faktor-faktor yang mendorong usahawan wanita berniaga di pasar

FAKTOR-FAKTOR YANG MENDORONG USAHAWAN WANITA

BERNIAGA DI PASAR BESAR TANAH MERAH, KELANTAN

AMRAN BIN DAUD

UNIVERSITI TEKNOLOGI MALAYSIA

PSZ 19:16 (Pind. 1/97) UNIVERSITI TEKNOLOGI MALAYSIA

BORANG PENGESAHAN STATUS TESIS♦

JUDUL : FAKTOR-FAKTOR YANG MENDORONG USAHAWAN WANITA


SESI PENGAJIAN : 2003/2004

Saya AMRAN BIN DAUD (HURUF BESAR)

mengaku membenarkan tesis (PSM/Sarjana/Doktor Falsafah)* ini disimpan di Perpustakaan Universiti Teknologi Malaysia dengan syarat-syarat kegunaan seperti berikut :

1. Tesis adalah hakmilik Universiti Teknologi Malaysia. 2. Perpustakaan Universiti Teknologi Malaysia dibenarkan membuat salinan untuk tujuan pengajian

sahaja. 3. Perpustakaan dibenarkan membuat salinan tesis ini sebagai bahan pertukaran antara institusi pengajian tinggi. 4. ** Sila tandakan ( ) SULIT (Mengandungi maklumat yang berdarjah keselamatan atau kepentingan Malaysia seperti yang termaktub di dalam AKTA

RAHSIA RASMI 1972)

TERHAD (Mengandungi maklumat TERHAD yang telah ditentukan oleh organisasi/badan di mana penyelidikan dijalankan)

TIDAK TERHAD

CATATAN

: * Potong yang tidak berkenaan. ** Jika tesis ini SULIT atau TERHAD, sila lampirkan surat daripada pihak berkuasa/organisasi berkenaan dengan menyatakan sekali sebab dan tempoh tesis ini perlu dikelaskan sebagai SULIT atau TERHAD. ♦ Tesis dimaksudkan sebagai tesis bagi Ijazah Doktor Falsafah dan Sarjana secara penyelidikan, atau

disertai bagi pengajian secara kerja kursus dan penyelidikan atau Laporan Projek Sarjana Muda (PSM).

Pengesahan Penyelia

“Saya/Kami* akui bahawa saya telah membaca karya ini dan pada pandangan

saya/kami* karya ini adalah memadai dari segi skop dan kualiti untuk tujuan

penganugerahan ijazah Sarjana Muda/Sarjana/Doktor Falsafah Teknologi serta

Pendidikan (Kemahiran Hidup)”.

* Potong yang tidak berkenaa

FAKTOR-FAKTOR YANG MENDORONG USAHAWAN WANITA


AMRAN BIN DAUD

Laporan Projek Ini Dikemukakan Sebagai Memenuhi Sebahagian

Daripada Syarat Penganugerahan Ijazah Sarjana Muda

Teknologi Serta Pendidikan (Kemahiran Hidup)

Fakulti Pendidikan

Unuversiti Teknologi Malaysia

2004

iii

DEDIKASI

Assalamualaikum w.b.t Dengan Nama Allah Yang Maha Pemurah Lagi Maha Mengasihani

Buat kedua ibu bapaku,

Budi dan jasa yang terhingga banyaknya, Hanya Tuhan yang membalasnya.

Buat isteri dan anak-anakku,

Kalian adalah sumber ispirasi ku.

Buat abang dan adik-adik, Dorongan dan sokongan kalian menjadi semangat buatku.

“Semoga Allah mencucuri kita semua dengan Rahmat dan Keberkatan”

iv

PENGHARGAAN

Dengan nama Allah yang Maha Pengasih lagi Maha Penyayang. Segala puji

kehadrat Allah, Tuhan yang memiliki semesta alam. Selawat dan salam ke atas

Junjungan Nabi Muhammah S.A.W. Ucapan syukur ke hadrat Allah Yang Maha Esa

krana telah memberiku kekuatan bagi menyempurnakan penyelidikan ini. Setinggi-

tinggi penghargaan dan ucapan ribuan terima kasih kepada Encik Yusri Bin Kamin

selaku penyelia projek di atas usahanya memberi bimbingan dan tunjukajar, nasihat

dan idea yang membina sepanjang menyiapkan projek ini.

Penghargaan dan ucapan terima kasih juga kepada Prof. Madya Dr. Widad Bte

Otman selaku pensyarah Jabatan Pendidikan Teknik dan Vokasional serta En. Shahrin

bin Hashim yang telah memberikan sumbangan dari segi idea yang berguna dalam

menyiapkan projek ini.

Ucapan terima kasih juga kepada Pegawai Majlis Daerah Tanah Merah, Negeri

Kelantan dan para usahawan di atas kerjasama yang telah diberikan. Seterusnya,

ucapan terima kasih kepada kaum keluarga, sahabat handai serta rakan-rakan

seperjuangan yang banyak memberikan sumbangan sama ada idea dan semangat

sepanjang menyiapkan kajian ini.

Sekian,

Yang benar,

Amran bin Daud

v

ABSTRAK

Peranan usahawan dalam pembangunan ekonomi masyarakat dan negara sudah

tidak dapat dinafikan lagi. Tujuan kajian ini dijalankan adalah mengenalpasti faktor-

faktor yang mendorong usahawan wanita berniaga di Pasar Besar Tanah Merah,

Kelantan. Objektif kajian adalah untuk mengkaji faktor minat, mengubah nasib

keluarga, keuntungan dan kepuasan diri menjadi pendorong usahawan wanita berniaga

di Pasar Besar Tanah Merah. Kajian ini menggunakan 196 orang sebagai sampel yang

mewakili 389 keseluruhan populasi. Rekabentuk kajian yang dijalankan adalah

menggunakan kaedah tinjauan berbentuk deskriptif dengan menggunakan statistik

deskriptif frekuensi dan peratusan. Instrumen kajian yang digunakan adalah soal

selidik yang mempunyai 2 bahagian iaitu bahagian A merangkumi latar belakang

responden dan bahagian B adalah menjawab persoalan kajian. Hasil soal selidik

dianalisis dengan menggunakan perisian komputer SPSS ver. 11.0. Hasil kajian

secara keseluruhannya menunjukkan kesemua faktor seperti minat, mengubah nasib

keluaga, keuntungan dan kepuasan diri menjadi pendorong usahawan wanita

menjalankan perniagaan. Walau bagaimanapun faktor pendorong ini perlu

digabungkan dengan ciri-ciri keusahawanan supaya usahawan wanita dapat

memperluaskan perniagaan mereka ke tahap yang lebih tinggi.

vi

ABSTRACT

It is udeniable that entrepreneurs play a significant role in nation’s and

society’s. The purpose of tihis study is to identify the contributing factors that attract

women entrepreneur to participate in business in Pasar Besar Tanah Merah, Kelantan.

The objectives of this study is to evaluate whether or not interest factor, changing a

family’s fate, frofit and self satisfaction serve as a motivator for these womento get

onvolve in business in Pasar Besar Tanah Merah. There are 196 samples that

represent the total of 389 population. The reserch methodology employed in this

reserch is based on descriptive observation. Descriptive statistics has been used in

order to assess the frequency and the percentage. Questionaire has been used as the

research instrument. The questionaire is devided into 2 sectios that are section A;

Respondent background and section B; Reserch question. The data is analysed by

SPSS ver. 11.0. Reserch shows that all the factors mentioned above play a significant

role in motivating/ attracting women entrepreneurs in Pasar Besar Tanah Merah,

Kelantan to get involved in business. However, these 4 factors need to combined with

the entrepreurship chatacteristic so that women entrepreneur could widen up their

business to the highest point.

vii

KANDUNGAN

BAB PERKARA MUKA SURAT

STATUS PENGESAHAN TESIS

JUDUL i

PENGAKUAN ii

DEDIKASI iii

PENGHARGAAN iv

ABSTRAK v

ABSTRACT vi

KANDUNGAN vii

SENARAI JADUAL xiii

SENARAI SINGKATAN xvi

SENARAI LAMPIRAN xvii

BAHAGIAN SATU

PENGENALAN

BAB 1 PENGENALAN 1

1.1 Pendahuluan 1

viii

1.2 Latar Belakang Masalah 3

1.3 Penyataan Masalah 5

1.4 Persoalan Kajian 6

1.5 Objektif Kajian 6

1.6 Kepentingan Kajian 7

1.7 Batasan kajian 7

1.8 Definisi Terminologi 7

BAHAGIAN DUA

SOROTAN PENULISAN

BAB II SOROTAN PENULISAN 10

2.1 Pendahuluan 10

2.2 Usahawan dan Keusahawanan 11

2.3 Ciri-ciri Asas Keusahawanan 14

2.3.1 Mengenal Pasti Peranan 15

2.3.2 Berkemampuan 15

2.3.3 Bermotivasi 15

2.3.4 Kesediaan Melakukan Perubahan 16

2.4 Pengetahuan Keusahawanan 16

2.5 Sikap 19

2.6 Etika Pengurusan Perniagaan 23

2.7 Faktor-faktor Yang Mendorong Usahawan

Menceburkan Diri Dalam Bidang Keusahawanan 25

2.7.1 Minat 26

2.7.2 Mengubah Nasib Keluarga 27

2.7.3 Keuntungan 28

2.7.4 Kepuasan Diri 29

ix

2.8 Kesimpulan 30

BAHAGIAN TIGA

METODOLOGI KAJIAN

BAB III METODOLOGI KAJIAN 31

3.1 Pengenalan 31

3.2 Rekabentuk Kajian 31

3.3 Tempat Kajian 32

3.4 Populasi dan Sampel Kajian 32

3.5 Instrumen Kajian 33

3.6 Kajian Rintis 35

3.7 Prosedur Kajian 37

3.8 Analisa Data 37

BAHAGIAN EMPAT

ANALISA DATA DAN KEPUTUSAN KAJIAN

BAB IV ANALISIS DATA DAN KEPUTUSAN KAJIAN 41

4.1 Pengenalan 41

4.2 Keputusan Dan Analisis Data Bahagian A 41

4.2.1 Taburan Peratusan Responden Mengikut

Umur 42


Status Perkahwinan 43

x


Taraf Pendidikan 43


Pengalaman Berniaga 44


Jenis Hak Milik Perniagaan 45


Bilangan Ahli Keluarga 45


Pendapatan Isi Rumah 46


Pernah Hadir Kursus Keusahawanan 47

4.3 Keputusan Dan Analisis Data Bahagian B 47

4.3.1 Persoalan Kajian Pertama 48

4.3.2 Persoalan Kajian Kedua 50

4.3.3 Persoalan Kajian Ketiga 51

4.3.4 Persoalan Kajian Keempat 53

4.4 Rumusan Analisis Data Persoalan Kajian 55

BAHAGIAN LIMA

RUMUSAN, PERBINCANGAN, KESIMPULAN DAN CADANGAN

BAB V RUMUSAN, PERBINCANGAN, KESIMPULAN DAN

CADANGAN 56

5.1 Pengenalan 56

5.2 Rumusan Kajian 57

5.2.1 Rumusan Analisis Faktor Demografi 57

5.2.2 Rumusan Persoalan Kajian 58

xi

5.3 Perbincangan 59

5.3.1 Perbincangan Faktor Demografi 59

5.3.2 Perbincangan Persoalan Kajian 61

5.3.2.1 Faktor minat 61

5.3.2.2 Faktor mengubah nasib keluarga 62

5.3.2.3 Faktor keuntungan 62

5.3.2.4 Faktor kepuasan diri 63

5.4 Kesimpulan 64

5.5 Cadangan 65

5.5.1 Usahawan dan Bakal Usahawan 66

5.2.2 Majlis Daerah Tanah Merah (MDTM) 66

5.5.3 Agensi-agensi Kerajaan Yang Berkaitan 66

5.6 Cadangan Kajian Lanjutan 67

5.7 Penutup 67

BIBLIOGRAFI 68

LAMPIRAN

Lampiran A – C 75 - 80

xii

SENARAI JADUAL

NO. JADUAL TAJUK MUKA SURAT

3.1 Kandungan Soal Selidik 34

3.2 Skala 5 Pemeringkatan 35

3.3 Penggunaan Statistik Bagi Setiap Persoalan

Kajian 38

3.4 Perubahan Skala 5 Pemeringkatan 39

3.5 Tahap Penilaian Berdasarkan Peratus 39

4.1 Taburan Peratusan Responden Mengikut

Umur 42

4.2 Taburan Peratusan Responden Mengikut Status

Perkahwinan 43

4.3 Taburan Peratusan Responden Mengikut Taraf

Pedidikan 43


Pengalaman Berniaga 44

4.5 Taburan Peratusan Responden Mengikut Jenis

Hak Milik Perniagaan 45

4.6 Taburan Peratusan Responden Mengikut Bilangan

Ahli Keluarga 45


Pendapatan Isi Rumah 46

xiii

4.8 Taburan Peratusan Reponden Mengikut Pernah

Hadir Kursus Keusahawanan 47

4.9 Analisis Kekerapan dan Peratusan Responden

Yang Menjawab Item Bagi Aspek Minat 49


Yang Menjawab Item Bagi Aspek Mengubah

Nasib Keluarga 51


Yang Menjawab Item Bagi Aspek Keuntungan 52

4.12 Analisis Kekerapan da Peratusan Responden

Yang Menjawab Item Bagi Aspek Kepuasan Diri 54

4.13 Rumusan Analisis Peratusan Persoalan Kajian 55

xiv

SENARAI SINGKATAN

CGC - Perbadanan Kemajuan Kredit

MARA - Majlis Amanah Rakyat

MDTM - Majlis Daerah Tanah Merah

PDPN Pusat Daya Pengeluaran Negara

SPSS - Statistical Package For Social Science

UDA Perbadanan Pembangunan Bandar

UPTM - Unit Pemodenan Tadbiran dan Perancangan Tenaga

Manusia

xv

SENARAI LAMPIRAN

LAMPIRAN TAJUK MUKA SURAT

A Surat Kebenaran Fakulti Pendidikan 75

B Surat Kepada Peniaga 76

C Soal Selidik 77

BAB I

PENGENALAN

1.1 Pendahuluan

Dalam Islam, bidang perniagaan merupakan sumber untuk mendapatkan

rezeki yang paling penting sekali. Bidang ini merupakan suatu ibadat yang mulia

seperti yang ditegaskan oleh Allah S.W.T. menerusi firmanNya yang bermaksud:

“Wahai orang-orang yang beriman janganlah kamu makan harta di antara sesama kamu dengan jalan yang salah kecuali dengan

perantaraan perniagaan yang dilakukan dengan cara suka sama suka di antara kamu.”

(Surah An-Nisa’ : 29)

Dalam surah lain Allah berfirman yang bermaksud:

“Allah telah menghalalkan jual beli dan mengharamkan riba”

(Surah Al-Baqarah : 275)

Menurut Sayyid Qutb (2000), perniagaan merupakan perantara di antara

pihak perindustrian dengan pihak pengguna. Ia bertugas melaris dan memasarkan

barangan serta boleh menambahkan kepelbagaian penggunaan barangan itu bagi

kemudahan orang ramai untuk mendapatkannya. Oleh itu ia memberi perkhidmatan

kepada dua pihak (pihak perindustrian dan pihak pengguna). Melalui perkhidmatan

ini pelbagai faedah dapat diperolehi, namun begitu ianya tidak boleh lari dari risiko

2

kerugian atau mendapat keuntungan. Untuk memperolehi faedah daripada

perniagaan ini aspek kemahiran, usaha dan kerajinan perlu diutamakan.

Bidang keusahawanan merupakan penyumbang terbesar dalam

tanggungjawab menukar cara hidup masyarakat dunia. Ianya juga membawa

perubahan dari segi pertumbuhan ekonomi, kemantapan sumber pekerjaan serta

segala teknologi baru yang melibatkan kualiti penghidupan manusia. Di dalam

hadis Nabi juga ada menceritakan tentang sembilan daripada sepuluh sumber rezeki

adalah datangnya dari perniagaan.

Yep Putih (1985) telah menghuraikan kepentingan usahawan kepada

sesebuah masyarakat dan negara. Menurut beliau, usahawan ialah seseorang yang

memikirkan cara-cara untuk menyatukan tenaga manusia dengan modal dan tanah

bagi menghasilkan kerja yang bermutu.

Isu keusahawanan telah berkembang di Malaysia selepas perlaksanaan Dasar

Ekonomi Baru (DEB) pada tahun 1970. Matlamat utama DEB adalah untuk

mengurangkan dan membasmi kemiskinan serta mempercepatkan proses menyusun

semula masyarakat Malaysia supaya ketidakseimbangan dalam ekonomi dapat

diperbetulkan. Bagi mencapai matlamat tersebut, kerajaan telah mengambil

beberapa langkah positif untuk meningkatkan penglibatan kaum Bumiputera dalam

bidang perdagangan dan perindustrian. Menurut Mohd. Amir Sharifuddin (1992),

kerajaan telah melaksanakan beberapa langkah untuk mencapai matlamat tersebut

iaitu:

1. Semua projek kerajaan diwajibkan memperuntukkan 30% daripada jumlah

penyertaan untuk pengelibatan Bumiputera.

2. Menubuh dan mengembangkan peranan agensi-agensi kerajaan seperti

MARA, UDA, PERNAS, PDPN dan CGC.

3. Menghantar usahawan untuk menjalani latihan keusahawanan di dalam dan

diluar negeri.

3

4. Menyusun semula kurikulum mata pelajaran Perdagangan di sekolah-

sekolah dengan menerapkan nilai-nilai keusahawanan dalam mata pelajaran

tersebut mulai bulan Januari 1985.

Menurut Nor Aishah (2002), dalam Rancangan Malaysia Ketujuh (1996 –

2000), salah satu daripada cabaran Wawasan 2020 yang digariskan ialah usaha

membina sebuah Masyarakat Perdagangan dan Perindustrian Bumiputera yang

berdaya saing dan berdaya maju. Hasil daripada ini telah menggerakkan ramai

wanita untuk meceburkan diri secara aktif dalam dunia keusahawanan. Sehingga

kini, tanggapan masyarakat terhadap penglibatan usahawan wanita dalam bidang

perniagaan dan perdagangan bertambah positif serta menggalakkan.

1.2 Latar Belakang Masalah

Kepesatan sesebuah negera banyak bergantung kepada usaha perniagaan

yang dijalankan. Perniagaan yang dijalankan oleh usahawan banyak membantu

meningkatkan ekonomi sesebuah negara. Usahawan mesti membangunkan diri dan

perniagaan mereka untuk bersaing diperingkat yang lebih tinggi. Usahawan perlu

bersaing dari segi barangan dan perkhidmatan yang diberikan. Ini akan memberi

manfaat kepada pengguna agar dapat membuat pilihan barangan dan mendapat

perkhidmatan yang terbaik.

Terdapat banyak faktor mengapa usahawan menceburkan diri di dalam dunia

perniagan. Salah satu daripadanya ialah faktor minat. Ini dapat dibuktikan menerusi

kata-kata Saiful Azli dalam Utusan Malaysia, 1Julai 2003:

“Disebabkan minat, saya tidak teragak-agak untuk serius dalam bidang ini dan saya yakin jika seseorang itu sedia bekerja keras dan bekorban tenaga serta masa, bidang perniagaan pasti men- janjikan masa depan yang cerah”

4

Menurut beliau lagi, pulangan yang tinggi akan diperolehi melalui perniagaan jika

diiringi dengan usaha yang gigih.

Sesetengah individu yang menceburi bidang perniagaan sebenarnya sudah

terlibat dengan kerja-kerja lain, misalnya kerja makan gaji di sektor awam atau

swasta. Mereka juga pernah bekerja sendiri dalam berbagai-bagai bidang seperti

pertanian, perusahaan kraf tangan, perikanan dan lain-lain kerja yang bukan

perniagaan. Hasil kerja yang diperolehi tidak diniagakan sendiri tetapi hanya

menawarkan khidmat sebagai pekerja kepada pihak lain. Namun begitu mereka

tidak bebas, perasaan tidak puas hati timbul dari segi pendapatan dan terpaksa

bekerja di bawah arahan orang lain. Ini membuatkan mereka ingin cuba membuka

perniagaan sendiri. Seandainya mereka tidak lagi makan gaji tetapi menghasilkan

barang sendiri seperti petani, nelayan, pembuat kraf tangan atau pengusaha

memproses makanan secara keci-kecilan, mereka boleh berniaga terus di pasaran

tanpa melalui orang tengah yang di anggap sebagai ‘lintah darat’ kepada mereka.

Ada juga usahawan yang menceburi bidang perniagaan kerana keadaan yang

memaksa, contohnya tidak mempunyai pekerjaan disebabkan tidak ada kelulusan

atau memiliki kelulusan yang tidak sesuai. Atas desakan hidup serta keluarga atau

kawan-kawan maka individu itu mula berniaga sama ada secara kecil-kecilan atau

besar-besaran bergantung kepada modal, kemampuan, pengalaman dan sokongan

orang disekelilingnya. Dalam keadaan ekonomi Malaysia yang belum pulih

sepenuhnya ketika ini, terdapat ramai pekerja yang dibuang kerja dan ramai

pemegang ijazah dan diploma yang masih menganggur (pada awal tahun 2002,

terdapat lebih kurang 40,000 orang siswazah yang menganggur) (M. B Muda et. al,

2003). Oleh yang demikian ianya mendorong penganggur-penganggur ini

menceburkan diri dalam bidang keusahawanan sebagai satu ‘keadaan yang

memaksa’ kerana peluang kerja makan gaji adalah terhad.

Dalam bidang ekonomi, wanita tidak melepaskan peluang untuk turut

menyumbangkan tenaga bagi memeriahkan lagi bidang keusahawanan. Di negeri-

5

negeri Pantai Timur Semenanjung Malaysia, kebanyakan peniaga yang berniaga di

pasar-pasar besar adalah tergolong daripada usahawan wanita. Di dalam negeri

Kelantan, usahawan yang berniaga dipasar-pasar besar setiap daerah majoritinya

adalah golongan wanita. Menurut Nor Aishah (2002), pada pertengahan abab ke-

19, wanita Kelantan telah memulakan usaha berniaga di pasar. Kaum lelaki pula

menjadi nelayan, menukang perahu dan mencipta berbagai-bagai jenis alat

menangkap ikan.

Merujuk data daripada Majlis Daerah Tanah Merah (MDTM), menunjukkan

keseluruhan perniaga di Pasar Besar Tanah Merah adalah seramai 600 orang.

Peniaga wanita adalah seramai 425 orang. Daripada jumlah peniaga wanita

tersebut, seramai 389 orang adalah peniaga Melayu dan peniaga bukan Melayu

adalah seramai 36 orang. Berdasarkan rekod ini kita dapat lihat bahawa peniaga di

Pasar Besar Tanah Merah, majoritinya ialah peniaga wanita. Ini menunjukkan

bahawa ada sebab-sebab dan faktor-faktor tertentu yang mendorong usahawan

wanita berniaga di Pasar Besar Tanah Merah. Kajian ini memberi tumpuan kepada

bilangan usahawan wanita yang berniaga di Pasar Besar Tanah Merah.

1.3 Pernyataan Masalah

Persoalan yang timbul adalah, apakah faktor-faktor yang mendorong

usahawan wanita menceburkan diri dalam bidang perniagaan. Berdasarkan latar

belakang masalah yang telah diutarakan, pengkaji ingin melihat faktor-faktor yang

mendorong usahawan wanita berniaga di Pasar Besar Tanah Merah, Kelantan.

6

1.4 Persoalan Kajian

Dalam kajian ini beberapa perkara yang menjadi persoalan kepada pengkaji

iaitu:

1. Adakah faktor minat menjadi pendorong usahawan wanita menceburkan diri

dalam bidang perniagaan?

2. Adakah faktor mengubah nasib keluarga menjadi pendorong usahawan

wanita menjalankan perniagaan?

3. Adakah faktor keuntungan yang menjadi pendorong usahawan wanita

menjalankan perniagaan?

4. Adakah faktor kepuasan diri menjadi pendorong usahawan wanita

menjalankan perniagaan?

1.5 Objektif Kajian

1. Mengenalpasti adakah minat yang mendorong usahawan wanita berniaga di

Pasar Besar Tanah Merah.

2. Mengetahui bahawa usahawan wanita berniaga demi mengubah nasib

keluarga.

3. Mengenalpasti sama ada usahawan wanita berniaga kerana ingin membuat

keuntungan yang berupa wang ringgit.

4. Mengetahui adakah kepuasan diri menjadi pendorong usahawan wanita

berniaga.

faktor-faktor yang mendorong usahawan wanita berniaga di pasar

Documents