• Mısır’ın tarih öncesi Yontma Taş Devri ile Mısır’ın tarih öncesi Yontma Taş Devri ile başlar.M.Ö. 4000 yıllarında Maden Devri’ne başlar.M.Ö. 4000 yıllarında Maden Devri’ne ulaşır.ulaşır.

• Mısır uygarlığı Sami ve Asyalı kavimlerin Mısır uygarlığı Sami ve Asyalı kavimlerin ortaklaşa oluşturduğu bir uygarlıktır.ortaklaşa oluşturduğu bir uygarlıktır.

• Mısır siyasi tarihinde 30 sülale hüküm Mısır siyasi tarihinde 30 sülale hüküm sürmüştür.sürmüştür.

• Mısır şehirlerine Mısır şehirlerine NomNom denilmektedir. denilmektedir.• Mısır’ı yöneten Firavun (tanrı kral) sınırsız Mısır’ı yöneten Firavun (tanrı kral) sınırsız

mutlak yetkilere sahiptir.mutlak yetkilere sahiptir.• Yönetim teokratik mutlak monarşi şeklindedir.Yönetim teokratik mutlak monarşi şeklindedir.• Bürokrasi çok gelişmiştir.Yönetimde baş vezir Bürokrasi çok gelişmiştir.Yönetimde baş vezir

ve yardımcıları,katipler çok etkilidir. ve yardımcıları,katipler çok etkilidir.

•Mısır’da ekonomik ,sosyal ve Mısır’da ekonomik ,sosyal ve bilimsel faaliyetler Nil nehrine bilimsel faaliyetler Nil nehrine bağlı olarak gelişmiştir.bağlı olarak gelişmiştir.

•Tarım başlıca ekonomik Tarım başlıca ekonomik uğraşlarıdır.uğraşlarıdır.

•Tarımsal faaliyetlerini Tarımsal faaliyetlerini düzenlemek için Nil nehrinin düzenlemek için Nil nehrinin taşma hareketlerine göre ilk kez taşma hareketlerine göre ilk kez güneş yılı takvimi güneş yılı takvimi oluşturmuşlardıroluşturmuşlardır..

Bilimsel Bilimsel gelişmelerin gelişmelerin oluşumundaoluşumundaki etkenler ki etkenler neler neler olabilir?olabilir?

•Mısır’da güçlü bir ahiret inanışı vardı.Mısır’da güçlü bir ahiret inanışı vardı.

•Bu nedenle Mısır’da mumyacılığın Bu nedenle Mısır’da mumyacılığın gelişmesi, büyük ve dayanıklı gelişmesi, büyük ve dayanıklı mezarların yapılması ile yakından mezarların yapılması ile yakından ilgilidir.ilgilidir.

•Mısır’da Amon rahiplerinin gücünü Mısır’da Amon rahiplerinin gücünü kırmak için IV.Amenofis dinde reform kırmak için IV.Amenofis dinde reform yaparak tek tanrılı bir sistem yaparak tek tanrılı bir sistem kurmak istemişse de başarısız kurmak istemişse de başarısız olmuştur.olmuştur.

Mısır’da mumyacılığın Mısır’da mumyacılığın ilerlemesi hangi ilerlemesi hangi gelişmeleri gelişmeleri tetiklemiştir?tetiklemiştir?

Mısırlılar kendilerine özgü hiyeroglif Mısırlılar kendilerine özgü hiyeroglif yazıyı kullandılar.yazıyı kullandılar.

•Hiyeroglif yazı zamanla Hiyeroglif yazı zamanla gelişerek 24 harflik bir yazı gelişerek 24 harflik bir yazı sistemine dönüştü. sistemine dönüştü.

•Mısır yazısı Mısır yazısı Fenike Fenike alfabesinealfabesine öncülük öncülük etmiştiretmiştir

•Özellikle bilim ve sanat çok Özellikle bilim ve sanat çok ilerlemiştir.ilerlemiştir.

•Matematik ve tıp alanında çok Matematik ve tıp alanında çok ilerlediler.ilerlediler.

•Pi sayısı, dairenin alanı, üçgen Pi sayısı, dairenin alanı, üçgen prizmanın hacmi gibi geometrik prizmanın hacmi gibi geometrik değerleri buldular. değerleri buldular.

•Tıpta ameliyat uygulamalarında Tıpta ameliyat uygulamalarında bulundular. Kan dolaşımını bulundular. Kan dolaşımını keşfettilerkeşfettiler..

Mısır tıbbı Yunan ve RomaMısır tıbbı Yunan ve Roma

tıbbının gelişmesine tıbbının gelişmesine

öncülük etmiştir.öncülük etmiştir.

Mısır sanatı din ağırlıklıdır.Mimari,heykel Mısır sanatı din ağırlıklıdır.Mimari,heykel ve kabartma- oyma sanatı çok gelişmişti.ve kabartma- oyma sanatı çok gelişmişti.

Kral mezarlarına Kral mezarlarına piramit piramit denilirdi. denilirdi.

Halk mezarlarına da mastaba denirdi.Halk mezarlarına da mastaba denirdi.

Ünlü Sfenks Ünlü Sfenks Heykeli en Heykeli en önemli önemli eserlerindendir.eserlerindendir.

Abu Simbel TapınağıAbu Simbel Tapınağı

Luksor TapınağıLuksor Tapınağı

Karnak TapınağıKarnak Tapınağı

İlkçağ’da Mısır’da Nom adı verilen eyaletlerde İlkçağ’da Mısır’da Nom adı verilen eyaletlerde oturan oturan

askerler,kralın kendilerine verdiği toprakların askerler,kralın kendilerine verdiği toprakların gelirleri ilegelirleri ile

geçinirler ,savaş zamanında kralın belirlediği geçinirler ,savaş zamanında kralın belirlediği yerde yerde

Orduya katılırlardı.Orduya katılırlardı.

Bu durum Mısır’da aşağıdakilerden hangisinin birBu durum Mısır’da aşağıdakilerden hangisinin birgöstergesidir?göstergesidir?

A) Şehir devletleri biçiminde yönetildiklerininA) Şehir devletleri biçiminde yönetildiklerininB) Ülkenin yönetim birimlerine ayrılmadığının B) Ülkenin yönetim birimlerine ayrılmadığının C) Eyalet askerlerinin geçimlerini toprak C) Eyalet askerlerinin geçimlerini toprak

gelirlerinden sağladığınıngelirlerinden sağladığınınD) Askerlerin hazineden maaş aldığınınD) Askerlerin hazineden maaş aldığınınE) Ülkede merkezi otoritenin zayıf olduğununE) Ülkede merkezi otoritenin zayıf olduğunun

II. . İlkçağ’ın en önemli tarım uygarlıklarındanİlkçağ’ın en önemli tarım uygarlıklarından olan Mısırlılar bugünkü takvimi bulup kullanmışlardır.olan Mısırlılar bugünkü takvimi bulup kullanmışlardır. II. Doğu-Batı ticaretini yönlendiren Fenikeliler II. Doğu-Batı ticaretini yönlendiren Fenikeliler alfabeyi ilk kez kullanmışlardır.alfabeyi ilk kez kullanmışlardır. III.Anadolu uygarlıklarından olan Lidyalılar ticarette III.Anadolu uygarlıklarından olan Lidyalılar ticarette gelişmeleri sonucu değişim aracı olarak ilk kez parayıgelişmeleri sonucu değişim aracı olarak ilk kez parayı kullanmışlardır.kullanmışlardır.

Bu bilgilerden yola çıkarak toplumların yeni icatlar Bu bilgilerden yola çıkarak toplumların yeni icatlar geliştirmesindegeliştirmesinde

aşağıdakilerden hangisinin aşağıdakilerden hangisinin en fazlaen fazla etkili olduğu etkili olduğu savunulabilir? savunulabilir?

A)Sosyal ve ekonomik gereksinimlerin artmasınınA)Sosyal ve ekonomik gereksinimlerin artmasınınB)Toplumsal iş bölümünün yaygınlaşmasınınB)Toplumsal iş bölümünün yaygınlaşmasınınC)Başka uygarlıklarla sürekli bir ilişki içinde C)Başka uygarlıklarla sürekli bir ilişki içinde

olunmasınınolunmasınınD)Bölgenin dış saldırılara kapalı bir konumda D)Bölgenin dış saldırılara kapalı bir konumda

bulunmasınınbulunmasınınE)Uygarlıkların askeri ve ekonomik yönden gelişmiş E)Uygarlıkların askeri ve ekonomik yönden gelişmiş

olmasınınolmasının

•Anadolu’nun batı kıyıları,Ege Anadolu’nun batı kıyıları,Ege Denizi’ndeki Denizi’ndeki adalar,Makedonya ve adalar,Makedonya ve Yunanistan’ı içine alan alanda Yunanistan’ı içine alan alanda kurulan uygarlığa kurulan uygarlığa Ege Ege UygarlığıUygarlığı adı verilir. adı verilir.

•En önemli uygarlıklar Girit ve En önemli uygarlıklar Girit ve Miken Uygarlıkları’dır.Miken Uygarlıkları’dır.

..

GİRİT UYGARLIĞIGİRİT UYGARLIĞI•Bu uygarlık Cilalı Taş Devri Bu uygarlık Cilalı Taş Devri

ile başlar.ile başlar.•Knossos ve Kandiye Knossos ve Kandiye

şehirleri en önemli şehirleri en önemli şehirleridir.şehirleridir.

•Krallarına “Minos” denildiği Krallarına “Minos” denildiği için bu uygarlığa Minos için bu uygarlığa Minos Uygarlığı adı da verilir.Uygarlığı adı da verilir.

•Kralların yönetiminde şehir Kralların yönetiminde şehir devletleri kurmuşlardır.devletleri kurmuşlardır.

•Şehirleri çevreleyen surların Şehirleri çevreleyen surların bulunmaması Girit’in güçlü bir bulunmaması Girit’in güçlü bir uygarlık olduğunu gösterir.uygarlık olduğunu gösterir.

•Ekonomide deniz ticareti en önemli Ekonomide deniz ticareti en önemli uğraşlarıdır.uğraşlarıdır.

•Şehircilik,mimarlık,resim,süsleme,sŞehircilik,mimarlık,resim,süsleme,seramik sanatları çok gelişmiştir.eramik sanatları çok gelişmiştir.

Knossos sarayı geniş salonları ve mimarisiyle Knossos sarayı geniş salonları ve mimarisiyle en önemli eserleridir.en önemli eserleridir.

•Dinsel inanışlarının Anadolu’dan Dinsel inanışlarının Anadolu’dan geçmiş olduğu geçmiş olduğu bilinmektedir.Ahiret inanışları bilinmektedir.Ahiret inanışları güçlüdür.güçlüdür.

•Girit krallığına M.Ö.1400’lerde Girit krallığına M.Ö.1400’lerde Akalar saldırmış,M.Ö. 1200’lerde Akalar saldırmış,M.Ö. 1200’lerde Dorlar’ın istilasıyla yıkılmıştır.Dorlar’ın istilasıyla yıkılmıştır.

MİKEN UYGARLIĞIMİKEN UYGARLIĞI•M.Ö.2000’lerde M.Ö.2000’lerde

Yunanistan’a gelen Akalar Yunanistan’a gelen Akalar tarafından Peleponnes tarafından Peleponnes Yarımadası’nda (Mora) Yarımadası’nda (Mora) Miken şehri merkez olmak Miken şehri merkez olmak üzere kurulmuştur.üzere kurulmuştur.

•Girit uygarlığının etkisi ile Girit uygarlığının etkisi ile gelişmiştir.gelişmiştir.

•Şehir devletlerini krallar Şehir devletlerini krallar yönetirdi.Kralın soylulardan yönetirdi.Kralın soylulardan oluşan bir oluşan bir Danışma MeclisiDanışma Meclisi vardı.vardı.

•Deniz ticareti ile uğraştılar.Deniz ticareti ile uğraştılar.

•Dinsel inanışlarında Girit etkisi Dinsel inanışlarında Girit etkisi görülür.görülür.

•M.Ö.1200’lerde Dorlar’ın M.Ö.1200’lerde Dorlar’ın saldırısıyla yıkılmıştır.saldırısıyla yıkılmıştır.

YUNAN UYGARLIĞIYUNAN UYGARLIĞI

•M.Ö.12000’lerde Dorlar M.Ö.12000’lerde Dorlar tarafından kurulmuştur.tarafından kurulmuştur.

•Polis adı verilen şehir Polis adı verilen şehir devletleri kurmuşlardır.devletleri kurmuşlardır.

•En önemlileri Sparta, En önemlileri Sparta, Atina,Korint ve Atina,Korint ve Tebai’dir.Tebai’dir.

Yunanistan’da merkezi bir Yunanistan’da merkezi bir krallık kurulamamıştır.krallık kurulamamıştır.

• Ülkenin çok Ülkenin çok dağlık dağlık olması şehirler olması şehirler arasındaki iletişimi arasındaki iletişimi sağlayamamış,sağlayamamış,

dağınık bir dağınık bir yerleşim yerleşim kurulmasına neden kurulmasına neden olmuştur.olmuştur.

•Coğrafi koşullar bir Coğrafi koşullar bir ülkenin ekonomik ve ülkenin ekonomik ve siyasi yapısının siyasi yapısının belirlenmesinde önemli belirlenmesinde önemli bir rol oynar.bir rol oynar.

• İlk zamanlarda şehir devlerlerinin İlk zamanlarda şehir devlerlerinin başında krallar vardı.Fakat ticaret başında krallar vardı.Fakat ticaret yaparak zenginleşen soylular yaparak zenginleşen soylular yönetimi ele (arhon) geçirdiler.Halk yönetimi ele (arhon) geçirdiler.Halk üzerinde baskı kurmaya üzerinde baskı kurmaya başladılar.Fakir düşen ve borçlanan başladılar.Fakir düşen ve borçlanan halk ayaklanmalar çıkarmıştır.halk ayaklanmalar çıkarmıştır.

Tarihteki bu ilk köylü- soylıu Tarihteki bu ilk köylü- soylıu çatışması Yunanistan’da çatışması Yunanistan’da demokrasinin demokrasinin gelişimi açısından gelişimi açısından olumlu sonuç vermiştir.olumlu sonuç vermiştir.

•Atina şehrinde Atina şehrinde yönetimde yönetimde Halk MeclisiHalk Meclisi ve soylulardan oluşan ve soylulardan oluşan Danışma MeclisiDanışma Meclisi etkindir. etkindir.

Demokrasinin Demokrasinin gelişim gelişim

sürecinde çıkan sürecinde çıkan yasalar ve yasalar ve

uygulayıcılarıuygulayıcıları

•Drakon Kanunları:Drakon Kanunları:

Soyluları gözeten ve Soyluları gözeten ve şiddet içeren kanunlar şiddet içeren kanunlar hazırladığı için başarısız hazırladığı için başarısız olmuştur.Halk olmuştur.Halk ayaklanmaları sürmüştür. ayaklanmaları sürmüştür.

•Solon Yasaları:Solon Yasaları:Köleliği kaldırdı.KöylülerinKöleliği kaldırdı.Köylülerinborçlarını sildi.Toplumu sınıflara borçlarını sildi.Toplumu sınıflara ayırdığı için toplumsal dengeayırdığı için toplumsal dengesağlanamadı.Demokrasinin sağlanamadı.Demokrasinin gelişiminde önemli bir adım gelişiminde önemli bir adım oldu. oldu.

Solon yasalarının düzeni Solon yasalarının düzeni sağlayamaması üzerine sağlayamaması üzerine tiranlık adı verilen bir tiranlık adı verilen bir yönetim ortaya çıktı.Bir yönetim ortaya çıktı.Bir anlamda diktatörlük olarak anlamda diktatörlük olarak nitelendirilebilir.nitelendirilebilir.

•Psisratos:Psisratos: İlk tirandır.Solon kanunlarını İlk tirandır.Solon kanunlarını uygulamaya çalışmış,Atina uygulamaya çalışmış,Atina en parlak dönemini en parlak dönemini yaşamıştır. Sonunda yaşamıştır. Sonunda tiranlığın babadan oğula tiranlığın babadan oğula geçen bir yönetim haline geçen bir yönetim haline gelmesinden dolayı halk gelmesinden dolayı halk tekrar ayaklanmıştır. tekrar ayaklanmıştır.

•Klistenes:Klistenes: Halkın desteğiyle yönetime Halkın desteğiyle yönetime gelmiştir. Sınıf farklılıklarını gelmiştir. Sınıf farklılıklarını ortadan kaldırmıştır.Halkın ortadan kaldırmıştır.Halkın yönetime tam olarak yönetime tam olarak katılımını sağlamıştır. Halk katılımını sağlamıştır. Halk Meclisi’ne geniş yetkiler Meclisi’ne geniş yetkiler vermiştir.vermiştir.

Böylece Böylece Yunanistan’da Yunanistan’da demokrasi tam demokrasi tam olarak kurulmuş olarak kurulmuş oldu.oldu.

Koloni Koloni nedir?nedir?

•Akdeniz’in ve Akdeniz’in ve Karadeniz’in değişik Karadeniz’in değişik yerlerinde koloniler yerlerinde koloniler kurarak deniz ticareti kurarak deniz ticareti yapmışlardır. yapmışlardır.

Yunanlılar neden Yunanlılar neden kolonicilik yapmışlardır?kolonicilik yapmışlardır?

•Ülkenin küçük ve dağlık olmasıÜlkenin küçük ve dağlık olması

•Topraklarının tarıma elverişli Topraklarının tarıma elverişli olmamasıolmaması

•Hızlı nüfus artışıHızlı nüfus artışı

•Ticaretin gelişmesiTicaretin gelişmesi

•Hammadde ve Pazar arayışıHammadde ve Pazar arayışı

gibi etkenler Yunanistan’ın gibi etkenler Yunanistan’ın koloniciliğekoloniciliğe

yönelmesinde önemli rol yönelmesinde önemli rol oynamışlardır.oynamışlardır.

• Yunan şehirlerinde ağır cezalar Yunan şehirlerinde ağır cezalar içeren kanunlar uygulanmıştır.içeren kanunlar uygulanmıştır.

Mezopotamya kanunlarından etkilenmişlerdir.

•Ulaşım ve ticaretin Ulaşım ve ticaretin ilerlemesi yazının ilerlemesi yazının gelişmesinde etkili oldu.gelişmesinde etkili oldu.

•Yunanlılar ,Yunanlılar ,İyon alfabesiniİyon alfabesini resmi alfabeleri olarak resmi alfabeleri olarak kabul ettiler.kabul ettiler.

• Yunanlılar çok tanrılı (politeist) Yunanlılar çok tanrılı (politeist) bir inanca sahiptiler.bir inanca sahiptiler.

• Tanrılarını ölümsüz olmalarına Tanrılarını ölümsüz olmalarına rağmen insan boyutlarına rağmen insan boyutlarına indirgemişlerdir. indirgemişlerdir.

• Tanrıları adına spor,müzik ve şiir Tanrıları adına spor,müzik ve şiir yarışmaları düzenlerlerdi.yarışmaları düzenlerlerdi.

• Olimpiyat oyunlarıOlimpiyat oyunları ilk kez M.Ö. ilk kez M.Ö. 776’da Yunanistan’da 776’da Yunanistan’da düzenlenmiştir. düzenlenmiştir.

•Felsefe dalında Sokrat, Felsefe dalında Sokrat, Eflatun (Platon ), Aristo Eflatun (Platon ), Aristo en önemli temsilcileridir.en önemli temsilcileridir.

•Pisagor matematik ve Pisagor matematik ve geometride,geometride,

•Heredot,Tukidides,KsenofHeredot,Tukidides,Ksenofon tarihte önemli bilim on tarihte önemli bilim adamlarıdıradamlarıdır..

ÖSS / 1993ÖSS / 1993

Atina şehir devletinde halkın yardımıyla başa Atina şehir devletinde halkın yardımıyla başa geçen Klistenes,sınıf ayrılığını ortadan kaldırmayageçen Klistenes,sınıf ayrılığını ortadan kaldırmayaçalışmış,Halk Meclisi kurmuş vebu meclise geniş çalışmış,Halk Meclisi kurmuş vebu meclise geniş

yetkiler yetkiler vermiştir.vermiştir.Klistenes’in bu reformlarla ulaşmak istediği amaç Klistenes’in bu reformlarla ulaşmak istediği amaç aşağıdakilerden hangisidir? aşağıdakilerden hangisidir?

A)Halkın ülke dışına göçünü önlemekA)Halkın ülke dışına göçünü önlemekB)Kanunları yazılı hale getirmek.B)Kanunları yazılı hale getirmek.C)Halkı dış saldırılara karşı korumakC)Halkı dış saldırılara karşı korumakD)Yunan şehir devletlerini birleştirmekD)Yunan şehir devletlerini birleştirmekE)Halkın yönetime katılımını artırmakE)Halkın yönetime katılımını artırmak

Doğu Akdeniz kıyısında Lübnan Doğu Akdeniz kıyısında Lübnan dağlarının batısındaki kıyı şeridinde dağlarının batısındaki kıyı şeridinde

yaşamışlardır.yaşamışlardır.

•En önemli şehirleri En önemli şehirleri Sayda,Sur ve Sayda,Sur ve Biblos’turBiblos’tur..

•Akdeniz havzasında Akdeniz havzasında ticaret kolonileri ticaret kolonileri kurmuşlardır. kurmuşlardır.

•En önemli kolonileri En önemli kolonileri Kartaca ve Gades’tir.Kartaca ve Gades’tir.

Yunanlılar kadar kolonileri Yunanlılar kadar kolonileri üzerinde kalıcı izler üzerinde kalıcı izler bırakamamışlardır. bırakamamışlardır.

•Yunan Yunan Koloniciliği ile Koloniciliği ile Fenike Fenike koloniciliği koloniciliği arasındaki arasındaki temel fark ne temel fark ne olabilir?olabilir?

Yunanlılar kolonilerini yurt olarak Yunanlılar kolonilerini yurt olarak

görmüşler ve kendi kültürlerini görmüşler ve kendi kültürlerini

yayarak,toplumsal ve kültürel yayarak,toplumsal ve kültürel iletişim iletişim

kurmuşlardır.Fenikeliler ise sadece kurmuşlardır.Fenikeliler ise sadece

ticaret amaçlı,piyasa ekonomisine ticaret amaçlı,piyasa ekonomisine

Dayalı kolonicilik yapmışlardır. Dayalı kolonicilik yapmışlardır.

•Mezopotamya kültürünün Mezopotamya kültürünün etkisinde kalmışlardır.etkisinde kalmışlardır.

•Siteler halinde Siteler halinde örgütlendiler.Merkezi örgütlendiler.Merkezi

krallık kuramadılar.krallık kuramadılar.

•Dinsel inanışları Ön Asya Dinsel inanışları Ön Asya dinlerinin bir karışımıdır.dinlerinin bir karışımıdır.

•Mezopotamya uygarlığının Mezopotamya uygarlığının Akdeniz havzasına Akdeniz havzasına yayılmasında rol oynadılar.yayılmasında rol oynadılar.

•İlk kez camı İlk kez camı kullanmışlardır.kullanmışlardır.

•İlk kez pembe boyayı İlk kez pembe boyayı (erguvan) bulmuşlardır.(erguvan) bulmuşlardır.

•Mısır hiyeroglifinden Mısır hiyeroglifinden etkilenerek, ilk kez etkilenerek, ilk kez alfabealfabe oluşturmuşlardır.oluşturmuşlardır.

LATİN ALFABESİNİN LATİN ALFABESİNİN GELİŞİMİ GELİŞİMİ

MISIRMISIR FENİKE İYON

YUNAN

ROMA

İlkçağ uygarlıklarından,Fenikeliler ticarette İlkçağ uygarlıklarından,Fenikeliler ticarette son derece gelişmiş,doğu-batı arasındaki son derece gelişmiş,doğu-batı arasındaki ticareti yönlendirmiş,varlıklarını sürdürebilmekticareti yönlendirmiş,varlıklarını sürdürebilmekiçin Yunan,Babil,Pers ve Asurlular’a yıllık vergiiçin Yunan,Babil,Pers ve Asurlular’a yıllık vergiödemek zorynda kalmışlardır.ödemek zorynda kalmışlardır.

Fenikeliler’in bu durumu aşağıdakilerden hangisine Fenikeliler’in bu durumu aşağıdakilerden hangisine kanıt kanıt

Olarak gösterilebilir?Olarak gösterilebilir?

A)Fenikeliler’in askeri alanda gelişmiş olduklarına A)Fenikeliler’in askeri alanda gelişmiş olduklarına B)Fenikeliler’in savaşçı bir toplum olduklarınaB)Fenikeliler’in savaşçı bir toplum olduklarınaC)Ülkelerinin istilaya açık olduğunaC)Ülkelerinin istilaya açık olduğunaD)Yönetimlerinin demokratik temellere D)Yönetimlerinin demokratik temellere

dayandığınadayandığınaE)Fenikeliler’in komşularıyla sorunları olduğunaE)Fenikeliler’in komşularıyla sorunları olduğuna

• İbraniler Fenike’nin güneyinde İbraniler Fenike’nin güneyinde bugünkü İsrail Devleti’nin kurulduğu bugünkü İsrail Devleti’nin kurulduğu topraklarda yaşadılar.topraklarda yaşadılar.

• Kudüs kentini merkez alan Kral Davut Kudüs kentini merkez alan Kral Davut zamanında güçlü bir devlet kurdular.zamanında güçlü bir devlet kurdular.

• Davut’tan sonra oğlu Süleyman Davut’tan sonra oğlu Süleyman zamanında İbrani Devleti ;İsrail ve zamanında İbrani Devleti ;İsrail ve Yuda Devleti olmak üzere ikiye Yuda Devleti olmak üzere ikiye ayrıldı.ayrıldı.

• İsrail Devleti’ne Asurlular,Yuda İsrail Devleti’ne Asurlular,Yuda Devleti’ne Babilliler son verdi.Devleti’ne Babilliler son verdi.

Tarihte ilk kez Tarihte ilk kez İbranilerİbraniler tek tanrılıtek tanrılı

bir dine inandılar.bir dine inandılar.

Musevilik dininin kutsal kitabı Musevilik dininin kutsal kitabı

Hz.Musa’ya gönderilen Hz.Musa’ya gönderilen Tevrat’tır.Tevrat’tır.

•Önce Önce PerslerPersler , ardından , ardından İskenderİskender ve son olarak da ve son olarak da RomalılarRomalılar bölgeyi bölgeyi ele geçirmişlerdir.ele geçirmişlerdir.

•Hz.İsa Hristiyanlığı yaymaya Hz.İsa Hristiyanlığı yaymaya başlayınca bölgede din kavgaları başlayınca bölgede din kavgaları başladı.başladı.

Hristiyanlık X Hristiyanlık X MusevilikMusevilik

•Musevilik dininin yalnızca Musevilik dininin yalnızca İbraniler için gönderildiğine İbraniler için gönderildiğine inanmış ve kendilerini diğer inanmış ve kendilerini diğer ırklardan üstün görmüşlerdir.ırklardan üstün görmüşlerdir.

Bu durum onların Bu durum onların milli milli benliklerinibenliklerini korumalarına sebep korumalarına sebep olmuştur.olmuştur.

• Romalılar isyanları Romalılar isyanları bastırıp,Yahudiler’i dünyanın dört bastırıp,Yahudiler’i dünyanın dört bir tarafına sürdüler.bir tarafına sürdüler.

• Dünyanın değişik Dünyanın değişik yerlerinde yaşayan yerlerinde yaşayan İbraniler (Yahudiler) İbraniler (Yahudiler) milli benliklerini nasıl milli benliklerini nasıl korumuşlardır?korumuşlardır?

• İbraniler’in dinlerini İbraniler’in dinlerini kendilerine özel kendilerine özel görmelerinin en görmelerinin en önemli sonucu ne önemli sonucu ne olabilir?olabilir?

Musevilik, tüm Musevilik, tüm dünyaya yayılan , dünyaya yayılan , evrensel boyutta bir evrensel boyutta bir din olamamıştır.din olamamıştır.

• M.Ö. 9.yüzyıldan başlayarak İran’da M.Ö. 9.yüzyıldan başlayarak İran’da Hint-Ari kökenli iki kavim Hint-Ari kökenli iki kavim görülmektedir.görülmektedir.

• MedlerMedler

• PerslerPersler

• M.Ö.550’lerde Pers kralı II.Kirus Med M.Ö.550’lerde Pers kralı II.Kirus Med egemenliğine son verdi.egemenliğine son verdi.

• Sınırlarını Hindistan,Orta Sınırlarını Hindistan,Orta Asya,batıda Trakya ,kuzeyde Asya,batıda Trakya ,kuzeyde Kafkasya,güneyde Mısır’a kadar Kafkasya,güneyde Mısır’a kadar genişletti.genişletti.

•Anadolu’nun batı kıyılarına Anadolu’nun batı kıyılarına kadar ulaştılar.kadar ulaştılar.

•İyon ve Lidya uygarlıklarına İyon ve Lidya uygarlıklarına egemen oldular.egemen oldular.

•Kral YoluKral Yolu olarak bilinen olarak bilinen Efes’ten Mezopotamya’ya Efes’ten Mezopotamya’ya kadar uzanan ticaret yolunu kadar uzanan ticaret yolunu ele geçirdiler.ele geçirdiler.

KRAL YOLUKRAL YOLU

•Anadolu’ya egemen olduktan Anadolu’ya egemen olduktan sonra Yunanlılar’la (Atina – sonra Yunanlılar’la (Atina – Sparta ) uzun süreli kara ve Sparta ) uzun süreli kara ve deniz savaşları yaptılar.deniz savaşları yaptılar.

•Tarihte bilinen Tarihte bilinen ilk doğu – batı ilk doğu – batı savaşlarısavaşları Pers Savaşları’dır. Pers Savaşları’dır.

Pers İlerleyişiPers İlerleyişi

• Yunanlılar ve Persler Yunanlılar ve Persler arasında olan arasında olan Maraton ve Maraton ve Salamis Deniz Salamis Deniz Savaşları nasıl Savaşları nasıl sonuçlanmıştır?sonuçlanmıştır?

•Mısır’da firavunlar dönemine Mısır’da firavunlar dönemine son vermişlerdir.son vermişlerdir.

•Hindistan üzerine yürüyerek Hindistan üzerine yürüyerek Pencap’a kadar olan yerleri Pencap’a kadar olan yerleri aldılar.aldılar.

•M.Ö. 331’de Makedonya Kralı M.Ö. 331’de Makedonya Kralı Büyük İskender’le yaptıkları Büyük İskender’le yaptıkları son savaşı da kaybedince son savaşı da kaybedince varlıkları sona erdi.varlıkları sona erdi.

•Devlet örgütlenmesinde Devlet örgütlenmesinde çok ileri bir uygarlıktı.çok ileri bir uygarlıktı.

•Çok geniş alanlara Çok geniş alanlara egemen oldukları için egemen oldukları için ülkeyi ülkeyi Satraplık Satraplık adı verilen adı verilen eyaletlere ayırdılar.eyaletlere ayırdılar.

• Perslerin ülkeyi Perslerin ülkeyi satraplıklara satraplıklara bölmesinde en önemli bölmesinde en önemli amaç ne olabilir?amaç ne olabilir?

• Satraplıklara yerel Satraplıklara yerel yönetici atamalarının yönetici atamalarının sebebi nedir? sebebi nedir?

• Persler tarihte Persler tarihte ilk haberleşme (posta ilk haberleşme (posta )) örgütü kurucusu olarak bilinirler. örgütü kurucusu olarak bilinirler.

• Güçlü ve disiplinli ordular Güçlü ve disiplinli ordular oluşturmuşlardır.oluşturmuşlardır.

• M.Ö.IV.yüzyılda yaşayan Zerdüşt’ün M.Ö.IV.yüzyılda yaşayan Zerdüşt’ün Zend AvestaZend Avesta kitabında verilen esaslar kitabında verilen esaslar doğrultusunda bir inançları vardır.doğrultusunda bir inançları vardır.

• Zerdüştlük diniZerdüştlük dini, iyiliği temsil eden , iyiliği temsil eden AhuramazdaAhuramazda (ateş) ile kötülüğü temsil (ateş) ile kötülüğü temsil eden eden Ahriman Ahriman (karanlığın kaynağı) (karanlığın kaynağı) arasındaki mücadeleyi yorumlamıştır.arasındaki mücadeleyi yorumlamıştır.

• AteşgedeAteşgede adını verdikleri tapınaklarda adını verdikleri tapınaklarda ateş yakarak tapınırlar. ateş yakarak tapınırlar.

•Şehircilik ve saray –tapınak Şehircilik ve saray –tapınak mimarisi çok gelişmiştir.mimarisi çok gelişmiştir.

•Persepolis ve Susa Persepolis ve Susa şehirlerindeki eserler şehirlerindeki eserler önemlidir.önemlidir.

PERSEPOLİS PERSEPOLİS

•Makedonya Kralı Makedonya Kralı II.Philip ,Anadolu’daki Pers II.Philip ,Anadolu’daki Pers egemenliği ve Yunanistan’a egemenliği ve Yunanistan’a dönük Pers saldırıları üzerine dönük Pers saldırıları üzerine Yunan şehir devletlerini Yunan şehir devletlerini birleştirerek birleştirerek “Helen Birliği”“Helen Birliği” ni ni kurdu.kurdu.

•Oğlu İskender Asya Seferi’ne Oğlu İskender Asya Seferi’ne çıkarak Persler’i bir dizi savaşta çıkarak Persler’i bir dizi savaşta yenilgiye uğratmış ve Persler’i yenilgiye uğratmış ve Persler’i Anadolu’dan çıkarmıştır.Anadolu’dan çıkarmıştır.

Büyük Büyük İskender’in İskender’in Asya Seferi’nin Asya Seferi’nin en önemli en önemli sonucu nedir?sonucu nedir?

Helenistik Dönem Helenistik Dönem özellikleri nelerdir?özellikleri nelerdir?

•Asya Seferi’nin en önemli Asya Seferi’nin en önemli sonucu sonucu Doğu – batıDoğu – batı uygarlıklarının kaynaşması ve uygarlıklarının kaynaşması ve Helenistik DönemHelenistik Dönem olarak olarak bilinen dönemi başlatmasıdır.bilinen dönemi başlatmasıdır.

•Bu dönemde Bu dönemde matematik,astronomi, matematik,astronomi, tıp,felsefe gibi bilim dallarında tıp,felsefe gibi bilim dallarında büyük gelişmeler büyük gelişmeler yaşandı.Antakya önemli bir yaşandı.Antakya önemli bir kültür merkezi oldu.kültür merkezi oldu.

Yunan tarihinde ilk Yunan tarihinde ilk kez kez

siyasi birlik kuran siyasi birlik kuran

İskender’dir.İskender’dir.

• Bergama’da 200.000 ciltlik bir Bergama’da 200.000 ciltlik bir kütüphane kuruldu.kütüphane kuruldu.

• İlk kez koyun ve keçi İlk kez koyun ve keçi derilerinden yapılan parşömen derilerinden yapılan parşömen denilen bir kağıt türü kullanıldı.denilen bir kağıt türü kullanıldı.

• Mimarlık ,heykel ve resim Mimarlık ,heykel ve resim sanatları çok gelişmiştir.sanatları çok gelişmiştir.

• Bunlar arasında en önemli Bunlar arasında en önemli eserleri eserleri saraylar,tapınaklar,tiyatrolar saraylar,tapınaklar,tiyatrolar gelir.gelir.

•Doğunun krallık anlayışını Doğunun krallık anlayışını benimsemiştir.benimsemiştir.

•Mısır’ın dinsel inanışından Mısır’ın dinsel inanışından etkilenmiş,tıbbını etkilenmiş,tıbbını geliştirmiştir.geliştirmiştir.

•Perslerin Satraplık Perslerin Satraplık yönetimini almıştır.yönetimini almıştır.

Büyük İskender dönemi paralarıBüyük İskender dönemi paraları

Trafan mabediTrafan mabedi

Asklepion TiyatroAsklepion Tiyatro

Berlin Müzesi –Zeus TapınağıBerlin Müzesi –Zeus Tapınağı

• Roma kültürü ve uygarlığının oluşumunda en etkili Roma kültürü ve uygarlığının oluşumunda en etkili kavim kavim ETRÜSKLER’DİRETRÜSKLER’DİR..

• Yunan Uygarlığı , Roma kültür ve uygarlığının temelidir.Yunan Uygarlığı , Roma kültür ve uygarlığının temelidir.

Yunan ve Roma UygarlıklarıYunan ve Roma Uygarlıkları

günümüz Avrupa günümüz Avrupa kültürününkültürünün

temelini atmışlardır.temelini atmışlardır.

• Roma tarihi yönetim Roma tarihi yönetim bakımından 3 dönemde bakımından 3 dönemde incelenir.incelenir.

1.1.Krallık DönemiKrallık Dönemi

2.2.Cumhuriyet DönemiCumhuriyet Dönemi

3.3.İmparatorluk Dönemiİmparatorluk Dönemi

Krallık DönemiKrallık Dönemi• Bu dönemde krallar Halk Bu dönemde krallar Halk

Meclisi (komita kuriata) Meclisi (komita kuriata) tarafından seçilirdi.tarafından seçilirdi.

•Yönetimde İhtiyarlar Yönetimde İhtiyarlar Meclisi’nin (Senatus) etkinliği Meclisi’nin (Senatus) etkinliği çoktu.çoktu.

•Kral yapacağı bütün işleri Kral yapacağı bütün işleri Senatoya danışmak Senatoya danışmak zorundaydı.zorundaydı.

Cumhuriyet DönemiCumhuriyet Dönemi• Bu dönemde kralın yetkileri Bu dönemde kralın yetkileri

Senato tarafından seçilen iki Senato tarafından seçilen iki konsülde toplanmıştır. Bu konsülde toplanmıştır. Bu nedenle bu döneme nedenle bu döneme Konsüllük Dönemi deKonsüllük Dönemi de denir. denir.

•Roma Cumhuriyeti’nin tüm Roma Cumhuriyeti’nin tüm siyasi işleri “Forum” siyasi işleri “Forum” meydanında görüşülürdü.meydanında görüşülürdü.

Forum MeydanıForum Meydanı

•Olağanüstü durumlarda Olağanüstü durumlarda yetkiler “Diktatör” adı yetkiler “Diktatör” adı verilen tek kişide verilen tek kişide toplanırdı.toplanırdı.

İmparatorluk Dönemiİmparatorluk Dönemi• Bu dönemde konsüller Bu dönemde konsüller

arasındaki iktidar rekabeti arasındaki iktidar rekabeti sonucu tüm yetkiler Senato sonucu tüm yetkiler Senato tarafından seçilen tarafından seçilen imparatorda toplanmıştır.imparatorda toplanmıştır.

•Hristiyanlığın da etkisiyle Hristiyanlığın da etkisiyle imparatorluk gücünü imparatorluk gücünü yitirmiş, merkezi otorite yitirmiş, merkezi otorite zayıflamıştır. zayıflamıştır.

Roma’da toplum üç sınıfa Roma’da toplum üç sınıfa ayrılırdı:ayrılırdı:

1.1.Patriciler (Vatandaşlar ) :Patriciler (Vatandaşlar ) : Roma’da doğup büyüyen Roma’da doğup büyüyen

soylulardı. Memurluk ve soylulardı. Memurluk ve askerlikle uğraşırlardı. Asıl askerlikle uğraşırlardı. Asıl yönetici sınıftı.yönetici sınıftı.

Vatandaşlık ve oy kullanma Vatandaşlık ve oy kullanma hakları vardı. hakları vardı.

Vergi vermezlerdi. Vergi vermezlerdi.

2.2.Plepler (Halk ) :Plepler (Halk ) : Roma’ya sonradan gelip yerleşmiş Roma’ya sonradan gelip yerleşmiş

olanlardı.olanlardı. Tarım,hayvancılık ,sanat ve Tarım,hayvancılık ,sanat ve

ticaretle uğraşan,asıl üretim ticaretle uğraşan,asıl üretim yapan sınıftı.yapan sınıftı.

Önceleri vatandaşlık ve oy Önceleri vatandaşlık ve oy kullanma hakları yoktu. kullanma hakları yoktu.

Vergi verirlerdi.Vergi verirlerdi. Askerlik yapma zorunlulukları Askerlik yapma zorunlulukları

vardı. vardı.

3.3.Köleler :Köleler : Savaş esirleri ya da köle ana Savaş esirleri ya da köle ana

babadan doğanlardı.babadan doğanlardı.

Hiçbir hakları yoktu.Hiçbir hakları yoktu.

Azat edilen köle plep sınıfına Azat edilen köle plep sınıfına geçerdi.geçerdi.

Oniki Levha KanunlarıOniki Levha Kanunları

• M.Ö. 450’de on hukukçu tarafından M.Ö. 450’de on hukukçu tarafından hazırlanmış ve 12 Maden Levha hazırlanmış ve 12 Maden Levha üzerine yazılarak forum meydanına üzerine yazılarak forum meydanına asılmıştır.asılmıştır.

• Böylece Plepler vatandaşlık ve oy Böylece Plepler vatandaşlık ve oy kullanma haklarını kazanmışlardır.kullanma haklarını kazanmışlardır.

• Roma hukukunun temeli sayılan Roma hukukunun temeli sayılan kanunlardır.kanunlardır.

Günümüz Avrupa ve Günümüz Avrupa ve

Türkiye’de uygulanan Türkiye’de uygulanan

kanunların temelidir.kanunların temelidir.

Oniki levha kanunlarından bir Oniki levha kanunlarından bir örnekörnek

•Romalılar Yunanlılar’dan aldıkları Romalılar Yunanlılar’dan aldıkları alfabeyi geliştirerek alfabeyi geliştirerek Latin Latin alfabesinialfabesini oluşturmuşlardır. oluşturmuşlardır.

•Mısır’ı ele geçirerek güneş yılı Mısır’ı ele geçirerek güneş yılı takvimini öğrenmişler ve takvimini öğrenmişler ve JulyenJulyen takvimi olarak geliştirmişlerdir.takvimi olarak geliştirmişlerdir.

(Miladi Takvimin temeli)(Miladi Takvimin temeli)

•Yunan tanrılarına inanmışlardır.Yunan tanrılarına inanmışlardır.

•Roma İmparatoru Konstantinus, Roma İmparatoru Konstantinus, M.S. 313’te M.S. 313’te Milano FermanıMilano Fermanı ile Hristiyanlığın varlığını ile Hristiyanlığın varlığını tanımıştır.tanımıştır.

•M.S.395’te Büyük Teodoius M.S.395’te Büyük Teodoius Hristiyanlığı Roma’nın resmi dini Hristiyanlığı Roma’nın resmi dini olarak kabul etmiştir.olarak kabul etmiştir.

• Büyük Teodoius imparatorluğu iki Büyük Teodoius imparatorluğu iki oğlu arasında paylaştırdı. (M.S.395)oğlu arasında paylaştırdı. (M.S.395)

• Böylece imparatorluk doğu ve batı Böylece imparatorluk doğu ve batı olmak üzere ikiye ayrıldı.olmak üzere ikiye ayrıldı.

1.1. Batı Roma İmparatorluğu:Batı Roma İmparatorluğu: Merkez Roma şehri olmak üzere Merkez Roma şehri olmak üzere M.S. 476 yılına kadar ayakta kaldı.M.S. 476 yılına kadar ayakta kaldı.

2.2. Doğu Roma İmparatorluğu Doğu Roma İmparatorluğu (Bizans):(Bizans):

Merkez İstanbul (Konstantinapolis) Merkez İstanbul (Konstantinapolis) olmak üzere 1453 İstanbul’un olmak üzere 1453 İstanbul’un fethine kadar varlığını korudu.fethine kadar varlığını korudu.

Roma dönemine ait paralarRoma dönemine ait paralar

Roma KolezyumRoma Kolezyum

( ÖSS/1994 )( ÖSS/1994 )

İlkçağda İyonya’da ,İlkçağda İyonya’da , --Tales ilk kez Güneş tutulmasını hesaplamış--Tales ilk kez Güneş tutulmasını hesaplamış --Pisagor ilk kez Dünya’nın yuvarlak olduğunu --Pisagor ilk kez Dünya’nın yuvarlak olduğunu

ileri sürmüştür.ileri sürmüştür. İyonya’daki bu gelişmeler aşağıdakilerden İyonya’daki bu gelişmeler aşağıdakilerden

hangisini gösterir?hangisini gösterir?A)Çeşitli etnik grupların bir arada yaşadığını A)Çeşitli etnik grupların bir arada yaşadığını B)Bilimsel çalışmalar yapıldığınıB)Bilimsel çalışmalar yapıldığınıC)Yöneticilerin çok sık değiştiğiniC)Yöneticilerin çok sık değiştiğiniD)Barış içinde yaşadıklarınıD)Barış içinde yaşadıklarınıE)İnsanların gelir düzeyine göre sınıflara E)İnsanların gelir düzeyine göre sınıflara

ayrıldığınıayrıldığını