f’og cyvin...d‘Øisaw hy, ausy aupdys nuµ muk r‘kidaw swnuµ gurbwxi diaw poqiaw dw v‘d qon...

952
O ldaepi f+ljds mm Bgwjwji ^ l.a hig dl>z #i.Zjr[ rjv[$ l.f+sj sqsqg Bwljv bjds l+g epiP e+.o ljdhW ug sj l.f+sjHg lBgw Ô Ô f'og CyvIN ªb>e 578 a'G 720 aw« f+wjLw ^ ?jvlj y{igB[Wv Bi,lB \idu^| epiqda dr,Ddsbjvj@ u,oj i.Zjrj q'WjHgv ^ 98158-35035@ 98551-03132@ 99149-36036

Upload: others

Post on 10-Aug-2020

2 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

  • O ldaepi f+ljds mm

    Bgwjwji ^l.a hig dl>z #i.Zjr[ rjv[$

    l.f+sj sqsqg Bwljv

    bjds l+g epiP e+.o ljdhW ug sj l.f+sjHg lBgwÔ Ô

    f’og CyvIN“b>e 578 a’G 720 aw«

    f+wjLw ^

    ?jvlj y{igB[Wv Bi,lB \idu^|epiqda dr,Ddsbjvj@ u,oj i.Zjrj

    q’WjHgv ^ 98158-35035@ 98551-03132@ 99149-36036

    PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com

    http://www.pdffactory.com

  • df+>Bi ^df+>Br{D,v@ 146@ dH>clB=gbv ‘’wv fpbjdH>B@ b>Ddq+ali

    GURBANI ARTH BHANDAR – Vol. VI[An annotation of the Sikh Scripture]

    bySANT HARI SINGH ‘RANDHAWE WALE’

    f+wjLw ^?jvlj y{igB[Wv Bi,lB \idu^|

    epiqda dr,Ddsbjvj@ u,oj i.Zjrjy.cgeC% i’c@ V[C[ epispbjij u’ag liPf@ d;v%j ‘adheC% ljdhW@

    f>ujW \Fjia|

    Published byKHALSA CHARITABLE TRUST (REGD.)

    GURMAT VIDYALA, JATHA RANDHAWACHANDIGARH ROAD, NEAR GURDWARA JYOTI SAROOP,

    DISTT. FATEHGARH SAHIB, PUNJAB (INDIA)MOBILE : 98158-35035, 98551-03132, 99149-36036

    ijs qrHW ds gurU swihbwnW ny gurbwxI dw siqkwr krnw, SuD pVHnw, ivcwrnw qy mMnx krnwd‘ØisAw hY, ausy aupdyS nUµ muK r‘KidAW swnUµ gurbwxI dIAW poQIAW dw v‘D qoN v‘D Adb krnwcwhIdw hY, nµgy isr, joVy pw ky jW jUTy h‘QW nwl poQIAW pVHnIAW nhIN cwhIdIAW [ jykr Grdy ivc gurbwxI dIAW poQIAW dw siqkwr nw ho sky qW gurU Gr jW iksy rihq bihq, vwlygurmuK s‘jx nUµ poQIAW Bytw kr dyxIAW cwhIdIAW hn qy gurbwxI dw siqkwr krnw [

    © Bgwjwji

    F[Bj ^epiWjSg sj f+[q ldha fC%Vj@ dryjiVj ba[

    bsW wiVj hg dHl lBgw sg F[Bj h{ m

    fdhvg rji ‘irig 2016

    PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com

    http://www.pdffactory.com

  • qqkrw stIkrwgu vfhµsu

    mhlw 1 AlwhxIAwDµnu isrµdw scw 11Awvhu imlhu shylIho 16scu isrµdw scw jwxIAY 20ijin jgu isrij 26bwbw AwieAw hY auiT 30

    mhlw 3pRØBu scVw hir 35

    suixAhu kµq mhylIho 38rovih iprih ivCuµnIAw 42iehu srIru jjrI hY 45

    vfhµs kI vwr mhlw 4sbid rqy vf hµs hY 49

    mhlw 1sBnw mrxw AwieAw 103mnu hwlI ikrswxI krxI 105mwie bwp ko bytw 109puVu DrqI puVu pwxI 111hau pwpI piqqu 113AlK Apwr Agµm 115ijau mInw ibnu pwxIAY 117qU pRB dwqw dwin miq 118ijsu jl iniD kwrix 120Apnw Gru mUsq 122srb jIAw isir 123jw iqsu Bwvw qd 126

    mhlw 3syvk syv krih 128Bgiq Kjwnw Bgqn 130dwsin dwsu hovY qw 132hir jIau quDuno sdw 134gurmuiK Bgiq krih 136so isKu sKw bµDpu hY 138

    scI Bgiq siqgur 140siqgur imilAY 144iqhI guxI iqfiBvxu 146siqguru suKu swgru 147ibnu siqgur syvy 149siqgur syvy qw shj 150

    mhlw 4Awpy Awip vrqdw 152Awpy AMfj jyrj 155Awpy hI sBu Awip hY 157Awpy kµfw Awip qrwjI 159Awpy isRsit aupwiedw 162Awpy syvw lwiedw 164Aink jnm ivCuVy 167hir isau pRIiq AMqru 169Acru crY qw isiD hoeI 171

    mhlw 5iksu hau jwcI iks 173guru goivMdu slwhIAY 175

    rwgu soriT

    PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com

    http://www.pdffactory.com

  • jau lau Bwau ABwau 177puqfi klqfi lok igRh 179guru pUrw ByitE vfBwgI 180suKIey kau pyKY sB 182qnu sµqn kw Dnu sµqn 183jw kY ihrdY visAw qU 185sgl smgRI moih 187Kojq Kojq Koij 188kir iesnwnu ismir 189eyku ipqw eyks ky 191koit bRhmMf ko Twkuru 194ijnw bwq ko bhuqu 195crn kml isau 197rwjn mih rwjw 198hm mYly qum aUjl 199mwq grB mih 201hm sµqn kI rynu 203jyqI smgRI dyKhu ry 204imrqk kau pwieE 206rqnu Cwif kaufI 208gux gwvhu pUrn 210krx krwvxhwr 212pRB kI srix sgl 214mwieAw moh mgnu 215pwrbRhmu hoAw shweI 217ibnsY mohu myrw Aru 218sgl bnspiq 220jw kY ismrix hoie 221kwm ‚oD loB JUT 222jw kY ismrix sBu 223AibnwsI jIAn ko 224jnm jnm ky dUK 225AMqir kI giq qum hI 226Bey i‚pwl gurU 227gur ky crn bsy ird 228sµcin krau nwm 229guir pUrY ApnI kl 230sUK mMgl kilAwx 231

    swDU sµig BieAw 232gey klys rog siB 232ismir ismir guru 233hmrI gxq n gxIAw 234durqu gvwieAw hir pRiB 235bKisAw pwrbRhm 236Bey i‚pwl suAwmI 237sµqhu hir hir nwmu 238myrw siqguru rKvwlw 238jIA jµqfi siB iqs ky 239imil pMchu nhI 240ihrdY nwmu vswiehu 246guir pUrY ikrpw DwrI 247swihbu gunI ghyrw 249sUK shj Awnµdw 251TwiF pweI krqwry 252ivic krqw purKu 254pwrbRhim inbwhI 257guir pUrY crnI 258guir pUrY kIqI pUrI 260dh ids Cqfi myG 261geI bhoVu bµdI CoVu 268ismir ismir pRB 272guru pUrw nmskwry 274rwmdws srovir 277ijqu pwrbRhmu iciq 279AwgY suKu guir dIAw 280gur kw sbdu rKvwry 281gur Apuny bilhwrI 283qwpu gvwieAw guir 284soeI krwie jo quDu 285hir nwmu irdY proieAw 286gur imil pRØBU icqwirAw 287pwrbRhim swij 288sdw sdw hir jwpy 290Apnw gurU iDAwey 291prmysir idqw bµnw 292AYQY EQY rKvwlw 295

    PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com

    http://www.pdffactory.com

  • siqgur pUry Bwxw 296grIbI gdw hmwrI 297guir pUrY pUrI kInI 298guru pUrw AwrwDy 299BUKy Kwvq lwj n 300suK sWid Gir AwieAw 301pRØBu Apunw irdY 302hir min qin visAw 303AwgY suKu myry mIqw 304nwil nwrwiex myrY 304srb suKw kw dwqw 305krn krwvn hir 306BieE ikrpwlu 307ismrau Apunw sWeI 309sunhu ibnµqI Twkur 310jIA jµq siB vis 311

    mhlw 9ry mn rwm isau kir 313mn kI mn hI mwih 314mn ry kaun kumiq qY 315mn ry pRB kI srin 316pRwnI kaunu aupwau 321mweI mY ikh ibiD 323mweI mnu myro bis 324ry nr ieh swcI jIA 325ieh jig mIqu n dyiKE 327mn ry gihE n gur 328jo nru duK mY duKu nhI 329pRIqm jwin lyhu mn 331

    mhlw 1 AstpdIAwduibDw n pVau 332Awsw mnsw bµDnI 343ijn@I siqguru syivAw 348qU guxdwqO inrmlo 353

    mhlw 3 AstpdIAwBgqw dI sdw qU 358

    inguixAw no Awpy 362hir jIau sbdy jwpdw 365

    mhlw 5 AstpdIAwsBu jgu ijnih 368mwq grB duK swgro 373pwTu piVE Aru bydu 378

    soriT vwr mhly 4 kIsoriT sdw suhwvxI 386

    sRI kbIr jIbuq pUij pUij ihMdU 459jb jrIAY qb hoie 461byd purwn sBY mq 463duie duie locn pyKw 467jw ky ingm dUD ky 469ijh bwJu n jIAw 472ikAw pVIAY ikAw 475ihRdY kptu muK 477bhu prpMc kir 478sµqhu mn pvnY suKu 479BUKy Bgiq n kIjY 481

    sRI nwmdyv jIaujb dyKw qb gwvw 485pwV pVosix pUiC ly nwmw 490AxmiVAw mMdlu 495

    sRI rivdws jIaujb hm hoqy qb qU 499jau hm bWDy moh Pws 507dulB jnmu puMn Pl 511suK swgru surqr 513jau qum igirvr qau 516jl kI BIiq pvn kw 518cmrtw gWiT 520

    bwxI Bgq BIKn kInYnhu nIru bhY qnu 522AYsw nwmu rqnu 524

    PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com

    http://www.pdffactory.com

  • rwgu DnwsrImhlw 1

    jIau frqu hY Awpxw 526hm AwdmI hW iek dmI 529ikau ismrI isvirAw 531

    mhlw 3ndir kry qw ismirAw 533

    mhlw 1jIau qpq hY bwro bwr 535coru slwhy cIqu n BIjY 540kwieAw kwgdu mnu 545kwlu nwhI jogu nwhI 549

    mhlw 1 AwrqIggn mY Qwlu riv cµdu 553

    mhlw 3iehu Dnu AKutu n 561hir nwmu Dnu inrmlu 563sdw Dnu AMqir nwmu 565jgu mYlw mYlo hoie 567jo hir syvih iqn 568mnu mrY Dwqu mir 570kwcw Dnu sµcih mUrK 574nwvY kI kImiq imiq 576hm BIKk ByKwrI qyry 580

    mhlw 4jo hir syvih sµq 582hir ky sµq jnw hir 584hir kw sµqu sqguru 585hm AMDuly AMD ibKY 587hir hir bUµd Bey hir 589kiljug kw Drmu 591aur Dwir bIcwir 593gun khu hir lhu kir 595hir pVu hir ilKu 596caurwsIh isD buD 597syvk isK pUjx siB 598

    ieCw pUrku srb suKdwqw 600myry swhw mY hir drsn 602

    mhlw 5Bv KMfn duK Bµjn 604ibnu jl pRwn qjy hY 606kir ikrpw dIE moih 608jb qy drsn Byty 609ijs kw qnu mnu 611vfy vfy rwjn Aru BUmn 613lvY n lwgn kau hY 615bwir jwau gur Apuny 617ijh krxI hovih srimMdw 619pwnI pKw pIsau sµq AwgY 621ijin kIny vis Apuny 623qum dwqy Twkur pRiqpwlk 625pUjw vrq iqlk 626bµDn qy CutkwvY pRØBU 628hir hir lIny sµq 629Ab hir rwKnhwru 630myrw lwgo rwm isau 631AauKDu qyro nwmu 632hw hw pRB rwiK lyhu 633dIn drd invwir 634iPrq iPrq Byty jn 636Coif jwih sy krih 637moih mskIn pRBu 639so kq frY ij Ksmu 641Gir bwhir qyrw 643sgl mnorQ pRB qy 644jh jh pyKau qh 645ijin qum Byjy iqnih 647sunhu sµq ipAwry 651myry lwl Blo ry Blo 652hir eyku ismir eyku 654ismrau ismir ismir 655Bey i‚pwl dieAwl 657

    PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com

    http://www.pdffactory.com

  • drbvµqu drbu dyiK 658jw kau hir rµgu lwgo 659jqn krY mwnuK 661nwmu guir dIE hY 662nyqfi punIq Bey drs 663ApnI aukiq KlwvY 664sµq i‚pwl dieAwl 665Cfwie lIE mhw blI 666pr hrnw loBu JUTu 667ismir ismir suAwmI 668dUq dusmn siB quJ 669cqur idsw kIno blu 670AauKI GVI n dyKx 671ijs kau ibsrY pRwnpiq 672jn ky pUrn hoey kwm 673mWgau rwm qy ieku 673mWgau rwm qy siB 674iqfisnw buJY hir kY 675jn kI kInI pwrbRhim 676hir crn srn 677hliq suKu pliq suKu 679bµdnw hir bµdnw 680iqfipiq BeI scu 682gur ky crn jIA kw 683ikqY pRkwir n qUtau 684

    mhlw 9kwhy ry bn Kojn 684swDo iehu jgu Brm 686iqh jogI kau jugiq 687Ab mY kaunu aupwau 688

    mhlw 1 AstpdIAwguru swgru rqnI 689shij imlY imilAw 694

    mhlw 5 AstpdIjo jo jUnI AwieE iqh 698

    mhlw 1 CµqqIriQ nwvx jwau 703jIvw qyrY nwie min 710ipru sµig mUTVIey 716

    Cµq mhlw 4hir jIau i‚pw kry qw 721

    mhlw 5 Cµqsiqgur dIn dieAwl 726

    Bgq kbIr jIsnk snµd mhys smwnW 731idn qy phr phr qy 733jo jnu Bwau Bgiq 736ieMdfi lok isv lokih 737rwm ismir rwm ismir 738

    Bgq nwmdyv jIghrI kir kY nIv 740ds bYrwgin moih 747mwrvwiV jYsy nIru 750pihl purIey puMfrk vnw 753piqq pwvn mwDau 763

    Bgq rivdws jIhm sir dInu 764icq ismrn krau 765nwmu qyro AwrqI 766

    sRI iqfilocn jInwrwiex inMdis 769

    sRI sYxuDUp dIp iGRq swij 788

    pIpwkwXau dyvw kwieAau 792

    Dµnwgopwl qyrw Awrqw 796

    PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com

    http://www.pdffactory.com

  • rwgu jYqsrImhlw 4

    myrY hIArY rqnu nwmu 800hIrw lwl Amolku 802hm bwirk kCUA n 804siqguru swjnu purKu 806ijn hir ihrdY nwmu 808sqsµgiq swD pweI 810hir hir ismrhu 813hir hir hir hir 814ris ris rwmu rswl 816Awpy jogI jugiq 817imil sqsµgiq sµig 819

    mhlw 5koeI jwnY kvnu eIhw 821dyhu sµdysro khIAau 825DIrau suin DIrau 827loVIdVw swjnu myrw 828Ab mY suKu pwieE 829mn mih siqgur 830jw kau Bey goivMd 832

    goibMd jIvn pRwn 833koeI jnu hir isau 834cwiqfik icqvq 835min qin bis rhy 837Awey Aink jnm 838hir jn ismrhu 839

    mhlw 9BUilE mnu mwieAw 840hir jU rwiK lyhu piq 841mn ry swcw gho 842

    mhlw 5 Cµqdrsn ipAwsI idnsu rwiq 844aUcw Agm Apwr pRBu 849pwDwxU sµswru gwrib 854

    jYqsrI mhlw 5 vwrAwid pUrn miD pUrn 858

    bwxI BgqW kInwQ kCUA n jwnau 892

    mhlw 4hir ibnu rih n skY 895

    mhlw 5sµqn Avr n kwhU 897hir ibsrq sdw 899DwieE ry mn dh ids 901mwnuKu ibnu bUJy 904i‚pw iniD bshu irdY 906mwgau dwnu Twkur 907pRB jI ko nwmu mnih 908nIky gux gwau imthI 909siqgur AwieE 910rsnw gux gopwl 911

    rwgu tofIinMdku gur ikrpw qy 912ikrpn qn mn 914hir ky crn kml 915hir hir nwmu sdw 916s˝wmI srin pirE 917hW hW lpitE ry mUV@y 918hmwrY eykY hrI hrI 920rUVo mnu hir rµgo loVY 921grib gihlVo 922AYso gunu myro pRB jI 923mweI myry mn kI pRIiq 924pRB jI imlu myry pRwn 925pRB qyry pg kI DUir 926

    PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com

    http://www.pdffactory.com

  • rwgu bYrwVImhlw 4

    suin mn AkQ kQw 944mn imil sµq jnw 945hir jnu rwm nwm 946jip mn rwm nwmu 948

    jip mn hir inrµjnu 949jip mn hir hir 950

    mhlw 5sµq jnw imil hir jsu 951

    mweI myry mn kI 927hir hir piqq pwvn 928mweI mwieAw Clu 929mweI crn gur mITy 930swDsµig hir hir 933mweI myry mn ko suKu 933hir hir crn irdY 935

    mhlw 9khau khw ApnI 936

    bwxI BgqW kIkoeI bolY inrvw 937kaun ko klµku 939qIin Cµdy Kylu AwCY 940

    PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com

    http://www.pdffactory.com

  • qqkrw swKIAWrwgu vfhµsu

    swKI BweI BgIrQ qy BweI mnsuK Swh dI 56swKI vYSno duAwrw ivSnUµ nUµ iDAwaux dI 75swKI holW cbwaux vwly b‘Øcy sg 76

    swKI Bgq pRihlwd jI nUµ gurmMqfi imlx sg 82swKI sukdyv munI nUµ igAwn krwaux dI 83

    rwgu soriTswKI mUsy pYZµbr dI 104swKI BweI gVHIAw jI dI 106swKI prmySr Blw hI krdw hY 200swKI sRI gurU nwnk dyv jI dI

    eymnwbwd qoN kYdI Cfvwaux dI 268swKI skyq mMfI dy rwjy dI 274swKI bwlw rwau qy rusqm rwau dI 308swKI sµq m‘Gr isMG jI dI 312swKI ginkw dI 317swKI hwQI qy qµdUey dI 318swKI Ajwml dI 320

    rwgu DnwsrIswKI nwm mhwqm dI 576swKI iek sUm purK dI 580swKI mUsy pYZµbr dI 646swKI slwrdIn kwzI dI 681swKI hnUµmwn jI dI 732

    swKI durbwsy irKI dI 745swKI Arux dI 779swKI bRhmw qy iSv jI dI 780swKI hnUµmwn dI 786swKI BweI smIr jI dI 787

    rwgu jYqsrIswKI sµq mwDo dws jI dI 822

    rwgu tofIswKI qulsW dwsI dI 930 swKI dyvI dws dI 931

    rwgu bYrwVIswKI ibAws jI dI 947

    swKI iek pMfq dI krmW dy lYx dyx dI 824

    swKI pwxI irVkx dI 346swKI pMfqW qoN nwm jpwaux dI 352swKI klZIDr jI dI qy lµmI aumr vwly jogI dI 383swKI iek pMfq qy dwaUDr vwly sµqW dI 434swKI mhwqmw duAwrw su‘ky f‘fU nUµ

    pIs ky pwaUfr bxwaux dI 435swKI iek mdwrI qy izmINdwr dI 441swKI sµq suµdr isMG jI qy sohx dws jI dI 501swKI rwjy dy supny ivc mMgqw bxn dI 502swKI rwjy jnk dI 503swKI izmINdwr nUµ icMqwmxI dI pRwpqI dI 513

    PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com

    http://www.pdffactory.com

  • (11)

    gurbwxI ArQ -Bµfwr

    AMg 578rwgu bfhµsu1 mhlw 1 Gru 5 AlwhxIAw

    < siqgur pRswid ]auQwnkw : iek vwr sRI gurU nwnk dyv swihb jI p‘Cm dy ielwky v‘l gey sn, auQy

    iek pIr jo mrn vyly Awpxy murIdW „ kih igAw sI ik myrI kbr aupr rwh r‘ØiKE, ik…ikieQy gurU nwnk swihb jI Awauxgy qy mY„ ij…dw krngy, ie… kih ky auh mr igAwqy aus dy murId bhuq ivrlwp kirAw krn, ijs vyly gurU swihb jI auQy phuµcy, qdoN vIauh ivrlwp kr rhy sn qy auprokq swrI vwrqw gurU swihb jI „ suxweI [ ieh sux kysiqgurU jI ny BweI mrdwnw jI „ rbwb vjwaux leI ikhw qy ieh Sbd aucwrn kIqw [qdoN auh &kIr ij…dw ho igAw qy aus „ bRhm igAwn dw aupdyS dy ky inhwl kIqw [siqgurU jI ny aus dy murIdW „ smJwaux leI ieh AlwhxIAW dI bwxI auQy aucwrnkIqI sI [

    AlwhxIAW : AlwhxI pd dw mUl sµsi‚q pd Alwpn hY, ijs dw Bwv gwienivc kQn krnw jW surW dw gwien ivc ivsQwr krnw, ieh rwg Byd krky huµdw hY; prAlwhxIAW dw izAwdw vrqwau SokmeI gIqW krky pRcilq ho igAw hY jd koeI pRwxImr jWdw hY qW ipMf jW ksby dI nYx qy imrwsx Aw jWdI hY Aqy auh KVy ho ky AlwhxIdy bol boldI hY [ bwkI A&sos krn AweIAW swrIAW iesqrIAW ausdy ierd igrd Gyryivc Klo ky imRqk pRwxI dw nW jW irSqw bol ky mrn vwly dI slwhuqw rUp gIq gw…dIAWhn Aqy ausy dy qukWq auqoN hwie-hwie dy qwl qy roNdIAW hoeIAW isAwpw krdIAW hn,aus „ AlwhxIAW kihMdy hn [ ieh isAwpw m‘ØQy, CwqI Aqy p‘tW auqy ‚mvwr h‘Q mwrky kIqw jWdw hY [ ies dI cwl pihlW hOlI, pr sihjy sihjy qyz huµdI jWdI hY Aqy swrIAWiesqrIAW dy h‘Q ie‘Øko smyN m‘ØQy, CwqI Aqy p‘tW auqy v‘jdy hn [

    aumr dy p‘K qoN AlwhxI iqMn pRkwr dI huµdI hY :1. iksy nOjvwn dI mOq qy pweI geI AlwhxI ivc aus dy sµbµDIAW dy ihrdy „

    ivMnHx vwlI huµdI hY [2. b‘cy dI imRqU qy pweI geI AlwhuxI ivc ihrdy dI mmqw dw p‘K pRDwn huµdw hY [

    bfhµsu m: 1 AlwhxIAw, AMg 578

    1. not : ieQy bfhµsu b‘Øby nwl hI Su‘D hY [

    rwgu vfhµsu

    PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com

    http://www.pdffactory.com

  • (12)

    gurbwxI ArQ -Bµfwr

    3. ibrD dI mOq vyly pweI geI AlwhxI ivc QwvW dy Byd krky kruxw rs dy nwlnwl T‘ØTybwzI dw vI rµg bµnH id‘qw jWdw hY [

    Aijhw kuJ ^ws qOr qy SrIkxW krdIAW hn [ mrdW Aqy iesqrIAW nwl sµbµiDqAlwhxIAW ivc ‚mvwr mrdwvyN Aqy znwny guxW dw kQn kr ky isAwpw kIqw jWdwhY [ audwhrx vjoNkuAwrI lVkI dy mrn smyN ie… kihMdy snqµd Ajy nw k‘qI, DIeymornIeyN [ nOjvwn dy mrn smyN ie… kihMdy snmu‘C Ajy nw Pu‘tI, hwiehw Syr srU ijhwAwid [ nYxW jW imrwswxW „ hr pRkwr dy ivAkqIAW leI AlwhxIAW Xwd huµdIAW hnAqy keI vwr aunHW ivc ieqnI smr‘Qw vI huµdI hY ik auh mOky auqy qurµq AlwhxI dybol GV lYNdIAW hn [

    AlwhxI Aijhw lok-gIq hY jo kyvl mrn dy Avsr qy hI gwieAw jWdw hY, ies„ iksy hor Avsr qy nh» gwieAw jw skdw, sgoN ies „ iek‘ØilAW jW im‘qrW ivc bYTky guxguxwxW vI bdSgnI dw icMnH smJdy sn [ pr ij… ij… lok gurmq dI rOSnI ivcAw rhy hn, iq… iq… AigAwnqw vwly hnyry dI ieh kurIqI G‘tdI jw rhI hY [

    lok jIvn dIAW BwvnwvW dy nwl nwl ivcrn vwlI gurbwxI dI nuhwr AiDkqrlok prµprw vwlI hY Aqy ies kwrx gurU swihbwnw ny bhuq swry lok-gIqW Aqy kwiv-rUpW dIAW lIhW auqy AwpxI bwxI dI rcnw kIqI hY [ sRI gurU nwnk dyv jI ny vfhµsrwgu ivc AlwhxIAW dy pMj SbdW dI rcnw kIqI hY, ijnHW iv‘ØcoN pihlI, dUjI, cOQI AqypMjv» AlwhxI dy SbdW ivc Cy Cy qukW dy cwr cwr pdy hn Aqy qIjI AlwhxI dy Sbdivc cwr cwr qukW dy A‘T pdy hn, ies AlwhxI dy qIsry d‘KxI Sbd ivc pihly pdyqoN bwAd iek pMkqI rhwau dI vI hY [ ienHW AlwhxIAW dw vrixq ivS ivXog jinqvYrwg hY, pr gurU jI ny ikqy vI inrwSw jW audwsInqw dI Bwvnw dw sµcwr nh» hoxid‘qw [ Asl ivc gurU jI ny jigAwsU „ Aijhy mrny leI pRyirq kIqw hY, ijs nwl pRBUdy duAwr auqy vifAweI Aqy pRmwixkqw dw icMnH pRwpq ho sky [ ienHW pidAW ivc swDk„ imRqU dy BY qoN vI mukqI pRwpq krn leI auqswihq kIqw igAw hY [ sRI gurU Amrdwsswihb jI dIAW cwr cwr pidAW vwlIAW ilKIAW cwr AlwhxIAW vfhµs rwg ivc gurUnwnk dyv jI dIAW AlwhxIAW qoN bwAd ibnW isrlyK drj hn [ ienHW ivc pqI dIimRqU qoN bwAd pYdw hoey ivCoVy dy kruxwmeI idfiS icqrnw kIqy hn [

    so ieQy siqgurU swihb jI ny r‘bI Bwxy dy ault lokW dw AYsw ivhwr dyiKAw qW iesrox ip‘tx dI kurIqI „ bµd kr ky ies dy QW r‘bI bwxI, jo Bwxw mMnx ivc shwiekhovy, Aqy prmySr v‘loN mry hoey jIvW „ prmySr v‘l ij…dy hox leI is‘ØiKAw idMdy hoeySbd aucwrn krdy hn [

    not : ijs vyly imRqk pRwxI dw sskwr ho jwvy qW bwkI swk-sµbµDI kIrqn soihlwpVH ky auQoN vwps Aw ky, gurduAwrw swihb ivKy Aw jwx qy gRµQI isMG su‘c piv‘qfiqw nwlEs imRqk dy nim‘q kVwh pRSwid dI dyg bxwauxI kry Aqy Pyr ienHW AlwhxIAW dIbwxI dw pwT kIqw jwvy [

    bfhµsu m: 1 AlwhxIAw, AMg 578

    PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com

    http://www.pdffactory.com

  • (13)

    gurbwxI ArQ -Bµfwr

    1 = Adu‘qI bRhm ¡ = srb dw pRkwSk jo siqgurW dI pRswid = ikrpw krky pRwpqhuµdw hY [

    not : imRqk srIr „ gurmiq Anuswr sskwrn dI sµpUrn mrXwdw pwT drpx poQIivc AMØiqm sµskwr qy ivsQwr sihq pVHo jI [ ieQy AsW ny tUk mwqfi hI iliKAw hY [

    Dµnu isrµdw scw pwiqswhu; ijin jgu DµDY lwieAw ]hy BweI ! auh isRStI „ isrµdw = isrjxhwr, srUp rUpI q^q dw pwiqswhu = mwlk,

    scw = qfiY-kwl AbwD rUp prmySr Dµnu = Dµnqw dy Xog hY, ijin = ijs ny swry jgu = sµswr„ pYdw kr ky jIvW dI vwSnw Anuswr v‘ØKo-v‘Kry DµDY = DµiDAW (kµmW-kwrW) ivclwieAw = lwauxw kIqw hY [

    muhliq punI pweI BrI; jwnIAVw Giq clwieAw ]ijvyN pweI1 = pVopI (pnGVI) BrI hoeI aultw ky ^wlI kr dyeIdI hY, ie… sµswr ivc

    rihx dI muhliq = smyN dI h‘d punI = pUrI ho geI Bwv dyh rUpI pVopI s˝wsW rUp dwixAWnwl Br geI qW jmW ny jwnIAVw = ipAwrw jIvwqmw Giq = PV ky aus dy kIqy krmWAnuswr clwieAw = A‘gy qor lYxw [

    AMg 579jwnI Giq clwieAw iliKAw AwieAw; ruµny vIr sbwey ]jdoN DuroN iliKAw hoieAw hukm AwieAw = Aw igAw qW jwnI = ipAwry jIvwqmw dy

    gl ivc jmW ny sµgl Giq = pw ky A‘gy clwieAw = qor ilAw qW vIr = Brw Awidsbwey = swry sµbµDI ruµny = rox l‘g pey vw: jo kwm ‚oD Awid Brw mMny sI, ieh swry roxl‘g pey ik ieh AigAwnI sw„ C‘f ky qur igAw hY [

    kWieAw hµs QIAw vyCoVw; jW idn puMØny myrI mwey ]hy myrI mwey = mwqw (ipqw) rUp sµq jnoN ! jW = jdoN aumr dy idn puMØny = pUry ho gey,

    qdoN kWieAw = dyh nwloN hµs = jIvwqmw dw vyCoVw = ivXog QIAw = ho igAw [jyhw iliKAw qyhw pwieAw; jyhw purib kmwieAw ]

    jIvW ny jyhw = ijho ijhw purib = pUrbly jnmW ivc krmW „ kmwieAw = kmwauxw

    bfhµsu m: 1 AlwhxIAw, AMg 578-579

    1. pweI = ijvyN purwxy smyN ivc pulsIAW dIAW GVIAW huµdIAW sn, iek kOlI ivc Cyk kr ky aus ivcryqw Br ky r‘K idMdy, jdoN swrw ryqw ikr jWdw Bwv kOlI ^wlI ho jWdI qdoN aunHW dy pihr dI ivslv‘j jWdI, qy pihrydwr bdl jWdy sn [ dUsrw kOlI ivc Cyk kr ky aus „ b‘Tl (bwlty) dy pwxI ivcqwr idMdy sn, jdoN kOlI pwxI nwl Br ky fu‘b jWdI qW aus „ pweI BrI kihMdy sn [ qIsrw poTohwrdy ielwky ivc dwxy imxn vwsqy v‘Øfy-v‘Øfy BWfy r‘ØKy huµdy sn, ijnHW „ ctUry kihMdy sn, jdoN auh dwixAWnwl Br jWdy qW aus „ mUDw kr idMdy sn, ie… auh lok Awpxy bohl „ imixAw krdy sn [ auh ielwkyivc aus „ vI pweI Bwv dwxy pwaux vwlw pwqr kihMdy hn [

    PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com

    http://www.pdffactory.com

  • (14)

    gurbwxI ArQ -Bµfwr

    kIqw sI, auho jyhw hI hux iliKAw igAw hY, qy qyhw = auho ijhw hI Pl pwieAw = pwauxwkIqw hY, ijho ijhw hux kmwieAw hY, auho ijhw Pl A‘Øgy pRlok ivc pwauxw krngy [

    Dµnu isrµdw scw pwiqswhu; ijin jgu DµØDY lwieAw ]1]isRStI dw isrµdw = isrjxhwr, scw = s‘qX srUp pwiqswhu = srUp rUpI q^q dw

    mwlk Dµnu = Dµnqw dy jog hY, ijin = ijs ny swry jgu = sµswr „ jIvW dI vwSnw Anuswrv‘ØKo-v‘K DµDY = DµiDAW (kµmW kwjW) ivc lwieAw = lwauxw kIqw hY ]1]

    swihbu ismrhu myry BweIho; sBnw eyhu pieAwxw ]hy myry BweIho = BweI jnoN ! swihbu = mwlk vwihgurU „ ismrhu = Xwd kro, ik…ik

    eyhu = ieh dunIAW qoN iek idn sBnw = swirAW ny hI pieAwxw = kUc kr jwxw hY [eyQY DµDw kUVw cwir idhw; AwgY srpr jwxw ]

    eyQY = ies lok ivc cwr ku idhw = idnW dw kUVw = JUTw hI DµDw = ivhwr hY,AwgY = A‘gy pRlok ivc hr iksy „ srpr = zrUr br zrUr jwxw hI pvygw [

    AwgY srpr jwxw ijau imhmwxw; kwhy gwrbu kIjY ]AwgY = A‘gy pRlok ivc srpr = zrUr br zrUr jwxw hovygw, ijau = ijvyN

    imhmwxw = pRwhuxy rwq k‘t ky cly jWdy hn, iPr kwhy = iks vwsqy ivArQ hI srIr, guxWAwid dw gwrbu = hµkwr kIjY = krIey [

    ijqu syivAY drgh suKu pweIAY; nwmu iqsY kw lIjY ]ijqu = ijs prmySr dy syivAY = syvn Bwv ismrn kIiqAW prmySr dI drgh = drgwh

    scKMf ivc suK pweIAY = pweIdw hY, ies krky iqsY = aus vwihgurU kw = dw nwmlIjY = lYxw krIey [

    AwgY hukmu n clY mUly; isir isir ikAw ivhwxw ]AwgY = A‘gy pRlok ivc mUly = au~kw hI iksy dw hukm n = nh» clY = c‘ldw, auQy qW

    isir isir = isr b-isr jIvW aupr jo ikAw = kIqw hoieAw krm hY, ausy Anuswrivhwxw = bIqdw hY [

    swihbu ismirhu myry BweIho; sBnw eyhu pieAwxw ]2]myry BweIho = BweI jnoN ies krky swihbu = mwlk vwihgurU „ ismrhu = ismrnw kro,

    ik…ik iek idn sBnw = swirAW „ eyhu = ieh dunIAW qoN pieAwxw = kUc krnw pYxw hY ]2]jo iqsu BwvY sµmRQ so QIAY; hIlVw eyhu sµswro ]

    jo kuJ vI iqsu = aus sµmRQ = srb SkqIvwn vwihgurU „ BwvY = Bw…dw hY, so = auho

    bfhµsu m: 1 AlwhxIAw, AMg 579

    PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com

    http://www.pdffactory.com

  • (15)

    gurbwxI ArQ -Bµfwr

    hI QIAY = huµdw hY, eyhu = ieh sµswro = jgq qW hIlVw = duK rUp hI hY vw: ieh sµswr qWjIvW dy auDwr leI iek hIlVw = bhwnw hY vw: ieh sµswr dy jIv bhwnw lw…dy rihMdyhn ik swQoN Plwxy duK krky ismrn nh» huµdw, Awid [

    jil Qil mhIAil riv rihAw; swcVw isrjxhwro ]hy BweI ! auh swcVw = s‘cw qfiY-kwl AbwD rUp, jgq „ isrjxhwro = rcn vwlw

    prmySr ! jil = jlW, Qil = QlW mhIAil = ivc vw: (mhI + Ail) mhI = ipRQvI qyAil = AkwS Awid sB Qwe» riv = rimAw hoieAw, ivAwpk ho rihAw = irhw hY [

    swcw isrjxhwro AlK Apwro; qw kw AMqu n pwieAw ]auh swcw = s‘cw pRBU, jgq „ isrjxhwro = rcn vwlw hY, mn krky AlK = lKx

    qoN rihq Aqy pRikrqI dy Apwro = pwrwvwr qoN rihq hY, qw = aus vwihgurU kw = dw AMqnh» pwieAw jWdw [

    AwieAw iqn kw sPlu BieAw hY;iek min ijnI iDAwieAw ]

    hy BweI ! iqn = aunHW purSW kw = dw jnm Dwr ky AwieAw sPlu = sPlw, pRvwxnIkBieAw = hoieAw hY, ijnI = ijnHW ny iek min = iekwgr icq ho ky pRBU nwm iDAwieAw =iDAwauxw kIqw hY [

    Fwhy Fwih auswry Awpy; hukim svwrxhwro ]auh prmySr Awp hI isRStI dI rcnw „ Fwhy = nwS Bwv prlo kr idMdw hY qy iPr

    Awp hI Fwih = Fwh ky auswry = auswr idMdw hY vw: prmySr ny Awp hI sQUl q‘q Fwhy hoeyhn, iPr Awp hI sQUl q‘qW iv‘ØcoN sUKm q‘qW „ Fwh ky iPr Awp hI mYN iek qoN bhuqho jwvW dy sµklp nwl auswrn vwlw hY vw: Fwhy = Fwhux vwly kwmwidkW „ Fwh ky F‘ØTyhoey SuB guxW „ Awp hI auswrdw hY, hukim = hukmI prmySr Awp hI svwrxhwro = sµvwrnvwlw hY vw: gurmuKW dy ihridAW ivc bRhm igAwn „ sµvwrn vwlw hY [

    jo iqsu BwvY sµmRQ so QIAY; hIlVw eyhu sµswro ]3]jo iqsu = aus sµmRQ = srb SkqIvwn „ Bw…dw hY, so = auho hI iqMnW kwlW ivc

    QIAY = huµdw hY, ieh sµswro = jgq qW hIlVw = duK rUp hI hY ]3]nwnk ruµnw bwbw jwxIAY; jy rovY lwie ipAwro ]

    siqgurU swihb jI kQn krdy hn ik bwbw = hy BweI ! aus „ hI Asl ivc ruµnw =roieAw hoieAw jwxIAY = jwnxw krIey, jy = jo vwihgurU nwl ipAwro = pRym lwie = lwauxvwsqy vYrwg ivc rovY = roNdw hY [

    bfhµsu m: 1 AlwhxIAw, AMg 579

    PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com

    http://www.pdffactory.com

  • (16)

    gurbwxI ArQ -Bµfwr

    vwlyvy kwrix bwbw roeIAY; rovxu sgl ibkwro ]bwbw = hy BweI ! jo dunIAW dy lok vwlyvy = pdwrQW, kµmW DµidAW kwrix = vwsqy

    roeIAY = roNdy pey hn, ieho ijhw rovxu = roxw sgl = swrw ibkwro = ibkwr, ivArQ hI hYvw: (ib + kwro) KotI kwr hI hY [

    rovxu sgl ibkwro gwPlu sµswro; mwieAw kwrix rovY ]rovxu = roxw sgl = swrw ibkwro = KotI kwr, ivArQ hI hY, ieh sµswro = jgq

    vwihgurU v‘ØloN gwPlu = by^br hY Aqy mwieAw dy kwrix = vwsqy hI jIv rovY = roNdy hn [cµgw mMdw ikCu sUJY nwhI; iehu qnu eyvY KovY ]

    cµgw mMdw = Blw burw (puMn pwp) ikCu = kuJ vI sUJY = su‘Jdw nh» hY, qy iehu = iesAmolk mnu‘Kw qnu = srIr „ eyvY = insPl hI KovY = guAw lYNdy hn [

    AYQY AwieAw sBu ko jwsI; kUiV krhu Ahµkwro ]hy BweI ! AYQy = ieQy ies sµswr ivc jo vI jnm Dwr ky AwieAw hY, auh sB ko = koeI

    mr ky zrUr jwsI = jwvygw, AYvyN qus» kUiV = JUTw hI Ahµkwro = hµkwr krhu = krdy ho [nwnk ruµnw bwbw jwxIAY; jy rovY lwie ipAwro ]4]1]siqgurU swihb jI kQn krdy hn ik bwbw = hy BweI ! aus „ hI Asl ivc

    ruµnw = roieAw hoieAw jwxIAY = jwnxw krIey, jy = jo vwihgurU nwl ipAwro = pRym lwie =lwaux vwsqy vYrwg ivc rovY = roNdw hY ]4]1]

    vfhµsu mhlw 1 ]siqgurU swihb jI vYrwgmeI aupdyS b^Sdy hoey &urmw rhy hn :

    Awvhu imlhu shylIho; scVw nwmu leyhW ]hy mhwqmw rUp shylIho = sKIE ! Awvhu = AwE, Aw ky imlhu = imlxw kro qW jo As»

    sµgq ivc ie‘kqfi ho ky prmySr dw scVw = s‘cw nwm leyhW = leIey Bwv ismrnw krIey [rovh ibrhw qn kw; Awpxw swihbu sµm@wlyhW ]

    jo Awpxy qn = srIr kw = dw vwihgurU v‘ØloN ibrhw = ivCoVw ipAw hoieAw hY, aus„ rovh = roxw krIey ik As» srIr Dwr ky jIv Bwv ivc pY ky Awpxy Awp nwloN ik…ivCuV gey hW Aqy Awpxw swihbu = mwlk vwihgurU sµm@wlyhW = Xwd krIey vw: hW = inscykrky ismrIey [

    swihbu sm@wilh pMQu inhwilh; Asw iB EQY jwxw ]hy BweI ! Awpxw swihbu = mwlk sm@wilh = Xwd krIey Aqy pRlok dy pMQu = rsqy „

    bfhµsu m: 1 AlwhxIAw, AMg 579

    PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com

    http://www.pdffactory.com

  • (17)

    gurbwxI ArQ -Bµfwr

    inhwilh = vyKxw krIey, ik…ik AsW ny iB = vI iek idn EQY = auQy pRlok ivc jwxwhY AQvw jo swihb dI pRwpqI dw BgqI sihq igAwn dw rsqw hY, aus „ dyKxw krIeyik…ik Pyr As» vI mhwrwj dI Srn ivc jwxw krWgy [pRSn : hy mhwrwj jI ! ieh srIr ik… mr jWdy hn ?gur au~qr :

    ijs kw kIAw iqn hI lIAw; hoAw iqsY kw Bwxw ]hy BweI ! ieh jIv ijs vwihgurU kw = dw pYdw kIAw = kIqw hoieAw hY, prwlbD pUrI

    hox qoN iqn = aus ny hI vwps lIAw = lY lYxw hY, ijvyN iqsY = ausy vwihgurU kw = dwBwxw = hukm (rzw) huµdI hY, auvyN hI hoAw = huµdw hY vw: ho irhw hY [

    jo iqin kir pwieAw su AwgY AwieAw;AsI ik hukmu kryhw ]

    jo kuJ iqin = aus vwihgurU ny jIvW dI krnI Anuswr prwlbD rUpI krm kir = krnwpwieAw hY, su = auho hI jIvW dy AwgY = A‘gy snmuK ho ky Pl dyx leI AwieAw hY vw:jo iqs jIv ny ieQy sµswr ivc krqw ho ky krm kIqw hY, aus Anuswr prmySr ny prwlbDrUpI krm bxw ky jIv dy AMqhkrx ivc pw id‘qw hY, qy A‘gy pRlok ivc Pl dyx leIauh swhmxy Aw jWdw hY, aus vwihgurU qy As» ik = kI hukmu = AwdyS kryhw = kr skdyhW ? ik As» hor ijauxw hY, ieh hukm krnw nh» bxdw [

    Awvhu imlhu shylIho; scVw nwmu leyhw ]1]hy mhwqmw rUp shylIho = sKIE ! Awvhu = Awauxw kro qy Aw ky imlhu = imlxw kro

    qW jo As» siqsµgq ivc iek‘qfi ho ky scVw = s‘cw nwm leyhw = lYxw krIey Bwvjpxw krIey ]1]

    mrxu n mMdw lokw AwKIAY; jy mir jwxY AYsw koie ]hy lokw = loko ! mrxu = mOq „ mMdw = burw nw AwKIAY = kihxw krIey, auh mrnw cµgw

    hY, jy = jykr koie = koeI AYsw = Aijhw ArQwq jIvq-Bwv qoN mir = mrnw jwxY = jwxdwhovy, Bwv Drm dy nwm qy kurbwnIAW dy dyxIAW AYsw mrnw sPlw hY ijs krky ieiqhwsdy pMØinAW aupr sdw leI Amr ho jweIdw hY [pRSn : hy mhwrwj jI ! auh mrnw ikho ijhw hY ?au~qr :

    syivhu swihbu sµmRØQu Awpxw; pMQu suhylw AwgY hoie ]hy BweI ! sµmRØQu = srb SkqIvwn jo Awpxw swihbu = mwlk hY, aus „ syivhu = ismrnw

    vfhµsu m: 1 AlwhxIAw, AMg 579

    PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com

    http://www.pdffactory.com

  • (18)

    gurbwxI ArQ -Bµfwr

    kro, ijs nwl AwgY = A‘gy pRlok dw pMQu = rsqw suhylw = suKdwiek ho jwvygw vw: mukqrUpI rsqw vI suhylw = sOKw pRwpq ho jwvygw; jYsw ik :

    nw srvru nw aUClY AYsw pMQu suhylw ] (AMg 729)

    pMØiQ suhylY jwvhu, qW Plu pwvhu; AwgY imlY vfweI ]iPr ies suhylY = suKdwiek pMØiQ = rsqy Qwe» jwvhu = jwvogy qW mukq rUpI Pl

    pwvhu = pw lvogy qy AwgY = A‘gy pRlok ivc vI vfweI = SoBw imlY = imlygI AQvw gurmqdy suKYn rsqy ivc c‘Ølogy qW bRhm igAwn, pRBU pRwpqI rUp Pl pw lvogy qy A‘gy scKMfivc prmySr Awpxy ivc AByd krn rUp vifAweI dyvygw [

    BytY isau jwvhu, sic smwvhu; qW piq lyKY pweI ]jy nwm ismrn rUpI BytY = Bytw dy isau = sihq pRlok „ jwvhu = jwEgy qW sic = s‘qX

    srUp ivc smwvhu = smwA jwvogy Aqy qW = qd hI piq = ie‘zq lyKY = pRvwngI ivc pweIjwvygI [

    mhlI jwie pwvhu, KsmY Bwvhu; rµg isau rlIAw mwxY ]ies pRkwr qus» qurIAw pd rUpI mhlI = mihlW dI jwie = jgHw „ pwvhu = pw lvogy

    vw: scKMf rUpI mhlI = mh‘lW ivc jwie = jw ky pw lvogy Aqy KsmY = mwlk vwihgurU„ Bwvhu = BwA jwvogy, ie… rµg = pRym dy isau = sihq pRØBU dI pRwpqI dIAW rlIAw =^uSIAW mwxY = mwxogy [

    mrxu n mMdw lokw AwKIAY; jy koeI mir jwxY ]2]hy lokw = loko ! ies krky ieho ijhy mrn „ mMdw = burw nh» AwKxw cwhIdw, jykr

    koeI pRØBU dI pRymw-BgqI duAwrw jIvq-Bwv qoN mir = mrxw jwxY = jwxdw hovy ]2]mrxu muxsw sUirAw hku hY; jo hoie mrin prvwxo ]

    hy BweI ! sUirAw = sUrbIr muxsw = mnu‘KW dw mrxu = mrnw hku = s‘cw hY, joprvwxo = pRvwxnIk hoie = ho ky mrin = mrdy hn, Bwv Drm dI r‘ØiKAw vwsqy vwihgurUdI rzw ivc ij‘q hwr qoN rihq ho ky mrdy hn [

    AMg 580sUry syeI AwgY AwKIAih; drgh pwvih swcI mwxo ]

    Pyr AwgY = A‘gy pRlok ivc vI syeI = auho hI sUry = sUrmy AwKIAih = khIdy hn, qyprmySr dy drgh = inAwey sBw scKMf ivc swcI = s‘cI mwxo = ie‘zq pwvih = pw…dyhn vw: s‘cI drgwh ivc ABydqw hox rUp mwxo = Awdr pw…dy hn [

    vfhµsu m: 1 AlwhxIAw, AMg 579-580

    PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com

    http://www.pdffactory.com

  • (19)

    gurbwxI ArQ -Bµfwr

    drgh mwxu pwvih, piq isau jwvih; AwgY dUKu n lwgY ]auh pRØBU dI drgh = inAwie sBw ivc mwxu = siqkwr pwvih = pw…dy hn, ieQoN

    piq = ie‘zq dy isau = sihq jwvih = jWdy hn, qy AwgY = A‘gy nrkW Awid dw dUKu = duKnh» lwgY = l‘gdw [kir eyku iDAwvih, qW Plu pwvih; ijqu syivAY Bau BwgY ]

    auh eyku = iek vwihgurU „ hI Awpxw Awsrw kir = krky iDAwvih = iDAwauxw krdyhn qy mnu‘Kw jnm ivc aus vwihgurU dy igAwn, bRhmwnµd rUpI Pl „ pwvih = pRwpq krdyhn, ijqu = ijs dw syivAY = syvn Bwv ismrn kIiqAW sB pRkwr dw Bau = fr BwgY = B‘jjWdw hY [

    aUcw nhI khxw, mn mih rhxw; Awpy jwxY jwxo ]ies krky hy BweI ! kdwicq BI aUcw = au~cw hµkwr dw bcn nh» khxw = AwKxw

    cwhIdw, hµkwr qoN rihq ho ky Awpxy mn mih = ivc hI rihxw Bwv shwrnw kry vw: prmySrdy mn = mMnx krn vw: gurW dy mn = mMqr ivc rihxw cwhIdw hY, auh vwihgurU Awp hIjwxY jwxo = jwxI jwx Bwv AMqrjwmI sB kuJ jwxdw hY [

    mrxu muxsW sUirAw hku hY; jo hoie mrih prvwxo ]3]ie… AYsy sUirAw = sUrmy muxsW = mnu‘KW dw mrxu = mrnw hku = s‘cw hY, jo Drm dI

    r‘ØiKAw vwsqy Shwdq dyx rUp prvwxo = pRvwxnIk hoie = ho ky mrih = mrdy hn ]3]nwnk iks no bwbw roeIAY; bwjI hY iehu sµswro ]

    siqgurU swihb jI kQn krdy hn ik bwbw = hy BweI ! iks no = „ roeIAY = roxw krIey,ieh sB sµswro = jgq qW prmySr dI iek bwjI = Kyf hY [

    kIqw vyKY swihbu Awpxw; kudriq kry bIcwro ]auh swihbu = mwlk Awpxw auqpq kIqw hoieAw sµswr Awp vyKY = vyKdw hY qy Awp

    hI rjoguxI (loBI), sqoguxI (nrm), qmoguxI (‚oDI) Awid isRStI dI AwpxI kudriq = SkqIduAwrw bIcwro = ivcwr kry = krdw hY [

    kudriq bIcwry, Dwrx Dwry; ijin kIAw so jwxY ]auh AwpxI kudriq = SkqI duAwrw bIcwry = ivcwr krdw hY, qy Dwrx = isRStI „

    AwpxI s‘qw nwl Dwry = DwirAw hoieAw hY vw: pMjW q‘qW dI Dwrnw „ DirAw hY vw: SrDw,BgqI, igAwn, s‘q BUimkW dI Dwrnw „ Awpxy Awsry Dwr ky Awp inrwDwr rUp hY [ijin = ijs vwihgurU ny ieh sµswr pYdw kIAw = kIqw hY, so = auh Awp hI ies dI gqI„ jwxY = jwxdw hY [

    vfhµsu m: 1 AlwhxIAw, AMg 580

    PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com

    http://www.pdffactory.com

  • (20)

    gurbwxI ArQ -Bµfwr

    Awpy vyKY Awpy bUJY; Awpy hukmu pCwxY ]auh vwihgurU Awpy = Awp hI idfiStw rUp ho ky sB dI krm krqUq „ vyKY = vyKdw hY,

    Awp hI sB dy AMdr dI bUJY = bu‘Jx vwlw AMqrjwmI hY AQvw Awp hI q‘qbyqw rUp hoky Awpxy srUp „ vyKY = vyKdw hY, Awp hI jigAwsU rUp ho ky Awpxy srUp „ bUJY = smJdwhY, Awp hI gurU rUp ho ky hukm krn vwlw hY qy Awp hI AiDkwrI rUp ho ky iqs hukm„ pCwxY = pCwnx vwlw hY [

    ijin ikCu kIAw soeI jwxY; qw kw rUpu Apwro ]ijin = ijs vwihgurU ny jo ikCu = kuJ BI sµswr Awid pYdw kIAw = kIqw hY, soeI = auho

    hI sB kuJ (pwlxw, lYqw) krnw jwxY = jwxdw hY, qw = aus kw = dw rUpu = srUp Apwro =pwrwvwr qoN rihq hY AQvw ijs AiDkwrI ny jo kuJ Bjn, bµdgI dw AiBAws kIqw hY,auhI AMqrmuK ibrqI kr ky kuJ jwx skdw hY, qy auhI Apwr pRØBU dw rUp ho jWdw hY [

    nwnk iks no bwbw roeIAY; bwjI hY iehu sµswro ]4]2]siqgurU swihb jI kQn krdy hn ik bwbw = hy BweI ! dunIAW ivc iks „ roeIAY = roxw

    krIey, ieh sµswro = sµswr qW prmySr dI iek bwjI = Kyf pweI hoeI hY ]4]2]vfhµsu mhlw 1 dKxI ]1

    siqgurU jI vfhµsu rwgu ivc dKxI (iek rwgxI) imlw ky aupdyS b^Sdy hn [scu isrµdw scw jwxIAY; scVw prvdgwro ]

    hy BweI ! isrµdw = isrjxhwr pRØBU scu = s‘qX srUp (qfiYkwl AbwD rUp hY) aus „ s‘cwjwxIAY = jwnxw krIey, auh scVw = s‘cw Awp hI sBnW „ prvdgwro = pwlx vwlw hY [

    ijin AwpInY Awpu swijAw; scVw AlK Apwro ]ijin = ijs vwihgurU AwpInY = Awpxy Awp qoN swry sµswr „ swijAw = swjxw kIqw

    vfhµsu m: 1 AlwhxIAw, AMg 580

    1. vfhµs dKxI : gauVI dKxI vWgUµ vfhµs dKxI „ vI ivdvwnW ny d‘KxI sµgIq p‘DqI dw rwg svIkwirAwhY, ijs ADIn dys dysWqrW dw rtn krn vwly cwr audwsIAW dy DwrxI sRI gurU nwnk dyv jI ny hIbwxI rcnw kIqI hY [ svrgI pRo. qwrw isMG jI duAwrw ricq pusqk sRI gurU gRµQ swihb rwg rqnwvlIdy pMnw 108 auqy srUipq ies rwg „ rwg inrxwiek kmytI (Adu‘qI gurmiq sµgIq sµmyln 1992) nypUrn rUp ivc svIkwirAw hY [ d‘KxI BwrqI sµgIq Anuswr srUpq rwg vfhµs dKxI dw pRXog AlwhxIAWbwxI leI ivSyS rUp ivc kIqw igAw hY [ ies rwg pRkwr ivc inSwd koml Aqy bwkI swry sur Su‘D pRXogkIqy jWdy hn [ ies rwg dy Awroh ivc gµDwr Aqy inSwd vrijq hn [ ies dw vwdI pMcm, sµvwdI SVj,smW idn dw qIjw pihr Aqy jwqI AOVv sµprUn hY [Awroh : s ry m p D s` [Avroh : s` nuI D p m ry m g s [

    PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com

    http://www.pdffactory.com

  • (21)

    gurbwxI ArQ -Bµfwr

    hY, auh scVw = s‘cw, ASuD mn kr ky AlK = lKx qoN rihq qy pRikrqI dy Apwro =pwrwvwr qoN rihq hY [

    duie puV joiV ivCoiVAnu; gur ibnu Goru AMDwro ]prmySr ny duie = do puV = hyTlw qy auprlw ih‘sw Bwv DrqI qy Asmwn joV ky bRhmWf

    bxw id‘qw, iPr Awp hI ienHW „ ivCoiVAnu = ivCoV id‘qw, Bwv auprly lok au~qy krid‘qy qy hyTly lok hyTW kr id‘qy Aqy ivcwly issmwr c‘kr dI gµF pw id‘qI, ijQoN au~prlIcIz aupr qy hyTlI cIz hyTW rih jWdI hY [ AkwS cµdoey dI inAwe» qwx id‘qw qy DrqIq^q dI inAwe» bxw id‘qI [ AYsI rcnw dy ivc siqgurW qoN ibnu = bZYr Goru = iBAwnkAMDwro = hnyrw hI hY AQvw ijnHW AMdr ibbyk qy vYrwg rUpI do puV joV id‘Øqy hn, aunHW„ AigAwn v‘ØloN ivCoV id‘qw hY vw: jIv qy eIS rUp do juVy hoey puVW „ ivCoV id‘qwhY, Bwv jIv „ Alp‘g qy eISr „ srb‘g bxw id‘qw hY [ jo ienHW dohW ivc sq icqAnµd srUp hY, auh gurU Dwry qoN bZYr pqw nh» l‘gdw, ie… siqgurW qoN ibnW jIvW AMdriBAwnk hnyrw ipAw hoieAw hY [

    sUrju cµdu isrijAnu; Aihinis clqu vIcwro ]1]aus vwihgurU ny Awpxy vYrwt rUp AMdr sUrj qy cµdu = cµdfimw do nyqfiW dI inAwe»

    isrijAnu = isrjy (pYdw kIqy) hn, ieh vIcwro = ivcwrnw kro, smJo ik auh Aihinis =idn rwq clqu = c‘ldy rihMdy hn vw: sUrj qy cµdfimw krky (Aih + inis) Aih = idn qyinis = rwq dovyN bx gey ieh vwihgurU dw clqu = cil‘qr (kOqk) hI jwnxw kro vw:Aiv‘ØidAw rUpI rwq vwilAW „ ikrpw krky jo igAwn rUpI idn b^Sxw hY, ieh vI iekkOqk hI hY ]1]

    scVw swihbu scu qU; scVw dyih ipAwro ]rhwau]hy mhwrwj jI ! qUµ scu = inscy krky swirAW dw scVw = s‘cw swihbu = mwlk hYN, qus»

    Awpdy srUp dw scVw = s‘cw ipAwro = ipAwr dyih = dyxw kro ]rhwau]quDu isrjI mydnI; duKu suKu dyvxhwro ]

    quDu = qUµ Awp hI mydnI = ipRQvI (isRStI) isrjI = isrjnw kIqI hY, qy isRStI dy jIvW„ kIqy krmW Anuswr duK suK dyvxhwro = dyx vwlw hYN [

    nwrI purK isrijAY; ibKu mwieAw mohu ipAwro ]iPr nwrI = iesqrIAW qy purK = AwdmI, nr mwdw isrijAY = isrjxw kIqy hn Aqy

    ienHW „ ibKu = zihr rUp mwieAw dy moh dw ipAwr vI Awp hI lwauxw kIqw hY AQvwnwrI Bwv pRikrqI qy purK vw: nwrI dI inAwe» mwieAw, purK Bwv eISr vw: muslmwnWdy mq Anuswr nwrI AMmw h‘vw qy purK Bwv bwbw Awdm Awid isrjy hn, jIv mwieAwdy moh krky ibKu = iviSAW ivc ipAwr krdy hn [

    vfhµsu m: 1 dKxI AlwhxIAw, AMg 580

    PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com

    http://www.pdffactory.com

  • (22)

    gurbwxI ArQ -Bµfwr

    KwxI bwxI qyrIAw; dyih jIAw AwDwro ]hy mhwrwj jI ! cwr KwxI = KwxIAW (AMfj, jyrj, syqj, auqBuj) cwry bwxI = bwxIAW

    (bYKrI, mDm, psµqI, prw) vw: bRhmWf dIAW bwxIAW (qWqk, pRikrqk Awid sB qyrIAWhI rcIAW hoeIAW hn, Aqy sBnW jIAw = jIvW „ Awpxw AwDwro = Awsrw dyih = idMdy ho [

    kudriq qKqu rcwieAw; sic inbyVxhwro ]2]hy mhwrwj jI ! qUµ AwpxI kudriq = SkqI nwl hI ieh sµswr rUpI qKqu rcwieAw =

    rcwauxw kIqw hY vw: hy kudrqI pRØBU ! qUµ swDsµgq, AMqhkrx, scKMf rUpI q^q rcwauxwkIqw hY qy Awp hI AMqhkrx ivc bYTw hoieAw sic = sicAweI nwl inbyVxhwro = &Yslwkrn vwlw vw: s‘cw inAW krn vwlw hYN ]2]

    Awvw gvxu isrijAw; qU iQru krxYhwro ]iPr swrw sµswr Awvw gvxu = Awaux jwx vwlw isrijAw = pYdw kIqw hY hy

    krxYhwro = rcnhwr pRØBU ! qUµ Awp iQru = Ac‘l srUp hYN vw: jIvW „ Awpxw igAwn b^Sky iesiQq krn vwlw hYN [

    jµmxu mrxw Awie gieAw; biDku, jIau ibkwro ]Awp hI jµmxw mrnw Aqy Awie gieAw = Awauxw jwxw kIqw hY vw: jIvW dw jnm

    Dwr ky Awie = Awauxw qy mr ky gieAw = jwxw kIqw hY, pr jIau = jIv ibkwro = ivkwrWivc l‘g ky biDku = ihMsk ho rhy hn vw: ieh ivkwrI jIv biDku = iSkwrI dI inAwe»kwm ‚oD Awid ivc PisAw hoieAw ihMsk hoeI iPrdw hY [

    BUfVY nwmu ivswirAw; bUfVY ikAw iqsu cwro ]BUfVY = BYVy jIvW ny prmySr dy nwm „ ivswirAw = BulwieAw hoieAw hY, pr iqsu = aus

    ivc bUfVY = fu‘Øby hoey jIvW dw ikAw = kI cwro = cwrw, zor c‘l skdw hY ? Bwv koeI v‘snh» c‘l skdw [

    gux Coif ibKu lidAw; Avgux kw vxjwro ]3]ienHW jIvW ny sq sµqoKwid guxW „ Coif = C‘f ky ibKu = ivhu rUp iviSAW „ Awpxy

    AMqhkrx rUpI g‘Øfy au~qy lidAw = l‘d ilAw hY, ie… Avgux = gunwhW kw = dw hIvxjwro = vxj krn vwly hn ]3]

    sdVy Awey iqnw jwnIAw; hukim scy krqwro ]jdoN s‘cy krqwro = prmySr dy hukm ivc iqnw = aunHW jwnIAw = pRwxIAW „ ieQoN jwx

    dy sdVy = s‘dy Awey = Aw jWdy hn vw: s‘d ky lYjwx vwly jmdUq Aw jWdy hn, qdoN s‘cykrqwr dy hukm ivc ieQoN zrUr jwxw pvygw [

    vfhµsu m: 1 dKxI AlwhxIAw, AMg 580

    PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com

    http://www.pdffactory.com

  • (23)

    gurbwxI ArQ -Bµfwr

    nwrI purK ivCuµinAw; ivCuiVAw mylxhwro ]aus vyly nwrI = iesqrIAW qy purK = AwdmIAW dw Awps ivcI ivCuµinAw = ivCoVw

    pY jWdw vw: nwrI Bwv dyh Aqy purK Bwv jIvwqmw ienHW dw ivCoVw pY jWdw hY, prmySrAwp hI gurW dy Sbd duAwrw ivCuiVAW hoieAW „ Awpxy nwl mylxhwro = mylx vwlw hY [

    rUpu n jwxY sohxIAY; hukim bDI isir kwro ]jmdUqW dy isr aupr prmySr dy hukm dI kwro = kwr bDI = bµnHI huµdI hY, ijs

    krky auh iksy rUp „ nh» jwxY = jwxdy ik ieh bhuq sohxIAY = suµdr hY qy ies „ nw mwrIeyBwv auh iksy dw ilhwz nh» krdy, swry sohxy kusohxy rUpW vwilAW „ mwr ky lY jWdy hn [

    bwlk ibriD n jwxnI; qoVin hyqu ipAwro ]4]auh jmdUq bwlk = bcpn qy ibriD = buFypy dI AvsQw „ nh» jwxnI = jwxdy Bwv

    mwrn l‘ØigAW ieh nh» socdy ik ieh bwlk Ajy du‘D dµdIAW vwlw hY, ies „ nw mwroqy ieh ibrD suK mwx irhw hY ies „ nw mwro, ie… nh» krdy, auh qW sµbµDIAW Awiddy hyqu = moh qy ipAwro = ipAwr „ qoVin = qoV dyx vwly hn AQvw aunHW jmdUqW dw dyhnwlo ijMd dw ipAwr v‘K krn ivc hI hyqu = pRym hY ]4]

    nau dr Twky hukim scY; hµsu gieAw gYxwry ]scY = s‘c srUp vwihgurU dy hukm Anuswr Pyr nau dr = nON drvwzy Bwv nON ieMdfiy

    Twky = ruk jWdy hn qy hµsu = jIvwqmw gYxwry = AwkwS v‘l „ gieAw = cilAw jWdw hYvw: jogIAW dw jIvwqmw dsvyN duAwr rUpI AwkwS rwh» pRlok „ jWdw hY vw: hµs = mhwqmwjnW dw jIvwqmw icdwkwS ivc jw imldw hY [sw Dn CutI muTI JUiT ivDxIAw; imrqkVw AM|nVy bwry ]

    ijvyN iksy iesqrI dw pqI mr jwvy qW sw = auh Dn = iesqrI ies JUiT = JUTy sµswrivc ivDxIAw = pqI qoN ibnW (ivDvw) CutI = Cu‘t, v‘K ho ky roNdI hY, mYN muTI = lu‘tI geIhW vw: auh dyh viSSt bu‘D rUpI iesqrI kUV Aqy kwmwidkW krky muTI = lu‘tI hoeICutI = Cu‘tV ho ky ivDxIAw = duKI huµdI hY qy imrqkVw = imRqU srIr AM|nVy = ivhVy dybwry = drvwzy ivc ipAw hoieAw hY vw: aus AM|nVy = ipAwry srIr „ bwry = jµgl aujwVivc sskwr krn leI lY jWdy hn vw: jo prmySr dy nwm v‘ØloN mirAw hoieAw hY, auhsµswr rUpI ivhVy ivc jUnW rUpI bwry = duAwirAW qy Aw…dw jWdw rihMdw hY [

    suriq mueI mru mweIey; mhl rµunI dr bwry ]auh iesqrI ivrlwp krdI rihMdI hY ik hy mweIey = mweyN ! myry Ksm dI mru = mOq

    krky myrI suriq = Akl hI mueI = mr geI hY [ auh mhl = iesqrI bwry = bUhy dy dr = AMdrvw: bwry = drvwzy dy dr = ivc bYT ky roNdI hY [

    vfhµsu m: 1 dKxI AlwhxIAw, AMg 580

    PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com

    http://www.pdffactory.com

  • (24)

    gurbwxI ArQ -Bµfwr

    rovhu kµq mhylIho; scy ky gux swry ]5]ies krky hy kµq = pqI pRBU dIE jIv rUp mhylIho = iesqrIE ! aus pqI dI pRwpqI

    leI vYrwg Dwrn krky rovhu = roxw kro Aqy aus s‘Øcy pqI prmySr ky = dy guxW „swry = sµBwlxw kro ]5]

    jil mil jwnI nwvwilAw; kpiV pit AMbwry ]murdw dyhI dw AMqm nkSw iK‘cdy hoey d‘sdy hn ik iPr jwnI = ipAwrw srIr vw:

    jwnI = ipAwry sµbµDIAW ny murdw dyhI „ jil = pwxI nwl ml ml ky nwvwilAw = ieSnwnkrvwieAw qy Pyr pit = ptVy Bwv q^qy aupr iltw ky vw: pit = rySm dy AMbwry = Fyrswry kpiV = kpiVAW ivc lpyt ky SmSwn BUmI v‘l lY jWdy hn [

    vwjy vjy scI bwxIAw; pMc muey mnu mwry ]qdoN scI bwxIAw = bwxI Bwv rwm nwm siq hY, hir kw nwm siq hY ieh vwjy

    vjy = v‘jx l‘g pYNdy hn Aqy pMc = pMj (mW, ipE, iesqrI, pu‘qr qy Brw) Awid sµbµDImn „ mwry = mwr ky Bwv Zm Kw ky muey = moieAW vrgy hoey huµdy hn vw: aus vyly pMj igAwnieMdfiy vI mr gey qy mn vI mwirAw igAw [1

    jwnI ivCuµnVy myrw mrxu BieAw; iDRgu jIvxu sµswry ]qd aus dI iesqrI kihMdI hY ik myry jwnI = ipAwry pqI dy ivCuµnVy = ivCVn krky

    myrw qW mrxu = mrnw hI BieAw = ho igAw hY, pqI qoN ibnW myrw sµswry = jgq ivcjIvxu = ijauxw iDRgu = iDRkwr Xog hY AQvw jo swirAW dw jwnI = ipAwrw vwihgurU hY,aus dy ivCVn krky Aqy myrw = myr qyr ivc jIvW dw nwm Bjn v‘ØloN mrnw ho irhw hY,ieho ijhy jIvn „ iDRkwr hY [

    jIvqu mrY su jwxIAY; ipr scVY hyiq ipAwry ]6]jo scVY = s‘Øcy ipr = pqI vwihgurU dy ipAwry = ipAwr hyiq = vwsqy jIvq-Bwv qoN

    mrY = mr jwvy, su = auho hI Asl ivc mirAw hoieAw jwxIAY = jwnxw krIey AQvw jojIvq-Bwv v‘ØloN mr jWdw hY, auh su = sRySt igAwnvwn jwxIAY = jwxIdw hY jW s‘cy iprIivc ijs dw hyiq = pRym hY, auhI iprI dy ipAwry hn ]6]

    qusI rovhu rovx AweIho; JUiT muTI sµswry ]hy jIv rUp iesqrIE ! qus» rovhu = roxw kro, ik…ik qus» dunIAW dy imiQAw pdwrQW

    dI pRwpqI vwsqy rovx = rox leI AweIho = AweIAW ho, qus» qW sµswry = jgq ivc JUTdIAW hI muTI = lu‘tIAW hoeIAW ho [

    vfhµsu m: 1 dKxI AlwhxIAw, AMg 580

    1. ijnHW dy AMdr s‘cI siqnwm rUpI bwxI dy Anhd Sbd rUpI vwjy v‘j pey hn, aunHW dy pMj kwm, ‚oD,loB, moh, hµkwr Awid vI mr gey, qy mn dw mMdw suBwA vI mr jWdw hY [

    PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com

    http://www.pdffactory.com

  • (25)

    gurbwxI ArQ -Bµfwr

    AMg 581hau muTVI DµDY DwvxIAw; ipir CoifAVI ivDx kwry ]auh iesqrI kihMdI hY ik hau = mYN qW DµDY = kµmW kwjW ivc DwvxIAw = dOVdI hoeI

    muTVI = lu‘tI geI hW, Awpxy pqI nwl AMq vyly koeI g‘l vI nw kr skI qy hux ipir = pqImY„ CoifAVI = C‘f igAw hY, ijs krky mYN ivDx kwry = duK dIAW kwrW ivc peI hoeIhW AQvw jo jIv rUp iesqrI hau = hµgqw dI muTVI = lu‘tI hoeI hY, auh jUnW dy DµiDAWivc DwvxIAw = dOVdI rihMdI hY, auh ipir = pqI vwihgurU dI CoifAVI = C‘fI hoeI „ivDx kwry = duK dI kwr peI rihMdI hY [

    Gir Gir kµqu mhylIAw; rUVY hyiq ipAwry ]hy sKI ! sB jIv rUp mhylIAw = iesqrIAW dy Gir Gir = ihrdy-ihrdy ivc

    kµqu = pqI prmySr v‘s irhw hY, prµqU jo ipAwry pqI dy hyiq = pRym ivc mgn rihMdIAWhn, auh rUVY = suµdr srUp vwlIAW hn [

    mY, ipru scu swlwhxw; hau rhisAVI nwim Bqwry ]7]so hy sKIE ! mYN qW sc = s‘Øcy ipru = pqI prmySr „ swlwhxw = vifAwauxw kIqw

    hY, Bwv aus dI is&iq-slwh kIqI hY, ijs krky hau = myrI ibrqI nwim = nwmIBqwry = pqI prmySr dy rhisAVI = Anµd pRsµnqw dy sihq hoeI hY ]7]

    guir imilAY vysu plitAw; sw Dn scu sIgwro ]guir = gurW dy imilAY = imlx krky jIv rUp iesqrI dw vysu = ilbws Bwv suBwv

    hI plitAw = plt igAw hY, hux sw = aus jIv rUp Dn = iesqrI dw swDnw rUpI scu = s‘cwsIgwro = iSMgwr hoieAw hY vw: aus jIv-iesqrI dw jµmx mrn vwly srIr v‘ØloN vys hIplt igAw hY, Bwv nwm rUpI s‘cw iSMgwr krky AKMf cyqn dI dyh pRwpq kr leI hY [

    Awvhu imlhu shylIho; ismrhu isrjxhwro ]hy mhwqmw rUp shylIho = sKIE ! Awvhu = AwE, Aw ky imlhu = imlxw kro Aqy jgq

    dy isrjxhwro = rcnhwr pRØBU dy nwm „ ismrhu = ismrnw kro [beIAir nwim suohwgxI; scu svwrxhwro ]

    prmySr dy nwm krky hI jIv rUp beIAir1 = iesqrI suohwgxI = suhwgvµqI vw:prmySr dy suohwgxI = Anµd vwlI hoeI hY, qy s‘cw pRBU Awp Awpxy srUp dw inscw dy kyaus dy jIvn „ svwrxhwro = sµvwrn vwlw hY [

    vfhµsu m: 1 dKxI AlwhxIAw, AMg 581

    1. beIAr mwrvwVI BwSw dw l&z hY, gorKpur, cOrI, cOrW dy ielwky ivc vI beIAr vhutI „ kihMdy hn,mwlUm huµdw hY ik sµsi‚q pd bDUvr qoN bdlw dw bhuvr, bhIAr, beIAr rUp ivc AwieAw hY [

    PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com

    http://www.pdffactory.com

  • (26)

    gurbwxI ArQ -Bµfwr

    gwvhu gIqu n ibrhVw; nwnk bRhm bIcwro ]8]3](dUsrw pwT gwvhu gIqun hY)

    siqgurU swihb jI kQn krdy hn ik ibrhVw = ivCoVy vwly gIqW „ kdy vI nwgwvhu = gwauxw kro Aqy bRhm Awqmw dI bIcwro = ivcwr kro AQvw pRBU dy j‘s rUpI gIqgwvo qy bRhm dI vIcwr kro, Pyr kdy vI n ibrhVw = ivCoVw nh» hovygw AQvw prmySrdI pRwpqI vwsqy ibrhVw = pRym rUpI gIqun = gIqW „ gwvhu = gwauxw kro qdoN bRhm dIivcwr pRwpq hovygI ]8]3]

    vfhµsu mhlw 1 ]ijin jgu isrij smwieAw; so swihbu kudriq jwxo vw ]ijin = ijs vwihgurU ny jgu = sµswr „ isrij = pYdw krky Awpxy Awp ivc

    smwieAw = lIn kr ilAw hY, so = aus swihbu = mwlk „ aus dI kudriq = rcnw (SkqI)duAwrw vw: ivSyS krky jwxo = jwnxw kro [

    scVw dUir n BwlIAY; Git Git sbdu pCwxo vw ]scVw = s‘cw mwlk ikqy dUr nw BwlIAY = Kojxw krIey, aus sbdu = bRhm „ gurW dy

    Sbd dI kmweI kr ky Git Git = srIrW-srIrW ivc vw: cwry KwxIAW dy GtW ivcvw = ivSyS kr ky pCwxo = pCwnxw kro [

    scu sbdu pCwxhu dUir n jwxhu; ijin eyh rcnw rwcI ]scu = s‘cy gurW dy sbdu = aupdyS „ pCwxhu = pCwnxw kro, Aqy aus vwihgurU „ kdy

    vI dUr nw jwxhu = jwnxw kro, ijin = ijs ny pMj q‘qW qy cwry KwxIAW duAwrw ieh sµswrdI rcnw rwcI = rcI, bxweI hY [

    nwmu iDAwey qw suKu pwey; ibnu nwvY ipV kwcI ]hy BweI ! jy aus mwlk dy nwm „ iDAwey = iDAwauxw krIey qW suK srUp „ pwey = pw

    leIdw hY, aus dy nwvY = nwm qoN ibnu = bZYr mnu‘Kw jnm dI ipV = bwzI kwcI = k‘cI rihjWdI hY [

    ijin QwpI ibiD jwxY soeI; ikAw ko khY vKwxo ]ijin = ijs vwihgurU ny isRStI dI rcnw QwpI = sQwipq kIqI hY, soeI = auh Awp

    hI pwlx-poSx qy prloN Awid dI ibiD = ivDI „ jwxY = jwxdw hY [ hor ko = koeIvKwxo = viKAwx krky ikAw = kI khY = kih skdw hY, Bwv cµgw bkqw bx ky vI kuJikhw nh» jw skdw [

    vfhµsu m: 1 dKxI AlwhxIAw, AMg 581

    PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com

    http://www.pdffactory.com

  • (27)

    gurbwxI ArQ -Bµfwr

    ijin jgu Qwip vqwieAw jwluo; so swihbu prvwxo ]1]ijin = ijs vwihgurU ny swry jgu = sµswr „ Qwip = sQwipq kr ky mwieAw dw moh

    rUpI jwlou = jwl vqwieAw = ivCwieAw hY, auh swihbu = mwlk prvwxo = pRmwxnIk hY vw:so = aus „ Awpxw swihbu = mwlk prvwx kro ]1]

    bwbw AwieAw hY auiT clxw; AD pMØDY hY sµswro vw ]bwbw = hy BweI ! jo vI ies jgq ivc AwieAw hY, aus ny au~T Bwv kUc kr ky pRlok

    „ clxw = cly jwxw hY, ieh sµswrovw = sµswr vw: ivSyS krky AD pMØDY = A‘D mwrg hIhY, Bwv A‘D ivcwly ijhw hI hY [ jy mnu‘Kw jnm „ pw ky vwihgurU v‘l c‘l pvy qW AwpxysrUp dI pRwpqI ho jWdI hY, jy sµswr v‘l c‘l pvy qW cOrwsI l‘K jUn dI kYd ivc pYxwpYNdw hY [

    isir isir scVY iliKAw; duKu suKu purib vIcwro vw ]scVY = s‘Øcy vwihgurU ny jIvW dy isir isir = isr bisr jo vI duK suK dw pRwpq hox

    rUp lyK iliKAw hY, ies „ jIvW dy purib = pUrbly krmW Anuswr hI pRwpq hoieAwvw = ivSyS krky vIcwro = ivcwrnw kro [

    duKu suKu dIAw jyhw kIAw; so inbhY jIA nwly ]jyhw = ijho ijhw krm jIv ny pUrbly smyN ivc kIAw = kIqw sI, ausy Anuswr hux

    vwihgurU ny duK suK dIAw = dyxw kIqw hY, qy so = auho jIA = jIvW dy nwly = swQ inbhY =inBdw hY; jYsw ik :

    Av‘s˛ myv BokqbXµ i‚qm krm SuBwsuBµ [n Bukqµ KIXqy krm klp koit sqeI: Aip [

    jyhy krm krwey krqw; dUjI kwr n Bwly ]hux jyhy = ijs pRkwr dy krqw = krxhwr pRØBU krm krwey = krw…dw hY, auho ijhy

    hI kry, qy ies qoN ielwvw hor dUjI = dUsrI kwr „ n Bwly = Kojxw nw kry vw: dUjI dyvIdyviqAW dI aupwSnw rUp kwr nw Kojxw kry [

    Awip inrwlmu DµDY bwDI; kir hukmu Cfwvxhwro ]prmySr Awp qW inrwlmu = inrlyp rihMdw hY Aqy swrI isRStI mwieAw dy DµDY = DµiDAW

    ivc bwDI = bµnHI hoeI hY qy Awp hI gurW duAwrw jIvW „ hukm buJw kir = kr ky bRhmigAwn dy ky Cfwvxhwro = Cufwaux vwlw hY [

    Aju kil kridAw kwlu ibAwpY; dUjY Bwie ivkwro ]2]prµqU jIv DµDy ivc Psy hoey kihMdy hn ik A‘j Bjn nh» kIqw jWdw, smW QoVw hY,

    vfhµsu m: 1 dKxI AlwhxIAw, AMg 581

    PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com

    http://www.pdffactory.com

  • (28)

    gurbwxI ArQ -Bµfwr

    k‘lH „ krWgy, ie… A‘j k‘lH kridAW AMq dw kwlu = smW Aw ibAwpY = ivAwpdw hY vw:kwlu = mOq icMbV jWdI hY, pr ieh swrI aumr dUjY Bwie = d˝Yq-Bwv ivc ivkwro = KotIAWkwrW, ivArQ kµm hI krdy rihMdy hn ]2]

    jm mwrg pMQu n suJeI; auJVu AMD gubwro vw ]pMQu = pMQIAW Bwv jIvW „ jm = Drmrwj dy dr dw mwrg = rsqw nh» suJeI = su‘Jdw

    Bwv id‘sdw nh» hY vw: jo jm = jµmx mrn dw mwrg hY, ies rsqy ivc pey hoey jIvW„ mukq hoxw nh» su‘Jdw, sgoN sµswr rUpI auJVu = aujwV ivc AMD = AigAwn dy gubwro =hnyry ivc vw = ivSyS krky Psy rihMdy hn [

    jm mwrg : gruV purwx ivc mwq lok qoN jm mwrg dw rsqw 86000 (iCAwsI hzwr)jojn1 d‘ØisAw hY, jmdUq duAwrw hr roz jIvW „ do sO koh aupr iljwieAw jWdw hY, pwpIAW„ DUh-DUh ky qy puMnIAW „ AsvwrIAW nwl iljWdy hn, gRµQW Anuswr kihMdy hn ik pwpIpuMnI dovyN iek swl qk jmlok ivc duK Bogdy hoey phuµcdy hn; jYsw ik :

    shs ATwsI jojn BUrI [ imRq lok qy jmpur dUrI [AwT hY TOr mg mY BwrI [ Goir kst pwvih nr nwrI [ (gruV purwx)

    ies rsqy ivc kuJ vI id‘sdw nh» hY, ijvyN, jdoN i‚Sn Bgvwn jI ny Awpxy Ssqfiiv‘ØidAw dy gurU sµdIpn jI „ gurU dKSxw mMgx leI ikhw, qW aus ny ikhw ik mY„ AwpxIGr vwlI qoN pu‘C lYx dy, qd aus ny ikhw ik jo jm ny myry pu‘qr mwr ley hn, aunHW „i‚Sn ilAw ky dy dyvy [ aus vyly i‚Sn Bgvwn jmpurI „ gey, qy jo ienHW dw rQvwhIsI, aus ny ikhw ik Bgvwn jI mY„ rsqw kuJ sw& nh» id‘sdw qW i‚Sn ny ikhw ikhy rQvwhn ! ieh ieqnw iBAwnk Gu‘p hnyry dw rsqw hY, jykr ieQy bwrHW sUrj vI cVHjwx qW auh vI kwly qvy vrgy ho jwxgy, Bwv ieQy rOSnI nh» kr skxgy, jo kuJ As»rsqw dyK rhy hW, auh sudrSn c‘kr dI loA nwl hI vyK rhy hW [ ie… i‚Sn jI ny sµdIpndy A‘T pu‘qr vwps lY ky AWdy sn [ so Bwv ik auQy bhuq iBAwnk rsqw qy AMDyrw hI AMDyrwhY AQvw jm = jµmx mrn dy mwrg dw rsqw nh» su‘Jdw ik ikMnIAW ku jUnW BogxIAWpYxgIAW, ijvyN sukdyv munI ny Awpxy AnykW jnm igxwey sn [

    nw jlu lyP qulweIAw; nw Bojn prkwro vw ]aus rsqy ivc pIx leI nw koeI jlu = pwxI imlxw hY, nw hyTW ivCwaux „

    qulweIAw = qlweI qy nw aupr lYx „ lyP = rjweI imlxI hY Aqy nw hI AnykWprkwro = iksmW dw vw = ivSyS krky Bojn imlxw hY AQvw mnu‘Kw jnm dw smW KuMJ jwxkrky pRlok dy rsqy nw pRym rUpI jl imlxw hY, nw BgqI rUpI qlweI qy nw hI igAwn

    vfhµsu m: 1 AlwhxIAw, AMg 581

    1. prµqU gurbwxI ivc jm mwrg dw rsqw AQwh hY [ jYsw ik :ijh mwrg ky gny jwih n kosw ] (AMg 264)

    PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com

    http://www.pdffactory.com

  • (29)

    gurbwxI ArQ -Bµfwr

    rUp rjweI pRwpq hoxI hY Aqy nw hI ivSyS krky srvx mMnx rUpI AnykW pRkwr dy Bojnimlxy hn [

    Bojn Bwau n TµFw pwxI; nw kwpVu sIgwro ]nw iksy ny koeI Bojn, Bwau = Awdr dyxw hY qy nw hI iksy ny ipAws l‘gI qoN TµFw

    pwxI ipAwauxw hY, nw pihrx „ kwpV = bsqr qy nw hI sIgwro = suh‘px sm‘grI dwswmwn imlxw hY AQvw aus vyly nw iksy ny bRhm igAwn rUp Bojn dyxw hY, nw iksy nyqyry aupr Bwau = Bwvnw krnI hY qy nw hI SWq krn vwlw pRym rUpI TµFw pwxI imlxwhY Aqy nw hI swDnw rUpI bsqr qy nw hI dsm duAwr ivc pRwx cVHwaux rUp iSMgwr hoxyhn [

    gil sµglu isir mwry aUBO; nw dIsY Gr bwro ]aus vyly qW jm gil = gly ivc sµgl pw ky isr dy aupr aUBO = Kloqy hoey soty

    mwry = mwrngy qy lukx iCpx vwsqy koeI Gr bwro = bwr vI nh» dIsY = id‘sdw AQvwswry AOguxW dy gly ivc sµgl pey hoxgy qy jmdUq isr qy Kloqy hoey ku‘txgy Aqy sUKmqy sQUl srIr bwro = bwrw Bwv vwlw Gr nh» id‘Øsygw [

    ieb ky rwhy jµmin nwhI; pCuqwxy isir Bwro ]aus vyly mwr pYNdI qoN jIv jmW „ kihMdw hY ik mY„ hux nwm jp lYx dy qdoN A‘gy

    jm ie… kihxgy ik ieb = hux ky = dy rwhy = bIjy hoey (sRySt krmW dy bIj) jµmin = au~gnh» skdy, iPr isr aupr pwpW dw Bwro = boJ dyK ky pCuqwey = pCqwauxw pvygw vw: mwqwdy grB ivc isr Bwr lmkdw pCqw…dw rhyNgw [

    ibnu swcy ko bylI nwhI; swcw eyhu bIcwro ]3]aus iBAwnk rsqy ivc swcy = s‘cy prmySr dy nwm qoN ibnu = bZYr hor ko = koeI vI

    bylI = shwiek nh» hY, ieho hI s‘cw bIcwro = ivcwr AsW ny d‘ØisAw hY ]3]bwbw rovih rvih su jwxIAih; imil rovY gux swry vw ]

    bwbw = hy BweI ! jo prmySr dy j‘s „ vYrwg dy sihq rvih = aucwrn ivc rovih = roxwkry, aus dw roxw hI su = sRySt jwxIAih = jwxIdw hY, Aqy sµq jnW nwl iml ky vI pRBUdy guxW „ swry = sµBwlx ivc vw = ivSyS krky rovY = roxw kry, AYsw roxw Bwv vYrwgsihq hoxw AiqAMq sRySt hY [

    rovY mwieAw muTVI; DµDVw rovxhwry vw ]swrI isRStI mwieAw dI mohI, muTVI = lu‘tI hoeI rovY = roNdI hY, ie… vw = ivSyS krky

    DµDVw = DµidAW (kµmW-kwrW) dy rovxhwry = rovx vwlI ho rhI hY [

    vfhµsu m: 1 AlwhxIAw, AMg 581

    PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com

    http://www.pdffactory.com

  • (30)

    gurbwxI ArQ -Bµfwr

    DµDw rovY mYlu n DovY; supnµqru sµswro ]DµDw = DµidAW vwsqy qW sB rovY = roNdy hn pr pwpW, Aiv‘ØidAw dI mYl „ nh»

    DovY = DoNdy [ ie… sµswro = jgq rUpI supnµqru = supny dy AMdr hI Psy rihMdy hn [ijau bwjIgru BrmY BUlY; JUiT muTI Ahµkwro ]

    ijau = ijvyN koeI bwjIgru = Kyf idKwaux vwly, nt dw qmwSw dyK ky BrmY = Brmivc BUlY = Bu‘l jwvy, ie… eISr rUpI bwjIgr ny sµswr rUpI Brm pw ky AnykW qrHW dypdwrQ idKw id‘qy hn qy ienHW dy Brm ivc jIv Bu‘l jWdy hn, ie… JUiT = JUTyAhµkwro = hµkwr ivc isRStI muTI = lu‘tI hoeI hY [

    Awpy mwrig pwvxhwrw; Awpy krm kmwey ]prmySr Awp hI gurW dI sµgq duAwrw Bwau-BgqI dy sihq igAwn dy mwrig = rsqy

    aupr pwvxhwrw = pwaux vwlw hY, qy Awp hI AiDkwrI rUp ho ky inSkwm krmW „kmwey = kmw…dw hY vw: sµicq prwlbD, ikrymwn krmW „ kmwaux vwlw jIv rUp hY [

    nwim rqy guir pUrY rwKy; nwnk shij suBwey ]4]4]siqgurU swihb jI kQn krdy hn ik jo nwim = nwmI vw: pRØBU dy nwm ivc rqy = rµgy

    hoey hn, aunHW „ pUrY = pUrn siqgurW ny jµmx mrn qoN, jmW qoN rwKy = r‘K ilAw hY, auhshij = suBwivk qy suBwey = SoBnIk hoey hn ]4]4]

    vfhµsu mhlw 1 ]bwbw AwieAw hY auiT clxw; iehu jgu JUTu pswro vw ]bwbw1 = hy BweI (jigAwsU) ! jo vI jnm Dwr ky ies sµswr ivc AwieAw hY, aus ny

    AMq „ ieQoN au~T ky pRlok „ clxw = cly jwxw hY [ vw = ivSyS krky jwnxw kr ik iehswrw jgu = sµswr qW JUTu = kUV dw hI pswro = pswrw (PYlwA) hY [

    vfhµsu m: 1 AlwhxIAw, AMg 581

    1. bwbw = mwJy dI bolI ivc iksy bzurg jW isAwxy AwdmI „ bwbw kih krky bulw…dy hn [ siqgurWny ieQy ieh Sbd jigAwsUAW leI vriqAw hY, ik…ik pWbr purK nw qW hrI dw j‘s suxdy qy nw hIgw…dy hn, dUsry ivSeI purK iviSAW ivc prcy rihMdy hn, pr jigAwsU AMdr prmySr dy imlx dIie‘Cw huµdI hY, auh ivSeI qy pWbrw nwloN au~qm huµdw hY, ies leI aus jigAwsU pRqI bwbw pd aucwrdyhn [ pRkrx dy Anuswr bwbw pd dy hor vI ArQ bxdy hn, ieh Sbd ipqw, dwdw, nwnw, prDwn, srdwr,mhµq Awid leI vriqAw jWdw hY [ sRI gurU Arjn dyv jI ny ieh pd sRI gurU nwnk dyv swihb jI leIvI vriqAw hY; jYsw ik :

    bwbw nwnk pRB srxweI ] (soriT m: 5, AMg 623)Aqy BweI gurdws jI ny vI vwrW ivc ieh pd siqgurU nwnk dyv jI leI vriqAw hY; jYsw ik :

    jwhr pIr jgqu guru bwbw ] (BweI gurdws jI, vwr 24, pauVI 3)Gir Gir bwbw gwvIAY ] (BweI gurdws jI, vwr 24, pauVI 4)

    PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com

    http://www.pdffactory.com

  • (31)

    gurbwxI ArQ -Bµfwr

    scw Gru scVY syvIAY; scu Krw sicAwro vw ]hy BweI ! jo s‘cw Gr siqsµgq hY, aus ivc iml ky scVY = s‘Øcy pRØBU „ syvIAY = syvnw

    krIey vw: s‘cw Gr jo prmySr dw srUp hY, aus dI pRwpqI leI s‘Øcy nwm „ ismrnw krIey,ijs krky ies lok ivc vI scu = s‘cw qy Krw = cµgy jIvn vwlw hoeIdw hY Aqy pRlokivc vI vw = ivSyS krky sicAwro = sicAweI vwlw hoeIdw hY vw: scu = s‘Øcy nwm krkyijs dw AMqhkrx Krw = cµgw Bwv Drm ivc pRp‘k hoieAw hY, aus „ s‘c srUp dI pRwpqIhoeI hY [

    kUiV lib jW Qwie n pwsI; AgY lhY n TwE ]jo purS kUiV = JUTy pdwrQW dy lib = lwlc ivc Psy hoey hn, jW = jdoN qk auh ieQy

    s‘c qurIAw pd ivc Qwie = QW (itkwxw) nh» pwsI = pw…dw, qdoN qk AgY = pRlok ivcvI scKMf rUpI TwE = QW nh» lhY = pRwpq kr skdw AQvw ijs dy AMdr kUV Aqy loBdI QW bxweI hY, auh swDsµgq rUpI QW nh» pw skdw qy A‘gy pRlok ivc vI Awdrnh» lvygw [

    AMqir Awau n bYshu khIAY; ijau suµ\Y Gir kwE ]hy BweI ! AMqir = AMdr qurIAw pd scKMf ivc Awau = Aw ky bYshu = bYT jwvo, ie…

    nh» khIAY = ikhw jwvygw vw: hy slok, smIp, srUp, swXuj, kYvl mukqI vwilE ! AwauAwpxy AMqrmuK, srUp rUpI isMGwsn qy bYTo, ie… nh» ikhw jwvygw [ auQy qW ievyN dIhwlq hovygI ijau = ijvyN suµ\Y = ^wlI Gr ivc kwE = kW dI hwlq huµdI hY, Bwv aus „kuJ vI pRwpq nh» huµdw vw: ijvyN suµ\y Gr ivc kW kurlw kurlw ky cilAw jWdw hYN, praus „ koeI vI kuJ tu‘kV nh» pw…dw, ie… ies sµswr rUpI suµ\y Gr ivc jIv rUpI kWkurlw ky ivrlwp kr ky cly jWdy hn; pr sq, sµqoK Awid koeI tu‘kV pRwpq nh» huµdw [

    jµmxu mrxu vfw vyCoVw; ibnsY jgu sbwey ]ies sµswr ivc jµmx mrn dw sB qoN v‘fw vyCoVw = ivXog, duK ipAw hoieAw hY Bwv

    jµmx mrn ivc pYx krky jIv vwihgurU dy srUp nwloN ivCVy hoey hn Aqy jgu = jgqdy sbwey = swry jIv ibnsY = nwS ho rhy hn [

    lib DµDY mwieAw jgqu BulwieAw; kwlu KVw rUAwey ]1](kwl KVwrU Awey aucwrn nh» krnw)

    mwieAw ny Kwx dy lib = lwlc qy ivArQ DµDY = DµiDAW ivc lw ky jgqu = sµswrdy jIvW „ BulwieAw hoieAw hY pr kwl swirAW dy isr aupr KVw hoieAw rUAwey = ru‘kyBwv AvwzW dy irhw hY ik hy Zw&lo ! quhwfw smW mu‘ky qoN mYN quhw„ bhuq iBAwnk qrIkynwl PV ky lY jwxw hY ]1]

    vfhµsu m: 1 AlwhxIAw, AMg 581

    PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com

    http://www.pdffactory.com

  • (32)

    gurbwxI ArQ -Bµfwr

    AMg 582bwbw Awvhu BweIho gil imlh; imil imil dyh AwsIsw hy ]

    hy bwbw = bzurgo ! hy BweIho = Brwvo ! Awvhu = AwE, gil = gly imlh = imlxwkrIey vw: prmySr pRwpqI vwlIAW gil = g‘lW ivc imlxw krIey, qy jo vwihgurU dy mylivc imly hoey hn, aunHW nwl iml iml ky AwsIsw = ASIrvwd, duAwvW dyh = dyxw krIeyik qus» Dµn ho, qusW ny vwihgurU dI pRwpqI kr ky Awpxw jIvn sPlw kr ilAw hY vw:qus» sw„ vwihgurU dy myl ivc imlx dIAW AsIsW dyxw kro [

    bwbw scVw mylu n cukeI; pRIqm kIAw dyh AsIsw hy ]bwbw = hy BweI ! sw„ pRIqm = ipAwry vwihgurU dy imlwp kIAw = dIAW AsIsw = duAwvW

    dyh = dyxw kro, ik…ik aus dw mylu = imlwp scVw = s‘cw hY jo kdy vI n cukeI = cu‘ØikAwnh» jWdw [

    AwsIsw dyvho Bgiq kryvho; imilAw kw ikAw mylo ]hy BweI ! AwsIsw = duAwvW dyvhu = dyvo Aqy swQoN pRBU dI Bgiq = BgqI kryvhu =

    krvwE qy aunHW imilAW hoieAW kw = dw ikAw = kI mylo = mylxw hY jo pihlW hI vwihgurUivc iek rUp hoey hn, ies krky qus» sw„ mylxw kro [

    ieik BUly nwvhu Qyhhu Qwvhu; gur sbdI scu Kylo ]iek mnmuK jo prmySr dy nwvhu = nwm, swDsµgiq rUpI sRySt Qyhhu = QW Aqy srUp rUpI

    Qwvhu = QW qoN vI BUly = Bu‘Øly hoey hn, Aqy iek gurmuK jn gurW dy sbdI = aupdyS dI kmweIkr ky scu = s‘Øcy ivc AByd hox rUp Kylo = Kyf „ Kyfdy hn [jm mwrig nhI jwxw sbid smwxw; juig juig swcY vysy ]

    aunHW dw mn gurW dI ikrpw krky gur sbid = aupdyS ivc smwxw = smwA igAwhY, hux aunHW „ jmW dy mwrig = rsqy aupr nh» jwxw pvygw vw: jm = jµmx mrn rUpIsµswr dIAW jUnW ivc nh» jwxw pvygw, AYsy jIvn vwly qW juig juig = ju‘gW-ju‘gW ivcswcY = s‘Øcy srUp dI pRwpqI vwlw vysy = ilbws Dwr ky r‘Kdy hn vw: s‘Øcy dy vysy = vys BwvsrUp vwly ho jWdy hn [

    swjn sYx imlhu sµjogI; gur imil Koly Pwsy ]2]aunHW swjn = s‘jx qy sYx = swQIAW nwl pUrbly sµjogI = sµjog krky imlhu = imlxw

    kro, ijnHW ny Awp gurW nwl iml ky kwl ky Pwsy = Pwhy Koly = KolH ley hn AQvw aunHWsRvx, mMnx, iniDAwsx vwly s‘jx Aqy ibbyk, bYrwg, KtsµpqI moK ie‘Cw vwly swQIAWnwl imlxw kro, jo gurW nwl sµjogI = joVn vwly hn Aqy ijnHW ny gurW nwl iml kyAwpxy krqw Bogqw, jµmx mrn Awid dy Pwhy KolH ley hn ]2]

    vfhµsu m: 1 AlwhxIAw, AMg 582

    PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com

    http://www.pdffactory.com

  • (33)

    gurbwxI ArQ -Bµfwr

    bwbw nWgVw AwieAw jg mih; duKu suKu lyKu ilKwieAw ]bwbw = hy BweI ! ieh jIv jg = sµswr mih = ivc nWgVw = nµgw hI AwieAw = Aw…dw

    hY Aqy jYsw lyK Awpxy msqk qy ilKwieAw = ilKw ky AwieAw hY, ausy Anuswr duK suKBogdw hY [

    iliKAVw swhw nw tlY; jyhVw purib kmwieAw ]swhw = pwiqSwh vwihgurU dw iliKAVw = iliKAw hoieAw lyK n tlY = tldw nh» hY

    Aqy jyhVw = jo kuJ purib = pUrbly jnm ivc kmwieAw = kmwauxw kIqw sI, ausy Anuswrieh prwlbD bxI hY Bwv ik ieqnw icr duK suK Bogxw Aqy sµswr ivc rihxw hY AQvwijs pRkwr rukmxI dw iSSpwl nwl swhw (ivAwh dw idn muk‘rr) kIqw hoieAw sI, pri‚Sn Bgvwn aus „ ivAwh ky lY gey [ ie… iSSpwl rUpI kwl nwl sB ijMdW mMgIAWhoeIAW hn, pr ijs „ i‚Sn Bgvwn dI inAwe» Akwl purK pqI vr ky lY jWdw hY,aunHW dy DµnBwg hn, ies pRkwr ijho ijhw pUrbly jnmW ivc kmwieAw sI, hux auho hIkµm AwieAw hY, Bwv auho hI Pl pRwpq hoieAw hY; jYsw ik :

    swhy ilKy n clnI ijMdU kUµ smJwie ] (AMg 1377)bih swcY iliKAw AMØimRqu ibiKAw; ijqu lwieAw iqqu lwgw ]

    swcY = s‘Øcy pwqSwh ny Awp bih = bYT ky jIv dy krmW Anuswr aunHW dy msqk aupriliKAw = ilK id‘qw hY ik ienHW ny AMØimRq dI inAwe» suK jW ibiKAw = ivhu dI inAwe»duK pRwpq krnw hY vw: AMØimRq dI inAwe» puMn jW AMimRq nwm qy ivhu dI inAwe» pwpjW mwieAw dy ivc juVnw hY, ies pRkwr pUrbly krmW dI krnI Anuswr jIvW „ ijqu = ijspwsy lwieAw jWdw hY, iqqu = ausy pwsy hI jIv lwgw = l‘g jWdy hn [

    ijvyN do qoqy iek‘ØTy rihMdy sn, aunHW iv‘ØcoN iek „ corW ny PVH ky AwpxI Zlq bolIisKwl id‘qI qy dUsrw sµqW kol cilAw igAw, aus „ sµqW ny rwm nwm bolxw isKwl id‘qw,ie… jo jIv kusµgq ivc jWdy hn, aunHW dy kusµgq vwly sµskwr huµdy hn qy jo siqsµgqivc jWdy hn, aunHW dy siqsµgq vwly sµskwr ho jWdy hn [

    kwmixAwrI kwmx pwey; bhu rµgI gil qwgw ]aunHW jIvW dy krm ilKy Anuswr hI kwmixAwrI = jwdU tUxy vwlI mwieAw ny jIvW

    qwe» Aiv‘ØidAw kwmx = tUxw pwey = pw id‘qw hY, Aqy aunHW dy AMqhkrx rUpI gil = kµTivc rwjsI, qwmsI, sWqkI rUp bhu = bhuq rµgI = rµgW dw qwgw = Dwgw pw id‘qw hY vw:AnykW rµgW dw moh rUpI Dwgw pw id‘qw hY, Bwv iksy „ Kwx dw Bogx dw moh hY qy iksy„ pihnx Awid dw moh hY [

    hoCI miq, BieAw mnu hoCw; guVu sw, mKI KwieAw ]ies tUxy krky jIvW dI miq = bu‘DI vI hoCI = inkµmI ho geI qy mn vI hoCw = quC,

    vfhµsu m: 1 AlwhxIAw, AMg 582

    PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com

    http://www.pdffactory.com

  • (34)

    gurbwxI ArQ -Bµfwr

    inkµmw BieAw = ho igAw, ijvyN m‘KI guV „ KwieAw = Kw krky keI vwrI sw = aus guV ivchI ilpt ky mr jWdI hY, ie… ieh jIv rUpI m‘KI mwieAw rUpI guV „ im‘Tw jwx kyKWdI hY, pr ies dy ibD inKyD rUpI KMB aus ivc hI Ps jWdy hn qy auh jIv mwieAwivc gRisAw hoieAw KwDw jWdw Bwv mr jWdw hY vw: mwieAw rUpI m‘KI ny jIv rUpI guV„ Kw ilAw hY [

    nw mrjwdu AwieAw kil BIqir; nWgo bµiD clwieAw ]3]ieh jIv ies kil = JgVw rUp vw: kil = kiljug Bwv cwry ju‘gW dy BIqir = ivc

    nw mrjwdu = mrXwdw qoN rihq Bwv nµgw hI Aw…dw hY ArQwq nw ies dy koeI qVwgIhuµdI hY nw hI koeI khweI (lµgotI) huµdI hY Aqy AMq „ vI jmdUqW ny nWgo = nµgw hI bµiD = bµnHky pRlok „ clwieAw = qor ilAw hY ]3]

    bwbw rovhu jy iksY rovxw; jwnIAVw bµiD pTwieAw hY ]bwbw = hy BweI ! jykr iksy ny rovxw = roxw hY qW bySk rovhu = ro lvo, prµqU jo bhuq

    hI jwnIAVw = ipAwrw jIv sI, auh qW jmdUqW ny bµiD = bµnH ky pRlok „ pTwieAw = qorhI lYxw hY [

    iliKAVw lyKu n mytIAY; dir hwkwrVw AwieAw hY ]eISr v‘ØloN iliKAVw = iliKAw hoieAw lyK n mytIAY = myt nh» skIdw, jo aus pRBU

    dI dir = drgwh dw hwkwrVw = s‘dw (bulwvw) AwieAw hY, auh sdw hI qfiY-kwl AbwD rUp,Aimt hY [

    hwkwrw AwieAw jw iqsu BwieAw; rµuny rovxhwry ]jw = jdoN iqsu = aus prmySr „ BwieAw = Bw…dw hY qW hI hkwrw = s‘dw AwieAw hY,

    qdoN rovxhwry = rox vwly sµbµDI Awid imRqk „ ruµny = roNdy hn [puq BweI BwqIjy rovih; pRIqm Aiq ipAwry ]

    ijnHW iv‘ØcoN muK rUp ivc puq = pu‘qr, BweI = Brw, BwqIjy = BqIjy (BrwvW dy pu‘qr),Aqy Aiq = AiqAMq hI ipAwry = ipAwr vwly pRIqm rovih = roNdy hn [

    BY rovY gux swir smwly; ko mrY n muieAw nwly ]iPr BY = BYx vI Brw dy swir = sRySt guxW „ smwly = cyqy krdI rovY = roNdI hY; pr

    ienHW rox vwilAW iv‘ØcoN ko = koeI muieAw = mry hoey dy nwly = nwl mrY = mrdw nh» hY AQvwmry hoey dy nwl qW koeI mrdw nh» hY, Bwv swry iqxky qoV ky qy kuJ smW ro ky cu‘p krjWdy hn; pr jykr jIv Awpxy ihrdy AMdr prmySr dw BY = fr Dwr ky aus dy sRySt guxW„ smwly = sµBwl ky vYrwg ivc aus „ cyqy kr ky rovY = roxw kry qW aus dw jIvn sPlw hY [

    vfhµsu m: 1 AlwhxIAw, AMg 582

    PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com

    http://www.pdffactory.com

  • (35)

    gurbwxI ArQ -Bµfwr

    nwnk juig juig jwx isjwxw; rovih scu smwly ]4]5]siqgurU swihb jI kQn krdy hn ik auh jIv juig juig = ju‘gW-ju‘gW ivc

    isjwxw = isAwxw jwx = jwnxw kro, jo scu = s‘Øcy pRØBU „ smwly = sµBwldw Xwd krdwhoieAw vYrwg ivc rovih = roNdw hY ]4]5]

    vfhµsu mhlw 3 mhlw qIjw1 < siqgur pRswid ](mhlw qIjw dony vwr pVHnw hY)

    auQwnkw : iek vwr kuJ guris‘KW ny sRI gurU Amrdws swihb jI pws bynqI kIqIik mhwrwj jI ! ijvyN pihly pwqSwh jI ny AlwhxIAw aucwrn kIqIAW hn, Awp jIvI ausy Fµg dy nwl aupdyS b^So [ ieh sux ky siqgurU swihb jI ny AlwhxIAW dI Dwrnwaupr ieh Sbd aucwrn kIqy hn [

    1 = Adu‘qI bRhm ¡ = srb dw pRkwSk jo siqgurW dI pRswid = ikrpw krky pRwpqhuµdw hY [

    pRØBu scVw hir swlwhIAY; kwrju sBu ikCu krxY jogu ]hy BweI ! sBnW dy pRØBu = mwlk scVw = qfiY-kwl AbwD rUp hir = prmySr dI sdw

    swlwhIAY = ausqq krIey, jo sBu = swrw ikCu = kuJ sµswr rUpI kwrj Awid „ krxY = krnleI jogu = lwiek hY, Bwv sB kuJ krn „ smr‘Q hY [

    sw Dn rµf n kbhU bYseI; nw kdy hovY sogu ]sw = auh gurmuK rUpI suhwgx Dn = iesqrI kbhU = kdy vI nwsiqk hox rUp

    rµf = ivDvw ho ky nh» bYseI = bYTdI hY Aqy nw hI kdy = kdwicq pqI pRØBU dy ivCoVykrky sogu = Zm (i&kr) hovY = huµdw hY [nw kdy hovY sogu, Anidnu rs Bog; sw Dn mhil smwxI ]

    aus „ nw hI kdy = kdwicq ivCoVy dw sogu = Zm huµdw hY Aqy auh Anidnu = rwqidn Awqm rs dy Anµd „ Bog = BogdI (mwxdI) hY, iPr sw = auh gurmuK jIv rUpIDn = iesqrI qurIAw pd, srUpI rUpI mhil = mh‘l ivc smwxI = smwA geI hY [

    ijin ipRau jwqw, krm ibDwqw; boly AMØimRq bwxI ]ijin = ijnHW ny krmW Anuswr ibDwqw = Plbr dwqy ipRau = ipAwry pqI „

    jwqw = jwixAw hY, sw = auh hmySw AMØimRq vrgI im‘TI bwxI boldIAW hn [

    vfhµsu m: 1 AlwhxIAw, AMg 582

    1. ieQy mhlw qIjw A‘KrW ivc ilK ky ieh jxwieAw hY ik ies „ mhlw iqMn jW qfiY Awid nh» pVHnw,qIjw pVHnw hY [

    PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com

    http://www.pdffactory.com

  • (36)

    gurbwxI ArQ -Bµfwr

    guxvµqIAw gux swrih, Apxy kµq smwlih; nw kdy lgY ivjogo ]AijhIAW gurmuK rUpI guxvµqIAw = guxW vwlIAW iesqrIAW Awpxy kµq = pqI

    prmySr dy guxW „ vI swrih = Xwd krdIAW qy pqI „ vI sdw smwlih = sµBwldIAWhn, aunHW „ kdy = kdwicq BI pqI prmySr dw ivjogo = ivCoVw nh» huµdw [

    scVw ipru swlwhIAY; sBu ikCu krxY jogo ]1]hy BweI ! ies krky scVw = s‘cw ipru = pqI prmySr swlwhIAY = slwhuxw krIey, jo

    sBu = swrw ikCu = kuJ krxY = krn dy jogo = jog (lwiek) hY ]1]scVw swihbu sbid pCwxIAY; Awpy ley imlwey ]

    hy BweI ! scVw = s‘cw swihbu = mwlk prmySr gurW dy sbid = aupdyS dI kmweI krkypCwxIAY = pCwxIdw hY, qy pCwnx vwilAW „ hrI Awpy = Awp hI Awpxy srUp nwlimlwey = imlw ley = lYNdw hY [

    sw Dn ipRA kY rµig rqI; ivchu Awpu gvwey ]sw = auh gurmuK rUpI Dn = iesqrI ipRA = ipAwry pRBU kY = dy rµig = pRym ivc rqI =

    rµgI hoeI hY, jo Awpxy AMqhkrx dy ivchu = AMdroN Awpu = Awpw-Bwv (hµkwr) gvwey = guAwlYNdI hY [ivchu Awpu gvwey, iPir kwlu n Kwey; gurmuiK eyko jwqw ]

    jo Awpxy ivchu = AMdroN Awpu = Awpw-Bwv (hµkwr) gvwey = guAw idMdIAW hn, aunHW„ iPir = muV ky kwl nh» Kwey = KWdw, ik…ik aunHW gurmuK jIv rUp iesqrIAW ny muKIgurW duAwrw eyko = Ad˝Yq srUp „ jwqw = jwixAw hY [

    kwmix ieC puMnI, AMqir iBMnI; imilAw jgjIvnu dwqw ]auh gurmuK rUpI kwmix = iesqrI dI AMqir = AMdroN ibrqI pRym ivc iBMnI = iB‘jI

    rihMdI hY, Aqy jgjIvnu = jgq dw jIvn rUp dwqw = dwnI prmySr imilAw = iml pYNdwhY, ijs krky aus dI sB ieC = ie‘Cw puMnI = pUrI ho jWdI hY [

    sbd rµig rwqI, jobin mwqI; ipr kY AMØik smwey ]gurmuK rUpI iesqrI sONk AvsQw rUp jobin = jvwnI ivc mwqI = msq hoeI gurW dy

    sbd = aupdyS dy rµig = pRym ivc rwqI = r‘qI rihMdI hY, Aqy ipr = pqI prmySr kY = dyAMØik = srUp ivc smwey = smw jWdI hY [

    scVw swihbu sbid pCwxIAY; Awpy ley imlwey ]2]ies leI scVw = s‘cw swihbu = mwlk prmySr gurW dy sbid = aupdyS dI kmweI kr

    vfhµsu m: 3, AMg 582

    PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com

    http://www.pdffactory.com

  • (37)

    gurbwxI ArQ -Bµfwr

    ky pCwxIAY = pCwxIdw hY, iPr Awp hI pRØBU gurW duAwrw Awpxy srUp ivc imlwey = imlwlYNdw hY ]2]

    ijnI Awpxw kµqu pCwixAw; hau iqn pUCau sµqw jwey ]ijnI = ijnHW ny Awpxy kµqu = pqI prmySr „ pCwixAw = pCwnxw kIqw hY, hau = mYN

    iqn = aunHW sµqw = sµq jnW dy kol jwey = jw ky pUCau = pu‘CdI hW ik mY„ ikvyN pRwpqho sky ? A‘ØgoN au~qr ivc kihMdy hn ik :

    AMg 583Awpu Coif syvw krI; ipru scVw imlY shij suBwey ]

    AsW ny Awpu = Awpw-Bwv (hµkwr) Coif = C‘f ky gurW dI syvw krI = kIqI hY, ijskrky scVw = s‘cw ipru = pqI shij suBwey = suqy-is‘D hI Aw ky imlY = iml igAw hY [

    ipru scw imlY Awey, swcu kmwey; swic sbid Dn rwqI ]swcu = s‘Øcy nwm „ kmwey = kmwaux nwl swcw = s‘cw ipru = pqI prmySr Awey = Aw

    ky imlY = iml pYNdw hY, ie… jIv rUp Dn = iesqrI swic = s‘Øcy gurW dy sbid = aupdySivc rwqI = rµgI jWdI hY [

    kdy n rWf sdw sohwgix; AMqir shj smwDI ]iPr aus „ kdy = kdwicq vI nwsiqk hox rUp rWf = ivDvw nh» hoxw pYNdw, auh

    sdw = hmySw hI prmySr dy Anµd vwlI sohwgix = suhwgvµqI huµdI hY Aqy aus dIAMqir = AMdr shj = suqy-is‘D srUp ivc smwDI l‘g jWdI hY [

    ipru rihAw BrpUry, vyKu hdUry; rµgu mwxy shij suBwey ]jo ipru = pqI prmySr swry BrpUry = ivAwpk ho rihAw = irhw hY, aus „ auh jIv

    rUpI iesqrI hdUry = nyVy vyK lYNdI hY, Aqy shij = SWqI suBwey = suBwA Dwr ky suqy-is‘DhI pqI prmySr dy rµgu = Anµd „ mwxy = mwxdI hY [ijnI Awpxw kµqu pCwixAw; hau iqn pUCau sµqw jwey ]3]

    ieh au~qr suxn vwsqy hau = mYN iqn = aunHW sµqw = sµq jnW dy pws jwey = jw kypRØBU pRwpqI bwry pUCau = pu‘CdI hW, ijnI = ijnHW mhwqmw ny Awpxw kµqu = pqI prmySrpCwixAw = pCwx ilAw hY ]3]

    iprhu ivCuµnIAw BI imlh; jy siqgur lwgh swcy pwey ]ijhVIAW jIv rUp iesqrIAW iprhu = pqI prmySr qoN ivCuµnIAw = ivCVIAW hoeIAW

    vfhµsu m: 3, AMg 582-583

    PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com

    http://www.pdffactory.com

  • (38)

    gurbwxI ArQ -Bµfwr

    hn, auh vI BI = muV pqI nwl imlh = iml skdIAW hn; pr jykr auh swcy = s‘ØcysiqgurW dy pwey = crn» Aw ky lwgh = l‘g jwx [

    siqguru sdw dieAwlu hY; Avgux sbid jlwey ]siqgurU swihb jI qW sdw = hmySw hI dieAwlu = dieAw dy Gr hY = hn, auh qW jIv

    qoN kwm ‚oD Awid Avgux = gunwhW „ Awpxy sbid = aupdyS dI kmweI krw kyjlwey = jwl (swV) idMdy hn [Aaugux sbid jlwey, dUjw Bwau gvwey; scy hI sic rwqI ]

    Aaugux = gunwhW „ qW sbid = aupdyS dI kmweI duAwrw jlwey = swV idMdy hn,dUjw Bwau = d˝Yq-Bwv vI gvwey = guAw idMdy hn, qy jIv rUp iesqrI „ vI scy = s‘qXsrUp dw nwm jpw ky hI swic = s‘Øcy ivc rwqI = rµgI hoeI bxw idMdy hn [

    scY sbid sdw suKu pwieAw; haumY geI BrwqI ]ie… jIv rUp iesqrI ny s‘Øcy gurW dy sbid = aupdyS dI kmweI krky sdw = sdIv

    kwl rihx vwlw Awqmwnµd rUpI suK pwieAw = pw ilAw hY, qy aus dI haumY = hµgqw mmqwkrky jUnW ivclI BrwqI = Btkxw clI geI hY vw: jo iksy pdwrQ dw s‘qX inscy nwhoxw Brm pY jwxw ieh BfiWqI vI cu‘kI geI hY [

    ipru inrmwielu sdw suKdwqw; nwnk sbid imlwey ]siqgurU swihb jI kQn krdy hn ik inrmwielu = au~jl srUp ipru = pqI prmySr

    sdw = hmySw suKdwqw = su‘KW dy dyx vwlw hY Aqy jIv-iesqrI „ gurW dy sbid = aupdySdI kmweI krw ky Awpxy nwl imlwey = imlw lYNdw hY [

    iprhu ivCuµnIAw BI imlh;jy siqgur lwgh swcy pwey ]4]1]

    ies krky jo jIv rUp iesqrIAW iprhu = pqI prmySr qoN ivCuµnIAw = ivCVIAWhoeIAW hn, auh vI BI = muV mnu‘Kw jnm „ pw ky imlh = iml skdIAW hn, pr jykrauh bRhm nySTI, bRhm sRoqfiI swcy = s‘Øcy siqgurW dy pwey = crn» Aw ky lwgh = l‘gjwx ]4]1]

    vfhµsu mhlw 3 ]suixAhu kµq mhylIho; ipru syivhu sbid vIcwir ]

    hy kµq = pqI prmySr dI ie‘Cw vwlIE jigAwsU rUp mhylIho = iesqrIE ! suixAhu =suxnw kro ik gurW dy sbid = aupdyS duAwrw Awpxy inj srUp dI vIcwir = ivcwr krkyipru = pqI prmySr „ syivhu = syvnw kro [

    vfhµsu m: 3, AMg 583

    PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com

    http://www.pdffactory.com

  • (39)

    gurbwxI ArQ -Bµfwr

    AvgxvµqI ipru n jwxeI; muTI rovY kµq ivswir ]AvgxvµqI = AOguxW vwlI jIv rUp iesqrI ipru = pqI prmySr dI syvw krnI nh»

    jwxeI = jwxdI [ auh qW kwmwidkW dI muTI = lu‘tI hoeI kµq = pqI prmySr „ ivswr kyrovY = roNdI rihMdI hY vw: pqI dI ivswir = BulweI hoeI qy ivkwrW dI lu‘tI hoeI roNdI rihMdI hY [

    rovY kµq sµmwil, sdw gux swir; nw ipru mrY n jwey ]prµqU dUsry pwsy gurmuK rUpI iesqrI kµq = pqI prmySr „ sµmwil = Xwd krky qy aus

    dy guxW „ sdw = hmySw swir = sµBwl ky vYrwg ivc rovY = roNdI hY, aus dw ipru = pqIprmySr nw qW kdy mrY = mrdw hY qy nw hI ikqy jwey = jWdw hY Bwv auh sdw hI suhwgvµqIrihMdI hY [

    gurmuiK jwqw sbid pCwqw; swcY pRyim smwey ]gurW dy sbid = aupdyS „ pCwqw = pCwx kr ky hI gurmuK jnW ny hrI „

    jwqw = jwixAw hY Aqy swcY = s‘Øcy dy pRyim = ipAwr ivc smwey = AByd hoey rihMdy hn [ijin Apxw ipru nhI jwqw, krm ibDwqw; kUiV muTI kUiVAwry ]

    ijin = ijnHW AauguxvµqIAW ny Awpxw ipru = pqI prmySr nh» jwqw = jwixAw, jokrmW Anuswr ibDwqw = Plbr dwqw hY, auh kUiVAwry = JUT dI pRwpqI vwlIAW kUiV = JUTypdwrQW dIAW muTI = lu‘tIAW hoeIAW hn [

    suixAhu kµq mhylIho; ipru syivhu sbid vIcwry ]1]ies krky hy kµq = pqI prmySr dI pRwpqI dI ie‘Cw vwlIE jigAwsU rUp mhylIho =

    iesqrIE ! suixAhu = suxnw kro, qus» gurW dy sbid = aupdyS duAwrw vIcwry = ivcwr kyipru = pqI prmySr „ syivhu = syvnw kro ]1]

    sBu jgu Awip aupwieEnu; Awvxu jwxu sµswrw ]hy BweI ! sBu = swrw jgu = sµswr vwihgurU ny Awp hI aupwieEnu = pYdw kIqw hoieAw

    hY, prµqU ieh siQr rihx vwlw nh» hY, ies sµswrw = jgq „ Awvxu jwxu = Awaux jwxvwlw bxwieAw [

    mwieAw mohu KuAwieAnu; mir jµmY vwro vwrw ]mwieAw dy moh ny vwihgurU dy srUp v‘ØloN KuAwieAnu = BulwieAw hoieAw hY, ijs krky

    jgq ivcly jIv mOq dy mwry hoey mir = mrdy rihMdy hn Aqy vwSnw dy b‘ØDy jµmY = jµmdyrihMdy hn, ie… vwro vwrw = vwr vwr jUnW ivc gyVw k‘Fdy rihMdy hn [

    mir jµmY vwro vwrw, vDih ibkwrw; igAwn ivhUxI mUTI ]ieh jIv vwro vwrw = bwrµbwr mir = mrdy qy jµmY = jµmdy rihMdy hn, ihrdy AMdr

    vfhµsu m: 3, AMg 583

    PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com

    http://www.pdffactory.com

  • (40)

    gurbwxI ArQ -Bµfwr

    kwmwidk ivkwrw = ivkwr vDih = v‘Ddy rihMdy hn, ie… igAwn qoN ivhUxI = s‘KxI swrIisRStI ivkwrW krky mUTI = lu‘tI jw rhI hY [

    ibnu sbdY ipru n pwieE, jnmu gvwieE;rovY AvguixAwrI JUTI ]

    siqgurW dy sbdY = aupdyS dI kmweI kIqy qoN ibnu = bZYr, iksy ny vI ipru = pqIprmySr „ nh» pwieE = pwauxw kIqw, sgoN ivkwrW ivc Ps ky Awpxw Amolk jnmivArQ hI gvwieE = guAw ilAw hY, ie… AvguixAwrI = AOguxW „ krn vwlIJUTI = imiQAw isRStI rovY = roNdI hY [

    ipru jgjIvnu iks no roeIAY; rovY kµqu ivswry ]ipru = pqI prmySr qW jgjIvnu = jgq dw jIvn rUp hY, jo ieh g‘l smJdy hn,

    auh kihMdy hn ik As» iks no = „ roeIAY = roxw krIey, rovY = rovy qW auh ijnHW ny kµqu = pqIprmySr „ ivswry = BulwieAw hoieAw hY [

    sBu jgu Awip aupwieEnu; Awvxu jwxu sµswry ]2]ies pRkwr sBu = swrw jgu = sµswr prmySr ny Awp aupwieEnu = pYdw kIqw hY, jo siQr

    rihx vwlw nh» hY, ies sµswry = jgq „ qW Awvxu jwxu = Awaux jwx Bwv jµmx mrnvwlw bxwieAw hoieAw hY ]2]

    so ipru scw, sd hI swcw hY; nw Ehu mrY n jwey ]hy BweI ! so = auh s‘cw ipru = pqI prmySr sd = hmySw hI swcw = s‘cw hY, auh ipAwrw

    ip‘ØCy siqjug ivc vI s‘cw sI, qfiyqy qy duAwpr ivc vI s‘cw sI Aqy hux kiljug ivcsdw hI s‘qX srUp hY, nw qW Ehu = auh prmySr kdy mrdw hY qy nw hI jwey = jµmdw hYvw: nw hI ikqy ivCV ky jwie = jWdw hY [

    BUlI iPrY Dn ieAwxIAw; rµf bYTI dUjY Bwey ]ieAwxIAw = Anjwx jIv rUpI Dn = iesqrI ivArQ hI BUlI = Bu‘lI iPrdI hY vw:

    Awpxy srUp qoN Bu‘l ky jUnW ivc qurI iPrdI hY, auh dUjY Bwey = d˝Yq-Bwv ivc l‘g ky nwsiqkhox rUp rµf = ivDvw hoeI bYTI hY [

    rµf bYTI dUjY Bwey, mwieAw moih duKu pwey;Awv GtY qnu CIjY ]

    jIv rUp iesqrI dUjY Bwey = d˝Yq-Bwv ivc l‘g ky nwsiqk hox rUp rµf = ivDvwhoeI bYTI hY, mwieAw dy moih = moh krky duK pwey = pw…dI hY, ie… ies dI Awv = aumrGtY = GtdI jWdI hY qy qnu = srIr CIjY = kmzor huµdw jWdw hY [

    vfhµsu m: 3, AMg 583

    PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com

    http://www.pdffactory.com

  • (41)

    gurbwxI ArQ -Bµfwr

    jo ikCu AwieAw, sBu ikCu jwsI; duKu lwgw Bwie dUjY ]pr ieh nh» jwxdI ik jo ikCu = kuJ vI sµswr ivc AwieAw hY, auh sBu = swrw

    ikCu = kuJ jwsI = cilAw jwxw hY, ie… Bwie dUjY = d˝Yq-Bwv ivc hox krky sBnW „jµmx mrn dw duK lwgw = l‘gw hoieAw hY [

    jmkwlu n sUJY, mwieAw jgu lUJY; lib loiB icqu lwey ]sB jgu = sµswr mwieAw ip‘Cy hI lUJY = JgVdw iPrdw hY, pr isr aupr jmkwlu = kwl

    krn vwlw Xm nh» sUJY = su‘Jdw (id‘sdw), sBnW ny Kwx dy lib = lwlc qy joVn dy loBivc hI icqu = mn „ lwey = lwieAw hoieAw hY [

    so ipru swcw, sd hI swcw; nw Ehu mrY n jwey ]3]so = auh ipru = pqI prmySr swcw = s‘cw hY, iqMnW kwlW ivc sd = hmySw hI

    swcw = s‘qX srUp hY, nw hI auh kdy mrY = mrdw hY qy nw hI kdy jwey = jµmdw hY Bwviek-rs rihMdw vw: nw hI auh kdy ivCV ky jwey = jWdw hY ]3]

    ieik rovih iprih ivCuµnIAw; AMDI nw jwxY ipru nwly ]bieik = keI jIv rUp iesqrIAW iprih = pqI prmySr qoN ivCuµnIAw = ivCVIAW

    hoeIAW rovih = roNdIAW hn, pr auh AMDI = AMnHIAW ieh nh» jwxY = jwxdIAW ikipru = pqI prmySr qW sdw hI Awpxy nwly = swQ, AMg sµg hY [

    gur prswdI swcw ipru imlY; AMqir sdw smwly ]auh swcw = s‘cw ipru = pqI prmySr gurW dI prswdI = ikrpw krky hI imlY = imldw

    hY, ies krky aus pqI „ sdw = hmySw hI ihrdy AMqir = AMdr smwly = Xwd r‘Kxw cwhIdwhY [

    ipru AMqir smwly, sdw hY nwly; mnmuiK jwqw dUry ]jo ipru = pqI prmySr „ Awpxy ihrdy AMqir = ivc smwly = Xwd krdIAW hn, aunHW

    dy ipr sdw = hmySw hI nwly = nwl hY vw: aunHW ny pqI „ sdw Awpxy nwl inscy kIqwhY, pr mnmuiK = bymu‘K rUp iesqrIAW ny pqI „ sdw dUry = dUr hI jwqw = jwixAw hY [

    iehu qnu rulY rulwieAw, kwim n AwieAw;ijin Ksmu n jwqw hdUry ]

    aunHW dw ieh qnu = srIr kwm ‚oD, jmW dw rulwieAw hoieAw rulY = ruldw iPrdw hY,iksy vI kwim = kµm nh» AwieAw = Aw…dw hY, ijin = ijnHW ny Awpxw Ksmu = mwlkhdUry = nyVy nh» jwqw = jwixAw [

    vfhµsu m: 3, AMg 583

    PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com

    http://www.pdffactory.com

  • (42)

    gurbwxI ArQ -Bµfwr

    AMg 584nwnk sw Dn imlY imlweI; ipru AMqir sdw smwly ]

    siqgurU swihb jI kQn krdy hn ik sw = auh jIv rUpI Dn = iesqrI gurW dI imlweIhoeI pRØBU pqI nwl imlY = imldI hY, jo Awpxy ihrdy AMqir = AMdr sdw = hmySw hIipru = pqI prmySr „ smwly = sµBwldI, Xwd krdI hY [ieik rovih iprih ivCuµnIAw; AMDI n jwxY ipru hY nwly ]4]2]

    ies pRkwr ieik = keI jIv rUp iesqrIAW iprhu = pqI prmySr qoN ivCuµnIAw =ivCVIAW hoeIAW rovih = roNdIAW hn, pr auh AMDI = AMnHIAW ieh nh» jwxY = jwxdIAWik ipru = pqI prmySr qW sdw hI nwly = swQ hY ]4]2]

    vfhµsu m: 3 ]rovih iprih ivCuµnIAw; mY ipru scVw hY sdw nwly ]

    hy BweI ! iprih = pqI prmySr qoN ivCuµnIAw = ivCVIAW hoeIAW, jIv rUpI iesqrIAWsdw rovih = roNdIAW rihMdIAW hn, auh ieh nh» smJdIAW ik scVw = s‘qX srUpipru = pqI sdw hI mY = myry nwly = swQ hI hY [

    ijn@I clxu shI jwixAw; siqguru syvih nwmu smwly ]ijn@I = ijnHW jIv rUpI iesqrIAW ny shI = inscy krky ies sµswr qoN clxu = c‘lxw

    jwixAw = jwx ilAw hY, auh siqgurW „ syvih = syvdIAW qy prmySr dy nwm „smwly = sµBwldIAW (Xwd) krdIAW hn [sdw nwmu smwly, siqguru hY nwly; siqguru syiv suKu pwieAw ]

    jo sdw = hmySw nwm „ smwly = sµBwldIAW (Xwd) krdIAW hn, siqgurU jI aunHWdy nwly = swQ hI rihMdy Aqy auhI siqgurW dI syiv = syvw (tihl) kr ky suKpwieAw = pw…dIAW hn [sbdy kwlu mwir, scu auir Dwir; iPir Awvx jwxu n hoieAw ]

    aunHW ny siqgurW dy sbdy = aupdyS dI kmweI kr ky kwlu = mOq „ hI mwr ilAw hY,Bwv mOq dw fr hI ^qm kr id‘qw hY Aqy scu = s‘Øcy nwm „ Awpxy auir = ihrdy ivcDwir = Dwrn kr ilAw hY, aunHW dw iPir = muV ky Awvx jwxu = Awauxw jwxw Bwv jµmxwmrnw nh» hoieAw = huµdw [

    scw swihbu scI nweI; vyKY ndir inhwly ]s‘cw prmySr sBnW dw swihbu = mwlk hY qy aus dI nweI = vifAweI vI s‘cI hY Aqy

    vfhµsu m: 3, AMg 584

    PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com

    http://www.pdffactory.com

  • (43)

    gurbwxI ArQ -Bµfwr

    ijs v‘l AwpxI ikrpw dI ndir = idfiStI krky vyKY = vyKdw hY, aus „ Awpxy srUp dwigAwn b^S ky inhwly = Anµd pRsµn kr idMdw hY [

    rovih iprhu ivCuµnIAw mY; ipru scVw hY sdw nwly ]1]hy BweI ! iek jIv rUpI iesqrIAW vwihgurU iprhu = pqI qoN ivCuµnIAw = ivCVIAW

    hoeIAW jUnW ivc pY ky rovih = roNdIAW, ivrlwp krdIAW hn, pr scVw = s‘cw ipru = pqIsdw = hmySw hI mY = myry nwly = nwl hY, ies leI mYN ik… roxw krW ]1]

    pRØBu myrw swihbu sB dU aUcw hY; ikv imlW pRIqm ipAwry ]jigAwsU muK duAwrw kQn krdy hn ik hy BweI ! myrw swihbu = mwlk pRØBu = prmySr

    bRhmw, ivS„ Awid sB = swirAW dU = qoN aUcw = au~cw hY, pr mYN aus prm pRym dy As pdrUp ipAwry = ipAwr vwly pRIqm „ ikv = iks pRkwr imlW = imlxw krW [

    siqguir mylI qW shij imlI; ipru rwiKAw aur Dwry ]A‘goN mhwqmw rUp sKI kihMdI hY ik mYN siqgurW duAwrw mylI sW qW hI shij = igAwn

    srUp ivc imlI = iml rhI hW Aqy ies leI mYN ipru = pqI prmySr „ sdw Awpxyaur = ihrdy ivc Dwry = Dwrn kr ky rwiKAw = r‘ØiKAw hoieAw hY [

    sdw aur Dwry, nyhu nwil ipAwry; siqgur qy ipru idsY ]sdw = hmySw aur = ihrdy ivc Dwry = Dwrn kr ky Aqy ipAwry dy nwil = swQ nyhu = pRym

    lgw ky rhy qW siqgurW dy qy = duAwrw ipru = pqI prmySr idsY = ids pYNdw hY [mwieAw moh kw kcw colw; iqqu pYDY pgu iKsY ]

    mwieAw dy moh kw = dw k‘cw colw = cogw, puSwkw hY vw: mwieAw dy moh krky iehsrIr rUpI colw k‘cw hI hY, iqqu = iqs dy pYDy = pihrn krky mn bu‘D rUpI pgu = pYr prmySrdI qr&oN iKsY = iKsk jWdy hn [

    ipr rµig rwqw, so scw colw; iqqu pYDY iqKw invwry ]jo ipr = pqI prmySr dy rµig = pRym ivc rwqw = r‘Øqy jwxw hY, so = auh s‘cw colw hY,

    iqqu = iqs dy pYDy = pihrn krky jnmW-jnmWqfiW dI iqfiSnw, ivCoVy dI iqKw = qfiyh(ipAwsw) invwrY =nivrq ho jWdI hY Aqy pRØBU iml pYNdw hY [

    pRØBu myrw swihbu sB dU aUcw hY; ikau imlw pRIqm ipAwry ]2]ies pRkwr hy BweI ! myrw swihbu = mwlk pRBu = prmySr sB = swirAW dU = qoN

    aUcw = au~cw hY, qy mYN Awpxy ipAwry pRIqm „ ikau = iks pRkwr imlw = imlxw krW ? BwvijvyN auprokq jwc d‘sI hY, aus pRkwr imlxw kry ]2]

    vfhµsu m: 3, AMg 584

    PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com

    http://www.pdffactory.com

  • (44)

    gurbwxI ArQ -Bµfwr

    mY pRØBu scu pCwixAw; hor BUlI AvgixAwry ]ijs „ pqI pRwpq ho jWdw hY, auh gurmuK iesqrI kihMdI hY ik mYN qW scu = s‘Øcy

    pRBu = prmySr „ pCwixAw = pCwx ilAw hY, qy hor mnmuK jIv rUpI iesqrIAWAvgixAwry = AOguxW vwlIAW pRØBU pqI dI syvw qoN BUlI = Bu‘lIAW hoeIAW hn [

    mY sdw rwvy ipru Awpxw; scVY sbid vIcwry ]mYN qW sdw = hmySw hI Awpxy ipru = pqI vwihgurU dy Anµd „ rwvy = mwxdI hW Aqy

    scVY = s‘Øcy gurW dy sbid = aupdyS duAwrw Awpxy Awqmw dI vIcwry = ivcwr krdI hW [scY sbid vIcwry, rµig rwqI nwry; imil siqgur pRIqmu pwieAw ]

    jo jIv rUpI nwry = iesqrI s‘Øcy gurW dy sbid = aupdyS duAwrw AwpxI Awqmw dIvIcwry = ivcwr duAwrw prmySr pqI dy rµig = pRym ivc rwqI = rµgI hoeI hY, aus ny siqgurWdy nwl iml kr ky pRIqmu = ipAwry pqI prmySr „ pwieAw = pwauxw kIqw hY [

    AMqir rµig rwqI, shjy mwqI;gieAw dusmnu dUKu sbwieAw ]

    auh ihrdy AMqir = iv‘ØcoN pRØBU pqI dy rµig = pRym ivc rwqI = rµgI hoeI shjy = sihjsrUp ivc suBwivk hI mwqI = msq ho jWdI hY Aqy aus dy kwm ‚oD rUpI dusmnu = vYrIAqy jµmx mrn dw dUKu = duK sbwieAw = swrw hI gieAw = cilAw igAw [

    Apny gur kµau qnu mnu dIjY, qW mnu BIjY;iqfisnw dUK invwry ]

    Awpxy siqgurW kµau = „ Awpxw qnu = srIr qy mnu = ihrdw dIjY = dyxw krIey, BwvsrIr „ syvw ivc qy mn dI m‘q C‘fx rUp Arpn krIey, qW = qd mnu = iSromxI bRhmivc BIjY = iB‘j jweIdw hY Aqy rsW ksW dI iqfisnw qy jµmx mrn dw dUK = duKinvwry = nivrq ho jWdw hY [

    mY ipru scu pCwixAw; hor BUlI AvgixAwry ]3]ies pRkwr mYN Awpxy scu = s‘Øcy ipru = pqI prmySr „ pCwixAw = pCwx ilAw hY,

    qy hor mnmuK jIv rUpI iesqrIAW AvgixAwry = AOguxW vwlIAW pRØBU pqI dI syvw qoNBUlI = Bu‘lIAW hoeIAW hn ]3]

    scVY Awip jgqu aupwieAw; gur ibnu Gor AMDwro ]scVY = s‘Øcy prmySr ny Awp jgqu = sµswr „ aupwieAw = pYdw kIqw hY, pr gurW qoN

    ibnu = bZYr ies sµswr ivc AigAwn dw Gor = iBAwnk AMDwro = hnyrw hY [

    vfhµsu m: 3, AMg 584

    PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com

    http://www.pdffactory.com

  • (45)

    gurbwxI ArQ -Bµfwr

    Awip imlwey Awip imlY; Awpy dyie ipAwro ]ijnHW „ prmySr Awp gurW nwl imlwey = imlw…dw hY, aunHW „ Awp hI Aw ky

    imlY = iml pYNdw hY qy Awp hI Awpxw ipAwro = ipAwr dyie = idMdw hY [Awpy dyie ipAwro, shij vwpwro; gurmuiK jnmu svwry ]Awpy = Awp hI ijnHW „ Awpxw ipAwro = ipAwr dyie = dyNdw hY, aunHW koloN

    shij = SWqI pUrbk Awpxw nwm jpx jpwaux rUpI vwpwro = vwpwr krw…dw hY qy AYsyvwpwr „ krn vwly gurmuK jnW dy mnu‘Kw jnm „ svwry = sµvwr idMdw hY [Dnu jg mih AwieAw, Awpu gvwieAw; dir swcY sicAwro ]

    aus gurmuK dw jg = sµswr mih = ivc AwieAw = Awauxw Dnu = Dµnqw Xog hY, ijsny Awpxy AMdroN Awp