Proceset e frymëmarrjesDHE NDËRTIMI I MUSHKËRIVE

Kimia e frymëkëmbimit

Ç’janë mushkëritë?

▪Mushkëritë janë organe të frymëmarrjes. Aty ndodh shkëmbimi i gazrave. Mushkëritë nuk përmbajnë muskuj. Ajri lëvizet prej muskujve ndërmjet brinjëve dhe muskulit të diafragmës. Mushkëritë janë të mbështjella me një cipë shumë të hollë e cila quhet pleura.

Ndërtimi i mushkërive

▪ Në trupin e njeriut janë dy mushkëri, e djathta dhe e majta. Në anën e majtë ka dy lobe dhe në anën e djathtëtre lobe. Mushkëritë nuk përmbajnë muskuj. Mushkëria e majtë në përgjithësi është më e vogël, sepse në afërsi të saj gjendet e vendosur zemra.  Bronket që e bëjnë përcjelljen e ajrit përfundojnë në qese të vockla, që quhen alveole. Këtu ndodhet pra shkëmbimi i gazrave. Sistemi i tërësishëm i frymëmarrjes ndryshe quhet edhe sistemi bronkial.

Ndërtimi i aparatit të frymëmarrjes

▪ Aparati i frymëmarrjes nis me hundën ose gojën nga ku hyn ajri , vzhdon me laringun, faringun, trakenë, bronket, bronkiolat dhe mbaron tek alveolat.

Proceset e frymëmarrjes

Ajrimi i mushkërive

▪ Ajrimi i mushkërive është procesi gjatë të cilit në mushkëri futet ajër dhe mbahet oksigjeni në alveola.

Shkëmbimi i gazrave në nivel mushkëror

▪ Gjaku që kalon në enët e gjakut është i pasur me CO2. Në alveola ka ajër të pasur me O2 dhe enët e gjakut shkëmbejnë gazet dhe në këtë mënyrë gjaku pasurohet me O2 dhe në alveola mbetet CO2. Gjatë frymënxjerrjes del CO2 dhe Gjatë frymëtjitjes alveolat mbushen me O2. Procesi i shkëmbimit të gazeve në nivel mushkëror përsëritet në mënyrë të vazhdueshme.

Shkëmbimi i gazrave në nivel qelizor

▪ Me anë të enëve të gjakut në qelizë hyjnë sheqerna dhe oksigjen dhe pas veprimtarisë së saj clirohet dyoksid karboni i cili del nga qeliza me anë të enëve të gjakut i cili e çon atë për t’u pastruar në mushkëri.

Oksihemoglobina

O2+hemoglobinë

•oksihemoglobinë

Karboksihemoglobina

▪ Acidi karbonik kthehet me lehtësi në dyoksid karboni dhe bashkohet hemoglobinën, duke formuar karboksihemoglobinën, e cila ka shkëputur oksigjenin duke e lënë në qeliza, bazuar në vetinë e difuzionit të gazrave.

Acidi Karbonik

Gjaku, pasi arrin në inde apo organe, “shkarkon” oksigjenin e marrë nga mushkëritë. Dyoksidi i karbonit, i prodhuar nga veprimtaria e qelizës, bashkëvepron me ujin dhe formon acidin krbonik, sipas reaksionit:

CO2+H2O=H2CO3

dyoksid karboni+ujë=acid karbonik

Punoi:ERLISA KULLA