FAMILIERAAD GGZ OOST BRABANT

• 2007-2015

Albert Verberne voorzitter Familieraad

FAMILIEBETROKKENHEID, van bejegening naar samenwerking

FAMILIEBELEID

• 2008-2015

Ground control to major Tom

Hanneke Claassens

• Promovenda/docent

• Fontys Hogeschool Eindhoven

• h.claassens@fontys.nl

Ground control to Major Tom…. Take your protein pills and put your helmet on. […]

Though I'm past one hundred thousand miles. I'm feeling very still. And I think my spaceship knows which way to go. Tell my wife I love her very much, she knows […]

Ground control to Major Tom. Your circuit's dead, there's something wrong. Can you hear me Major Tom?

~David Bowie

Voettekst 5

Cliënt

Zorg Zorg

Hulpverleners Familie en naastbetrokkenen Bejegening Informeren Ondersteunen Samenwerken

Werken in Triade

• 75% van alle zorg aan cliënten met een ernstig psychische

aandoening wordt gegeven door eigen gezin, familie of

vriendenkring.

• Klein sociaal netwerk (gemiddeld met 2-3 personen contact

per week)

• Vergroot risico op overbelasting (transitie en

transformatie van de zorg)

Voettekst 7

Werken in triade

• 75% van alle zorg aan cliënten met een ernstig psychische

aandoening wordt gegeven door eigen gezin, familie of

vriendenkring.

• Klein sociaal netwerk

• Overbelasting (transitie en transformatie van de zorg)

Voettekst 8

Werken in triade

Landelijk platform GGZ 2011

Perspectief van de naasten (familie)

We nemen een kijkje onder de oppervlakte…

Rolspanningen

De eisen van de ene rol conflicteren met de eisen van een

andere rol

- vader

- collega

- mantelzorger ( zorgverlener, mede-diagnosticus, zorgvrager,

crisismanager, belangenbehartiger)

- vriend

- zoon

- voorzitter van sportclub

- enz

11

• Vindt plaats wanneer de betrokkenen in interactie

tegenstrijdige rollen opnemen en vertolken (Goffman, 1959): Een moeder van een zoon met verslavingsproblematiek en psychoses zegt hierover:

• “Voor mij was dat zo’n indrukwekkende ervaring, dat ik mijn zoon dus op advies van de hulpverlening uit huis moest zetten. Hij dreigde mijn andere zonen wat aan te doen en mee te nemen. Dat was voor mij zo’n heftig proces”.

Voettekst 12

Rolconflict

• Ontstaat wanneer er onduidelijkheid bestaat omtrent de verwachtingen en het

gedrag van opgenomen rollen. Dit komt omdat onvolledige of onduidelijke

rolverwachtingen kunnen leiden tot onovereenkomstig gedrag

• “Ik wist niet dat het gangbaar was om contact te hebben met de hulpverleners. Ik verwacht dat wanneer ze me nodig hebben, ze me dat zouden vertellen. Ik wil niemand voor de voeten lopen.”. (Partner van vrouw met schizofrenie)

• “Ja dat moet vanuit mijzelf komen, maar ik zit zo vol met alles en ik ben zo druk dat ik er geen tijd voor heb!’’ (Zus van broer met persoonlijkheidsproblematiek)

Voettekst 13

Rolambiguïteit

• Rolbelasting vindt plaats wanneer de bekwaamheid van een individu om

verschillende rollen op zich te nemen, wordt overschreden door de eisen die de

opgenomen rollen aan het individu stellen. Dit gebeurt wanneer het individu

wordt blootgesteld aan teveel rolverwachtingen:

• “En in die jaren dat hij thuis was is hij heel depressief, wil alleen maar dood en zichzelf beschadigen. Hij heeft ook een keer een poging gedaan maar ja, en wat deed dat voor mij als naaste…. Dat ik daar bijna aan onderdoor ging en dat ik me eigen een ongeluk heb moeten zoeken om de juiste hulp voor hem te vinden! Dat vind ik nog het ergste…”.

Voettekst 14

Rolbelasting

Goede samenwerking is noodzakelijk

• Uit onderzoek van Linders (2010) blijkt dat mensen zich beter voelen wanneer

ze hulp krijgen/kunnen vragen van formele zorg. “In zorgrelaties zitten al snel eigenschappen als autoriteit, macht en afhankelijkheid verweven. Wie zich laat helpen kan het gevoel hebben in een afhankelijke positie te zitten.” (Linders, 2010, p192).

• Door het verschuiven van de poppetjes verandert het spel.

• Rolspanningen leiden tot hevige emoties! Heb oog voor de vicieuze cirkel.

• Kennis voor de naasten op het concept herstel is noodzakelijk.

15

Stigma….Hoezo?

Henriëtte aan de Stegge

• Ervaringsdeskundige GGZ Oost Brabant

Heb ik dit ervaren:

Het stigma over mij als cliënt in de geestelijke gezondheidszorg.

Speelde dit ook in het contact met anderen?

Stigma (schandvlek) - Wikipedia nl.wikipedia.org/wiki/Stigma_(schandvlek)

Vergelijkbaar Een stigma is een schandvlek of brandmerk dat aan een bepaald persoon wordt gekoppeld. Een stigma

kan ook een vooroordeel zijn dat leeft bij een ...

Wat was er makkelijker te overwinnen:

Het stigma in de maatschappij?

Het zelfstigma en hoe werd me dit

duidelijk?

of

Waarom sta ik hier alleen, terwijl ik mijn man en mijn zus heb uitgenodigd om hierbij

aanwezig te zijn?

Bescherming: Elkaar niet willen belasten en zelfbescherming

Gevoelens van schuld, onmacht en onbegrip

Wat zou hierbij kunnen helpen?

Openheid tussen cliënt en naasten, die worden geconfronteerd met psychische ziekten

Goede contacten tussen cliënt, hulpverlening en naasten met -waar mogelijk- uitleg en

betrokkenheid stimuleren

Voorlichting in de maatschappij en de verhalen vertellen

Het bespreken van familiebanden raad ik aan ook als de contacten niet goed zijn

Mijn werkzaamheden als ervaringsdeskundige:

Hoe verhoudt zich dit tot het stigma van de cliënt en ten opzichte van naasten en de maatschappij?

Door mijn werk als ervaringsdeskundige heb ik een mooie ingang om te vertellen over eerdere

ervaringen in de psychiatrie aan: familie, vrienden

en in de maatschappij!

Waardevolle bijdrage aan de maatschappij

en een inkomen

Open kunnen zijn!

Helpen de omstandigheden voor de cliënt te verbeteren!

Bruggenbouwer tussen cliënt en hulpverlening en naasten

De acceptatie van psychische ziekten helpen

vergroten (Zelf)Vertrouwen!

Hoop voor cliënten en naasten

Verhalen worden verteld, dat is mooi want onbekend

maakt onbemind

Pilot triadekaart

Ine van de Kerkhof

• Verpleegkundige Loef 3 opname en behandeling LVB-P

Corrina Seelen

• Verpleegkundige Loef 2 wonen LVB-P

Bewustworden en informeren

Samenwerken

Samen

FAMILIEBETROKKENHEID PAUZE

Achter elke cliënt staat een familie….!?

Edje Zorgdrager

• Familie ervaringsdeskundige

GGZ Westelijk Noord Brabant

‘Zorg ván en zorg vóór het informele steunsysteem is onontbeerlijk’

Familietevredenheidsonderzoek

Paul Kuiper: • Programmaleider/projectleider

Familietevredenheidsonderzoek

Familietevredenheidsonderzoek

Familietevredenheidsonderzoek

Aanleiding van het onderzoek tweeledig:

• Initiatief Familieraad

• Managementoverleg Langdurende zorg

Meten is weten

• Bejegening

• Informatie voorziening

• Samenwerking

• Ondersteuning

• Kwaliteit

• Veiligheid

Familietevredenheidsonderzoek

Doel:

Het familietevredenheidsonderzoek biedt

betrouwbare en bruikbare gegevens waarmee

afdelingen in staat zijn te sturen op het bereiken

van familiebeleid.

Projectgroep

• Familieraad

• Clientvertegenwoordiging

• Afdelingsvertegenwoordiging LGGZ

• Kwaliteitszorg

• Projectleider

Eerste fase

Familietevredenheidsonderzoek

Als eerste fase (proef) gestart op vier afdelingen

in oktober 2014

In combinatie met cliënttevredenheidsonderzoek

• Sint Jozefpark Deurne

• Bunthorst 2/3 Huize Padua

• Langdurende zorg en wonen Rosmalen

• Centra Psychisch herstel

Familietevredenheidsonderzoek

• Stappenplan

• Uitvoering op pilotafdelingen

• Verwerken gegevens door Bureau de Bok

• Terugrapportage

(wat gaat goed, aandachtspunten)

• Verbeterplan

• Terugkoppeling

Verbeterplannen • Samenstelling werkgroep: teamleider,

familievertegenwoordiger, cliëntvertegenwoordiger,

medewerker, externe ondersteuner of programmaleider.

• Interpretatie van de uitslagen

• Formuleren verbeterpunten

• Communicatie naar familie , cliënten en team

• Opstarten verbetertrajecten

Borging

• Herhaling onderzoeken iedere 2 jaar

• Verantwoordelijkheid teamleider/management

• Opgenomen in jaarplan LGGZ en voorziening

• Coördinatie van de onderzoeken bureau kwaliteitszorg

FAMILIERAAD GGZ OOST BRABANT

• 2007-2015

In the spotlight……………………………

LPGGz Ster voor familiebeleid

• Familiebeleid in de structuur van de organisatie

• Klachtenreglement ook voor familieleden

• Familieraad

• Familievertrouwenspersoon