و اجتماعي سرمايه ملي همايش مقاالت مجموعه ــــــــــــــــــــــــــ 2 اقتصادي توسعه

مجموعه مقاالت مليهمایش

سرمایه اجتماعی وتوسعه اقتصادی

:شیهما کنندگان برگزارسمنان دانشگاه تیریمد و اقتصاد دانشکده

مدرس تیترب دانشگاه اقتصاد پژوهشکدهتهران دانشگاه اقتصاد دانشکده

الملل نیب روابط یرانیا انجمن

3 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ١٣88 ماه اسفند پنجم سمنان، – ايران

:شیهما انیحامسمنان یاستاندار

سمنان دانشگاه در یرهبر معظم مقام یندگینما نهادسمنان مرکز یمایس و صداسمنان استان معادن و عیصنا سازمانسمنان استان عیصنا رانیمد انجمن

سمنان استان یصنعت یها شهرک شرکت

سمنان دانشگاه یپژوهش معاونت5/12/1388

(سمنان: ۱۳۸۸) اقتصادی توسعه و اجتماعی سرمایه ملی همایش: سرشناسه اقتصادی/ توسعه و اجتماعی سرمایه همایش مقاالت مجموعه: پديدآور نام و عنوان

سفارش[ به ؛ دیگران ... ]و سمنان دانشگاه مدیریت و اقتصاد دانشکده همایش برگزارکنندگان. سمنان دانشگاه پژوهشی معاونت

.۱۳۹۰ سمنان، سمنان: دانشگاه: نشر مشخصات. نمودار : جدول،ص. ۵۹۹: ظاهری مشخصات

978-600-5940-24-4: شابک فیپا: نویسی فهرست وضعیت

پژوهشکده سمنان، دتنشگاه مدیریت و اقتصاد دانشکده همایش برگزارکنندگان: يادداشت .بین الملل روابط ایرانی انجمن تهران، دانشگاه اقتصاد دانشکده مدرس، تربیت دانشگاه اقتصاد

سمنان، در رهبری معظم مقام نمایندگی نهاد سمنان، استانداری همایش حامیان: يادداشت استان صنایع مدیران انجمن سمنان، استان معادن و صنایع سازمان سمنان، مرکز سیمای و صدا

. سمنان استان صنعتی شهرکهای شرکت سمنان، -- کنگره ها اجتماعی سرمایه: موضوع-- کنگره ها اجتماعی رشد: موضوع

-- کنگره ها اقتصادی رشد: موضوع ها کنگره-- نگری آینده-- اقتصادی اوضاع-- ایران: موضوع مدیریت و اقتصاد سمنان. دانشکده دانشگاه: افزوده شناسه فناوری و پژوهشی سمنان. معاونت دانشگاه: افزوده شناسه سمنان استانداری: افزوده شناسه سمنان دانشگاه: افزوده شناسه

708HMV/ـه 84 1388 : کنگره بندی رده۳۰۲: دیویی بندی رده

2324000: ملی کتابشناسی شماره

و اجتماعي سرمايه ملي همايش مقاالت مجموعه ــــــــــــــــــــــــــ 4 اقتصادي توسعه

و اجتماعی سرمایه ملي همایش مقاالت مجموعه: كتاب: عنواناقتصادی توسعه

..................................................................................................... 1390: اول- چاپ نوبتشجاعي آرايي: اسماعيل صفحه و جلد روي طرحسمنان : نفيس چاپ

جلد200: شمارگانقيمت: اهدايي

978-600-5940-24-4: شابك...............................................................................................

باشد. مي سمنان دانشگاه انتشارات به متعلق و محفوظ چاپ حق 0231-3320295انتشارات: تلفن

:شیهما سیرئ(سمنان دانشگاه استیر)نیالد ریخ یعل دکتر

:شیهما یعلم ریدب گروه- سمنان دانشگاه یعلم ئتیه عضو)سعادت رحمان دکتر

(اقتصاد:داوران تهیکم

(تهران دانشگاه یعلم ئتیه عضوی)جانیکم دکتر(تهران دانشگاه یعلم ئتیه عضوی)شمیابر دکتر(تهران دانشگاه یعلم ئتیه عضو)وش نیفرز دکتر(همدان نایس یعل بو دانشگاه یعلم ئتیه عضو)مهرگان نادر دکتر(مدرس تیترب دانشگاه یعلم ئتیه عضوی)عاقل دکتر(مدرس تیترب دانشگاه یعلم ئتیه عضوی)مصطفو دکتر(مدرس تیترب دانشگاه یعلم ئتیه عضوی)عزت دکتر(مدرس تیترب دانشگاه یعلم ئتیه عضوی)احمد دکتر(مدرس تیترب دانشگاه یعلم ئتیه عضوی)نیمز دکتر

عضو و الملل نیب روابط یرانیا انجمن سیرئ) انیذاکر یدکترمهد یاسالم آزاد دانشگاه یاسیس علوم و حقوق دانشکده یعلم ئتیه

(قاتیتحق و علوم واحد و الملل نیب روابط یرانیا انجمن سیرئ نائبی)قربان دکترارسالن

(معلم تیترب دانشگاه یعلم ئتیه عضو(سمنان دانشگاه یعلم ئتیه عضوی)عرفان رضایدکترعل(سمنان دانشگاه یعلم ئتیه عضوی)میابراه کاظم دیدکترس

(سمنان دانشگاه یعلم ئتیه عضو)ضیف دکترداوود(سمنان دانشگاه یعلم ئتیه عضوی)زارع الله میدکترعظ(سمنان دانشگاه یعلم ئتیه عضو)انیدامغان نیدکترحس

5 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ١٣88 ماه اسفند پنجم سمنان، – ايران

(سمنان دانشگاه یعلم ئتیه عضوی)دختیب نیام اکبر یدکترعل واحد یاسالم آزاد دانشگاه یعلم ئتیه عضوی)همت دکترمحمد

(سمنان(سمنان دانشگاه یعلم ئتیه عضو)مداح دیمج دکتر

(سمنان دانشگاه یعلم ئتیه عضو)لو قرجه رضایدکترعل(سمنان دانشگاه یعلم ئتیه عضویی)آقابابا دکتررضا

(سمنان دانشگاه یعلم ئتیه عضو)رستگار یعل دکترعباس دانشگاه یعلم ئتیه عضو)انیهاشم نیحس محمد دیدکترس(سمنان

:شیهما ییاجرا تهیکم یاعضا(شیهما ییاجرا ریدب) مداح دیمج دکتر(سمنان دانشگاه یپژوهش معاون) یهرمز فرامرز دکتر(سمنان دانشگاه یمال و یادار معاون) قدس الله فتح دکتر(سمنان دانشگاه یآموزش معاون) یبهمن رحمان دکتر دانشگاه یفرهنگ و ییدانشجو معاون) یوسفی حسن محمد دکتر

(سمنان دانشگاه در هیفق یول ندهینما) یذوالفقار نیحس االسالم حجت

(سمنان مقام نهاد دفتر یفرهنگ معاون) این یرینص عباس االسالم حجتی(رهبر معظم(سمنان دانشگاه ییدانشجو امور ریمد) ییایحی الله قدرت

(سمنان دانشگاه یفرهنگ امور ریمد) ییسرا مسجد دیحم دکتر(سمنان دانشگاه استیر دفتر سیرئ) مداح داود مهندس

(سمنان دانشگاه یادار امور ریمد) یخروت نیحس(سمنان دانشگاه یمال امور ریمد) یخروت حسن(سمنان دانشگاه یعموم روابط مسئول) ییبابا یعل محمد(سمنان دانشگاه حراست سیرئ) یمحمد دوست احمد

دانشگاه یپژوهش تیریمد معاون) ییموال رضا دیحم مهندس(سمنان و اقتصاد دانشکده پژوهش مسئول کارشناس) قتیحق یمراد حسن

(سمنان دانشگاه تیریمد(سمنان دانشگاه یعموم امور سیرئ) یشاه یمرتض

دانشگاه یمرکز رخانهیدب اداره سییر)نسب ییصفا نیحس(سمنان

و اجتماعي سرمايه ملي همايش مقاالت مجموعه ــــــــــــــــــــــــــ 6 اقتصادي توسعه(سمنان دانشگاه تالیجید چاپ مرکز مسئول) یشجاع لیاسماع

(شیهما رخانهیدب مسئول) نیرالدیخ هیزک(شیهما ییاجرا امور) یفیشر دینوی(انسان علوم دانشکده کارپرداز) یافضل ریام

همکاران ریسا یعل ،ییفدا محمود ض،یف دهیفر ان،یصابر محسن ت،یهدا هیسم رضایعل ،یاسکندر جمال ن،یام نیآرم ،یتوکل دیسع فرد، ینبو

خمسه سميه و یمراد زهرا ،ییایرو مژگان ،یقاسم که یانیدانشجو و همکاران صاحبنظران، هیکل از تشکر و سپاس با

.دادند امان یاری شیهما تر باشکوه هرچه یاجرا در

ــ نیبد ــکل اطالع به لهیوسـ ــترم یاعضا هیـ ــ محـ یعلم ئتیهـ:رساند یم محترم خوانندگان و دیاسات ها، دانشگاه

و یاجتمــاع هیسرما یمل شیهما ییاجرا تهیکم یاعضا گرچه یچــاپ اشتباهات حیتصح جهت یفراوان تالش یاقتصاد توسعه

یعلم تیمســئول بهرحــال اما اند، داشته سندگانینو ییامال ای یگــرام نیلف مؤ ی عهده بر شده چاپ مقاالت متون صحت و

.است

خیرالدین علی دکتر سخنرانیهمایش رئیس و سمنان دانشگاه محترم ریاست

7 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ١٣88 ماه اسفند پنجم سمنان، – ايران

:محترم دانشجويان و كارشناسان اساتيد، خدمت سالم با بر یمختلف عوامل که است یبعد چند یمفهــوم یاقتصــاد توســعه

از کشــورها یاقتصــاد توسعه و رشد منابع امروزه. موثرند آن روند افتهی شــکل رییتغ یکیزیرفیغ هیسرما به زاتیتجه و نیماش کارگر،

.است برخــوردار یمهم نقش از یاجتمــاع هیسرما انیم نیا در کهــرما ــاع هیس ــد، از یا مجموعه یاجتم ــبکه و هنجارها قواع یها ش یبــرا را یمناسب طیشرا توانند یم که شود یم شامل را یاجتماع

ــجد یاقتصــاد یها فرصت خلق یها فرصت از نهیبه اســتفاده و دی یها مؤلفه جمله از. کنند فـــراهم موجـــود یاقتصـــاد و یاجتمـــاع

و مـردم انیــم متقابل اعتمــاد ،یمل انســجام به یاجتمــاع هیســرما یها مشــارکت حکــومت، و مــردم انیــم روابط حکــومت، با مــردم

و باورها صــداقت، و یراست ،یمــدن ینهادها ،یاجتمــاع و یاســیس شیپ تیمــاه و وجــود که کرد اشاره توان یم یاجتماع یها ارزشــده ــعه و رشد روند در ها آن برن ــاد توس ــورها یاقتص مثبت اثر کش

ــورث. دارد ــاددان ن ــادگرا اقتص ــ در نه ــاوت حیتوض یعملکردها تف یاجتماع هیسرما وجود مشابه، یدیتول امکانات با جوامع یاقتصادــوثر عامل عنوان به را یرسم ریغ و یرسم ینهادها با مرتبط در م

ــارکرد در موضــوع نیا که کند یم ذکر کشــورها مثبت یاقتصــاد کــ ریاخ یها دهه یط یتجرب مطالعات ــتائ زین تیتقو. است شــده دی

ــرما یها مولفه ــ ــاع هیس ــ ــوجب یاجتم ــ یها استیس یکارآمد م فســاد و جــرم مانند یاقتصاد و یاجتماع تخلفات کاهش ،یاقتصاد

و یاقتصــاد یها تیفعــال در مــردم مشــارکت شیافــزا ،یاقتصــاد ،یتجــار توســعه ت،یمــالک حقوق نیتضم و یفکر تیامن ،یاجتماع و یگــذار هیسرما یها زهیانگ شیافزا ،یمعامالت یها نهیهز کاهش

ــود تینها در ــاد رشد روند بهب ــزا و یاقتص ــاه شیاف ــاع رف یاجتم جهت در مــوثر یگــام شیهما نیا یبرگزار دوارمیام که شد خواهدــ ،یاجتمــاع هیســرما یها شــاخص یمعــرف موضــوع تیاهم نییتب توســعه و رشد در مــوثر عوامل از یکی عنوان به یاجتماع هیسرما

ــور یاقتصــــاد ــ قیــــتوف شیهما نیا یعلم یها افتهی و باشد کش جمله از یاقتصاد توسعه یها برنامه یاجرا در را دولت روزافزون

.شود باعث توسعه پنجم برنامهتشكر با

و اجتماعي سرمايه ملي همايش مقاالت مجموعه ــــــــــــــــــــــــــ 8 اقتصادي توسعه

مداح دیمج دکتر یسخنرانشیهما ییاجرا ریدب و تیریمد و اقتصاد دانشکده سرپرست

گرامي مهمانان شما خدمت ادب عرض و سالم با به انســاني و فــيزيكي ســرمايه جمعيت، كنــار در اجتماعي سرمايه ســـطح در اقتصـــادي توســـعه بر مـــؤثر عوامل از يكي عنـــوان

توســعه ادبيات در مهمي جايگاه اخير هاي سال در كه كشورهاست از بهــتر اســتفاده مــوجب اجتمــاعي سرمايه وجود. است كرده پيدا

و جــويي رانت كــاهش بازدهي، افزايش اقتصادي، امكانات و منابعــادالتي هــاي هزينه كــاهش اداري، نظام و دولت عملكرد بهبود و مب

بر جهت اين از كه شــود یم گــذاري ســرمايه فــراروي مخــاطراتــيين جهت در همــايش اين. دارد مثبت اثر كشــورها توســعه روند تب ديــده تــدارك كشــور توســعه در اجتمــاعي ســرمايه جايگــاه و نقش گـرامي سـروران شـما تمـامي حضـور از بدينوسيله كه است شده

9 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ١٣88 ماه اسفند پنجم سمنان، – ايران

مي اجــازه هــا، برنامه تــراكم به توجه با. نمــايم مي تشــكر و تقدير اقتصــاد دانشــكده تاريخچه به باشم داشته كوتاهي اشاره تا خواهم

سمنان دانشگاه مديريت و افــزايش و تحصــيلي هاي رشته آموزشي، فضاهاي توسعه دنبال به

مــديريت و اقتصــاد دانشكده مالي، هاي رشته در دانشجويان تعداد هيــأت پشتيباني حمايت، و سمنان دانشگاه شوراي در طرح از پس

خيرالــدين دكــتر آقــاي جناب ارجمندم استاد ويژه به محترم رئيسه امنا هيئت در تصويب آن متعاقب و سمنان دانشگاه محترم رياست

موضــوع لحــاظ از كه. نمــود كـار به شـروع قبل سـال يك حــدود ازــاي رشــته ــاه داراي تحصــيلي ه ــردي به منحصر جايگ اســتان در ف سطوح در دانشجو 820 دانشكده حاضر حال در. باشد مي سمنان

مشــغول گــرايش و رشــته 12 در تكميلي تحصــيالت و كارشناسي اعضــاي همــراه به بالفعل انســاني ظــرفيت اين. هســتند تحصــيل

مــديريت، هــاي رشــته در دانشكده توانمند و متخصص علمي هيئتــمندي فكري توليدات و دانش توانند مي حسابداري و اقتصاد ارزش

آن به اتكاء با تا دهند قرار استان و كشور علمي جامعه اختيار در را اقتصــادي هــاي فرصت و شــده تســريع كشــور علمي توســعه روند

اين ترديد بــدون كه آيد بوجــود اي منطقه و ملي ســطح در جديــدي. شد خواهد عمومي رفاه و اقتصادي رشد افزايش موجب مهم

ــتمر پيگيري و تالش فكري، مساعدت از دانم مي الزم اينجا در مس معــاونت اي بودجه معــاونت محــترم مشــاور پندار دكتر آقاي جناب

ــزي برنامه ــوري رياست ري ــذاري نقش كه جمه ــويب در تأثيرگ تص و تقــدير اند داشــته ســمنان دانشــگاه مــديريت و اقتصــاد دانشكده

دست و عزيــزان شــما حضور با همايش اين برگزاري. نمايم تشكرــدركاران ــرايي انـ ــبي فرصت اجـ زني كلنگ مراسم تا است مناســـكده ــاد دانشـ ــديريت و اقتصـ ــام برنامه ادامه در مـ ــود انجـ كه شـ

ريــزي برنامه معاونت مالي و فكري پشتيباني و حمايت با اميدوارم و همياري و سمنان دانشگاه محترم رئيسه هيئت جمهوري، رياست

ايــام اين يمن به نزديك اي آينــده در عزيــزان شما تك تك مشاركت شــاهد باشد، مي اكرم رسول حضرت ميالد با مصادف كه پربركت

. باشيم آن اندازي راه و افتتاح در ما كه اجــرايي و علمي حاميــان كليه از دانم مي الزم پايــان در

و توفيق. نمــايم تشــكر و تقــدير دادند يــاري همــايش اين برگــزاري.خواستارم منان خداوند از را همگان سالمتي

و اجتماعي سرمايه ملي همايش مقاالت مجموعه ــــــــــــــــــــــــــ 10 اقتصادي توسعه

تشكر با

سعادت، رحمان دکتر یسخنران شیهما یعلم ریدب

عــرض خیرمقــدم محــترم پژوهشگران اساتید، حضار، همه خدمت همچــنین و اجتمــاعی ســرمایه بنیــان به را شــما توجه و کنم می

ــاالت از گزارشی ــ ــالی مقـ ــ ــایش این به ارسـ ــ کنم. می جلب همـــرار اين بر را خــود مبناي قبال توسعه، و رشد مدل هاي بودند داده ق

همســاني و برابر كيفيت از توســعه، فرآيند در فعــال كــار نيروي كه كــاري نــيروي هر كه بــوده اين بر فــرض بنــابراين اســت، برخوردار

را برابــري و يكســان نقش توليد و بازدهي در ديگر كار نيروي مانند نيســت، صحيح فرض اين كه شد مشخص مرور به مي كند. اما ايفا

تعــيين كه است كــار دانش نــيروي و رفتــار عــادات، مهارت ها، بلكهــده ــوده توليد فرآيند در اصــلي كنن ــيروي كميت و ب ــار ن اهميت از ك

11 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ١٣88 ماه اسفند پنجم سمنان، – ايران

تئوريهاي اخير، دهه هاي در جهت همين نيست. به برخوردار چنداني تفاوت هــاي و نديــده برابر و يكســان را كــار نــيروي ديگر اقتصــادي

ــيروي دو نقش امروزه قائلند. لذا كار نيروي براي را بسياري ــار ن ك از انساني سرمايه نظر از آنكه مگر نمي شود فرض برابر توليد، در

مي نشــان گذشــته دهه باشند. مطالعــات برخوردار برابري كيفيتــرمايه كه دهد ــاني س ــيز انس ــاد رشد كل تواند نمي ن ــده ايج را ش

ها كشــور از تعــدادي كه دهد مي نشــان آنها دهد. مطالعات توضيح اما انــد، نبــوده برخــوردار بــااليي انســاني ســرمايه از اينكه عليرغم

ســرمايه به را رشد اين داشــتند. اقتصــادانان بــاالي اقتصــادي رشد و مــذهب عامل اسالمی، های کشور دهند. در مي نسبت اجتماعي

دارد. زیادی اثر اجتماعی سرمایه میزان در دین شده واصل همایش دبیرخانه به مقاله107 همایش این به کنون تا

 دارد قــرار قبــولی قابل و بــاال ســطح در مقاله50 میان این از کهــارجی و داخلی معتبر نشریات در چاپ قابلیت بطوریکه . دارد را خ

ــرات ــرمایه اث ــاعی س ــنیت بر اجتم ــادی ام ــاثیر ، اقتص ــرمایه ت س بنــدی اولــویت و شناســایی ، اقتصــادی رشد بر انسانی و اجتماعی

ــاعی ســرمایه بر مــوثر عوامل ــیین ، اجتم زای درون رشد مــدل تب ســرمایه نقش همچنین اجتماعی سرمایه نقش بر تاکید با اقتصادی

قــالب در که است مبــاحثی جمله از نــوین اقتصــاد در اجتمــاعیاست. شده واصل همایش این خانه دبیر به ارزشمند مقاالتی

ــدوارم ــوانیم ما امی ــای یافته از بت ــاالت این ه ــای جهت در مق ارتقکنیم. استفاده کشور اقتصادی و اجتماعی

و اجتماعي سرمايه ملي همايش مقاالت مجموعه ــــــــــــــــــــــــــ 12 اقتصادي توسعه

،یرضوان رضا محمد یآقا جناب یسخنرانسمنان یاستاندار پژوهش و آموزش دفتر کل ریمد

ارواحنا... ا هیبق حضرت مقدس محضر به درود و سالم عرض با نهم امروز که یرهبر معظم مقام حقش بـر ـبینا و الفداء لمقدمه

عصر یول حضرت تیوال طلوع و امامت آغاز سالروز االول عیرب هیسرما مصداق نیباالتر و فیالشر فرجه یتعال... ا عجل

یحق. است یاسالم امت یبرا یاجتماع هیسرما تیماه به اگر قتا در انتظار و( عج) عصر یول حضرت امامت شود، توجه یاجتماع .شود یم محسوب یاجتماع هیسرما نیباالتر حجت، آن ظهور

روح بر حاکم یهایژگیو و انتظار تیماه انتظار، فلسفه انتظار، هیسرما کی هر نجات، و سعادت عدالت، د،یام یعنی انتظار و یفرد تکامل و توسعه رشد، ساز نهیزم و است یاجتماع معظم مقام واقع در و هیفق تیوال. است یفرهنگ و یاجتماع

مصداق زین یا خامنه... ا تیآ حضرت نیمسمل امر یول و یرهبر نقش نیباالتر هیفق تیوال که چرا است مسلمان امت یبرا یبارز

به دنیبخش تیمحور و جامعه یاجتماع و یفکر عناصر وندیپ در را و مفهوم به توجه با لذا و است دار عهده را جامعه آحاد و افراد

بشمار یاجتماع هیسرما نیبزرگتر از ،یاجتماع هیسرما تیماه.دیآ یم

رانیا یاسالم یجمهور انگذاریبن خاطره و ادی میدار یم یگرام در که زیعز یشهدا و هیعل یتعال... ا رضوان ینیخم امام حضرت

آن یرهبر به را یاسالم انقالب یروزیپ سالروز گذشته یروزها هیسرما از یگرید مصداق خود نیا و میگرفت جشن زیعز امام

دارم فهیوظ. است یفرهنگ و ینید یارزشها بر یمبتن یاجتماع

13 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ١٣88 ماه اسفند پنجم سمنان، – ايران

و یعلم محفل در که را خود یخرسند ابراز و احترام و سالم ابتدا اعالم ام، افتهی حضور محترم انیدانشجو و دیاسات یباصفا جمع در و یاجتماع هیسرما یعلم شیهما تدارک از تشکر عرض و مینما سمـنان دانشگاه محترم سیرئ نیرالدیخ دکتر یآقا جناب از ریتقد

و اقتصـاد دانشکـده محتـرم سیرئ مداح دکتر یآقا جناب و .شیهما ییاجرا و یعلم یها تهیکم محـترم اعضـاء و ـتیریمد

هیسرما کی ییتنها به زین شیهما نیا داشت اذعان دیبا البته و یاجتماع هیسرما تیماه و یژگیو از برخوردار و است یاجتماع

شود یم ارائه شیهما نیا در که یمقاالت و مباحث از دوارمیام مولفه و ضرورتها و تیاهم ،یمبان و میمفاه به یشتریب شناخت

خدمت که یمحدود فرصت در. میابی دست یاجتماع هیسرما یها در را یمطالب میهست محترم ـانیدانشجو و دیاسات ،یگرام حضار

از یبرخ و توسعه با آن رابطه و یاجتماع ـهیسرما تیاهم باب و توجه مورد دوارمیام که کنم یم اشاره آن یها مولفه و هایژگیو

.ردیگ قرار یبردار بهره داشتن اریاخت در بدون توسعه به یابیدست است مسلم آنچه

هیسرما گذشته، خالف بر امروزه و است ریناپذ اجتناب ه،یسرما یها جنبه هیسرما امروزه بلکه. ستین یماد هیسرما به محدود یها جنبه تمام ازمندین توسعه یبرا کشورها و دارد یمختلف اعتقاد و یعموم باور دور، چندان نه گذشته در. هستند هیسرما یها هیسرما از یریگ بهره با که است بوده نیا بر یعموم سریم و هموار شرفتیپ و توسعه راه ،یاقتصاد و یماد ،یانسان

. شوند یم نقش که یاجتماع هیسرما به فوق یها هیسرما کنار در امروزه اما

توجه دارد، یاقتصاد و یماد ،یانسان یها هیسرما از فراتر و مهم انسجام، جادیا عامل یاجتماع هیسرما که چرا. شود یم یادیز

نیهم به. شود یم ها هیسرما ریسا از استفاده در تعامل و تعادل یها کنش منبع ،یاجتماع هیسرما که است نیا بر اعتقاد جهت و نهیبه استفاده موجب و دهنده وندیپ عامل و است یجمع

جوامع یتعال و رشد جهت در یانسان و یکیزیف منابع از یحداکثر.شد خواهد

ییها مولفه و عوامل به یاجتماع هیسرما یها مولفه نییتب در را یاجتماع هیسرما یبخش انسجام تیماه که است شده اشاره

هیسرما یها مولفه و عوامل نیمهمتر که دهند یم نشان یبخوب

و اجتماعي سرمايه ملي همايش مقاالت مجموعه ــــــــــــــــــــــــــ 14 اقتصادي توسعه ،یمدن و یاجتماع روابط ،ینید و یمل تیهو: از عبارتند یاجتماع

ی.اجتماع و یفرهنگ یتهایظرف یبالفعل و بالقوه منابع جمع حاصل ،یاجتماع هیسرما فیتعر در

خواهد جوامع یتعال و توسعه رشد، آن جهینت که است شده انیب در جهش یمعنا به یاجتماع هیسرما توسعه در تالش نیا بنابر. بود

.است یتعال و رشد و توسعه اعضاء و افراد ،یاجتماع یها هیسرما که داشت اظهار توان یم

یا وهیش به سازند یم قادر را یاجتماع یگروهها و سازمانها کنند بیتعق را خود مشترک اهداف تر، قیدق و تر کارآمد و موثرتر

را یهمکار و دهند شیافزا را یهمگن ند،ینما تیتقو را هنجارها و هیسرما از استفاده در را ییافزا هم ،یژگیو نیا که دهند توسعه

و رشد موجبات و دهد یم شیافزا و جادیا یانسان و یماد یها.کند یم فراهم را توسعه

مشارکت زانیم ای و عوامل شامل توان یم را یاجتماع هیسرما امور در مشارکت و یسازمان و یزندگ ،یمحل یاجتماع امور در

آن تحت که است یطیشرا بسترساز که دانست یعموم به لین یبرا توانند یم جامعه آحاد و یمحل و یمل یحکومتها

هیسرما نیا بنابر. باشند داشته یهمکار و تعاون مشترک، اهداف یاجتماع ستمیس در موجود یهنجارها از یا مجموعه یاجتماع شود یم جامعه اعضاء نیب یهمکار سطح ارتقاء موجب که است

به. گردد یم ارتباطات و تبادالت یها نهیهز آمدن نیپائ موجب و اعضاء نیب اعتماد سطح شیافزا که داشت توجه دیبا زین نکته نیا

ارتباط و دهد یم شیافزا را تعاون و یهمکار سطح ، جامعه چه هر نیا بنابر. دارد یاجتماع هیسرما با تنگاتنگ و میمستق هیسرما باشد، گسترده یاجتماع گروه کی در اعتماد شعاع

اعتماد و یهمکار زانیم آن تبع به و بود خواهد ادیز زین یاجتماع.ابدی یم شیافزا زین گروه یاعضا متقابل

یم یا دهیپد را یاجتماع هیسرما ،یجهان بانک گر،ید یسو از هنجارها و یانسان روابط ،یاجتماع ینهادها ریتاث حاصل که دانـد

نیا تجارب و قاتیتحق و است یاجتماع تعامالت تیفیک و تیکم بر بر یتوجه قابل ریتاث یاجتماع هیسرما که است داده نشان بانک

.دارد کشورها توسعه و اقتصاد نقش یاجتماع هیسرما میریبپذ اگر ست؟یچ ما فهیوظ اما و

نیا که دارد، جوامع و کشورها سازمانها، توسعه در یرگذاریتاث

15 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ١٣88 ماه اسفند پنجم سمنان، – ايران

و جادیا توسعه، ،یریبکارگ در دیبا لذا است، قیتصد مورد مطلب زوال از ممانعت یبرا و میکن تالش یاجتماع یها هیسرما خلق

میباش داشته توجه دیبا. میکن یزیر برنامه یاجتماع یها هیسرما آنچه و کند یم کمک هیسرما زوال به یامروز جوامع در که آنچه

شامل دهد قرار دیتهد و خطر در را یاجتماع هیسرما تواند یم که :جمله از. کنند یم فیتضع را یاجتماع ارتباط که هستند یعوامل

در توانند یم یتکنولوژ یحت و یفرهنگ ،یاقتصاد ،یاسیس عوامل.باشند داشته یادیز نقش نهیزم نیا ریتاث نقش یاجتماع هیسرما زوال در که مهم عوامل یکل بطور

،یاجتماع ارتباطات شدن کمرنگ به معطوف دارند یگذار گسست ،یارتباط و یمجاز یها شبکه و ابزارها شدن نیگزیجا .است یا منطقه و یبوم یتهایهو و ینید ،یفرهنگ ،یمل یتهایهو

میتحک در و شود تیریمد قیدق بطـور فوق عوامل دیبا نیا بنابر از یاجتماع یها هیسرما تیریمد وصف نیبد. شود تــالش آنها بهره یبرا دیبا که است برخوردار ییباال تیاهمـ و ژهیو گاهیجا .ردیگ قرار توجه مورد یاجتماع یها هیسرما و تهایظرف از یریگ جاد،یا یبرا تهایظرف از برخوردار ما یاسالم جامعه آنکه ژهیبو

هیسرما دیبا لکن است یاجتماع یها هیسرما یریبکارگ و توسعه مورد و نییتب یبخوب توسعه و رشد ریمس در آنها نقش و یمعرف ها

یبرا باشد یفرصت امروز شیهما دوارمیام. رندیگ قرار استفاده.امر نیا تحقق

اریاخت در که یوقت از مجدد تشکر ضمن خواهم یم اجازه انیپا در یزانیعز بخصوص و یگرام حضار از ریتقد و شد گذاشته نجانبیا

حضور شیهما نیا در گرید یاستانها از و استان نقاط ریسا از که و محمد بر صلوات با را ضمیعرا و باشم داشته تشکر عرض دارند،

.دیباش سرافراز و موفق. دهم خاتمه( ص) محمد آل

و اجتماعي سرمايه ملي همايش مقاالت مجموعه ــــــــــــــــــــــــــ 16 اقتصادي توسعه

پندار، دکتر یآقا جناب یسخنران استیر یزیر برنامه معاونت یا بودجه معاونت محترم مشاور

یجمهور

ــاتید و دانشجویان جمع در و سمنان دانشگاه در خرسندم بسیار اســته ــاد رش ــتم. گرچه اقتص ــده هس ــور به بن زنی کلنگ مراسم منظ

قــرابت دلیل به آمــدم. اما ســمنان به مــدیریت و اقتصــاد دانشکده ســرمایه با ارتبــاط در مطــالبی است اقتصــاد علم که بنــده عملی

اجتمــاعی، سرمایه کنم. از می تقدیم ای توسعه اثرات و اجتماعی کننــد. اهمیت می یــاد جامعه هر اقتصادی توسعه زیربنای عنوان به

است حــدی تا جامعه، یک در اقتصادی توسعه در اجتماعی سرمایه به یافته توسعه جوامع تمام اقتصاد شکوفایی در را آن توان می که

هر اقتصــاد در را اجتمــاعی کــرد. ســرمایه مشــاهده آشکاری طور نیروهــای میــان همکــاری روحیه و اعتمادپــذیری در توان می کشور

کرد. تعریف جامعه اقتصادی اهداف به رسیدن برای انسانی قـوانین و قواعد مجموعه به دهی شـکل ضــمن اجتمــاعی سـرمایه و دهد می شــکل نــیز افــراد رفتــار به جامعــه، هر رفتاری و اخالقی

بتوانند اقتصادی و مادی سرمایه و انسانی سرمایه تا کند می کمک یابنــد. ســرمایه دست پویایی و رشد به یکدیگر، با تعامل در و هم با

ــراد های همسانی و ها همانندی از استفاده با اجتماعی از جامعه اف در و شــود می متقابل اعتمــاد روحیه ایجــاد بــاعث گوناگون، جهات

می ایجــاد فضــایی و بســتر و گیرد می قرار اقتصادی منافع خدمت تعامل انسانی، نیروهای از استفاده های هزینه کاهش ضمن که کندیابد. افزایش نیز آنها بین

در خــود رفتــاری و اخالقی های ارزش و قواعد با اجتماعی سرمایه مختلف هــای گــروه در تا کند می مقید را افــراد اقتصــاد، حــوزه

توان بپردازند. می گیری تصمیم و مبادله تعامل، به هم با اجتماعیــایی واژه از ــاد، ه ــد: اعتم ــداری، مانن ــاری، امانت ــودن، خیر نیکوک ب

عنــوان به کــار، و کسب در مــذهبی هــای ارزش به توجه و صداقت و رفتارها در اگر که کرد یاد اقتصاد حوزه در اجتماعی های سرمایه

17 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ١٣88 ماه اسفند پنجم سمنان، – ايران

به تواند می شــود، حاکم آن هنجارهای و اقتصادی مبادالت و قواعد نــام به عــاملی وجود رایز نماید؛ کمک اقتصاد پیشرفت و شکوفایی

ــان با که شــود می هایی گروه گیری شکل موجب اعتماد، به اطمینکنند. می فعالیت جامعه اقتصاد حوزه در یکدیگر،

ــاد از بعد اما ــوان می اعتم ــوآوری و خالقیت از ت ــای توسط ن نیروه و کرد. رشد یاد دیگر، اجتماعی مهم سرمایه یک عنوان به انسانی، نشان اقتصادی مطالعات و است خالقیت نیازمند اقتصادی، توسعه

با کشــور، هر اقتصادی توسعه و رشد از اعظمی بخش که دهد می و ابــداعات اســت. رشد گرفته شــکل نهفتــه، ثروت این از استفاده می بــاعث و دارد نقش اقتصــادی، وری بهــره در نوآوری و خالقیت

ــوب نحو به اقتصاد، حوزه در کشور دیگر های هیسرما از شود مطلشود. استفاده مؤثرتری و

اجتماعی« »سرمایه مبحث ها، موفقیت تمام وجود با متأسفانه اما و کند پیــدا اقتصــاد حــوزه در را خود شایسته جایگاه است نتوانسته

تحوالت و اجتماعی سرمایه میزان بتواند که فراگیری شاخص هنوز متغیر یک اجتمــاعی، نیســت. سـرمایه دسترس در کند، اداره را آن

در زیربنــــــــایی و مهم عامل این که است الزم و است وجهی چند بهــره مورد بهتر، چه هر و شود شناخته بیشتر چه هر اقتصاد، حوزه

گیرد. قرار برداری ارتقــاء جامعه در اجتمــاعی ســرمایه ســطح که است امید حال بهرــرهنگی اقتصــادی اهداف به بیشتری همدلی با بتوانیم ما تا یابد و ف

کنیم. پیدا دست اسالمیوالسالم.

فهرست

و اجتماعي سرمايه ملي همايش مقاالت مجموعه ــــــــــــــــــــــــــ 18 اقتصادي توسعه اجتمـاعی سـرمایه هـای مولفه از اسـتفاده با نظـری مدل یک ارایه عملکــرد بهبــود جهت محــور: راهکــاری دانش ســازمان ایجاد برای

...................................................................... اقتصادی25

نظری _ ماشاالله بیدختی امین اکبر علی دکتر یاقتصــاد رشد بر یاجتماع هیسرما ریتاث نییتب یبرا یمدل ی ارائه

....................... .........43یراست فرشته_ ییآقابابا رضا دکتر

اجتمــــــــــاعی کــــــــــارآفرینی و اجتمــــــــــاعی ســــــــــرمایه................................................................................

61 مرادی _ حسن جعفری _ ابراهیم موتمنی علیرضا دکتر

حقیقتــرمایه ــاعی س ــرد با اجتم ــذار عوامل تحلیل و تجزیه رویک بر تاثیرگ81.......... گذاری سرمایه

_ غالمحسین نسب بهرامی _ علی ابراهیمی کاظم سید دکتر ارضی گل

ســرمایه بر مــوثر عوامل بنــدی اولــویت و بنــدی دســته شناســایی، اســـتان منتخب هـــای مـــوردی: شهرســـتان اجتمـــاعی)مطالعه

....................................................................... سمنان( .........91

شریفی _ نوید زارعی عظیم دکتر مالیـــــــــــاتی فـــــــــــرار بر اجتمـــــــــــاعی ســـــــــــرمایه اثر

.................................................................................. ...117

مداح مجید دکتر بر تاکید با اقتصـــادی توســـعه در انگلیسی زبـــان یـــادگیری اهمیت

ــــــــــــــــــــــــــــــــــوم ســـــــــــــــــــــــــــــــــــرمایه مفـه.......................................................................اجتماعی

............................................................... 127صادقی رضا آرام دکتر

اقتصـــــــــــــــادی رشد و اجتمـــــــــــــــاعی ســـــــــــــــرمایه.................................................................................. ......135پیروج رهنمون _ طیبه عرفانی علیرضا دکتر

19 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ١٣88 ماه اسفند پنجم سمنان، – ايران

اقتصـــــــادی امـــــــنیت بر اجتمـــــــاعی ســـــــرمایه اثـــــــرات ........................................................................155

مصطفوی حسن محمد سید اقتصـــــــــــادی توســـــــــــعه و اجتمـــــــــــاعی ســـــــــــرمایه

.................................................................................. ..183

سبحانی باقر محمد _ سید بیدختی طالب عباس دکتر اقتصـــــــادي ســـــــاختار اصـــــــالح و اجتمـــــــاعي ســـــــرمايه

199........................................ ...................جامعهمحمدي دوست حسن

توســــــــــــــــــعه و اجتمــــــــــــــــــاعی ســــــــــــــــــرمایه..................................................................................

..................211نقدی اسداله

اقتصــــــادی توســــــعه و اســــــالمی اجتمــــــاعی ســــــرمایه ......................................................................225

سرایی مسجد حمید دکتر – سعادت رحمان دکتر اســـــــپانیا در مالیـــــــاتی رفتـــــــار و اجتمـــــــاعی ســـــــرمایه

......................................................................237 _ ساره نسب بهرامی _ علی ابراهیمی کاظم سید دکتر

همتیان خاتون دانشـــجویان بین در اجتمـــاعی ســـرمایه مـــیزان تبـــیین و بررسی

..........................................245 _ پگاه ثنائی _ الناز گر چرم _ اکرم عرفانی علیرضا دکتر

زارعیــد مدل )ارائه نوين اقتصاد در اجتماعي سرمايه نقش ســرمايه جدي

259فكري( ................... رمضانی _ اکبر طلب سعادت الله _ آیت یاسینی علی

ـــــــدار توســــــــعه و اجتمــــــــاعی هــــــــای ســــــــرمایه پاـی................................................................................

279خدادادی _ راحله زیاری یوسفعلی دکتر

توانمندســازی بر اجتمــاعی ســرمایه تــاثیر مفهــومی مــدل طراحی295...................... کارکنان

حقیقت مرادی _ حسن بنددار رضا _امیر زارعی عظیم دکتر

و اجتماعي سرمايه ملي همايش مقاالت مجموعه ــــــــــــــــــــــــــ 20 اقتصادي توسعه ) مطالعه اقتصــادی توســعه و اجتمــاعی ســرمایه رابطه بر تحلیلی

توســــــــعه مختلف ســــــــطوح با مــــــــوردی: کشــــــــورهایانسانی( ......................................................................

......................313نازکتبار _ حسین ویسی رضا مصـــــرف الگوهـــــای اصـــــالح در اجتمـــــاعی ســـــرمایه نقش

............................................................325محمدی میرزا علی

از اجتمــاعی ســرمایه مهم رکن یک عنــوان به دولت حمــایت لــزوم کشــــــــــــــــــــــــــــاورزی بخش تولیــــــــــــــــــــــــــــدات

................................................................................................................................... 345

خیرالدین حمید دکترــأثیر بررسی ــ ــاعی ت ــ ــابرابری بر اجتم ــ ــران در درآمد توزیع و ن ــ ای

...........................................359شهسوار محمدرضا

ــاعي ســــــرمايه ــ ــ ــاني نــــــيروي وري بهــــــره و اجتمـ ــ ــ انسـ .....................................................................389

صادقي محمدرضاــاه بررسی ــرمایه جایگ ــاعی س ــارآفرینی بین در اجتم ــازمانی ک س

........................................403 عبدالرحیم _ سید اکبرزاده _ محسن همتی محمد دکتر

ساداتی در اجتماعی سرمایه بر دولت تاثیر بررسی و شناسی مفهوم419............................. جامعه

نوروزی محمدرضا هاشمی، حامد سید سرمايه نقش بر تاکيد با اقتصادي، درونزاي رشد مدل تبيين

1365-1385 دوره ايران )اقتصاد اجتماعي(.................................................................................

................. ..............435اکبری الله _ نعمت دلیری حسن

مکــانیزم خــانوادگی کارهــای و کسب و اجتمــاعی ســرمایه انباشتــــــــــــــــــدار توســـــــــــــــــــعه اقتصـــــــــــــــــــادی پاـی

......................................................................................................... ..........................455

21 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ١٣88 ماه اسفند پنجم سمنان، – ايران

_ مجتبی استاد فرخی _ مصطفی ساالرزهی الله حبیباستاد فرخی

ایــران اقتصــادی رشد بر انســانی سرمایه و اجتماعی سرمایه تاثیر-1385 زمـــــــــــــــــــــــــانی دوره طـــــــــــــــــــــــــول )در

1345............... )............................................................................................................467

_ زهرا اوالدي مرادپور _ مهدي عمادزاده مصطفي دکتر نجفي

بهــره با ســازمانی یــادگیری توســعه مفهــومی مدل ارائه و طراحیــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــاعی ســـــــــــــــــــرمایه از رییـگ اجتـم

............................................................................................................................ ........................481

بنددار رضا _ امیر فیض داوود دکتر یفنــــاور و علم و یصــــنعت یها خوشه و یاجتمــــاع هیســــرما

.................................................497زانیانگ دل سهراب

ــ یبررســ منطقه یمــرز یروســتاها در یاجتمــاع هیســرما زانیم521......................... ستانیس

یدهقان ومرثیک_ این فاضل بیغر شــناختی روش منظر از نقدی اقتصادی توسعه و اجتماعی سرمایه

..............................545مجیدزاده _ رضا نتاج غالمی سعید

کارکنــان بین در اجتمــاعی سرمایه و دانش مدیریت رابطه بررسی آزاد دانشــگاه مــوردی )مطالعه تحلیلی مدل یک ارائه با ها سازمان565سمنان( .............................. واحد اسالمی

آبادی مهدی _ امیر شهابی _ علی دانایی ابوالفضل پـذیرش و اجتمــاعی سـرمایه بین رابطه تـیین بـرای مدلی طراحی

پایـــــــــــــــــــدار کشـــــــــــــــــــاورزی هـــــــــــــــــــایروش..................................................................................

............................................... .......581 نازکتبار _ حسین فیروزجائی احمدی علی اجتماعی سرمایه مدیریت ضرورت تبیین

...........................................................................593رضوانی رضا محمد

و اجتماعي سرمايه ملي همايش مقاالت مجموعه ــــــــــــــــــــــــــ 22 اقتصادي توسعه