ergonomik risklerin travma... · kaynak:meslek hastalıkları rehberi. kas İskelet sistemine...

51

Upload: others

Post on 13-Sep-2019

12 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: Ergonomik Risklerin Travma... · Kaynak:Meslek Hastalıkları Rehberi. Kas İskelet Sistemine İlişkin Testler De Quarvein Hastalığı Testi Finkelstein Testi Karpal Tünel Sendromu
Page 2: Ergonomik Risklerin Travma... · Kaynak:Meslek Hastalıkları Rehberi. Kas İskelet Sistemine İlişkin Testler De Quarvein Hastalığı Testi Finkelstein Testi Karpal Tünel Sendromu

Ergonomik Risklerin Tespiti ve Kontrolü

Birikimli Travma Rahatsızlıklarında Ortam ve Sağlık Gözetimi Programı

Page 3: Ergonomik Risklerin Travma... · Kaynak:Meslek Hastalıkları Rehberi. Kas İskelet Sistemine İlişkin Testler De Quarvein Hastalığı Testi Finkelstein Testi Karpal Tünel Sendromu
Page 4: Ergonomik Risklerin Travma... · Kaynak:Meslek Hastalıkları Rehberi. Kas İskelet Sistemine İlişkin Testler De Quarvein Hastalığı Testi Finkelstein Testi Karpal Tünel Sendromu

KTS

‘’Durum şudur ki, pek çok insanın karpal tünel sendromu yoktur. Bu insanların histerisi vardır. Eğer esas itibariyle histeriniz varsa ve bunu sanki ciddi bir hastalığınız varmış gibi bir hale getirip yüceltiyorsanız, daha fazla insandan saygı görürsünüz”

(Edward Shorter, Tıp Tarihi Profesörü)

Page 5: Ergonomik Risklerin Travma... · Kaynak:Meslek Hastalıkları Rehberi. Kas İskelet Sistemine İlişkin Testler De Quarvein Hastalığı Testi Finkelstein Testi Karpal Tünel Sendromu

Ergonomi

’Ergonomi değersiz/çöp bilimdir. Disney’in dünyasındaki Karayip Korsanları’nda gitmekte olan bir gemi gibi, ergonomi araştırmacılarının teorileri egzotik ve absürd olanı, kimi zaman eğlenceli bazen de korkunç şeyleri gösterip kaybeder… Ergonomi standartları değersiz/çöp bilimsel verilere ve sahtekarlığa dayanır.”

(Eugene Scalia, Şirket Avukatı)

Page 6: Ergonomik Risklerin Travma... · Kaynak:Meslek Hastalıkları Rehberi. Kas İskelet Sistemine İlişkin Testler De Quarvein Hastalığı Testi Finkelstein Testi Karpal Tünel Sendromu

Kas İskelet Sistemi Hastalıkları

Page 7: Ergonomik Risklerin Travma... · Kaynak:Meslek Hastalıkları Rehberi. Kas İskelet Sistemine İlişkin Testler De Quarvein Hastalığı Testi Finkelstein Testi Karpal Tünel Sendromu

Risk Etkenleri

• Tekrarlama

• Zorlayıcı güç verme

• Kötü postür

• Statik postür

• Titreşim

• Aydınlatma, ısı

• Kondisyon yetersizliği

• Sigara

• Cinsiyet

• İş memnuniyetsizliği

• Ağır iş yükü ve baskısı

• İş monotonluğu

• Yetersiz amir ve iş arkadaşı desteği

• Yetersiz iş organizasyonu

Page 8: Ergonomik Risklerin Travma... · Kaynak:Meslek Hastalıkları Rehberi. Kas İskelet Sistemine İlişkin Testler De Quarvein Hastalığı Testi Finkelstein Testi Karpal Tünel Sendromu
Page 9: Ergonomik Risklerin Travma... · Kaynak:Meslek Hastalıkları Rehberi. Kas İskelet Sistemine İlişkin Testler De Quarvein Hastalığı Testi Finkelstein Testi Karpal Tünel Sendromu

Özellikleri Yaşama Etkileri

• Sinsi gelişir

• İş yoğunluğu ve iş performansı ile ilişkilidir

• Engellilik yaratır

• Engellenebilir

• Kişi

• Ekonomi

• Tanı ve tedavi harcamaları

• İşgücü kaybı

• Sigorta tazminat ödemeleri

Page 10: Ergonomik Risklerin Travma... · Kaynak:Meslek Hastalıkları Rehberi. Kas İskelet Sistemine İlişkin Testler De Quarvein Hastalığı Testi Finkelstein Testi Karpal Tünel Sendromu

Faktörler

Kronikleşmeye Etki

İşyeri ile ilgili faktörler

Azalmış işyeri memnuniyeti Kuvvetli ilerletici

Düşük gelir İlerletici

İşin güç olması İlerletici

Stres İlerletici

Oturarak çalışma Ilımlı ilerletici

Kaynak:Muskuloskeletal ağrılar, Schiltenwolf/Henningsen

Page 11: Ergonomik Risklerin Travma... · Kaynak:Meslek Hastalıkları Rehberi. Kas İskelet Sistemine İlişkin Testler De Quarvein Hastalığı Testi Finkelstein Testi Karpal Tünel Sendromu

Sosyo Demografik Faktörler

Yaşlılık İlerletici

Kadın İlerletici

Evli olma İlerletici

Sosyal destek Düzensiz

Özel sigortalı olma Engelleyici

Düşük eğitimli olma İlerletici

Düşük sosyal statü İlerletici

Düşük gelir İlerletici

Kaynak:Muskuloskeletal ağrılar, Schitenwolf/Henningsen

Page 12: Ergonomik Risklerin Travma... · Kaynak:Meslek Hastalıkları Rehberi. Kas İskelet Sistemine İlişkin Testler De Quarvein Hastalığı Testi Finkelstein Testi Karpal Tünel Sendromu

Yaşananların uygun olmayan

tarzda işlenmesi

Kuvvetli ilerletici

Sosyal stres Kuvvetli ilerletici

Depresif ruh hali Kuvvetli ilerletici

Boş zamanlarda aktif davranış Engelleyici

İyi kondüsyon Engelleyici

Sigara kullanımı İlerletici

Alkol ve madde bağımlılığı Kuvvetli ilerletici

Yüksek vücut kitle indeksi İlerletici

Psikolojik/Davranışla İlgili Faktörler

Kaynak:Muskuloskeletal ağrılar, Schitenwolf/Henningsen

Page 13: Ergonomik Risklerin Travma... · Kaynak:Meslek Hastalıkları Rehberi. Kas İskelet Sistemine İlişkin Testler De Quarvein Hastalığı Testi Finkelstein Testi Karpal Tünel Sendromu

Çalışma Süresi ile Sırt ve Kas Ağrısı Yakınma İlişkisi

Page 14: Ergonomik Risklerin Travma... · Kaynak:Meslek Hastalıkları Rehberi. Kas İskelet Sistemine İlişkin Testler De Quarvein Hastalığı Testi Finkelstein Testi Karpal Tünel Sendromu

Stres

0

10

20

30

40

50

60

70

80

Sırt ağrısı Kas ağrısı

11,2 9,1

71,1 68,4

Stres ile Sırt ve Kas Ağrısı İlişkisi

Stres yok stres var

Page 15: Ergonomik Risklerin Travma... · Kaynak:Meslek Hastalıkları Rehberi. Kas İskelet Sistemine İlişkin Testler De Quarvein Hastalığı Testi Finkelstein Testi Karpal Tünel Sendromu

İş Memnuniyeti ile Kas ve Sırt Ağrısı Yakınması İlişkisi

Page 16: Ergonomik Risklerin Travma... · Kaynak:Meslek Hastalıkları Rehberi. Kas İskelet Sistemine İlişkin Testler De Quarvein Hastalığı Testi Finkelstein Testi Karpal Tünel Sendromu

Bilekte güç kullanımı ile yinelemeli hareket etkileşimi

Kaynak:Silverstein,1985

Page 17: Ergonomik Risklerin Travma... · Kaynak:Meslek Hastalıkları Rehberi. Kas İskelet Sistemine İlişkin Testler De Quarvein Hastalığı Testi Finkelstein Testi Karpal Tünel Sendromu
Page 18: Ergonomik Risklerin Travma... · Kaynak:Meslek Hastalıkları Rehberi. Kas İskelet Sistemine İlişkin Testler De Quarvein Hastalığı Testi Finkelstein Testi Karpal Tünel Sendromu

MH

“1995 yılında girdim XXXX’e, 16 yıl boyunca hatta çalıştım. Çalıştığımız hatta sac ek yerlerine çekomastik çekiyoruz. Tüm gövde üzerinde devamlı aynı hareketi yapmak, ağır kaldırmak nedeniyle bir süre sonra sol kolda ağrı ve güç kaybı başladı. Bir gün işyerinde çalışırken parmaklarım kilitlendi ve açılmadı. Sağ elimle açtım parmaklarımı. Hastaneye gittim, boyunda iki fıtık olduğu ortaya çıktı. Şu anda boynumda iki adet platin var. İki ameliyat oldum ama ağrılarım hâlâ devam ediyor. Fıtık dışında, yüksek tansiyon ve şeker de çıktı. 40 yaşındayım ve ayakta kalabilmek için günde 15 tane ilaç alıyorum.”

(Bir XXXX İşçisi)

Page 19: Ergonomik Risklerin Travma... · Kaynak:Meslek Hastalıkları Rehberi. Kas İskelet Sistemine İlişkin Testler De Quarvein Hastalığı Testi Finkelstein Testi Karpal Tünel Sendromu

Tıbbi Değerlendirme TTB

Bilimsel 2 araştırma

TTD 2016 Kongre-Bildiri Kitabı • Her 3 işçiden 1’inde pnömokonyoz şüphesi = 900

işçi ? • Her 9 işçiden 1’inde doktor tanılı KOAH • Her 10 işçiden birinde doktor tanılı astım var • Olguların yarısına yakınında solunumsal

yakınmalar var

Page 20: Ergonomik Risklerin Travma... · Kaynak:Meslek Hastalıkları Rehberi. Kas İskelet Sistemine İlişkin Testler De Quarvein Hastalığı Testi Finkelstein Testi Karpal Tünel Sendromu

KİS Sorunları Mevzuat & Rehberler Elle Taşıma İşleri Yönetmeliği İLO 127, 128 Ekranlı Araçlarla Çalışmalarda Yönetmelik Tehlikeli ve Çok Tehlikeli çalışanların Mesl. Eğit. Yön. Çalışanların İSG Eğitimlerinin Usul ve Esasları Hk. Yön. Gebe veya Emziren Kadınların Çalıştırılma Şart. Yön.

Çalışanların Titreşimle İlgili Riskler İlgili Yönetmelik MH Rehberi /ÇSGB

Çalışma Yaşamında Sağlık Gözetimi Rehberi / ÇSGB

Meslek Hastalıkları ve İş ile İlgili Hastalıklar Tanı

Rehberi/ÇSGB

Ergonomiye Giriş/Çağatay Güler

Page 21: Ergonomik Risklerin Travma... · Kaynak:Meslek Hastalıkları Rehberi. Kas İskelet Sistemine İlişkin Testler De Quarvein Hastalığı Testi Finkelstein Testi Karpal Tünel Sendromu
Page 22: Ergonomik Risklerin Travma... · Kaynak:Meslek Hastalıkları Rehberi. Kas İskelet Sistemine İlişkin Testler De Quarvein Hastalığı Testi Finkelstein Testi Karpal Tünel Sendromu
Page 23: Ergonomik Risklerin Travma... · Kaynak:Meslek Hastalıkları Rehberi. Kas İskelet Sistemine İlişkin Testler De Quarvein Hastalığı Testi Finkelstein Testi Karpal Tünel Sendromu
Page 24: Ergonomik Risklerin Travma... · Kaynak:Meslek Hastalıkları Rehberi. Kas İskelet Sistemine İlişkin Testler De Quarvein Hastalığı Testi Finkelstein Testi Karpal Tünel Sendromu

ŞUBAT

MART

12%

10%

35%

19%1% 4%

5%

5%

4%

2%

0%

0%3%

CİLT HAST: 12%

GİS HAST:10%

KBB HAST: 35%

NÖROLOJİK :

ÜROLOJİ HAST: 3%

KVC: 2%

ENF. HAST.:

METABOLİK : 5%

DİŞ HAST: 5%

GÖZ HAST: 4%

KAS-İSKELET: 19%

SOLUNUM HAST: 1%

DİĞER: 4%

İşyeri Sağlık Birimi Poliklinik hastalık dağılımı(Oran)

Kaynak:TTF İSGB

Page 25: Ergonomik Risklerin Travma... · Kaynak:Meslek Hastalıkları Rehberi. Kas İskelet Sistemine İlişkin Testler De Quarvein Hastalığı Testi Finkelstein Testi Karpal Tünel Sendromu

55

603

2725

158

117

14

97 11 52

1620

3

SOLUNUM SİSTEM HAST.:55

KAS-İSKELET HST.:603

CİLT HAST.:27

METABOLİK HAST.:25

G.İ.S. HAST.:158

KBB HAST.:117

DİŞ HAST.:14

NÖROLİK HAST.:3

GÖZ HAST.:20

ÜROLOJİ HAST.:16

KALP DAMAR HAST.:97

ENFEKSİYON HAST.:11

DİĞER HAST.:52

İşyeri Sağlık Birimi - İşe bağlı kayıp gün dağılımı(Sayı)

Kaynak:TTF İSGB

Page 26: Ergonomik Risklerin Travma... · Kaynak:Meslek Hastalıkları Rehberi. Kas İskelet Sistemine İlişkin Testler De Quarvein Hastalığı Testi Finkelstein Testi Karpal Tünel Sendromu

5%

50%

2%2%

14%

10%

8% 1% 4%

1%2%

0%

1%

SOLUNUM SİSTEMHAST.:5%

KAS-İSKELET HST.:50%

CİLT HAST.:2%

METABOLİK HAST.:2%

G.İ.S. HAST.:14%

KBB HAST.:10%

DİŞ HAST.:1%

NÖROLİK HAST.:0%

GÖZ HAST.:2%

ÜROLOJİ HAST.1%

KALP DAMAR HAST.:8%

ENFEKSİYON HAST.:1%

DİĞER HAST.:4%İşyeri Sağlık Birimi - İşe bağlı kayıp gün dağılımı(Oran)

Kaynak:TTF İSGB

Page 27: Ergonomik Risklerin Travma... · Kaynak:Meslek Hastalıkları Rehberi. Kas İskelet Sistemine İlişkin Testler De Quarvein Hastalığı Testi Finkelstein Testi Karpal Tünel Sendromu

ÇALIŞANLARIN ERGONOMİ RİSK DEĞERLENDİRME LİSTESİ

Haz.05

AD VE SOYAD BÖLÜM İSTASYON SEVK TANI YAPILAN İŞ

1 AAAAAA MÜŞ.HİZM. REVİR'DE TED.

MEKANİK BEL AĞRISI

2 BBBBBBB

ÜRETİM TAKİP G-2

REVİR'DE TED.

MEKANİK BEL AĞRISI İŞ TAKİPCİSİ

3 CCCCCCCC

ÜRETİM TAKİP DEPO

REVİR'DE TED.

MEKANİK BEL AĞRISI İŞ TAKİPCİSİ

4 DDDDDD

ÜRETİM TAKİP DEPO

REVİR'DE TED.

MEKANİK BEL AĞRISI RED PARÇALAR-İŞ TAKİBİ

5 EEEEEE

ÜRETİM PLAN. DEPO

REVİR'DE TED.

MEKANİK BEL AĞRISI FORKLİFT OPERATÖRÜ

6 FFFFFFF

ÜRETİM TAKİP KRANK FİZİK TED. TENİSÇİ DİRSEĞİ

GEÇİCİ İŞCİ-TEZĞAH

OPERATÖRÜ

7 GGGGGG GÖVDE MAZAK TORNA

REVİR'DE TED. MYALJİ OPERATÖR

8 HHHHH MONTAJ RULO AYAR ORTOPEDİ SOL DİZ MENİKÜS BİLGİSAYAR-VERİ GİRİŞİ

9 -- MONTAJ PONTE FİZİK TED. MYALJİ PONTE MONTAJ

10 -- DİŞLİ+ISIL

YIKAMA TEZĞAHI FİZİK TED.

SERVİKAL DİSKOPATİ GEÇİCİ ÖDÜNÇ İŞCİ

11 -- MONTAJ REVİZYON FİZİK TED. SOL KOLDA AĞRI AYAR-TAMİR

12 -- MONTAJ ŞANJMAN FİZİK TED. MEKANİK BEL AĞRISI 66-SANJMAN 1.OPERASYON

13 -- MONTAJ RULO AYAR

REVİR'DE TED.

MEKANİK BEL AĞRISI AYAR İŞÇİLİĞİ

14 -- MONTAJ ŞANJMAN REVİR'DE TED. ANTRALJİ ARIZA İŞÇİLİĞİ

Page 28: Ergonomik Risklerin Travma... · Kaynak:Meslek Hastalıkları Rehberi. Kas İskelet Sistemine İlişkin Testler De Quarvein Hastalığı Testi Finkelstein Testi Karpal Tünel Sendromu

ERGONOMİ PROBLEM KAYIT DEFTERİ

Problem No Bölge

İş tanımı TANI

RİSK PUANI

Açılış Tarihi

Notlar Çalışan

Sicil

Çalışan

Ad-

Soyad Bel Statik

Bel

Dinamik

Omuz/K

ol Bilek/El Boyun

Araba

kullanma Titreşim İş Hızı Stres Sorumlu

KapanışT

arihi

Page 29: Ergonomik Risklerin Travma... · Kaynak:Meslek Hastalıkları Rehberi. Kas İskelet Sistemine İlişkin Testler De Quarvein Hastalığı Testi Finkelstein Testi Karpal Tünel Sendromu

Kas İskelet Sistemi Sorunları ile Mücadele

• Ortam gözetimi, risk değerlendirmesi ve yönetimi

• Sağlık gözetimi

• Çalışanları bilgilendirme, eğitim ve görüş alma

1-Kırmızı alanlardaki çalışanların daha sık PM

2-İSG Kurulu dışında Sağlık Komitesi yapılandırılması ve kırmızı alanlardaki çalışanların maruziyetinin azaltılması

3-Engelli, kadın, genç ve kısıtlanmış çalışanların izlenmesi

Page 30: Ergonomik Risklerin Travma... · Kaynak:Meslek Hastalıkları Rehberi. Kas İskelet Sistemine İlişkin Testler De Quarvein Hastalığı Testi Finkelstein Testi Karpal Tünel Sendromu

Sağlık Gözetim Programı 1-İşe giriş muayenesi

-Genel

-Tamamlayıcı

-Tıbbi değerlendirme

2-Önerilen formlar

-İşe girişte çalışanın doldurduğu anket

-Kis sorunları tıbbi anamnezi

-El-kol vibrasyonu için çalışanın doldurduğu anket

-El-kol vibrasyonuna maruziyette tamamlayıcı tıbbi anamnez

Kaynak:Meslek Hastalıkları Rehberi

Page 31: Ergonomik Risklerin Travma... · Kaynak:Meslek Hastalıkları Rehberi. Kas İskelet Sistemine İlişkin Testler De Quarvein Hastalığı Testi Finkelstein Testi Karpal Tünel Sendromu

Kas İskelet Sistemine İlişkin Testler

De Quarvein Hastalığı Testi

Finkelstein Testi

Karpal Tünel Sendromu Testleri

Phalen Testi

Tinnel Bulgusu

İskemik Test

Bel Ağrılı Hastada Özel Testler

Valsalva Testi

Laseq Germe Testi-Düz Bacak Kaldırma Testi

Karşı Tarafta Düz Bacak Kaldırma Testi

Lomber Schober Testi

Fabere Testi

Hoover Testi

Kaynak:Çalışma Yaşamında Sağlık Gözetimi Rehberi

Page 32: Ergonomik Risklerin Travma... · Kaynak:Meslek Hastalıkları Rehberi. Kas İskelet Sistemine İlişkin Testler De Quarvein Hastalığı Testi Finkelstein Testi Karpal Tünel Sendromu
Page 33: Ergonomik Risklerin Travma... · Kaynak:Meslek Hastalıkları Rehberi. Kas İskelet Sistemine İlişkin Testler De Quarvein Hastalığı Testi Finkelstein Testi Karpal Tünel Sendromu

Meslek Hastalığı

Kronik Hastalık

Tıbbi Bulgular

Akut Belirtiler

Poliklinik Periyodik

Muayene

NİOSH HMD TİE LMM … Sıklık Yöntem

İşe Giriş Muayenesi Anamnez

(Anket Formları)

X Erken

Periyodik Muayene

SGK

Planlı ve Habersiz Saha Denetimleri

Subjektif Belirtiler

Page 34: Ergonomik Risklerin Travma... · Kaynak:Meslek Hastalıkları Rehberi. Kas İskelet Sistemine İlişkin Testler De Quarvein Hastalığı Testi Finkelstein Testi Karpal Tünel Sendromu

Çalışanın adı: Mehmet Fırat, Tarih:29.07.2015

Gözlemcinin değerlendirmesi Çalışanın değerlendirmesi

A İş yaparken bel: H Bu işi yaparken ELİNİZLE kaldırdığınız ve/veya

( Çalışanın kötü pozisyonunu seçiniz.) taşıdığınız en fazla ağırlık ne kadardır ?

A1 Hemen hemen nötral (düzgün) pozisyonda mı ? H1 Hafif (5 Kg Ya da daha az)

A2 Orta derecede öne veya yana eğilmiş ya da yana H2 Orta (6-10 Kg)

dönmüş mü ? H3 Ağır (11-20 Kg)

A3 Aşırı derecede öne veya yana eğilmiş ya da yana H4 Çok Ağır (20 Kg den fazla)

dönmüş mü ?

B Aşağıdaki görev seçeneğinden SADECE BİRİNİ J Bu işi yaparken günde ortalama ne kadar zaman

seçiniz. harcıyorsunuz.

Sabit pozisyonda oturma ya da ayakta durmayı J1 2 Saatten daha az

gerektiren işlerde : J2 2-4 Saat arası

Çoğunlukla bel sabit pozisyonda kalıyormu ? J3 4 Saatten fazla

B1 Hayır.

B2 Evet K Bu işi yaparken elinizle uyguladığınız en falza

VEYA kuvvet düzeyi ne kadardır ?

Kaldırma itme/çekme ve talıma işleri sırasında belin K1 Düşük (1 Kg dan az)

hareketinin sıklığı K2 Orta (1-4 Kg Arası)

( örneğin:yükü hareket ettrime.) K3 Yüksek (4 Kg dan fazla)

B3 Seyrek (Dakikada yaklaşık 3 kez veya daha az)

B4 Sık ( Dakikada 8 yaklaşık 8 kez) L Bu işin gerektirdiği görsel dikkat düzeyi nedir ?

B5 Çok Sık (Dakikada yaklaşık 12 veya daha fazla)

L1 Düşük mü ? (ince ayrıntıları göremeye nerdeyse

C İş yaparken eller: gerek yoktur.)

( Çalışanın kötü pozisyonunu seçiniz.) L2 Yüksek mi ? (Bazı ince ayrıntıları görmeye gerek

C1 Bel düzeyinde ya da altında mı ? Vardır .)

C2 Yaklaşık göğüs düzeyinde mi ? * Eğer yüksekse lütfen aşağıdaki boşlukta ayrıntıları

C3 omuz Düzeyi Ya da üzerinde mi ? belirtiniz.

Hızlı Maruziyet Değerlendirmesi

Page 35: Ergonomik Risklerin Travma... · Kaynak:Meslek Hastalıkları Rehberi. Kas İskelet Sistemine İlişkin Testler De Quarvein Hastalığı Testi Finkelstein Testi Karpal Tünel Sendromu

D Omuz kol hareketi: M İşinizde günlük taşıt kullanma süreniz ne kadardır ?

( Çalışanın kötü pozisyonunu seçiniz.)

D1 Seyrek mi (Aralıklı hareket) M1 Günde 1 saatten daha az Ya da hiç

D2 Sık mı ? (Arada duraklamalarla düzenli hareket) M2 Günde 1-4 saat arası

D3 Çok sık mı ? (Hemen hemen sürekli hareket) M3 Günde 4 saatten fazla

E Bilek / El iş yaparken : N İşinizde günlük titreşimli aletler kullanma süreniz

( Çalışanın kötü pozisyonunu seçiniz.) ne kadar dır ?

E1 Bilek hemen hemn düzgün pozisyonda mı ? N1 Günde 1 saatten daha az Ya da hiç

E2 Bilek yana eğilmiş Ya da bükülmüş durumda mı ? N2 Günde 1-4 saat arası

N3 Günde 4 saatten fazla

F Benzer tekrarlamalı hareketlerin sayısı

P Bu işi sürdürürken zorluk çekiyormusunuz ?

F1 Dakikada 10 kez Ya da daha az mı ?

F2 Dakikada 11-20 kez mi ? P1 Hiçbir zaman.

F3 Dakikada 20 kezden daha fazla mı ? P2 Bazen

P3 Sık

G İş yaparken baş/boyun aşırı derecede öne veya * Eğer cevabınız Sık ise aşağıdakiboşlukta ayrıntıları

arkaya eğik mi ya da dönük mü ? belirtiniz.

G1 Hayır.

G2 Evet Bazen Q Genel olarak bu işi ne kadar stresli buluyorsunuz.

G3 Evet sürekli

Q1 Hiç.

Açıkl

amal

ar Q2 Az.

*L Q3 Orta.

Q4 Aşırı

*P * Eğer cevabınız orta derecede veya aşırı ise lütfen

aşağıdaki boşlukta ayrıntıları belirtiniz

*Q

Page 36: Ergonomik Risklerin Travma... · Kaynak:Meslek Hastalıkları Rehberi. Kas İskelet Sistemine İlişkin Testler De Quarvein Hastalığı Testi Finkelstein Testi Karpal Tünel Sendromu
Page 37: Ergonomik Risklerin Travma... · Kaynak:Meslek Hastalıkları Rehberi. Kas İskelet Sistemine İlişkin Testler De Quarvein Hastalığı Testi Finkelstein Testi Karpal Tünel Sendromu

Hızlı Maruziyet Değerlendirmesi

Page 38: Ergonomik Risklerin Travma... · Kaynak:Meslek Hastalıkları Rehberi. Kas İskelet Sistemine İlişkin Testler De Quarvein Hastalığı Testi Finkelstein Testi Karpal Tünel Sendromu

Maruziyet Seviyesi

Skor Düşük Orta Yüksek Çok Yüksek

Bel (statik) 8-15 16-22 23-29 29-40

Bel (hareketli) 10-20 21-30 31-40 41-56

Omuz/kol 10-20 21-30 31-40 41-56

Bilek/el 10-20 21-30 31-40 41-46

Boyun 4-6 8-10 12-14 16-18

Araba Kullanma 1 4 9 -

Titreşim 1 4 9 -

İş temposu 1 4 9 -

Stres 1 4 9 16

Page 39: Ergonomik Risklerin Travma... · Kaynak:Meslek Hastalıkları Rehberi. Kas İskelet Sistemine İlişkin Testler De Quarvein Hastalığı Testi Finkelstein Testi Karpal Tünel Sendromu

Neden Çözüm Açıklama

MURI Zor veya doğal olmayan operasyonlar

Ergonomi çalışması

Yapılan işi denemeden bu problem fark edilemez

MURA Düzensiz hareket Standart operasyon tanımları

Yapılan iş belirli bir süre takip edilmezse bu problem fark edilemez

MUDA

İsraf

Katma değeri olmayan işlerin elimine edilmesi

Doğru bir şekilde gözlem yapılırsa problem kolayca görülebilir

MURI, MURA and MUDA’nın Elimine Edilmesi

TIE

Page 40: Ergonomik Risklerin Travma... · Kaynak:Meslek Hastalıkları Rehberi. Kas İskelet Sistemine İlişkin Testler De Quarvein Hastalığı Testi Finkelstein Testi Karpal Tünel Sendromu

• Güç gerektiren operasyonlar

• Doğal olmayan duruş

• Dikkat gerektiren operasyonlar

• Hoşa gitmeyen operasyonlar

Yorgunluğa neden olan hareketler ve

operasyonlar..

Kas yorgunluğu

Kötü duruş nedeniyle

oluşan yorgunluk

Ergonomi

Zihinsel yorgunluk Duygusal yorgunluk

1- MURI (Ergonomik olmayan operasyonlar)

Page 41: Ergonomik Risklerin Travma... · Kaynak:Meslek Hastalıkları Rehberi. Kas İskelet Sistemine İlişkin Testler De Quarvein Hastalığı Testi Finkelstein Testi Karpal Tünel Sendromu

Operasyonun tüm vardiyalarda/farklı

operatörler gözlemlenmesi

İş Güvenliği, Kalite, Verimlilik olarak en

uygun yöntemin belirlenmesi

Operasyonun video’ya çekilmesi

Operasyonun vücut hareketlerinin

seviyeleri ergonomi analizi yapılması

Niosh ile analiz

yapılması

Disiplinler arası bir ekip ile iyileştirme

faaliyetinin planlanması

Faaliyetin uygulanması ve

sonuçların kontrolü

1.Seviye yük taşıma

var mı ?

Evet

Hayır

Zorluk seviyesi 15 puan üzeri işlem adımı

var mı?

Evet

Operasyonun işlem adımlarına bölünmesi

İyileştirilmesi

gerekli mi ?

Evet

Öğrenilen derslerin diğer operasyon, üretim

hatlarına aktarılması

Ergonomi Analiz Akışı

Page 42: Ergonomik Risklerin Travma... · Kaynak:Meslek Hastalıkları Rehberi. Kas İskelet Sistemine İlişkin Testler De Quarvein Hastalığı Testi Finkelstein Testi Karpal Tünel Sendromu

Seviye 3 Seviye 2 Seviye 1

0º - 30º 30º - 60º > 60º

Dizlerin bükülmesi/ gerilmesi

Seviye 3 Seviye 2 Seviye 1 Seviye 3 Seviye 2 Seviye 1

Dirseklerin döndürülmesi

0º - 90º 90º - 180º > 180º Kolayca alma

Kolların gerilerek

alınabilmesi

Zorlanarak alma

Parça/malzeme alma

Seviye 3 Seviye 2 Seviye 1 Seviye 3 Seviye 2 Seviye 1 Seviye 3 Seviye 2 Seviye 1

Bel Seviyesi

Omuz Hizası

Omuz Hiz. yüksek 0º - 15º 15º - 45º > 45º 0º - 15º 15º - 30º > 30º

Kolların çalışma yüksekliği Belin dönmesi Belden eğilme

Seviye 3 Seviye 2 Seviye 1

Çalışma alanı

Seviye 3 Seviye 2 Seviye 1 Seviye 3 Seviye 2 Seviye 1

Yürüme Taşıma

0 - 3 Kg arası

3 - 5 Kg arası

5 Kg yukarısı

0 – 4 adım arası

5 – 9 adım arası

10 adım yukarısı 0º - 45º 45º - 90º > 90º

Vücut

Hareketleri

ve Seviyeleri

“9 Kusurlu

Hareket”

hareket”

Ergonomi değerlendirme matrisi

Page 43: Ergonomik Risklerin Travma... · Kaynak:Meslek Hastalıkları Rehberi. Kas İskelet Sistemine İlişkin Testler De Quarvein Hastalığı Testi Finkelstein Testi Karpal Tünel Sendromu

10 15

Operasyonun adımlarına göre değerlendirilmesi

Toplam Puan Aralığı

Puana Göre Yapılması Gereken

1 - 10 Düşük seviye, iyileştirme gerektirmez

11 – 15 Orta seviye, iyileştirme yapılabilir de yapılmayabilir de

16 - 21 Yüksek seviye, mutlaka iyileştirme yapılmalıdır

Page 44: Ergonomik Risklerin Travma... · Kaynak:Meslek Hastalıkları Rehberi. Kas İskelet Sistemine İlişkin Testler De Quarvein Hastalığı Testi Finkelstein Testi Karpal Tünel Sendromu

NIOSH KALDIRMA EŞİTİ

National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH) tarafından 1981 yılında hazırlanan ve 1993 yılında revize edilen Aplications Manual for the Revised NIOSH Lifting Equation* isimli dokümanda çalışanların bu ağırlık kaldırma sırasında hasar görmemesi için uyulması gereken temel prensiplere yer verilmektedir.

Dokümanın Internet Adresi

http://www.cdc.gov/niosh/pdfs/94-110.pdf

Page 45: Ergonomik Risklerin Travma... · Kaynak:Meslek Hastalıkları Rehberi. Kas İskelet Sistemine İlişkin Testler De Quarvein Hastalığı Testi Finkelstein Testi Karpal Tünel Sendromu

NIOSH denklemi için ölçülmesi gereken parametreler

1.Yükün ağırlığı (L): Kg olarak

2.Yatay durum (H): ayak bileklerini birleştiren çizginin orta noktasının zemindeki izdüşümü ile kaldırılacak ağırlığın orta noktasının zemindeki izdüşümü arasındaki mesafe. cm olarak.

3.Dikey durum (V): Kaldırılacak cismin merkezindeki ellerin zeminden veya çalışma yüzeyinden yüksekliği. cm olarak.

4.Vertikal taşınma uzaklığı (D): kaldırma işlemiyle yükün bulunduğu yerden kaldırıldığı yere olan mesafenin santimetre olarak değeri.

5.Asimetri açısı (A): Yükün orijinden kaldırıldığı yere kadar vücudun önünden (midsagital düzlemde) açısal olarak yaptığı sapma. Derece olarak.

6.Kaldırma frekansı (F): dakikadaki kaldırma sayısı. Kaldırma etkinliklerinin süresi, saat olarak ölçülmektedir.

7. Kavrama klasifikasyonu (C): (coupling classification) elin cismi kavrama kalitesi, iyi, ancak yeterli ve kötü olarak sınıflandırılır.

Önerilen ağırlık sınırı = Yük değişmezi x HM x VM x DM x AM x FM x CM RWL=23 x HM x VM x DM x AM x FM x CM

Page 46: Ergonomik Risklerin Travma... · Kaynak:Meslek Hastalıkları Rehberi. Kas İskelet Sistemine İlişkin Testler De Quarvein Hastalığı Testi Finkelstein Testi Karpal Tünel Sendromu

0 10 20 30 40 50 60 70 75 80 90 100 110 120 130 140 150 160 175 >175

0,78 0,81 0,84 0,87 0,90 0,93 0,96 0,99 1,00 0,99 0,96 0,93 0,90 0,87 0,84 0,81 0,78 0,75 0,70 0,00

<25 28 30 32 34 36 38 40 42 44 46 48 50 52 54 56 58 60 63 >63

1,00 0,89 0,83 0,78 0,74 0,69 0,66 0,63 0,60 0,57 0,54 0,52 0,50 0,48 0,46 0,45 0,43 0,42 0,40 0,00

0 >135

1,00 0,00

2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16

< A <30 0,75 0,65 0,55 0,45 0,35 0,27 0,22 0,18 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00

8 saat A >30 0,75 0,65 0,55 0,45 0,35 0,27 0,22 0,18 0,15 0,13 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00

< A <30 0,88 0,84 0,79 0,72 0,60 0,50 0,42 0,35 0,30 0,26 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00

2 saat A >30 0,88 0,84 0,79 0,72 0,60 0,50 0,42 0,35 0,30 0,26 0,23 0,21 0,00 0,00 0,00 0,00

< A <30 0,94 0,91 0,88 0,84 0,80 0,75 0,70 0,60 0,52 0,45 0,41 0,37 0,00 0,00 0,00 0,00

1 saat A >30 0,94 0,91 0,88 0,84 0,80 0,75 0,70 0,60 0,52 0,45 0,41 0,37 0,34 0,31 0,28 0,00

TAS = (30)X(0,9)X(0,85)X(0,63)X(0,71)X(0,95)X(0,23) = 2,24

Not: kaldırma endeksinin 3' ten büyük olduğu durumlarda, acilen iyileştirme yapılmalıdır.

TÜT 111

2,23

< 0.75 Hiç bir risk yok

KALDIRMA

ENDEKSİ =

CM

0,95

FM

0,23

HESAPLANAN AĞIRLIK

0,81

0,92

0,92

0,95

DM

0,85

85~100 115 130~145 160 175

0,87 0,86 0,85

2,24

HM

0,63

AM

0,71

5

0,97

KALDIRILAN AĞIRLIK (KG)

AĞIRLIK SABİTİ (Kg)

LC

30

KALDIRMA BAŞLANGICI VE BİTİŞİ ARASINDA, AĞIRLIĞIN HAREKET ETTİĞİ DİKEY MESAFE

20

20

YERLEŞİM (A) (cm)

0,9

VM

15

KALDIRMA SIRASINDA AĞIRLIK VE VÜCUT MERKEZİ ARASINDAKİ YATAY MESAFE

UZAKLIK (C) (cm)

FAKTÖR

YÜKSEKLİK (B) (cm)

FAKTÖR

>175

1,00 0,93 0,90 0,88

FAKTÖR

40 55 70

YAŞ

> 18

15 ~18

KALDIRMA BAŞLANGICINDA ELLERİN YERDEN YÜKSEKLİĞİ

BAY İÇİN BAYAN İÇİN

30

0,85

0~25

0,85 0,00

AÇI (D) (derece) 75 90 10530 45 60

1

0,81

0,62

0,95 0,90

AĞIRLIK KALDIRMA SIKLIĞI (FREKANS)

1,00

0,57

AĞIRLIK KAVRAMA DURUMU

KAVRAMA DURUMU Ancak Yeterli Kötü Kavrama

FAKTÖR

İYİ

0,95 0,90 0,86 0,81

Frekans (Kaldırma/dk)

FAKTÖR

İŞ SÜ

RESİ

< 0.2

0,85

0,85

0,95

1,00

1,00

Operasyon Adı :

Tarih - No :

0,76 0,71 0,66

Grup mili 10 operasyon

15 120 135

AĞIRLIK DÖNDÜRME AÇISI

ERGONOMİ RİSK ANALİZİ(Ağırlık Kaldırma)

> 1.25 Düzeltilmesi gerekli0.75 ~ 1.25 Risk incelenmeli

KALDIRILAN AĞIRLIK

HESAPLANAN AĞIRLIK =

5

2,24

25.05.04 - 08Analiz yapılan TÜT / Kısım:

E

F

X

Page 47: Ergonomik Risklerin Travma... · Kaynak:Meslek Hastalıkları Rehberi. Kas İskelet Sistemine İlişkin Testler De Quarvein Hastalığı Testi Finkelstein Testi Karpal Tünel Sendromu

• Ağırlık (ortalama) 40 cm’den alınmakta,

• Ağırlığı (ortalama)1,3 m kaldırmakta,

• Vücuda 40 cm uzaklıkta

• 90 derece açıyla parça yüklenmekte,

• Operasyon dakikada 12 kez yapılmakta,

• 5 kg parça yüklenmekte

Kaldırılan Ağırlık / Hesaplanan Ağırlık

5 / 2.24

KALDIRMA ENDEKSİ = 2.23

BULGULAR: HESAPLAMA

Page 48: Ergonomik Risklerin Travma... · Kaynak:Meslek Hastalıkları Rehberi. Kas İskelet Sistemine İlişkin Testler De Quarvein Hastalığı Testi Finkelstein Testi Karpal Tünel Sendromu

0 10 20 30 40 50 60 70 75 80 90 100 110 120 130 140 150 160 175 >175

0,78 0,81 0,84 0,87 0,90 0,93 0,96 0,99 1,00 0,99 0,96 0,93 0,90 0,87 0,84 0,81 0,78 0,75 0,70 0,00

<25 28 30 32 34 36 38 40 42 44 46 48 50 52 54 56 58 60 63 >63

1,00 0,89 0,83 0,78 0,74 0,69 0,66 0,63 0,60 0,57 0,54 0,52 0,50 0,48 0,46 0,45 0,43 0,42 0,40 0,00

0 >135

1,00 0,00

2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16

< A <30 0,75 0,65 0,55 0,45 0,35 0,27 0,22 0,18 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00

8 saat A >30 0,75 0,65 0,55 0,45 0,35 0,27 0,22 0,18 0,15 0,13 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00

< A <30 0,88 0,84 0,79 0,72 0,60 0,50 0,42 0,35 0,30 0,26 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00

2 saat A >30 0,88 0,84 0,79 0,72 0,60 0,50 0,42 0,35 0,30 0,26 0,23 0,21 0,00 0,00 0,00 0,00

< A <30 0,94 0,91 0,88 0,84 0,80 0,75 0,70 0,60 0,52 0,45 0,41 0,37 0,00 0,00 0,00 0,00

1 saat A >30 0,94 0,91 0,88 0,84 0,80 0,75 0,70 0,60 0,52 0,45 0,41 0,37 0,34 0,31 0,28 0,00

TAS = (30)X(0,9)X(0,85)X(0,63)X(0,71)X(0,95)X(0,23) = 2,24

Not: kaldırma endeksinin 3' ten büyük olduğu durumlarda, acilen iyileştirme yapılmalıdır.

TÜT 111

2,23

< 0.75 Hiç bir risk yok

KALDIRMA

ENDEKSİ =

CM

0,95

FM

0,23

HESAPLANAN AĞIRLIK

0,81

0,92

0,92

0,95

DM

0,85

85~100 115 130~145 160 175

0,87 0,86 0,85

2,24

HM

0,63

AM

0,71

5

0,97

KALDIRILAN AĞIRLIK (KG)

AĞIRLIK SABİTİ (Kg)

LC

30

KALDIRMA BAŞLANGICI VE BİTİŞİ ARASINDA, AĞIRLIĞIN HAREKET ETTİĞİ DİKEY MESAFE

20

20

YERLEŞİM (A) (cm)

0,9

VM

15

KALDIRMA SIRASINDA AĞIRLIK VE VÜCUT MERKEZİ ARASINDAKİ YATAY MESAFE

UZAKLIK (C) (cm)

FAKTÖR

YÜKSEKLİK (B) (cm)

FAKTÖR

>175

1,00 0,93 0,90 0,88

FAKTÖR

40 55 70

YAŞ

> 18

15 ~18

KALDIRMA BAŞLANGICINDA ELLERİN YERDEN YÜKSEKLİĞİ

BAY İÇİN BAYAN İÇİN

30

0,85

0~25

0,85 0,00

AÇI (D) (derece) 75 90 10530 45 60

1

0,81

0,62

0,95 0,90

AĞIRLIK KALDIRMA SIKLIĞI (FREKANS)

1,00

0,57

AĞIRLIK KAVRAMA DURUMU

KAVRAMA DURUMU Ancak Yeterli Kötü Kavrama

FAKTÖR

İYİ

0,95 0,90 0,86 0,81

Frekans (Kaldırma/dk)

FAKTÖR

İŞ S

ÜRES

İ

< 0.2

0,85

0,85

0,95

1,00

1,00

Operasyon Adı :

Tarih - No :

0,76 0,71 0,66

Grup mili 10 operasyon

15 120 135

AĞIRLIK DÖNDÜRME AÇISI

ERGONOMİ RİSK ANALİZİ(Ağırlık Kaldırma)

> 1.25 Düzeltilmesi gerekli0.75 ~ 1.25 Risk incelenmeli

KALDIRILAN AĞIRLIK

HESAPLANAN AĞIRLIK =

5

2,24

25.05.04 - 08Analiz yapılan TÜT / Kısım:

E

F

X

Page 49: Ergonomik Risklerin Travma... · Kaynak:Meslek Hastalıkları Rehberi. Kas İskelet Sistemine İlişkin Testler De Quarvein Hastalığı Testi Finkelstein Testi Karpal Tünel Sendromu

ANALİZ SONUCU ve ÖNERİLER

• 5 kg ağırlığındaki parçanın tezgaha dizilmesi operasyonunda "Kaldırma Endeksi" 2.23 bulunmuştur.

• Risk değerinin 0.75' in altına düşürülmesi gerekmektedir.

• Bu sebeple yandaki bahsedilen konularda iyileştirme yapılması gerekmektedir.

• Belirtilen operasyonun bu şartlar

da yapılmasın da ergonomik risk

bulunmaktadır.

Analizde çalışanın;

a- Operasyonu dakikada 12 kez tekrarladığı,

b- Ağırlığı ortalama 1.3 m civarında dikey olarak kaldırdığı,

c- Ağırlığı (ortalama) 40 cm mesafeden almak zorunda kaldığı,

d- Her parça yüklemede ~90 derece dönme hareketi yapmak zorunda kaldığı tesbit edilmiştir

Page 50: Ergonomik Risklerin Travma... · Kaynak:Meslek Hastalıkları Rehberi. Kas İskelet Sistemine İlişkin Testler De Quarvein Hastalığı Testi Finkelstein Testi Karpal Tünel Sendromu

İYİLEŞTİRME ve MÜDAHALE NOKTALARI

• Ağırlık ortalama 40 cm yerine 75 cm’den alınmaya başlamıştır, bu amaçla taşıma arabası yükseltilmiştir

• Çalışanın operasyonu dakikada 12 kez yerine 6 kez yapması sağlanmıştır

Buna göre;

HA:6,5 kg hesaplanmış

Kİ: 5/6,5 =0,77

düşürülmüştür

Page 51: Ergonomik Risklerin Travma... · Kaynak:Meslek Hastalıkları Rehberi. Kas İskelet Sistemine İlişkin Testler De Quarvein Hastalığı Testi Finkelstein Testi Karpal Tünel Sendromu

Dr. Arif Müezzinoğlu [email protected]