etkİ, etkİlenebİlİrlİk ve - undp.org · bitiş tarihi: 2012 Çıktılar: türkiyenin anadolu...

51
ETKİ, ETKİLENEBİLİRLİK VE UYUM İKİNCİ ULUSAL BİLDİRİM SU KAYNAKLARI BÖLÜMÜ 29 Haziran 2011 Dr. İ. Kaan Tunçok Su Kaynakları Uzmanı TÜRKİYE’NİN BİRLEŞMİŞ MİLLETLER İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ ÇERÇEVE SÖZLEŞMESİ’NE İLİŞKİN İKİNCİ ULUSAL BİLDİRİMİ HAZIRLIK FAALİYETLERİNİN DESTEKLENMESİ PROJESİ

Upload: others

Post on 09-Sep-2019

7 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: ETKİ, ETKİLENEBİLİRLİK VE - undp.org · Bitiş Tarihi: 2012 Çıktılar: Türkiyenin Anadolu ve Karadeniz bölgelerinde bulunan 28 mikro havzada sürdürülebilir doğal kaynak

ETKİ, ETKİLENEBİLİRLİK VE UYUM

İKİNCİ ULUSAL BİLDİRİM SU KAYNAKLARI BÖLÜMÜ

29 Haziran 2011

Dr. İ. Kaan TunçokSu Kaynakları Uzmanı

TÜRKİYE’NİN BİRLEŞMİŞ MİLLETLER İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ ÇERÇEVE SÖZLEŞMESİ’NE İLİŞKİN İKİNCİ ULUSAL

BİLDİRİMİ HAZIRLIK FAALİYETLERİNİN DESTEKLENMESİ PROJESİ

Page 2: ETKİ, ETKİLENEBİLİRLİK VE - undp.org · Bitiş Tarihi: 2012 Çıktılar: Türkiyenin Anadolu ve Karadeniz bölgelerinde bulunan 28 mikro havzada sürdürülebilir doğal kaynak

GÜNDEM

Birinci Ulusal Bildirim

Bölgesel Bakış

Etki ve Etkilenebilirlik Mevcut Projeler

Temel İhtiyaç

Uyum Mevcut Projeler

Temel İhtiyaç

Sonuçlar ve Değerlendirme

Page 3: ETKİ, ETKİLENEBİLİRLİK VE - undp.org · Bitiş Tarihi: 2012 Çıktılar: Türkiyenin Anadolu ve Karadeniz bölgelerinde bulunan 28 mikro havzada sürdürülebilir doğal kaynak

BİRİNCİ ULUSAL BİLDİRİM

Page 4: ETKİ, ETKİLENEBİLİRLİK VE - undp.org · Bitiş Tarihi: 2012 Çıktılar: Türkiyenin Anadolu ve Karadeniz bölgelerinde bulunan 28 mikro havzada sürdürülebilir doğal kaynak

Birinci Ulusal Bildirim

Dicle -

Page 5: ETKİ, ETKİLENEBİLİRLİK VE - undp.org · Bitiş Tarihi: 2012 Çıktılar: Türkiyenin Anadolu ve Karadeniz bölgelerinde bulunan 28 mikro havzada sürdürülebilir doğal kaynak

MAGICC/SCENGEN Modeli

(Sera Gazı Kaynaklı İklim Değişikliğinin Değerlendirilmesi / Senaryo Üretimi) Gediz ve Büyük Menderes Havzaları için Yapılan tahminler kapsamında

Muhtemel küresel iklim değişikliğinin su havzaları ölçeğindeki olası sonuçları araştırıldı,

Dokuz Eylül Üniversitesi – Su Kaynakları Yönetimi Araştırma ve Uygulama Merkezi (DEÜ-SUMER, 2006)

Birinci Ulusal Bildirim

Page 6: ETKİ, ETKİLENEBİLİRLİK VE - undp.org · Bitiş Tarihi: 2012 Çıktılar: Türkiyenin Anadolu ve Karadeniz bölgelerinde bulunan 28 mikro havzada sürdürülebilir doğal kaynak

Akım’daki Azalma (%)

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

B2 A2 B2 A2 B2 A2

2030 2050 2100

Gediz

B. Menderes

Page 7: ETKİ, ETKİLENEBİLİRLİK VE - undp.org · Bitiş Tarihi: 2012 Çıktılar: Türkiyenin Anadolu ve Karadeniz bölgelerinde bulunan 28 mikro havzada sürdürülebilir doğal kaynak

PET ve İhtiyaç’daki Artma (%)

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

PET

İhti

yaç

PET

İhti

yaç

PET

İhti

yaç

PET

İhti

yaç

PET

İhti

yaç

PET

İhti

yaç

B2 A2 B2 A2 B2 A2

2030 2050 2100

Potansiyel Evapotranspirasyon (PET)

Ürün Su İhtiyacı (İhtiyaç)

Page 8: ETKİ, ETKİLENEBİLİRLİK VE - undp.org · Bitiş Tarihi: 2012 Çıktılar: Türkiyenin Anadolu ve Karadeniz bölgelerinde bulunan 28 mikro havzada sürdürülebilir doğal kaynak

Uyum Araçları

Sulama ve yerleşim alanlarında su taşıma ve dağıtımında teknolojik değişimleri teşvik eden,

Su kullanıcıları arasında su ihtiyacının yönetimine ilişkin girişimleri belli bir mantığa oturtan,

Etkin arazi kullanımı yönetimine ilişkin programların geliştirilmesi gerekmektedir.

Page 9: ETKİ, ETKİLENEBİLİRLİK VE - undp.org · Bitiş Tarihi: 2012 Çıktılar: Türkiyenin Anadolu ve Karadeniz bölgelerinde bulunan 28 mikro havzada sürdürülebilir doğal kaynak

BÖLGESEL BAKIŞ

Page 10: ETKİ, ETKİLENEBİLİRLİK VE - undp.org · Bitiş Tarihi: 2012 Çıktılar: Türkiyenin Anadolu ve Karadeniz bölgelerinde bulunan 28 mikro havzada sürdürülebilir doğal kaynak

Tarihsel ve Öngörülen Su Stresi Seviyeleri

2000 2030

0-20 (az su stresi)

> 40 (çok su stresi)Veri kapsamı dışında

20-40 (orta su stresi)

Kaynak: AÇA, 2007

Page 11: ETKİ, ETKİLENEBİLİRLİK VE - undp.org · Bitiş Tarihi: 2012 Çıktılar: Türkiyenin Anadolu ve Karadeniz bölgelerinde bulunan 28 mikro havzada sürdürülebilir doğal kaynak

A2 senaryosu: 1961-1990 referans dönemine oranla Yıllık Akış Miktarındaki Değişim (%)

Kaynak: Alcamo, 2007

2020

2070

Page 12: ETKİ, ETKİLENEBİLİRLİK VE - undp.org · Bitiş Tarihi: 2012 Çıktılar: Türkiyenin Anadolu ve Karadeniz bölgelerinde bulunan 28 mikro havzada sürdürülebilir doğal kaynak

ETKİ VE ETKİLENEBİLİRLİK

Page 13: ETKİ, ETKİLENEBİLİRLİK VE - undp.org · Bitiş Tarihi: 2012 Çıktılar: Türkiyenin Anadolu ve Karadeniz bölgelerinde bulunan 28 mikro havzada sürdürülebilir doğal kaynak

Mevcut Projeler

Büyük ölçekli projeler kapsamında yapılan çalışmalar

4 temel başlık altında özetlenebilir:

1. Veri Tabanı Geliştirme ve İyileştirme

2 Proje: Türkiye Ölçeğinde

2. Etüd, Planlama ve Projelendirme

1 Proje: Yeşilırmak Havzası

3. Havza Ölçekli Modelleme

4 Proje: 3 Türkiye Ölçeğinde

1 İstanbul

4. TÜBİTAK – Üniversite İşbirliği

7 Proje: Çoruh Havzası

2 Türkiye Ölçeği

Ege ve Karadeniz Bölgesi

Gediz ve Büyük Menderes

Konya Kapalı Havzası

Fırat Nehri

Page 14: ETKİ, ETKİLENEBİLİRLİK VE - undp.org · Bitiş Tarihi: 2012 Çıktılar: Türkiyenin Anadolu ve Karadeniz bölgelerinde bulunan 28 mikro havzada sürdürülebilir doğal kaynak

Dicle -

Page 15: ETKİ, ETKİLENEBİLİRLİK VE - undp.org · Bitiş Tarihi: 2012 Çıktılar: Türkiyenin Anadolu ve Karadeniz bölgelerinde bulunan 28 mikro havzada sürdürülebilir doğal kaynak

1. Veri Tabanı Geliştirme ve İyileştirme

Türkiye Çevresel Veri Değişim Ağının Kurulması Projesi (TEIEN)

Finansman: Avrupa Birliği Uygulayıcı Kurum: Çevre ve Orman

Bakanlığı Bitiş Tarihi: Nisan 2010

Çıktılar: Çevresel konular ile ilgilenen kurum ve

kuruluşlar arasında tek bir elektronik ağ üzerinden çevresel veri paylaşımını sağlamak ve

Kolay erişime izin vermek için çalıştaylar ve eğitim seminerleri gibi eğitim aktiviteleri, yazılım geliştirme ve gereksinim analizi, sistemin uyarlanması ve kurulması.

Page 16: ETKİ, ETKİLENEBİLİRLİK VE - undp.org · Bitiş Tarihi: 2012 Çıktılar: Türkiyenin Anadolu ve Karadeniz bölgelerinde bulunan 28 mikro havzada sürdürülebilir doğal kaynak

1. Veri Tabanı Geliştirme ve İyileştirme

DSİ Su Veri Tabanı

Finansman: TÜBİTAK

Uygulayıcı Kurum: Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü

Bitiş Tarihi: Mart 2009

Çıktılar:

DSİ’nin kullandığı her türlü su kaynağına ait ölçme, değerlendirme ve modelleme çalışmaları sonucunda elde edilen verilerin saklanması ve raporlanması

Hidrometrik verileri, (yağış, sıcaklık, seviye, debi, vb), Yeraltı Suyu verilerini, Su Kalitesi verilerini istasyon bazında, belli zaman aralıklarında saklama, sorgulama ve kullanıcıların hizmetine çeşitli raporlar aracılığı ile sunma.

Diğer kurumlardan (EİE, DMİ, vb) gelen elektronik verilerde otomatik olarak sisteme aktarılabilmektedir.

Page 17: ETKİ, ETKİLENEBİLİRLİK VE - undp.org · Bitiş Tarihi: 2012 Çıktılar: Türkiyenin Anadolu ve Karadeniz bölgelerinde bulunan 28 mikro havzada sürdürülebilir doğal kaynak

2. Etüd, Planlama ve Projelendirme

Yeşilırmak Havza Gelişim Projesi Finansman: DPT

Uygulayıcı Kurum: Yeşilırmak Havzası İl Özel İdareleri Hizmet Birliği

Bitiş Tarihi: devam etmekte

Çıktılar: Amasya, Tokat, Samsun, Çorum İllerini içine alan ve

Türkiye'nin kalkınmışlık çizgisinin altında kalan bu bölgenin planlı bir kalkınma çizgisine ulaştırılması hedeflenerek hazırlanan bir bölgesel kalkınma modeli

Yeşilırmak ve kollarında oluşan kirliliği ve nedenlerini önlemek için gerekli tedbirleri almak, bölgede erozyon giderici çalışmaları yapmak, akış rejimini düzenlemek

Bu kapsamda Yeşilırmak Havzasında bulunan yerleşim birimlerinin sosyal, kültürel ve ekonomik kalkınmalarına yönelik her türlü çalışmaları yapmak, yaptırmak

Türkiye’nin ilk yerel-bölgesel kalkınma modeli ve havza bazında kurulan ilk hizmet birliğidir.

Page 18: ETKİ, ETKİLENEBİLİRLİK VE - undp.org · Bitiş Tarihi: 2012 Çıktılar: Türkiyenin Anadolu ve Karadeniz bölgelerinde bulunan 28 mikro havzada sürdürülebilir doğal kaynak

3. Havza Ölçekli Modelleme

Türkiye Tarım Havzaları Üretim ve

Destekleme Modeli

Finansman: Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı

Uygulayıcı Kurum: Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı

Bitiş Tarihi: Haziran 2009

Çıktılar:

Tarım havzalarının belirlenmesi

Sağlıklı tarım envanterinin hazırlanması

Üretim planlamasına imkan sağlanması

Hangi ürünün nerede ne kadar üretilebileceğini belirlenmesi

Çiftçinin gelirini artırılması kapsamında geleceğe ait talep projeksiyonları yapılması.

Page 19: ETKİ, ETKİLENEBİLİRLİK VE - undp.org · Bitiş Tarihi: 2012 Çıktılar: Türkiyenin Anadolu ve Karadeniz bölgelerinde bulunan 28 mikro havzada sürdürülebilir doğal kaynak

Türkiye için İklim Değişikliği Senaryoları

Finansman: TÜBİTAK

Uygulayıcı Kurum: Devlet Meteoroloji İşleri (DMİ) Genel Müdürlüğü

Bitiş Tarihi: Aralık 2008

Çıktılar:

Max Planck Meteoroloji Enstitüsü (Almanya) temin edilen A2 ve B1 salım senaryolarına ait GCM (ECHAM5 modeli) simülasyon çıktıları RegCM3 bölgesel iklim modelli kullanılarak daha küçük ölçeklere indirgenmiştir.

Bu yöntemle, 1961-2000 ve 2000-2099 zaman aralıkları için iklim projeksiyonları elde edilmiştir.

Bu simülasyonlara ait çeşitli ürünler (sıcaklık, yağış, akış gibi) Veri Dağıtım Sistemi başlığı altında kullanıcılara sunulmaktadır.

3. Havza Ölçekli Modelleme

Page 20: ETKİ, ETKİLENEBİLİRLİK VE - undp.org · Bitiş Tarihi: 2012 Çıktılar: Türkiyenin Anadolu ve Karadeniz bölgelerinde bulunan 28 mikro havzada sürdürülebilir doğal kaynak

3. Havza Ölçekli Modelleme

İklim Değişikliği’nin İstanbul veTürkiye Su Kaynakları GeleceğineTesirleri Projesi

Finansman: İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi (İSKİ)

Uygulayıcı Kurum: İSKİ

Bitiş Tarihi: devam etmekte

Çıktılar: Hesaplanması istenilen meteorolojik veya

hidrolojik (akış, taşkın, kuraklık, yeraltı suyu beslenmesi vb.) büyüklüklerin seçilmesini sağlamaktadır.

Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli’nin (IPCC) tavsiye ettiği senaryo alternatifleri arasından seçim yapmayı sağlamaktadır.

Dünyadaki 7 değişik merkezde yapılmış olan Küresel Dolaşım Modeli’nin seçenekleri arasından istenilenin belirlenmesini sağlamaktadır.

Page 21: ETKİ, ETKİLENEBİLİRLİK VE - undp.org · Bitiş Tarihi: 2012 Çıktılar: Türkiyenin Anadolu ve Karadeniz bölgelerinde bulunan 28 mikro havzada sürdürülebilir doğal kaynak

3. Havza Ölçekli Modelleme

Avrupa ve Komşu Ülkeler için SuSenaryoları (SCENES)

Finansman: Avrupa Birliği FP6 Programı

Uygulayıcı Kurum: Finlandiya Çevre Enstitüsü (SYKE) (Türkiye paydaşı Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ekonomi Bölümü).

Bitiş Tarihi: Kasım 2011

Çıktılar: Avrupa’daki su kaynaklarının değerlendirilmesi için

farklı yöntemlerin değerlendirilmesi ve iyileştirilmesi,

2025 yılına kadarki süreçte Avrupa’daki tatlı su kaynaklarını analiz etmek ve kapsamlı senaryolar geliştirmek. Bu kapsamda uzun dönemli stratejik planlamalara ve su kaynakları için hedeflenen projelere altlık oluşturmak. Böylelikle nehir havza planlarının bölgesel ve yerel ölçekte test edilmesini sağlamak,

Farklı su senaryolarının sosyo-ekonomik, çevresel ve ekolojik etkilerinin değerlendirmesi kapsamında suyun mevcudiyeti, suya talep, su kalitesi, ve suyun kullanımı arasındaki ilişkileri analiz etmek ve değerlendirmek,

Avrupa’da senaryo geliştirilmesi için dinamik bir prosesin oluşturulması.

Page 22: ETKİ, ETKİLENEBİLİRLİK VE - undp.org · Bitiş Tarihi: 2012 Çıktılar: Türkiyenin Anadolu ve Karadeniz bölgelerinde bulunan 28 mikro havzada sürdürülebilir doğal kaynak

4. TÜBİTAK-Üniversite İşbirliği

Page 23: ETKİ, ETKİLENEBİLİRLİK VE - undp.org · Bitiş Tarihi: 2012 Çıktılar: Türkiyenin Anadolu ve Karadeniz bölgelerinde bulunan 28 mikro havzada sürdürülebilir doğal kaynak

Akademik araştırma ve uygulamalar

İklim Değişikliği ve Kuraklık,

Selami Oğuz, Su Vakfı, 2007

İklim Değişikliğinin Ülkemiz Su Kaynaklarına ve Tarımsal Kullanıma Etkileri,

Derya Önder, Mustafa Kemal Üniversitesi, 2007

Konya Kapalı Havzası’nda Yağış ve Yeraltı uyu Seviye Değerlerinin İrdelenmesi,

Müfit Şefik Doğdu, DSİ, 2007

İklim Değişikliği’nin Akdeniz bölgesindeki Nehirlere Etkisi, Doç. Dr. Mine Albek, Anadolu Üniversitesi, 2008

Hidrolojik Simülasyon Programı kullanarak Dere ve Rezervuarlarda İklim Değişiminin Modellenmesi,

Yrd. Doç. Dr. Serdar Göncü, Anadolu Üniversitesi, 2009

Türkiye’de Nehir Sıcaklıklarındaki Eğilimler,

Doç. Dr. Mine Albek, Anadolu Üniversitesi, 2009

Page 24: ETKİ, ETKİLENEBİLİRLİK VE - undp.org · Bitiş Tarihi: 2012 Çıktılar: Türkiyenin Anadolu ve Karadeniz bölgelerinde bulunan 28 mikro havzada sürdürülebilir doğal kaynak

Temel İhtiyaç:Ulusal, Sektörel, Yerel ve Proje

Projelerin belirlenmesi, tasarımı, uygulanması, gözlemlenmesi ve

değerlendirilmesi

Projelerin belirlenip seçimi

Sektörel hedefleridestekleyen Projelerin

belirlenmesi

ULUSAL SEVİYE - Politika ve PlanlarUlusal Vizyon; Yoksulluğu Azaltıcı Stratejiler;

Kalkınma Planları; Ulusal Bütçe

SEKTÖREL SEVİYE Sektör Kalkınma Planları

Yatırım Programları

PROJE SEVİYESİ Proje Döngüsü

YEREL SEVİYE Kırsal ve Kentsel

İklim Risklerinin İdaresi kapsamında Yerel İdare ve Sivil toplum Hareketleri

Farklı Sektörlerde Yatırımların Belirlenmesi

Bütçenin Oluşturulması

Projelerin finansmanı ve uygulanması

Page 25: ETKİ, ETKİLENEBİLİRLİK VE - undp.org · Bitiş Tarihi: 2012 Çıktılar: Türkiyenin Anadolu ve Karadeniz bölgelerinde bulunan 28 mikro havzada sürdürülebilir doğal kaynak

UYUM

Page 26: ETKİ, ETKİLENEBİLİRLİK VE - undp.org · Bitiş Tarihi: 2012 Çıktılar: Türkiyenin Anadolu ve Karadeniz bölgelerinde bulunan 28 mikro havzada sürdürülebilir doğal kaynak

Mevcut Projeler

Büyük ölçekli projeler kapsamında yapılan

çalışmalar 2 temel başlık altında özetlenebilir:

1. Havza Ölçekli Modelleme

3 Proje: Seyhan Havzası

Konya Kapalı Havzası

Meriç-Arda-Tunca Havzaları

2. Etüd ve Planlama

8 Proje: 3 Türkiye Ölçeğinde

Seyhan Havzası

Orta Anadolu

GAP Bölgesi

Ege Bölgesi

Bolu ve Konya

Page 27: ETKİ, ETKİLENEBİLİRLİK VE - undp.org · Bitiş Tarihi: 2012 Çıktılar: Türkiyenin Anadolu ve Karadeniz bölgelerinde bulunan 28 mikro havzada sürdürülebilir doğal kaynak

1. Havza Ölçekli Modelleme

Seyhan Havzası Yüzey Suyu KaynaklarıPotansiyelinin Saptanması, Taşkın RisklerininBelirlenmesi ve İdare Edilmesine Yönelik SuYönetim Politikalarının Geliştirilmesi

Finansman: UNDP-MDGF

Uygulayıcı Kurum: DSİ Adana Bölge Müdürlüğü

Bitiş Tarihi: Ekim 2010

Çıktılar: Seyhan Havzası’nda iklim değişikliği özellikleri (2011-2099

dönemi) belirlenmiş ve yağış-akış ilişkileri kapsamında entegre havza idaresi yaklaşımı kullanılarak havza ölçekli su bütçeleri oluşturulmuştur.

Bu kapsamda rezervuar depolama özellikleri ve mevcut ve planlanan tesislerde sulama suyunun mevcudiyeti üzerindeki etkileri değerlendirilmesi için 3 temel senaryo incelenmiştir.

Senaryo 1: Mevcut ve planlanan sulama projeleriyle mevcut su kaynakları

Senaryo 2: Mevcut ve planlanan sulama projeleriyle İklim değişikliği kapsamında planlanan su kaynakları

Senaryo 3: Mevcut ve planlanan sulama projeleri için iklim değişikliği altında planlanan su kaynakları ve için dengeli yönetim planı

Page 28: ETKİ, ETKİLENEBİLİRLİK VE - undp.org · Bitiş Tarihi: 2012 Çıktılar: Türkiyenin Anadolu ve Karadeniz bölgelerinde bulunan 28 mikro havzada sürdürülebilir doğal kaynak

Seyhan Havzası Modeli

Page 29: ETKİ, ETKİLENEBİLİRLİK VE - undp.org · Bitiş Tarihi: 2012 Çıktılar: Türkiyenin Anadolu ve Karadeniz bölgelerinde bulunan 28 mikro havzada sürdürülebilir doğal kaynak

1. Havza Ölçekli Modelleme

Türkiye’nin Yarınları Projesi: KonyaKapalı Havzası ve Doğu Akdeniz Havzası İçinİklim Senaryoları Geliştirilmesi ve EtkilerininDeğerlendirilmesi

Finansman: ETİ Burçak

Uygulayıcı Kurum: WWF-Türkiye

(Doğal Hayatı Koruma Vakfı)

Bitiş Tarihi: Mart 2010

Çıktılar: Konya Kapalı Havzası ve Göksu Su toplama havzasındaki

mevcut iklimsel koşullar için yüzey ve yeraltı su kaynaklarını belirlemek

Gelecek koşullar (2015, 2030, 2050 ve 2057) kapsamında oluşması öngörülen iklimsel değişiklikleri ortaya koymak

Bu kapsamda yüzey ve yeraltı suları üzerindeki etki ile uyumu sağlayacak tarım deseni kapsamında altlıklar oluşturmak.

Bu şekilde Konya Kapalı Havzası‘nda bulunması öngörülen su kaynaklarının destekleyebileceği bitki deseni ve sulama türleri senaryo analizleri kapsamında detaylı bir şekilde incelemek

Page 30: ETKİ, ETKİLENEBİLİRLİK VE - undp.org · Bitiş Tarihi: 2012 Çıktılar: Türkiyenin Anadolu ve Karadeniz bölgelerinde bulunan 28 mikro havzada sürdürülebilir doğal kaynak

0

500

1.000

1.500

2.000

2.500

3.000

3.500

4.000

4.500

1 2 3 4

SENARYO

Su M

ikta

ri (

hm

3) Senaryo - Su İhtiyacı

2015 - Su Temini

2030 - Su Temini

2050 - Su Temini

2057 - Su Temini

Mevcut Su Temini

Page 31: ETKİ, ETKİLENEBİLİRLİK VE - undp.org · Bitiş Tarihi: 2012 Çıktılar: Türkiyenin Anadolu ve Karadeniz bölgelerinde bulunan 28 mikro havzada sürdürülebilir doğal kaynak

1. Havza Ölçekli Modelleme

Türkiye-Bulgaristan Sınır Ötesi İşbirliği BölgesindeTaşkın Tahmini İçin KapasiteGeliştirilmesi ve Taşkın Kontrolü

Finansman: Avrupa Birliği

Uygulayıcı Kurum: DSİ Edirne Bölge Müdürliğü

Bitiş Tarihi: Ekim 2010

Çıktılar:

Taşkın Tahmin Modelleri oluşturuldu,

Yapısal Taşkın Tahmin ve Erken Uyarı Sistemi (TTEUS) oluşturuldu

Mevcut ve Planlanan gerçek zamanlı verilere uygun yapısal arayüzler geliştirildi

TTEUS’nin kurulması ve DSİ’de kabülünün yapılması

Gerçek zamanlı veri ile entegrasyon,

Taşkın Yayılım Haritalarının oluşturulması

Teknoloji Transferi ve Eğitim

Page 32: ETKİ, ETKİLENEBİLİRLİK VE - undp.org · Bitiş Tarihi: 2012 Çıktılar: Türkiyenin Anadolu ve Karadeniz bölgelerinde bulunan 28 mikro havzada sürdürülebilir doğal kaynak
Page 33: ETKİ, ETKİLENEBİLİRLİK VE - undp.org · Bitiş Tarihi: 2012 Çıktılar: Türkiyenin Anadolu ve Karadeniz bölgelerinde bulunan 28 mikro havzada sürdürülebilir doğal kaynak

2. Etüd ve Planlama

Anadolu Su Havzaları Rehabilitasyon Finansman: Dünya Bankası IBRD ve GEF (Küresel Çevre

Fonu)

Uygulayıcı Kurum: Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müdürlüğü, Koruma Kontrol Genel Müdürlüğü, Mülga Köy Hizmetleri (İl Özel İdare Müdürlüğü), Çevre ve Orman Bakanlığı Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü Genel Müdürlüğü, Orman ve Köy İlişkileri Genel Müdürlüğü (ORKÖY), Orman Genel Müdürlüğü ve Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğüdür.

Bitiş Tarihi: 2012

Çıktılar: Türkiye’nin Anadolu ve Karadeniz bölgelerinde bulunan 28 mikro

havzada sürdürülebilir doğal kaynak yönetimi uygulamalarını desteklemek ve böylelikle kaynakların bozunumunun olumsuz yönde etkilediği toplulukların gelirlerini arttırmaktır.

Bunun yanı sora kilit küresel çevre hedefi, dört ilde Karadeniz’e dökülen su havzalarındaki yüzey ve yeraltı su kaynaklarına kirliliğe yol açan gıda ve diğer tarımsal maddelerin boşaltılmasını azaltacak tarımsal uygulamaların getirilmesidir.

Proje, Samsun, Tokat, Sivas, Kayseri, Çorum ve Amasya olmak üzere, altı ilde uygulanmaktadır.

Su kaynaklarına karışan tarım kaynaklı gıda yüklemelerinin azaltılmasını hedefleyen GEF destekli faaliyetler ise, Samsun, Tokat, Çorum ve Amasya olmak üzere dört ilde gerçekleştirilecektir.

Page 34: ETKİ, ETKİLENEBİLİRLİK VE - undp.org · Bitiş Tarihi: 2012 Çıktılar: Türkiyenin Anadolu ve Karadeniz bölgelerinde bulunan 28 mikro havzada sürdürülebilir doğal kaynak

2. Etüd ve Planlama

Türkiye’de Su Sektörü için KapasiteGeliştirilmesi

Finansman: Avrupa Birliği

Uygulayıcı Kurum: Çevre ve Orman Bakanlığı

Bitiş Tarihi: Aralık 2009

Çıktılar: Su Çerçeve Direktifinin, Kentsel Atık Su Arıtma

Direktifinin ve Tehlikeli Maddeler Direktifinin yasal ve kurumsal analizi yapıldı.

Bu direktifleri Türkiye'de uygulamak için seçenekler, kurumların ve kurum kapasitelerinin analizi, mevcut kurumsal sistemin güçlendirilmesi için seçeneklerin belirlenmesi ve eğitim ihtiyaçlarının tanımlanması da dahil olmak üzere ayrıntılı bir yasal boşluk analizi ortaya konuldu.

Bu üç direktifin uygulanması için ulusal düzeyde uygulama planlarının hazırlanmasına yönelik bir yol haritası geliştirildi.

Büyük Menderes havzasında bu üç direktifin ilkelerinin uygulanmasına odaklanıldı.

Su Çerçeve Direktifine uygun bir taslak Nehir Havzası Yönetim Planı.

Page 35: ETKİ, ETKİLENEBİLİRLİK VE - undp.org · Bitiş Tarihi: 2012 Çıktılar: Türkiyenin Anadolu ve Karadeniz bölgelerinde bulunan 28 mikro havzada sürdürülebilir doğal kaynak

2. Etüd ve Planlama

Türkiye’de Sürdürülebilir Yeraltı Suyu

Yönetiminin Desteklenmesi İçin

Uygulama Ve Kapasite Geliştirme Projesi

Finansman: Avrupa Birliği

Uygulayıcı Kurum: Çevre ve Orman Bakanlığı, DSİ Genel Müdürlüğü

Bitiş Tarihi: Ocak 2008

Çıktılar: Yeraltı sularının bazı tehlikeli maddeler

tarafından kirlenmeye karşı korunması hakkında Su Çerçeve Direktifi kapsamında mevzuat uyumu desteklenmiş,

Yeraltı suyu yönetimi ile ilgili kurumsal yapıların ve uygulama ile ilgili kapasite gözden geçirilmiş ve

Uygulama örnekleri görülmüştür.

Page 36: ETKİ, ETKİLENEBİLİRLİK VE - undp.org · Bitiş Tarihi: 2012 Çıktılar: Türkiyenin Anadolu ve Karadeniz bölgelerinde bulunan 28 mikro havzada sürdürülebilir doğal kaynak

2. Etüd ve Planlama

Türkiye’de Taşkın Direktifine İlişkin Kapasite Geliştirme

Finansman: Avrupa Birliği

Uygulayıcı Kurum: DSİ Genel Müdürlüğü

Bitiş Tarihi: 2013

Çıktılar: DSİ’nin Taşkın Risk Değerlendirme ve Uygulama Direktifi’ni Türkiye’de etkin bir şekilde uygulayabilmesi için idari ve teknik kapasiteyi oluşturmaktır.

Su Kalitesi’nin İzlenmesi Alanında Kapasite Geliştirme

Finansman: Avrupa Birliği

Uygulayıcı Kurum: Çevre ve Orman Bakanlığı

Bitiş Tarihi: 2013

Çıktılar: Planlama aşamasında olan bu proje kapsamında temel hedef Çevre ve Orman Bakanlığı’nın gözlem ağının değerlendirilip uygun bir plan kapsamında sağlıklı ve bulunduğu havza sistemini temsil eden su kalitesini altlıklarının oluşmasını sağlamaktır

Page 37: ETKİ, ETKİLENEBİLİRLİK VE - undp.org · Bitiş Tarihi: 2012 Çıktılar: Türkiyenin Anadolu ve Karadeniz bölgelerinde bulunan 28 mikro havzada sürdürülebilir doğal kaynak

2. Etüd ve Planlama

GAP Bölgesinde Sele Maruz Kalan

Alanlarda Sel Riski’nin Azaltılması

Finansman: Avrupa Birliği

Uygulayıcı Kurum: T.C. Başbakanlık Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) Bölge Kalınma İdaresi Başkanlığı

Bitiş Tarihi: Aralık 2010

Çıktılar: GAP Bölgesinde yerel kurumsal kapasite

gelişimi yoluyla selin ve etkilerin uzun dönemde önlenmesi sağlanmış.

Bu kapsamda yerel kamu kurumlarının selin önlenmesi, sel yönetimi konusunda planlama, yönetim kapasitelerinin geliştirilmesi, selin altyapı ve sosyo-ekonomide yarattığı zararları azaltması kapsamında kapasite oluşturulmuştur.

Page 38: ETKİ, ETKİLENEBİLİRLİK VE - undp.org · Bitiş Tarihi: 2012 Çıktılar: Türkiyenin Anadolu ve Karadeniz bölgelerinde bulunan 28 mikro havzada sürdürülebilir doğal kaynak

2. Etüd ve Planlama

Konu: ICCAP (Kurak alanlarda küreselısınmanın neden olduğu iklim değişiminintarımsal üretim üzerine etkileri)

Finansman: TÜBİTAK ve RIHN (Japonya İnsanlık ve Doğa Araştırma Enstitüsü)

Uygulayıcı Kurum: Üniversite, STK ve Devlet Kurumları

Bitiş Tarihi: 2007

Çıktılar: Seyhan Havzası’nda küresel ısınmanın neden olduğu iklim

değişiminin yüzey ve yeraltı suları ile tarımsal üretim üzerine etkileri araştırılmıştır.

Uyum önlemleri tartışılmış ve sürdürülebilir üretim için nelerin yapılabileceği üzerinde durulmuştur.

Tarımın, insan ve doğa ile ilişkileri incelenerek gelecekte ortaya çıkabilecek olası sorunların tanımlanması yapılmış ve iklim değişikliğine karşı alınabilecek etkin karşıt önlemler saptanmaya çalışılmıştır.

Proje sonuçlarının benzer yarı-kurak alanlara genellemesinin yapılabilmesi için yeni bir yöntem bilimi geliştirilmiştir.

Page 39: ETKİ, ETKİLENEBİLİRLİK VE - undp.org · Bitiş Tarihi: 2012 Çıktılar: Türkiyenin Anadolu ve Karadeniz bölgelerinde bulunan 28 mikro havzada sürdürülebilir doğal kaynak

2. Etüd ve Planlama

ICCAP (Kurak alanlarda küresel ısınmanın tarımsal üretim üzerineetkileri)

Finansman: TÜBİTAK ve RIHN (Japonya İnsanlık ve Doğa Araştırma Enstitüsü)

Uygulayıcı Kurum: Üniversite, STK ve Devlet Kurumları

Bitiş Tarihi: 2007 Çıktılar: İklim değişiminin yüzey ve yeraltı suları ile

tarımsal üretim üzerine etkileri araştırılmıştır. Uyum önlemleri tartışılmış ve sürdürülebilir

üretim için nelerin yapılabileceği üzerinde durulmuştur.

İklim değişikliğine karşı alınabilecek etkin karşıt önlemler saptanmaya çalışılmıştır.

Proje sonuçlarının benzer yarı-kurak alanlara genellemesinin yapılabilmesi için yeni bir yöntem bilimi geliştirilmiştir.

Page 40: ETKİ, ETKİLENEBİLİRLİK VE - undp.org · Bitiş Tarihi: 2012 Çıktılar: Türkiyenin Anadolu ve Karadeniz bölgelerinde bulunan 28 mikro havzada sürdürülebilir doğal kaynak

2. Etüd ve Planlama

Ege Bölgesi Projeleri Finansman: Coca-Cola Hayata Artı

Vakfı Uygulayıcı Kurum: UNDP, WWF-

Türkiye (Doğal Hayatı Koruma Vakfı), Yaşama Dair Vakıf (YADA), Ege Derneği ve Büyük Menderes Havzası Çevre Koruma Birliği

Bitiş Tarihi: 2010 Çıktılar: Hayata Artı Gençlik Programı Bafa bölgesinde damla sulama

kullanımını teşvik Ege Bölgesi'ndeki nehir havzalarının

korunmasını Kirazlı Köyü'nün atıl doğal su

kaynaklarının kullanılabilir hale getirilmesi ve tarımda kullanılması

Page 41: ETKİ, ETKİLENEBİLİRLİK VE - undp.org · Bitiş Tarihi: 2012 Çıktılar: Türkiyenin Anadolu ve Karadeniz bölgelerinde bulunan 28 mikro havzada sürdürülebilir doğal kaynak

2. Etüd ve Planlama

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNİN ETKİLERİNİN

AZALTILMASI, BİYOLOJİK ÇEŞİTLİLİĞİN

VE TÜRKİYE SULAK ALANLARININKORUNMASI İÇİN SÜRDÜRÜLEBİLİR KULLANIMI Finansman: Federal Alman Çevre, Doğa Koruma ve

Nükleer Güvenlik Bakanlığı - Uluslararası İklim Koruma Girişimi

Uygulayıcı Kurum: GİZ-Alman Uluslararası İşbirliği Kurumu

Koordinasyon:T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı-Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü

Bitiş Tarihi: -

Çıktılar: Ulusal kapasite geliştirilmesi.

İklim değişikliğinin azaltılması için model oluşturulması.

İklim değişikliğine adaptasyon için model oluşturulması

Sulak alanların İklim değişikliğine adaptasyonu göz önünde bulundurularak ekolojik fonksiyonlarının korunması amacı ile bir yönetim modeli oluşturulması.

Bilgi paylaşımı

Page 42: ETKİ, ETKİLENEBİLİRLİK VE - undp.org · Bitiş Tarihi: 2012 Çıktılar: Türkiyenin Anadolu ve Karadeniz bölgelerinde bulunan 28 mikro havzada sürdürülebilir doğal kaynak

Öneriler: Uyum Altlıklarının Belirlenmesi

AB Su Çerçeve Direktifi: Türkiye’nin AB Çevre Mevzuatına uyum maliyetinin kamu için 50 milyar Avro, özel sektör içinse 18 milyar Avro olarak öngörülmektedir (TÜSİAD, 2008).

Türkiye IX. Kalkınma Planı ve DSİ’nin Rolü

Entegre Havza Planları

Rezervuar Depolama ve Hidroelektrik Enerji Üretimi

Sulama, Rehabilitasyon ve Modernizasyon

Şebeke Sistemleri

Yeraltı Suları

Page 43: ETKİ, ETKİLENEBİLİRLİK VE - undp.org · Bitiş Tarihi: 2012 Çıktılar: Türkiyenin Anadolu ve Karadeniz bölgelerinde bulunan 28 mikro havzada sürdürülebilir doğal kaynak

Öneriler: Entegre Uyum Stratejisi

Adım1. Ulusal, Sektörel, Yerel ve Proje Ölçeklendirmesi

Adım 2. Ulusal, Sektörel, Yerel ve Proje Seviyelerinde İklim Uyum Politikalarının Entegrasyonu

POLİTİKA

DÖNGÜSÜ

ADIMLARI

Formulasyon

Planlama

Kaynak Aktarımı

Programlama /

Uygulama

Uzun-dönemli Ulusal Vizyon

Kısa- ve Orta-dönemli Ulusal politikalar

İklim risklerinin entegre edilmesi

Kalkınma Planları

- İklim risklerinin entegre edilmesi

- Uyum kapsamında spesifik program ve projelerin belirlenmesi

Ulusal Bütçe

- Fonların daha kırılgan Sektör ve Bölgelere

kaydırılması

Uyum - Uyuma spesifik programlar için

kaynak oluşturulması

Sektör-seviyesinde

Kalkınma Planı

SEKTÖR A

Sektör-seviyesinde

Bütçe

Sektör-seviyesinde

Kalkınma Planı

SEKTÖR B

Sektör-seviyesinde

Bütçe

Page 44: ETKİ, ETKİLENEBİLİRLİK VE - undp.org · Bitiş Tarihi: 2012 Çıktılar: Türkiyenin Anadolu ve Karadeniz bölgelerinde bulunan 28 mikro havzada sürdürülebilir doğal kaynak

Öneriler: Entegre Uyum Stratejisi

Adım 3. Uyum Politika Çerçevesi

AB Su Çerçeve Direktifi:

Türkiye’nin AB Çevre Mevzuatına uyum maliyetinin kamu için 50 milyar Avro, özel sektör içinse 18 milyar Avro olarak öngörülmektedir (TÜSİAD, 2008).

Türkiye IX. Kalkınma Planı ve DSİ’nin Rolü

Entegre Havza Planları

Rezervuar Depolama ve Hidroelektrik Enerji Üretimi

Sulama, Rehabilitasyon ve Modernizasyon

Şebeke Sistemleri

Yeraltı Suları

Page 45: ETKİ, ETKİLENEBİLİRLİK VE - undp.org · Bitiş Tarihi: 2012 Çıktılar: Türkiyenin Anadolu ve Karadeniz bölgelerinde bulunan 28 mikro havzada sürdürülebilir doğal kaynak

Öneriler: Entegre Uyum Stratejisi

Adım 4. Uyum Alternatiflerinin Ön Değerlendirmesi

Adım 5. Uyum Karar Destek Sisteminin Oluşturulması

Adım 6. Uyuma Duyarlı Yatırım Planlarının Oluşturulması

Page 46: ETKİ, ETKİLENEBİLİRLİK VE - undp.org · Bitiş Tarihi: 2012 Çıktılar: Türkiyenin Anadolu ve Karadeniz bölgelerinde bulunan 28 mikro havzada sürdürülebilir doğal kaynak

ETKİLENEBİLİRLİK VE UYUM TEDBİRLERİ

Page 47: ETKİ, ETKİLENEBİLİRLİK VE - undp.org · Bitiş Tarihi: 2012 Çıktılar: Türkiyenin Anadolu ve Karadeniz bölgelerinde bulunan 28 mikro havzada sürdürülebilir doğal kaynak

Yüzey Su Kaynakları

Etkilenebilirlik Uyum Tedbirleri

Yüzey Su

Kaynaklarında

Yaşanabilecek

Bölgesel

Farklılıklar ve

oluşabilecek

Taşkın ve

Kuraklık

koşulları

- Havzadaki Su ve Toprak kaynaklarını

tanımlayan parametrelerin belirlenmesi ve

sürdürülebilir bir şekilde bu verilerin

temini

- Havza ölçekli planlama esasına dayalı etüd

ve planlama çalışmaları yapılarak saha

gözlemleri ile analitik/modelleme

yaklaşımlarının entegrasyonu

- Tahmin ve Erken Uyarı sistemlerinin

bölgesel koşullar kapsamında

özelleştirilerek etkin bir şekilde kullanımı

Page 48: ETKİ, ETKİLENEBİLİRLİK VE - undp.org · Bitiş Tarihi: 2012 Çıktılar: Türkiyenin Anadolu ve Karadeniz bölgelerinde bulunan 28 mikro havzada sürdürülebilir doğal kaynak

Rezervuar Yapıları

Etkilenebilirlik Uyum Tedbirleri

Rezervuar

Depolama ve

Hidroelektrik

Enerji

Üretimi

Potansiyeli

- Havza ölçekli yaklaşımlar kapsamında su

bütçesi modellerinin kurulup iklim

değişikliği perspektifinde baraj işletme

çalışmalarının yapılarak Rezervuar

hacimlerinin havzada depolanabilecek su

kaynaklarını ve üretilebilecek enerji

miktarını yansıtması

Page 49: ETKİ, ETKİLENEBİLİRLİK VE - undp.org · Bitiş Tarihi: 2012 Çıktılar: Türkiyenin Anadolu ve Karadeniz bölgelerinde bulunan 28 mikro havzada sürdürülebilir doğal kaynak

Sulama Yapıları

Etkilenebilirlik Uyum Tedbirleri

Sulama,

Rehabilitasyon ve

Modernizasyon

- Türkiye’deki mevcut su kaynaklarının %73’ünün

tarımsal uygulamalar kapsamında kullanıldığı

gerçeğine bağlı olarak tarımsal sulama sistemlerinin

Teknik ve İdari açıdan rehabilitasyonu.

- Teknik açıdan, açık kanalla iletim ve salma sulama ile

saha uygulaması yöntemlerine alternatif olarak

basınçlı boru ile iletim ve yağmurlama ve damla

sistemler kullanılarak saha uygulaması kapsamında

değerlendirilmesi

- İdari açından Sulama Birliklerinin uyumlu ve teknik

açıdan gerçekci bir yaklaşımla su tahsislerini

belirlemesi

- Çiftçi’nin yeni teknolojilere uyum sağlayabilmesi ve

toprak-bitki-su ihtiyaçları kapsamında bilincin

oluşabilmesi için kapasite geliştirme faaliyetlerinin

yürütülmesi.

- Bölgede çalışan etkin STK’ların devlet kurumları ile

ortaklaşa çözüm üretmesi için gerekli idari altyapının

oluşturulması

Page 50: ETKİ, ETKİLENEBİLİRLİK VE - undp.org · Bitiş Tarihi: 2012 Çıktılar: Türkiyenin Anadolu ve Karadeniz bölgelerinde bulunan 28 mikro havzada sürdürülebilir doğal kaynak

Şebeke Sistemleri ve YAS

Etkilenebilirlik Uyum Tedbirleri

Şebeke

Sistemleri

- Fiziki Kayıp ve/veya Kaçakların gerçekci seviyelere

indirilebilmesi için SCADA gibi teknolojik

yeniliklerle son kullanıcıdaki kulanım

alışkanlıklarını dengeleyebilecek entegre su

şebekesi sistemlerinin oluşturulması.

- Enerji tasarrufu kapsamında rüzgar ve güneş

enerjisi gibi kaynakların suyun pompalanması

kapsamında sisteme entegre edilebilmesi.

Yeraltı

Suları

- Öncelikli olarak mevcut durumu yansıtan

hidrojeolojik etüdlerin yapılması

- Yeraltı ve Yüzey sularının gerçekci bir şekilde

fiyatlandırılması

- Son kullanıcılarının sürdürülebilir olmayan

kullanım alışkanlıklarının değiştirilmesi

kapsamında eğitim faaliyetlerinin düzenlenmesi

- Entegre Yüzey ve Yeraltı suyu modelleri

kullanılarak ölçüm ağının havza ve bölge ölçeğine

yayılması

Page 51: ETKİ, ETKİLENEBİLİRLİK VE - undp.org · Bitiş Tarihi: 2012 Çıktılar: Türkiyenin Anadolu ve Karadeniz bölgelerinde bulunan 28 mikro havzada sürdürülebilir doğal kaynak

Teşekkür Ederim…

İKLİM DEĞİŞİMİNE UYUM