Etiki problemi, etiki principi i terensko istraivanje

Etiki problemi, etiki principi i terensko istraivanjeStudent: Stefan KostiUvodInherentnost etikih problema u istraivanjima u drutvenim naukamaOsnovna pitanja:Kako se istraivanje moe odvijati bez ikakvog meanja drave?Koje su koristi a koji su gubici uesnika u istraivanju?O emu treba obavestiti uesnike?Da li je tajno istraivanje legitimno?Na koji nain treba objaviti rezultate? itd. Primeri, rasprave i njihovo nasleeNekoliko kontroverznih empirijskih istraivanja je iniciralo pokretanje spomenutih pitanja:1. Camelot studija (Horovic, 1967) problem sponzorisanja istraivanja2. Studija homoseksualizma u javnim toaletima (Laud Humphreys, 1970) problem tajnovitosti i prevara prilikom prikupljanja podataka3. Studija Springdale zajednice (Vidich & Bensam, 1958, 1968) problemi prilikom objavljivanja rezultata istraivanjaPrimeri, rasprave i njihovo nasleeIniciranje debata o poeljnosti regulativnog tela Savezno regulisanje u SAD?Knjige sa etikim pravilima i kodeksimaBSA (British Sociological Association) zahtevi za kretanju ka sve veoj regulaciji (u etikom smislu) unutar ove organizacije. Stvaranje preliminarnog izvetaja BSA 1973. predvia sankcije neformalnog karaktera koje bi vrile funkciju sugestija za potencijalno delovanje u istraivakoj praksi.

Preliminarni izvetaj BSA i njegovi osnovni principiObaveze sociologa prema svojoj disciplini i respondentimaObaveza odravanja nezavisnosti i integriteta sociologije kao discipline (sloboda istraivanja, prouavanja i objavljivanja rezultata sociolokih istraivanja)Profesionalni integritet obavezivanje na transparentnost, izbegavanje garancija o diskreciji ukoliko njihovo ispunjenje nije mogue, iroko izbegavanje tajnih, zatvorenih istraivanja (mogu se koristiti jedino u sluaju nepostojanja drugih kompetentnih tehnika za dobijanje neke vrste podataka)Voenje rauna o doktrini informisanog pristanka nunost objanjavanja cilja i implikacija istraivanja na potencijalne uesnikeProblemi sa pokuajima (etikog) normiranja istraivakog postupaPravila se odnose jedino na lanove organizacija koje pravilnike i donoseZanemarene su druge stranke koje mogu uestvovati u istraivanju (klijenti, ceo akademski krug, studenti, kolege)Cassel smatra da razliiti oblici istraivakih postupaka nalau i razliita etika pravila; ne postoje univerzalna pravila Barnes to se tie terenskih istraivanja, etiki pravilnici sadre univerzalistike i aistorine norme koje ne uviaju strukturne razlike po razliitim osnovama (rasna, ekonomska i rodna stratifikacija)Etiki problemi u terenskim istraivanjima1. SPONZORSTVO Protivljenje sponzorstvu od strane vlade i njenih agencijaProtivljenje generalno celoj ideji sponzorstva primer SSRC (Social Science Research Committee) i gatekeeping fenomena (postojanje institucionalno jake osobe na vrhu hijerarhije fondacije ili druge sponzorske institucije koja manipulie, alocira, odobrava/ne odobrava sredstva po svojoj volji)Gatekeeping fenomen u drugom smislu postojanje institucionalno jake osobe koja u okviru svoje nadlenosti vri znaajan uticaj na prava i obaveze podreenih. Primeri:Atkinson uprava medicinskog fakulteta u Edinburghu odobrila istraivanje studenata i njihove prakse bez ikakve konsultacije sa njimaEtiki problemi u terenskim istraivanjima2. OTVORENA I ZATVORENA ISTRAIVANJAOpreni polovi istraivakog metodolokog kontinuuma?Rasprava Eriksona i Denzina; Erikson prua razloge protiv korienja bilo kakvih tehnika prikrivanja:Odgovornost prema subjektimaOdgovornost prema kolegama i sociologiji kao disciplini koju ove tehnike bitno kompromitujuIndukovanje stresa kod studenata koji uglavnom obavljaju ovu vrstu istraivanjaGeneralna nauna tetnost ove tehnikeDenzinov stav to je dobro za sociologiju, inherentno je i moralnoNunost korienja zatvorene tehnike prilikom nekih istraivanja Homan, istraivanje pentakostalaca; pravdao korienje ovih tehnika njihovim krutim razmiljanjem i negativnim stavom prema sociologiji i nauci uopteRoth nema podele na zatvoreno i otvoreno; pitanje je samo koji nivo tajnovitosti treba koristiti, sa kojim ljudima i u kojim situacijama. Etiki problemi u terenskim istraivanjima3. INFORMISANI PRISTANAK I SAOPTAVANJE ISTINE/LAGANJEKoreni informisanog pristanka naslee Nirnberkog procesa nakon II svetskog rata + biomedicinska istraivanjaSAD zahtevanje napismenog dokaza o informisanom pristanku problemi oko disrkecije i anonimnostiSaoptavanje istine/laganje ta rei a ta preutati prilikom odnosa sa respondentima?Vie vrsta lai, od kojih neke nisu tetne bele laiNe koriste se radi nanoenja tete, ve radi dobijanja autentinih podatakaPrimer: Atkinson jednostavnim negativnim odgovorom na pitanje o informisanosti o nekoj proceduri usepo da iznudi druge potencijalno bitne informacije o nekoj medicinskoj proceduri od studenta.Problem otvorenosti/zatvorenosti prilikom objavljivanja podatakaBarnes nemarno objavljivanje raznih kompromitujuih podataka od strane ranih antropologa (mape, slike sa imenima, dijagrami)Nunost mera zatite prilikom prouavanja savremenih drutava od strane sociologa te odluke su vane i u politikom smislu.Zakon o zatiti od klevete pravni akt koji donekle regulie odnose izmeu istraivaa i respondenata. Primer za potencijalno pokretanje postuka:Cavendish istraivala enski rad u fabrici, uz namerno ostavljanje pravog imena fabrikeKorienje pseudonima, odnoso promena imena fabrika, proizvoda, radnika i svega to moe da kompromituje neko pravno ili fiziko lice.Problematian pokuaj Tomlinson; u objavljenim rezultatima promenio pol svojih respondenataZakljuakBronfrenbrenner Jedini nain da se zaobie krenje principa profesionalne etike jeste uzdravanje od bavljenja drutvenim istraivanjem uopte.Literatura:Burgess, Robert G, 1984. In the field, London: George Allen & Unwin (150-168)