دروك یناكهروهگ هدركرهس :نبۆر ڵکیام تهنایخ ... rubin-lvin...

نی كهمال چۆمانی لڤین: وهرگێڕا فۆتۆکان: سهرتیپ عوسمانورهی دهوێت" عهقڵی گه کوردیوڵهتیانی ده "بنیاتن رهكانی كورد گهو كرده مایکڵ رۆبن: سهر خیانهت قودسی ئێرانی سوپای سهرۆكی بۆكهنریكا دههكانی ئهمههێنیی لهنكل رۆبن، رۆژی دووشهمه، مای، ٢٠١٠ هكهمی ی كانونی٢٠ ل پهرێژهۆتێنارێكی له سیمیكهشكرد.هسلێمانی پێش ل لڤینكه، گۆڤاری سیمینارهو. مایكل رۆبن،ۆی رێكخستبو ب دكتۆرایه.نامهیهڵگری بڕوا همانگهی پهیبهتی تای لێكۆڵهریكیو ئهمهریزینتهرپڕای ئی لهكۆلێژیبێژه وانهوره گهی. دهریایتیوهی پۆستگراجوارهوه، دهقی ئهمهی خوكهسیمینارههتی كه له قسهكانییكهشیكرد: پێشێك وهستان بهچهند ساتمهوێت دهنی مامهدی سۆرا بۆ ی�ا بێدهنگیسمان، دووردهشت عو حهمهو سهكرانۆر كهتیرزا ئ�اوسی رۆژنامهنوهكی چاپهمهنییگای نیوهی لهبهر ئه لهژێر یاسا بۆهكسانیزادو ی ئ��انی،ا دهبیستاندیان لهكوردوانهمو هستپێبكهم. دهاكرێن، لهبیرن ئ��هوان�وپ�اس... سێ��ت سوپاسیم��هو��ا دههروه��ه ه بكهم بۆ رێكخستنی لڤین گۆڤاریهاتنم به شانازی سیمیناره، ئ�هموانیردستان وهك میكهم بۆ كو دهنهی سهربهخۆ، راستهقیهکی دهزگایهسێك ك وهكوهی ل����ه زی��ات��رهن حكومهتییو لهنگهێشتكرابو كهباوه.هرێمی كوردستانه ه مانگه، س��اڵ ب��هر ل��هم ده لهزانكۆیومانهبێژبو وتێكدا لهكاینارم سیم ی��هك��هم س�ل�ێ�م�ان�ی،كهشكرد.نی عێراقدا پێش لهكوردستااسهتی سی دهرب���ارهی قسهمكردی٢٠٠٠ ردنهكانیهڵبژاكیو ه ئهمهری ئهوكات. بابهتێكیمڕۆ، من دهربارهی ئهیهته لهوی كوردی تر دهدوێم: لۆبی حكومهتی چ�ۆنوهكانو یهكگرتور بێت،نهیه كاریگهرتردی لهوا ك�و�هر خ�ۆك�ش�ان�هك�ان�ی بۆ�هم�به ل�ه ئهمهریكا.هكی لۆبیی ك�وردهك�ان ئهمڕۆ، نییه. لهئهمهریكایان كاریگهریدا، لهئێستا روونبێت دهبێت ئهمهیهته ویێوان نهكانیییوهندی په لهخراپترین توركیاوهكانو یهكگرتواب���ردوودا.س�اڵ�ی ر٥٠ۆخ��دای��ه ل�ه د ئهمهیكلیكس وی بهڵگهنامهكانیا وهك لهئهمهریكندا، زۆر خهڵك نیشا توركیا دهرب��ارهی دووژمنێك قسه دۆستێك.وهی وهككهن، زیاتر له دههرێمی ه حكومهتی بۆچی كهواته لهگهشهپێدانیێزه بێه كوردستانێوان لهنندوتۆڵ توهكیییوهندی پهنی عێراقدا؟. كوردستا ئهمهریكاورنگهوهش���دا، گ ل��هگ��هڵ ئ���ه عێراق كوردستانیهكانییهێزی بهپێبكهین. ئاماژههرێمهكهكانی هونهپێشهچورهو بهیهیهكهكێشن. بۆ ماوهی ده سهرنجڕا یهكهمجاراتێك دێمه كوردستان، كوره گ��ههكییایادڵنی ن گهیشتمو،هبو ه عێراقدا كوردهكانی لهناوشهی س�هدام حوسێن لهسهرڕهه هو، بۆگهرانی بو نیمهكه جێگهیهرێ هدا،٢٠٠٠ نی دووهمینه "لهكانوو نموورووب��هریدهنی س��هدام ل��هێزهكا هوستكرد، در كێشهیان ب��اع��هدرێحهدین لهزانكۆی سهفیسۆرێك پڕۆ پارتی دهرهوهیهكانیییوهندی كهپهو،یكردبو كوردستان دیارموكراتی دیی من داواییوهندك خاڵی په وه وهكوانێت كهناتو كرد لێبوردنی�ات، وهك�اری�م ب�كیست ه�اوك پێووهیت�رس�ا ل��ه دهی��گ��وت، ده خ��ۆیهكیكیی ئهمهریارمهتی ی ئ�هگ�هروه،ن بگهڕێته دابێت كهسهدام حوسێبێتههكاتو دهروستد كێشهی بۆ دشتنی.زارپێگهیهی ئا مای ده خێرا بگێڕین به باچاوێكیخنهگردوودا. من زۆر رهاب�ر ساڵی روو خزمندهڵی بی گهوم دهرباره بو)، مهحسوبییهتنیپۆتیزم( خزمێنه01 JANUARY 2011. LVIN 148 14

Upload: others

Post on 28-Oct-2020

2 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: دروك یناكهروهگ هدركرهس :نبۆر ڵکیام تهنایخ ... Rubin-Lvin 20.12.2010.pdfینامۆچ لامهك یناڕێگرهو :نیڤل نامسوع پیترهس

لڤین: وه رگێڕانی كه مال چۆمانیفۆتۆکان: سه رتیپ عوسمان

"بنیاتنانی‌ده‌وڵه‌تی‌کوردی‌عه‌قڵی‌گه‌وره‌ی‌ده‌وێت"

مایکڵ رۆبن: سه ركرده گه وره كانی كورد بۆ سه رۆكی سوپای قودسی ئێرانی خیانه ت

له نهێنییه كانی ئه مه ریكا ده كه ن

مایكل رۆبن، رۆژی دووشه مه ، ٢٠ كانونی یه كه می ٢٠١٠،

سیمینارێكی له هۆتێل په رێژ له سلێمانی پێشكه شكرد.

سیمیناره كه ، گۆڤاری لڤین بۆی رێكخستبوو. مایكل رۆبن، هه ڵگری بڕوانامه ی دكتۆرایه . لێكۆڵه ری تایبه تی په یمانگه ی

ئینته رپڕایزی ئه مه ریكی و گه وره وانه بێژه له كۆلێژی

پۆستگراجووه یتی ده ریایی. ئه مه ی خواره وه ، ده قی

قسه كانییه تی كه له سیمیناره كه پێشكه شیكرد:

وه ستان ساتێك به چه ند ده مه وێت مامه سۆرانی ی��ادی بۆ بێده نگی دوو عوسمان، سه رده شت حه مه و كه تیرۆركران ئ��ازا رۆژنامه نووسی چاپه مه نییه كی نیگای ئه وه ی له به ر بۆ یاسا له ژێر یه كسانی ئ���ازادو ده بینی، له كوردستاندا هه مووانیان

ده ستپێبكه م.له بیرناكرێن، ئ��ه وان س��وپ��اس... سوپاسی ده م���ه وێ���ت ه���ه روه ه���ا رێكخستنی بۆ بكه م لڤین گۆڤاری به هاتنم شانازی سیمیناره ، ئ��ه م

میوانی وه ك كوردستان بۆ ده كه م سه ربه خۆ، راسته قینه ی ده زگایه کی كه سێك وه ك ل�����ه وه ی زی���ات���ر كه بانگهێشتكرابوو له لایه ن حكومه تی

هه رێمی كوردستانه وه . مانگه ، ل���ه م ب���ه ر س���اڵ ده له زانكۆی وانه بێژبووم له كاتێكدا سیمینارم ی��ه ك��ه م س��ل��ێ��م��ان��ی، پێشكه شكرد. عێراقدا له كوردستانی سیاسه تی ده رب����اره ی قسه مكرد ٢٠٠٠ی هه ڵبژاردنه كانی ئه مه ریكی و

ئه وكات.بابه تێكی ده رباره ی من ئه مڕۆ، تر ده دوێم: لۆبی كوردی له ویلایه ته حكومه تی چ��ۆن یه كگرتووه كان و بێت، كاریگه رتر له وانه یه ك��وردی ل��ه ه��ه م��ب��ه ر خ��ۆك��ش��ان��ه ك��ان��ی بۆ

ئه مه ریكا.لۆبییه كی ك��ورده ك��ان ئه مڕۆ، نییه . له ئه مه ریكا كاریگه رییان له ئێستادا، روونبێت ده بێت ئه مه ویلایه ته نێوان په یوه ندییه كانی له خراپترین توركیا یه كگرتووه كان و دۆخ��دای��ه ل��ه ٥٠س��اڵ��ی راب����ردوودا. ئه مه ی ویكلیكس به ڵگه نامه كانی نیشاندا، زۆر خه ڵك له ئه مه ریكا وه ك توركیا ده رب��اره ی قسه دووژمنێك ده كه ن، زیاتر له وه ی وه ك دۆستێك. هه رێمی حكومه تی بۆچی كه واته له گه شه پێدانی بێهێزه كوردستان

له نێوان توندوتۆڵ په یوه ندییه كی ئه مه ریكاو كوردستانی عێراقدا؟.

گرنگه ئ����ه وه ش����دا، ل���ه گ���ه ڵ عێراق كوردستانی به هێزییه كانی

ئاماژه پێبكه ین.به ره وپێشه چوونه كانی هه رێمه كه سه رنجڕاكێشن. بۆ ماوه ی ده یه یه كه یه كه مجار كاتێك كوردستان، دێمه گ��ه وره نادڵنیاییه كی گه یشتم هه بوو، عێراقدا كورده كانی له ناو له سه ر حوسێن س��ه دام هه ڕه شه ی هه رێمه كه جێگه ی نیگه رانی بوو، بۆ ٢٠٠٠دا، دووه می "له كانونی نموونه ل��ه ده ورووب��ه ری س��ه دام هێزه كانی دروستكرد، كێشه یان ب��اع��ه درێ سه ڵاحه دین له زانكۆی پڕۆفیسۆرێك پارتی ده ره وه ی كه په یوه ندییه كانی دیاریكردبوو، كوردستان دیموكراتی داوای من په یوه ندی خاڵی وه ك وه ك كه ناتووانێت كرد لێبوردنی وه ك ب��ك��ات، ه��اوك��اری��م پێویست خ��ۆی ده ی��گ��وت، ده ت��رس��ا ل��ه وه ی ئه مه ریكییه كی یارمه تی ئ��ه گ��ه ر دابێت كه سه دام حوسێن بگه ڕێته وه ، ده بێته دروستده كات و بۆ كێشه ی

مایه ی ئازارپێگه یشتنی.ده به بگێڕین خێرا باچاوێكی زۆر ره خنه گر راب��ردوودا. من ساڵی بووم ده رباره ی گه نده ڵی بڵاوو خزم مه حسوبییه ت( )نیپۆتیزم، خزمێنه

01 JANUARY 2011. LVIN 148 14

Page 2: دروك یناكهروهگ هدركرهس :نبۆر ڵکیام تهنایخ ... Rubin-Lvin 20.12.2010.pdfینامۆچ لامهك یناڕێگرهو :نیڤل نامسوع پیترهس

كه كورده كان ئازاریان پێچه شتووه ، بۆ نموونه "له ١٩٧٥، هێنری كیسینجه ر له ڕاپه ڕینی ئه مه ریكای پشتیوانی بێئه وه ی ك��ش��ان��ده وه ك��ورده ك��ان ئینسانی له ده ستدانی بۆ حسابێك ئه وه شدا، له گه ڵ بكات بڕیاره كه ی به رپرسیارن خ��ۆی��ان ك��ورده ك��ان راسته قینه . دۆس��ت��ی له نه بوونی به تایبه تی ك���ورد، ب��ه رپ��رس��ان��ی ئه ندامانی حیزب به شێوه یه كی ساده به رانبه ر ئه مه ریكییه كان و بیانییه كان

مامه ڵه ده كه ن.ساڵێكی ل���������ه ٢٠٠٠-٢٠٠١دا، عێراق له كوردستانی ئه كادیمیم

ئه‌مڕۆ‌جیاوازی‌نێوان‌سلێمانی‌و‌هه‌ولێر،‌

وه‌ك‌جیاوازی‌نێوان‌لوبنان‌و‌سوریایه‌،‌

هیچیان‌به‌ته‌واوی‌ئازاد‌نین،‌به‌ڵام‌لوبنانییه‌كان‌فه‌زایه‌كی‌فراوانتری‌

مه‌ده‌نییان‌هه‌یه‌‌له‌سوریا،‌سوریا‌وه‌ك‌وڵاتێكی‌پۆلیسی‌ده‌مێنێته‌وه

له گه ڵ ئه مه ریكا؟. بۆچی ویلایه ته یه كگرتووه كان

چیتر پشتیوانی هه ڵوێستی كوردی ناكه ن؟.

ی��ه ك��ه م، ه��ه ن، زۆر ه��ۆك��اری له به رده وامیدان كورد سه ركردایه تی راستگۆی رێ��زو بنه مای به هه ردوو ل��ه پ��اش��ه ک��ش��ه دان. گ��ه ل��ێ��ك ج��ار س����ه رك����ردای����ه ت����ی ح��ك��وم��ه ت��ی ه��ه رێ��م��ی ك���وردس���ت���ان ده ڵ��ێ��ت وڵات��ه دی��م��وك��راس��ی��ی��ن."، "ئێمه رۆژنامه نووسان دیموكراسییه كان ناكه ن، ده رب��اره ی درۆش ناكوژن و هه ڕه شه دیموكراسییه كان وڵات��ه ناكه ن سه ربه خۆكان ل��ه ڕۆژن��ام��ه دۆلارو ملیار ی��ه ك ب��ه داواك��ردن��ی له به ر ن��اده ن��ه دادگ���ا، ن��ووس��ه ران ن��ووس��ی��ن��ی ره خ��ن��ه گ��ران��ه ، ی��ان موفلیسكردنی ئه و رۆژنامه نووسانه ی وڵاته ده ك��ه ن، قورس كه پرسیاری یاسای ده سته یه ك دیموكراسییه كان حیزبییه كان به رپرسه منداڵانی بۆ خه ڵكی بۆ تر ده سته یه كی نییه ،

ئاسای.ه��ه روه ه��ا راگ��ه ی��ان��دراوه ك��ان��ی هاووڵاتییان مافه كانی بۆ حكومه ت گه لێك رۆڵ��ده گ��ێ��ڕن. ب��ه ه��ه ژاری ج��ار س��ه رك��ردای��ه ت��ی ك��وردس��ت��ان ئێوه ین، هاوپه یمانی "ئێمه ده ڵێت ئ��ێ��وه ق����ه رزداری ئ��ێ��م��ه ن"، ئ��ه وه راس��ت��ه ك���ورده ك���ان ل�����ه ٢٠٠٣دا ئه مه ریكا گ���ه وره ی هاوپه یمانی ئه مه رێزی ئه مه ریكییه كان بوون. یارمه تی ئه مه ریكییه كانیش ده گرن، پاراستنی كورده كانیان له ١٩٩١داوه ، بوو ک���اره پێویست ئ��ه و ه��ه م��ان بۆ بمانكردایه به هه مانشێوه ئێمه شیعه كان، ئه مه ریكییه كان به رگرییان

له هه رێمی )دژه فڕین( كرد.تێنه گه ن له وانه یه ك��ورده ك��ان بۆچی، له دۆخی وادا، ئه مه ریكییه كان چیتر باوه ڕیان به سه ركردایه تی كورد له گه ڵ هاوبه شیمان بۆچی نییه ، نییه ، به هێزتر عێراق كوردستانی كێشه كه له گه ڵ خه ڵكی كورد نییه ، به ڵكو زیاتر له گه ڵ حكومه تی هه رێمی به رپرسان هه ندێكجار كوردستانه .

تایبه تییان گفتوگۆی له واشنتۆن هه بووه له گه ڵ سه ركرده كورده كان، گ��ف��ت��وگ��ۆك��ان ل��ه ن��ێ��وان س���ه ری به ڵام ب��ووه ، سپی كۆشكی ره ش و واده رده كه وێت سه عاتێكدا له ماوه ی س���ه رك���رده گ����ه وره ك���ورده ك���ان كردووه ، له نهێنییه كان خیانه تیان ژه ن��ڕاڵ��ی سوله یمانی، قاسم ب��ۆ كه به رپرسه ئێران قودسی سوپای ئه مه ریكییه كان. له تێرۆركردنی گه لێكجار واده رده كه وێت به رپرسانی وه ك ئه مه ریكا نهێنییه كانی كورد شتێك ده بینن كه تا به رزترین نرخ

موزایه ده ی پێوه بكرێت.

ل���ه لای���ه ن پ��ارت��ی��ی��ه س��ه رده س��ت��ه سیاسییه كانی كوردستان و زیادبوونی هه رێمی حكومه تی دڵڕه قییه كانی كوردستان، له گه ڵ ئه وانه شدا ئه وه ش م��ام ج���ه لال و هێرۆ خ��ان و راس��ت��ه متمانه پێدانن شیاوی ساڵح به رهه م ب��ۆ پ��ێ��ش��ه چ��وون��ی ك��وردس��ت��ان، گ��ۆڕان كه سه ركرده ی باشه ئ��ه وه پارێزگاری مسته فا، ن��ه وش��ی��روان مه جیدو دان��ا سلێمانی پێشووی له سه ر ته واوی سه ركردایه تی گۆڕان بنیاتده نێن، به رده وامن و میراته ئه و ك����ورده ك����ان و ئ��ه م��ه ری��ك��ی��ی��ه ك��ان پێشمه رگه ش سوپاسی پێویسته ل��ه دژی كه ئازایه تییه كه یان بكه ن ده رف��ه ت��ه ی ئ��ه و حوسێن، س��ه دام كه ئه مڕۆ داوه عێراق به كورده كانی

به خۆشی ژیان به سه رببه ن.له گه ڵ ئه وه شدا ئازادی له ته واوی سلێمانی نییه ، جێگیر كوردستاندا له پارێزگا كانی زیاتری ك��ران��ه وه ی دیكه ی كوردستانی عێراقه وه به خۆوه بینیووه ، بۆ نموونه "ئه مڕۆ جیاوازی وه ك هه ولێر، سلێمانی و ن��ێ��وان سوریایه ، لوبنان و نێوان جیاوازی به ڵام نین، ئازاد به ته واوی هیچیان فراوانتری فه زایه كی لوبنانییه كان سوریا له سوریا، هه یه مه ده نییان وه ك وڵاتێكی پۆلیسی ده مێنێته وه .

ئه وه جێگه ی بایه خه بۆ سلێمانی خوێندكاره له مه وبه ر، رۆژ ك��ه دوو ئازاكان، رۆشنبیران و خه ڵكی ئاسای دژی یاسای خۆپیشاندانی حكومه تی وه ستانه وه ك��وردس��ت��ان هه رێمی خۆپیشاندان بۆ خه ڵك كه مافی سنووردار ده كات، پڕۆتێسته گشییه ده توانرێت ته نیا ئاشتیخووازه كان له سلێمانی رووبده ن، چیتر له هه ولێر

یان دهۆك ناكرێن. كوردستانی عێراق بۆ ماوه یه كی یه كگرتووه كانی وی��لای��ه ت��ه درێ���ژ به لایه نی داناوه هاوپه یمانێك وه ك نییه ن��ه��ێ��ن��ی ه��ی��چ ك����ه م����ه وه ، لایه نگرنگترین عێراق كه كوردستانی هه رێمی عێراقه بۆ ئه مه ریكا، كه واته بۆچی حكومه تی هه رێمی كوردستان له په یوه ندییه كانی ژێ��رك��ه وت��ووه

تاوانباران ئه مه ریكییه كانیش ئه مه ریكی، گه نده ڵی پۆلیسێكی ئه مه ریكا سوپای كۆڵۆنێڵێكی یان ببێته كوردستان و بێته ده توانێت بڵێن به رپرسان به له وانه یه ئه میر، هه یه باشیان پ��ه ی��وه ن��دی ئ���ه وان ئ��ه وان ئه گه ر ب��ه ڵام له واشنتۆن، ناسرابن، دز وه ك له ئه مه ریكا ئه وكات خه ڵك پرسیارده كات "بۆچی وا به خه ڵكی ك��ورد سه ركردایه تی

بێمتمانه ده وری خۆی ده دات؟".هیچ ئ��ه وان ده ڵێن ك��ورده ك��ان چیاكان ته نیا نییه دۆستێكیان ن��ه ب��ێ��ت، ب��ه دڵ��ن��ی��ای ره گ���ی ئ��ه م دووباره بووه وه یه خیانه تی قسه یه

ده سته ڵاتی له كاتێكدا به سه ربرد، ك������وردی ش���ووێ���ن���ی م���ان���ه وه و من ب��ۆ ب��چ��ووك��ی نانخواردنێكی ئ��ام��اده ك��ردب��وو، م��ن ن��ه م��وچ��ه م كوردستان هه رێمی له حكومه تی پرۆگرامی نه ته مویلی وه رگ���رت، ناوه نده ی��ان ك��رد، زانكۆكه میان نه )think-tank( فیكرییه كه م به دوای ئه وه وه بووم شوێنم بكرێته وه راوێژكارانیان. فراوانه كه ی له بازنه عێراقدا له كوردستانی م��اوه ك��ه م به خشینێكی دارای��ی��ه وه ل���ه ڕووی ئه نجومه نی ل��ه لای��ه ن ب��وو بچووك له كاروباری ئێپنیكس بۆ كارنیج

.)www.cceia.org( ده ره وه

15 LVIN 148. 01 JANUARY 2011

Page 3: دروك یناكهروهگ هدركرهس :نبۆر ڵکیام تهنایخ ... Rubin-Lvin 20.12.2010.pdfینامۆچ لامهك یناڕێگرهو :نیڤل نامسوع پیترهس

من پشتیوانیم كرد له شه راكه تێكی ویلایه ته له گه ڵ كورده كان نزیكی وه ك ئه وه ی له به ر یه كگرتووه كان به رژه وه ندییه كی ئه مه ریكا بینیم. من له مافه كانی پشتیوانیم به كاریگه رانه مرۆڤی كوردو به رزكردنه وه ی ئاگایی س��ه دام هه ڕه شه كانی ده رب����اره ی ت���ه واوی ك���ه ڕووب���ه ڕووی حوسێن ئاینه كانی عێراقییه كان و ئه تنییه ك��ردب��ووه وه ، ه��ه روه ه��ا ده رب���اره ی پاكتاوی ئه تنییم نووسی له كه ركوك، پاشماوه ی كاریگه رییه كانی هه ڵمه تی جینۆسایدی ئه نفال. به به راوردكردنی

ئه مه ریكییه كان تاده رباره ی نیگه ران هاووڵاتییه كی كوردێك بۆچی بن، پێده دات؟، گرنگی نییه ، ئه مه ریكی ده بێت هه ڵه ك��ورده ئه و بۆ ئ��ه وه تر یه كێكی ل��ه س��ه ر كه حیزبێك من بۆ چۆن ه��ه روه ك هه ڵبژێرێت، پارتێكی پشتیوانی ده بێت هه ڵه

سیاسی كوردی بكه م.من م��ه ك��ه ن: ه��ه ڵ��ه ی��ه ك هیچ پشتیوانی هه رگیز بۆیه نیم، كورد یه كێتی ی��ان دیموكراتی، پارتی ناكه م، گ���ۆڕان ی��ان نیشتیمانی، سیاسی ش��ی��ك��ه ره وه ی��ه ك��ی وه ك سیاسه تی ته ماشای ئه مه ریكی، ل��ه چ��اوی ته نیا ده ك���ه م، ك���وردی ئه مه ریكاوه ، به رژه وه ندییه كانی كاتێك ره خنه له گه نده ڵی حكومه تی خزمخزمێنه ، كوردستان، هه رێمی هه ڵبژاردن و ت��ه زوی��ری نیپۆتیزم، مه ده نی كۆمه ڵگه ی چه وساندنه وه ی ده گرم ئه وه ده كه م، چونكه ده ترسم راس��ت��ن��ه ك��رێ��ن��ه وه و كێشانه ئ��ه و به پشتیوانی كێشانه ئه و كورده كان حكومه تی بۆ ببه ستنه وه ئه مه ریكا دژه ئه وكات كوردستان، هه رێمی

ئه مه ریكابوون گه شه ده كات. ك���ه وات���ه ئ��ه گ��ه ر ك���ورده ك���ان له كۆمارییه كان دی��م��وك��رات��ه ك��ان له سیاسه تی چۆن نه زانن، به باشتر

ئه مه ریكی نزیكببنه وه ؟.ته ماشای پێویسته كورده كان ئه مه ریكی تاكه كانی سیاسه تمه داره پشتیوانی كێ پرسیاربكه ن بكه ن و هه ڵوێستی كوردی ده كات له هه مبه ر عێراقی؟، ده ستووری ١٤٠ی ماده ی كوردی هه ڵوێستی پشتیوانی كێ ده ك����ات ل��ه ه��ه م��ب��ه ر ن����ه وت؟ كێ له ئه نفال ده گات؟، كێ دژی سه دام حوسێن وه ستا بۆ كورد له رابردوو؟، ئێستاو سه دامه كانی دژایه تی كێ كورده كان ئه گه ر ده ك��ات؟ راب��ردوو ئه وه ده توانن ئ��ه وان بكه ن، ئه مه ببینن دۆستیان هه بێت له ناو هه ردوو ئه مه ریكا، سیاسییه كه ی پ��ارت��ه پارێزراو به رژه وه ندییه كانیان كه واته ده بن به بێ گوێدانه ئه وه ی سه رۆكی له كامه یه كگرتووه كان ویلایه ته

ده كات بۆ پیشاندانی وه لائی خۆیان، ئه وه ته نیا به رانبه ر من رووینه داوه ، به ڵكو بۆ زۆر له ئه مه ریكی دیكه ش.

ه��ی��چ ه��ه ڵ��ه م���ه ك���ه ن: ئ��ه وه كه بۆچی هۆكاره كانه له و یه كێك له ده ستده ده ن، دۆست كورده كان جه ماوه رێتییان كه كۆمارییه كان هه ر له هه ڵبژاردنه كانی له ده ستدا له ٢٠٠٨ كورد به رپرسانی سه رۆكایه تی، ل��ه وی��لای��ه ت��ه ی��ه ك��گ��رت��ووه ك��ان سه ر به هێرشكردنه ده ستیانكرد نوێیان پاڵه وانێكی كۆمارییه كان ل��ه س��ی��ن��ات��ۆر ج���ۆزێ���ف ب��ای��دن��دا جێگری ده بێته ك��ه زوو دۆزییه وه ، حكومه تی نوێنه رایه تی س��ه رۆك، له واشنتۆن ك��وردس��ت��ان هه رێمی رۆیشت دژایه تییه كه ی ئ��ه وه ن��ده تابابه تێكی ره خنه گرانه ی به ئیمه یڵی ره خنه ی كه تێیدا نارد ئۆفیسه كه ی ئه مه ده گ��رت، عێراقی ئازادكردنی ته نیا بۆ دڵخۆشكردنی دیموكراته كان بوو كه ده یانوت كۆمارییه كان درۆیان ئێستا عێراق، داگیركردنی بۆ كرد دوو ساڵ دوواتر هه ر كه دیموكراته كان راپرسییه كان سندوقه كان و له سه ر دژای��ه ت��ی ئ���ه وان له پاشه كشه دان به كۆمارییه كاندا ده ك���ه ن و بایدن هه ڵسوكه وته جۆره ئه و هه ڵده ڵێن، له وانه یه له كۆمه ڵگه یه كی ئۆتۆكڕات، نه ك ئیشبكات، ئیستیبدادی، ل��ه ك��ۆم��ه ڵ��گ��ه ی��ه ك��ی دی��م��وك��راس��ی خه ڵكانه ی ئ��ه و ئه مه ریكا، وه ك هێرشیانكردنه ك���ه ك���ورده ك���ان له بیرناكه ن، ئ��ه وه هه رگیز س��ه ر ئه مه ریكی به رپرسانی به دڵنیای له جێبه جێكردنی ده ب��ن ب���ه رده وام په یوه ندییه پڕۆفیشناڵه كانیان، به ڵام دۆستایه تی سارد و پڕۆفیشناڵیزمی

وه ك یه ك نین.خاڵێكی لای ده مانهێنێته ئه وه زۆر ئ��ه م��ه ری��ك��ی سیاسه تی ت��ر، له به رپرسه كورده كان ده پرسن "كێ باشتره بۆ كورده كان، دیموكراته كان من وه ڵام��ی كۆمارییه كان؟"، ی��ان بپرسرێت، هه ڵه یه ئ��ه وه ئه مه یه ، دیموكراته كان و ن��ێ��وان ج��ی��اوازی ك���ۆم���اری���ی���ه ك���ان ش��ت��ێ��ك��ه ب��ۆ

من‌گه‌شه‌كردنی‌گه‌نده‌ڵیم‌له‌كۆمه‌ڵگه‌ی‌

كوردی‌ناساندو‌هه‌ر‌له‌به‌ر‌ئه‌وه‌شه‌‌له‌م‌ژووره‌‌له‌وانه‌یه‌‌هه‌ڵوێستی‌من‌زۆر‌جه‌ماوه‌ری‌نه‌بێت

ناڕازیش بووم له گه ڵ زۆر له به رپرسه كورده كان ده رباره ی په كه كه )پارتی كه ئه وكات و كوردستان(، كرێكارانی گروپێكی وه ك هه ردووكیان ئێستا

تیرۆریست پۆلێنیانده كرد. ده توانین ئه و مه سه له یه رۆژێكی تر گفتوگۆبكه ین، قسه ی من ئه وه یه بووبم كۆك %٧٥ له وانه یه من كه ل��ه گ��ه ڵ ده س��ت��ه ڵات��ی ك���وردی له و كورد زۆر ئه وه شدا له گه ڵ كاته دا، كۆك ده بێت سه داسه د "یان ده ڵێن بیت له گه ڵمان، یان ئه وه تا دوژمنی

ئێمه ی."

ئ��ێ��س��ت��ا، س����ه رۆك ك��ۆم��اری سه رۆكی تاڵه بانی و ج��ه لال عێراق مه سعود ك��وردس��ت��ان ه��ه رێ��م��ی به ڵام تێگه ییشتون، له وه بارزانی یه كێتی ل��ه ئ��ه ن��دام��ان��ی زۆرێ����ك تاڵه بانی و كوردستانی نیشتیمانی كوردستانی دی��م��وك��رات��ی پ��ارت��ی به رپرسه تێنه گه یشتوون، بارزانی ن��اوه ن��دی��ی��ه ك��ان واب��ی��رده ك��ه ن��ه وه "م��ن ه��ێ��رش ده ك��ه م��ه س��ه ر ئه م ئه مه ریكییه ، من ده ڵێم ئه و ئاژانێكی یان ئیسڕائیل، هی یان توركیایه ، ئ��ه و رق��ی ل��ه ك��ورده ك��ان��ه "، ئ��ه وان به زمانێكی ئه گه ر وابیرده كه نه وه بكه ن، بیانییه كان باسی خ��راپ بارزانی له تاڵه بانی و ئه وه كاریگه ری

له ژێر گه مارۆكان كوردستانی عێراق هه مان له ژێر عێراق ته واوی له گه ڵ نیشانبده م ئه وه توانیم گه مارۆدان، نین، گه مارۆكان له عێراقدا كه كێشه دیكتاتۆرییه ته سیسته می به ڵكو

له عێراقدا.بۆ نه بوو باش ئه وه نده ئ��ه وه ئه ندامانی له به رپرسان و زۆرێ��ك ح��ی��زب��ه ك��ان، ل��ه ب��ه ر ئ����ه وه ی من به ته واوی له گه ڵ ئه وان كۆك نه بووم، نه مده ویست كوێرانه پڕوپاگه نده كانی ئ������ه وان ج��ێ��ب��ه ج��ێ��ب��ك��ه م، من له كۆمه ڵگه ی گه نده ڵیم گه شه كردنی له به رئه وه شه هه ر ناساندو كوردی من هه ڵوێستی له وانه یه ژووره له م هه روه ها نه بێت، ج��ه م��اوه ری زۆر

01 JANUARY 2011. LVIN 148 16

Page 4: دروك یناكهروهگ هدركرهس :نبۆر ڵکیام تهنایخ ... Rubin-Lvin 20.12.2010.pdfینامۆچ لامهك یناڕێگرهو :نیڤل نامسوع پیترهس

پارتی ده بێت.رێگه مده ن نموونه یه كی دیكه تان به باشی زۆر دیموكراته كان بده مێ. كاریانكردو ٢٠٠٨ له هه ڵبژاردنه كانی من ب��رده وه ، سپی كۆشكی ئۆباما كۆمارییه كان خ��ۆزگ��ه ك��ۆم��اری��م و ده یانبرده وه ، به ڵام خه ڵكی ئه مه ریكی قسه یكردو من رێز له سه رۆك ئۆباما خۆم، گشتی سه رۆكی وه ك ده گرم له گه ڵ ئه وه شدا هه موو پێشبڕكێكان له نه بون، ئه و جێگیر له به رژوه ندی

٤ی كانونی یه كه می ٢٠٠٨.هه ڵبژاردنێكی له جیۆرجیا، دیموكراته كان و له نێوان هه بوو توند كۆمارییه كان، نوێنه رایه تی حكومه تی له واشنتۆن ك��وردس��ت��ان هه رێمی پشتیوانی رێكخستنی یارمه تی ئه وه ی له به ر دیموكراته كان بۆ دا ئۆباما خۆشبكه ن، دڵی ده یانویست بوو خ��راپ ستراتیژییه كی ئه مه كۆماری یه كه م، هۆكار: دوو له به ر

ئه و له وانه یه بردیه وه ، له جیۆرجیا ببینێت، نه یار وه ك ك��ورد ئێستا دوو ساڵ دوواتر هاوكێشه ی سیاسی گۆڕاوه . یه كگرتووه كان له ویلایه ته ئێمه هه ڵده ستنه وه ، كۆمارییه كان له ئه مه ریکا نین، یان دهۆك هه ولێر رێ��گ��ه پ��ێ��دراوه له حیزبێك زی��ات��ر به هۆی بیباته وه ، هه ڵبژاردن كه ئه مه ریكییه وه سیاسه تی یاریكردنی حكومه تی داه��ات��وو ساڵی ل��ه دوو كاریگه ری خۆی هه رێمی كوردستان له دووای ٢٠١٢ ده خاته مه ترسییه وه .راب��ردوو هه ڵه كانی س��ه ره ڕای هه ڵسه نگاندنه نادروسته كان، رێگای دیكه هه ن كه نوێنه رایه تی حكومه تی ه��ه رێ��م��ی ك��وردس��ت��ان ده ت��وان��ێ��ت له واشنتۆن كورد به رژه وه ندییه كانی هه رێمی حكومه تی زی��ادب��ك��ات، خانه نشێنكراو ژه نه ڕاڵی كوردستان زۆرێ��ك له بسنیسمانه كان و زۆر كوردستانی بانگێشتی له نووسه ران

چه نده ش مێژووه كه ی و ده رب��اره ی هه رێمی ح��ك��وم��ه ت��ی ب��ۆ ئ��ه م��ڕۆ وه فده بۆچی گرنگه ؟، كوردستان شوێنه كانی نابرێنه ئه مه ریكییه كان دی��ك��ه ی ك��وردس��ت��ان ك��ه ئ��ازاری��ان پێگه یشتووه و ئه نفاله وه به هۆی ته نیا هه ڵه بجه ؟، من ده زانم له بری ئه نفال و كیمیاباران ته نیا له هه ڵه بجه نه بووه ، به ڵام زۆربه ی سه ردانیكه ره ئه نفال ن��ازان��ن، ئه مه ریكییه كان حكومه تی گرته وه و گوندی ده یان سه دام حوسێن چه كه كیمیاییه كانی ج��ی��اواز رووداوی ل��ه ژم��اره ی��ه ك هێرشی چ��ۆن وه ك به كارهێنا، هه ڵه بجه تراژیدی بوو، ئه نفال ته نیا سنوردار ناكرێت بۆ ٥ هه زار خه ڵكی

هه ڵه بجه . كاتێكی سنووردارم هه بوو هێشتا به ڵام گفتوگۆكردن، بۆ ماوه زیاتر پرسیاره كان بۆ كاته كه ده مه وێت به جێبهێڵم، زۆر سوپاستان ده كه م.

فیكره یه كی ئ��ه وه ده ك��ات، عێراق باشه : تا خه ڵكی زیاتر كوردستانی مه سه له یه و ئه و بۆ ببینێت، عێراق ت����ه واوی ع��ێ��راق ب��اش��ت��ره ، ب��ه ڵام ئه و كوردستان ده س��ت��ه ڵات��داران��ی سه ردانانه ناڕیكخراو ده كات، كاتێك حكومه تی میوانی ئه مه ریكییه كان كوردستانی سه ردانی ده بن و هه رێم عێراق ده که ن، هه موو ئه و شتانه ی بۆ وه زی��رێ��ك��ه بینینی ده ی��ك��ه ن وه زیرێكی ترو خوواردنی جه ژنانه یه ئه مه ریكییه كان وه ستانێك، له هه ر باشترین كورده كان ده زانن ده مێكه دروستده كه ن، سه روپێ كه باب و له به رئه وه یه به ڕاستی ئایا ب��ه ڵام ك��وردس��ت��ان ه��ه رێ��م��ی حكومه تی بۆ خ��ه رج��ده ك��ات دۆلار ملیۆنان له وێوه ؟، ئه مه ریكییه كان هێنانی نییه ؟، گرنگتر ك��ه رك��وك ئ��ای��ا ب��ۆچ��ی وه ف����ده ئ��ه م��ه ری��ك��ی��ی��ه ان ن��اب��رێ��ن��ه ك���ه رك���وك ب���ۆ زان��ی��ن

17 LVIN 148. 01 JANUARY 2011