ALE O

NS

EK

İZ M

AR

T Ü

NİV

ER

SİT

ES

İ


BİLET

ALMANYA 2006 DÜNYA KUPASINDA PAZARLANAN TÜM BİLETLERİN DAĞILIMI

Alıcı Bilet Adeti Yüzde Oranı (%)Serbest Pazarlanan 913.000 31,2Sponsorlar 555.000 19,0Turnuvaya katılan Federasyonları 468.000 16,0Alman Futbol Federasyonu (DFB) 389.000 13,3VIP-Davetlileri 347.000 11,9Turnuvaya katılamayan Federasyonlar 191.000 6,5TV-Yayın Hakları Sahipleri 64,000 2,2Genel Toplam 2.927.000 100,0

Kaynak: Kicker vom 04.02.2005

FU

TB

OLD

A A

KTİF

TA

RA

FTA

RLA

R B

İRLİĞ

İ -

FA

TA


ÇA

NA

KK

ALE O

NS

EK

İZ M

AR

T Ü

NİV

ER

SİT

ES

İ


BİLET

Taraftarların ticaretleşme karşıtı hareketleri sermayeyi de hedef almaktadır. 2005 yılında Borsada kötü günler yaşayan Almanya’nın ünlü kulüplerinden BVL-Borussia Dortmund’un hisselerini satın alan İstanbullu işadamı Sadettin Saran taraftarların yoğun muhalefeti ve kamuoyu baskısı sonucu hisse oranını yükseltmeyi planlarken, elindeki hisseleri devrederek kulüple bağlantısını sonlandırmıştır.

Bu olayın benzeri medyada büyük yankı ile İngiltere’de 1998 yılında yaşanmıştı. Manchester United Kulübünü satın almak için teklif veren uluslar arası medya imparatoru Murdoch’un girişimi, oluşturulan bir taraftar hareketi tarafından gönüllülük esasına göre çalışılarak engellenmiştir. Bir kampanya dâhilinde sürdürülen çalışmalarda; birçok tanınmış kişinin katkıları ve şehrin işadamlarının desteği yanında dünyanın çeşitli yerlerinden takımları kendi istekleri dışında sermaye guruplarınca satıl alınmış ya da el değiştirmiş başka kulüp taraftarlarının özverileri ile durdurulmuştur

FU

TB

OLD

A A

KTİF

TA

RA

FTA

RLA

R B

İRLİĞ

İ -

FA

TA


ÇA

NA

KK

ALE O

NS

EK

İZ M

AR

T Ü

NİV

ER

SİT

ES

İ


KULÜPLERİN SATILMASI

FU

TB

OLD

A A

KTİF

TA

RA

FTA

RLA

R B

İRLİĞ

İ -

FA

TA


ÇA

NA

KK

ALE O

NS

EK

İZ M

AR

T Ü

NİV

ER

SİT

ES

İ


KULÜPLERİN SATILMASI

FU

TB

OLD

A A

KTİF

TA

RA

FTA

RLA

R B

İRLİĞ

İ -

FA

TA


ÇA

NA

KK

ALE O

NS

EK

İZ M

AR

T Ü

NİV

ER

SİT

ES

İ


ENTELEKTÜEL STK YAPILANMALARI

FU

TB

OLD

A A

KTİF

TA

RA

FTA

RLA

R B

İRLİĞ

İ -

FA

TA


ÇA

NA

KK

ALE O

NS

EK

İZ M

AR

T Ü

NİV

ER

SİT

ES

İ


ENTELEKTÜEL KAMPANYALAR

Sporda hızlı ticarileşme; sportif müsabakalarda “her ne pahasına olursa olsun kazanma” düşüncesini yerleştirdi. Profesyonel spor dallarında artık normal karşılanan bu durum amatör sporun da kabul alanına girdiği, yetişkin sporculara yönelik "Fair Play" anlayışının yerleştirilmesinde yoğun bilinçlendirme kampanyalarının dahi yetersiz kalmaktadır (Yıldıran, 2004).

Futbolda ticarileşme karşıtlığı ve Irkçılık, Ayrımcılık, Aşağılama ve Yabancı Düşmanlığı ile mücadele etmek üzere kurulan STK’lar pek yaygın değildir.

Futbolda Aktif Taraftarlar Birliği (FATAB) Derneği 2010 yılı başında kuruldu.

FU

TB

OLD

A A

KTİF

TA

RA

FTA

RLA

R B

İRLİĞ

İ -

FA

TA


ÇA

NA

KK

ALE O

NS

EK

İZ M

AR

T Ü

NİV

ER

SİT

ES

İ


TÜRKİYE’DE DURUM

Manifesto

FATAB; ideolojik yaklaşımlardan uzak, sosyal ve bilimsel konuları kendisine ilgi alanı olarak belirlemiş, yerel – bölgesel – ulusal – küresel anlamda futbolun sorunlarına odaklanmış, entelektüel yaklaşımları anahtar olarak gören bir sivil toplum yapılanmasıdır.

Hedefler 21. Yüzyıl sürecinde tüm dünya genelinde bir "hastalık" olan "ırkçılık“, "ayrımcılık“, "aşağılamak" gibi toplumsal sorunlarla mücadele etmek, kamuoyu oluşturmak ve bilinçlendirmeler yapmak. Hızla ticarileşen futbolda sermayenin kontrolsüz hücumları karşısında taraftarın tarihten gelen bir takım hakları yok sayılmakta ve gelişen süreçte futbol gösterisinin merkezindeki kalabalıklar değersizleşmekte, sadece kendisine biçilen rolü kabullenmeleri beklenmektedir.

Sinerji

Avrupa Birliği ülkelerinde taraftarlar; futbolda ticarileşmeyi ve futbolun etrafında oluşan sosyal sorunları en yoğun yaşayan ve örgütlü reaksiyon grupları oluşturabilen bilinç düzeyi yüksek örnek STK yapılanmaları gözlemlenmektedir. FARE gibi kurumsal yapıya dönüştürülmüş gönüllü birliktelikler güzel örnekler sunmuştur. FATAB bu benzeri yapılanmalarla birlikte ortak aktivite, aksiyon ve kampanyalar düzenleyerek, bilinçli, duyarlı ve sosyal bir Futbol Taraftarlığı hedeflemektedir. F

UTB

OLD

A A

KTİF

TA

RA

FTA

RLA

R B

İRLİĞ

İ -

FA

TA


ÇA

NA

KK

ALE O

NS

EK

İZ M

AR

T Ü

NİV

ER

SİT

ES

İ


TÜRKİYE’DE DURUM

FU

TB

OLD

A A

KTİF

TA

RA

FTA

RLA

R B

İRLİĞ

İ -

FA

TA


ÇA

NA

KK

ALE O

NS

EK

İZ M

AR

T Ü

NİV

ER

SİT

ES

İ


ENTELEKTÜEL KAMPANYALAR

FU

TB

OLD

A A

KTİF

TA

RA

FTA

RLA

R B

İRLİĞ

İ -

FA

TA


ÇA

NA

KK

ALE O

NS

EK

İZ M

AR

T Ü

NİV

ER

SİT

ES

İ


TÜRKİYE’DE AYRIMCILIK İŞARETLERİ

FU

TB

OLD

A A

KTİF

TA

RA

FTA

RLA

R B

İRLİĞ

İ -

FA

TA


ÇA

NA

KK

ALE O

NS

EK

İZ M

AR

T Ü

NİV

ER

SİT

ES

İ


Irkçılık ve şiddeti önleme ve bunlarla mücadeleyi güçlendirme;

Spor olaylarında, özellikle de futbolda şiddet hala rahatsızlık veren bir meseledir ve farklı şekillerde görülebilir. Bu durum, kentsel bölgeler de dâhil, stadyum içinde ve dışında değişkenlik göstermektedir. Komisyon; Üye Devletler, Avrupa Konseyi gibi uluslararası organizasyonlar, spor organizasyonları, emniyet güçleri, taraftar organizasyonları ve yerel otoriteler gibi diğer yetkililerle diyalogu geliştirip kolaylaştırarak, bu gibi olayların önlenmesine katkıda bulunmayı üstlenmektedir. Emniyet güçleri, kendi başlarına sporda şiddetin temel sebepleri ile baş edememektedirler.

Komisyon ayrıca, polis hizmetleri ve/veya spor yetkilileri arasındaki en iyi uygulama yönteminin ve riskli taraftarlar ile ilgili işlevsel bilginin paylaşımını teşvik etmektedir. Kalabalığın kontrol altına alınması ve holiganizm ile ilgili polis eğitimine özel bir önem verilecektir.

Spor; cinsiyet, ırk, yaş, engel, din ve inanç, cinsel tercih ve sosyal ya da ekonomik durum ayrımı gözetmeksizin her vatandaşı kapsamaktadır. Komisyon, AB değerleri ile örtüşmeyen ırkçılık ve yabancı düşmanlığını başından beri kınamıştır.

(18) Komisyon, ırkçı ve yabancı düşmanlığı içeren tutumlarla ilgili olarak, Avrupa'da Irkçılığa Karşı Futbol Ağı (FARE) gibi var olan işbirliği çerçevelerindeki diyalogu ve en iyi uygulama değişimini geliştirmeye devam edecektir.

(19) Uygulanabilir ulusal kurallar ve AB kuralları uyarınca, işlevsel bilgi ile pratik uzmanlık bilgisi paylaşımını geliştirecektir ve kanun uygulama hizmetleri ile spor organizasyonları arasındaki şiddet içeren ve ırkçı vakaların önlenmesini teşvik edecektir;

(20) Spor olaylarındaki halk hareketlerini önlemek üzere yeni yasal araçlar ve diğer AB çapındaki standartlar için olanakları analiz edecektir;

(21) Taraftar eğitmenliği (olumlu ve şiddet içermeyen bir tutum geliştirmek için taraftarlarla uzun süreli çalışma) gibi sosyal/eğitsel eylemlere verilen özel bir önemle, anti-sosyal davranışları önlemek için çok disiplinli bir yaklaşım geliştirecektir;

(22) Emniyet güçleri, spor organizasyonları ve diğer taraflar arasındaki düzenli ve yapısallaştırılmış işbirliğini güçlendirecektir;

(23) Sporda şiddet ve ırkçılığı önlemeye ve bunlarla mücadele etmeye katkı sağlamak için aşağıdaki programların kullanımını teşvik edecektir: Gençlik Harekete Geçti, Vatandaşlar için Avrupa, DAPHNE III, Temel Haklar ve Vatandaşlık ve Suça Karşı Önleme ve Mücadele;

(24) Spor olaylarında şiddet ve ırkçılığı önlemek ve bunlarla mücadele etmek amacıyla yetkililerle tartışmak için yüksek seviyede bir konferans düzenleyecektir.

Komisyon, mevcut girişimlere dayanarak, spor federasyonlarına maç süresince ırkçı suiistimallerle baş etmek için yöntem geliştirmesini tavsiye etmektedir. Komisyon ayrıca, kulüplerin lisans sistemlerindeki ayrımcılıkla ilgili hükümleri güçlendirmeyi de tavsiye etmektedir (bkz. Böl. 4.7).

(http://ec.europa.eu/sport/white-paper/index_en.htm)

FU

TB

OLD

A A

KTİF

TA

RA

FTA

RLA

R B

İRLİĞ

İ -

FA

TA


ÇA

NA

KK

ALE O

NS

EK

İZ M

AR

T Ü

NİV

ER

SİT

ES

İ


AB BEYAZ KİTAP-2007

Spor, ortak bir yere ait olma ve katılma hissini geliştirmektedir; bu sebeple göçmenlerin bütünleşmesi için önemli bir araç olabilir. Bu bağlamda, spor alanları oluşturmak ve sporla ilgili etkinlikleri desteklemek, göçmenler ile ev sahibi toplumun olumlu bir şekilde birlikte hareket etmesini sağlamak için önemlidir.

Komisyon, Avrupa Birliği’nin ve Üye Devletlerin politika, eylem ve programlarına sosyal katılım için bir araç olan sporun gücünden daha fazla yararlanılabileceğine inanmaktadır. Bu, özellikle mahrumiyet bölgelerinde, sporun iş imkânı oluşturma ile ekonomik gelişme ve canlandırmaya olan katkısını içermektedir. Suiistimale açık grupların sosyal açıdan kaynaşmasına ve sosyal aidiyete katkıda bulunan ve kar amacı gütmeyen etkinlikler, bütünün menfaatine sosyal hizmet olarak algılanabilir.

Sosyal koruma ve sosyal aidiyet için Açık Koordinasyon Yöntemi, sporu bir araç ve gösterge olarak ele almaya devam edecektir. Çalışmalar, seminerler, konferanslar, politika önerileri ve eylem planları spora erişimi ve/veya sosyal spor yapılarına ait olmayı sosyal dışlama analizleri için kilit bir öğe olarak değerlendirecektir.

FU

TB

OLD

A A

KTİF

TA

RA

FTA

RLA

R B

İRLİĞ

İ -

FA

TA


ÇA

NA

KK

ALE O

NS

EK

İZ M

AR

T Ü

NİV

ER

SİT

ES

İ


SABIRLA DİNLEDİĞİNİZ

İÇİN

TEŞEKKÜR EDERİM

FU

TB

OLD

A A

KTİF

TA

RA

FTA

RLA

R B

İRLİĞ

İ -

FA

TA

B

Dr. Necati CerrahoğluÇ

AN

AK

KA

LE O

NS

EK

İZ M

AR

T Ü

NİV

ER

SİT

ES

İ


fatab kongre

Education