EU-financiering voor beginners

Editie 2012

De financiële regels en financieringsmogelijkhedenvoor 2007-2013

KV-31-11-332-NL-C

doi:10.2761/8513

VOOR MEER INFORMATIE OVER EU-FINANCIËN:EU-begrotinghttp://ec.europa.eu/budget/

Commissaris Janusz Lewandowskihttp://ec.europa.eu/commission_2010-2014/lewandowski/index_en.htm

Directoraat-generaal Begrotinghttp://ec.europa.eu/dgs/budget/index_en.htm

Voor terugkoppeling over deze publicatie:budget@ec.europa.eu

Begroting

HOE KOM IK AAN EU-PUBLICATIES?

Gratis publicaties:• bijEUBookshop(http://bookshop.europa.eu);• bijdevertegenwoordigingenendelegatiesvandeEuropeseUnie.Gavoordecontact-

gegevens naar http://ec.europa.eu of stuur een fax naar +352 2929-42758.

Betaalde publicaties:• bijEUBookshop(http://bookshop.europa.eu).

Betaalde abonnementen (bv. jaarreeksen van het Publicatieblad van de Europese Unie en de jurisprudentie van het Hof van Justitie van de Europese Unie):• viaeenvandeverkoopkantorenvanhetBureauvoorpublicatiesvandeEuropese

Unie(http://publications.europa.eu/others/agents/index_nl.htm).

MeerinformatieoverdeEuropeseUnievindtuopinternet(http://europa.eu).

Bibliografischegegevensbevindenzichaanheteindevandezepublicatie.

Luxemburg:BureauvoorpublicatiesvandeEuropeseUnie,2012

ISBN978-92-79-21621-3doi:10.2761/8513

©EuropeseUnie,2012Overneming met bronvermelding toegestaan

Printed in Luxembourg

Gedruktopchloorvrijgebleektpapier(ECF)

Europe Direct helpt u antwoord te vinden op uw vragen over de Europese Unie.

Gratis nummer (*):

00 800 6 7 8 9 10 11(*)Sommigeaanbiedersvanmobieletelefoniegevengeentoegangtot00800-nummersofrekenendeze

oproepen aan.

1

EU-financiering voor beginners

Hebt u geen ervaring met EU-fondsen?De belangrijkste financieringsmogelijkheden op een rij �������������(blz� 4-27)

Werkt u als manager in een kleine of middelgrote onderneming (kmo)? ���������������������������������������������������������������������blz� 6

Vertegenwoordigt u een niet-gouvernementele organisatie (ngo)? ��������������������������������������������������������blz� 10

Bent u student of hebt u uw studies net beëindigd? ��������������������������������blz� 13

Bent u onderzoeker? �����������������������������������������������������������������������������������������������������blz� 17

Bent u landbouwer? ������������������������������������������������������������������������������������������������������blz� 20

Werkt u als ambtenaar voor een overheidsinstantie? �����������������������������blz� 23

Vindt u de financiële procedures te omslachtig?Enkele regels die u moet naleven ������������������������������������������������������� (blz� 28-29)

Zijn de fondsen transparant en is de controle doeltreffend?Ontdek het hier ���������������������������������������������������������������������������������������������� (blz� 30-33)

Over welke bedragen gaat het? Bekijk de lijst met programma's ����������������������������������������������������������(blz� 34-36)

De financiële regels en financieringsmogelijkhedenvoor 2007-2013

E U - F I N A N C I E R I N G V O O R B E G I N N E R S

2

Om in te spelen op de ontwikkeling van de wereldeconomie en de impact ervan op Europa, stelde de Commissie in 2007 een reeks programma’s voor om innovatie en groei in alle regio’s van Europa te bevorderen�

Tijdens de moeilijke jaren die hierop volgden, hebben deze financieringsmogelijkheden bij-gedragen aan het bestrijden van de economische crisis en geholpen om de grote uitda-gingen van de Europa 2020-strategie voor een Unie van 27 lidstaten te blijven aangaan� Onderzoek staat in de programma’s voor 2007-2013 centraal, met stimulering van de ont-wikkeling van netwerken voor goederen, personen en energie, ondersteuning van de strijd tegen de gevolgen van klimaatverandering, en bevordering van groei en meer en betere werkgelegenheid� Om deze ambitieuze doelstellingen te kunnen verwezenlijken, heeft de EU eenvoudige, praktische en transparante regels vastgesteld voor de toegang tot deze financieringsmogelijkheden�

We hebben het kader gecreëerd voor concurrentievermogen, solidariteit en samenhang in Europa� Waar mogelijk ondersteunen wij u bij het verwezenlijken van uw ideeën en het uitvoeren van uw projecten die een toegevoegde waarde vertegenwoordigen voor onze gemeenschappelijke doelstellingen� Laten we samenwerken om deze investeringen optimaal te laten renderen en Europa opnieuw naar groei te leiden�

Janusz LewandowskiCommissaris voor Financiële Programmering en Begroting

Voorwoord

2

3

• Deze brochure is een van onze meest gelezen publicaties� Na herhaalde verzoeken om een herdruk hebben wij besloten deze herziene versie te publiceren� U vindt er de meest actuele informatie over de programma’s van het meerjarig financieel kader 2007-2013� Deze programma’s bieden tal van financieringsmogelijkheden die ons allen ten goede komen� Omdat er nog steeds middelen beschikbaar zijn, hopen wij met deze publicatie personen te bereiken die EU-financiering misschien hebben overwogen, maar nog geen aanvraag hebben ingediend�

• Hebt u als onderzoeker een subsidie nodig om uw idee te ontwikkelen? Wilt u in het buitenland studeren? Of hebt u plannen voor een eigen onderneming en kunt u extra financiële steun goed gebruiken? Deze editie van onze handleiding EU-financiering voor beginners bevat een uitgebreid overzicht van de financieringsmogelijkheden in verschil-lende sectoren met bijbehorende contactinformatie� Verder verneemt u welke regels u moet naleven om financiering te ontvangen en waar u meer informatie vindt over een specifieke financieringsmogelijkheid�

• Een goede voorbereiding is cruciaal voor gedegen bestuur� Daarom bereiden we nu al volop de nieuwe generatie fondsen na 2013 voor� We bieden u graag meer Europa voor hetzelfde geld� U kunt deze ontwikkelingen op de voet volgen op het Europa-portaal: http://ec�europa�eu/budget/reform/index_en�htm

Waarom een derde editie?

3

E U - F I N A N C I E R I N G V O O R B E G I N N E R S

4

Aan de slag ���Afhankelijk van het type financiering en het profiel van uw project zijn er mensen en netwerken die tot taak hebben u alle informatie te verstrekken die u nodig hebt om aan de slag te gaan� U vindt ook veel nuttige informatie op het internet�

1. Spreek de informatienetwerken van de EU aan

Financieringsmogelijkheden

voor uBent u nog niet vertrouwd met EU-financiering? Voelt u zich wat verloren tussen de verschillende finan-cieringsmechanismen, de betrokken spelers en de programma’s? Dan is deze handleiding voor u� In dit eerste deel vindt u:

• tips over hoe u aan de slag gaat;• een beknopt overzicht van de verschillende vormen van EU-financiering;• voorbeelden uit de praktijk voor specifieke groepen begunstigden van EU-fondsen�

EnterpriseEuropeNetwork http://www�enterprise-europe-network�ec�europa�eu/index_en�htm

600partners in meer dan 40landen�

EuropeDirect•Bel: 00800 6 7 8 9 10 11•Bezoek een Europe Direct-centrum bij u in de buurt: http://europa�eu/europedirect• Stuur een e-mail of neem online contact op: http://europa�eu/europedirect

▶ Grote ondernemingen en kmo’s ▶ Andere potentiële begunstigden

2. Bezoek het Europa-portaal

Het webportaal van de Europese Commissie over subsidies en overheidsopdrachten: http://ec�europa�eu/small-business/index_nl�htm

3. Neem contact op met uw nationale, regionale of lokale overheden

Omdat de meeste EU-fondsen worden beheerd op nationaal of regionaal niveau, vindt u vaak veel informa-tie en steun bij nationale, regionale of lokale overheden�

Een overzicht van de beheersinstanties voor de structuurfondsen in elke regio vindt u op: http://ec�europa�eu/regional_policy/manage/authority/authority_nl�cfm?pay=108&list=no

Een overzicht van links naar nationale ministeriesvanLandbouw vindt u op: http://ec�europa�eu/agriculture/use/index_en�htm

FIN

AN

CIE

RIN

GS

MO

GE

LIJ

KH

ED

EN

VO

OR

U

5

4. Neem contact op met uw beroepsvereniging

Als uw project verband houdt met uw beroep, kunt u voor steun mogelijk terecht bij uw beroepsvereni-ging. Sommige typen van EU-financiering zijn beroepsgebonden. Zo kunnen leraren en opleiders steun ont-vangen via het actieprogramma Een leven lang leren, terwijl filmmakers bijstand kunnen krijgen op grond van het steunprogramma Media 2007� Uw beroepsnetwerk heeft wellicht al ervaring met EU-fondsen en kan u praktische tips geven�

Financieringsvormen1. Wat zijn de belangrijkste vormen van financiering uit de EU-begroting?

Subsidies — worden toegekend voor de medefinanciering van specifieke projec-ten of doelstellingen� Dit gebeurt meestal via uitnodigingentothetindienenvanvoorstellen�

Overheidsopdrachten — worden geplaatst na aanbestedingen (overheidsopdrachten) voor de verwervingvandiensten,goede-renofwerken om de activiteiten van EU-instellingen of -programma’s te waarborgen�

Zoekt u financiering voor uw project?

Zoekt u mogelijkheden om uw diensten of goederen te verkopen?

2. Wie beheert het geld en wie beslist over de toekenning van subsidies/ de gunning van opdrachten?

EU-lidstatenMeer dan 76 % van de EU-begroting wordt beheerd door nationale en regionale overheden� Dit cijfer omvat structuurfondsen en landbouwsubsidies�

Derdelandeneninter-nationaleorganisaties(bijvoorbeeld Rode Kruis en Verenigde Naties): 2 %�

EuropeseCommissieOngeveer 22 % van de EU-begroting betreft centraal beheerde programma’s (bij-voorbeeld voor onderzoek, onderwijs, gezondheid en jeugd)�

E U - F I N A N C I E R I N G V O O R B E G I N N E R S

6

Kleine

ondernemingen

Wat zijn de belangrijkste financieringsbronnen voor uw onderneming?

• Als u een kleine of middelgrote onderneming (kmo) leidt, kunt u mogelijk gebruikmaken van EU-financiering via subsidies, leningen en, in sommige gevallen, garanties� Deze is beschikbaar, hetzij rechtstreeks (EU-subsidies), hetzij via programma’s die op nationaal niveau worden beheerd� Kmo’s kunnen ook profiteren van een reeks maatregelen voor niet-financiële steun, zoals de bedrijfsondersteunende diensten verleend door het Enterprise Europe Network of de helpdesk voor intellectuele-eigendomsrechten (IPR Helpdesk)�

EU-subsidies

• Deze vorm van financiering is voornamelijk thematisch van aard en dient specifieke doelstellingen, zoals milieu, onderzoek en opleiding� Deze financieringsvorm wordt ontwikkeld en ten uitvoer gelegd door diverse afdelingen van de Europese Commissie of uitvoerende agentschappen�

• Kmo’s en andere organisaties (zoals bedrijfsorganisaties, bedrijfsondersteunende organisaties of con-sultants) kunnen zich doorgaans rechtstreeks aanmelden voor de programma’s� Hierbij geldt in het algemeen dat zij duurzame, transnationale projecten met toegevoegde waarde moeten presenteren� De uitnodiging tot het indienen van voorstellen bevat de precieze criteria voor deelname�

Structuurfondsen

• Rechtstreekse steun aan kmo’s voor de medefinanciering van hun investeringen is alleen mogelijk in economisch minder ontwikkelde regio’s (de zogeheten convergentieregio’s)�

• In andere regio’s is voorrang gegeven aan acties met een grote hefboomwerking (zoals ondernemer-schapstraining, ondersteunende diensten, starterscentra, mechanismen voor technologieoverdracht, netwerken), in tegenstelling tot rechtstreekse hulp voor individuele kmo’s�

• De Europese Commissie, de Europese Investeringsbank en het Europees Investeringsfonds hebben een gezamenlijk initiatief gelanceerd om financiering toegankelijker te maken voor kmo’s in minder ontwik-kelde regio’s� Via deze gezamenlijke Europese middelen voor micro- tot middelgrote ondernemingen (Jeremie—JointEuropeanResourcesforMicrotoMediumEnterprises) kunnen de lidstaten en regio’s een deel van hun structuurfondsen gebruiken om garanties voor leningen, maar ook om aandelen- en risicokapitaal te verstrekken aan kmo’s�

FIN

AN

CIE

RIN

GS

MO

GE

LIJ

KH

ED

EN

VO

OR

U

7

Financiële instrumenten

• Bij deze regelingen krijgen kmo’s geen rechtstreekse financiering, maar wordt de steun meestal ver-werkt via financiëleintermediairs, zoals banken, kredietinstellingen of investeringsfondsen� Het doel van deze regelingen is om het beschikbare krediet voor kmo’s te verhogen en deze intermediairs te stimuleren hun leencapaciteit voor kmo’s uit te breiden�

• De Europese Progress-microfinancieringsfaciliteit stelt microkredietverleners in de EU-landen in de gelegenheid om meer leningen te verstrekken� Dit gebeurt door microkredietverleners garanties te geven en dus te delen in de risico’s, en door het volume aan microkredieten te verhogen via leningen en deelname in aandelenkapitaal�

• Op grond van het kaderprogramma voor concurrentievermogen en innovatie (CIP—CompetitivenessandInnovationFrameworkProgramme) is 1,13 miljard EUR toegewezen aan financiële instrumen-ten voor de periode 2007-2013� Deze instrumenten zijn ingedeeld in twee regelingen die samen met het Europees Investeringsfonds (EIF) en andere internationale financiële instellingen worden beheerd:

‣ De Faciliteit voor snelgroeiende, innovatieve kmo’s (GIF—HighGrowthandInnovativeSMEFacility) bevordert het verstrekken van kapitaal aan innovatieve kleine en middelgrote onder- nemingen in hun aanloopfasen (GIF1) en in de uitbreidingsfase (GIF2)� Bij de GIF worden risico en winst gedeeld met particuliere investeerders, wat een belangrijk hefboomeffect voor het verstrek-ken van kapitaal aan innoverende ondernemingen betekent�

‣ De mkb-garantiefaciliteit verleent aanvullende garanties om het verstrekken van schuldfinanciering aan kleine en middelgrote ondernemingen te stimuleren�

WELKE BIJDRAGE LEVERDEN DE EU-FONDSEN?

Brits-Duitsesamenwerkinglevertdigitaleveldgidsenop

Dankzij de samenwerking tussen twee micro-ondernemingen die door het Enterprise Europe Network samengebracht werden, is er nu een nieuwe reeks applicaties met ecologische informatie op de markt voor smartphones en tablet-pc’s� Hun eerste project, TreeID, helpt gebruikers bij het identificeren van boomsoorten door vragen te stellen en hun vervolgens een lijst met mogelijkheden voor te stellen� De applicatie behaalde de derde plaats in de iTunes Education-ranglijst�

Meer weten: http://ec�europa�eu/small-business/success-stories/2011/august/index_nl�htm

Voorbeeldenvangefinancierdeprojectenofgebieden

Hoogwaardige begeleiding van personen met een handicap op de arbeidsmarkt; microkredietverleners; ecologische applicaties voor smartphones en tablet-pc’s; dansscholen; energiedistributie en informa-tietechnologieën; webportaal voor aanbestedingen; cateringbedrijven�

Een overzicht van de belangrijkste financieringsmogelijkheden voor Europese kmo’s vindt u op http://ec�europa�eu/enterprise/newsroom/cf/_getdocument�cfm?doc_id=4619

Anderesuccesverhalen?

Raadpleeg http://www�erasmus-entrepreneurs�eu/

E U - F I N A N C I E R I N G V O O R B E G I N N E R S

8

Hoe dien ik een aanvraag in?

• Voor EU-subsidies worden de aanvraagprocedures beschreven in de uitnodigingen tot het indienen van voorstellen voor de specifieke programma’s. Subsidieaanvragen worden rechtstreeks ingediend bij de Europese Commissie of bij het uitvoerend agentschap dat het programma in kwestie leidt�

• Programma’s die uit structuurfondsen worden gefinancierd, worden beheerd op nationaal of regionaal niveau� Daar worden ook de projecten geselecteerd�

• Financiële instrumenten voor kmo’s zijn doorgaans beschikbaar via financiële intermediairs, zoals banken of kredietinstellingen�

Waar vind ik meer informatie?

• EnterpriseEuropeNetwork Het netwerk telt 600partners in meer dan 40landen� Het Enterprise Europe Network helpt kleine ondernemingen de Europese markt optimaal te benutten� Doordat het via lokale bedrijfsorganisaties werkt, kan het netwerk u helpen uw acti-viteiten op nieuwe markten te ontplooien, nieuwe technologieën aan te boren of er een vergunning voor aan te vragen, en toegang tot Europese financiering en subsidies te krijgen: http://www�enterprise-europe-network�ec�europa�eu/index_en�htm

• Europees portaal voor kleine en middelgrote ondernemingen (met een overzicht van de belangrijkste finan-cieringsmogelijkheden): http://ec�europa�eu/small-business/index_nl�htm

• Voor financieringsmogelijkheden per beleidsgebied raadpleegt u het webportaal van de Europese Commissie over subsidies: http://ec�europa�eu/contracts_grants/grants_nl�htm

• Op de website van het directoraat-generaal Regionaal Beleid vindt u informatie over de actie van de Europese Unie ter ondersteuning van regionale ontwikkeling: http://ec�europa�eu/regional_policy/index_nl�htm

• Op diezelfde website vindt u ook een overzicht van de beheersinstanties voor de structuurfondsen in elke regio: http://ec�europa�eu/regional_policy/manage/authority/authority_nl�cfm

• Het Europees Sociaal Fonds: http://ec�europa�eu/esf

FIN

AN

CIE

RIN

GS

MO

GE

LIJ

KH

ED

EN

VO

OR

U

9

• Jeremie: http://www�eif�org/jeremie

• Meer informatie over financiële instrumenten: het kaderprogramma voor concurrentievermogen en innovatie: http://ec�europa�eu/cip/index_nl�htm en het Europees Investeringsfonds: http://www�eif�org

• Het Instrument voor pretoetredingssteun (IPA): http://ec�europa�eu/enlargement/instruments/overview/index_en�htm

• Europese Progress-microfinancieringsfaciliteit: http://ec�europa�eu/social/main�jsp?langId=nl&catId=836

WIST U DAT?

• De EU definieert kmo’s als ondernemingen met minder dan 250 werknemers� Daarnaast heb-ben ze een jaaromzet van maximaal 50 miljoen EUR of een balanstotaal van niet meer dan 43 miljoen EUR�

E U - F I N A N C I E R I N G V O O R B E G I N N E R S

10

Wat zijn de belangrijkste financieringsbronnen?

• Niet-gouvernementele en maatschappelijke organisaties zijn een typische doelgroep voor heel wat EU-financiering, omdat deze organisaties zonder winstoogmerk actief zijn op veel EU-beleidsterreinen� Het feit dat zij zonder winstoogmerk werken, is een eerste vereiste voor financiering uit EU-fondsen�

• Vrijwel alle EU-programma’s bieden wel op een of andere manier een financieringsmogelijkheid voor ngo’s� Financiering is beschikbaar op grond van door nationale en lokale overheden geleide program-ma’s die uit structuurfondsen worden gefinancierd, alsook op grond van door de Commissie geleide programma’s�

• Naar schatting wordt ruim één miljard EUR per jaar rechtstreeks door de Europese Commissie toe-gekend aan ngo-projecten� Het merendeel van deze projecten betreft externebetrekkingen voor ontwikkelingssamenwerking, mensenrechten, democratieprogramma’s, en in het bijzonder humanitaire hulp (400 miljoen EUR)� Andere belangrijke toewijzingen gaan binnendeEU naar de sociale sector (70 miljoen EUR), de onderwijssector (50 miljoen EUR) en de milieusector�

• In de praktijk kan uw ngo twee typen van financiering krijgen:

‣ U kunt een voorstel voor een concreet project indienen op grond van een EU-programma dat op uw werkgebied betrekking heeft� Indien uw voorstel wordt geaccepteerd, wordt dit specifieke project medegefinancierd door de EU met een actiesubsidie�

‣ Op grond van sommige programma’s kan de EU uw organisatie rechtstreeks steunen met een exploitatiesubsidie� Voorwaarde hiervoor is dat uw ngo een doel van algemeen Europees belang nastreeft of een doelstelling dient die deel uitmaakt van een EU-beleid� In dit geval wordt de subsidie gebaseerd op de dimensie en reikwijdte van uw activiteiten, uw jaarlijkse werkplan, de compatibiliteit met de beleidsprioriteiten en dergelijke, in plaats van op afzonderlijke projecten� Voorbeelden van centraal beheerde programma’s met exploitatiesubsidies voor ngo’s zijn: Europa voor de burger (actie 2: een actieve civiele samenleving in Europa), Cultuur 2007 (tweede deel: ondersteuning van cultuurorganisaties op Europees niveau) en Progress (ondersteuning van Europese ngo’s die ijveren voor sociale integratie, non-discriminatie en gelijkheid van mannen en vrouwen)�

Ngo’s

FIN

AN

CIE

RIN

GS

MO

GE

LIJ

KH

ED

EN

VO

OR

U

11

Hoe dien ik een aanvraag in?

• Dat hangt af van het typefinanciering:

‣ Structuurfondsen worden beheerd op nationaal of regionaal niveau. Als gevolg daarvan moe-ten aanvragen worden ingediend bij en worden ze geëvalueerd door de nationale of regionale overheden�

‣ Voor EU-subsidies worden de aanvraagprocedures beschreven in de uitnodigingen tot het indienen van voorstellen voor de specifieke programma’s. Subsidieaanvragen worden rechtstreeks ingediend bij de Europese Commissie of bij het uitvoerend agentschap dat het programma in kwestie leidt, en in sommige gevallen — in het kader van externe EU-steun — bij de EU-delegatie of het begunstigde land�

WELKE BIJDRAGE LEVERDEN DE EU-FONDSEN?

NoodgezondheidshulpvoorbevolkingsgroependiedoorgewapendeconflictenwordengetroffeninZuid-Kivu(DemocratischeRepubliekCongo)

Het programma helpt het sterftecijfer onder de kwetsbare bevolking van Kitutu te verminderen door de toegankelijkheid en de kwaliteit van de gezondheidszorg te verbeteren� Medische zorg wordt in dit gebied met 109 710 inwoners verleend door een verwijsziekenhuis en 22 gezondheidscentra�PeopleinNeed concentreert zich op gezondheidszorg� Deze organisatie ondersteunt de gezondheidscentra met opleidingen voor hun personeel, basismedicijnen en -apparatuur, en financiële middelen, zodat intern ontheemden (IDP’s) en kwetsbare vrouwen gratis eerstelijnszorg kunnen krijgen�

Voorbeeldenvangefinancierdeprojectenofgebieden

Humanitaire hulp in Afghanistan; humanitaire hulp in Colombia; geïntegreerd voedsel- en voedings-programma om acute ondervoeding en voedselonzekerheid bij de kwetsbare bevolkingen van Ukiah en Teknaf Upazilas (Bangladesh) te bestrijden; noodhulp voor kwetsbare regio’s; verbetering van water-voorzieningen (aantal en kwaliteit); gemeenschapsinitiatief voor droogterisicobeheer in de woreda’s Dhas, Miyo en Moyale van de zone Borena in de regio Oromiya (Ethiopië); financiële noodhulp (cash-for-work) voor kwetsbare gezinnen in de gebieden van de Westelijke Jordaanoever en de Gazastrook�

Meerinformatie

Bronnen: http://ec�europa�eu/echo/files/funding/agreements/agreements_2010�pdfhttp://eacea�ec�europa�eu/citizenship/funding/2009/selection/documents/list_selected_projects_action2_3�pdf

E U - F I N A N C I E R I N G V O O R B E G I N N E R S

12

Waar vind ik meer informatie?

• Voor financieringsmogelijkheden per beleidsgebied raadpleegt u het webportaal van de Europese Commissie over subsidies: http://ec�europa�eu/contracts_grants/grants_nl�htm

• Op de website van het directoraat-generaal Regionaal Beleid vindt u informatie over de actie van de Europese Unie ter ondersteuning van regionale ontwikkeling: http://ec�europa�eu/regional_policy/index_nl�htm

• Overzicht van de beheersautoriteiten voor de structuurfondsen in elke regio: http://ec�europa�eu/regional_policy/manage/authority/authority_nl�cfm

• Het Europees Sociaal Fonds: http://ec�europa�eu/esf

• DG Ontwikkeling en Samenwerking — EuropeAid: http://ec�europa�eu/europeaid/index_nl�htm

WIST U DAT?

Ismijnorganisatieeenngo?

“Ngo” en “maatschappelijke organisatie” zijn geen juridische begrippen� De specifieke criteria op basis waarvan een organisatie in aanmerking komt voor EU-financiering, worden aangegeven in de afzon-derlijke uitnodigingen tot het indienen van voorstellen� De term “ngo” is niettemin een handig begrip om te verwijzen naar een reeks organisaties die gewoonlijk de volgende kenmerken met elkaar delen:

• Ngo’s worden niet opgericht voor gewin� (Zij kunnen wel betaalde werknemers hebben en inkom-stengenererende activiteiten verrichten, maar zij keren geen winst uit aan leden�)

• Ngo’s hebben een vrijwillig karakter�• Ngo’s moeten een zekere officiële of institutionele status hebben� (Zij moeten beschikken over sta-

tuten of een reglement waarin hun taak, doelstellingen en werkterrein worden omschreven�) Zij zijn verantwoording schuldig aan hun leden en donoren�

• Ngo’s zijn onafhankelijk, in het bijzonder van de regering, overheidsinstanties, politieke partijen en commerciële organisaties�

• Ngo’s zetten zich belangeloos in voor hun doelen en daaraan gerelateerde waarden� Hun doel is het publiek als geheel of specifieke bevolkingsgroepen te dienen�

De grootte van ngo’s en hun werkterrein kunnen aanzienlijk verschillen. Sommige ngo’s bestaan uit een vrij beperkt aantal personen; andere hebben duizenden leden en honderden personeelsleden� Ngo’s kunnen zich bezighouden met operationele activiteiten en/of als pleitbezorger optreden� Operationele ngo’s dragen bij aan dienstverlening (bijvoorbeeld op het gebied van welzijn), terwijl pleitbezorgende ngo’s primair als doel hebben het beleid van overheidsinstanties en de publieke opinie in het algemeen te beïnvloeden�

FIN

AN

CIE

RIN

GS

MO

GE

LIJ

KH

ED

EN

VO

OR

U

13

Wat zijn de belangrijkste financieringsbronnen?

Een leven lang leren

• Als je in het buitenland wilt studeren, kan Erasmus, onderdeel van het programma Een leven lang leren, uitkomst bieden� Tot nu toe hebben al meer dan 2,5 miljoen studenten geprofiteerd van de Erasmus-subsidies� De Europese Commissie hoopt tegen 2012/2013 in totaal drie miljoen studenten te bereiken� Grijp dus je kans!

• Binnen het programma Een leven lang leren biedt Comenius financieringsmogelijkheden voor school-gaande jongeren tot en met het einde van het hoger secundair onderwijs� Dit gebeurt met name door middel van partnerschappen tussen scholen in heel Europa� Het programma LeonardodaVinci biedt mogelijkheden voor wie beroepsonderwijs of een beroepsopleiding volgt, bijvoorbeeld door middel van stageplaatsen in een ander land�

Jeugd in actie

• Het programma Jeugdinactie medefinanciert projecten die de actieve burgerzin van jongeren, vrij-willigerswerk, wederzijds begrip en een open blik op de wereld bevorderen, hulp bieden aan jongeren- werkers, en beleidsvorming op het gebied van jeugdzaken ondersteunen�

• Jeugd in actie staat open voor jongerenvan15tot28jaar (13 tot 30 jaar voor sommige specifieke acties)�

• Voorbeelden van activiteiten waarvoor financiering beschikbaar kan zijn, zijn jeugdinitiatieven waarbij jongeren rechtstreeks deelnemen aan activiteiten die zij zelf hebben bedacht; projecten om jongeren meer te betrekken bij de mechanismen van de representatieve democratie; vrijwilligersprojecten (indi-viduele vrijwilligers kunnen niet rechtstreeks steun aanvragen, dat kunnen alleen wettelijk gevestigde organisaties die door het Europees vrijwilligerswerk (EVW) zijn erkend); opleiding en vorming van net-werken van personen die werkzaam zijn in het jongerenwerk en in jongerenorganisaties; informatie-campagnes voor jongeren�

Jongeren

E U - F I N A N C I E R I N G V O O R B E G I N N E R S

14

WELKE BIJDRAGE LEVERDEN DE EU-FONDSEN?

Nieuwekijkoprechtenvanminderheden

Doel van het project was een stem te geven aan organisaties die werken met kansarme en gemargi-naliseerde jongeren die het slachtoffer zijn van discriminatie en geweld door hun gezinssituatie of om culturele, religieuze of etnische redenen, en hun de mogelijkheid te bieden hun ervaringen in de strijd voor minderheidsrechten te delen� Het project diende als katalysator voor een debat over de bescher-ming van minderheidsrechten om jongeren en jongerenorganisaties aan te sporen oplossingen voor te stellen en deel te nemen aan een open dialoog in hun multiculturele gemeenschappen�

Betrokkenlanden:India, Italië, Ivoorkust, Spanje, Tsjechië en Turkije.

Voorbeeldenvangefinancierdeprojectenofgebieden

Vrijwilligers voor het uitwisselen van goede praktijken en het bevorderen van jeugdwerk in Zuid-Afrika; vrijwilligers voor het bevorderen van actief burgerschap en persoonlijk engagement onder jongeren en het verbeteren van hun begrip van de waarde van samenlevingsopbouw en culturele verschillen via vrijwilligerswerk in het buitenland (Ecuador, Uganda en China); vrijwilligers voor het EVW-project ter bevordering van de interculturele dialoog en sociale integratie van personen uit een ander sociaal- economisch milieu en met een andere persoonlijke achtergrond; onderzoek naar de mogelijkheden van ICT voor de leerervaring van kinderen met speciale behoeften; de uitdagingen van migratie aanpakken en de interculturele dialoog opnemen in het leerproces; maatschappelijke integratie bevorderen en zorgen voor een veilig klimaat in scholen�

Meerinformatie

http://ec�europa�eu/youth/sharing-experience/doc/thematic_compendia/good_practcies_interna-tion_coop�pdf http://ec�europa�eu/education/pub/pdf/llp/llp10_en�pdf

FIN

AN

CIE

RIN

GS

MO

GE

LIJ

KH

ED

EN

VO

OR

U

15

Hoe dien ik een aanvraag in?

Een leven lang leren

• Als je voor een Erasmus-beurs in aanmerking wilt komen, moet je ingeschreven zijn voor een officieel studieprogramma op het niveau van hoger onderwijs dat uitmondt in een diploma in een van de 34 deelnemende landen (EU-lidstaten plus IJsland, Kroatië, Liechtenstein, Noorwegen, Turkije, de voor- malige Joegoslavische Republiek Macedonië en Zwitserland)� Bovendien moet je minimaal het eerste jaar van je universitaire studie hebben afgerond�

• Het bureau Internationale Betrekkingen of het Erasmus-bureau van je universiteit is het eerste aan-spreekpunt als je informatie wenst over deelname aan het programma� Negentig procent van de univer-siteiten in de EU doet al mee aan het Erasmus-programma� De beurzen worden aan studenten toegekend na een selectieproces dat door de eigen universiteit wordt georganiseerd� Een eerste vereiste voor het Erasmus-mobiliteitsprogramma is dat degastuniversiteitgeencollegegeldinrekeningbrengt�

• Het bedrag van de Erasmus-beurs varieert per deelnemend land, maar de beurs is niet bedoeld om alle uitgaven van de student te dekken� De beurs kan worden gecombineerd met aanvullende middelen die door de universiteit of andere instellingen worden verstrekt�

• Je wordt gevraagd een studieovereenkomst te ondertekenen met je eigen universiteit en de gastinstel-ling� De studieovereenkomst is een informeel contract waarin precies wordt aangegeven welke modules je zult studeren� Aan het einde van de studieperiode in het buitenland stelt de gastuniversiteit een rapport van je resultaten op� De tijd die je in het buitenland doorbrengt, telt dan mee als integrerendonderdeelvanhetstudieprogramma van je eigen universiteit�

• Voor informatie over aanvraagprocedures voor andere programma’s van het programma Een leven lang leren, kun je contact opnemen met het Uitvoerend Agentschap onderwijs, audiovisuele media en cultuur�

Jeugd in actie

• Elk programmaland (de EU-lidstaten plus IJsland, Kroatië, Liechtenstein, Noorwegen en Turkije) heeft een nationaalagentschap dat lokale projecten selecteert, subsidies beheert en informatie verschaft� Als je jouw project wilt financieren via Jeugd in actie, neem je het best eerst contact op met het natio-nale agentschap in jouw land�

• Een beperkt aantal specifieke projecttypen wordt rechtstreeks op Europees niveau in behandeling ge- nomen� In de meeste gevallen gebeurt dit via het Uitvoerend Agentschap onderwijs, audiovisuele media en cultuur�

• Aanvragen dien je in via de desbetreffende formulieren van het nationale of uitvoerende agentschap�

Internationale samenwerking op het gebied van onderwijs en opleiding

De Europese Commissie steunt een breed scala aan opleidingsactiviteiten met beurzen en partnerschappen in het kader van de programma’s Erasmus Mundus en Tempus�

E U - F I N A N C I E R I N G V O O R B E G I N N E R S

16

Waar vind ik meer informatie?

• Directoraat-generaal Onderwijs en Cultuur — uitnodigingen tot het indienen van voorstellen: http://ec�europa�eu/dgs/education_culture/calls/grants_en�html

• Jeugd in beweging: http://ec�europa�eu/youthonthemove

• Programma Jeugd in actie: http://ec�europa�eu/youth/index_en�html Eac-youthinaction@ec�europa�eu

• Gids voor het programma Een leven lang leren, met informatie over Erasmus, Comenius en Leonardo da Vinci: http://ec�europa�eu/education/programmes/llp/index_en�html

• Internationale samenwerking op het gebied van onderwijs en opleiding: http://ec�europa�eu/education/external-relation-programmes/doc1172_en�htm

• Het Europees jongerenportaal: http://europa�eu/youth

• Uitvoerend Agentschap onderwijs, audiovisuele media en cultuur: http://eacea�ec�europa�eu

• Eurodesk (een netwerk dat jongeren en jongerenwerkers informatie verschaft over in Europa bestaande mogelijkheden op het gebied van onderwijs, opleiding en jongeren): http://www�eurodesk�org

• Salto-centra: Salto staat voor “Support and Advanced Learning and Training Opportunities”. Dit zijn structuren die binnen het programma Jeugd in actie zijn ingesteld om opleidingen te verzorgen voor en informatie te verstrekken aan jeugdorganisaties� http://www�salto-youth�net

• Publicaties over EU-initiatieven op het gebied van onderwijs, cultuur en jeugdzaken: http://ec�europa�eu/dgs/education_culture/publ/educ-training_en�html#what

WIST JE DAT?

• Bij het programma Jeugd in actie zijn projecten van informelegroepenjongeren van harte welkom�

• Ongeveer een derde van de Erasmus-studenten krijgt inhetbuitenlandeenbaan aangeboden�

FIN

AN

CIE

RIN

GS

MO

GE

LIJ

KH

ED

EN

VO

OR

U

17

Wat zijn de belangrijkste financieringsbronnen?

Zevende kaderprogramma

• Het zevende kaderprogramma (KP7) is het voornaamste EU-instrument voor de financiering van onder-zoek� Voor de periode van 2007 tot 2013 is een besteedbaar bedrag van meer dan 53miljardEURbeschikbaar�

• KP7 omvat vijf belangrijke programmablokken of specifiekeprogramma’s:‣ Samenwerking: ondersteuning van projecten die door internationale consortia worden uitgevoerd

op tien thematische gebieden, gaande van gezondheidskwesties tot ruimtevaartonderzoek;‣ Ideeën: ondersteuning van projecten voor “grensverleggend onderzoek” van onderzoeksteams of

individuele onderzoekers;‣ Mensen: mobiliteit en loopbaanontwikkeling van onderzoekers;‣ Capaciteiten: ondersteuning van onderzoekscapaciteiten en -infrastructuur;‣ Nucleaironderzoek, met inbegrip van onderzoek op het gebied van fusie-energie�

• Zoals bij alle EU-subsidies is KP7 gebaseerd op medefinanciering� Het standaardvergoedings- percentage voor activiteiten op het gebied van onderzoek en technologische ontwikkeling is 50 %, hoewel sommige organisaties (zoals kmo’s of non-profitoverheidsinstanties) tot 75 % kunnen krijgen� Bij bepaalde activiteiten (zoals netwerken en opleiding) kunnen tot 100 % van de subsidiabele kosten worden vergoed� De subsidies worden vastgesteld op basis van de uitnodigingen tot het indienen van voorstellen en een “peer review”�

Onderzoekers

E U - F I N A N C I E R I N G V O O R B E G I N N E R S

18

Hoe dien ik een aanvraag in?

• Deelname aan KP7 staat open voor een breed scala aan organisatiesenpersonen� Ter indicatie:

‣ onderzoeksgroepen bij universiteiten of onderzoeksinstellingen;‣ bedrijven die willen innoveren;‣ kmo’s (kleine en middelgrote ondernemingen) of groeperingen daarvan;‣ overheidsdiensten;‣ onderzoekers (van beginnende tot ervaren onderzoekers);‣ onderzoeksorganisaties;‣ maatschappelijke organisaties;‣ organisaties en onderzoekers uit derde landen en internationale organisaties�

• In alle EU-lidstaten, maar ook in verschillende andere landen, zijn nationalecontactpunten opgezet om persoonlijke hulp te bieden� Als eerste stap zou u uw situatie en ideeën dus aan hen kunnen voorleg-gen� Deze contactpunten helpen u het onderdeel van KP7 te vinden dat voor u interessant zou kunnen zijn� Verder kunnen zij u helpen met uw aanvraag�

WELKE BIJDRAGE LEVERDEN DE EU-FONDSEN?

Innovatievebioverpakkingen

Een team onderzoekers in Grenoble (Frankrijk) ontwikkelt nieuwe, op papier gebaseerde materialen die qua prestaties en kosten kunnen wedijveren met kunststoffolie en andere flexibele verpakkingen, maar het milieu veel minder schaden� De nieuwe materialen kunnen gerecycled worden, zijn biologisch afbreekbaar in minder dan zes maanden (tegenover 200 jaar voor materialen zoals polyethyleen) en zullen voor meer dan 70 % uit biogrondstof bestaan�

Voorbeeldenvangefinancierdeprojectenofgebieden

Massaspectrometrieonderzoek; onderzoek naar de motorische controle en cognitieve functie om meer inzicht te verwerven in de basismechanismen voor bewegingscontrole; automatische analyse, indexe-ring en opzoeking van videomateriaal; gentherapie; ontwikkeling van steeds kleinere microchiptechno-logie (32 nm en kleiner)�

Meerinformatie

http://cordis�europa�eu/results/home_en�html

FIN

AN

CIE

RIN

GS

MO

GE

LIJ

KH

ED

EN

VO

OR

U

19

• Specifieke financieringsmogelijkheden worden aangekondigd via uitnodigingentothetindienenvanvoorstellen, die worden gepubliceerd in het Publicatieblad van de EU� U vindt deze uitnodigingen ook in het KP7-gedeelte van Cordis, een website die speciaal is gewijd aan door de EU gesteund onderzoek�

• U dient uw voorstel in via het online hulpprogramma EPSS (ElectronicProposalSubmissionService)� Wanneer een voorstel wordt geaccepteerd, gaat de Europese Commissie financiële en technische onder-handelingen aan over de bijzonderheden van het project� Deze onderhandelingen worden afgesloten met een subsidieovereenkomst, waarin de rechten en plichten van de begunstigden en de EU worden aange- geven, alsook de financiële bijdrage die de EU aan uw onderzoekskosten zal leveren�

Waar vind ik meer informatie?

• Overzicht van nationale contactpunten: http://cordis�europa�eu/fp7/ncp_en�html

• Cordis-website: De website bevat uitgebreide informatie over KP7, waaronder de laatste wijzigingen, de agenda voor de uitnodigingen tot het indienen van voorstellen, de tekst van de uitnodigingen en de antwoorden op veel-gestelde vragen (FAQ’s)� http://cordis�europa�eu/fp7/home_en�html

• De praktische gids over Europese financieringsmogelijkheden voor onderzoek en innovatie: http://cordis�europa�eu/eu-funding-guide/home_en�html

• De website voor onderzoek van de Europese Commissie bevat eenvoudige, downloadbare informatiebladen over KP7 in 23 talen: www�ec�europa�eu/research/fp7

• Registreer uw organisatie op het KP7-deelnemersportaal: http://cordis�europa�eu/fp7/pp_en�html

• Onderzoeksinformatiecentrum: www�ec�europa�eu/research/enquiries

• Europese Onderzoeksraad: http://erc�europa�eu/

WIST U DAT?

• Nieuw bij de EU-onderzoeksprogramma’s is dat met KP7 nu ook afzonderlijkeonderzoekers of teams projectsteun kunnen ontvangen� Deze steun wordt gegeven via de door onderzoekers geleide programma’s van de nieuwe Europese Onderzoeksraad� Een aanzienlijk deel van de uitgaven uit de structuurfondsen is gericht op beleidsmaatregelen die de groei en het concurrentievermogen bevorderen� Raadpleeg de nationale programma’s om na te gaan welke financieringsmogelijkheden er zijn voor onderzoek�

E U - F I N A N C I E R I N G V O O R B E G I N N E R S

20

Wat zijn de belangrijkste financieringsbronnen?

Rechtstreekse betalingen

• Boeren in de EU hebben grote kans om in aanmerking te komen voor rechtstreekse betalingen, de belangrijkste vorm van EU-financiering in de landbouw� Bij de hervorming van het gemeenschappelijk landbouwbeleid in 2003 is een nieuw systeem van rechtstreekse betalingen geïntroduceerd, de zoge- heten bedrijfstoeslagregeling, waarbij steun niet meer is gekoppeld aan productie� Het voornaamste doel van de bedrijfstoeslag is om het inkomen van boeren te steunen� Boeren die deze toeslag ont-vangen, moeten voldoen aan normen op het gebied van milieubescherming, dierenwelzijn en voedsel-veiligheid, en hun grond in goede conditie houden� Leven ze deze normen onvoldoende na, kunnen de betalingen worden verlaagd of zelfs volledig worden ingetrokken� Boeren worden aangemoedigd hun beslissingen te nemen op basis van marktsignalen�

• Onder een bepaald en beperkt aantal voorwaarden kunnen lidstaten besluiten om de hoogte van de toeslagrechten te verlagen en aan productie gekoppelde, rechtstreekse betalingen te blijven doen�

Plattelandsontwikkeling

• Op grond van het plattelandsbeleid 2007-2013 zullen de EU-lidstaten ruim 96 miljard EUR investeren in het verbeteren van het concurrentievermogen van de land- en bosbouw, het beschermen van het milieu en het platteland, en het bevorderen van de levenskwaliteit en de economische diversificatie in plattelandsgebieden� Een vierde gebied (Leader) introduceert financieringsmogelijkheden voor lokale benaderingen van plattelandsontwikkeling�

Landbouwers

FIN

AN

CIE

RIN

GS

MO

GE

LIJ

KH

ED

EN

VO

OR

U

21

WELKE BIJDRAGE LEVERDEN DE EU-FONDSEN?

Behoudvanbouwland(voorkomenvanerosie)

In bepaalde delen van de Spaanse regio Murcia waar blijvende gewassen worden geteeld, is de bodem ernstig aangetast door watererosie� Hellingen zijn er erg gevoelig voor erosie� Dit kan samen met een moeilijk klimaat (zware regenval gevolgd door perioden van droogte) en ondoordachte bodembewer-kingstechnieken, zoals frequent diepploegen, de bodemdegradatie in de regio verergeren� Het project bestond in het in stroken aanplanten van struiken en het zaaien van een mengeling van graansoorten om bodemerosie te beheersen, en werd medegefinancierd uit het Europees Fonds voor regionale ont-wikkeling (EFRO)� Als gevolg hiervan is ook het waterbeheer verbeterd en de diversiteit van de flora toegenomen�

Voorbeeldenvangefinancierdeprojectenofgebieden

Milieubescherming; dierenwelzijn; voedselveiligheid en het in goede conditie houden van de grond; ver-beteren van het concurrentievermogen voor land- en bosbouw; landschapsonderhoud; verhoging van de levenskwaliteit; diversificatie van de plattelandseconomie�

Meerinformatie

Raadpleeg voor meer informatie over begunstigden in de afzonderlijke lidstaten: http://ec�europa�eu/agriculture/funding/index_nl�htm

Hoe dien ik een aanvraag in?

Rechtstreekse betalingen

• Rechtstreekse betalingen worden beheerd door middel van betaalorganen die door nationale over- heden worden aangesteld�

• Om voor de bedrijfstoeslag in aanmerking te komen, moet een boer toeslagrechten en grond hebben� Toeslagrechten worden toegekend op basis van de betalingen die tijdens een referentieperiode zijn ont-vangen� Ze worden berekend voor individuele boeren (historisch model) of voor regio’s (regionaal model)�

Plattelandsontwikkeling

• Deze middelen worden verstrekt via programma’s die door nationale overheden worden geleid: de over-heid stelt een beheersautoriteit aan die op projectbeheerniveau tot taak heeft potentiële begunstigden te informeren hoe zij steun kunnen krijgen, welke regels van toepassing zijn en welke EU-bijdrage beschikbaar is�

E U - F I N A N C I E R I N G V O O R B E G I N N E R S

22

Waar vind ik meer informatie?

• Neem contact op met het ministerie van Landbouw in uw land of raadpleeg de plattelandsontwikkelings-programma’s: http://ec�europa�eu/agriculture/rurdev/countries/index_en�htm

• Europees netwerk voor plattelandsontwikkeling: http://enrd�ec�europa�eu/

WIST U DAT?

• Om rechtstreekse betalingen te ontvangen, moeten boeren voldoen aan normen voor de volks- gezondheid, de gezondheid van dieren en planten, het dierenwelzijn en het milieu� Ze moeten ook hun grond in een goede landbouw- en milieuconditie houden� Wanneer boeren niet aan deze nor-men voldoen, kunnen de rechtstreekse betalingen waarop zij aanspraak kunnen maken, worden verlaagd of zelfs volledig worden ingetrokken voor het jaar in kwestie�

FIN

AN

CIE

RIN

GS

MO

GE

LIJ

KH

ED

EN

VO

OR

U

23

Wat zijn de belangrijkste financieringsbronnen?

• Overheidsinstanties, waaronder lokale overheden, kunnen profiteren van veel mogelijkheden voor EU-financiering, variërend van investeringen om de institutionele capaciteit en de efficiëntie van overheids-diensten te vergroten tot en met lokale infrastructuurprojecten� Hierna volgen slechts enkele voorbeel-den van de vele mogelijkheden�

Cohesiebeleid

• Hieruit worden de meeste lokale infrastructuurprojecten of initiatieven ter vergroting van de werk- gelegenheid gefinancierd� Dit geld is beschikbaar via programma’s van structuurfondsen, die gro-tendeels worden beheerd door nationale of regionale overheden� In de periode 2007-2013 zal de EU meer dan 347 miljard EUR spenderen aan regionale projecten om de werkgelegenheid en de groei te stimuleren:

‣ Meer dan 80 % van deze middelen zal gaan naar de 84 armste regio’s van de EU, verspreid over 17 lidstaten�

‣ Bijna 16 % van het geld zal beschikbaar zijn voor de overige regio’s�‣ Ruim 2,5 % zal worden besteed aan grensoverschrijdende samenwerking door middel van gezamen-

lijke lokale en regionale initiatieven�

• Financiering uit het Europees Sociaal Fonds is beschikbaar voor nationale, regionale en lokale over-heidsdiensten ter versterking van hun institutionele capaciteit en de activiteiten die zij leiden, met name in die diensten die een directe invloed op de arbeidsmarkt hebben (arbeidsbureaus, onderwijs- en beroepsonderwijsinstellingen)�

Overheidsinstanties

E U - F I N A N C I E R I N G V O O R B E G I N N E R S

24

Jessica en Jaspers

• Dit zijn twee initiatieven ter ondersteuning van overheidsdiensten en lokale overheden die gezamenlijk worden ontplooid door de Europese Commissie, de Europese Investeringsbank en andere internationale financiële instellingen�

• Jessica staat voor “Joint European Support for Sustainable Investment in City Areas” (gezamenlijke Europese steun voor duurzame investeringen in stedelijke gebieden)� Jessica helpt overheidsinstanties om samen met partners (waaronder particuliere ondernemingen) fondsen aan te leggen die stadsver-nieuwing en -ontwikkelingsprojecten ondersteunen�

• Jaspers staat voor “Joint Assistance to Support Projects in European Regions” (gezamenlijke bijstand bij het ondersteunen van projecten in Europese regio’s)� Jaspers verleent bijstand aan overheidsadmi-nistraties bij de voorbereiding van hoogwaardige projecten die in aanmerking komen voor steun uit de structuurfondsen� Omvangrijke projecten en projecten in de nieuwe lidstaten krijgen hierbij prioriteit� De verleende bijstand kan betrekking hebben op technische, economische en financiële aspecten, en alle overige voorbereidende werkzaamheden die nodig zijn om een volledig ontwikkeld project op te leveren�

Overige EU-subsidies

• Centraal beheerde programma’s bieden eveneens financieringsmogelijkheden voor overheidsdiensten, waaronder lokale overheden� Deze programma’s beslaan uiteenlopende beleidsgebieden van de EU, zoals het bevorderen van culturele activiteiten (Cultuur 2007), werkgelegenheid en maatschappelijke solidariteit (Progress), onderzoek (zevende kaderprogramma) en een innovatieve benadering van infor-matietechnologieën in de overheidssector (programma ter ondersteuning van het ICT-beleid, dat deel uitmaakt van het programma voor concurrentievermogen en innovatie)�

• Het programma Europa voor de burger biedt financieringsmogelijkheden voor jumelagesvansteden� Zo is er financiering beschikbaar voor burgerbijeenkomsten en werkzaamheden in thematische net- werken van zustersteden�

• Projecten gericht op het verhogen van de openbareveiligheid kunnen worden medegefinancierd door de EU� Overheidsinstanties die zich bezighouden met wetshandhaving, misdaadbestrijding en de bescherming van slachtoffers en getuigen kunnen financiële bijstand krijgen op grond van het specifieke programma Preventie en bestrijding van criminaliteit� Dit programma is in het bijzonder gericht op terro-risme, mensenhandel, vergrijpen tegen kinderen, drugs- en wapensmokkel, corruptie en fraude� Tussen 2007 en 2013 zal in totaal meer dan 605 miljoen EUR worden uitgegeven op grond van het programma Preventie en bestrijding van criminaliteit�

FIN

AN

CIE

RIN

GS

MO

GE

LIJ

KH

ED

EN

VO

OR

U

25

WELKE BIJDRAGE LEVERDEN DE EU-FONDSEN?

EuropeesFondsvooraanpassingaandeglobaliseringhelptontslagenwerknemersinOostenrijk

In totaal werd 9,5 miljoen EUR uitgetrokken ter ondersteuning van 430 ontslagen werknemers in Oostenrijk. Het betreft voormalige metaalarbeiders in de deelstaten Stiermarken en Neder-Oostenrijk, en werknemers van Austria Technologie & Systemtechnik AG, een belangrijke producent van print- platen� De ontslagen vloeiden voort uit de impact van de financiële en economische crisis op de pri-maire metaalsector en de verplaatsing van de Oostenrijkse pcb-productie naar Sjanghai.

Voorbeeldenvangefinancierdeprojectenofgebieden

Ondersteuning aan Europese regio’s en gemeenschappen bij het inspelen op de groeiende vraag naar verwarming en koeling in de vorm van een webtool voor regionale besluitvormers; ontwikkeling van nieuwe informatietechnologieën om de administratie en het leven van de burgers in de regio Opole (Polen) te vergemakkelijken�

Meerinformatie

http://ec�europa�eu/regional_policy/projects/stories/details_new�cfm?pay=DE&the=88&sto=1795&lan=7&region=ALL&obj=ALL&per=2&defL=ENhttp://ec�europa�eu/regional_policy/projects/stories/details_new�cfm?pay=PL&the=88&sto=1497&lan=7&region=ALL&obj=ALL&per=2&defL=EN

Europees Fonds voor aanpassing aan de globalisering (EFG)

• Een lidstaat waarin als gevolg van veranderende mondiale handelspatronen of de mondiale financiële en economische crisis plotseling ontslagen vallen, kan steun aanvragen om afgevloeide werknemers te helpen bij het reïntegreren op de arbeidsmarkt� Per jaar zal hiervoor maximaal 500 miljoen EUR beschikbaar zijn�

• Het EFG kan medefinanciering verlenen voor activiteiten zoals hulp bij het zoeken naar werk, omscholing op maat, het oprichten van ondernemingen, en tijdelijke vergoedingen voor deelnemers aan mede uit het EFG gefinancierde activiteiten zoals opleidingen�

• Deze middelen zijn bestemd voor maatregelen ter ondersteuning van afzonderlijke ontslagen werk-nemers (niet van ondernemingen)� Ze worden enkel ter beschikking gesteld op basis van ontvankelijke aanvragen van nationale overheden, niet van lokale of regionale overheden�

E U - F I N A N C I E R I N G V O O R B E G I N N E R S

26

Hoe dien ik een aanvraag in?

• Dat hangt af van het typefinanciering:

‣ Structuurfondsen worden beheerd op nationaal of regionaal niveau. Als gevolg daarvan moe-ten aanvragen worden ingediend bij en worden ze geëvalueerd door de nationale of regionale overheden�

‣ Voor EU-subsidies worden de aanvraagprocedures beschreven in de uitnodigingen tot het indienen van voorstellen voor de specifieke programma’s. Subsidieaanvragen worden rechtstreeks ingediend bij de Europese Commissie of bij het uitvoerend agentschap dat het programma in kwestie leidt�

Waar vind ik meer informatie?

• Op de website van het directoraat-generaal Regionaal Beleid vindt u informatie over de actie van de Europese Unie ter ondersteuning van regionale ontwikkeling: http://ec�europa�eu/regional_policy/index_nl�htm

• Op diezelfde website vindt u ook een overzicht van de beheersautoriteiten voor de structuurfondsen in elke regio: http://ec�europa�eu/regional_policy/manage/authority/authority_nl�cfm

• Het Europees Sociaal Fonds: http://ec�europa�eu/esf

• Informatie over financiële toewijzingen per regio: http://ec�europa�eu/regional_policy/atlas2007/index_nl�htm

• Voor financieringsmogelijkheden per beleidsgebied raadpleegt u het webportaal van de Europese Commissie over subsidies: http://ec�europa�eu/contracts_grants/index_nl�htm

FIN

AN

CIE

RIN

GS

MO

GE

LIJ

KH

ED

EN

VO

OR

U

27

• Jessica en Jaspers: http://ec�europa�eu/regional_policy/thefunds/instruments/index_nl�cfm

• Het Comité van de Regio’s: http://www�cor�europa�eu

• De Raad van Europese gemeenten en regio’s: http://www�ccre�org/

• Europees Fonds voor aanpassing aan de globalisering: http://ec�europa�eu/egf

• Het programma ter ondersteuning van het ICT-beleid: http://ec�europa�eu/information_society/activities/ict_psp/index_en�htm

WIST U DAT?

• De stedenbandenbeweging in Europa is kort na de Tweede Wereldoorlog begonnen� Elk jaar reikt de Europese Commissie de “gouden sterren voor jumelage” uit aan tien opmerkelijke projecten die een succesvolle bijdrage hebben geleverd aan de Europese integratie�

E U - F I N A N C I E R I N G V O O R B E G I N N E R S

28

De EU-regels voor financieel beheer zijn vastgelegd in het Financieel Reglement en de uitvoeringsvoor-schriften daarbij� Deze gelden samen met sectorspecifieke rechtsgronden voor alle transacties die met EU-fondsen verband houden� In dit gedeelte vindt u voorbeelden van de belangrijkste praktische verbeteringen die zijn doorgevoerd om de toegang tot EU-financiering gemakkelijker te maken�

Praktische informatie voor subsidies

• Er gelden beperktedocumentatieverplichtingen voor de kleine subsidies (25 000 EUR of minder)�

• Begunstigde organisaties moeten hun projecten gedeeltelijk zelf financieren (zogeheten medefinancie-ring)� Waar gerechtvaardigd, zullen zij de inbreng van eigen middelen kunnen vervangen door mede-financieringinnatura (bijvoorbeeld in de vorm van werk dat door medewerkers wordt uitgevoerd)�

• Om aan het begin van een project aanzienlijke betalingen te krijgen (zogeheten voorfinanciering), moe-ten begunstigde organisaties zoals ngo’s financiëlezekerheden stellen� Dit vormt vaak een aanmer-kelijke financiële belemmering� Na beoordeling van de risico’s kan echter van deze vereiste worden afgezien indien de voorfinanciering minder dan 60 000 EUR bedraagt�

• Organisaties die aanspraak wensen te maken op subsidies, moeten een externecontrole ondergaan bij subsidies vanaf 500 000 EUR voor specifieke projecten en vanaf 100 000 EUR voor de financiering van de operationele kosten van organisaties�

• Opdat aanvragers snel weten of hun aanvraag kans van slagen heeft, kunnen de indienings- en de eva-luatieprocedure worden opgedeeld in tweeafzonderlijkefasen� Door deze opdeling kunnen voorstel-len die geen kans van slagen hebben, al in een vroeg stadium worden afgewezen�

• Er zijn eenvoudige regels voor aankopendiedoorbegunstigdenwordengedaanomdeuitvoeringvaneensubsidieterealiseren� Voor aankopen van minder dan 60 000 EUR moet de begunstigde zich houden aan twee basisbeginselen: het beginsel van goed financieel beheer en de uitsluiting van belangenconflicten�

Gemakkelijke toegang

tot EU-financiering

GE

MA

KK

EL

IJK

E T

OE

GA

NG

TO

T E

U-F

INA

NC

IER

ING

29

Praktische informatie voor overheidsopdrachten

• Bij aankopen van minder dan 60 000 EUR kan de Europese Commissie afzien van de vereisten inzake bewijs van financiële draagkracht voor contracten�

• Voor contracten van geringe waarde kan het een onevenredig zware last zijn om van de verkoper te verlangen bewijsstukken te overleggen dat hij geen eerdere veroordelingen wegens wangedrag heeft, niet in staat van faillissement verkeert, en de belastingen en socialezekerheidsbijdragen naar behoren voldoet� Onder bepaalde drempels mogen inschrijvers deze documenten echter vervangen door een eenvoudige verklaring op erewoord�

• Er gelden vergelijkbare regels op het gebied van externesteun, zij het dat de drempels hiervoor nog hoger zijn (200 000 EUR voor diensten, 150 000 EUR voor leveringen en 5 000 000 EUR voor werken)�

• EU-instellingen kunnen aanbestedingsprocedures gezamenlijk met autoriteiten van lidstaten uit-voeren� Dit zorgt voor meer flexibiliteit zodat het geld van de belastingbetalers doeltreffender wordt gebruikt�

• Waar dit passend, technisch uitvoerbaar en kosteneffectief is, worden opdrachten met een grotere financiële invloed gegund in de vorm van afzonderlijkepercelen om de efficiëntie en concurrentie te vergroten�

• Maximumtermijnen voor uitsluiting van EU-opdrachten worden duidelijk vermeld�

Waar vind ik meer informatie?

• Financieel Reglement en de uitvoeringsvoorschriften daarbij: http://ec�europa�eu/budget/biblio/documents/regulations/regulations_en�cfm#rf_modex

E U - F I N A N C I E R I N G V O O R B E G I N N E R S

30

De financiële regels omvatten verdere maatregelen voor een maximale transparantie en een strenge con-trole op de manier waarop de EU-middelen worden verstrekt en besteed� Dit hoofdstuk bevat een kort overzicht van de belangrijkste transparantienormen en controlevoorschriften�

Transparantie

• WiekrijgtEU-geldvandelidstaten? In geval van rechtstreekse betalingen aan boeren en struc-tuurfondsen beheren de nationale of regionale overheden de fondsen� Tot voor kort bepaalden deze autoriteiten zelf of ze de namen van de begunstigden van deze fondsen publiceerden� Opgrondvanderegelsdiein2007inwerkingtraden,ishetechterverplichtomdenamenvandebegun-stigdenvanlandbouw-enstructuurfondsenbekendtemaken. Deze verplichting heeft in hoge mate bijgedragen aan het volledig transparant maken van EU-financiering, omdat deze fondsen drie kwart van de EU-uitgaven uitmaken�

• De bekendmaking van de begunstigden werd verplicht voor de structuurfondsen in de begroting van 2007� Dit houdt in dat hun namen sinds 2008 gepubliceerd moeten worden� Voor de begunstigden van de landbouwfondsen geldt deze regel sinds de begroting van 2008, zodat de namen sinds 2009 worden bekendgemaakt�

• WiekrijgtgeldvandeEuropeseCommissie? Op 30 juni van elk jaar publiceren de Commissie-diensten op de Europa-website overzichten van de subsidies die zij in het voorgaande jaar hebben toegekend� Dit geldt niet voor de gelden die in de vorm van een beurs aan personen zijn toegekend� Daarnaast stelt de Europese Commissie een gedetailleerd jaarverslag op over de toekenning van haar subsidies� Dit verslag is bestemd voor gebruik door de leden van het Europees Parlement en de Raad van Ministers�

Transparantieen controle

TR

AN

SP

AR

AN

TIE

EN

CO

NT

RO

LE

31

• Transparanteproceduresvooriedereen: Of u nu rechtstreeks bij de Europese Commissie een sub-sidie aanvraagt, dan wel via een nationaal programma dat door de EU wordt medegefinancierd, of deel-neemt aan een aanbesteding om diensten of producten te leveren aan een EU-instelling: u profiteert van dezelfde strikte beginselen van transparantie en gelijke behandeling die zijn vastgesteld in het Financieel Reglement en de uitvoeringsvoorschriften daarbij�

• Transparante procedures zorgen ook voor gelijketoegangtotinformatie� Uitnodigingen tot het indie-nen van voorstellen worden gepubliceerd op de websites van de Europese Commissie� Hetzelfde principe geldt voor EU-middelen die op nationaal of regionaal niveau worden beheerd: de regels met betrekking tot voorlichting en publiciteit worden door de Europese Commissie vastgesteld en worden in de hele EU uniform toegepast� Aanbestedingen van de Europese Commissie zijn te vinden op de Europa-webpagi-na’s van de verschillende directoraten-generaal van de Europese Commissie, alsook in het Supplement bij het Publicatieblad van de Europese Unie, waarvan de TED-databank de elektronische onlineversie is�

E U - F I N A N C I E R I N G V O O R B E G I N N E R S

32

• Het college van de 27 Europese Commissieleden draagt de politiekeeindverantwoordelijkheid voor de juiste besteding van de EU-middelen� Elk jaar moeten zij hun goedkeuring geven aan de jaarrekening van de EU, inclusief de gegevens over alle gelden die in dat jaar zijn uitgegeven� Vervolgens moet het Europees Parlement daaraan zijn jaarlijkse kwijting verlenen�

• Elk hoofd van een Commissiedienst (dat wil zeggen, iedere directeur-generaal) brengt een jaarlijksactiviteitenverslag uit� Deze verslagen bevatten een analyse van de systemen voor interne controle en financieel beheer die door elke dienst zijn ingesteld om ervoor te zorgen dat de EU-middelen op de juiste wijze worden beheerd� Deze verslagen zijn een objectieve bron van informatie: de directeuren zijn verplicht om een voorbehoud te maken bij die aspecten waarvoor de controles potentiële problemen hebben aangegeven�

• Het merendeel van de EU-financiering wordt op nationaalniveau beheerd� Dat houdt in dat de nati-onale overheden mee verantwoordelijk zijn voor de wijze waarop dit geld wordt besteed� De nationale overheden hebben zich ertoe verbonden doeltreffende en efficiënte interne controlesystemen toe te passen en de noodzakelijke controles uit te voeren op de EU-middelen die onder hun beheer vallen� Elke lidstaat is verplicht om een jaarlijks overzicht van de voor deze fondsen beschikbare audits te verstrekken�

• Sinds 2009 heeft de Europese Commissie een beter hulpmiddel om fraude en corruptie te voork- omen: eencentraledatabankmetorganisatiesdiezijnuitgeslotenvanEU-financiering� Deze databank (nu beschikbaar voor EU-subsidies en overheidsopdrachten) bevat alle relevante informatie over personen en entiteiten die zijn veroordeeld wegens fraude, corruptie, deelname aan een criminele organisatie of enige andere illegale activiteit die de financiële belangen van de EU schaden in de lid-staten, in derde landen en bij internationale organisaties die betrokken zijn bij de tenuitvoerlegging van EU-programma’s�

• Sinds 2005 wordt de EU-boekhoudingoptransactiebasis gevoerd� Dit is een modern en transparant boekhoudsysteem dat slechts door een zeer gering aantal nationale overheden wordt toegepast� Het systeem omvat enkele van de moderne boekhoudnormen die in de particuliere sector worden gebruikt�

Verantwoordingsplicht

en controle

33

VE

RA

NT

WO

OR

DIN

GS

PL

ICH

T E

N C

ON

TR

OL

E

Waar vind ik meer informatie?

• Financieel Reglement en de uitvoeringsvoorschriften daarbij: http://ec�europa�eu/budget/biblio/documents/regulations/regulations_en�cfm

• Overzicht van begunstigden van EU-subsidies: http://ec�europa�eu/grants/beneficiaries_en�htm

• Overzicht van begunstigden van EU-opdrachten: http://ec�europa�eu/public_contracts/beneficiaries_en�htm

• TED-databank: http://ted�europa�eu

• Website van commissaris Janusz Lewandowski: http://ec�europa�eu/commission_2010-2014/lewandowski/index_en�htm

• EU-begroting: http://ec�europa�eu/budget/index_en�cfm

• Transparantie-initiatief: http://ec�europa�eu/transparency/index_nl�htm

• Gids De modernisering van de EU-boekhouding: http://ec�europa�eu/budget/biblio/publications/publications_en�cfm#modern_acc

E U - F I N A N C I E R I N G V O O R B E G I N N E R S

34

Programma’s die verband houden met het meerjarig financieel kader 2007-2013: (zoals in de rechtsgrondslag)

Rubriek Periode

Totaalbedragin lopende

prijzen(miljoen EUR)

RUBRIEK1A—CONCURRENTIEKRACHTTERBEVORDERINGVANGROEIENWERKGELEGENHEID

Zevende kaderprogramma voor onderzoek (07–13) 50 521,00

Trans-Europese netwerken (TEN) Transport (07–13) 8 013,00

Trans-Europese netwerken (TEN) Energie (07–13) 155,00

Egnos en Galileo (satellietnavigatie) (07–13) 3 005,00

Marco Polo II (milieuprestaties van het vrachtvervoersysteem) (07–13) 450,00

Een leven lang leren (07–13) 6 970,00

Kaderprogramma voor concurrentievermogen en innovatie (CIP) (07–13) 3 621,30

Progress (communautair programma voor werkgelegenheid en maatschappelijke solidariteit)

(07–13) 683,25

Douane 2008-2013 (vergemakkelijken van legitieme handel; voorkomen van oneerlijke en illegale handel)

(08–13) 323,80

Fiscalis 2008-2013 (samenwerking tussen belastingdiensten; bestrijden van belastingfraude)

(08–13) 156,90

Hercules II (bescherming van de financiële belangen van de EU) (07–13) 98,53

Ontmanteling van kerncentrales: (A) Ignalina; (B) Bohunice; (C) Kozloduy

(07–13) 1 560,00

Pericles (bescherming van de euro tegen valsemunterij) (07–13) 7,00

Maatregelen ter bestrijding van verontreiniging (07–13) 154,00

Erasmus Mundus 2 (09–13) 493,69

RUBRIEK1B—SAMENHANGTERBEVORDERINGVANGROEIENWERKGELEGENHEID

Totaal structuurfondsen, waaronder: 278 454,09

Europees Fonds voor regionale ontwikkeling (indicatie) 201 633,15

Europees Sociaal Fonds (indicatie) 76 820,94

Totaal Cohesiefonds 69 963,12

RUBRIEK2—BESCHERMINGENBEHEERVANNATUURLIJKEHULPBRONNEN

Marktgerelateerde uitgaven en rechtstreekse betalingen (indicatie) (*)

(07–13) 299 958,72

Plattelandsontwikkeling (07–13) 96 443,83

Beschikbare bedragen

2007-2013

35

BE

SC

HIK

BA

RE

BE

DR

AG

EN

20

07

-20

13

Rubriek Periode

Totaalbedragin lopende

prijzen(miljoen EUR)

Gemeenschappelijk visserijbeleid en het zeerecht (07–13) 1 992,42

Europees Visserijfonds (07–13) 4 339,52

Life+ (financieringsinstrument voor het milieu) (07–13) 2 143,41

RUBRIEK3A—VRIJHEID,VEILIGHEIDENRECHTVAARDIGHEID

Europees Fonds voor de integratie van onderdanen van derde landen

(07–13) 825,00

Grondrechten en burgerschap (07–13) 96,50

Strafrechtspleging (07–13) 199,00

Preventie, paraatheid en beheersing van de gevolgen van terrorisme

(07–13) 139,40

Preventie en bestrijding van criminaliteit (07–13) 605,60

Europees Vluchtelingenfonds (steun voor EU-inspanningen bij de opvang van vluchtelingen; gemeenschappelijke asielprocedures)

(08–13) 628,00

Europees Terugkeerfonds (terugkeer van onderdanen uit derde landen die illegaal in de EU verblijven)

(08–13) 676,00

Buitengrenzenfonds (07–13) 1 820,00

Daphne (geweldbestrijding) (07–13) 116,85

Civiel recht (07–13) 109,30

Drugspreventie en -voorlichting (07–13) 21,35

RUBRIEK3B—BURGERSCHAP

Financieringsinstrument voor civiele bescherming (07–13) 133,80

Volksgezondheid (07–13) 321,50

Consumentenbescherming (07–13) 200,90

Cultuur 2007 (07–13) 400,00

Jeugd in actie (07–13) 885,00

Media 2007 (steun voor de Europese audiovisuele sector) (07–13) 754,95

Europa voor de burger (07–13) 215,00

RUBRIEK4—DEEUROPESEUNIEALSMONDIALEPARTNER

Instrument voor pretoetredingssteun (IPA) (07–13) 11 468,00

Instrument voor samenwerking op het gebied van nucleaire veiligheid (INSC)

(07–13) 524,00

Macrofinanciële bijstand (07–13) 753,00

E U - F I N A N C I E R I N G V O O R B E G I N N E R S

36

Rubriek Periode

Totaalbedragin lopende

prijzen(miljoen EUR)

Gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid (GBVB) (07–13) 1 980,00

Garantiefonds (07–13) 1 400,00

Financieringsinstrument voor de samenwerking met geïndustri-aliseerde landen en andere landen en gebieden met een hoog inkomen (ICI en ICI+)

(07–13) 296,00

Financieringsinstrument voor civiele bescherming (07–13) 56,00

Europees nabuurschaps- en partnerschapsinstrument (ENPI) (07–13) 11 181,00

Financieringsinstrument voor ontwikkelingssamenwerking (DCI) (07–13) 16 897,00

Europees instrument voor democratie en mensenrechten (EIDHR) (07–13) 1 104,00

Stabiliteitsinstrument (07–13) 2 062,00

Humanitaire hulp (07–13) 5 614,00

Reserve voor noodhulp (**) 1 744,00

Andereinstrumenten

Solidariteitsfonds van de Europese Unie (financiële hulp in geval van een omvangrijke ramp in een lidstaat of een kandidaat-lidstaat) (***)

tot en met 1 000,00 per jaar

Europees Fonds voor aanpassing aan de globalisering tot en met

500,00per jaar

(*) Na overdracht naar Plattelandsontwikkeling�(**) Niet opgenomen in het maximum van rubriek 4�(***) Boven op de maxima van het meerjarig financieel kader�

Deze lijst van programma’s is niet uitputtend.

Cijfers gebaseerd op de referentiebedragen van de rechtsgrondslagen. Waar nodig kunnen de bedragen worden gewijzigd op basis van een gemeenschappelijk besluit van de instellingen.

Europese Commissie

EU-financieringvoorbeginnersDe financiële regels en financieringsmogelijkheden voor 2007-2013

Luxemburg: Bureau voor publicaties van de Europese Unie

2012 — 36 blz. — 21 × 29,7 cm

ISBN 978-92-79-21621-3doi:10,2761/8513

HOE KOM IK AAN EU-PUBLICATIES?

Gratis publicaties:• bijEUBookshop(http://bookshop.europa.eu);• bijdevertegenwoordigingenendelegatiesvandeEuropeseUnie.Gavoordecontact-

gegevens naar http://ec.europa.eu of stuur een fax naar +352 2929-42758.

Betaalde publicaties:• bijEUBookshop(http://bookshop.europa.eu).

Betaalde abonnementen (bv. jaarreeksen van het Publicatieblad van de Europese Unie en de jurisprudentie van het Hof van Justitie van de Europese Unie):• viaeenvandeverkoopkantorenvanhetBureauvoorpublicatiesvandeEuropese

Unie(http://publications.europa.eu/others/agents/index_nl.htm).

MeerinformatieoverdeEuropeseUnievindtuopinternet(http://europa.eu).

Bibliografischegegevensbevindenzichaanheteindevandezepublicatie.

Luxemburg:BureauvoorpublicatiesvandeEuropeseUnie,2012

ISBN978-92-79-21621-3doi:10.2761/8513

©EuropeseUnie,2012Overneming met bronvermelding toegestaan

Printed in Luxembourg

Gedruktopchloorvrijgebleektpapier(ECF)

Europe Direct helpt u antwoord te vinden op uw vragen over de Europese Unie.

Gratis nummer (*):

00 800 6 7 8 9 10 11(*)Sommigeaanbiedersvanmobieletelefoniegevengeentoegangtot00800-nummersofrekenendeze

oproepen aan.

EU-financiering voor beginners

Editie 2012

De financiële regels en financieringsmogelijkhedenvoor 2007-2013

KV-31-11-332-NL-C

doi:10.2761/8513

VOOR MEER INFORMATIE OVER EU-FINANCIËN:EU-begrotinghttp://ec.europa.eu/budget/

Commissaris Janusz Lewandowskihttp://ec.europa.eu/commission_2010-2014/lewandowski/index_en.htm

Directoraat-generaal Begrotinghttp://ec.europa.eu/dgs/budget/index_en.htm

Voor terugkoppeling over deze publicatie:budget@ec.europa.eu

Begroting