evaluatie doelstelling zelfdoding: -20% in 2020 · 2016. 8. 16. · 21.09.2016 evaluatie...

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// 21.09.2016 Evaluatie doelstelling zelfdoding: -20% in 2020 1/14

/ cijfers

EVALUATIE DOELSTELLING ZELFDODING: -20% IN 2020

Vlaams Gewest 2014 / 21.09.2016


Gepubliceerd op:

http://www.zorg-en-gezondheid.be/Cijfers op 21.09.2016

door:

Heidi Cloots, Herwin De Kind, Erik Hendrickx, Anne Kongs, Hilde Smets Afdeling Informatie en Zorgberoepen

Hoe refereren naar dit document? Zorg en Gezondheid, Evaluatie doelstelling zelfdoding: -20% in 2020 -2014 [Online publicatie]. Brussel: Agentschap Zorg en Gezondheid, afdeling Informatie en Zorgberoepen, 2016 [geraadpleegd op ../../..], Beschikbaar op: http://www.zorg-en-gezondheid.be/Cijfers/Vorige_Cijfers/ GI2014_evaluatie-doelstelling-suicide.pdf


Inhoudstafel

1 Evaluatie doelstelling via sterftecijfers 4

1.1 Nuanceringen 4

2 Evaluatie algemene doelstelling 4

2.1 Absolute aantallen 4 2.2 Bruto sterftecijfer 5 2.3 Gestandaardiseerde sterfte 6

3 Evaluatie doelstelling per leeftijdsgroep 7

3.1 Zelfdoding -16 jaar 8 3.2 Zelfdoding 16-29 jaar 8 3.3 Zelfdoding 30-44 jaar 10 3.4 Zelfdoding 45-59 jaar 11 3.5 Zelfdoding 60-74 jaar 12 3.6 Zelfdoding 75 jaar en ouder 13


1 Evaluatie doelstelling via sterftecijfers

De gezondheidsdoelstelling zelfdoding bepaalt dat de sterfte door zelfdoding bij mannen en vrouwen tegen 2020 met 20% moet verminderd zijn ten opzichte van 2000.

Deze doelstelling is nog niet gehaald. Toch valt er te nuanceren.

1.1 NUANCERINGEN

Absolute versus relatieve versus gestandaardiseerde cijfers Absolute aantallen overlijdens geven eigenlijk geen goed beeld van de werkelijkheid. Daar zijn verschillende redenen voor.

Ten eerste groeit de bevolking. Tussen 2000 en 2014 was er een bevolkingstoename met 8%. Dit probleem wordt opgelost door de aantallen weer te geven per 100.000 inwoners, de bruto sterfte of relatieve sterfte.

Ten tweede komt een aanzienlijk deel van de suïcides bij ouderen voor. En net deze bevolkingsgroep wordt steeds groter. Dit effect wordt weggewerkt door de cijfers te standaardiseren.

Suïcide en onbepaalde intentie Bij uitwendige doodsoorzaken is het niet steeds mogelijk om te bepalen of het om een ongeval, een doding of een suïcide ging.

Het aantal overlijdens waarbij de intentie niet kon bepaald worden, steeg in 2012-2014 nog sterker dan in de periode ervoor. Er zijn aanwijzingen dat het redelijk is te veronderstellen dat het in een groot deel van die gevallen om suïcide ging.

De suïcidecijfers als zodanig gerapporteerd zijn daarom allicht een onderschatting van de werkelijkheid. De overlijdens door onbepaalde intentie nuanceren dus de suïcidecijfers. We gebruiken ze dan ook als een maat voor de onzekerheid rond de gerapporteerde cijfers.

De suïcidecijfers als zodanig gerapporteerd beschouwen we als een minimum, de cijfers voor suïcide en onbepaalde intentie samen als een maximum. De werkelijkheid ligt daar ergens tussenin.

2 Evaluatie algemene doelstelling

2.1 ABSOLUTE AANTALLEN

In 2014 overleden er meer mensen door suïcide (zo gerapporteerd) dan in 2013 maar minder dan in de 3 jaren daarvoor (2010-2012).

In vergelijking met het jaar 2000 was het aantal suïcides (als zodanig gerapporteerd) in 2014 gedaald met 13% bij mannen en gestegen met 1% bij vrouwen.

Dit moeten we relativeren: sinds 2008 nam het aantal niet-natuurlijke overlijdens waarvan de intentie niet kon bepaald worden sterk toe. Als we deze meetellen, dan noteren we een stijging ten opzichte van 2000 met 0,1% voor mannen en 14% voor vrouwen.


OVERZICHT VAN ABSOLUTE CIJFERS VOOR SUÏCIDE-ALS-ZODANIG-GEREGISTREERD, ONBEPAALDE

INTENTIE, EN SUÏCIDE EN ONBEPAALDE INTENTIE SAMEN. VERGELIJKING MET DE

VOOROPGESTELDE DOELSTELLING

Mannen Vrouwen Suïcide

(minimum)

onbepaalde intentie (OI)

suïcide en OI

(maximum)

Suïcide

(minimum)


suïcide en OI

(maximum)

2000 843 49 892 331 22 353

2010 773 96 869 296 59 355

2014 733 160 893 333 68 401

streefcijfer 674 714 265 282

verschil met 2000

-13% +0% +1% +14%

Bron: alle sterftecertificaten, Vlaams Gewest, 2000-2014

2.2 BRUTO STERFTECIJFER

Wanneer we rekening houden met de groei van de bevolking, zijn de cijfers gunstiger.

In vergelijking met het jaar 2000 was het relatief aantal suïcides (als zodanig gerapporteerd) in 2014 gedaald met 20% bij mannen en met 7% bij vrouwen.

Dit moeten we weer relativeren: als we de overlijdens waarvan de intentie niet kon bepaald worden meetellen, dan zien we kleinere daling voor mannen (-7%) en een stijging voor vrouwen (+5%).

OVERZICHT VAN BRUTO STERFTECIJFERS VOOR SUÏCIDE-ALS-ZODANIG-GEREGISTREERD, ONBEPAALDE INTENTIE, EN SUÏCIDE EN ONBEPAALDE INTENTIE SAMEN. VERGELIJKING MET DE

VOOROPGESTELDE DOELSTELLING


(minimum)


suïcide en OI

(maximum)

Suïcide

(minimum)


suïcide en OI

(maximum)

2000 28,8 1,7 30,4 11,0 0,7 11,7

2010 25,1 3,1 28,2 9,3 1,9 11,2

2014 23,2 5,1 28,2 10,3 2,1 12,4

streefcijfer 23,0 24,4 8,8

verschil met 2000

-20% -7% -7% +5%



2.3 GESTANDAARDISEERDE STERFTE

Wanneer we ook rekening houden met de veranderende leeftijdsverdeling ( gestandaardiseerde aantallen), waren er in 2014 duidelijk minder overlijdens door suïcide (zo gerapporteerd) dan in 2000.

Voor mannen stellen we een daling van 23% vast tussen het gestandaardiseerde aantal overlijdens in 2000 en dat in 2014. Bij mannen lijkt de doelstelling dus al gehaald als we enkel uitgaan van het aantal letterlijk gerapporteerde suïcides en rekening houden met de bevolkingsgroei en de evoluerende leeftijdsverdeling van de bevolking.

Voor vrouwen daalde het gestandaardiseerde aantal overlijdens in 2014 met 11% ten opzichte van 2000.

Toch hebben ook hier de sterk stijgende cijfers van overlijdens door onbepaalde intentie een temperende invloed. Als we die bij de suïcides optellen, stellen we een veel kleinere daling met 11% vast voor mannen en zelfs een stijging met 2% voor vrouwen. De doelstelling van -20% lijkt dan nog erg veraf.

OVERZICHT VAN GESTANDAARDISEERDE STERFTECIJFERS (EUROPESE STANDAARD 2030) VOOR

SUÏCIDE-ALS-ZODANIG-GEREGISTREERD, ONBEPAALDE INTENTIE, EN SUÏCIDE EN ONBEPAALDE

INTENTIE SAMEN. VERGELIJKING MET DE VOOROPGESTELDE DOELSTELLING


(minimum)


suïcide en OI

(maximum)

Suïcide

(minimum)


suïcide en OI

(maximum)

2000 30,5 1,7 32,2 11,1 0,8 11,9

2010 25,6 3,2 28,7 9,3 1,8 11,1

2014 23,4 5,0 28,6 9,9 2,1 12,1

streefcijfer 24,4 25,8 8,9 17,1

verschil met 2000

-23% -11% -11% +1,7%



EVOLUTIE GESTANDAARDISEERDE STERFTECIJFERS (EUROPESE STANDAARD 2030) VOOR

SUÏCIDE-ALS-ZODANIG-GEREGISTREERD EN SUÏCIDE EN ONBEPAALDE INTENTIE SAMEN. VERGELIJKING MET DE VOOROPGESTELDE DOELSTELLING

Opgelet: Schalen voor mannen en vrouwen verschillen


3 Evaluatie doelstelling per leeftijdsgroep

Het suïcidecijfer verschilt met de leeftijd, en is het hoogst op middelbare leeftijd (40 tot 59 jaar) en oudere leeftijd (boven de 75 jaar). Het extreem hoge risico dat mannen vanaf 80 jaar hadden in het jaar 2000 is wel flink afgenomen. Deze cijfers zijn gestandaardiseerd (Europese standaardbevolking, 2030) en uitgedrukt in aantal overlijdens per 100.000 inwoners.

31 30 29 28 28 29

24 23 25 26 26 27 2625 24

0

5

10

15

20

25

30

35

0

5

10

15

20

25

30

35

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Ge

stan

daa

rdis

ee

rde

ste

rfte

(A

SR-E

)p

er

10

0.0

00

inw

MannenSuïcide Onbepaalde intentie

Doelstelling -20% Doelstelling + OI (-20%)

1110 10 10 10 10

9 10 10 10 910

99

10

0

2

4

6

8

10

12

14

0

2

4

6

8

10

12

14

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Ge

stan

daa

rdis

ee

rde

ste

rfte

(A

SR-E

)p

er

10

0.0

00

inw

VrouwenSuïcide Onbepaalde intentie

Doelstelling -20% Doelstelling + OI (-20%)


De grafieken in blauw geven de cijfers voor mannen weer, die in rood die voor vrouwen. De schaal verschilt per grafiek.

Enkel bij kinderen en jongeren onder de 16 jaar, zijn jongens en meisjes samengeteld en zijn de aantallen niet gestandaardiseerd, omdat het over erg kleine aantallen gaat.

Trends zijn per leeftijdsgroep minder duidelijk, al kan de algemene trend van een daling tussen 2000 en 2007 en daarna terug een stijging wel vaak herkend worden.

De cijfers voor mannen voor 2014 liggen in het algemeen iets lager dan die voor 2012 en 2013 en meestal ook lager dan die van het jaar 2000. Bij mannen zijn de zelfdodingscijfers alleen gestegen in de leeftijdsgroep van 60 tot 74 jaar .

Bij vrouwen zien we in veel leeftijdsgroepen een stijging in 2014. Alleen in de leeftijdsgroep van 16-29 jaar zien we sinds 2011 een daling en voor de leeftijdsgroep van 75 jaar en ouder, liggen de cijfers in 2014 lager dan in 2013.

3.1 ZELFDODING -16 JAAR

Jongens en meisjes Bij kinderen en jongeren (-16 jaar) bedroeg het aantal suïcides gemiddeld 6 tot 7 overlijdens per jaar in de periode 2000-2014. In de cijfers kunnen we geen trend vaststellen.

EVOLUTIE BRUTO STERFTECIJFERS VOOR SUÏCIDE-ALS-ZODANIG-GEREGISTREERD EN SUÏCIDE EN

ONBEPAALDE INTENTIE SAMEN, VOOR -16-JARIGEN. VERGELIJKING MET DE VOOROPGESTELDE DOELSTELLING


3.2 ZELFDODING 16-29 JAAR

Hier lijkt de doelstelling gehaald.

Mannen Bij 16-29-jarige mannen daalde het aantal suïcides globaal tot 2007, maar stegen de cijfers daarna tot 2012. In 2013 en 2014 daalden ze echter opnieuw.

0,0

0,2

0,4

0,6

0,8

1,0

1,2

1,4

0,0

0,2

0,4

0,6

0,8

1,0

1,2

1,4

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Bru

tost

erf

te p

er

10

0.0

00

inw

-16 jaarSuïcide (minimum) Suïcide + OI (maximum)

Doelstelling (-20%) Doelstelling + OI (-20%)


Bij mannen was het sterftecijfer door suïcide als zodanig gerapporteerd in 2014 35% lager dan in 2000.

Het cijfer voor suïcide en onbepaalde intentie samen was in 2014 28% lager dan in 2000.

Vrouwen Bij 16-29-jarige vrouwen kunnen we geen trend vaststellen.

Bij vrouwen van deze leeftijd was het sterftecijfer door suïcide als zodanig gerapporteerd in 2014 25% lager dan in 2000.

Het cijfer voor suïcide en onbepaalde intentie samen was in 2014 ook beduidend lager dan in 2000 (-23%).

EVOLUTIE GESTANDAARDISEERDE STERFTECIJFERS VOOR SUÏCIDE-ALS-ZODANIG-GEREGISTREERD

EN SUÏCIDE EN ONBEPAALDE INTENTIE SAMEN, VOOR 16-29-JARIGEN. VERGELIJKING MET DE VOOROPGESTELDE DOELSTELLING


0

5

10

15

20

25

30

0

5

10

15

20

25

30

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Ge

stan

daa

rdis

ee

rde

ste

rfte

(A

SR-E

)p

er

10

0.0

00

inw

Mannen 16-29 jaar

Suïcide (minimum) Suïcide + OI (maximum)


0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Ge

stan

daa

rdis

ee

rde

ste

rfte

(A

SR-E

)p

er

10

0.0

00

inw

Vrouwen 16-29 jaar

Suïcide (minimum) Suïcide + OI (maximum)Doelstelling (-20%) Doelstelling + OI (-20%)



Hier lijkt de doelstelling gehaald, maar dan enkel als we kijken naar suïcide als zodanig gerapporteerd.

Mannen Ook bij 30-44-jarige mannen daalden de cijfers tot 2007, om naar 2009 sterk te stijgen.

In 2010-2014 daalden de cijfers echter opnieuw zodat ze in 2014 respectievelijk 22% (suïcide zo gerapporteerd) en 15% (suïcide en onbepaalde intentie samen) lager waren dan in 2000.

Vrouwen Bij 30-44-jarige vrouwen schommelden de cijfers met pieken in 2000, 2004, 2009 en 2014.

In 2014 lagen deze cijfers respectievelijk 32% (suïcide zo gerapporteerd) en 19% (suïcide en onbepaalde intentie samen) lager dan in 2000.




0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Ge

stan

daa

rdis

ee

rde

ste

rfte

(A

SR-E

)p

er

10

0.0

00

inw

Mannen 30-44 jaar



0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Ge

stan

daa

rdis

ee

rde

ste

rfte

(A

SR-E

)p

er

10

0.0

00

inw

Vrouwen 30-44 jaar




Bij 45-59-jarigen is het absolute aantal overlijdens door suïcide bijna jaarlijks gestegen sinds 2000.

Dit is deels te verklaren doordat ook het aantal inwoners van die leeftijdsgroep toenam in dezelfde periode.

De gestandaardiseerde sterftecijfers (per 100.000 inwoners) voor deze leeftijdsgroep toonden geen duidelijke evolutie tot 2010.




Mannen In 2011 was er bij mannen een stijging die zich in 2012 en 2013 doorzette, maar werd stopgezet in 2014.

Het sterftecijfer door suïcide als zodanig gerapporteerd lag in 2014 5% lager dan in 2000.

Het cijfer voor suïcide en onbepaalde intentie samen was in 2014 21% hoger dan in 2000.

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

50

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

50

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Ge

stan

daa

rdis

ee

rde

ste

rfte

(A

SR-E

)p

er

10

0.0

00

inw

Mannen 45-59 jaar



0

5

10

15

20

25

0

5

10

15

20

25

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Ge

stan

daa

rdis

ee

rde

ste

rfte

(A

SR-E

)p

er

10

0.0

00

inw

Vrouwen 45-59 jaar



Vrouwen Bij vrouwen bleven de cijfers schommelen:

Het sterftecijfer door suïcide als zodanig gerapporteerd was in 2014 22% hoger dan in 2000.



Het aantal suïcides bij 60-74-jarigen schommelde sterk in de periode 2000-2014. Wanneer we rekening houden met de bevolking en leeftijdsevoluties stellen we wel eerder een daling vast. Hier lijkt de doelstelling gehaald, maar enkel als we kijken naar suïcide als zodanig gerapporteerd.




0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Ge

stan

daa

rdis

ee

rde

ste

rfte

(A

SR-E

)p

er

10

0.0

00

inw

Mannen 60-74 jaar



0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

20

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

20

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Ge

stan

daa

rdis

ee

rde

ste

rfte

(A

SR-E

)p

er

10

0.0

00

inw

Vrouwen 60-74 jaar



Mannen In 2014 was het sterftecijfer door suïcide zo gerapporteerd bij mannen 26% lager dan in 2000 en dat van suïcide en onbepaalde intentie samen 13% lager dan in 2000.

Vrouwen Bij vrouwen nam het sterftecijfer in 2013 een plotse duik, maar die werd niet bevestigd in 2014:

Het sterftecijfer door suïcide als zodanig gerapporteerd was in 2014 24% lager dan in 2000,


3.6 ZELFDODING 75 JAAR EN OUDER

Bij 75+’ers stegen de absolute cijfers met een kwart tot de helft. Rekening houdend met de toenemende veroudering van de bevolking daalden de sterftecijfers wel.

Mannen Bij mannen daalde het gestandaardiseerde sterftecijfer tussen 2000 en 2006 sterk (suïcide zo gerapporteerd -45%; suïcide en onbepaalde intentie samen -35%) maar stegen daarna terug.

Het sterftecijfer door suïcide als zodanig gerapporteerd was in 2014 36% lager dan in 2000.


Vrouwen Bij vrouwen is er geen duidelijke trend. Hier namen de sterftecijfers in 2013 een plotse vlucht en daalden ze opnieuw in 2014:

Het sterftecijfer door suïcide als zodanig gerapporteerd was in 2014 1% hoger dan in 2000,




EN SUÏCIDE EN ONBEPAALDE INTENTIE SAMEN, VOOR 75+’ERS. VERGELIJKING MET DE VOOROPGESTELDE DOELSTELLING


0

10

20

30

40

50

60

70

0

10

20

30

40

50

60

70

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Ge

stan

daa

rdis

ee

rde

ste

rfte

(A

SR-E

)p

er

10

0.0

00

inw

Mannen 75 jaar +



0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

20

22

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

20

22

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Ge

stan

daa

rdis

ee

rde

ste

rfte

(A

SR-E

)p

er

10

0.0

00

inw

Vrouwen 75 jaar +



evaluatie doelstelling zelfdoding: -20% in 2020 · 2016. 8. 16. · 21.09.2016 evaluatie...

Documents