ey zâe ^òmc^ jiûaely - rcbbsr.nios.ac.inrcbbsr.nios.ac.in/pdf/320/320_ch_26.pdf · 26.1 ey_zâ i...

ùcûWêýf-5@õg_Zâ I

EY_Zâ _ûAñjòiûaelY

jòiûaelY gûÈ

Uò®Yú

321

26

EY_Zâe ^òMðc^

(Issue of Debentures)Zêùc RûYòQ ù~ @õg _ê¬ò ùjCQò ù~ø[ _ê¬ò Kµû^úe @[ð (aò�)e GK cêLý

C›ö Gjò _ê¬ò @õg _Zâe ò̂Mðc^ \ßûeû CVûY (iõMâj) Keû~ûGö ù~Cñcûù^ Kµû^úe@õg_Zâ ]ûeY Keò[û’«ò ùicûûê @õg]ûeú Kêjû~ûG Gaõ ùicûù^ Kµû^úe cûfòK@U«òö Kµû^ú \úNð @a]ô _ûAñ @Zòeòq @[ð eûgò @ûagýK Keò_ûùeö Gjû _âùZýK[e @õg_Zâ ^òMðc^ Keò_ûeòa ^ûjóö Gjû iaðiû]ûeYu Vûeê EY CVûA _ûeòaöEYe eûgòKê @Ì cìfý aògòÁ ùKùZK GKKùe aòbq Keû~ûA _ûùe Gaõ Kµû^úùiMêWÿòKê iaðiû]ûeYuê aòKâú Keò_ûùeö _âùZýK GKKKê GK ‘EY_Zâ’ Kêjû~ûG GaõGjò GKKMêWÿòKe ]ûeKKê ‘EY_Zâ]ûeú’ Kêjû~ûGö Gjòbkò CVû ~ûC[ôaû eûgò Kµû^ú_ûAñ EY @ùUö Gjò _ûVùe @ûùc EY_Zâe ^òMðc^ I Gjûe jòiûaelY _¡Zòi´§ùe gòLôaûö

CùŸgý

Gjò _ûV _Xÿòaû _ùe Zêùc: EY_Zâe @[ð I _âKûe CùfäL Keò_ûeòa; EY_Zâe ^òMðcê _âKâòdû I Gjûe jòiûaelY _¡ZòKê aýûLýû Keò_ûeòa; GK ij-_âZòbìZò (Collateral security) eì_ùe EY_Zâe ^òMðc^Kê aêSûA

_ûeòa; EY_Zâe ^òMðc^ùe ‘eòjûZò’ I ‘lZòe @aùfL^ Gaõ Kµû^úe ajòùe

ùiMêWÿòKe jòiûaelY C_PûeKê aêSûA _ûeòa; EY_Zâ C_ùe iê] jòiûa Keò_ûeòaö

26.1 EY_Zâ I Gjûe _âKûe

EY_Zâ EY eûgòe GK GKK @ùUö ù~ùZùaùk GK Kµû^ú iaðiû]ûeYuVûeêEYeûgò CVûAaûe Azû _âKU Kùe ùiùZùaùk Gjû EY_Zâe ò̂Mðc^ Kùeö EY_ZâKò´û EY_Zâ icìj eLô[ôaû aýqòuê GK EY_Zâ]ûeú Kêjû~ûGö EY_Zâ ùjCQò GK\fòf ù~Cñ[ôùe Kµû^úe ùcûje fûMò[ûGö Gjû Kµû^ú \ßûeû _âû¯ EY_Zâe ^ûcûuòZcìfý (nominal value) ijòZ icû^ @ùUö G[ôùe _eòùgû]ê ZûeòL, iê]e jûeZ[û iê] _â\ûê Xw CùfäL [ûGö GK EY_Zâ]ûeú Kµû^úe C]ûe\ûZû (cjûR^)@ùUö



Uò®Yú

jòiûaelY gûÈ322

Kµû^ú @ûA^þ 1956e ]ûeû 2(12) @^êiûùe, “EY_Zâùe Kµû^úeEY_Zâ ÁKþ, aŠþ Gaõ @^ý ùKøYiò _âZòbìZò @«bêðq [ûG; ~ûjûKµû^úe _eòiµ�ò C_ùe GK _âbûe ùjûA[ûA_ûùe Kò´û ùjûA^[ûA_ûùeö”

EY_Zâe _âKûe

EY_Zâe ùgâYú aòbûR^ ^òcÜ _âKûeùe Keû~ûA_ûùe:1. iêelû \éÁò ùKûYeê (From security point of view)

(i) iêelòZ Kò́ û a§K EY _Zâ : GMêWÿòK ùijò EY_Zâ ù~CñMêWÿòKKµû^úe _eòiµ�ò C_ùe GK _âbûe (charge) \ßûeû iêelòZKeû~ûA[ûGö GMêWÿòKê a§K EY_Zâ (mortgage debentures) c¤Kêjû~ûGö iêelòZ EY_Zâe ]ûeKcûûe ùicûûe cìk]^ eûgòijòZ EY_Zâ C_ùe @\� iê] eûgòKê cògûA Kµû^ú \ßûeû a§KeLû~ûA[ôaû _eòiµ�òeê @iêf Keòaûe @]ôKûe @Qòö bûeZùe EY_ZâKêiêelòZ Keòaû @ ò̂aû~ðý @ùUö iêelòZ EY_Zâ \êA _âKûee ùjûA_ûùe:(K) _â[c a§K EY_Zâ: Gjò EY_Zâe ]ûeKcûûe _âbûe~êq

_eòiµ�ò C_ùe _â[c \ûaú [ûGö(L) \ßòZúd a§K EY_Zâ: Gjò EY_Zâe ]ûeKcûûe _âbûe~êq

_eòiµ�ò C_ùe \ßòZúd \ûaú [ûGö(ii) @iêelòZ EY_Zâ: ù~Cñ EY_Zâ cìk]^ eûgò Kò́ û @\� iê]e ùKøYiò

iêelû aj^ Keò ^[ûG, ZûjûKê @iêelòZ EY_Zâ Kêjû~ûGö GMêWÿòKêiû]ûeY EY_Zâ c¤ Kêjû~ûGö

2. _eòùgû]ê @û]ûeùe (On the basis of redemption)

(i) _eòùgû]^úd EY_Zâ (Redeemable debentures): GMêWÿòK ùijòEY_Zâ ù~CñMêWÿòK GK ^òŸòðÁ @a]ô _ûAñ ^òMðc^ Keû~ûA[ûGö Gjò@a]ôe @ZòKâû« (icû ò̄) ùjaû _ùe EY_Zâ]ûeúuê EY_Zâe cìk]êûgò ù_÷V Keò \ò@û~ûGö aûhòðK CVûY Kò́ û ùLûfû aRûeeê Kâd Keòaû_ìaðK GMêWÿòKe _eòùgû]^ Keû~ûA_ûùeö

(ii) @_eòùgû]^úd EY_Zâ (Non-redeemable debentures):GMêWÿòK ùijò EY_Zâ ù~CñMêWÿòK Kµû^úe Rúa^ Kûkùe _eòùgû]^Keû~ûG ^ûjóö GMêWÿ òK ùKak ùiùZùaùk ù_÷V Keû~ûGù~ùZùaùk Kµû^úe @aiû^ NùUö

3. ùeKWð/@bòùfLe @û]ûeùe (On the basis of records)

(i) _¬úKéZ EY_Zâ (Registered debentures): GMêWÿòK ùijò EY_Zâù~CñMêWÿòK Kµû^úùe _¬úKéZ ùjûA[ûGö Gjò EY_ZâMêWÿòKe eûgò

EY_Zâe ò̂Mðc^



jòiûaelY gûÈ

Uò®Yú

323

ùKak ùijò EY_Zâ]ûeúuê ù_÷V Keû~ûG ù~Cñcûûe ^ûc Kµû^úeùeRòÁeþùe ùfLû ùjûA[ûGö

(ii) aûjK EY_Zâ (Bearer debentures): GMêWÿòK ùijò EY_Zâù~CñMêWÿòK Kµû^úe ùeRòÁeþùe fò_òa¡ ùjûA ^[ûGö Gjò EY_ZâMêWÿòKêùKak cûZâ aòZeY \ßûeû jÉû«eòZ Keû~ûA_ûùeö Gjò EY_ZâMêWÿòKe]ûeKcûù^ iê] _ûAaûKê jKþ\ûe @U«òö

4. _eòa�ð^gúkZûe @û]ûeùe (On the basis of Convertibility)(i) _eòa�ð̂ gúk EY_Zâ : GMêWÿòK ùijò EY_Zâ ù~CñMêWÿòK GK _ìað-

^ò¡ðûeòZ @a]ô @ZòaûjòZ ùjaû _ùe Kµû^úe @õg_Zâùe _eòa�ð^Keû~ûA_ûùeö _eòa�ðê i�ðûakú iû]ûeYZü @õg_Zâe ^òMðcîcdùe ùNûhYû Keû~ûA[ûGö

(ii) @_eòa�ð̂ úd EY_Zâ: Gjò _âKûe EY_Zâe ]ûeKcûù^ ùicûûeEY_ZâKê Kµû^úe @õgùe _eòa�ð̂ Keò_ûe«ò ^ûjóö

5. _âû[còKZûe @û]ûeùe (On the basis of priority)(i) _â[c EY_Zâ: Gjò EY_ZâMêWÿòKê @^ý EY_Zâe _ìaðeê _eòùgû]^

Keû~ûGö(ii) \ßòZúd EY_Zâ: Gjò EY_ZâMêWÿòKe _eòùgû]^ _â[c EY_ZâMêWÿòKe

_eòùgû]^ _ùe Keû~ûGö

_ûVýMZ _âgÜ 26.1

^òcÜfòLôZ _âùZýK iò]ûùe EY_Zâe _âKûee ^ûc ùfLö

(i) EY_Zâ ~ûjûe @^ý EY_Zâ _ìaðeê _eòùgû]^ Keû~ûGö

(ii) EY_Zâ ~ûjûe ]ûeKe _âbûe~êq _eòiµ�ò C_ùe _â[c \ûaú [ûGö

EY_Zâe ò̂Mðc^



Uò®Yú

jòiûaelY gûÈ324

(iii) EY_Zâ ù~CñMêWÿòKê ùKak cûZâ aòZeY \ßûeû jÉû«eòZ Keû~ûA_ûùeö

(iv) EY_Zâ ù~CñMêWÿòK ùKak Kµû^úe @aiû^ùe ù_÷V Keû~ûGö

26.2 EY_Zâe ^òMðc^

EY_Zâe ^òMðcê @[ð ùjfû Kµû^ú\ßûeû Gjûe ùcûje aiû~ûA[ôaû GK _âcûY_Zâe ò̂Mðc^ Keòaû ~ûjû Kµû^ú \ßûeû ^ò@û~ûA[ôaû EYe GK _âû ò̄ÊúKûe _Zâ @ùUö

ùKøYiò Kµû^ú\ßûeû EY_Zâe ò̂Mðcê _âKâòdû @õg_Zâe ^òMðcê _âKâòdû ijòZ icû^@ùUö GK @^êÂû^ _Zâ (prospectus) Rûeú Keû~ûG, \eLûÉ @ûjßû^ Keû~ûGGaõ @ûa�^ _Zâ Rûeú Keû~ûGö @ûùa\ê LûeRùe @ûùa\^ eûgò ùèÉKeû~ûGö @ûõgòK @ûa�^ iÚòZòùe @Zòeòq @ûùa\^ eûgòKê _ea�ðú @ûjßû^ eûgòMêWÿòKùeicûù~ûRòZ Keû~ûA_ûùeö

EY_Zâe ^òMðc^ aòbò^Ü Êeì_e ùjûA_ûùe ~ûjû ^òcÜùe \ò@ûMfû:

1. ^M\ @[ð aûa\ EY_Zâe ^òMðc^

2. ^M\ @[ð aýZúZ @^ý _âZò`k aûa\ EY_Zâe ^òMðc^

3. ij-_âZòbìZò eì_ùe EY_Zâe ^òMðc^

@]ôK«ê, EY_Zâe ^òMðc^ c¤ Gjò _âKûe ùjûA_ûùe

(i) iccìfýùe, (ii) _âòcòdcþùe Gaõ (iii) eòjûZòùe

^M\ @[ð aûa\ EY_Zâe ^òMðcê jòiûaelY C_Pûe

1. EY_Zâe ^M\ @[ð aûa\ iccìfýùe ^òMðc^:

^òcÜ Rûùa\û _âaòÁò cû^ Keû~òa:

(i) @ûùa\^ eûgòe _âû¯òùe

aýûuþ jòiûa \ûdú\ûZû EY_Zâ @ûùa\^ jòiûa

(EY_Zâ _ûAñ @ûùa\^ eûgò _âû¯ ùjfû)

(ii) EY_Zâ @ûùa\^ eûgòe ùiMêWÿòKe @ûa�^ùe EY_Zâ jòiûaKê iÚû^û«eY

EY_Zâ @ûùa\^ jòiûa \ûdú\ûZû EY_Zâ jòiûa

(@ûùa\^ eûgò EY_Zâe @ûa�^ùeEY_Zâ jòiûaKê iÚû^û«eòZ ùjfû)

EY_Zâe ò̂Mðc^



jòiûaelY gûÈ

Uò®Yú

325

(iii) @ûa�^ùe _âû_ý eûgò

EY_Zâ @ûa�^ jòiûa \ûdú\ûZû EY_Zâ jòiûa

(@ûa�^ eûgò _âû_ý KeûMfû)

(iv) @ûa�^ùe _âû_ý eûgò _âû¯ ùjfû

aýûuþ jòiûa \ûdú\ûZû EY_Zâ @ûa�^ jòiûa

(EY_Zâ @ûa�^ eûgòe _âû ò̄)

(v) _â[c I PìWÿû« @ûjßû^ KeûMfû

EY_Zâ _â[c I PìWÿû« @ûjßû^ jòiûa \ûdú\ûZû EY_Zâ jòiûa

(........... EY_Zâ C_ùe _â[c I PìWÿû« @ûjßû^eûgòe _âû_ý KeûMfû)

(vi) EY_Zâ _â[c I PìWÿû« @ûjßû^ eûgò _âû¯ ùjfû

aýûuþ jòiûa \ûdú\ûZû EY_Zâ _â[c I PìWÿû« @ûjßû^ jòiûa

(@ûjßû^ùe _âû_ý eûgòe _âû¯ò)

Uò®Yú : \êAUò @ûjßû^, @[ðûZþ _â[c @ûjßû^ I \ßòZúd @ûjßû^ Keû~ûA_ûùeöGjûe Rûùa\û _âaòÁò ùijò GKû_eò Keû~ûG ù~_eò _â[c I PìWÿû«@ûjßû^ _ûAñ Keû~ûGö

C\ûjeY 1

gûA^òwþ AŠò@û fòü 5,000 _âùZýK `100e 8% EY_Zâ ^òMðc^ Kùf ~ûjûe ù_÷V^òcÜ _âKûe ùjaûe [ôfû:

`20 @ûùa\^ùe

`30 @ûa�^ùe

`50 _â[c I PìWÿû« @ûjßû^ùe

icÉ EY_Zâ _ûAñ @ûùa\^ _Zâ còkòfû I @ûa�òZ ùjfûö icÉ @ûjßû^ eûgò ~[ûaò]ô_âû¯ ùjfûö Kµû^úe ajòùe @ûagýKúd Rûùa\û _âaòÁò Keö

EY_Zâe ò̂Mðc^



Uò®Yú

jòiûaelY gûÈ326

icû]û^:gûA^òwþ AŠò@û fòü

Rûùa\û _âaòÁò

ZûeòL aòaeY L:_é: \ûdú \ûZû_eòcûY _eòcûY

(`) (`)1. aýûuþ jòiûa \ûdú 1,00,000

\ûZû EY_Zâ @ûùa\^ jòiûa 1,00,000(5,000 EY_Zâ _ûAñ @ûùa\êûgò _âû¯ ùjfû)

2. EY_Zâ @ûùa\^ jòiûa \ûdú 1,00,000\ûZû 8% EY_Zâ jòiûa 1,00,000

(@ûùa\^ eûgòe @ûa�^ùe EY_ZâjòiûaKê iÚû^û«eY)

3. EY_Zâ @ûa�^ jòiûa \ûdú 1,50,000\ûZû 8% EY_Zâ jòiûa 1,50,000

(5,000 EY_Zâ C_ùe EY_Zâ _âZò `30

ùfLûGñ @ûa�^ eûgòe _âû_ý)

4. aýûuþ jòiûa \ûdú 1,50,000\ûZû EY_Zâ @ûa�^ jòiûa 1,50,000

(@ûa�^ eûgò _âû¯ ùjfû)

5. EY_Zâ _â[c I PìWÿû« @ûjßû^ jòiûa \ûdú 2,50,000\ûZû 8% EY_Zâ jòiûa 2,50,000

(EY_Zâ _âZò `50 ùfLûGñ EY_Zâ _â[cI PìWÿû« @ûjßû^ eûgòe _âû_ý KeûMfû)

6. aýûuþ jòiûa \ûdú 2,50,000\ûZû EY_Zâ _â[c I PìWÿû« @ûjßû^ jòiûa 2,50,000

(EY_Zâ _â[c I PìWÿû« @ûjßû^ eûgòe _âû ò̄)

@]ô-@bò\û^ (Over-subscription)

~\ò Kµû^ú @bò\û^ _ûAñ _âÉûa eLô[ôaû EY_Zâe iõLýûVûeê @]ôK iõLýK EY_Zâ_ûAñ \eLûÉ MâjY Kùe, ùZùa GjûKê @]ô-@bò\û^ Kêjû~ûGö GVûùe _âû¯ @Zòeòq@ûùa\^ eûgòe ^òcÜ C_Pûe ùjûA_ûùe:

(K) @Zòeòq iõLýK @ûùa\^ _ZâMêWÿòKê iµì‰ð LûeR Keò @Zòeòq @ûùa\ê icê\ûdeûgò ùèÉ Keò\ò@û~ûGö

EY_Zâe ò̂Mðc^



jòiûaelY gûÈ

Uò®Yú

327

(L) @Zòeòq @ûùa\^ eûgò iµì‰ð bûùa @ûa�^ I @ûjßû^ùe _âû_ý eûgò aûa\ùeicûù~ûRòZ Keò \ò@û~ûGö

@ûõgòK @ûa�^ ùlZâùe @Zòeòq eûgò @ûa�^ùe _âû_ý eûgò aûa\ùe icûù~ûR^Keû~ûG Gaõ @agòÁ eûgò ùèÉ Keò\ò@û~ûGöC_ùeûq ùlZâMêWÿòKùe Rûùa\û _âaòÁò ^òcÜ _âKûe ùja:eûgòe ùèÉ _ûAñ ~\ò @ûùa\^ _Zâ LûeR Keû~ûG

EY_Zâ @ûùa\^ jòiûa \ûdú\ûZû aýûuþ jòiûa

(LûeR ùjûA[ôaû \eLûÉ aûa\ eûgòe ùèÉ)@Zòeòq @ûùa\^ eûgòe @ûa�^ùe _âû_ý eûgò aûa\ùe icûù~ûR^

EY_Zâ @ûùa\^ jòiûa \ûdú\ûZû EY_Zâ @ûa�^ jòiûa

(@Zòeòq @ûùa\^ eûgòe icûù~ûR^)C\ûjeY 2Gaòiò fòü _âùZýK `100e 50,000, 10% EY_Zâ ^òMðc^ Kùf ~ûjûe ù_÷V [ôfû:`40 @ûùa\^ùe I `60 @ûa�^ùeö 6,000 EY_Zâ _ûAñ \eLûÉ _âû¯ ùjfûö 500EY_Zâ _ûAñ @ûùa\Ku ^òKUKê lcûbòlû _Zâ _VûMfû I Uuû ùèÉ KeûMfûö@agòÁ @ûùa\Kuê @û^ê_ûZòK @ûa�^ KeûMfûö @]ô-@bò\ûê eûgòKê @ûa�^ùe_âû_ý eûgò aûa\ icûù~ûR^ KeûMfûö icÉ Uuû ~[ûaò]ô _âû¯ ùjfûöKµû^úe ajòùe C_ùeûq ù^Yù\Y _ûAñ Rûùa\û _âaòÁò Keöicû]û^:

Rûùa\û _âaòÁòZûeòL aòaeY L:_é: \ûdú \ûZû

_eòcûY _eòcûY(`) (`)

1. aýûuþ jòiûa \ûdú 2,40,000\ûZû EY_Zâ @ûùa\^ jòiûa 2,40,000

(6,000 EY_Zâ _ûAñ EY_Zâ _âZò `40jûeùe @ûùa\^ eûgò _âû¯ ùjfû)

2. EY_Zâ @ûùa\^ jòiûa \ûdú 2,40,000\ûZû 10% EY_Zâ jòiûa 2,00,000\ûZû aýûuþ jòiûa 20,000\ûZû EY_Zâ @ûa�^ jòiûa 20,000

(5,000 EY_Zâe @ûùa\^ eûgòùiMêWÿòKe @ûa�^ùe EY_Zâ jòiûaKêiÚû^û«eòZ ùjfû, 500 EY_Zâe @ûùa\êûgò ùèÉ ùjfû I @agòÁ 500 EY_Zâe@ûùa\^ eûgòe @ûa�^ aûa\ùeicûù~ûRòZ ùjfû)

EY_Zâe ò̂Mðc^



Uò®Yú

jòiûaelY gûÈ328

3. EY_Zâ @ûa�^ jòiûa \ûdú 3,00,000\ûZû 10% EY_Zâ jòiûa 3,00,000

(5,000 EY_Zâ C_ùe EY_Zâ _âZò `60jûeùe @ûa�^ eûgòe _âû_ý ùjfû)


(@ûa�^ eûgò _âû¯ ùjfû)


I. aòbò̂ Ü Êeì_ ù~Cñ[ôùe EY_ZâMêWÿòKe ^òMðc^ Keû~ûA_ûùe ùiMêWÿòK ùfL:(i) .................................................................................(ii) .................................................................................(iii) .................................................................................

II. GK Kµû^ú _âùZýK `100e 10,000, 10% EY_Zâe ^òMðc^ Kfûö \eLûÉijòZ EY_Zâ _âZò `30 jòiûaùe ù_÷V ùjaûe [ôfûö 12,000 EY_Zâ _ûAñ\eLûÉ _âû¯ ùjfûö Kµû^ú @Zòeòq @ûùa\^ eûgò, @[ðûZþ `60,000 (2,000X `30)Kê K’Y Keòa?(K) ....................................................................................(L) .....................................................................................

26.3 EY_ZâMêWÿòKe _âòcòdcþùe I eòjûZòùe ^òMðc^

EY_ZâMêWÿòK _âòcòdcþùe ò̂MðcòZ ùjûAQò ùaûfò Kêjû~òa ~\ò ùiMêWÿòK ^ûcûuòZ (cê\âòZ)cìfýVûeê @]ôK cìfýùe ^òMðcòZ ùjûA[ûGö C\ûjeY Êeì_, GK `100e EY_Zâ`110ùe ^òMðc^ Keòaûö Gjò `10e @Zòeòq eûgò _âòcòdcþe eûgò @ùUö EY_Zâe^òMðc^ùe _âû¯ _âòcòdcþKê Kµû^ú @ûA^þ, 1956e ]ûeû 78 @^êiûùe ‘_âZòbìZò _âòcòdcþjòiûa’Kê \ûZû Keò \ò@û~ûGöRûùa\û _âaòÁò ^òcÜ cùZ ùja:

EY_Zâ @ûa�^ jòiûa \ûdú\ûZû EY_Zâ jòiûa\ûZû _âZòbìZò _âòcòdcþ jòiûa

(@ûa�^ùe `..............e _âòcòdcþ ijòZ eûgòe _âû_ý)C\ûjeY 3

GK Kµû^ú 5,000 gùj Uuò@û 10% EY_Zâ 20% _âòcòdcþùe ^òMðc^ Kùf ~ûjûeù_÷V ùjfû `60 @ûùa\^ùe I `60 (_âòcòdcþKê cògûA) @ûa�^ùeö

EY_Zâe ò̂Mðc^



jòiûaelY gûÈ

Uò®Yú

329

icÉ EY_Zâe @bò\û^ @ûiòfû Gaõ Uuû ~[û icdùe _âû_^Z ùjfûö Rûùa\_âaòÁò Keöicû]û^:



1. aýûuþ jòiûa \ûdú 3,00,000\ûZû EY_Zâ @ûùa\^ jòiûa 3,00,000

(@ûùa\^ eûgò _âû¯ ùjfû)2. EY_Zâ @ûùa\^ jòiûa \ûdú 3,00,000

\ûZû 10% EY_Zâ jòiûa 3,00,000(@ûùa\^ eûgò EY_Zâ jòiûaKêiÚû^û«eòZ ùjfû)

3. EY_Zâ @ûa�^ jòiûa \ûdú 3,00,000\ûZû 10% EY_Zâ jòiûa 2,00,000\ûZû _âZòbìZò _âòcòdcþ jòiûa 1,00,000

(@ûa�^ùe _âòcòdcþ ijòZ eûgò _âû_ý ùjfû)4. aýûuþ jòiûa \ûdú 3,00,000

\ûZû EY_Zâ @ûa�^ jòiûa 3,00,000(@ûa�^ eûgò _âû¯ ùjfû)

eòjûZòùe EY_Zâe ò̂Mðc^

ù~ùZùaùk EY_Zâ Zû’e ^ûcûuòZ cìfýVûeê Kcþ cìfýùe ^òMðc^ Keû~ûG,ùiùZùaùk Gjû eòjûZòùe ^òMðcòZ ùjûA[ôaû Kêjû~ûGö C\ûjeY Êeì_, _âùZýK`100e EY_ZâKê EY_Zâ _âZò `90 \eùe ^òMðc^ Keòaûö Kµû^ú @ûA^þ, 1956ùeeòjûZòùe EY_Zâe ò̂Mðc^ _ûAñ ùKøYiò i�ðe CùfäL û̂jó, ù~_eò eòjûZòùe @õg_Zâe^òMðc^ _ûAñ @Qòö Kò«ê EY_Zâe Gjò_eò ^òMðc^ _ûAñ Kµû^úe @ûbý«eúY^òdcûakúùe _âûa]û^ ejòaû CPòZö

eòjûZòùe EY_Zâe ^òMðc^ _ûAñ Rûùa\û _âaòÁò (@ûa�^ icdùe)

EY_Zâ @ûa�^ jòiûa \ûdúEY_Zâe ^òMðc^ùe eòjûZò jòiûa \ûdú

\ûZû EY_Zâ jòiûa(@ûa�^ eûgò _âû_ý ùjfûö eòjûZòe_eòcûY EY_Zâ _âZò `.............. jûeùe @ùU)

EY_Zâe ò̂Mðc^



Uò®Yú

jòiûaelY gûÈ330

C\ûjeY 4GK Kµû^ú _âùZýK 100 Uuò@û 2,000, 9% EY_Zâ 10% eòjûZòùe ^òMðc^ Kùf~ûjûe ù_÷V Gjò_eò: `40 @ûùa\^ùe I `50 @ûa�^ùeö @ûagýKúd Rûùa\û _âaòÁòKeöicû]û^:



1. aýûuþ jòiûa \ûdú 80,000\ûZû EY_Zâ @ûùa\^ jòiûa 80,000

(@ûùa\^ eûgò _âû¯ ùjfû)2. EY_Zâ @ûùa\^ jòiûa \ûdú 80,000

\ûZû 9% EY_Zâ jòiûa 80,000(@ûùa\^ eûgò EY_Zâ jòiûaKêiÚû^û«eòZ ùjfû)

3. EY_Zâ @ûa�^ jòiûa \ûdú 1,00,000EY_Zâ eòjûZò jòiûa \ûdú 20,000

\ûZû 9% EY_Zâ jòiûa 1,20,000(EY_Zâ _âZò `10e eòjûZò ijòZ@ûa�^ùe eûgò _âû_ý)


(@ûa�^ eûgòe _âû¯ò)

^M\ @[ð aýZúZ @^ý _âZò̀ k aûa\ EY_Zâe ò̂Mðc^ (Issue of debenturesfor consideration other than cash)ù~ùZùaùk GK Kµû^ú ùKøYiò _eòiµ�ò Kâd Kùe Gaõ Gjò Kâd aûa\ ù_÷VÊeì_ aòùKâZûuê EY_Zâe ò̂Mðc^ Kùe, GjûKê @[ð aýZúZ @^ý _âZò̀ k _ûAñ EY_Zâe^òMðc^ Kêjû~ûGö aòùKâZûuê EY_Zâe ^òMðc^ iccìfýùe, _âòcòdcþùe Kò́ û eòjûZòùeKeû~ûA_ûùeöjòiûaelY C_Pûe :1. _eòiµ�òe Kâd

aòaò] _eòiµ�ò jòiûa \ûdú(_âùZýK @fMû @fMû)

\ûZû aòùKâZûu jòiûa(_eòiµ�òe Kâd)

EY_Zâe ò̂Mðc^



jòiûaelY gûÈ

Uò®Yú

331

2. EY_Zâe @ûa�^

(i) iccìfýùe

aòùKâZûu jòiûa \ûdú\ûZû EY jòiûa

(aòùKâZûuê iccìfýùe EY_Zâe ^òMðc^)

(ii) eòjûZòùe

aòùKâZûu jòiûa \ûdúEY_Zâ eòjûZò jòiûa \ûdú

\ûZû EY_Zâ jòiûa(aòùKâZûuê EY_Zâ _âZò `..............eòjûZòùe EY_Zâe ^òMðc^)

(iii) _âòcòdcþùe

aòùKâZûu jòiûa \ûdú\ûZû EY_Zâ jòiûa\ûZû _âZòbìZò _âòcòdcþ jòiûa

(aòùKâZûuê EY_Zâ _âZò `.............._âòcòdcþùe EY_Zâe ^òMðc^)

C\ûjeY 5

Gcþ. aò. AùfùKÖâû^òKè fòü `1,98,000e GK ~ª_ûZò KòYòfû Gaõ aòùKâZûuê 100

Uuò@û 9% EY_Zâ ^òMðc^ Kfûö

Rûùa\û _âaòÁò Ke ~\ò EY_ZâMêWÿòK:

(K) iccìfýùe ^òMðcòZ ùjûA[ôfû

(L) `10e _âòcòdcþùe ^òMðcòZ ùjûA[ôfû

(M) `10e eòjûZòùe ^òMðcòZ ùjûA[ôfû

icû]û^:Rûùa\û _âaòÁò


(`) (`)~ª_ûZò jòiûa \ûdú 1,98,000

\ûZû aòùKâZûu jòiûa 1,98,000

(~ª_ûZò Kâd KeûMfû)

EY_Zâe ò̂Mðc^



Uò®Yú

jòiûaelY gûÈ332

(K) aòùKâZûu jòiûa \ûdú 1,98,000\ûZû 9% EY_Zâ jòiûa 1,98,000

(1980 _âùZýK `100 EY_Zâiccìfýùe ^òMðcòZ ùjfû)

(L) aòùKâZûu jòiûa \ûdú 1,98,000\ûZû 9% EY_Zâ jòiûa 1,80,000\ûZû _âZòbìZò _âòcòdcþ jòiûa 18,000

(1,800(1) EY_Zâ _âùZýK `10 _âòcòdcþùe^òMðcòZ ùjfû)

(M) aòùKâZûu jòiûa \ûdú 1,98,000EY_Zâ ^òMðc^ùe eòjûZò jòiûa \ûdú 22,000

\ûZû 9% EY_Zâ jòiûa 2,20,000(2,200(2) Uò 100 Uuò@û 9% EY_Zâ_âùZýK `10 eòjûZòùe ^òMðcòZ ùjfû)

Kû~ðýKûeú Uò®Yú :

(1) ù\d eûgò = `1,98,000

_âòcòdcþ `10 cògûA EY_Zâe cìfý = `110

^òMðc^ Keû~òaûKê [ôaû EY_Zâe iõLýû = `110

1,98,000 = `1,800

EY_Zâe eûgò (^ûcûuòZ cìfý) = `1,800 X 100 = `1,80,000

_âZòbìZò _âòcòdcþ eûgò = `1,800 X 10 = `18,000

(2) aòùKâZûuê ù\d eûgò = `1,98,000

`10 eòjûZòùe _âZò EY_Zâe cìfý = `90

^òMðc^ Keû~òaûKê [ôaû EY_Zâe iõLýû = ` 90000,98,1 = `2,200

EY_Zâe eûgò (^ûcûuòZ cìfý) = `2,200 ¨ `100 = `2,20,000

EY_Zâe ^òMðc^ùe eòjûZò = `2,200 ¨ `10 = `22,000

EY_ZâMêWÿòKe _eòùgû]^ ij RWÿòZ i�ðûakú @û]ûeùe ^òMðc^Rûùa\û _âaòÁò

(i) iccìfýùe ^òMðc^ Gaõ iccìfýùe _eòùgû]^údaýûuþ jòiûa \ûdú

\ûZû EY_Zâ jòiûa(.........Uuò@û EY_Zâe icìfýùe ^òMðc^)

EY_Zâe ò̂Mðc^



jòiûaelY gûÈ

Uò®Yú

333

(ii) eòjûZòùe ^òMðc^ Gaõ iccìfýùe _eòùgû]^úd

aýûuþ jòiûa \ûdúEY_Zâ ^òMðc^ùe eòjûZò jòiûa \ûdú

\ûZû EY_Zâ jòiûa(.........Uuò@û EY_Zâe `..........eòjûZòùe ^òMðc^)

(iii) _âòcòdcþùe ^òMðc^ Gaõ iccìfýùe _eòùgû]^úd

aýûuþ jòiûa \ûdú\ûZû EY_Zâ jòiûa\ûZû _âZòbìZò _âòcòdcþ jòiûa

(.......Uò.........Uuò@û EY_Zâe `........_âòcòdcþùe ^òMðc^)

(iv) iccìfýùe ^òMðc^ Gaõ _âòcòdcþùe _eòùgû]^úd

aýûuþ jòiûa \ûdúEY_Zâe ^òMðc^ùe lZò jòiûa \ûdú

\ûZû EY_Zâ jòiûa\ûZû EY_Zâe _eòùgû]^ùe _âòcòdcþ jòiûa

(.......Uò.........Uuò@û EY_Zâe ^òMðc^ ~ûjû`........_âòcòdcþùe _eòùgû]^úd)

(v) eòjûZòùe ^òMðc^ Gaõ _âòcòdcþùe _eòùgû]^úd

aýûuþ jòiûa \ûdúEY_Zâe ^òMðc^ùe eòjûZò jòiûa \ûdúEY_Zâe ^òMðc^ùe lZò jòiûa \ûdú

\ûZû EY_Zâ jòiûa\ûZû EY_Zâe _eòùgû]^ùe _âòcòdcþ jòiûa

(.......Uò.........Uuò@û EY_Zâe `........ eòjûZòùe^òMðc^ ~ûjû `........_âòcòdcþùe _eòùgû]^úd)

C\ûjeY 6

~\ò 200Uò 500 Uuò@û EY_Zâ ^òcÜcùZ ò̂MðcòZ ùjûAQò, ùZùa Rûùa\û _âaòÁò Ke:

(i) `500 ùe ^òMðcòZ; `500 ùe _eòùgû]^úd(ii) `450 ùe ^òMðcòZ; `500 ùe _eòùgû]^úd(iii) `550 ùe ^òMðcòZ; `500 ùe _eòùgû]^úd(iv) `500 ùe ^òMðcòZ; `550 ùe _eòùgû]^úd(v) `450 ùe ^òMðcòZ; `550 ùe _eòùgû]^úd

EY_Zâe ò̂Mðc^



Uò®Yú

jòiûaelY gûÈ334

icû]û^:Rûùa\û _âaòÁò


(`) (`)(i) aýûuþ jòiûa \ûdú 1,00,000

\ûZû EY_Zâ jòiûa 1,00,000(_âùZýK `500e 200

EY_Zâe iccìfýùe ^òMðc^)(ii) aýûuþ jòiûa \ûdú 90,000

EY_Zâ ^òMðc^ùe eòjûZò jòiûa \ûdú 10,000\ûZû EY_Zâ jòiûa 1,00,000

(_âùZýK `500e 200 EY_Zâe`450ùe ^òMðc^)

(iii) aýûuþ jòiûa \ûdú 1,10,000\ûZû EY_Zâ jòiûa 1,00,000\ûZû _âZòbìZò _âòcòdcþ jòiûa 10,000

(_âùZýK `500e 200 EY_Zâe`550ùe ^òMðc^)

(iv) aýûuþ jòiûa \ûdú 1,00,000EY_Zâ ^òMðc^ùe lZò jòiûa \ûdú 10,000

\ûZû EY_Zâ jòiûa 1,00,000\ûZû EY_Zâe _eòùgû]^ùe _âòcòdcþ jòiûa 10,000

(_âùZýK `500e 200 EY_Zâe`500ùe ^òMðc^, `550 ùe _eòùgû]^úd)

(v) aýûuþ jòiûa \ûdú 90,000EY_Zâ ^òMðc^ùe lZò jòiûa \ûdú 10,000EY_Zâ ^òMðc^ùe eòjûZò jòiûa \ûdú 10,000

\ûZû EY_Zâ jòiûa 1,00,000\ûZû EY_Zâe _eòùgû]^ùe _âòcòdcþ jòiûa 10,000

(200Uò _âùZýK `500e EY_Zâe `450 ùe^òMðc^, `550 ùe _eòùgû]^úd)


I. GK Kµû^ú `3,15,000e GK ùKûVû KòYòfû Gaõ G aûa\ _âùZýK 100Uuò@û 10% EY_Zâ 5% _âòcòdcþùe ^òMðc^ Kfûö @ûagýK:(i) aòùKâZûuê ^òMðcòZ ùjûA[ôaû EY_Zâe iõLýû jòiûa Ke(ii) C_ùeûq ^òMðc^e Rûùa\û _âaòÁò Keö

EY_Zâe ò̂Mðc^



jòiûaelY gûÈ

Uò®Yú

335

II. C_~êq g±/g±ûakú, iõLýû/iõLýû icìj \ßûeû gì^ýiÚû^ _ìeY Ke:(i) ùMûUòG 100 Uuò@û cê\âòZ cìfýe 10% EY_Zâ `90ùe ò̂MðcòZ ùjûAQòö

Gjû .............ùe ^òMðcòZ ùjûA[ôaû Kêjû~ûGö(ii) ùMûUòG 100 Uuò@û cê\âòZ cìfýe 9% EY_Zâ `120ùe ò̂MðcòZ ùjûAQòö

Gjû ............ùe ^òMðcòZ ùjûA[ôaû Kêjû~ûGö(iii) 100Uò 100 Uuò@û 8% EY_Zâ RùY aòùKâZûuê iõ~ª Kâd aûa\ùe

ò̂MðcòZ ùjûAQòö GVûùe EY_ZâMêWÿòK ................. ò̂MðcòZ ùjûA[ôaûKêjû~ûGö

(iv) GK Kµû^ú Zû’e EY_ZâKê eòjûZòùe ò̂Mðc^ Keò_ûeòa ~\ò G i´§ùeZû’e ...................ùe _âûa]û^ Keû~ûAQòö

26.4 ij-_âZòbìZò (collateral security) eì_ùe EY_Zâe ^òMðcîj-_âZòbìZòe @[ð cêLý _âZòbìZò ijòZ _â\� @Zòeòq ijûdK _âZòbìZòö Gjû GK ijûdKaû \ßòZúdK _âZòbìZò @ùUö ù~ùZùaùk ùMûUòG Kµû^ú aýûuþ Kò́ û ùKøYiò @û[ôðK@ ê̂Âûêê EY ^òG, ùiùZùaùk Gjû \ßòZúdK _âZòbìZò eì_ùe ^òRe EY_Zâ^òMðc^Keò_ûùe ~ûjûKò cêLý _âZòbìZòe @Zòeòq @ùUö EY_Zâe Gjòbkò ^òMðc^Kê ‘ij-_âZòbìZò eì_ùe EY_Zâe ^òMðc^’ Kêjû~ûGö EY\ûZûue Gjò EY_Zâ C_e ùKakùiùZùaùk @]ôKûe ùja ù~ùZùaùk Kµû^ú EY eûgò ù_÷V KeòaûKê @ic[ðùja Z[û cêLý _âZòbìZò ^òüùgh (_ì‰ð C_ù~ûM) ùjûA iûeò[ôaö ~\ò Gjò @]ôKûeeC_ù~ûM Keòaû @ûagýK _ùWÿ̂ ûjó ùZùa EY_ZâMêWÿòK Kµû^úKê ùèÉ Keò \ò@û~òaöij-_âZòbìZò eì_ùe ò̂MðcòZ ùjûA[ôaû EY_Zâ C_ùe iê] \ò@û~ûG ^ûjó KûeY Kµû^úEY C_ùe iê] ù\C@QòöKµû^úe jòiûa ajòùe ij-_âZòbìZò eì_ùe EY_Zâe ^òMðc^Kê \êA C_ûdùe \gðûAùjaö(i) Kµû^úe jòiûa ajòùe Rûùa\û _âaòÁò Keû~òa ^ûjóöEY_Zâ ij-_âZòbìZò eì_ùe ^òMðcòZ ùjûAQòö Gjò Z[ý i´kòZ GK Uò®Yú C\þaé�_Zâe \ûd _ûgßðùe ‘iêelòZ EY I @Mâúc’ gúhðKùe \ò@û~ûGö

............ ùKû. fòüe C\þaé� aòaeY_ê¬ò I \ûd _eòcûY _eòiµ�ò _eòcûY

(`) (`)iêelòZ EY I @MâúcEY_Zâ (EY_Zâ _âZò `.........e ........EY_Zâ ij-_âZòbìZò eì_ùe ^òMðcòZ ùjfû)EY(`........e.........EY_Zâ\ßûeû iêelòZ ~ûjûij-_âZòbìZò eì_ùe ^òMðcòZ ùjfû)

EY_Zâe ò̂Mðc^



Uò®Yú

jòiûaelY gûÈ336

(II) Kµû^úe jòiûa ajòùe Rûùa\û _âaòÁò Keû~òaEY_Zâe ij-_âZòbìZò eì_ùe ^òMðc^ _ûAñ Rûùa\û _âaòÁò Keû~ûGö EY_Zâ iõgdjòiûa (Debenture Suspense A/c)Kê \ûdú Keû~ûG KûeY Gjò ^òMðc^ aûa\ùKøYiò @[ð _âû¯ ùjûA ^[ûGö^òcÜ Rûùa\û _âaòÁò Keû~òa :

EY_Zâ iõgd jòiûa \ûdú\ûZû EY_Zâ jòiûa

(_âùZýK `...........e........... EY_Zâ ij-_âZòbìZòeì_ùe ...........uê ^òMðc^ KeûMfû)

EY_Zâ ^òMðc^ Keò[ôaû Kµû^úe C\þaé� _Zâùe GjûKê ^òcÜ _âKûe \gðû~òaö............ ùKû. fòüe C\þaé� _Zâ

_ê¬ò I \ûd _eòcûY _eòiµ�ò _eòcûY(`) (`)

EY_Zâ aýûuþ(_âùZýK `.........e........ EY_Zâ EY_Zâ iõgd jòiûaij-_âZòbìZò eì_ùe ^òMðcòZ ùjfû, (EY _ûAñ ij-_âZòbìZò_lû«e @^êiûùe) eì_ùe EY_Zâ ^òMðcòZ

ùjfû, _lû«e @^êiûùe)EY

C\ûjeY 7

ÄûA eùKUòwþ Kµû^ú fòü aýûuþeê `5,00,000e GK EY ù^A[ôùf I ùi aûa\ùeaýûuþKê 6,000Uò 100 Uuò@û 10% EY_Zâ ij-_âZòbìZò eì_ùe ò̂Mðc^ Kùfö Kµû^úeajòùe EY_Zâe ^òMðc^ fò_òa¡ Ke I Kµû^úe C\þaé� _âZâùe ^òMðcòZ EY_ZâKê\gðû@öicû]û^:(i) Rûùa\û _âaòÁòe @ûagýK ^ûjóö

ÄûA eùKUòwþ Kµû^ú fòüe (_âûiwòK) C\þaé� _Zâ


iêelòZ EY Pk«ò _eòiµ�ò Z[ûaýûuþ EY 5,00,000 EY I @Mâúc(ij-_âZòbìZò eì_ùe ^òMðcòZ aýûuþùe @[ð 5,00,000

6,000Uò 100 Uuò@û 10%

EY_Zâ \ßûeû iêelòZ)

(ii) Rûùa\û

EY_Zâe ò̂Mðc^



jòiûaelY gûÈ

Uò®Yú

337


(`) (`)EY_Zâ iõgd jòiûa \ûdú 6,00,000

\ûZû EY_Zâ jòiûa 6,00,000

(6,000Uò 100 Uuò@û 10% EY_Zâij-_âZòbìZò eì_ùe aýûuþKê ^òMðcòZùjfû)

ÄûA eùKUòwþ Kµû^ú fòüe (_âûiwòK) C\þaé� _Zâ


iêelòZ EY Pk«ò _eòiµ�òaýûuþ EY 5,00,000 aýûuþùe @[ð 5,00,000EY_Zâ aòaò] Lyð(6,000Uò 100 Uuò@û 10% EY_Zâ EY_Zâ iõgd jòiûa 6,00,000ij-_âZòbìZò eì_ùe aýûuþKê ^òMðcòZ) (6,000Uò 100 Uuò@û 10%

EY_Zâ ij-_âZòbìZòeì_ùe aýûuþKê ^òMðcòZ,_lû«e @^êiûùe)


GK aû GKû]ôK g±ùe ^òcÜ _âgÜMêWÿòKe C�e \ò@:(i) ùijò _âZòbìZòe ^ûc ùfL ~ûjû cêLý _âZòbìZòe @Zòeòq ^òMðcòZ jêGö(ii) ij-_âZòbìZò eì_ùe EY_Zâe ^òMðc^ùe Kµû^úe ajòùe Rûùa\û _âaòÁò

Kfûùaùk ùKCñ jòiûaKê \ûdú Keû~ûG?(iii) ij-_âZòbìZò eì_ùe EY_Zâe ^òMðc^ Keê[ôaû GK Kµû^úe C\þaé� _Zâe

ùKCñ _ûgßðùe ‘EY_Zâ iõgd jòiûa’ ùfLû~ûG?(iv) GK Kµû^ú ùKùZùaùk ij-_âZòbìZò eì_ùe EY_Zâe ^òMðc^ Kùe?26.5 EY_Zâe ^òMðc^ùe eòjûZò Gaõ EY_Zâe ò̂Mðc^ùe lZò~\ò Kµû^ú eòjûZòùe EY_Zâe ^òMðc^ Kùe, ùZùa eòjûZòe ùcûU eûgòKê Kµû^úefûb I lZò jòiûaùe ùijò jòiûaelY ahðùe _âbûe (charge) Keû~ûG ^ûjó, ù~Cñahð Gjò eòjûZò \ò@û ~ûA[ûGö Gjò eòjûZòe _eòcûY ajêZ @]ôK ùjûA[ûG GaõKµû^ú EY_Zâ ^òMðc^ \ßûeû _ûA[ôaû EYeê KòQò iõLýK ahð ]eò fûb _ûA[ûGöùZYê eòjûZò eûgòe KòQò bûM _âZòahð @afòL^ Keû~ûGö iû]ûeYZü GjûKê iµéqEY_Zâe _eòùgû]^ _ìaðeê @afòL^ Keò \ò@û~ûGö

EY_Zâe ò̂Mðc^



Uò®Yú

jòiûaelY gûÈ338

ù~ùjZê EY_Zâe ^òMðc^ùe eòjûZòe eûgòKê GK _ê¬òMZ lZò eì_ùe ]eû~ûG Gjûe@afòL^ ùjûA ^[ôaû eûgòKê Kµû^úe C\þaé� _Zâe _eòiµ�ò _ûgßðùe ‘aòaò] Lyð’gúhðKùe iµì‰ð @afòL^ ^ ùjaû _~ðý« ùfLû~ûGö

EY_Zâùe eòjûZòe eûgòKê \êA C_ûdùe @afòL^ Keû~ûA_ûùe :

1. icÉ EY_Zâ GK ^òŸòðÁ @a]ô _ùe _eòùgû]^ Keû~òaö

ù~ùZùaùk EY_ZâMêWÿòK GK ò̂ŸòðÁ @a]ô _ùe _eòùgû] Keòaûe [ûG, ùiùZùaùkeòjûZòe eûgòKê EY_Zâe ò̂Mðc^ I ùiMêWÿòKe _eòùgû]^ c¤ùe @«bêðq [ôaû ahðMêWÿòKc¤ùe icû^ bûaùe aû�ò \ò@û~ûGö _âùZýK ahð EY_Zâe ò̂Mðc^ùe eòjûZòe ù~Cñ_eòcûY eûgò @afòLôZ ùja Zûjû Gjò_eò MY^û (jòiûa) Keû~ûG:

eòjûZòe eûgò ~ûjû _âZòahð @afòLôZ ùja = eòjûZòe ùcûU eûgòahðMêWÿòKe iõLýû

C\ûjeY 8

GK Kµû^ú 1,000 Uuò@û EY_Zâ 10% eòjûZòùe 5 ahð _ûAñ ^òMðc^ Kfû, @[ðûZþ 5ahð_ùe _eòùgû]ôZ ùjaö _âZò ahðùe @afòLôZ ùjaûKê [ôaû eòjûZòe eûgò MY^ûKe I EY_Zâe ^òMðc^ùe eòjûZò jòiûa _âÉêZ Keö

icû]û^:

eòjûZòe _eòcûY (eûgò) = 10010)000,1`000,1( XX = `1,00,000

eûgò ~ûjû _âZòahð @afòLôZ ùja = 5000,00,1 = `20,000

jòiûaelY C_Pûe

_âZòahð EY_Zâ eòjûZò @afòL^ Keòaû _ûAñ Rûùa\û _âaòÁò

\ûdú \ûZû

fûb I lZò jòiûa \ûdú 20,000

\ûZû EY_Zâe ^òMðc^ùe eòjûZò jiòûa 20,000

(EY_Zâe ^òMðc^ùe eòjûZòe eûgò @afòLôZ ùjfû)

EY_Zâe ^òMðc^ùe eòjûZò jòiûa, eòjûZòe eûgò iµì‰ð @afòL^ ùjaû _~ðý« ^òcÜ_âKûeùe \gðûMfû:

`

EY_Zâe ò̂Mðc^



jòiûaelY gûÈ

Uò®Yú

339

EY_Zâe ò̂Mðc^ùe eòjûZò jòiûa

\ûdú \ûZûZûeòL aòaeY _eòcûY ZûeòL aòaeY _eòcûY

` `

_â[cahð _â[c ahðRû^ê@ûeú1 EY_Zâ jòiûa 1,00,000 Wòùié31 fûb I lZò jòiûa 20,000

Wòùié31 akKû ^ò/^ò 80,000

1,00,000 1,00,000

\ßòZúdahð \ßòZúd ahðRû^ê@ûeú1 akKû ^ò/@ 80,000 Wòùié31 fûb I lZò jòiûa 20,000


80,000 80,000

ZéZúdahð ZéZúd ahðRû^ê@ûeú1 akKû ^ò/@ 60,000 Wòùié31 fûb I lZò jòiûa 20,000


60,000 60,000

PZê[ðahð PZê[ð ahðRû^ê@ûeú1 akKû ^ò/@ 40,000 Wòùié31 fûb I lZò jòiûa 20,000


40,000 40,000

_�cahð _�c ahðRû^ê@ûeú1 akKû ^ò/@ 20,000 Wòùié31 fûb I lZò jòiûa 20,000

20,000 20,000

2. EY_ZâMêWÿòKe KòÉòùe _eòùgû]^ Keû~ûG

EY_ZâMêWÿòK GK ^òŸòðÁ @a]ôùe KòÉò @ûKûeùe c¤ _eòùgû]^ Keû~ûA _ûùeöGjò ùlZâùe _âZòahð _eòùgû]ôZ ùjC[ôaû EY_Zâ eûgòe icû ê̂_ûZùe EY_Zâ eòjûZòeeûgò @aùfL^ Keû~òaö

C\ûjeY 9

GK Kµû^ú _âùZýK 1,000 Uuò@û 3,000 9% EY_Zâ 10% eòjûZòùe ^òMðc^ KeòQòö~\ò EY_ZâMêWÿòK _û�Uò icû^ aûhòðK KòÉòùe _eòùgû]^ Keû~òa, ùZùa _âùZýKahð EY_Zâ ^òMðc^ùe eòjûZò eûgòe ùKùZ ùfLûGñ @afòLôZ ùja Zûjû jòiûa KeGaõ ‘EY_Zâe ^òMðc^ùe eòjûZò jòiûa’ _âÉêZ Keö

EY_Zâe ò̂Mðc^



Uò®Yú

jòiûaelY gûÈ340

icû]û^:

EY_Zâe ^òMðc^ùe eòjûZò eûgòe jòiûa

EY_Zâ ^òMðc^ùe ùcûU eòjûZò eûgò = 10010)000,1000,3( XX = `3,00,000

ahð icû¯ò EY_Zâe aùKdû @^ê_ûZ @afòLôZ ùjaûKê [ôaûeûgò eòjûZòe eûgò` ` `

_â[c 30,00,000 5 3,00,00 ¨ 155 = 1,00,000

\ßòZúd 24,00,000 4 3,00,00 ¨ 154 = 80,000

ZéZúd 18,00,000 3 3,00,00 ¨ 153 = 60,000

PZê[ð 12,00,000 2 3,00,00 ¨ 152 = 40,000

_�c 6,00,000 1 3,00,00 ¨ 151 = 20,000

15

Rûùa\û _âaòÁò\ûdú \ûZû

_â[c ahð fûb I lZò jòiûa \ûdú 1,00,000

\ûZû EY_Zâ eòjûZò jòiûa 1,00,000

(EY_Zâe ^òMðc^ùe eòjûZò @afòLôZ ùjfû)ùijò_eò _âùZýK ahð iµéq eòjûZò eûgò ijòZ icû^ _âaòÁò ùjaöEY_Zâe ^òMðc^ùe eòjûZò jòiûa eòjûZòe eûgò iµì‰ð @afòLôZ ùjaû _~ðý¯ ^òcÜcùZ \gðû~òa:

EY_Zâe ò̂Mðc^ùe eòjûZò jòiûa

\ûdú \ûZûZûeòL aòaeY _eòcûY ZûeòL aòaeY _eòcûY

` `

_â[cahð _â[c ahðRû^ê@ûeú1 EY_Zâ jòiûa 3,00,000 Wòùi´e31 fûb I lZò jòiûa 1,00,000

Wòùi´e31 akKû ^ò/^ò 2,00,000

3,00,000 3,00,000

`

EY_Zâe ò̂Mðc^



jòiûaelY gûÈ

Uò®Yú

341

\ßòZúdahð \ßòZúd ahðRû^ê@ûeú1 akKû ^ò/@ 2,00,000 Wòùié31 fûb I lZò jòiûa 80,000

Wòùié31 akKû ^ò/^ò 1,20,000

2,00,000 2,00,000

ZéZúdahð ZéZúd ahðRû^ê@ûeú1 akKû ^ò/@ 1,20,000 Wòùié31 fûb I lZò jòiûa 60,000


1,20,000 1,20,000

PZê[ðahð PZê[ð ahðRû^ê@ûeú1 akKû ^ò/@ 60,000 Wòùié31 fûb I lZò jòiûa 40,000


60,000 60,000

_�cahð _�c ahðRû^ê@ûeú1 akKû ^ò/@ 20,000 Wòùié31 fûb I lZò jòiûa 20,000

20,000 20,000

EY_Zâe ^òMðc^ùe lZò

Zêùc gòLôiûeòQ ù~ GK Kµû^ú Gjò i�ð ijòZ EY_Zâ ^òMðc^ Keò_ûùe ù~_eò_KßZûùe EY_ZâMêWÿòKe ù_÷V _âòcòdcþùe Keû~òaö Gjò ù\d _âòcòdcþe eûgòKêEY_Zâe ^òMðc^ icdùe ‘EY_Zâe ^òMðc^ùe lZò jòiûaùe \ûdú Keû~ûGö GjòeûgòKê c¤ ùijò GKû _âKûeùe @afòLôZ Keû~òa ù~_eò ‘EY_Zâe ^òMðc^ùeeòjûZò’Kê @afòLôZ Keû~ûA[ûGö Gjûe C\ûjeY ^òcÜùe \ò@ûMfû:

(i) icÉ EY_Zâ GK ò̂ŸòðÁ @a]ô _ùe _eòùgû]^ KeûMùf

Rûùa\û _âaòÁò

_âZòahð EY_Zâe ^òMðc^ùe lZò eûgòe @afòL^ _ûAñ

fûb I lZò jòiûa \ûdú

\ûZû EY_Zâe ^òMðc^ùe lZò jòiûa

(EY_Zâe ^òMðc^ùe lZòe @afòL^ KeûMfû)

EY_Zâe ^òMðc^ùe lZòe ùcûU eûgò _ì‰ð @afòL^ ùjaû _~ðý¯ _âZò ahð icû^Rûùa\û _âaòÁò ùjaö

_âZòahð @afòLôZ ùjaûKê [ôaû eûgòe jòiûa

_âZòahð lZòe @afòLê eûgò = EY_Zâe ^òMðc^ùe ùcûU lZò ùcûU ahð

EY_Zâe ò̂Mðc^



Uò®Yú

jòiûaelY gûÈ342

C\ûjeY 10

GK Kµû^ú 100Uò _âùZýK `1,000e 10% EY_Zâ Rû^ê@ûeú 1, 2006ùe ^òMðc^Kùf ~ûjû 5 ahð_ùe 10% _âòcòdcþùe ù_÷V Keû~òaö Wòùié 31, 2006ùe icû¯ahð_ûAñ Rûùa\û _âaòÁò Ke I EY_Zâ ^òMðc^ùe lZò jòiûa _âÉêZ Keö

EY_Zâ ^òMðc^ùe lZòe _eòcûY = 10010000,1000,1 XX = `1,00,000

eûgò ~ûjû _âZòahð @afòLôZ ùja = 5000,00,1 = `20,000

Rûùa\û _âaòÁò2006 fûb I lZò jòiûa \ûdú 20,000Wòùié 31 \ûZû EY_Zâ ^òMðc^ùe lZò jòiûa 20,000

(EY_Zâ ^òMðc^ùe lZò fûb I lZòjòiûaKê iÚû^û«eòZ ùjfû)

EY_Zâ ^òMðc^ùe lZò jòiûa\ûdú \ûZûZûeòL aòaeY _eòcûY ZûeòL aòaeY _eòcûY

` `

2006 2006Rû^ê@ûeú1 10% EY_Zâ jòiûa 1,00,000 Wòùié31 fûb I lZò jòiûa 20,000


1,00,000 1,00,0002007Rû^ê@ûeú1 akKû ^ò/@ 80,000

(ii) EY_ZâMêWÿòKe KòÉòùe _eòùgû]^ KeûMùf

_âZòahð EY_Zâ ò̂Mðc^ùe lZòe ù~Cñ _eòcûY @afòLôZ ùja Zûjûe jòiûa (MY^û)ùijò GKû bkò Keû~ûG ù~_eò EY_Zâ ò̂Mðc^ùe eòjûZò ùlZâùe Keû~ûA[ûG GaõGjûe jòiûaelY C_Pûe c¤ ùijò icû^ Keû~ûGöC\ûjeY 11

C\ûjeY 10ùe Kµû^ú Gjò ^ò¿�ò ù^fû ù~ Gjû Zû’e EY_ZâMêWÿòKê _â[c _hðicû ò̄eê @ûe¸ Keò _û�Uò icû^ KòÉòùe _eòùgû]^ Keòaö EY_Zâ ^òMðc^ùe lZòe@afòL^ _ûAñ Rûùa\û _âaòÁò Ke Gaõ _â[c ahð _ûAñ EY_Zâ ^òMðc^ùe lZòejòiûa \gðû@öicû]û^:

EY_Zâ ^òMðc^ùe lZòe _eòcûY = 10010000,1000,1 XX = `1,00,000

EY_Zâe ò̂Mðc^



jòiûaelY gûÈ

Uò®Yú

343

_âZòahð ù~Cñ _eòcûY eûgò @afòLôZ ùja Zû’e jòiûa (MY^û):ahð icû¯ò EY_Zâe aùKdû @^ê_ûZ @afòLôZ ùjaûKê [ôaû

eûgò eòjûZòe eûgò` ` `

_â[c 10,00,000 5 1,00,000 ¨ 155 = 33,333

\ßòZúd 8,00,000 4 1,00,000 ¨ 154 = 26,667

ZéZúd 6,00,000 3 1,00,000 ¨ 153 = 20,000

PZê[ð 4,00,000 2 1,00,000 ¨ 152 = 13,333

_�c 2,00,000 1 1,00,000 ¨ 151 = 6,667

15

Rûùa\û _âaòÁò\ûdú \ûZû

2006 fûb I lZò jòiûa \ûdú 33,333

Wùi´e 31 \ûZû EY_Zâ ^òòMðc^ùe lZò jòiûa 33,333(2006 ahð_ûAñ EY_Zâ ^òMðc^ùe lZòeûgòe @aùfL^)

EY_Zâ ^òMðc^ùe lZò jòiûa\ûdú \ûZûZûeòL aòaeY _eòcûY ZûeòL aòaeY _eòcûY

` `

2006 2006Rû^ê@ûeú1 10% EY_Zâ jòiûa 1,00,000 Wòùi´e31 fûb I lZò jòiûa 33,333


1,00,000 1,00,0002007Rû^ê@ûeú1 akKû ^ò/@ 66,667

EY_Zâ C_ùe iê]~\ò Zêùc LaeKûMRùe GK Kµû^ú \ßûeû EY_Zâe ò̂Mðc^ i´§òZ aòmû_^ ù\Lô[ôa,ùZùa Zêùc ^ò½òZ flý Keò[ôa ù~ ‘EY_Zâ’ _ìaðeê iað\û GK ^òŸòðÁ gZKWÿûùfLû[ôa ù~_eò Kò 9% EY_Zâ Kò´û 12% EY_Zâö Zêùc ùKùa Pò«û KeòQ KòGjûe @[ð K’Y? Gjû ùjCQò aûhòðK iê]e jûe ~ûjû @^êiûùe EY_Zâ]ûeúuê iê]

EY_Zâe ò̂Mðc^



Uò®Yú

jòiûaelY gûÈ344

ù_÷V Keû~òaö iû]ûeYZü Kµû^ú Zû’e EY_Zâ C_ùe _âZò Q@ cûiùe iê] ù_÷VKùeö Kµû^úe ajòùe Gjûe Rûùa\û _âaòÁò ^òcÜ _âKûe Keû~ûG:(i) EY_Zâ C_ùe iê]e ù_÷V:

EY_Zâ iê] jòiûa \ûdú\ûZû aýûuþ jòiûa

(.........% EY_Zâ C_ùe .........ùe icû¯Q@ cûi _ûAñ aûhòðK..........%ùe iê] ù_÷V)

(ii) EY_Zâ iê]e fûb I lZò jòiûaKê iÚû^û«eY:fûb I lZò jòiûa \ûdú

\ûZû EY_Zâ iê] jòiûa(EY_Zâ iê] fûb I lZò jòiûaKêiÚû^û«eòZ ùjfû)

C\ûjeY 12

GKè fòü 1 @ù_âfþ, 2006ùe 5,000Uò 1,000 Uuò@û 9% EY_Zâ ^òMðc^ Kùfö _âZòQ@ cûiùe iê]e ù_÷V Keû~òaö ^òMðc^ ZûeòL _ùe _â[c Q@cûi _ûAñ ù_÷V(_â\�) iê] _ûAñ Rûùa\û _âaòÁ Keöicû]û^ :hûYàûiòK @«eYùe ù\d iê]e jòiûa:

iê] = EY_Zâe eûgò ¨ 9 ¨126

100

EY_Zâe eûgò = 5,000 X `1,000 = `50,00,000

30 ùiù_Öé, 2006ùe icû¯ Q@ cûi _ûAñ EY_Zâ

C_ùe iê] = 126

1009000,00,50 XX

`2,25,000



2006 EY_Zâ iê] jòiûa \ûdú 2,25,000ùiù_Öé 30 \ûZû aýûuþ jòiûa 2,25,000

(5,000 Uò 1,000 Uuò@û 9% EY_ZâC_ùe 30 ùiù_Öé 2006 ùe icû¯6 cûi _ûAñ iê]e ù_÷V)

2007 fûb I lZò jòiûa \ûdú 2,25,000cûyð 31 \ûZû EY_Zâ iê] jòiûa 2,25,000

(EY_Zâ iê] fûb I lZò jòiûaKêiÚû^û«eòZ ùjfû)

EY_Zâe ò̂Mðc^



jòiûaelY gûÈ

Uò®Yú

345


^òcÜMêWÿòKe C�e \ò@ :

(i) EY_Zâe ^òMðc^ùe eòjûZòe eûgòKê C\þaé� _Zâùe KûjóKò ùfLû~ûG?

(ii) 1,000Uò 100 Uuò@û 10% EY_Zâ 10% eòjûZòùe ò̂MðcòZ ùjfû ~ûjû _û�ahð_ùe_eòùgg]ôZ ùjaö _âZòahð EY_Zâ eòjûZòe ù~Cñ eûgò @afòLôZ ùja Zûjûjòiûa(MY^û) Keö

Zêùc ~ûjû gòLôf

EY_Zâ EY eûgòe GK GKK @ùU ~ûjû Kµû^úe EY\ûZûuê ^òMðcòZ jêGöEY_Zâùe EY_Zâ ÁKþ, aŠþ Gaõ @^ý ùKøYiò _âZòbìZò @«bêðq [ûG ~ûjûKµû^úe _eòiµ�ò C_ùe GK _âbûe ùjûA[ûA _ûùe Kò́ û ùjûA ^ [ûA_ûùeö

EY_ZâMêWÿòKê ^òcÜ @û]ûeùe ùgâYúbêq Keû~ûA_ûùe :

EY_Zâe ^òMðc^: EY_Zâ ^M\ @[ð aûa\ ic cìfýùe, ^M\ @[ð aýZúZ@^ý _âZò`k aûa\ùe, ij-_âZòbìZò eì_ùe ^òMðcòZ ùjûA_ûùeö EY_Zâe@]ô-@bò\û^ ùjûAQò ùaûfò Kêjû~òa ~\ò Kµû^ú @bò\û^ _ûAñ Rûeò Keò[ôaûEY_Zâe iõLýûVûeê @]ôK iõLýK EY_Zâ _ûAñ @ûùa\^ _Zâ _âû¯ ùjûA[ûGö

EY_Zâ iccìfýùe, _âòcòdcþùe, eòjûZòùe Gaõ ^M\ @[ð aýZúZ @^ý _âZò̀ kaûa\ùe ^òMðc^ Keû~ûA_ûùeö

EY_ZâMêWÿòK ùiMêWÿòKe _eòùgû]^ ij RWÿòZ i�ðûakúe @û]ûeùe ^òMðc^Keû~ûA_ûùe:

iccìfýùe ^òMðc^, iccìfýùe _eòùgû]^údeòjûZòùe ^òMðc^, iccìfýùe _eòùgû]^úd

EY_Zâe ò̂Mðc^



Uò®Yú

jòiûaelY gûÈ346

_âòcòdcþùe ^òMðc^, iccìfýùe _eòùgû]^údiccìfýùe ^òMðc^, _âòcòdcþùe _eòùgû]^údeòjûZòùe ^òMðc^, _âòcòdcþùe _eòùgû]^úd

ij-_âZòbìZò eì_ùe EY_Zâe ^òMðc^e @[ð ùjfû EY_â\û^Kûeú iõiÚûKê cêLý_âZòbìZò (iêelû) ijòZ GK @Zòeòq / \ßòZúdK _âZòbìZò (iêelû) eì_ùe EY_Zâe^òMðc^ Keòaûö

_ûVýû« _âgÜ

1. EY_Zâ Kjòùf Zêùc K’Y aêS? iõùl_ùe aòbò^Ü _âKûe EY_Zâe a‰ð̂ ûKeö

2. ùKùZùaùk EY_Zâe @]ô-@bò\û^ ùjûAQò ùaûfò Kêjû~ûG? EY_Zâe @]ô-@bò\û^ ùjûA[ôaû iÚùk ùKCñ _âKûe jòiûaelY C_Pûe (ùfLûù~ûLû)Keû~ûG?

3. ^òcÜ iÚòZòMêWÿòKùe K’Y jòiûaelY C_Pûe Keû~òa?

(K) EY_Zâ _âòcòdcþùe ^òMðcòZ KeûMfû

(L) EY_Zâ eòjûZòùe ^òMðcòZ KeûMfû

(M) EY_Zâ ^M\ @[ð aýZúZ @^ý _âZò`k aûa\ùe ^òMðcòZ KeûMfûö

4. ij-_âZòbìZò eì_ùe ò̂MðcòZ EY_Zâe @[ð K’Y? GjûKê Kµû^úe jòiûa ajòùeKò_eò aýajûe Keû~ûG (\gðû~ûG)?

5. eòjûZòùe ^òMðcòZ EY_ZâKê aêSû@ö Kµû^úe ajòùe eòjûZòe eûgòKê Kò_eòC_Pûe Keû~ûG?

6. Gcþ.aò.Giþ. Kµû^ú fòü 5,000Uò _âùZýK 100 Uuò@û 9% EY_Zâ, EY_Zâ_âZò `20 _âòcòdcþùe ^òMðc^ Kfû ~ûjûe ù_÷V ùjfû: `60 (_âòcòdcþ cògûA)@ûùa\^ I @ûa�^ùe Gaõ @agòÁ @ûjßû^ùeö 6,500Uò EY_Zâ _ûAñ \eLûÉ_âû¯ ùjfûö 500Uò EY_Zâ _ûAñ \eLûÉ iò]û LûeR Keò \ò@ûMfû Gaõ @agòÁ@ûùa\Kuê @û^ê_ûZòK @ûa�^ KeûMfûö iaê Uuû ~[û icdùe @ûjìZ I_âû̄ ùjfûö

Kµû^úe jòiûa ajòùe Gjò ^òMðc^ i´§òZ Rûùa\û _âaòÁò Keö

7. ^êý ùb�ið fòü `4,95,000e ajò cìfýe GK iõ~ª @^ý GK `ûcð (iõiÚû)eêKâd Kfûö Kâd _âZò̀ k _âùZýK 100 Uuò@û 10% EY_Zâ ò̂Mðc^ _ìaðK ù_÷VKeûMfûö Gjû ]eò ^ò@ ù~ EY_ZâMêWÿòK Gjò_eò ^òMðcòZ ùjûAQò: (i) ic

EY_Zâe ò̂Mðc^



jòiûaelY gûÈ

Uò®Yú

347

cìfýùe, (ii) 10% eòjûZòùe, (iii) 10% _âòcòdcþùeö _âùZýK iÚòZòùe ùKùZûUòEY_Zâ ^òMðcòZ ùja, jòiûa Keö

8. GKè.IßûA.ùRWÿ ùKû: (XYZ) fòü G.aò.iò. (ABC) fòüe aýaiûdKê ù~Cñ[ôùe`4,50,000e _eòiµ�ò I `1,50,000e \ûd [ôfû, ZûKê `4,00,000ùe KòYòfûöKâd _âZò̀ k aûa\ùe Gjû _âùZýK 100 Uuò@û _ì‰ð _â\� 10% EY_Zâ ò̂Mðc^Kfûö Rûùa\û _âaòÁò Keö

9. MýûÆòwþ `‰òðgòwþ @ûŠþ ùWùKûùei þ̂ fòü bûeZúd ùÁUþ aýûuþeê `10,00,000eGK iêelòZ EY ù^fû Gaõ ij-_âZòbìZò Êeì_ 1,500Uò 1,000 Uuò@û 10%

EY_Zâ ^òMðc^ Kfûö Kµû^úe jòiûa ajòùe Gjò EY_Zâe ò̂Mðc^e C_Pûe(ùfLû _¡Zò) Keö

10. ^òcÜ iÚòZòMêWÿòKùe _âùZýK `100e 10% EY_Zâe ^òMðc^ _ûAñ Rûùa\û _âaòÁòKe:

(K) 4,000 EY_Zâ _âùZýK `100ùe ^òMðcòZ ùjfû, _âùZýK `120ùe_eòùgû]^údö

(L) 2,000 EY_Zâ _âùZýK `120ùe ^òMðcòZ ùjfû, _âùZýK `100ùe_eòùgû]^údö

(M) 5,000 EY_Zâ _âùZýK `90ùe ^òMðcòZ ùjfû, _âùZýK `100ùe_eòùgû]^údö

(N) 6,000 EY_Zâ _âùZýK `90ùe ^òMðcòZ ùjfû, _âùZýK `110 ùe_eòùgû]^údö

(O) 2,000 EY_Zâ _âùZýK `100ùe ^òMðcòZ ùjfû, _âùZýK `100ùe_eòùgû]^údö

11. 1 Rû^ê@ûeú, 2002ùe GK iúcòZ Kµû^ú `10,00,000 cìfýe EY_Zâ 6%

eòjûZòùe ^òMðc^ Kfûö _âZòahð Wòùi´e 31ùe `2,00,000e EY_Zâ aûhòðKCVûY cû¤cùe _eòùgû] Keòaûe [ôfûö _âZòahð eòjûZò eûgòe @afòL^ ùijòahðùe EY_Zâe aùKdû eûgòe icû^ê_ûZùe Keòaûe [ôfûö Kµû^úeLZò@û^þùe eòjûZò eûgò iµì‰ð @afòLôZ ùjaû _~ðý« EY_Zâ ^òMðc^ùe eòjûZòjòiûa \gðû@ö

12. jûA eûARþ aòfWið fòü _âùZýK 100 Uuò@û `6,00,000 cìfýe 10% EY_Zâ6% eòjûZòùe ^òMðc^ Kfû ~ûjû 2d, 3d I 5c ahð ùghùe icû^ê_ûZùe

EY_Zâe ò̂Mðc^



Uò®Yú

jòiûaelY gûÈ348

iccìfýùe _eòùgû]^ Keû~òaö _âZòahð ùghùe @afòLôZ ùjaûKê [ôaûeòjûZòe eûgò jòiûa (MY^û) Ke Gaõ EY_Zâ ^òMðc^ùe eòjûZò jòiûa _âÉêZKeö

13. G.aò.fòü 1 Rû ê̂@ûeú 2006ùe 1,000 Uò _âùZýK `1,000e 12% EY_Zâ ò̂Mðc^Kùfö aûhòðK Wòùié 31 ùe C›eê 10% jûeùe Ke aòùdûM Keò iê] ù\dùjC[ôaû ÊúKûe _ìaðK 31 Wòùié 2006ùe icû¯ ahð _ûAñ Rûùa\û _âaòÁòKeö

_ûVýMZ _âgÜe C�e


(i) _â[c EY_Zâ (ii) _â[c a§K EY_Zâ(iii) aûjK EY_Zâ (iv) @_eòùgû]^úd EY_Zâ_ûVýMZ _âgÜ 26.2

I. (i) ^M\ @[ð aûa\ EY_Zâe ^òMðc^(ii) ^M\ @[ð aýZúZ @^ý _âZò̀ k aûa\ EY_Zâe ^òMðc^(iii) ij-_âZòbìZò eì_ùe EY_Zâe ^òMðc^

II. (K) @Zòeòq @ûùa\^ eûgò ùèÉ Keò \ò@û~òaö(L) @Zòeòq @ûùa\^ eûgò _ea�ðú @ûjßû^ùe _âû_ý eûgò aûa\ùe

icûù~ûRòZ Keû~òaö_ûVýMZ _âgÜ 26.3

I. (i) 3,000

(ii) aòùKâZûu jòiûa \ûdú 3,15,000 \ûZû 10% EY_Zâ jòiûa 3,00,000 \ûZû _âZòbìZò _âòcòdcþ jòiûa 15,000

II. (i) eòjûZò (ii) _âòcòdcþ(iii) ^M\ @[ð aýZúZ @^ý _âZò`k aûa\ùe(iv) @ûbý«eúY ^òdcûakú


(i) ij-_âZòbìZò(ii) EY_Zâ iõgd jòiûa

EY_Zâe ò̂Mðc^



jòiûaelY gûÈ

Uò®Yú

349

(iii) _eòiµ�ò _ûgßð(iv) ù~ùZùaùk EY\ûZû @Zòeòq iêelû/@cû^Z \ûaú Kùeö


(i) GjûKê GK _ê¬òMZ lZò ùaûfò ]eû~ûG

(ii) `10,000 ¥ 5 = `2,000

_âûùdûMòK _ûVýû« _âgÜe C�e

7. ^òMðcòZ EY_Zâ iõLýû (i) 4,950, (ii) 5,500, (iii) 4,500

8. iê^ûce eûgò `1,00,000

11. EY_Zâ eòjûZò eûgòe @afòL^: _â[c ahð `20,000, \ßòZúd ahð `16,000,

ZéZúd ahð `12,000, PZê[ð ahð `8,000, _�c ahð `4,000ö

12. EY_Zâ eòjûZò eûgòe @afòL^: _â[c I \ßòZúd ahð `10,800, ZéZúd ahð`7,200, PZê[ð I _�c ahð `3,600ö

Kû~ðý: KòQò iõLýK Kµû^úe C\þaé� _Zâ iõMâj Ke ù~CñMêWÿòK EY_Zâ ò̂Mðc^Keò _ûY×ò GKZâòZ KeòQ«òö ùiMêWÿòKê @^ê¤û^ Ke Gaõ _âùZýK Kµû^ú \ßûeû^òMðcòZ EY_Zâe _âKûe i´§ùe iìP^û iõMâj Keö Kµû^úe ^ûc ùfLGaõ C_~êq É¸ùe 3 PòjÜ \ò@:

Kµû^úe ^ûc EY_Zâe _âKûe_eòa�ð̂ úd @_eòa�ð̂ úd iêelòZ @iêelòZ ij-_âZòbìZò

EY_Zâe ò̂Mðc^

ey zâe ^òmc^ jiûaely - rcbbsr.nios.ac.inrcbbsr.nios.ac.in/pdf/320/320_ch_26.pdf · 26.1 ey_zâ i...

Documents