Barra-kodea

Erlezaintza

Hiztegia

Erle

zain

tza

Hiztegia

DEPARTAMENTO DE CULTURAY POLÍTICA LINGÜÍSTICA

KULTURA ETA HIZKUNTZA POLITIKA SAILA

Erlezaintza

Hiztegia

Vitoria-Gasteiz, 2019

Argitaraldia: 1.a, 2019ko abendua

Ale-kopurua: 1.500 ale

© argitaraldi honena: Euskal Autonomia Erkidegoko Administrazio Orokorra

Argitaratzailea: Eusko Jaurlaritzaren Argitalpen Zerbitzu Nagusia Servicio Central de Publicaciones del Gobierno Vasco Donostia-San Sebastián, 1 - 01010 Vitoria-Gasteiz

Internet: www.euskadi.eus/euskalterm

Azala: Concetta Probanza

Inprimaketa: C.G. Ganboa, S.L.

ISBN: 978-84-457-3477-3

Lege gordailua: SS 01287-2019

Lan honen bibliografia-erregistroa Eusko Jaurlaritzaren Bibliotekak sarearen katalogoan aurki daiteke:

http://www.bibliotekak.euskadi.eus/WebOpac

5

HITZAURREA

Beste edozein hizkuntza bezalaxe, euskara ere berritzen eta modernizatzen doa egunetik egunera, bizirik dagoen seinale. Bide horretan ezinbestekoa da euskararen aberastasun lexikoa elikatzea, zaintzea eta sustatzea, bai hizkuntza bera normalizatzeko, bai erabiltzaileen premietara egokitzeko. Hain zuzen ere, helburu horiek bete nahian ikusi du argia eskuartean duzun hiztegi honek, orrialde hauetan jorratzen den eremuko erabiltzaile eta hiztunek lanabes erabilgarria izan dezaten beren egunerokoan.

Hiztegi honetan aurkituko duzun terminologia Euskararen Aholku Batzordearen Terminologia Batzordeak gomendatutakoa da. Batzordeari dagokio, besteak beste, terminologia-alorrean dauden lehentasunak finkatzea, lan-proposamenak egitea, terminologia-lanerako irizpideak ezartzea, ponderazio-markak finkatuta termino lehiakideen arteko lehentasunak jartzea eta terminoen erabilera onestea eta gomendatzea.

Terminologia Batzordeak onartutako gainerako hiztegiak bezala, hiztegi hau ere EUSKALTERM Euskal Terminologia Banku Publikoan www.euskadi.eus/euskalterm dago integratuta.

Banku hau etengabe elikatzen eta zabaltzen ari gara Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzatik IVAPekin lankidetzan, Eusko

6

Jaurlaritzak bideratu eta sustatu nahi duen terminologiaren produkzioaren, kudeaketaren eta hedapenaren muina izan dadin. EUSKALTERM metodologia eta irizpide jakin batzuen arabera eguneratu eta elikatzen da, betiere Terminologia Batzordeak onartutako jarduketa-planei jarraituz.

Hiztegi hau erabiltzaileen oinarrizko premiak asetzeko baliagarri izatea nahi genuke, hemen jorratzen den terminologiaren erabilera normalizatzeko eta gure hizkuntzaren eguneratzearen bidean urrats garrantzitsua izan dadin. Hiztegi hau eta honekin batera argitaratzen ditugun guztiak eguneroko jardunean erabiltzera animatzen zaituztegu, euskaldunok gero eta hizkuntza aberatsagoa izan dezagun.

Vitoria-Gasteiz, 2019ko abenduaren 20a

MIREN DOBARAN URRUTIA

Hizkuntza Politikarako sailburuordea

7

HiztegiaRi BURUzKO aRgiBiDeaK

Hiztegi hau UZEI Terminologia eta Lexikografia Zentroak egin du EUSKALTERM Terminologia Banku Publikoa (www.euskara.euskadi.eus/euskalterm) eguneratzeko eta elikatzeko entitate horrek Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzarekin (HPS) izenpetutako kontratuaren barruan. Kontratua HPSk eta IVAPek finantzatu dute, bi erakunde horiek sinatutako hitzarmenaren bidez.

EUSKALTERM Terminologia Banku Publikoa da Terminologia Batzordeak1 finkatutako terminologia-lana zabaltzeko ardatza. Aldi berean esan behar da Terminologia Batzordeak onartutako jarduketa-planen barruan ezarritako lehentasunen arabera eguneratzen dela Terminologia Banku Publikoa. Euskararen Aholku Batzordeko Terminologia-batzorde atal bereziak euskarazko terminologia-lanerako finkatu zuen metodologiari jarraituta, hiztegi hau, lehenengoz, hizkuntzalariez eta eremuko adituez osatutako batzorde teknikoak aztertu eta landu zuen, Terminologia Batzordeari behin betiko proposamena luzatzeko. Normalizazio-prozesuaren azken urratsa Terminologia Batzordeak onartzea izan da. Beraz, hemen duzue eremu honetako terminologiaren erabiltzaileei Termi nologia Batzordeak gomendatzen dien terminologia.

1. 176/2007 DEKRETUA, urriaren 16koa, Euskararen Aholku Batzordeari buruzkoa.

8

Hiztegian erabilitako ponderazio-markak:

(4) Termino normalizatua / gomendatua(3) Termino onartua (baina ez lehenetsia, beste bat gomendatzen delako)

Hiztegian erabilitako laburtzapenak:

eu euskaraes españolfr françaisen english

Sin. sinonimoaIk. ikus

9

NORmalizaziOa

Batzorde teknikoa

Arkaitz Rezola (Lorezaintza irakaslea, Fraisoro Nekazaritza Eskola)Karla Jon Dravasa (Erlezaina, Eltsoko Erlezaintza Museoa)Begoña Arrate (UZEI)Koordinatzailea: Nerea Laskibar (Hizkuntza Politikarako Sailburuordetza)

terminologia Batzordea

Miren Dobaran Urrutia, Hizkuntza Politikarako sailburuordea, batzorde-ataleko lehendakariaGarbiñe Doval Garcia, IVAPeko zuzendariordea, batzorde-ataleko lehendakariordeaJosune Zabala Alberdi, EABko eta batzorde-ataleko idazkariaAraceli Díaz de Lezana Fernández de Gamarra, Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzako ordezkariaIbon Olaziregi Salaberria, Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailaren Euskara Zerbitzuaren ordezkariaXabier Alberdi Larizgoitia, Euskal Herriko Unibertsitateko Euskara Institutuko ordezkariaGotzon Lobera Revilla, Euskaltzaindiaren ordezkariaMaite Imaz Leunda, IVAPeko ordezkariaIker Etxebeste Zubizarreta, Unibertsitate Zerbitzuetarako Euskal Ikastetxeko (UZEIko) ordezkariaAsier Larrinaga Larrazabal, adituaAlberto Atxabal Rada, adituaNaroa Gorostiaga Barriola, adituaMertxe Olaizola Maiz, adituaAlfontso Mujika Etxeberria, adituaPascual Rekalde Irigoien, aditua

10

uzeiren lankide izan diren adituak

Martxel Aizpurua, biologoa eta erlezainaMiel Loinaz, biologoa eta Nafarroako Erlezainen Elkarteko kidea

11

eRemU - zUHaitza

1 Erle eta erle-multzo motak

2 Erlearen gaixotasunak eta etsaiak

3 Erlategiak

4 Erlauntzak, tresnak

5 Lanak

6 Produktuak

7 Erlearen anatomia

8 Erlearen portaera

12

aURKiBiDea

Bokabularioa sailka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13

1. ERLE ETA ERLE-MULTZO MOTAK . . . . . . . . . 14

2. ERLEAREN GAIXOTASUNAK ETA ETSAIAK. . 19

3. ERLATEGIAK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23

4. ERLAUNTZAK, TRESNAK . . . . . . . . . . . . . . . . . 24

5. LANAK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34

6. PRODUKTUAK. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38

7. ERLEAREN ANATOMIA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42

8. ERLEAREN PORTAERA. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44

Euskarazko aurkibidea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51

Gaztelaniazko aurkibidea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59

Frantsesezko aurkibidea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67

Ingelesezko aurkibidea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75

Erreferentzia bibliografikoak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83

BOKaBUlaRiOa sailKa

ErlEzaintza

14

1. ERLE ETA ERLE-MULTZO MOTAK

4bigarren erlekume (4)Erle-kolonia batetik urte batean lehenengo erlekumearen ondoren irten daitekeen erlekumea, lehenengoa baino txikiagoa izaten dena eta tartean erregina jaioberri bat edo gehiago izaten dituena.es enjambre secundario; jabardofr essaim secondaire; rejetonen secondary swarm; afterswarm

5Buckfast erle (4)Erle italiarra eta erle beltz europarra gurutzatzearen ondorioz sortutako hibridoa. Buckfast erlea egokia da erlezaintzarako; besteak beste, mantsoa delako. Erle autoktonoak desagertu diren lekuetan Buckfast erlearekin egiten dute lan eta ekoizten dute eztia erlezainek, baina erle autoktonoak dauden lekuetan ere zenbait erlezainek egiten dute lan Buckfast erlearekin.es abeja Buckfastfr abeille Buckfasten Buckfast bee

ekotipoIk. tokiko arraza

6emankor (4)es fértilfr fertileen fertile

1antzu (4)es estérilfr stérileen sterile

2argizari-erle (4)Sin. ezko-erle (4)Ekoizten duen argizaria erabiliz gelaxkak eraikitzen dituen erle langilea.es abeja cererafr abeille cirièreen wax-making bee; building bee

arraza beltz europarIk. erle beltz europar

3arraza gogor (4)Sin. arraza zaildu (4)es raza rústicafr race rustiqueen hardy breed

arraza italiarIk. erle italiar

arraza karnikoIk. erle karniko

arraza kaukasiarIk. erle kaukasiko

arraza zailduIk. arraza gogor

ErlEzaintza

15

11erle atezain (4)Erlauntzeko atea zaintzen egoten den erlea. Erle horien kopurua aldakorra izaten da, urte-sasoiaren eta unean uneko arrisku-egoeraren arabera.es abeja guardianafr abeille gardienneen guard bee

12erle beltz europar (4)Sin. arraza beltz europar (4)Apis mellifera mellifera erle-subespeziea. Kolore ilunekoa da, eta Alemaniatik Iberiar penintsularaino, Euskal Herria barne, hedatua dago.es abeja negra europea; raza negra

europeafr abeille noire européenneen European dark bee

13erle biltzaile (4)Sin. erle larrelari (4)Erle langilea, nektarra, polena, ura, ihintz-eztia eta landare-erretxina biltzera erlauntzetik kanpora joaten dena.es pecoreadorafr butineuseen forager; field bee; foraging bee

14erle errule (4)Erregina falta denean erruten hasten den erle langilea.es abeja ponedora; abeja zanganerafr abeille pondeuseen laying bee

7erladi biluzi (4)Salerosketarako prestatutako erle-multzoa, erregina barnean hartzen duena.es enjambre desnudofr essaim nuen package bees

erlamaIk. erregina

8erlamando (4)Sin. erle nagi (4)Erle arra, egiteko bakarra erregina ernaltzea duena.es zánganofr faux-bourdonen drone

erlandereIk. erregina

9erlastar (4)Erlearen familiako intsektua, hura baino handiagoa eta iletsuagoa.es abejorrofr bourdonen bumble bee; humble bee

10erle (4)Erle-kolonia bat osatzen duten Apis generoko intsektuetako bakoitza.es abejafr abeilleen bee

ErlEzaintza

16

19erle kaukasiko (4)Sin. arraza kaukasiar (4)Apis mellifera caucasica erle-subespeziea. Oso mantsoa izateaz gain, espezieko arraza guztietan mihi luzeena duena da.es abeja caucásica; raza caucásicafr abeille caucasienneen Caucasian bee

20erle langile (4)Sin. langile (4)Ugaltze-organoak partzialki garatuak dituen erle emea, bizitzan zehar zenbait ofizio izaten dituena (inude, atezain, biltzaile eta abar).es obrerafr ouvrièreen worker; worker bee

21erle lapur (4)Sin. lapur (4)Beste erlauntzetatik eztia harrapatzen duen erlea.es pilladorafr pillarden robber

erle larrelariIk. erle biltzaile

erle nagiIk. erlamando

22erle sozial (4)Koloniak osatzen dituzten Apidae familiako erle-espezieetako bakoitza.es abeja socialfr abeille socialeen social bee

15erle ikuskatzaile (4)Erle langile zaharra, ezti-garaian loreak edo erlekume-garaian erlauntz hutsak eta abar non dauden bilatzera ateratzen dena.es abeja exploradorafr abeille éclaireuseen scout bee

16erle inude (4)Erle langile gaztea, larbak elikatzeaz eta zaintzeaz arduratzen dena.es abeja nodrizafr abeille nourriceen nurse bee

17erle italiar (4)Sin. arraza italiar (4)Apis mellifera ligustica erle-subespeziea. Kolore horixka du, eta, jatorriz Italiakoa den arren, gaur egun mundu osoan zabaldu da, egoera puruan nahiz hibridatuta. Berez nahiko mantsoa da, baina zenbait hibrido oso erasokorrak izaten dira.es abeja italiana; raza italianafr abeille italienneen Italian bee

18erle karniko (4)Sin. arraza karniko (4)Apis mellifera carnica erle-subespeziea. Balkanetakoa eta Alpeen parte handi batekoa da, eta oso handia eta mantsoa izaten da.es abeja carniola; raza carniolafr abeille carniolienneen Carniolan bee

ErlEzaintza

17

28erregina ernaldu (4)es reina fecundadafr reine fécondéeen fertilized queen

29erregina errule (4)es reina ponedorafr reine pondeuseen laying queen

30erregina mandogile (4)Arrautza ernaldu gabeak bakarrik erruten dituen erregina. Erregina ernaldu gabe dagoelako, gaixotu edo zahartu egin delako edo beste arrazoi batzuengatik gerta daiteke hori.es reina zanganerafr reine bourdonneuseen drone-laying queen; drone-

breeding queen

ezko-erleIk. argizari-erle

31ezti-erle (4)Eztia ekoizten duten erle-espezieetako bakoitza.es abeja melíferafr abeille mellifèreen honeybee

32hibrido (4)es híbridofr hybrideen hybrid

23erle-kolonia (4)Sin. kolonia (4)Elkarrekin bizi diren erleen multzoa, zenbait kasta barnean hartzen dituena (erregina, erle langileak eta erlamandoak).es colonia de abejas; coloniafr colonie d’abeilles; colonieen bee colony; colony

24erle-nukleo (4)Sin. nukleo (4)Erlauntz txiki batean (normalean, 5 koadroduna) artifizialki sortutako erle-talde txikia, kolonia berri bat sortzeko erabiltzen dena.es núcleofr nucléien nucleus

25erlekume (4)Erregina batekin batera erle-koloniatik irten daitekeen erle-multzoa, beste toki batean kolonia berri bat sortzen duena.es enjambre de enjambrazónfr essaimen swarm

26erregina (4)Sin. erlama (4); erlandere (3)Erle-kolonia batean jaiotzez emankorra den eme bakarra.es reinafr reine; mèreen queen

27erregina birjina (4)Inoiz ernaldu ez den erregina.es reina virgenfr reine viergeen virgin queen

ErlEzaintza

18

37kolonia indartsu (4)es colonia fuertefr colonie forteen strong colony

langileIk. erle langile

lapurIk. erle lapur

38larba (4)Erlearen garapeneko bigarren fasea, erlea arrautzatik irtetean sortzen dena eta har-itxura izaten duena.es larvafr larveen larva

39lehenengo erlekume (4)Erle-kolonia batetik urte batean irten daitekeen lehen erlekumea, tartean erregina zaharra izaten duena.es enjambre primariofr essaim primaireen prime swarm

40liztor (4)es avispafr guêpeen wasp

nukleoIk. erle-nukleo

41tokiko arraza (4)Sin. ekotipo (4)es raza local; ecotipofr écotypeen ecotype

33hirugarren erlekume (4)Erle-kolonia batetik urte batean bigarren erlekumearen ondoren irten daitekeen erlekumea, oso txikia izaten dena eta tartean erregina jaioberri bat edo gehiago izaten dituena. Posible da hirugarren erlekumearen ondoren erle-koloniatik erlekume berriak irtetea.es enjambre terciario; jabardillofr essaim tertiaireen tertiary swarm; afterswarm

34indize kubital (4)Apis generoko espezieak eta subespezieak bereizteko erabiltzen den indize morfologikoa, erleen lehen hego-parean neurtzen diren bi distantziaren arteko zatidura dena.es índice cubitalfr index cubitalen cubital index

koloniaIk. erle-kolonia

35kolonia ahul (4)es colonia débilfr colonie faibleen weak colony

36kolonia basati (4)Enborrean, paretan, harkaitz-zuloan edo antzekoetan gizakiak erlezaintzarako gobernatua izan gabe bizi den erle-kolonia.es colonia salvajefr colonie sauvageen wild colony

ErlEzaintza

19

46argizariaren sits handi (4)es polilla mayor de la cerafr fausse teigne de la cireen greater wax moth; honeycomb

mothla Galleria melonella

47argizariaren sits txiki (4)es polilla menor de la cerafr petite fausse teigne de la cireen lesser wax mothla Achroea grisella

48azkonar arrunt (4)es tejón comúnfr blaireauen European badgerla Meles meles

49barroa (4)Varroa jacobsoni kanpo-akaroa. Erle-larbak, ninfak eta erle helduak parasita ditzake.es varroafr varroaen varroa

50barroasi (4)Varroa jacobsoni espezieko akaroak sortutako gaixotasuna.es varroasisfr varroase; varroatoseen varroatosis; varroasis

CCDIk. erle-kolonien despopulazio-sindrome

42akariasi (4)Acarapis woodi akaroak eragindako erle-gaitza.es acariasisfr acariaseen acariasis; acarine disease

43akarizida (4)Akaroak hiltzeko, haien hazkundea geldiarazteko edo haien presentzia ekiditeko erabiltzen den pestizida.es acaricidafr acaricideen acaricide

44amebiasi (4)Gaixotasun kutsagarria, Malpighamoeba mellificae espezieko ameba parasitoak eragindakoa, eta erleetan beherakoa eta hesteen handitzea sortzen dituena. Gaixotasun horrekin kutsatzen diren erleen heriotza-tasa oso altua izaten da.es amebiasisfr amibiaseen amoebiasis; amoeba disease

45antibiotiko (4)es antibióticofr antibiotiqueen antibiotic

2. ERLEAREN GAIXOTASUNAK ETA ETSAIAK

ErlEzaintza

20

54erle-zorri (4)Braula coeca espezieko zorria; erleekin komentsalismoan bizi dena; hau da, erleekin batera bizi da, eta haien elikagaiez elikatzen da. Erreginen eta haien inudeen gainean egoten da batez ere, erreginaren janaria gustatzen baitzaio gehien. Normalean, ez die kalterik egiten erleei, baina, erreginaren gainean 20 zorri edo gehiago badaude, kalteak sortzen dizkiote erreginari eta, ondorioz, baita erle-koloniari ere.es piojo de las abejasfr pou des abeilles; brauleen bee lousela Braula coeca

erlejaleIk. erle-txori

55fungizida (4)Onddoak hiltzeko, haien hazkundea geldiarazteko edo haien presentzia ekiditeko erabiltzen den pestizida.es fungicidafr fongicideen fungicide

56gaitz beltz (4)Paralisi kronikoaren birusak sortutako gaitza, erleei bi sindrome-mota eragin diezazkiekeena. I. motako sindromeak erleen paralisia eta heriotza ditu ondorio nagusi. II. motako sindromeak, berriz, erleei kolore beltz distiratsua ematen die hasieran, eta, egun gutxiren buruan, erleek hegan egiteko gaitasuna galdu eta hil egiten dira.es mal negro; mal de los bosquesfr mal noir; mal de forêtsen paralysis during honeydew flow

51disenteria (4)Janari txarrak, estresak, akariasiak eta abarrek eragindako erleen beherakoa.es disenteríafr dysenterieen dysentery

52erle-kolonien despopulazio-sindrome (4)Sin. CCD (4)Negua heltzen denean erleak erlauntzetik aste gutxitan desagertzea eragiten duen fenomenoa. Eztiak eta larbek erlauntzean jarraitzen badute ere, ez da erleen gorpurik ikusten; gaixotasunen kasuan, aldiz, bai.es síndrome de despoblamiento de

colmenas; SDCfr syndrome d’effondrement des

colonies d’abeilles; CCDen bee colony collapse disorder;

CCD

53erle-txori (4)Sin. erlejale (4)Merops generoko hegazti-espeziea, kolore bizikoa eta erleez eta bestelako intsektuez elikatzen dena.es abejarucofr guêpieren bee-eaterla Merops apiaster (L.)

ErlEzaintza

21

61loke amerikar (4)Bacillus larvae bakterioak sortutako gaitza. Bakterioaren esporekin kutsatutako janariaren bidez infektatzen dira erleak.es loque americanafr loque américaineen American foul brood

62loke europar (4)Melisococcus pluton bakterioak sortutako gaixotasuna, erle-larbei eragiten diena.es loque europea; loque benigna;

pollo agriofr loque européenne; couvain aigre;

loque bénigneen European foul brood

63maiatzeko gaitz (4)Ume-sabiaren eta erle inudeen artean desoreka gertatzen denean eta erleek ur eskuragarri gutxi dutenean erleek jasaten duten gaitza. Erle inudeek ohi baino polen gehiago jaten dute egoerari aurre egiteko, baina ur-eskasia dela-eta poleneko toxinak hesteetan pilatzen zaizkie. Ondorioz, erleek paralisia eta bestelako sintomak dakartzan gaitza jasaten dute.es mal de mayofr mal de maien may sickness

64mikosi (4)es micosisfr mycoseen mycosis

harrizko ume-sabiIk. ume-sabi harri bihurtu

57intsektizida sistemiko (4)es insecticida sistémicofr insecticide systémiqueen systemic insecticide

58kanpo-akaro (4)Acarapis generoko espezieetako bakoitza. Erleen ektoparasito gisa jarduten dute.es ácaro externofr acarien externeen external mite

59kurumino (4)Sin. liztortzar (3)es avispón europeo; avispónfr frelonen hornetla Vespa crabro

60liztor asiar (4)Jatorria Txina inguruan duen liztorra, beste zenbait herrialdetan espezie inbaditzailetzat hartzen dena.es avispa asiáticafr frelon asiatique; frelon à pattes

jaunesen Asian predatory wasp; Asian

hornetla Vespa Velutina

liztortzarIk. kurumino

ErlEzaintza

22

ume-sabi igeltsatuIk. ume-sabi kaltzifikatu

70ume-sabi kaltzifikatu (4)Sin. ume-sabi igeltsatu (4)Ascosphaera apis onddoak sortutako mikosi-mota, hildako larbak gogortuta eta zurituta uzten dituena.es pollo calcificado; cría calcificada;

pollo escayolado; cría escayoladafr couvain calcifié; couvain plâtréen chalk brood

71ume-sabia hozte (4)Udaberrian ume-sabia behar bezala berotu ezin denean gertatzen den kaltea. Kausak hainbat izan daitezke, eguraldia bat-batean hoztea edo erle-kopurua txikiegia izatea, besteak beste.es enfriamiento de la críafr refroidissement du couvainen brood chilling

72zaku-formako ume-sabi (4)Ume-sabiak hiltzen dituen gaitza, Morator aetatulas espezieko birusak larbak kutsatzearen ondorioz gertatzen dena. Erle inudeek larbei ematen dizkieten elikagaien bitartez infektatzen dira larbak. Ume-sabia hil arren, birusak erle helduen gorputzetan irauten du, sintomarik sortu gabe.es cría sacciformefr couvain sacciformeen sac brood; pickled brood

65nosemiosi (4)Nosema Apis espezieko patogenoen esporak erleen hesteetan ugaltzen direnean gertatzen den gaixotasuna, erle helduen galera dakarrena. Neguaren amaieraren eta udaberriaren hasieraren inguruan gertatzen da nagusiki.es nosemiasis; nosemiosisfr nosémoseen nosema disease

66pestizidengatiko intoxikazio (4)es intoxicación por pesticidasfr intoxication par des pesticidesen pesticide poisoning

67sagu (4)es ratónfr sourisen mousela Mus sp.

68tximeleta pirata (4)Acherontia atropos espezieko tximeleta, eztia jatera erlauntzera sartzen dena.es esfinge de la calavera; esfinge

cabeza de muertofr sphinx tête-de-morten hawk moth; death’s head hawk

moth

69ume-sabi harri bihurtu (4)Sin. harrizko ume-sabi (4)Aspergillus flavus onddoak sortutako erleen mikosi-mota, hildako larbak gogortuta uzten dituena.es pollo petrificado; cría petrificadafr couvain pétrifiéen stone brood

ErlEzaintza

23

75erletxe (4)es abejerafr rucher pavillonen beehouse

76ernalketarako erlategi (4)es colmenar de fecundaciónfr rucher de fécondationen mating apiary

77neguko erlategi (4)es colmenar de inviernofr rucher d’hiveren winter apiary

73erlategi (4)Elkarrekin jarritako erlauntz-multzoaren kokalekua. Kokaleku hori erabakitzeko garaian kontuan hartzen dira eguzkiarekiko orientazioa, lore-aukeraren hurbiltasuna, haizearekiko babesa, ur-eskuragarritasuna eta beste zenbait inguruabar.es colmenarfr rucheren apiary; bee yard

74erlategi estali (4)Erlauntzak estalpean kokatuak dituen erlategia.es colmenar cubiertofr rucher couverten covered apiary

3. ERLATEGIAK

ErlEzaintza

24

84argizari-ontzi mokodun (4)Sin. ezko-ontzi mokodun (4)Argizari urtua edukitzeko ontzia, argizarizko orriak koadroan itsatsi behar direnean erabiltzen dena.es alcuzafr burette à cireen wax can

85argizari-xafla estanpatu (4)Sin. ezko-xafla estanpatu (4)Argizarizko orria, koadroen tamainakoa, gelaxka hexagonalen hasikinak mekanikoki ezarri zaizkiona eta, erleek luza dezaten, koadroetan itsasten dena.es lámina de cera estampadafr feuille de cire gaufréeen comb foundation; foundation

86ataka (4)es piquerafr porte d’entréeen entrance door

87ataka-txikitzeko (4)es reductor de piquera;

guardapiquerafr réducteur d’entréeen entrance reducer; entrance closer

88atakako elikagailu (4)es alimentador de entradafr nourrisseur d’entréeen entrance feeder

barne-tapaIk. koadro-estalki

78aireztapen-sareta (4)es rejilla de ventilaciónfr grille d’aérationen louver

79altza (4)Umetegiaren gainean jartzen diren egituretako bakoitza. Erleek eztia egiten dute altzan, eta ume-sabia umetegitik bertara heda dezakete.es alzafr hausseen super

80altza-erdi (4)es media alzafr demi-hausseen shallow super

81altzentzako eskorga (4)es carretilla para alzasfr brouette à haussesen super wheelbarrow

82argizari-galdara (4)Sin. ezko-galdara (4)es caldera de cerafr chaudière à cireen wax boiler

83argizari-molde (4)Sin. ezko-molde (4)Argizaria urtu ondoren forma emateko erabiltzen den egitura.es molde de cerafr moule à cireen beeswax mould

4. ERLAUNTZAK, TRESNAK

ErlEzaintza

25

89behaketa-erlauntz (4)Sin. behaketa-kofoin (4)Erleek erlauntz barnean duten jarduera ikusteko erabiltzen den erlauntz berezia; alde bat edo gehiago beirazkoak edo plastiko gardenezkoak izaten ditu.es colmena de observaciónfr ruchette d’observationen observation hive

behaketa-kofoinIk. behaketa-erlauntz

90bero-aldera jarritako abaraskak (4)Sin. bero-aldera jarritako orrazeak (4)Aurreko aldearekiko paralelo jarrita dauden erlauntzaren abaraskak. Erlauntzaren antolamendu horretan beroa hotz-aldera jarritako abarasketan baino hobeto kontserbatzen da.es panales a exposición caliente;

panales paralelos al frente; batería caliente

fr bâtisse chaudeen combs parallel to entrance; warm

way

bero-aldera jarritako orrazeakIk. bero-aldera jarritako abaraskak

91Dadant erlauntz (4)Sin. Dadant kofoin (4)es colmena Dadantfr ruche Dadanten Dadant hive

Dadant kofoinIk. Dadant erlauntz

92dosifikagailu (4)Eztia neurri jakinetan banatzen duen gailua.es dosificadorfr doseuseen bottling machine

93eguzki-argizarigailu (4)Eguzkiaren beroa baliatuz abarasken eta operkuluen argizaria urtzen eta biltzen duen tresna.es cerificador solarfr cérificateur solaireen solar wax extractor

94elikagailu (4)Erleei janaria emateko egokitutako ontzia.es alimentadorfr nourrisseuren feeder

enbor-erlauntzIk. marro

95erauzgailu erradial (4)es extractor radialfr extracteur radiaireen radial extractor

96erauzgailu tangentzial (4)Koadroak arkua eginez, eta ez erradio eran, jartzeko diseinatua dagoen erauzgailu zentrifugoa.es extractor tangencialfr extracteur tangentielen tangential extractor

ErlEzaintza

26

97erauzgailu zentrifugo (4)Eztia abaraskak puskatu gabe indar zentrifugoz ateratzeko makina.es extractor centrífugofr extracteur centrifugeen centrifugal extractor

98erlauntz (4)Sin. kofoin (4); eultze (4)Erlekumea hartzeko prestatzen den babesa.es colmena; habitáculofr rucheen beehive; hive

99erlauntz erledun (4)Sin. kofoin erledun (4)es colmena pobladafr ruche peupléeen populated hive

100erlauntz laukidun (4)Sin. kofoin laukidun (4)es colmena movilista; colmena de

cuadros moviblesfr ruche à cadres mobilesen movable-frame hive

101erlauntz laukigabe (4)Sin. kofoin laukigabe (4)Erlauntz-mota zaharkitua, erleek berez erlauntzari finkatuta jartzen dituzten abaraskak dituena.es colmena fijista; colmena de

panales fijosfr ruche à rayons fixesen fixed-comb hive

102erlauntz-gorputz (4)Sin. kofoin-gorputz (4)es cuerpo de colmenafr corps de rucheen hive body

103erlauntzaren oinarri (4)Sin. kofoinaren oinarri (4)es base de la colmenafr fond de la rucheen hive floor

104erle-burdina (4)es alzacuadrosfr lève-cadresen hive tool

105erle-eskuila (4)Erleak abarasketatik kentzeko erabiltzen den tresna.es cepillo para abejasfr brosse à abeillesen beebrush; bee brush

106erle-ihesgailu (4)Sin. ihesgailu (4)Eztia atera behar denean erleak altzatik bidaltzeko erabiltzen den gailua, erleei irteten uzten dien arren sartzea eragozten diena.es escape de abejas; escapefr chasse-abeillesen bee escape; escape

107erleak kentzeko haizagailu (4)es desabejador sopladorfr souffleur à abeillesen bee blower; beeblower

erlekari-eskularruIk. erlezain-eskularru

ErlEzaintza

27

112erlezain-eskularru (4)Sin. erlekari-eskularru (4)es guante de apicultorfr gant d’apiculteuren bee glove

113erlezaintzako aseguru (4)es seguro de apiculturafr assurance apicoleen apiculture insurance

114ernalketarako erlauntz (4)Sin. ernalketarako kofoin (4)Erreginaren ernalketa lortzeko erlauntz berezia, normala baino txikiagoa izaten dena.es colmena de fecundaciónfr ruchette de fécondationen mating hive

ernalketarako kofoinIk. ernalketarako erlauntz

115erregina jaiotzeko kaiola (4)Ileko erruloaren antzeko kutxatxoa, barnean erregina-larba gara dadin eta erregina sor dadin erabiltzen dena. Lehendik erregina dagoen erlauntzean erregina berriak sortzeko erabiltzen da. Erregina jaiotzeko kaiola erabili ezean, erregina zaharrak berriak hil egingo lituzke haiek jaio bezain laster.es jaula de eclosión; rulofr cage d’éclosionen hatching cage; hair roller cage

116erregina markatzeko errotuladore (4)es rotulador marcador de reinasfr stylo marqueur pour reinesen queen marking pen

108erlekume-otarre (4)es escriño cazaenjambresfr panier cueille-essaimen skephive

109erlekumeak harrapatzeko erlauntz (4)Sin. erlekumeak harrapatzeko kofoin (4)Erlekumeak bertan sar daitezen jartzen den erlauntza.es colmena atrapaenjambresfr ruche attire-essaimen decoy hive

erlekumeak harrapatzeko kofoinIk. erlekumeak harrapatzeko erlauntz

110erlekumeak harrapatzeko ukendu (4)Erlekume-sasoian erlekumeak erakartzeko asmoz kutxak igurzteko erabiltzen den ukendu usaintsua.es perfume cazaenjambresfr parfum attire-essaims; parfum

attrape-essaimsen swarm-trapping cream; swarm

attractor

111erlekumeak jasotzeko (iz.) (4)Erlekumea pausatua dagoen lekutik hartzeko erabiltzen den ontzia.es cazaenjambresfr cueille-essaimen swarm catcher; swarmcatcher

ErlEzaintza

28

ezko-galdaraIk. argizari-galdara

ezko-moldeIk. argizari-molde

ezko-ontzi mokodunIk. argizari-ontzi mokodun

ezko-xafla estanpatuIk. argizari-xafla estanpatu

122ezproi (4)Argizari-xafla estanpatua koadroetako alanbreetan itsasteko erabili ohi den tresna.es espuelafr éperonen spur embedder

123ezproi elektriko (4)es espuela eléctricafr éperon électriqueen electric spur embedder

ezti-dolareIk. ezti-prentsa

124ezti-errefraktometro (4)Eztiaren hezetasuna neurtzeko tresna.es refractómetro de mielfr réfractomètre à mielen honey refractometer

125ezti-iragazki (4)es filtro para mielfr filtre à mielen honey strainer

117erregina markatzeko kaiola (4)es jaula para marcar reinasfr cage à marquer reinesen queen marking cage

118erregina sartzeko kaiola (4)Erregina berri bat erlauntzean arazorik gabe sartzeko erabiltzen den kutxa berezia.es jaula de introducción de reinasfr cage d’introductionen cage to drive

119erregina-bereizgailu (4)Erregina altzara pasa ez dadin jartzen den sare-moduko objektua; erle langileei pasatzen uzten die, baina ez erreginari eta erlamandoei.es excluidor de reinasfr grille à reineen queen excluder

120erreginak markatzeko pintura (4)Erreginak tanta batekin bizkarrean markatzeko erabiltzen den pintura berezia, urtetik urtera kolore desberdinekoa izaten dena.es pintura para marcar reinasfr peinture pour marquer reinesen queen marking paint

121espatula (4)es espátulafr spatuleen spatula

eultzeIk. erlauntz

ErlEzaintza

29

132hotz-aldera jarritako abaraskak (4)Sin. hotz-aldera jarritako orrazeak (4)Aurreko aldearekiko perpendikular jarrita dauden erlauntzaren abaraskak. Erlauntzaren antolamendu horretan bero-aldera jarritako abarasketan baino okerrago kontserbatzen da beroa.es panales a exposición fría; panales

perpendiculares al frente; batería fría

fr bâtisse froideen combs perpendicular to entrance;

cold way

hotz-aldera jarritako orrazeakIk. hotz-aldera jarritako abaraskak

ihesgailuIk. erle-ihesgailu

133jarabe (4)Sin. ziropa (4)Ura eta azukrea edo ura eta eztia nahasiz egiten den likidoa, urte-sasoi batzuetan erleak elikatzeko prestatzen dena.es jarabefr siropen syrup

134kandi (4)Erleei negurako janari gisa ematen zaien nahaste solidoa; azukrea, ura eta, zenbaitetan, eztia ere nahasiz egiten da.es candifr candien candy

126ezti-poto (4)es frasco para mielfr pot à mielen honey pot; honey jar

127ezti-prentsa (4)Sin. ezti-dolare (4)es prensa para mielfr pressoir à miel; presse à mielen honey press

128eztiontzi (4)es decantadorfr maturateuren honey tank

129garraio-kaiola (4)Erreginak postaz bidaltzeko erabiltzen den kutxa.es jaula de expediciónfr cage d’expéditionen travelling cage

130haize-babes (4)es abrigo contra el vientofr brise-venten windbreak

131hegaldi-ohol (4)Sin. hegaldi-taula (4)Erlauntzaren ataka aurrean jartzen den ohola; erleak, kanpotik datozenean, errazago pausa daitezen ezartzen da.es tabla de vuelofr planche de vol; planchette de volen flight board

hegaldi-taulaIk. hegaldi-ohol

ErlEzaintza

30

141koadro-estalki gaineko elikagailu (4)es alimentador de entretapafr nourrisseur couvre-cadresen crown feeder

142koadro-moduko elikagailu (4)Koadro baten tamainako elikagailua, beste koadroen artean kokatzen dena.es alimentador de cuadrofr cadre nourrisseuren division board feeder

143koadroak altxatzeko kurrika (4)Koadroak eskuz altxatzeko erabiltzen den tresna, kurrika-egitura duena.es tenaza levantacuadrosfr pince à cadres; pince lève-cadresen frame grip

kofoinIk. erlauntz

kofoin erledunIk. erlauntz erledun

kofoin laukidunIk. erlauntz laukidun

kofoin laukigabeIk. erlauntz laukigabe

kofoin-gorputzIk. erlauntz-gorputz

kofoinaren oinarriIk. erlauntzaren oinarri

144kupula (4)Erregina-larba sartzeko erabiltzen den plastikozko edo argizarizko kopatxoa.es cúpulafr cupuleen queen cell cup

135kanpo-tapa (4)es techo; tapa exteriorfr toit; toitureen roof of hive

136ke-hauspo (4)Hauspo bat erantsita duen metalezko tresna, erleak mantsotzeko erabiltzen dena. Barnean daraman erregaia erreta sortzen den kea barreiatuz lortzen du helburu hori.es ahumadorfr enfumoiren smoker

137ke-hauspo babesgailudun (4)es ahumador con protecciónfr enfumoir avec protectionen smoker with safety guard

138ke-hauspoarentzako erregai (4)es combustible para el ahumadorfr combustible pour enfumoiren smoker fuel

139koadro (4)Sin. lauki (4)Argizarizko orri estanpatuak jartzeko behar den lauki erako egitura, normalean egurrezkoa eta alanbre paraleloz hornitua.es cuadrofr cadreen frame

140koadro-estalki (4)Sin. barne-tapa (4)es cubrecuadros; entretapafr couvre-cadresen inner cover; crown board

ErlEzaintza

31

150Layens erlauntz (4)Sin. Layens kofoin (4)es colmena Layensfr ruche Layensen Layens hive

Layens kofoinIk. Layens erlauntz

151marro (4)Sin. enbor-erlauntz (4)Zuhaitz-enbor hutsarekin egindako erlauntz-mota zaharkitua.es dujo; colmena en tronco de árbolfr ruche en tronc d’arbreen log hive

152mozorro (4)es velo de apicultorfr voile d’apiculteuren bee veil

153mozorro-brusa (4)es blusón de apicultorfr chemise d’apiculteur; blousonen beekeeping vest; beekeeping

blouse

154nukleo-kutxa (4)Erlauntz txikia, abaraska eta erle gutxi dituena eta erreginen hazkuntzan zein erle-ugalketan erabiltzen dena.es colmenita núcleofr ruchette à nucléusen nucleus hive; nucleus box

operkulu-erauzgailuIk. operkulu-zentrifugagailu

145kupula-euskarri (4)Erregina-kupula artifizialari eusteko oinarria.es soporte de cúpulasfr support de cupuleen cell cup holder

146labana elektriko (4)es cuchillo eléctricofr couteau électriqueen electric knife

147Langstroth erlauntz (4)Sin. Langstroth kofoin (4)es colmena Langstrothfr ruche type Langstrothen Langstroth hive

Langstroth kofoinIk. Langstroth erlauntz

148larbak aldatzeko tresna (4)Sin. picking (4)Metalezko ziritxoa, larba txikiak leku batetik bestera mugitzeko erabiltzen dena.es cucharita para trasplante de

larvas; pickingfr pickingen transferring tool for larvae

laukiIk. koadro

149lauki-banatzaile (4)es separador de cuadrosfr bande d’écartementen frame spacer

ErlEzaintza

32

pickingIk. larbak aldatzeko tresna

161polen-lehorgailu (4)es secador de polenfr séchoir à pollenen pollen dryer

162polen-tranpa (4)Erleei larretik dakarten polena erlauntzaren sarreran kentzeko erabiltzen den gailua.es trampa de polenfr trappe à pollenen pollen trap

163Porter ihesgailu (4)Erleei norabide bakarrean soilik pasatzen uzten dien gailua.es escape Porterfr chasse-abeilles Porteren Porter escape

164propoli-sareta (4)es rejilla para propóleofr grille à propolis; tapis à propolisen propolis screen; propolis mesh

165sufre (4)es azufrefr soufreen sulphur

166transhumantzia-atoi (4)es remolque de trashumanciafr remorque de transhumanceen trailer for transhumant

beekeeping; transhumance trailer

155operkulu-zentrifugagailu (4)Sin. operkulu-erauzgailu (4)es centrifugador de opérculosfr centrifugeuse pour les operculesen cappings dryer

156operkuluak kentzeko labana (4)Eztia atera aurretik operkuluak kentzeko berotuta erabiltzen den labana.es cuchillo de desopercularfr couteau à désoperculeren uncapping knife

157operkuluak kentzeko makina (4)es máquina de desopercularfr machine à désoperculeren uncapping machine

158operkuluak kentzeko orrazi (4)es peine para desopercularfr peigne à désoperculeren uncapping fork

159operkuluak urtzeko (4)Operkuluak urtzeko ontzia.es fundidor de opérculosfr fondoir à operculesen capping melter

160orratz arrabol (4)Ezti lodia (adibidez, txilarrarena) atera aurretik operkuluak ziztatzeko erabiltzen den arrabol arantzaduna.es rodillo picadorfr rouleau à pointesen needle roller

ErlEzaintza

33

169ziztailu (4)es picadorafr picoteuseen honey loosener

170zumitzezko eta buztinezko erlauntz (4)Sin. zumitzezko eta buztinezko kofoin (4)es colmena rústica de mimbre y

arcillafr ruche d’osier et d´argileen osier and clay hive

zumitzezko eta buztinezko kofoinIk. zumitzezko eta buztinezko erlauntz

167transhumantziako erlauntz (4)Sin. transhumantziako kofoin (4)Zenbait landare-espezieren loraldiak baliatu ahal izateko batetik bestera mugitzen den erlauntza. Erleen ekoizpena handitzeko erabiltzen da.es colmena trashumantefr rucher transhumanten migratory apiary

transhumantziako kofoinIk. transhumantziako erlauntz

168umetegi (4)Erlauntzaren atal nagusia, erreginaren bizitoki dena eta ume-sabia edukitzen duena; lehenengo gorputza izan ohi da.es cámara de críafr nurserie; chambre à couvainen brood chamber

ziropaIk. jarabe

ErlEzaintza

34

erle-hazkuntzaIk. erlezaintza

177erle-kolonia zatitze (4)Barnean erle-kolonia bat duen erlauntz batetik bi erle-kolonia edo gehiago sortzeko teknika, erlauntzeko laukiak bitan edo gehiagotan banatzean datzana.es partición de colmenafr diviser la rucheen split hive

178erle-koloniak batze (4)es reunir colmenasfr réunir des coloniesen unite colonies

179erleak eskuilatu (4)Erleak abarasketatik kendu, eskuila baten laguntzaz.es cepillar; barrerfr brosseren brush

180erleak kendu (4)es desabejarfr chasser les abeillesen remove the bees

181erleen hautespen (4)es selección de las abejasfr sélection des abeillesen bee selection

erlekariIk. erlezain

erlekaritzaIk. erlezaintza

171abaraskak berritze (4)Sin. argizari-berritze (4)es renovación de los panalesfr renouvellement des rayonsen comb renewal

172aparra kendu (4)es desespumarfr écumer; enlever la mousseen remove froth

argizari-berritzeIk. abaraskak berritze

173argizaria urtu (4)Sin. ezkoa urtu (4)es fundir la cerafr fondre la cireen melt wax

174desinfektatu (4)es desinfectarfr désinfecteren disinfect

175elikadura artifizial (4)es alimentación artificialfr nourrissement artificielen artificial feeding

176elikadura estimulatzaile (4)Udaberrian erleen jarduera bizkortzeko ematen zaien janaria. Normalean, jarabe nahiko urtsua izaten da.es alimentación estimulantefr nourrissement de stimulation;

nourrissement spéculatifen stimulative feeding

5. LANAK

ErlEzaintza

35

187erregina-aldaketa (4)Erregina zaharra kentzea, eta haren lekuan berria sartzea.es cambio de reina; reemplazo de la

reinafr remplacement de la reine;

remérageen requeening

188erregina-gelaxkak txertatu (4)es injertar celdas realesfr greffer des cellules royalesen graft larvae

189erregina-hazkuntza (4)Erreginak artifizialki hazteko teknika.es cría de reinasfr élevage de reinesen queen rearing; queen breeding;

queen raising

190erreginak sartze (4)es introducción de reinasfr introduction des reinesen queen introduction

191erreginak sartzeko prozedura (4)es procedimiento de introducción

de reinasfr procédé d’introduction de reinesen queen introduction procedure

192erreginen intseminazio artifizial (4)es inseminación artificial de las reinasfr insémination artificielle des reinesen queen artificial insemination

182erleketa (4)Basora eztia biltzera joatea.es recolección de miel silvestrefr chasse-cueillette du miel sauvageen wild honey collection

183erlezain (4)Sin. erlekari (4)Erlezaintzan aritzen den pertsona.es apicultorfr apiculteuren beekeeper

184erlezaintza (4)Sin. erlekaritza (4); erle-hazkuntza (4)Ezti-erleak gobernatzeko zientzia eta praktika.es apiculturafr apicultureen beekeeping; apiculture

erlezaintza ibiltariIk. transhumantzia

185erlezaintza-intereseko landare (4)es planta de interés apícolafr plante d’intérêt apicoleen plant of interest to beekeepers

186erregina markatze (4)es marcaje de la reina; marcado de

la reinafr marquage des reinesen queen marking

ErlEzaintza

36

198eztia krematu (4)es cremar la mielfr rendre le miel crémeuxen cream honey

intsuldatuIk. ontziz aldatu

199kea eman (4)es ahumarfr enfumeren smoke

200koloniak itotze (4)es asfixia de las coloniasfr asphyxie des coloniesen colony asphyxiation

201koloniak zatitze (4)es división de las coloniasfr division des coloniesen colony division

202kristalak ereite (4)es siembra de cristalesfr ensemencementen seeding

203kristalizazio gidatu (4)es cristalización dirigidafr cristallisation dirigéeen directed crystallization; targeted

crystallization

204landare ezti-emaile (4)es planta melíferafr plante mellifèreen nectar plant

193errutearen blokeo (4)Erreginak erruteari uztea edo gutxiago errutea (naturalki edo artifizialki).es bloqueo de la puestafr blocage de la ponte; blocage du

couvainen restriction of brood rearing

194etiketatu (4)es etiquetarfr étiqueteren label

ezkoa urtuIk. argizaria urtu

eztia ateratzeIk. eztia erauzte

195eztia biltze (4)Uzta-garaian eztia erlauntzetik biltzea.es cata; recolección de mielfr récolte du mielen honey harvest

196eztia erauzte (4)Sin. eztia ateratze (4)Eztia abaraskatik ateratzea.es extracción de la mielfr extraction du mielen honey extraction

197eztia iragazi (4)es filtrar la mielfr filtrer le mielen strain honey

ErlEzaintza

37

208prentsatu (4)Abaraskak estutu, eztia ateratzeko.es prensarfr presseren press

209transhumantzia (4)Sin. erlezaintza ibiltari (4)Erlezaintza nomada, loraldien arabera erleak leku batetik bestera eramanez egiten dena.es trashumancia; apicultura nómadafr transhumance; apiculture

pastoraleen transhumance; migratory

beekeeping

205menda (4)Erlekumeak erakartzeko asmoz erlauntza barnetik igurzteko erabiltzen den landarea.es mentafr mentheen mintla Mentha sp.

206ontziz aldatu (4)Sin. intsuldatu (4)Erle-kolonia bat erlauntz batetik bestera pasarazi.es trasegar; transvasarfr transvaseren transfer

207operkuluak kentze (4)es desoperculaciónfr désoperculationen uncapping

ErlEzaintza

38

215argizari (4)Sin. ezko (4)es cerafr cireen wax

216basoko ezti (4)Sin. oihaneko ezti (4)Lore-eztia eta mielato-eztia nahasian dituen eztia.es miel de bosquefr miel de forêt

217erle-arto (4)Sin. erle-ogi (4)Erleek polena eta eztia gelaxketan geruzatan tartekatuta bildu ondoren nahaste horren hartzidura laktikoa gertatzen denean sortzen den produktua.es pan de abejafr pain d’abeilleen bee bread

erle-ogiIk. erle-arto

218erle-pozoi (4)es veneno de abejafr venin d’abeilleen bee poison

ainar arruntaren eztiIk. txilar arruntaren ezti

ainar-eztiIk. txilar-ezti

210akazia-ezti (4)es miel de acaciafr miel d’acaciaen acacia honey

211alergia (4)es alergiafr allergieen allergy

212analisi fisiko-kimiko (4)es análisis físico-químicofr analyse physico-chimiqueen physico-chemical analysis

213analisi poliniko (4)es análisis polínicofr analyse polliniqueen pollen analysis

214apiterapia (4)Erleen produktuak baliatuz egiten den terapia. Apitoxina (erleen pozoia), eztia, propolia, erregina-jelea edo polena erabiliz egin ohi da.es apiterapiafr apithérapieen apitherapy

6. PRODUKTUAK

ErlEzaintza

39

223ezti hartzitu (4)es miel fermentadafr miel fermentéeen fermented honey

224ezti krematsu (4)es miel cremafr miel crémeuxen creamed honey

225ezti lorebakar (4)Erleek batez ere landare-mota bakarraren nektarra bilduz sortzen duten eztia. Euskal Herrian ekoizten diren ezti lorebakar arruntenak erromeroarena, eukaliptoarena, gaztainarena, ezkaiarena, izpilikuarena, txilarrarena, akaziarena, koltzarena eta ekilorearena dira.es miel monofloralfr miel monofloralen monofloral honey

226ezti operkulatu (4)Erlauntzean abaraska operkulatuetan dagoen eztia.es miel operculadafr miel operculéen capped honey

ezti orrazedunIk. ezti abaraskadun

227ezti-ardo (4)Eztia eta ura hartzituz sortzen den edari alkoholduna.es hidromielfr hydromelen mead

219erregina-jele (4)Erle inudeen guruin hipofaringeoen jariakin zuria; erle inudeek erregina elikatzeko erabiltzen dute, baita erle langileen eta erlamandoen larbak hasierako garapen-faseetan daudenean elikatzeko ere.es jalea realfr gelée royaleen royal jelly

220ezaugarri organoleptiko (4)Produktu batek zentzumenen ikuspegitik dituen ezaugarriak.es característica organoléptica;

atributo organolépticofr caractéristique organoleptiqueen organoleptic characteristic

ezkoIk. argizari

221ezti (4)Erleek abarasketan gordeta edukitzen duten elikagaia, erleek nektarra edo landareen ezti-ihintza xurgatu, eraldatu, abarasketan gorde eta heltzen uztearen ondorioz sortzen dena.es mielfr mielen honey

222ezti abaraskadun (4)Sin. ezti orrazedun (4)Abaraska eta guzti saltzen den eztia.es miel en panalfr miel en rayonen comb honey

ErlEzaintza

40

233lore-ezti (4)es miel de floresfr miel de fleurs; miel de nectaren flower honey; blossom honey

lore-hautsIk. polen

234mielato-ezti (4)Sin. ihintz-ezti (4)Erleek ezti-ihintzaz baliatuz ekoizten duten eztia.es miel de mieladafr miel de miellaten honeydew honey

235nektar (4)Landareek ekoizten duten likido azukretsua; loreetan edo loreetatik gertu kokatutako nektar-guruinetan jariatzen da, eta erleek eztia ekoizteko erabiltzen dute.es néctarfr nectaren nectar

oihaneko eztiIk. basoko ezti

236polen (4)Sin. lore-hauts (4)Loreen anterek edo kono maskulinoek askatzen duten hautsa, barnean gameto ar bat duten ale txikiez osatua dagoena.es polenfr pollenen pollen

228ezti-ihintz (4)Zenbait landare-organoren gainean (hostoetan bereziki) aurki daitekeen likido azukretsua; jatorriz, landare-zorrien iraizkina edo landarearen berezko exudatua izan daiteke.es mielada; melazofr miellat; mielléeen honeydew

229eztialdi (4)Eztia edo polena biltzen den sasoia.es mieladafr mielléeen honey flow; nectar flow

230eztialdi nagusi (4)Ezti edo polen ugarien biltzen den sasoia.es mielada principalfr grande mielléeen main flow

231eztiaren pasteurizazio (4)es pasteurización de la mielfr pasteurisation du mielen honey pasteurization

ihintz-eztiIk. mielato-ezti

232lore anitzeko ezti (4)es miel multifloralfr miel polyfloralen multifloral honey; polyfloral

honey

ErlEzaintza

41

239txilar arruntaren ezti (4)Sin. ainar arruntaren ezti (4)es miel de brecinafr miel de calluneen heather honey

240txilar-ezti (4)Sin. ainar-ezti (4)es miel de brezofr miel de bruyèreen heather honey

237polen-pilota (4)Erleek hanketako polen-saskian bildutako polen-multzo trinkoa.es pelota de polen; polen corbicularfr pelote de pollenen pollen pellet; pollen load

238propoli (4)Erleek landare-erretxina bildu eta listuarekin nahasi ondoren sortzen duten gai eranskorra; erleek erlauntzeko zuloak ixteko erabiltzen dute, baita substantzia antiseptiko eta bakterizida gisa ere.es propóleofr propolisen propolis

ErlEzaintza

42

241abdomen (4)es abdomenfr abdomenen abdomen

242aho-pieza (4)es pieza bucalfr pièce buccaleen mouthpart

243antena (4)es antenafr antenneen antenna

244argizari-guruin (4)Sin. ezko-guruin (4)es glándula de la cera; glándula

cererafr glande cirièreen wax gland

245baraila (4)es mandíbulafr mandibuleen mandible

246baraila-guruin (4)es glándula mandibularfr glande mandibulaireen mandibular gland

247espermateka (4)es espermatecafr spermathèqueen spermatheca

ezko-guruinIk. argizari-guruin

248ezten (4)es aguijónfr aiguillonen sting

249guruin (4)es glándulafr glandeen gland

250hanka (4)es patafr patteen leg

hegalIk. hego

251hego (4)Sin. hegal (4)es alafr aileen wing

252ile (4)es pelofr poilen hair

253mihi (4)es lenguafr langueen tongue

Nasonov-en guruinIk. usaimen-organo igorle

7. ERLEAREN ANATOMIA

ErlEzaintza

43

260polen-orrazi (4)es peine del polenfr peigne à pollenen pollen rake

261polen-saski (4)es cestillo del polenfr corbeille à pollen; panier à pollenen corbicula; pollen basket

262pozoi-guruin (4)es glándula venenosafr glande à veninen poison gland

263torax (4)es tóraxfr thoraxen thorax

264trakea (4)es tráqueafr trachéeen trachea

265usaimen-organo igorle (4)Sin. Nasonov-en guruin (4)es órgano olfatorio emisor; glándula

de Nasonovfr organe olfactif émetteur; glande

de Nassonoven scent gland; Nasonov’s organ

254obariolo (4)es ovariolofr ovarioleen ovariole

255omatidio (4)Artropodoen eta, ondorioz, erleen begi konposatua osatzen duten elementuetako bakoitza.es omatidiofr ommatidieen ommatidium

256ozelo (4)es ocelofr ocelleen ocellus

257paparo (4)es buchefr jaboten crop

258polen-eskuila (4)es cepillo del polenfr brosse à pollenen scopa or pollen comb

259polen-ezproi (4)es aurícula; espuela del polenfr poussoir à pollenen auricle

ErlEzaintza

44

266abaraska (4)Sin. orraze (4)Erleek argizariaz baliatuz bizi diren barrunbean egiten dituzten orri paraleloetako bakoitza. Bi aldeetatik zulo hexagonalak izaten dituzte, eta haiek eztia nahiz polena gordetzeko eta arrautzak garatzeko erabiltzen dituzte.es panalfr rayonen comb

267abaraska ume-sabidun (4)Sin. orraze ume-sabidun (4)Arrautzak, larbak edo ninfak dituen abaraska.es panal de críafr rayon à couvainen brood comb

268abaraskak eraiki (4)Sin. orrazeak eraiki (4)Abaraskak ezerezetik abiatuta egin.es construir panalesfr bâtir des rayonsen build comb

albeoloIk. gelaxka

apalduIk. mantsotu

269argizaria luzatu (4)Sin. ezkoa luzatu (4)Argizari-xafla estanpatuan erleek gelaxka berriak eraiki.es estirar la cerafr étirer la cireen draw out

270bizarra sortu (4)Beroegi dagoenean edo erlekumea jaio aurretik erleak atakan pilatu.es hacer la barbafr faire la barbeen cluster outside entrance

271burrunba (4)Erle-multzoak ateratzen duen soinua.es zumbidofr bourdonnementen humming

272erlamando-gelaxka (4)Erlamandoen larbak hazteko moduko tamaina duen albeoloa, langileena baino handixeagoa izaten dena.es celda de zánganofr cellule de faux-bourdonen drone cell

273erlamandoak kanporatze (4)es expulsión de zánganosfr expulsion des faux-bourdonsen drone expulsion

274erlamandoen ume-sabi (4)Erlamando bilakatuko diren arrautzen, larben eta ninfen multzoa, erle langileena baino gelaxka handiagoetan egoten dena eta operkulu ganbilak izaten dituena.es cría de zánganosfr couvain de mâlesen drone brood

8. ERLEAREN PORTAERA

45

ErlEzaintza

275erle erasokor (4)Sin. erle zital (4)Erraz haserretzen den eta erasotzen duen erlea. Apis mellifera espeziearen barnean Apis mellifera adansonii subespeziea da erasokorrena.es abeja agresiva; abeja irritablefr abeille agressive; abeille irritableen vicious bee

276erle otzan (4)Erasotzeko joera txikia duen erlea; adibidez, Apis mellifera caucasica subespeziea.es abeja dócil; abeja manejablefr abeille docile; abeille douceen docile bee

erle zitalIk. erle erasokor

277erle-feromona (4)es feromona de abejafr phéromone d’abeilleen bee pheromone

erle-mulkoIk. erle-torto

erle-opilIk. erle-torto

278erle-torto (4)Sin. erle-opil (4); erle-mulko (4)Erle-pila, denak elkarren gainean jartzen direnean eratzen dena. Erlekumea biltzen denean ikusten da, adibidez.es racimo de abejasfr grappe d’abeillesen bee cluster

279erleen dantza (4)es danza de las abejasfr danse d’abeilleen bee dance

280erlekume-aldi (4)Sin. erlekume-irteteko aldi (4)es época de enjambrazón; periodo

de enjambrazónfr époque d’essaimageen swarming time; swarming season

281erlekume-irtete (4)Erle-koloniak erlekumea botatzea.es enjambrazónfr essaimageen swarming

erlekume-irteteko aldiIk. erlekume-aldi

282erlekume-irteteko sukar (4)Erlekumea bota aurreko egoera. Erleen urduritasuna nabarmena izaten da egoera horretan.es fiebre de enjambrazónfr fièvre d’essaimageen swarming fever

283erlekumea bota (4)es enjambrarfr essaimeren swarm; hive off

46

ErlEzaintza

284erlekumea pausatze (4)Hegan doan erlekumea geratzea. Normalean, zuhaitz-adar batean kokatzen da, baina inoiz lurrean ere gerta daiteke.es posarse el enjambre; detenerse el

enjambrefr arrêt de l’essaimen swarm settling

285ernalketa (4)Erreginaren estalketa.es fecundaciónfr fécondationen fertilization

erregina faltaIk. erregina-gabezia

286erregina jaiotze (4)es eclosión de la reina; nacimiento

de la reinafr éclosion de la reineen queen hatching

287erregina-feromona (4)es feromona realfr phéromone royaleen queen pheromone

288

erregina-gabezia (4)Sin. erregina falta (4)Erlauntza erreginik gabe geratzea.es ausencia de la reinafr absence de la reineen absence of the queen

289erregina-gelaxka (4)Sin. erregina-habia (4)Erreginaren larba hazten den gelaxka berezia, ezkur baten gisakoa izaten dena eta abaraskatik eskegita egoten dena.es celda real; realera; maestrilfr cellule royale; alvéole royalen queen cell

erregina-habiaIk. erregina-gelaxka

290errunaldi (4)Sin. errute-aro (4)Erreginak abaraska-zuloetan arrautzak ipintzeko jarduera-aldia, normalean udaberritik neguraino dirauena.es puestafr ponteen egg laying; oviposition

291errunaldi nagusi (4)Erreginak arrautza ugari erruten duen sasoiko une nagusia, normalean nektar- eta polen-aukera handiarekin batera gertatzen dena.es apogeo de la puesta; gran puestafr apogée de la ponte; grande ponteen peak of laying

errute-aroIk. errunaldi

292estalketa (4)Erreginaren eztei-hegaldian erlamandoek erregina ernaltzea.es apareamientofr accouplementen mating

ezkoa luzatuIk. argizaria luzatu

47

ErlEzaintza

293eztei-hegaldi (4)Erregina birjinak ernalketarako erlauntzetik kanpora egiten duen hegaldi bakoitza.es vuelo nupcial; vuelo de

fecundaciónfr vol nuptialen mating flight

294gelaxka (4)Sin. albeolo (4)Abaraskak bi aldeetan dituen zulo hexagonaletako bakoitza.es celda; alvéolofr cellule; alvéoleen cell

295gordailu (4)Erlauntzean metatuta dagoen eztia eta polena, bereziki urte-sasoi txarrerako behar izaten dena.es provisiones; reservasfr provisionsen stores

hurrupatuIk. xurgatu

296imago (4)Sin. intsektu perfektu (4)Intsektu-metamorfosiaren azken fasea edo heldu-aldia.es imago; insecto perfectofr imago; insecte parfaiten imago; perfect insect

intsektu perfektuIk. imago

297jito (4)Erlauntzak ilara luzeetan kokatzen direnean erdialdeko erlauntzetako erleek ertzetako erlauntzetara sartzeko duten joera.es derivafr dériveen drift

298lan-banaketa (4)es división del trabajofr division du travailen division of labour

299langile-gelaxka (4)es celda de obrerafr cellule d’ouvrièreen worker cell

300lapurreta (4)Sin. ohointza (4)Erlauntz bateko erleek beste erlauntz bateko erleei eztia kentzea edo ebastea. Elikagaiak, nektarra edo polena urriak diren garaietan gertatzen da.es pillajefr pillageen pillage

301larre (4)Leku eta garai batean erleek polena nahiz nektarra biltzeko duten landare-saila.es pastofr pâturageen pasture

48

ErlEzaintza

302larrean ibili (4)Sin. loreketa ibili (4)Erlea loreak bisitatuz lanean aritu.es pecorearfr butineren forage

loreketa ibiliIk. larrean ibili

303mantsotu (4)Sin. apaldu (4)Haserre dagoen erlea kearen bitartez sosegatu.es amansar; calmarfr calmeren subdue

304metamorfosi (4)es metamorfosisfr métamorphoseen metamorphosis

305negualdirako prestatu (4)Erlauntzak negua pasatzeko prestatu, behar duten janariaz hornituz, eguraldi txarraren aurka babestuz eta abar.es poner en invernadafr mettre en hivernageen prepare for winter

306ninfa (4)Metamorfosi osoa duten intsektuetan, larbaren eta imagoaren arteko garapen-aldia.es ninfafr nympheen nymph

ohointzaIk. lapurreta

307operkulatu (4)Eztia edo garatzen ari den erlea barnean duten gelaxkei tapa jarri. Operkulatze-lana erle langileek egiten dute.es opercularfr operculeren cap cells

308operkulu (4)es opérculofr operculeen capping

309operkulu ganbil (4)es opérculo bombeadofr opercule bombéen protruding capping

orrazeIk. abaraska

orraze ume-sabidunIk. abaraska ume-sabidun

orrazeak eraikiIk. abaraskak eraiki

310polinizazio entomofilo (4)Intsektuen bidez egiten den polinizazioa.es polinización entomófilafr pollinisation entomophileen entomophilous pollination

311propolizazio (4)Erleek propolia erabiliz erlauntz barneko zuloak zein pitzadurak betetzea eta abaraska indartzea.es propolizaciónfr propolisationen propolization

49

ErlEzaintza

312ume-sabi (4)Erleen arrautzek, larbek eta ninfek osatzen duten multzoa.es pollo; críafr couvainen brood

313ume-sabi ireki (4)Larba gazteak, oraindik metamorfosian sartu gabeak, dauzkaten albeolo operkulatu gabeen multzoa.es puesta abiertafr ponte ouverteen open brood

314ume-sabi operkulatu (4)Ume-sabi aurreratua, garapenaren azken fasean eta operkulatua dagoena.es puesta operculadafr couvain operculéen capped brood

315ume-sabi sakabanatu (4)Abaraskan han-hemenka banatuta ageri den ume-sabia. Sarritan, gaixotasun edo anomaliaren baten ondorio izaten da.es puesta dispersa; cría irregularfr couvain dispersé; couvain

clairsemé; couvain disséminéen scattered brood

316ume-sabi trinko (4)Albeolo guztiak edo ia denak hartuz banatua dagoen ume-sabia. Ume-sabi trinkoa normaltasunaren seinale ona izaten da.es puesta compactafr couvain compacten compact brood

317xurgatu (4)Sin. hurrupatu (4); zurrupatu (4)es libarfr butineren forage

318ziztada (4)Erleek beren burua defendatzeko ematen duten eztenkada.es picadurafr piqûreen sting

319ziztatu (4)es picarfr piqueren sting

zurrupatuIk. xurgatu

320zurztasun (4)Erlauntzean erregina falta denean gertatzen den egoera.es orfandadfr orphelinageen queenlessness

Euskarazko aurkibidEa

ErlEzaintza

52

arraza beltz europar, 12arraza gogor, 3arraza italiar, 17arraza karniko, 18arraza kaukasiar, 19arraza zaildu, 3ataka, 86atakako elikagailu, 88ataka-txikitzeko, 87azkonar arrunt, 48

Bbaraila, 245baraila-guruin, 246barne-tapa, 140barroa, 49barroasi, 50basoko ezti, 216behaketa-erlauntz, 89behaketa-kofoin, 89bero-aldera jarritako abaraskak, 90bero-aldera jarritako orrazeak, 90bigarren erlekume, 4bizarra sortu, 270Buckfast erle, 5burrunba, 271

CCCD, 52

Aabaraska, 266abaraska ume-sabidun, 267abaraskak berritze, 171abaraskak eraiki, 268abdomen, 241aho-pieza, 242ainar arruntaren ezti, 239ainar-ezti, 240aireztapen-sareta, 78akariasi, 42akarizida, 43akazia-ezti, 210albeolo, 294alergia, 211altza, 79altza-erdi, 80altzentzako eskorga, 81amebiasi, 44analisi fisiko-kimiko, 212analisi poliniko, 213antena, 243antibiotiko, 45antzu, 1apaldu, 303aparra kendu, 172apiterapia, 214argizari, 215argizari-berritze, 171argizari-erle, 2argizari-galdara, 82argizari-guruin, 244argizari-molde, 83argizari-ontzi mokodun, 84argizari-xafla estanpatu, 85argizaria luzatu, 269argizaria urtu, 173argizariaren sits handi, 46argizariaren sits txiki, 47

ErlEzaintza

53

erle atezain, 11erle beltz europar, 12erle biltzaile, 13erle erasokor, 275erle errule, 14erle ikuskatzaile, 15erle inude, 16erle italiar, 17erle karniko, 18erle kaukasiko, 19erle langile, 20erle lapur, 21erle larrelari, 13erle nagi, 8erle otzan, 276erle sozial, 22erle zital, 275erle-arto, 217erle-burdina, 104erle-eskuila, 105erle-feromona, 277erle-hazkuntza, 184erle-ihesgailu, 106erle-kolonia, 23erle-kolonia zatitze, 177erle-koloniak batze, 178erle-kolonien despopulazio-

sindrome, 52erle-mulko, 278erle-nukleo, 24erle-ogi, 217erle-opil, 278erle-pozoi, 218erle-torto, 278erle-txori, 53erle-zorri, 54erleak eskuilatu, 179erleak kendu, 180erleak kentzeko haizagailu, 107erleen dantza, 279erleen hautespen, 181

DDadant erlauntz, 91Dadant kofoin, 91desinfektatu, 174disenteria, 51dosifikagailu, 92

Eeguzki-argizarigailu, 93ekotipo, 41elikadura artifizial, 175elikadura estimulatzaile, 176elikagailu, 94emankor, 6enbor-erlauntz, 151erauzgailu erradial, 95erauzgailu tangentzial, 96erauzgailu zentrifugo, 97erladi biluzi, 7erlama, 26erlamando, 8erlamando-gelaxka, 272erlamandoak kanporatze, 273erlamandoen ume-sabi, 274erlandere, 26erlastar, 9erlategi, 73erlategi estali, 74erlauntz, 98erlauntz erledun, 99erlauntz laukidun, 100erlauntz laukigabe, 101erlauntzaren oinarri, 103erlauntz-gorputz, 102erle, 10

ErlEzaintza

54

erregina-bereizgailu, 119erregina-feromona, 287erregina-gabezia, 288erregina-gelaxka, 289erregina-gelaxkak txertatu, 188erregina-habia, 289erregina-hazkuntza, 189erregina-jele, 219erreginak markatzeko pintura, 120erreginak sartze, 190erreginak sartzeko prozedura, 191erreginen intseminazio artifizial, 192errunaldi, 290errunaldi nagusi, 291errute-aro, 290errutearen blokeo, 193espatula, 121espermateka, 247estalketa, 292etiketatu, 194eultze, 98ezaugarri organoleptiko, 220ezko, 215ezko-erle, 2ezko-galdara, 82ezko-guruin, 244ezko-molde, 83ezko-ontzi mokodun, 84ezko-xafla estanpatu, 85ezkoa luzatu, 269ezkoa urtu, 173ezproi, 122ezproi elektriko, 123eztei-hegaldi, 293ezten, 248ezti, 221ezti abaraskadun, 222ezti hartzitu, 223ezti krematsu, 224ezti lorebakar, 225ezti operkulatu, 226

erlejale, 53erlekari, 183erlekari-eskularru, 112erlekaritza, 184erleketa, 182erlekume, 25erlekume-aldi, 280erlekume-irtete, 281erlekume-irteteko aldi, 280erlekume-irteteko sukar, 282erlekume-otarre, 108erlekumea bota, 283erlekumea pausatze, 284erlekumeak harrapatzeko erlauntz, 109erlekumeak harrapatzeko kofoin, 109erlekumeak harrapatzeko ukendu, 110erlekumeak jasotzeko, 111erletxe, 75erlezain, 183erlezain-eskularru, 112erlezaintza, 184erlezaintza ibiltari, 209erlezaintza-intereseko landare, 185erlezaintzako aseguru, 113ernalketa, 285ernalketarako erlategi, 76ernalketarako erlauntz, 114ernalketarako kofoin, 114erregina, 26erregina birjina, 27erregina ernaldu, 28erregina errule, 29erregina falta, 288erregina jaiotze, 286erregina jaiotzeko kaiola, 115erregina mandogile, 30erregina markatze, 186erregina markatzeko errotuladore, 116erregina markatzeko kaiola, 117erregina sartzeko kaiola, 118erregina-aldaketa, 187

ErlEzaintza

55

Hhaize-babes, 130hanka, 250harrizko ume-sabi, 69hegal, 251hegaldi-ohol, 131hegaldi-taula, 131hego, 251hibrido, 32hirugarren erlekume, 33hotz-aldera jarritako abaraskak, 132hotz-aldera jarritako orrazeak, 132hurrupatu, 317

Iihesgailu, 106ihintz-ezti, 234ile, 252imago, 296indize kubital, 34intsektizida sistemiko, 57intsektu perfektu, 296intsuldatu, 206

Jjarabe, 133jito, 297

ezti orrazedun, 222ezti-ardo, 227ezti-dolare, 127ezti-erle, 31ezti-errefraktometro, 124ezti-ihintz, 228ezti-iragazki, 125ezti-poto, 126ezti-prentsa, 127eztia ateratze, 196eztia biltze, 195eztia erauzte, 196eztia iragazi, 197eztia krematu, 198eztialdi, 229eztialdi nagusi, 230eztiaren pasteurizazio, 231eztiontzi, 128

Ffungizida, 55

Ggaitz beltz, 56garraio-kaiola, 129gelaxka, 294gordailu, 295guruin, 249

ErlEzaintza

56

Llabana elektriko, 146lan-banaketa, 298landare ezti-emaile, 204langile, 20langile-gelaxka, 299Langstroth erlauntz, 147Langstroth kofoin, 147lapur, 21lapurreta, 300larba, 38larbak aldatzeko tresna, 148larre, 301larrean ibili, 302lauki, 139lauki-banatzaile, 149Layens erlauntz, 150Layens kofoin, 150lehenengo erlekume, 39liztor, 40liztor asiar, 60liztortzar, 59loke amerikar, 61loke europar, 62lore anitzeko ezti, 232lore-ezti, 233lore-hauts, 236loreketa ibili, 302

Mmaiatzeko gaitz, 63mantsotu, 303marro, 151menda, 205

Kkandi, 134kanpo-akaro, 58kanpo-tapa, 135ke-hauspo, 136ke-hauspo babesgailudun, 137ke-hauspoarentzako erregai, 138kea eman, 199koadro, 139koadro-estalki, 140koadro-estalki gaineko elikagailu, 141koadro-moduko elikagailu, 142koadroak altxatzeko kurrika, 143kofoin, 98kofoin erledun, 99kofoin laukidun, 100kofoin laukigabe, 101kofoin-gorputz, 102kofoinaren oinarri, 103kolonia, 23kolonia ahul, 35kolonia basati, 36kolonia indartsu, 37koloniak itotze, 200koloniak zatitze, 201kristalak ereite, 202kristalizazio gidatu, 203kupula, 144kupula-euskarri, 145kurumino, 59

ErlEzaintza

57

operkuluak kentzeko orrazi, 158operkuluak urtzeko, 159orratz arrabol, 160orraze, 266orraze ume-sabidun, 267orrazeak eraiki, 268ozelo, 256

Ppaparo, 257pestizidengatiko intoxikazio, 66picking, 148polen, 236polen-eskuila, 258polen-ezproi, 259polen-lehorgailu, 161polen-orrazi, 260polen-pilota, 237polen-saski, 261polen-tranpa, 162polinizazio entomofilo, 310Porter ihesgailu, 163pozoi-guruin, 262prentsatu, 208propoli, 238propoli-sareta, 164propolizazio, 311

Ssagu, 67sufre, 165

metamorfosi, 304mielato-ezti, 234mihi, 253mikosi, 64mozorro, 152mozorro-brusa, 153

NNasonov-en guruin, 265negualdirako prestatu, 305neguko erlategi, 77nektar, 235ninfa, 306nosemiosi, 65nukleo, 24nukleo-kutxa, 154

Oobariolo, 254ohointza, 300oihaneko ezti, 216omatidio, 255ontziz aldatu, 206operkulatu, 307operkulu, 308operkulu ganbil, 309operkulu-erauzgailu, 155operkulu-zentrifugagailu, 155operkuluak kentze, 207operkuluak kentzeko labana, 156operkuluak kentzeko makina, 157

ErlEzaintza

58

Xxurgatu, 317

Zzaku-formako ume-sabi, 72ziropa, 133ziztada, 318ziztailu, 169ziztatu, 319zumitzezko eta buztinezko

erlauntz, 170zumitzezko eta buztinezko kofoin, 170zurrupatu, 317zurztasun, 320

Ttokiko arraza, 41torax, 263trakea, 264transhumantzia, 209transhumantzia-atoi, 166transhumantziako erlauntz, 167transhumantziako kofoin, 167txilar arruntaren ezti, 239txilar-ezti, 240tximeleta pirata, 68

Uume-sabi, 312ume-sabi harri bihurtu, 69ume-sabi igeltsatu, 70ume-sabi ireki, 313ume-sabi kaltzifikatu, 70ume-sabi operkulatu, 314ume-sabi sakabanatu, 315ume-sabi trinko, 316ume-sabia hozte, 71umetegi, 168usaimen-organo igorle, 265

gaztelaNiazKO aURKiBiDea

ErlEzaintza

60

alimentador de entretapa, 141alvéolo, 294alza, 79alzacuadros, 104amansar, 303amebiasis, 44análisis físico-químico, 212análisis polínico, 213antena, 243antibiótico, 45apareamiento, 292apicultor, 183apicultura, 184apicultura nómada, 209apiterapia, 214apogeo de la puesta, 291asfixia de las colonias, 200atributo organoléptico, 220aurícula, 259ausencia de la reina, 288avispa, 40avispa asiática, 60avispón, 59avispón europeo, 59azufre, 165

Bbarrer, 179base de la colmena, 103batería caliente, 90batería fría, 132bloqueo de la puesta, 193blusón de apicultor, 153buche, 257

Aabdomen, 241abeja, 10abeja agresiva, 275abeja Buckfast, 5abeja carniola, 18abeja caucásica, 19abeja cerera, 2abeja dócil, 276abeja exploradora, 15abeja guardiana, 11abeja irritable, 275abeja italiana, 17abeja manejable, 276abeja melífera, 31abeja negra europea, 12abeja nodriza, 16abeja ponedora, 14abeja social, 22abeja zanganera, 14abejaruco, 53abejera, 75abejorro, 9abrigo contra el viento, 130acariasis, 42acaricida, 43ácaro externo, 58aguijón, 248ahumador, 136ahumador con protección, 137ahumar, 199ala, 251alcuza, 84alergia, 211alimentación artificial, 175alimentación estimulante, 176alimentador, 94alimentador de cuadro, 142alimentador de entrada, 88

ErlEzaintza

61

colmenar de fecundación, 76colmenar de invierno, 77colmenita núcleo, 154colonia, 23colonia de abejas, 23colonia débil, 35colonia fuerte, 37colonia salvaje, 36combustible para el ahumador, 138construir panales, 268cremar la miel, 198cría, 312cría calcificada, 70cría de reinas, 189cría de zánganos, 274cría escayolada, 70cría irregular, 315cría petrificada, 69cría sacciforme, 72cristalización dirigida, 203cuadro, 139cubrecuadros, 140cucharita para trasplante de larvas, 148cuchillo de desopercular, 156cuchillo eléctrico, 146cuerpo de colmena, 102cúpula, 144

Ddanza de las abejas, 279decantador, 128deriva, 297desabejador soplador, 107desabejar, 180desespumar, 172desinfectar, 174desoperculación, 207

Ccaldera de cera, 82calmar, 303cámara de cría, 168cambio de reina, 187candi, 134característica organoléptica, 220carretilla para alzas, 81cata, 195cazaenjambres, 111celda, 294celda de obrera, 299celda de zángano, 272celda real, 289centrifugador de opérculos, 155cepillar, 179cepillo del polen, 258cepillo para abejas, 105cera, 215cerificador solar, 93cestillo del polen, 261colmena, 98colmena atrapaenjambres, 109colmena Dadant, 91colmena de cuadros movibles, 100colmena de fecundación, 114colmena de observación, 89colmena de panales fijos, 101colmena en tronco de árbol, 151colmena fijista, 101colmena Langstroth, 147colmena Layens, 150colmena movilista, 100colmena poblada, 99colmena rústica de mimbre y

arcilla, 170colmena trashumante, 167colmenar, 73colmenar cubierto, 74

ErlEzaintza

62

extractor centrífugo, 97extractor radial, 95extractor tangencial, 96

Ffecundación, 285feromona de abeja, 277feromona real, 287fértil, 6fiebre de enjambrazón, 282filtrar la miel, 197filtro para miel, 125frasco para miel, 126fundidor de opérculos, 159fundir la cera, 173fungicida, 55

Gglándula, 249glándula cerera, 244glándula de la cera, 244glándula de Nasonov, 265glándula mandibular, 246glándula venenosa, 262gran puesta, 291guante de apicultor, 112guardapiquera, 87

detenerse el enjambre, 284disentería, 51división de las colonias, 201división del trabajo, 298dosificador, 92dujo, 151

Eeclosión de la reina, 286ecotipo, 41enfriamiento de la cría, 71enjambrar, 283enjambrazón, 281enjambre de enjambrazón, 25enjambre desnudo, 7enjambre primario, 39enjambre secundario, 4enjambre terciario, 33entretapa, 140época de enjambrazón, 280escape, 106escape de abejas, 106escape Porter, 163escriño cazaenjambres, 108esfinge cabeza de muerto, 68esfinge de la calavera, 68espátula, 121espermateca, 247espuela, 122espuela del polen, 259espuela eléctrica, 123estéril, 1estirar la cera, 269etiquetar, 194excluidor de reinas, 119expulsión de zánganos, 273extracción de la miel, 196

ErlEzaintza

63

Llámina de cera estampada, 85larva, 38lengua, 253libar, 317loque americana, 61loque benigna, 62loque europea, 62

Mmaestril, 289mal de los bosques, 56mal de mayo, 63mal negro, 56mandíbula, 245máquina de desopercular, 157marcado de la reina, 186marcaje de la reina, 186media alza, 80melazo, 228menta, 205metamorfosis, 304micosis, 64miel, 221miel crema, 224miel de acacia, 210miel de bosque, 216miel de brecina, 239miel de brezo, 240miel de flores, 233miel de mielada, 234miel en panal, 222miel fermentada, 223miel monofloral, 225miel multifloral, 232

Hhabitáculo, 98hacer la barba, 270híbrido, 32hidromiel, 227

Iimago, 296índice cubital, 34injertar celdas reales, 188insecticida sistémico, 57insecto perfecto, 296inseminación artificial de las reinas, 192intoxicación por pesticidas, 66introducción de reinas, 190

Jjabardillo, 33jabardo, 4jalea real, 219jarabe, 133jaula de eclosión, 115jaula de expedición, 129jaula de introducción de reinas, 118jaula para marcar reinas, 117

ErlEzaintza

64

Ppan de abeja, 217panal, 266panal de cría, 267panales a exposición caliente, 90panales a exposición fría, 132panales paralelos al frente, 90panales perpendiculares al frente, 132partición de colmena, 177pasteurización de la miel, 231pasto, 301pata, 250pecoreadora, 13pecorear, 302peine del polen, 260peine para desopercular, 158pelo, 252pelota de polen, 237perfume cazaenjambres, 110periodo de enjambrazón, 280picadora, 169picadura, 318picar, 319picking, 148pieza bucal, 242pilladora, 21pillaje, 300pintura para marcar reinas, 120piojo de las abejas, 54piquera, 86planta de interés apícola, 185planta melífera, 204polen, 236polen corbicular, 237polilla mayor de la cera, 46polilla menor de la cera, 47polinización entomófila, 310pollo, 312pollo agrio, 62

miel operculada, 226mielada, 228mielada, 229mielada principal, 230molde de cera, 83

Nnacimiento de la reina, 286néctar, 235ninfa, 306nosemiasis, 65nosemiosis, 65núcleo, 24

Oobrera, 20ocelo, 256omatidio, 255opercular, 307opérculo, 308opérculo bombeado, 309orfandad, 320órgano olfatorio emisor, 265ovariolo, 254

ErlEzaintza

65

reina zanganera, 30rejilla de ventilación, 78rejilla para propóleo, 164remolque de trashumancia, 166renovación de los panales, 171reservas, 295reunir colmenas, 178rodillo picador, 160rotulador marcador de reinas, 116rulo, 115

SSDC, 52secador de polen, 161seguro de apicultura, 113selección de las abejas, 181separador de cuadros, 149siembra de cristales, 202síndrome de despoblamiento de

colmenas, 52soporte de cúpulas, 145

Ttabla de vuelo, 131tapa exterior, 135techo, 135tejón común, 48tenaza levantacuadros, 143tórax, 263trampa de polen, 162transvasar, 206tráquea, 264trasegar, 206trashumancia, 209

pollo calcificado, 70pollo escayolado, 70pollo petrificado, 69poner en invernada, 305posarse el enjambre, 284prensa para miel, 127prensar, 208procedimiento de introducción de

reinas, 191propóleo, 238propolización, 311provisiones, 295puesta, 290puesta abierta, 313puesta compacta, 316puesta dispersa, 315puesta operculada, 314

Rracimo de abejas, 278ratón, 67raza carniola, 18raza caucásica, 19raza italiana, 17raza local, 41raza negra europea, 12raza rústica, 3realera, 289recolección de miel, 195recolección de miel silvestre, 182reductor de piquera, 87reemplazo de la reina, 187refractómetro de miel, 124reina, 26reina fecundada, 28reina ponedora, 29reina virgen, 27

ErlEzaintza

66

Zzángano, 8zumbido, 271

Vvarroa, 49varroasis, 50velo de apicultor, 152veneno de abeja, 218vuelo de fecundación, 293vuelo nupcial, 293

FRaNtsesezKO aURKiBiDea

ErlEzaintza

68

arrêt de l’essaim, 284asphyxie des colonies, 200assurance apicole, 113

Bbande d’écartement, 149bâtir des rayons, 268bâtisse chaude, 90bâtisse froide, 132blaireau, 48blocage de la ponte, 193blocage du couvain, 193blouson, 153bourdon, 9bourdonnement, 271braule, 54brise-vent, 130brosse à abeilles, 105brosse à pollen, 258brosser, 179brouette à hausses, 81burette à cire, 84butiner, 302butiner, 317butineuse, 13

Ccadre, 139cadre nourrisseur, 142cage à marquer reines, 117cage d’éclosion, 115cage d’expédition, 129cage d’introduction, 118

Aabdomen, 241abeille, 10abeille agressive, 275abeille Buckfast, 5abeille carniolienne, 18abeille caucasienne, 19abeille cirière, 2abeille docile, 276abeille douce, 276abeille éclaireuse, 15abeille gardienne, 11abeille irritable, 275abeille italienne, 17abeille mellifère, 31abeille noire européenne, 12abeille nourrice, 16abeille pondeuse, 14abeille sociale, 22absence de la reine, 288acariase, 42acaricide, 43acarien externe, 58accouplement, 292aiguillon, 248aile, 251allergie, 211alvéole, 294alvéole royal, 289amibiase, 44analyse physico-chimique, 212analyse pollinique, 213antenne, 243antibiotique, 45apiculteur, 183apiculture, 184apiculture pastorale, 209apithérapie, 214apogée de la ponte, 291

ErlEzaintza

69

cristallisation dirigée, 203cueille-essaim, 111cupule, 144

Ddanse d’abeille, 279demi-hausse, 80dérive, 297désinfecter, 174désoperculation, 207diviser la ruche, 177division des colonies, 201division du travail, 298doseuse, 92dysenterie, 51

Eéclosion de la reine, 286écotype, 41écumer, 172élevage de reines, 189enfumer, 199enfumoir, 136enfumoir avec protection, 137enlever la mousse, 172ensemencement, 202éperon, 122éperon électrique, 123époque d’essaimage, 280essaim, 25essaim nu, 7essaim primaire, 39essaim secondaire, 4

calmer, 303candi, 134caractéristique organoleptique, 220CCD, 52cellule, 294cellule de faux-bourdon, 272cellule d’ouvrière, 299cellule royale, 289centrifugeuse pour les opercules, 155cérificateur solaire, 93chambre à couvain, 168chasse-abeilles, 106chasse-abeilles Porter, 163chasse-cueillette du miel sauvage, 182chasser les abeilles, 180chaudière à cire, 82chemise d’apiculteur, 153cire, 215colonie, 23colonie d’abeilles, 23colonie faible, 35colonie forte, 37colonie sauvage, 36combustible pour enfumoir, 138corbeille à pollen, 261corps de ruche, 102couteau à désoperculer, 156couteau électrique, 146couvain, 312couvain aigre, 62couvain calcifié, 70couvain clairsemé, 315couvain compact, 316couvain de mâles, 274couvain dispersé, 315couvain disséminé, 315couvain operculé, 314couvain pétrifié, 69couvain plâtré, 70couvain sacciforme, 72couvre-cadres, 140

ErlEzaintza

70

glande à venin, 262glande cirière, 244glande de Nassonov, 265glande mandibulaire, 246grande miellée, 230grande ponte, 291grappe d’abeilles, 278greffer des cellules royales, 188grille à propolis, 164grille à reine, 119grille d’aération, 78guêpe, 40guêpier, 53

Hhausse, 79hybride, 32hydromel, 227

Iimago, 296index cubital, 34insecte parfait, 296insecticide systémique, 57insémination artificielle des reines, 192intoxication par des pesticides, 66introduction des reines, 190

Jjabot, 257

essaim tertiaire, 33essaimage, 281essaimer, 283étiqueter, 194étirer la cire, 269expulsion des faux-bourdons, 273extracteur centrifuge, 97extracteur radiaire, 95extracteur tangentiel, 96extraction du miel, 196

Ffaire la barbe, 270fausse teigne de la cire, 46faux-bourdon, 8fécondation, 285fertile, 6feuille de cire gaufrée, 85fièvre d’essaimage, 282filtre à miel, 125filtrer le miel, 197fond de la ruche, 103fondoir à opercules, 159fondre la cire, 173fongicide, 55frelon, 59frelon à pattes jaunes, 60frelon asiatique, 60

Ggant d’apiculteur, 112gelée royale, 219glande, 249

ErlEzaintza

71

miellée, 228miellée, 229moule à cire, 83mycose, 64

Nnectar, 235nosémose, 65nourrissement artificiel, 175nourrissement de stimulation, 176nourrissement spéculatif, 176nourrisseur, 94nourrisseur couvre-cadres, 141nourrisseur d’entrée, 88nucléi, 24nurserie, 168nymphe, 306

Oocelle, 256ommatidie, 255opercule, 308opercule bombé, 309operculer, 307organe olfactif émetteur, 265orphelinage, 320ouvrière, 20ovariole, 254

Llangue, 253larve, 38lève-cadres, 104loque américaine, 61loque bénigne, 62loque européenne, 62

Mmachine à désoperculer, 157mal de forêts, 56mal de mai, 63mal noir, 56mandibule, 245marquage des reines, 186maturateur, 128menthe, 205mère, 26métamorphose, 304mettre en hivernage, 305miel, 221miel crémeux, 224miel d’acacia, 210miel de bruyère, 240miel de callune, 239miel de fleurs, 233miel de forêt, 216miel de miellat, 234miel de nectar, 233miel en rayon, 222miel fermentée, 223miel monofloral, 225miel operculé, 226miel polyfloral, 232miellat, 228

ErlEzaintza

72

presser, 208pressoir à miel, 127procédé d’introduction de reines, 191propolis, 238propolisation, 311provisions, 295

Rrace rustique, 3rayon, 266rayon à couvain, 267récolte du miel, 195réducteur d’entrée, 87réfractomètre à miel, 124refroidissement du couvain, 71reine, 26reine bourdonneuse, 30reine fécondée, 28reine pondeuse, 29reine vierge, 27rejeton, 4remérage, 187remorque de transhumance, 166remplacement de la reine, 187rendre le miel crémeux, 198renouvellement des rayons, 171réunir des colonies, 178rouleau à pointes, 160ruche, 98ruche à cadres mobiles, 100ruche à rayons fixes, 101ruche attire-essaim, 109ruche Dadant, 91ruche d’osier et d´argile, 170ruche en tronc d’arbre, 151ruche Layens, 150ruche peuplée, 99

Ppain d’abeille, 217panier à pollen, 261panier cueille-essaim, 108parfum attire-essaims, 110parfum attrape-essaims, 110pasteurisation du miel, 231patte, 250pâturage, 301peigne à désoperculer, 158peigne à pollen, 260peinture pour marquer reines, 120pelote de pollen, 237petite fausse teigne de la cire, 47phéromone d’abeille, 277phéromone royale, 287picking, 148picoteuse, 169pièce buccale, 242pillage, 300pillard, 21pince à cadres, 143pince lève-cadres, 143piquer, 319piqûre, 318planche de vol, 131planchette de vol, 131plante d’intérêt apicole, 185plante mellifère, 204poil, 252pollen, 236pollinisation entomophile, 310ponte, 290ponte ouverte, 313porte d’entrée, 86pot à miel, 126pou des abeilles, 54poussoir à pollen, 259presse à miel, 127

ErlEzaintza

73

Ttapis à propolis, 164thorax, 263toit, 135toiture, 135trachée, 264transhumance, 209transvaser, 206trappe à pollen, 162

Vvarroa, 49varroase, 50varroatose, 50venin d’abeille, 218voile d’apiculteur, 152vol nuptial, 293

ruche type Langstroth, 147rucher, 73rucher couvert, 74rucher de fécondation, 76rucher d’hiver, 77rucher pavillon, 75rucher transhumant, 167ruchette à nucléus, 154ruchette de fécondation, 114ruchette d’observation, 89

Sséchoir à pollen, 161sélection des abeilles, 181sirop, 133souffleur à abeilles, 107soufre, 165souris, 67spatule, 121spermathèque, 247sphinx tête-de-mort, 68stérile, 1stylo marqueur pour reines, 116support de cupule, 145syndrome d’effondrement des

colonies d’abeilles, 52

iNgelesezKO aURKiBiDea

ErlEzaintza

76

bee pheromone, 277bee poison, 218bee selection, 181bee veil, 152bee yard, 73beeblower, 107beebrush, 105bee-eater, 53beehive, 98beehouse, 75beekeeper, 183beekeeping, 184beekeeping blouse, 153beekeeping vest, 153beeswax mould, 83blossom honey, 233bottling machine, 92brood, 312brood chamber, 168brood chilling, 71brood comb, 267brush, 179Buckfast bee, 5build comb, 268building bee, 2bumble bee, 9

Ccage to drive, 118candy, 134cap cells, 307capped brood, 314capped honey, 226capping, 308capping melter, 159cappings dryer, 155Carniolan bee, 18

Aabdomen, 241absence of the queen, 288acacia honey, 210acariasis, 42acaricide, 43acarine disease, 42afterswarm, 4, 33allergy, 211American foul brood, 61amoeba disease, 44amoebiasis, 44antenna, 243antibiotic, 45apiary, 73apiculture, 184apiculture insurance, 113apitherapy, 214artificial feeding, 175Asian hornet, 60Asian predatory wasp, 60auricle, 259

Bbee, 10bee blower, 107bee bread, 217bee brush, 105bee cluster, 278bee colony, 23bee colony collapse disorder, 52bee dance, 279bee escape, 106bee glove, 112bee louse, 54

ErlEzaintza

77

drift, 297drone, 8drone brood, 274drone cell, 272drone expulsion, 273drone-breeding queen, 30drone-laying queen, 30dysentery, 51

Eecotype, 41egg laying, 290electric knife, 146electric spur embedder, 123entomophilous pollination, 310entrance closer, 87entrance door, 86entrance feeder, 88entrance reducer, 87escape, 106European badger, 48European dark bee, 12European foul brood, 62external mite, 58

Ffeeder, 94fermented honey, 223fertile, 6fertilization, 285fertilized queen, 28field bee, 13fixed-comb hive, 101

Caucasian bee, 19CCD, 52cell, 294cell cup holder, 145centrifugal extractor, 97chalk brood, 70cluster outside entrance, 270cold way, 132colony, 23colony asphyxiation, 200colony division, 201comb, 266comb foundation, 85comb honey, 222comb renewal, 171combs parallel to entrance, 90combs perpendicular to entrance, 132compact brood, 316corbicula, 261covered apiary, 74cream honey, 198creamed honey, 224crop, 257crown board, 140crown feeder, 141cubital index, 34

DDadant hive, 91death’s head hawk moth, 68decoy hive, 109directed crystallization, 203disinfect, 174division board feeder, 142division of labour, 298docile bee, 276draw out, 269

ErlEzaintza

78

honey harvest, 195honey jar, 126honey loosener, 169honey pasteurization, 231honey pot, 126honey press, 127honey refractometer, 124honey strainer, 125honey tank, 128honeybee, 31honeycomb moth, 46honeydew, 228honeydew honey, 234hornet, 59humble bee, 9humming, 271hybrid, 32

Iimago, 296inner cover, 140Italian bee, 17

Llabel, 194Langstroth hive, 147larva, 38Layens hive, 150laying bee, 14laying queen, 29leg, 250lesser wax moth, 47log hive, 151louver, 78

flight board, 131flower honey, 233forage, 302, 317forager, 13foraging bee, 13foundation, 85frame, 139frame grip, 143frame spacer, 149fungicide, 55

Ggland, 249graft larvae, 188greater wax moth, 46guard bee, 11

Hhair, 252hair roller cage, 115hardy breed, 3hatching cage, 115hawk moth, 68heather honey, 239heather honey, 240hive, 98hive body, 102hive floor, 103hive off, 283hive tool, 104honey, 221honey extraction, 196honey flow, 229

ErlEzaintza

79

Oobservation hive, 89ocellus, 256ommatidium, 255open brood, 313organoleptic characteristic, 220osier and clay hive, 170ovariole, 254oviposition, 290

Ppackage bees, 7paralysis during honeydew flow, 56pasture, 301peak of laying, 291perfect insect, 296pesticide poisoning, 66physico-chemical analysis, 212pickled brood, 72pillage, 300plant of interest to beekeepers, 185poison gland, 262pollen, 236pollen analysis, 213pollen basket, 261pollen dryer, 161pollen load, 237pollen pellet, 237pollen rake, 260pollen trap, 162polyfloral honey, 232populated hive, 99Porter escape, 163prepare for winter, 305press, 208prime swarm, 39

Mmain flow, 230mandible, 245mandibular gland, 246mating, 292mating apiary, 76mating flight, 293mating hive, 114may sickness, 63mead, 227melt wax, 173metamorphosis, 304migratory apiary, 167migratory beekeeping, 209mint, 205monofloral honey, 225mouse, 67mouthpart, 242movable-frame hive, 100multifloral honey, 232mycosis, 64

NNasonov’s organ, 265nectar, 235nectar flow, 229nectar plant, 204needle roller, 160nosema disease, 65nucleus, 24nucleus box, 154nucleus hive, 154nurse bee, 16nymph, 306

ErlEzaintza

80

Ssac brood, 72scattered brood, 315scent gland, 265scopa or pollen comb, 258scout bee, 15secondary swarm, 4seeding, 202shallow super, 80skephive, 108smoke, 199smoker, 136smoker fuel, 138smoker with safety guard, 137social bee, 22solar wax extractor, 93spatula, 121spermatheca, 247split hive, 177spur embedder, 122sterile, 1stimulative feeding, 176sting, 248, 318, 319stone brood, 69stores, 295strain honey, 197strong colony, 37subdue, 303sulphur, 165super, 79super wheelbarrow, 81swarm, 25, 283swarm attractor, 110swarm catcher, 111swarm settling, 284swarmcatcher, 111swarming, 281swarming fever, 282swarming season, 280

propolis, 238propolis mesh, 164propolis screen, 164propolization, 311protruding capping, 309

Qqueen, 26queen artificial insemination, 192queen breeding, 189queen cell, 289queen cell cup, 144queen excluder, 119queen hatching, 286queen introduction, 190queen introduction procedure, 191queen marking, 186queen marking cage, 117queen marking paint, 120queen marking pen, 116queen pheromone, 287queen raising, 189queen rearing, 189queenlessness, 320

Rradial extractor, 95remove froth, 172remove the bees, 180requeening, 187restriction of brood rearing, 193robber, 21roof of hive, 135royal jelly, 219

ErlEzaintza

81

Vvarroa, 49varroasis, 50varroatosis, 50vicious bee, 275virgin queen, 27

Wwarm way, 90wasp, 40wax, 215wax boiler, 82wax can, 84wax gland, 244wax-making bee, 2weak colony, 35wild colony, 36wild honey collection, 182windbreak, 130wing, 251winter apiary, 77worker, 20worker bee, 20worker cell, 299

swarming time, 280swarm-trapping cream, 110syrup, 133systemic insecticide, 57

Ttangential extractor, 96targeted crystallization, 203tertiary swarm, 33thorax, 263tongue, 253trachea, 264trailer for transhumant

beekeeping, 166transfer, 206transferring tool for larvae, 148transhumance, 209transhumance trailer, 166travelling cage, 129

Uuncapping, 207uncapping fork, 158uncapping knife, 156uncapping machine, 157unite colonies, 178

ErrEfErEntzia BiBliografikoak

ErlEzaintza

84

Abeilles et apiculture [linean]. <http://www.apiculture-france.com/> [Kontsulta: 2012-06-04]

AGRIS: International Information System for the Agricultural Sciences and Technology [linean]. <http://agris.fao.org/> [Kontsulta: 2012-06-06]

AIZPURUA, M. Iturrarango Erlategia. Donostia: Gipuzkoako Foru Aldundia, 1992.

AIZPURUA, M. Erleen bizitza ezkutua. Donostia: Gaiak, 1989.

Apicultura sin Fronteras. Glosario [linean]. <http://www.diarioapicola.com.ar/glosario.htm> [Kontsulta: 2012-06-01]

Apimiel [linean]. <http://www.apimiel.fr/> [Kontsulta: 2012-06-20]

ALLABY, M. Oxford dictionary of Ecology. 4th edition. New York: Oxford University Press, 2010.

Bee Evolution [linean]. <http://www.bee-evolution.com> [Kontsulta: 2012-06-28]

Bee Natural Guy. Natural beekeeping in the Rockies [linean]. <http://beenatural.wordpress.com> [Kontsulta: 2012-06-06]

BIZKAIKO ERLAZAINEN ELKARTEKO KIDEAK. Erlazantzarako oinarrizko ezaguerak. Nociones básicas de apicultura. Kintana, X. [itz.]. Bilbo: Bizkaiko Foru Aldundia, 1985.

British Columbia Ministry of Agriculture [linean]. <http://www.agf.gov.bc.ca> [Kontsulta: 2012-06-28]

Centre National de Resources Textuelles et Lexicales [linean]. <http://www.cnrtl.fr> [Kontsulta: 2012-06-01]

CRANE, E. [ed.]. International bee research association dictionary of beekeeping terms. Bucharest: International Bee Research Association, Apimondia, 1979. With allied scientific terms. Volume 8.

DUVOISIN, Jean Pierre. Laborantzako liburua [linean]. <http://klasikoak.armiarma.eus/idazlanak/D/DuvoisinLaborantza037.htm>. XXXVI. kapitulua, “Erleez”.

Écoconso [linean]. <http://www.ecoconso.be/> [Kontsulta: 2012-06-28]

EROSKI. Kontsumoa. Consumer webgunea [linean]. <http://www.consumer.es/> [Kontsulta: 2012-06-01]

ErlEzaintza

85

FERNANDORENA SETIEN, Hiazinto. Erleak eta eztia. Donostia: Plan, 1972.

Gipuzkoako Erlezain Elkartea (GEE) [linean]. <http://www.erleakgipuzkoa.org> [Kontsulta: 2012-06-06]

Glossary of beekeeping terms [linean]. <http://www.bushfarms.com/beesterms.htm> [Kontsulta: 2012-06-21]

Histoires d’abeilles [linean]. <http://apiruche.over-blog.com> [Kontsulta: 2012-06-28]

IAKAKORTAXARENA, Txomin. “Erlezaintzako Iztegitxoa”. Euskerazaintza, IV zenbakia, 1988 Uztaila-Iraila, 1-3 or.

International Bee Research Association (IBRA) [linean]. <http://www.ibra.org.uk> [Kontsulta: 2012-06-04]

IRATI, M. “Euskal Herriko erlea kontserbatu nahian”. Elhuyar, 158 (2000), 32-35.

Lexique apicole [linean]. <http://www.coeurdelardenne.info/apiculture/RepCharge/Lexique%20Apicole.pdf> [Kontsulta: 2012-06-20]

LOPEZ MENDIZABAL, Ixaka. Erleak: beren bizitza eta oiturak. Tolosa: Lopez Mendizabal’dar Ixaka, 1933.

OFFICE DE LA LANGUE FRANÇAISE. Le grand dictionnaire terminologique (Québec) [linean]. <http://www.granddictionnaire.com/_fs_global_01.htm> [Kontsulta: 2012-06-01]

PHILIPPE, J.M. Guía del apicultor: utilizable en todas las regiones apícolas del mundo. Barcelona: Omega, 2008.

RATIA, Gilles – Apiservices. Virtual Beekeeping Gallery / Gallerie Virtuelle Apicole / Galería Apícola Virtual / Virtuelle Imkerei Galerie [linean]. <http://www.beekeeping.com> [Kontsulta: 2012-06-01]

Rustique apiculture [linean]. <http://www.rustiqueapiculture.ca/> [Kontsulta: 2012-06-04]

SANTA BARBARA, Aita Fr. Joaquin. Erle gobernatzallen guidariya, edo erleac gobernatceco modua. Pagadizabal, I.B. [itz.]. Iruñea: F. Erasun echea, 1827.

SANTA BARBARA, Aita Fr. Joaquin. Guia de colmeneros ó tratado práctico de abejas. Pamplona: Imprenta de Francisco Erasun y Rada, 1827.

ErlEzaintza

86

Scientific beekeeping [linean]. <http://scientificbeekeeping.com/> [Kontsulta: 2012-06-04]

SOTA, M. de la; LAFITTE, P.; AKESOLO, L. de. Diccionario Retana de autoridades de la lengua vasca. Bilbao: Gran Enciclopedia Vasca, 1976. vol. 5

TERMIUM PLUS [linean]. <http://www.termiumplus.com> [Kontsulta: 2012-06-01]

Barra-kodea

Erlezaintza

Hiztegia

Erle

zain

tza

Hiztegia

DEPARTAMENTO DE CULTURAY POLÍTICA LINGÜÍSTICA

KULTURA ETA HIZKUNTZA POLITIKA SAILA