ergenlİk dÖnemİ ve gelİŞİm Özellİklerİ

ERGENLİK DÖNEMİ VE

GELİŞİM ÖZELLİKLERİ

Ergenliktoplumdan topluma,

devirden devire, kişiden kişiye,farklı özellikler gösterir.

Aynı toplumun çeşitli kesimlerinde bile bu farklılıklar

söz konusudur.

Ergenliği,

insanın içinde fırtınaların koptuğu,sosyal, psikolojik, fiziksel

değişimlerin bir arada yaşandığı, çocuklukla erişkinlik arasında yer alan, hızlı bir büyüme, gelişme ve

olgunlaşmanın olduğu, gelecekteki yaşantıyı belirleyen bir dönem

olarak tanımlayabiliriz.

ÇOCUKLAR SADECE

BÜYÜRLER,ERGENLER İSE

HEM BÜYÜRLER HEM DEĞİŞİRLER.

Fransız psikiyatrist Dolto, ergenliği ikinci doğum olarak tanımlar. Dolto,

ergenlerin tıpkı yaşamın başındaki bebekler gibi kırılgan ve dayanıksız

olduklarını belirtir.

ERGEN

BENCİLLİKUYUM

ÇOCUKLUKNEŞE

İSYAN ETMEİTEN

REDEDEN

YARDIMSEVERLİKUYUMSUZLUKCİDDİYETKEDERBOYUN EĞMEİSTEYENBEKLEYEN

ERGENLİK DÖNEMİNİN

GENEL ÖZELLİKLERİ

ERGENLİK DÖNEMİNİN GENEL ÖZELLİKLERİ

* Büyüme ve değişim evresidir.

* Yeni arayışlar içinde olduğu bir çağdır.

* Kendini aramaktadır. * Kendi kişiliğine çeki düzen

vermeye çalışır.


Toplumsal Zıtlık Durumu:Sürekli içinde bulunduğu

ortama karşı çıkar. Bu nedenle çevresi ile olan ilişkilerinde zaman zaman geçimsizlik

oluşabilir (gerek aile, gerek okul, gerekse arkadaşlık

ilişkilerinde).


Otoriteye Karşı Çıkma Eğilimi:

* Olay yaratmak.* İnsanları kızdırmak.

* Yerli yersiz ıslık çalmak.* Dikkatsizlik.


Otoriteye Karşı Çıkma Eğilimi:* Sabırsızlık

* Kabalık* Dalgınlık, aldırmazlık

* İnatçılık* Kafa tutma

* Şüphecilik olarak sayılabilir.


Kendine Olan Güven Duygusu Azalabilir:Çocuklarınızın kendilerine olan

güvenlerinin azalmasının nedeni onlardan beklenen rollerin

yoğunluğudur. İyi bir öğrenci............İyi bir evlat...............

İyi bir ağabey ya da abla gibi.


Bu dönemde ergenler çok fazla duygusal olabilirler. Ancak bu durum biçim değiştirerek

kendisini gösterebilir.* Karamsarlık oluşabilir.

* Kendilerine söylenen şeyi ters anlayabililer.* Çabuk sinirlenebilirler.

* Hiçbir şeyden memnun olmayabilirler.* Küçük şeylerden dolayı hemen ağlama

görülebilir.


* Duyguları hızlı iniş çıkışlar gösterebilir.

*Çabuk sevinir, çabuk üzülür,çabuk sinirlenebilir.

* Olur olmaz şeyleri sorun yapabilir.

* Tepkileri önceden kestirilemez olur.


* Derslere ilgisi azalabilir. * İstekleri artmıştır.

* Kendisine tanınan hakları yetersiz bulur.

* Ana babanın uyarılarına birden tepki gösterebilir, ters

yanıtlar verebilir.

ERGENLİK DÖNEMİNİN GENEL ÖZELLİKLERİ* Bağımsızlık çağıdır.

* Evde pek durmak istemeyebilir.* Dönüş saatine aldırmayabilir.

* Yemeğe geç kalabilir.* Gece dışarı çıkmak ister.

* Evde oturmak ona işkence gibi gelebilir.


* Ana-babasını eleştirir.* Öğütlerle davranışlar arasındaki

tutarsızlığı yüze vurur.* Ana-babasının hoşuna gitmeyecek

davranışlarda bulunabilir.* Ana- babasına karşı çıkmış olmak

için karşı çıkabilir.


* Saçma da olsa bazı fikirleri savunmaktan zevk alabilir.

* Dağınık ve savruk olabilir. * Sık sık bir şeyler devirip kırar,

sakarlardır. * Oburlaşır, durmadan bir şeyler

atıştırırlar.


* Kendisini arkadaşlarıyla karşılaştırır. *Gruplaşmalar olur.* Ana, babasından değişik olma çabası onu boşluğa itebilir. Bu

boşluğu arkadaşlarıyla doldurmak isteyebilir.

* Argo konuşur, kendine dert ortağı ve sırdaş seçer.


* Grup dışına itilmemek için kendisine aykırı davranışlarda

bulunabilir. * Kahramanlarına ya da

idollerine benzemek ister, odasına, eşyalarına resimlerini,

posterlerini asabilir.


* Gürültülü müziğe bayılır.* Arkadaşlarıyla gizli konuşmaları

ve fısıldaşmaları olabilir.* Odası varsa saatlerce odasına kapanabilir, hatta kapısını kilitli

tutmaya özen gösterebilir. * Günlük tutmaya başlayabilir.


* Şiir ve öykü yazmaya özenebilir.

* Toplumsal olaylara ve politikaya ilgisi artabilir.

* Kulaktan dolma ya da ödünç alınmış düşünceler savunulur. * Büyüklerle tartışmaya girişir.


* Gizliliğe önem verir. * Kendinden habersiz

yazdıklarının okunmasına büyük tepkiler gösterir.

* Hayran olduğu kişilere fanatiklik derecesinde

bağlanabilir.

ERGENLİK DÖNEMİNİN

GELİŞİM ÖZELLİKLERİ

ERGENLİK DÖNEMİNİN GELİŞİM ÖZELLİKLERİ

* FİZİKSEL GELİŞİM* ZİHİNSEL GELİŞİM* SOSYAL GELİŞİM

* DUYGUSAL-RUHSAL GELİŞİM

FİZİKSEL GELİŞİM

FİZİKSEL GELİŞİM VE DEĞİŞİM

* Kızlar; erkeklerden önce gelişmeye başlar (yaklaşık 2 yıl önce) .* Kızların ergenliğe giriş yaşı

10-13 yaşlar arasındadır.

* Ergenlik belirtileri erkeklerde ortalama 13-15 yaşlarında başlar.

* Kızların bedenindeki değişimler östrojen hormonunun, erkeklerin

bedenindeki değişimler testesteron hormonunun etkisiyle

gerçekleşir.* Vücudun bazı bölgelerinde

kıllanma başlar.



* Kolları, bacakları, elleri ve ayakları vücudun geri kalan kısımlarına göre daha

hızlı büyüyecektir, bu organlar daha uzun olabilir.

* Vücudun geri kalan kısımları kol ve bacaklardaki büyümeyi

yakalayıncaya kadar kendini biraz biçimsiz hissedebilir.

* Deri daha yağlı hale gelir daha çok terler,

ter bezleri büyümeye başlar,yüzünde sivilceler olur (hormonların

yükselmesine bağlı olarak ).* Temizlik malzemeleri asla

arkadaşları veya aileden birisiyle paylaşılmamalıdır.


ZİHİNSEL GELİŞİM


Zihinsel gelişme, ergenlik dönemi boyunca hızla gelişir; 15-16

yaşlarında doruğa ulaşır. Daha sonra yavaşlayarak 20 yaşına kadar

gelişimi devam eder.GENCİN, AİLESİ VE YETİŞTİĞİ ORTAM

İLE ZİHİNSEL GELİŞİM ARASINDA SIKI BİR BAĞLANTI VARDIR.

* Genç, deneyimine ve algılamasına bağlı olmaksızın mantıklı düşünce ilkelerini

kullanarak muhakeme yapabilir, genellemelere gidebilir, sonuçlara

varabilir.* Genel olarak, kızlar sözel ifade ve dil gelişimi bakımından erkeklere oranla

daha ileridirler;erkekler ise sayısal alanda kızlara oranla

daha başarılı olurlar.


SOSYAL GELİŞİM

SOSYAL GELİŞİM

* Çocuk bedeni gelişirken, çocuksu davranışlar yerini daha olgun tutum

ve davranışlara bırakır.* Çevreden gelen etkiler ve baskılarla ergen çocuksu

davranışlarını bırakacak, yetişkinlere yaraşır davranışlara adım

atacaktır.

Çabuk kurulan ve bozulan ilişkiler,kolay etkilenme,

toplum içinde sivrilme,ilgi çekme,

rol sahibi olma çabası içindedir.Toplumda saygınlık kazanmaya ve

statü sahibi olmaya gereksinim duyar.

SOSYAL GELİŞİM

Gelecekle ilgili problemler;erkeklerde daha fazla

görülürken, aile ilişkileri, toplumsal ilişkiler, arkadaş

seçimi, doğru hareket etme gibi problemler kız ergenlerde daha

çok görülür.

SOSYAL GELİŞİM

* Bazen bebeksi ve çocuksu davranır, bazen de bebek olmadığına tüm dünyayı

inandırmak istercesine aşırı bağımsızlığı dener.

Özellikle sıkıntılı olduğu zamanlarda çocukça davranışlar

gösterebilir.

SOSYAL GELİŞİM

SOSYAL GELİŞİM AİLE;

* Kişinin kimlik, kişilik oluşturmaya başladığı ve

aileden bağımsız olma düşüncesinin kazanıldığı

dönemdir.* Aile ilişkilerinde; kendine yöneltilen eleştirileri kabul

etmez, ailesinin en ufak eleştirilerine büyük tepkiler

verebilir.

Aile ilişkilerinde;* Keskin birer gözlemcidir.

* Acımasız birer eleştirmen olur. * Ana-babasının düşüncelerini

eskimiş bulur.* Anne-babanın mükemmel

olmadığını görür.


Aile ilişkilerinde;* Hiçbir şeyi beğenmeyip,

sürekli şikayet edecek bir şeyler bulabilir.

* Eve istedikleri zaman girip çıkmak isteyebilir.

* Ev dışında daha fazla vakit geçirebilir.


Aile ilişkilerinde;* Boş vermişlik içine girebilir.* Ana-babasının beğenileriyle

alay edebilir.* Anne-babaya karşı olan olumlu duygularını daha az göstermeye

başlayabilir.


Aile ilişkilerinde;* Aileyle fikirsel olarak çatışabilirler. * Geç saatlere kadar oturma isteği

vardır.* Hem insanlardan kaçar, yalnızlığı

sever, hem de büyük bir istekle toplum içine girmek ister.


* Arkadaşlarının kendisi için ne düşündüğü çok önemlidir.* Kendi aralarında arkadaş

grupları vardır.* İlgilerini ve giyim tarzını

arkadaş grubuna göre ayarlarlar.

SOSYAL GELİŞİM ARKADAŞLIK;


* Aynı cinsiyetteki yakın arkadaşlarla bir arada olmak ister.

* Erkeklerin kurdukları gruplar daha kalabalıktır, ilişkiler yüzeyseldir.* Kızların grupları daha küçüktür,

ancak ilişkiler daha sıkıdır.

AİLE İÇİNDE GEÇİMSİZLİK YA DA ŞİDDET VARSA,

ERGENLER ARKADAŞ GRUPLARI YERİNE

ÇETELEŞMEYE YÖNELEBİLİRLER.


* Ergenliğin ortalarına doğru karşı cinse olan ilgi artar.

* Ergen karşı cinsin dikkatini çekmek için dış görünüşüne

dikkat eder.* En sevdiği arkadaşı başka

biriyle arkadaşlık ederse kırılır.


* Onura ve başarıya paradan çok değer verir.

* Bir an bile düşünmeden kendini ortaya atabilir.

* Bir lidere körü körüne bağlanabilir, bir yandan da bütün liderlere ve

yetişkinlere karşı çıkar.


* Düşüncelerinin ve değerlerinin önemsenmesini ister.

* “Kimse beni anlamıyor” düşüncesi yaygındır.

* Eli açık ve iyilik severdir, çabuk güvenir ve bağlanır.

DUYGUSAL-RUHSAL GELİŞİM


* Kızlar yaşça büyük erkeklere ilgi duyarlar.

Çünkü erken gelişmiş ve olgunlaşmışlardır.* Romantik aşkla

ilgilidirler.


* Konuşkandırlar fakat bu iletişim kurmaya yönelik değildir.

* Olur olmaz şeylere gülme eğilimindedirler.

* Ayna karşısında daha fazla zaman harcarlar.


* Karşıtlıkları ve dengesizlikleri olabilir.

* Kendini tanıma yolunda büyük bir çaba harcamak zorunda

kalır. “Bağımsız beni” ortaya koyma çabasındadır.


* Çok kısa aralıklarla aşırı hareketli ve aşırı durgun olabilir. * Arkadaşlar arasında adı geçen ya da benzemek istediği kişilerin

üzerinde görülen giysiler ve markalar öne çıkar.


* İlgi duyduğu konular ve nesnelere ilişkin aşırı dikkat ve

titizlik söz konusudur.* Kendine güven ve güvensizlik

çatışmaları yaşayabilir.


* Son derece hassas ve kırılgan olurlar.

* Saldırgan ve gürültücü olabilirler,* Çok değişkendirler,

istekleri gelip-geçicidir. * Son derece bencil ve fedakâr

olabilirler.

ERGENLİĞİN SONLANMASI

* Dengeliliğin artması,* Problemleri karşılama

yöntemleri, * Yetişkinlerin müdahalelerinde

azalma, * Duygusal sakinliğin artması,

* Gerçekçiliğin artması,

* Evlilik ve aile hayatına hazırlanması,

* Bilimsel bir dünyaya ayak uyduracak değerleri geliştirmesi,

* Kişinin kendi fizik yapısını, erkek ya da kadın cinsel rolünü kabul etmesi,

ve bu role uygun davranış geliştirmesi,


* Ana babasından ve diğer yetişkinlerden duygusal olarak

kopup bağımsızlığını kazanması,* Olgunluk sembollerine karşı

ilgi,topluma karşı sorumlu bir

davranış kazanmayı istemek ve buna ulaşmak,


* Bir meslek seçebilmesi,* Toplumsal yetişkin bir birey olabilmek için gerekli bilgi ve

yetenekleri kazanması,* Duygusal bağımsızlığı kazanma

ve kendisi ile ilgili önemli kararları kendi başına verebilmesi,


* Arkadaş ilişkilerinde kabul görmesi,

* Arkadaşlık becerileri, işbirliği, liderlik yeteneklerini

geliştirebilmesi,* Çatışan değerleri uzlaştırma ve

kendi yaşına özgü bir yaşam felsefesi geliştirebilmesi.


ERGENLİK DÖNEMİ

KAYGILARI

ERGENLİK DÖNEMİ KAYGILARI

* Yeterli uyuyamamak.* Gevşeyip rahatlayamamak.* Sakar ve beceriksiz olmak.

* Güzel ya da yakışıklı olmamak.* Sinirli ve gergin olmak.

* Çok uzun ya da çok kısa olmak.* Çok zayıf ya da çok şişman olmak.

KİŞİLİK İLE İLGİLİ KAYGILAR* Kendini aşağı görmek.

* Kendine güveni olmamak.* Sık sık öfkeye kapılmak.* Küçük şeylere üzülmek.

* Olayları çok ciddiye almak.* Çok hayal kurmak.


AİLE VE EV İLE İLGİLİ KAYGILAR* Kendisine ait bir odası

olmamak.* Özel konuları anne-baba ile

konuşamamak.* Çocuk yerine konmak.

* Anne-babaya karşılık vermek.


AİLE VE EV İLE İLGİLİ KAYGILAR* Özgürlüğünün çok az olması.

* Anne-babayı arkadaş gibi görmemek.

* Anne-babanın kendisinden çok şey beklemesi.

* Anne-babanın arkadaş seçimine karışması.


AİLE VE EV İLE İLGİLİ KAYGILAR

* Cinsel konuları ve sorunları anne-baba ile konuşamamak.* Eve belli saatlerde dönmek

zorunda olmak.* Yeterli harçlık alamamak


TOPLUM İÇİNDEKİ DURUMU İLE İLGİLİ KAYGILAR

* Topluluk içinde yanlış anlaşılmak.* Yeni insanlarla tanışma,

tanışılanlarla rahat konuşamamak.* Çok az arkadaşı olmak.

* Daha çok popüler olmayı istemek.* Yeni arkadaşlıklar kuramamak.


KIZ-ERKEK ARKADAŞLIĞI İLE İLGİLİ KAYGILAR

* Karşı cinsten bir arkadaşı olmamak.

* Çıkma olayında nasıl davranacağını bilememek.

* Çıkma teklifini nasıl geri çevireceğini bilmemek.


OKULLA İLGİLİ KAYGILAR

* Dikkatini toplayamamak.* Çalışma yöntemlerini

bilememek.* Zamanını iyi planlayamamak.

* Çok yavaş, çok ağır olmak.* Çalışırken hayal kurmak.


OKULLA İLGİLİ KAYGILAR* Zamanını boşa harcamak.

* Not tutmamak.* Söz veya yazı ile kendini iyi ifade

edememek.* Sınav ve zayıf not alma kaygısı.

* Sınıf ve topluluk önünde konuşma korkusu.


DİN VE AHLAK KONULARINDAKİ KAYGILAR

* Ölüm korkusu.* Dini konularda daha çok bilgi

istemek.* Neyin doğru, neyin yanlış olduğunu

bilmemek.


BEN ERGENİM

BEN ERGENİM

* Geliştirebileceğim yeteneklerim,

* Hatalarımı görebileceğim algılarım,

* Onları düzeltebileceğim aklım var.

* Enerji doluyum,* Kendimi en yalnız hissettiğimde

bile Yanımda ben varım.

Yalnızlıkla ilgili;Paylaşılmayan,

Ancak güzel tarafları olan Bir şey olduğunu düşünüyorum.

BEN ERGENİM

Şu an yaşadığım güçlükler ,kendimi ve

olanaklarımı geliştirme yolundaki

İnancım bana hep destek.

BEN ERGENİM

Evet bunlarla beraber ;* Yüzümde sivilcelerim olabilir,* Kararsızlık yaşadığım anlar

olabiliyor,* Ani tepkiler veriyorum,

* Eleştiriden pek hoşlanmadığım da oluyor,

BEN ERGENİM

* Elimin kolumun sürekli büyümesine alışamadım,

* Ama gelişiyorum,* Kendi kendime konuşurum,

* İyi bir şeyler olduğunda kendimi ödüllendiririm,

* Hata pek yapmam ama yapınca da uzun uzun düşünmem.

* Kendime yardım etmeliyim.

BEN ERGENİM

* Bazen kendime mükemmel biri gibi gelirim;

* Bazen de çok berbat göründüğümü düşünürüm.

* Başkalarına hoş görünmek,benim için önemlidir.* Kendime güvenirim,

BEN ERGENİM

İSTERSEM AŞAMAYACAĞIM

GÜÇLÜK YOKTUR.

ARTIK ÇOCUK DEĞİLİM, GENCİM.!

Gencin, bu dönemdeki sert tepkileri ve eleştirileri asla büyüklerine karşı yapılmış

değildir. Bu tepkileri vermesi kendi kişiliğini, kimliğini kurabilmesi için gereklidir. Bu

olumsuz tepkiler geçicidir. Kişilik oluştukça tamamen ortadan kalkacaktır.

Genç ve anne-babası için zor olan bu dönemin daha kolay geçirilebilmesi için ailenin sevgi,

hoşgörü ve esneklik göstermesi, gençlerin de bu süreçte ailesine bağımlı değil ama bağlı ve

saygılı davranması, daha uygun olacaktır.

ZAMANAYIRDIĞINIZ

İÇİN TEŞEKKÜRLER

Nurcan AKÇAKAL PSİKOLOJİK DANIŞMAN

ergenlİk dÖnemİ ve gelİŞİm Özellİklerİ

Documents