Epidemiologia chorób nerek

Oktawia Mazanowska

Katedra i Klinika Nefrologii i Medycyny

Transplantacyjnej

Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu

1. Choroby nerek jako problem społeczny

2. Przyczyny wzrostu zachorowań na choroby

nerek

3. Definicja przewlekłej choroby nerek i jej

stadia

4. Przydatność oznaczania i wyliczania filtracji

kłębuszkowej GFR

5. Objawy chorób nerek

Choroby nerek jako problem społeczny

– występowanie PChN

• PChN dotyczy 6-15% populacji; ok. 600 mln osób

• Anglia - 5-10% dorosłych umiarkowaną do ciężkiej

PChN (stadia 3-5) [NEOERICA -wczesne lata 2000, publik.

2007) - 10.6% K, 5.8% M, śr 8.5%; Health Survey for

England (2009) - 7% K, 5% M, śr 6%]

• Częstość występowania PChN jest podobna w

krajach z przewagą rasy kaukaskiej

• Wg danych z USA częstość występowania PChN

jest rosnąca.

Choroby nerek jako problem społeczny

Przewlekła choroba nerek (PChN) ma charakter „epidemii” ogólnoświatowej – co roku o 6-8% wzrasta liczba chorych leczonych nerkozastępczo dializami.

• W ciągu ostatnich 20 lat ponad 5-krotnie wzrosła liczba osób dializowanych na świecie (ok.1,5 mln/świat, ok. 14 tys./Polska)

• Ponad 5-krotnie wzrosły także nakłady pieniężne na dializoterapię i KTx (USA 32 mld $/w 2004 r).

• Koszty RRT w Polsce – ok. 1,5 mld PLN/rok

• Trend wzrostowy liczby osób dializowanych jak i nakładów na dializoterapię nadal się utrzymuje.

Health Survey for England 2009, CKD

prevalence by age group and gender

1% 2%

12%

31%

2%

6%

13%

36%

0

5

10

15

20

25

30

35

40

16-54 55-64 65-74 75+

Men

Women

Source: Health Survey for England 2009

Choroby nerek jako problem społeczny

Stan socjo-ekonomiczny

• Ludzie ubodzy częściej zapadają na PChN, a przebieg PChN w tej grupie jest szybszy.

Rasa

• Azjaci i A-A mają podobną częstość PChN jak inne grupy etniczne, ale progresja PChN jest szybsza i częściej wymagają leczenia nerkozastepczego (A-A 3,5x większe ryzyko SNN)

• FSGS, nefropatia cukrzycowa i nadciśnieniowa – częściej u A-A, IgAN częstsza u Azjatów

Prognozowany wzrost liczby ludzi z PChN -UK

164 650

245 491 265 867

403 449

80 112

131 709

-

50 000

100 000

150 000

200 000

250 000

300 000

350 000

400 000

450 000

2010 2015 2020 2025 2030 2035

Esti

mat

ed n

um

be

r o

f p

eo

ple

wit

h C

KD

Wales

Scotland

N Ireland

Source: modelled estimates HSE 2009, Pop projections ONS

Co jest ważne ? • PChN jest częstym powodem chorobowości i

śmiertelności

• Przebieg często jest bezobjawowy i może

współistnieć z innymi przyczynami

• PChN ma charakter postępujący do SNN

• Ważne jest wczesne rozpoznanie i wdrożenie

leczenia

• Wiek, płeć, rasa, warunki socjalne mają wpływ

na występowanie PChN.

Choroby nerek jako problem społeczny

Istnieje możliwość spowolnienia progresji PChN poprzez leczenie nefroprotekcyjne i zmianę stylu życia.

Niedorozpoznanie wczesnych stadiów PChN z powodu:

– Późnego zgłaszania się do nefrologa

– Stratę możliwości poprawy losu pacjentów

•

Przyczyny wzrostu zachorowalności

na choroby nerek • Epidemia chorób o znaczeniu społecznym: cukrzyca

i nadciśnienie tętnicze

• Nadwaga i otyłość z powikłaniami narządowymi (choroby sercowo-naczyniowe, zespoły metaboliczne, miażdżyca, a nawet FSGS

• Starzenie się społeczeństwa (ubytek nefronów)

• Rozwój chirurgii i kardiochirurgii - w tym dużych zabiegów u chorych wysokiego ryzyka i starszych

• Stosowanie środków kontrastowych w diagnostyce i kardiologii interwencyjnej (PTCA)

• Leki (NLPZ + inhibitory ACE )

• Pozorny wzrost wykrywalności PChN ? (eGFR?)

PChN (ang. chronic kidney disease - CKD) to stan, w którym spełnione jest

> 1 z poniższych kryteriów:

• Uszkodzenie nerek utrzymujące się > 3 mies., definiowane jako obecność strukturalnych lub czynnościowych nieprawidłowości nerek, z prawidłowym lub zmniejszonym GFR, co objawia się nieprawidłowościami morfologicznymi lub markerami uszkodzenia nerek, w tym nieprawidłowościami w składzie krwi lub moczu, lub nieprawidłowymi wynikami badań obrazowych

• Przy GFR<60 ml/min/1,73 m2 przez >3 miesiące, z uszkodzeniem nerek albo bez uszkodzenia nerek

Siećwspółpracy

6

StadiaPChNw oparciu o eGFR

WgNKF K/DOQI Clinical Practice Guidelines 2002: Am J Kidney Dis2002; 39 (2, Suppl1): S17-S31

<15 lub dializa•Niewydolność nerek5

15-29•Bardzo duże eGFR4

30-59•Umiarkowane eGFR3

60-89•Łagodne eGFR2

>90•Uszkodzenie nerek*•prawidłowe lubeGFR1

eGFR(mL/min/1.73m2)

OpisStadium

* Uszkodzenie nerek definiowane jest przezNKF jako

“patologiczneodchylenia lub markeryuszkodzenia, włączając nieprawidłowe

wyniki badań krwi i moczu lub badań obrazowych”

Stadium 1 i 2 wymagają obecności białkomoczu, albuminurii lub

erytrocyturii lub zmian strukturalnych nerek

Stadium 3A: eGFR 45-59 i stadium 3B: 30-44 ml/min/1,73m2 (NICE)

Epidemiologia chorób nerek w Polsce

• ok. 4,2 mln ma PChN =10-13% (ekstrapolowanie na

Polskę wyniki badania NHANES III/USA)

• Badanie PolNef 2002: 18,4% badanych

(albuminuria/eGFR)

• ilość chorych i nakłady stale

rosną (5x w ciągu 20 lat)

• dializowani: 16,5 tys.

(343 osoby/1 mln)

• ponad 7 tys. osób żyje

z przeszczepioną nerką;

• ponad 1 tys. przeszczepów rocznie (1113/2013 r. ;

23,6 KTx na 1 mln/rok)

WARSZAWA (465 osób) KRAKÓW (712 osób)

Kobiety Mężczyźni wiek Kobiety Mężczyźni wiek

St. I 33 (11%) 23 (15%) 33 ± 15 35 (7%) 23 (10%) 33 ± 13

St. II 215 (70%) 115 (73%) 52 ± 15 338 (69%) 159 (71%) 53 ± 15

St. III 57 (18%) 18 (11%) 66± 14 114 (23%) 42 (19%) 67± 12

St. IV 3 (1%) 1 (0,6%) 84± 4 1 (0,4%) 81

St. V - -

Razem 208 157 52 ± 18 54,5 ± 17

Dane zaokraglone do pełnych liczb

Król E., Rutkowski B., Nephrol Dial Pol 2009; 13: 198

Częstość PChN - badanie „Uwaga nerki”

Wskaźniki czynności nerek • Stężenie kreatyniny w surowicy (sCr) jest łatwe

do zmierzenia, jednak nie informuje o faktycznym stanie czynności nerek, bo na wynik wpływ mają także wiek, płeć, rasa, czy masa ciała

• W praktyce oznacza się klirens kreatyniny (ClCr) -wyrażona w ml objętość osocza zawierająca kreatyninę w ilości wydalonej z moczem w ciągu minuty (ml/min)

• Prostą i wygodną metodą oceny wydolności nerek jest obliczenie stopnia filtracji kłębuszkowej eGFR (estimated Glomerular Filtration Rate) (w ml/min/1,73m2)

Stężenie kreatyniny w surowicy nie jest

idealnym markerem funkcji nerek

Czynniki wpływające

na jej przydatność:

Wiek

Płeć

Masa ciała

Rasa

• ClCr -wyrażona w ml objętość osocza zawierająca

kreatyninę w ilości wydalonej z moczem w ciągu

minuty

Przydatność oznaczania i

wyliczania filtracji kłębuszkowej

GFR • Ocena funkcji kłębuszków nerkowych

• Ocena stopnia zaawansowania przewlekłej choroby nerek

• Ocena konieczności przygotowania do leczenia nerkozastępczego lub też wdrożenia RRT

• Ocena konieczności modyfikacji dawek leków oraz istnienia (bądź ich brak) przeciwskazań do zastosowania danej substancji leczniczej

• Ocena ryzyka związanego z przeprowadzaniem obrazowych procedur diagnostycznych

sCr 1,5 mg/dl:

• 45 kg

• 130 kg

eGFR 39 ml/min eGFR 130 ml/min ≠

Przydatność szacowania filtracji

kłębuszkowej wg C-G • Przy wzroście sCr klirens kreatyniny wg wzoru C-G

jest zawyżony o około 10% ze względu na wydzielanie cewkowe kreatyniny

• jest również zawyżony

u osób umięśnionych

sCr 1,5 mg

Masa ciała 130 kg

Klirens kreatyniny:130 ml/min

Inne sposoby oznaczania i/lub

wyliczania filtracji kłębuszkowej • Klirens kreatyniny(%) =100/sCr(mg/dl)

jest to procent wartości prawidłowej

• Klirens kreatyniny = uCr w moczu (mg/dl – na podstawie dobowej zbiórki moczu) x diureza minutowa (ml/min) : sCr w surowicy

Wynik dokładniejszy u wegeterian,

osób ze zmniejszoną masą

mięśniową

Klirens kreatyniny

CCr = UCr x V (ml/min) / PCr

stężenia w (mg/dL)

Filtracja kłębuszkowa Wzór Cockrofta-Gaulta (C-G) uwzględnia sCr,

wiek, masę ciała i płeć (ml/min)

• Wzór MDRD (Modification of Diet in Renal Disease) w uproszczonej formie (aMDRD) wykorzystuje

sCr, wiek, płeć i rasę

(140 – wiek [lata] ) x masa ciała [kg]

GFR = --------------------------------------------------------------- x 0,85 [dla kobiet]

72 x st. kreatyniny w surowicy krwi [mg/dl ]

sCr -1.154 x wiek-0.203 x [1.21 jeśli rasa czarna] lub x [0.742 jeśli K]

Wzór Schwartz’a lub C-G– dla dzieci

Filtracja kłębuszkowa

Wzór CKD-EPI (CKD Collaboration) equation rekomendowany przez National Kidney Foundation (NKF) – badanie KEEP (Kidney Early Evaluation Program) uwzględnia sCr, wiek, płeć, rasę

141 x min (sCr/ĸ, 1)α x max (sCr/ĸ, 1)-1.209 x 0.993wiek x [1.018 jeśli K] lub x [1.159 jeśli A-A] sCr – stężenie kreatyniny w surowicy

ĸ – 0,7 dla kobiet, 0,9 dla mężczyzn

α - -0,329 dla kobiet, -0,411 dla mężczyzn

Stadia: > 120, 90-119, 60-89, 45-59, 30-44 i < 30 ml/min/1,73 m2

Wyniki re-klasyfikują osoby o niskim ryzyku PChN i zgonu do wyższej

kategorii eGFR, dając bardziej adekwatną ocenę

Inne metody oceny funkcji filtracyjnej

• Metoda radioizotopowa - johexol (koszt,

uciążliwość)

• Oznaczanie cystatyny C we krwi (norma 0,5 – 0,96

mg/l) produkowana jest przez komórki

jądrzaste, nie wiąże się z białkami, ulega filtracji i

następnie całkowitej resorpcji cewkowej z szybką

biodegradacją (nie dostaje się ponownie do

krążenia); ale zależy od wieku, płci, wzrostu.

• Klirens inuliny, PAH w badaniach naukowych

(drogie)

Inne badania przesiewowe (POZ)

• Badanie ogólne moczu

• Albuminuria (najwcześniejszy wskaźnik

uszkodzenia nerek):

• A) test paskowy (np. Micral II Dipstic Test,

Roche; zmiana barwy przy przekroczeniu 20

mg/dl),

• B) metoda turbidymetryczna

• Morfologia krwi, lipidogram, stęż. albuminy

• USG – ocena wielkości, struktury, patologii

Badania – Poradnia nefrologiczna • Fosforany, wapń, iPTH, Fosfataza alkaliczna

• Wit D (25-hydroxy Vit.D)

• Elektroforeza białek surowicy i moczu (białko

monoklonalne – szpiczak)

• ANA, p/ciała anty-dsDNA, dopełniacz, c/pANCA,

anty-GBM, WZW t.B, t.C, HIV, VDRL,

• TK – ocena nieprawidlowych struktur (np. npl,

torbiele); MRI (dgn zakrzepicy żył nerkowych, u

osób z p/wsk do kontrastu)

• Pyelografia wstepująca (obturacja dróg mocz.)

Przyczyny PChN

• Większość przewlekłych nefropatii pierwotnych

(KZN) i wtórnych (cukrzycowa, toczniowa, RZS, IZW,

krioglobulinemia,WZW, HIV, narkotyki)

• Tubulopatie (niektóre), nefropatie śródmiążowo-

cewkowe (leki, zakażenia, hiperkalcemia, metale)

• Nefropatia nadciśnieniowa, waskulopatie (zwężenie t.

nerkowej, układowe zapalenia naczyń, zatorowość,

zakrzepica żylna)

• ADPKD, refluks, obturacja dróg moczowych

(prostata), kamica, npl, szpiczak, amyloidoza, leki

• AKI, mikroangiopatia zakrzepowa - HUS

Przyczyny PChN (Polska) – st.V - 2005 r

• Cukrzycowa choroba nerek – 27,2%

• KZN – 18,6%

• Nefropatia nadciśnieniowa – 14,4%

• Przyczyny nieznane/nieokreślone – 9,6%

• ADPKD – 5,1%

• Śródmiąższowe bakteryjne/kamica – 4,9 + 3,4%

• Śródmiąższowe niebakteryjne – 3,6%

• Npl, szpiczak – 5%

• Skrobiawica / inne – 1,6 + 1% [Król E., Rutkowski B. Forum Nefrolog 2008; 1, 1: 1-6]

Incident Rates by Primary Diagnosis

(per million population, unadjusted)

USRDS, 2000

Czynniki ryzyka rozwoju PChN • Podeszły wiek

• Cukrzyca (1/3 chorych ma PChN),

PL 7% M i 6% K (ok.2,5 mln), > 65 rż – 16% M i 20% K, w

tym 0,75 mln nie wie o chorobie, zachorowalność

18/100.000, zgony 29 tys/rok

Europa 8,5% (55 mln), wydatki ok. 105 mld USD

Świat 285 mln osób/ wydatki ok. 376 mld USD

• Nadciśnienie tętnicze – 14,4% (1/5 ma PChN)

• Choroby nerek lub sercowo-naczyniowe w

najbliższej rodzinie/w wywiadzie [Król E., Rutkowski B. Forum Nefrolog 2008; 1, 1: 1-6]

Czynniki ryzyka rozwoju PChN • Otyłość

• Płeć męska (50% większe ryzyko PChN)

• Palenie papierosów zwiększa ryzyko PChN 1,3-

1,4K i 1,2-1,3 M [Król E., Rutkowski B. Forum Nefrolog 2008; 1, 1: 1-6]

Ryzyko zgonu w PChN

• Ryzyko progresji do st. 5 - ESRD - 4%/5,5 roku (ale

69% z chorych umiera w trakcie obserwacji, z czego

choroby sercowo-naczyniowe (CVD) „zabijają”

46%); ryzyko zgonu jest 16-40x wyższe niż

osiągnięcie SNN

• Czynnikiem ryzyka zgonu, przy eGFR <

60ml/min/1,73m2, jest index albumina:kreatynina >

10 mg/g)

• Ryzyko zgonu na RRT: wzrost 28,6x dla wieku 30-

34 lat i 2,7x dla wieku 85+, standaryzowane ryzyko

zgonu 6,9X większe niż w populacji [NHS 2010]

Otyłość – wiek > 16 lat (1993-2009)

14.9%

23.0%

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

Pro

po

rtio

n c

lass

ifie

d a

s o

be

se %

Source: NHS Information Centre, Health Survey for England

Obesity Trends: UK

Palenie papierosów – dorośli (%)

1993-2009 (HSE) 27%

22%

0

5

10

15

20

25

30

1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

Pro

po

rtio

n w

ho

are

cu

rre

nt

smo

kers

%

Source: NHS Information Centre, Health Survey for England

Cukrzyca (typ I i II), Anglia –

prognoza 2010-2030 7.5% 8.0% 8.5% 9.0% 9.5%

0

2

4

6

8

10

12

14

2010 2015 2020 2025 2030

Pro

ject

ed

dia

bet

es

pre

vale

nce

%

Source: Diabetes prevalence model YHPHO

1

Polska/rok liczba liczba

1989 22 2003 102

1991 27 2005 120

1993 33 2007 127

1995 38

1997 48

1999 55

2001 84

Liczba pacjentów/1 mln populacji rozpoczynających

RRT (HD i DO) w Polsce w kolejnych latach

B. Rutkowskia, Przewodnik Lekarza, 2010; 2: 64

Polska/rok Liczba

(dializa/Tx)

Polska/rok Liczba

(dializa/Tx)

1989 54/30 2003 296/135

1991 70/50 2005 343/193

1993 96/48 2007 384/233

1995 125/54 Wiek > 65 rż 48%

1997 158/65 KZN 17,5%

1999 199/77 DM 22,1%

2001 242/112 NT 12,4%

Liczba pacjentów leczonych RRT (Dializa/TX) w

Polsce pod koniec danego roku (pmp)

B. Rutkowskia, Przewodnik Lekarza, 2010; 2: 64

Łącznie 4650

DM 1376 29,6%

KZN 795 17,1%

PL - Liczba pacjentów rozpoczynających RRT/2006

W 2003 r:

44% chorych rozpoczynających HD miało > 65 lat

40% chorych rozpoczynających DO maiło > 60 lat

16,5% chorych KTx > 55% lat

Kraj Kraj

Tajwan 415 Francja 138

Japonia 285 Szwecja 129

Szanghaj 282 Polska 127

Niemcy 213 Holandia 118

Czechy 185 Australia/Nowa

Zelandia

110

Korea Pd 184 Wielka Brytania 106

Hongkong 147 Rosja 90

Liczba pacjentów/1 mln rozpoczynających RRT

(HD i DO) 2007 r

B. Rutkowskia, Przewodnik Lekarza, 2010; 2: 64

Patients Accepted in the UK for Renal

Replacement Therapy

0

50

100

150

200

250

300

80

81

82

83

84

85

86

87

88

90

91

92

93

94

95

96

97

98

99

2000

2001

Year

Ag

e S

pec

ific

Rat

e per

Mil

lion

0 - 44

45 - 64

65+

Diabetics

Total

RRT Modalities

0

5000

10000

15000

20000

25000

30000

35000

40000

1982

1984

1986

1988

1990

1992

1994

1996

1998

2000

2002

transplant Haemodialysis Home haemodialysis Peritoneal dialysis

36,542

DOD/0503-04

Impact on health services

Taken from: D O’Donoghue CLAHRC for Greater Manchester slides

http://clahrc-gm.nihr.ac.uk/cms/wp-content/uploads/CLAHRC-Phase-2-Learning-Session-2-Presentation-7-Sept-2011.pdf

6

AKI – ostre uszkodzenie nerek (acute

kidney injury) – dawniej ONN

• Zespół kliniczny charakteryzujący się nagłym (w

ciągu 48 godzin) upośledzeniem funkcji nerek,

spowodowany różnymi przyczynami (spadek

objętości krwi, uszkodzenie nerek na tle RPGN).

• Cechy diagnostyczne:

• Wzrost (netto) sCr > 0,3 mg/dl lub wzrost o > 50%)

(1,5x od sCr baseline) lub spadek diurezy (oliguria)

< 0,5 ml/kg/godz przez ponad 6 godzin

AKI – częstość, przebieg

• Anglia: obecnie 486-630 przypadków/ 1 mln (pmp)

• Występuje u 5-20% chorych na ICU

• 4-9% wszystkich przyjęć do ICU wymaga RRT

• Powrót do zdrowia (65% chorych, którzy przeżyli)

• Progresja do PChN

• Zgon – AKI tylko z ONN - 10%, z powikłaniami

(sepsa, niewydolność wielonarządowa) – 50%, jeżeli

konieczność RRT – 80%

• [NHS 2010]

IgAN 16%

FSGS 13%

Nefropatia

błoniasta

9%

Kłębuszkowe zapalenia nerek – Rejestr nefropatii

Układowe zapalenia naczyń z

zajęciem nerek (ANCA associated)

• Ziarniniakowatość z zapaleniem naczyń

(ziarniniakowatość Wegenera) – zapadalność 5-10

przyp/mln/rok, mężczyźni > kobiety, ok. 40 rż

• Mikroskopowe zapalenie naczyń (MPA) –

zapadalność 3-11 (6-8) przyp./1 mln/rok, > 40 rż

• Zespół Churga-Straussa (alergiczne ziarniniakowate

zapalenie naczyń (z astmą), zapadalność 1-3

przyp./mln/rok, mężczyźni > kobiety, 15-70 rż • [Ryba M: UZN…, Przegl. Lek 2013; 70]

Zwyrodnienie wielotorbielowate nerek

• ADPKD – postać dziedzicząca się autosomalnie

dominująco

• 1:500 – 1:1000 urodzeń, gen PKD1 na chromosomie

16 (80-90%) i gen PKD2 na chromosomie 4

• 8-15% wśród leczonych nerkozastępczo

• Postać dziedziczona autosomalnie recesywnie,

wykrywana u dzieci, 1:10.000 – 1: 40.000 żywych

urodzeń

Zakażenia układu moczowego - ZUM

• Incidence – nowe zachorowania:

• kobiety 1200 przypadków/100.000 osób/rok;

mężczyźni 30 przyp./100.000 osób/rok

• Prevalence – ilość przypadków :

• Kobiety 1.000 – 4.000/100.000 osób

• Mężczyźni < 100/100.000 osób

Cewkowo-śródmiąższowe zapalenie

nerek

• Ostre cewkowo-śródmiąższowe zapalenie nerek -

ok. 15% przypadków ostrej niewydolności nerek

(ostrego uszkodzenia nerek – AKI)

• Przewlekłe śródmiąższowe zapalenie nerek – 5 –

10% przyczyn PChN st. V

Zakażenia układu moczowego - ZUM

• Bakteriuria znamienna > 105 CFU/ml, jeżeli są

objawy to nawet > 103 CFU/ml

• Stanowią 10-20% (25%) wszystkich zakażeń

pozaszpitalnych i ok. 40-50% zakażeń szpitalnych

• Kobiety chorują 10x częściej niż mężczyźni

• 20-40% kobiet ciężarnych ma min. 1 epizod ZUM

• Bakteriomocz występuje przynajmniej 1 x w życiu u

10% (30-50%) kobiet i 1-2% mężczyzn

• U noworodków i niemowląt bardzo częsta

przyczyna gorączki – wady układu moczowego

Zakażenia układu moczowego - ZUM

• Ropień okołonerkowy lub nerkowy

• Martwica brodawek nerkowych

• Obturacja dróg moczowych

• Wstrząs septyczny

• Niewydolność nerek

• U ciężarnych ryzyko przedwczesnego porodu i

zgonu dziecka

Zakażenia układu moczowego - ZUM

• USA-2003 r – 7 mln wizyt POZ, 1 mln SOR, 100

tys hospitalizacji

• Koszty leczenia 1,5 mld $ USA [Foxman, Dis Mon 2003]

• Czynniki ryzyka:

• Starszy wiek – bezobjawowa bakteriuria u 40%,

DM, ciąża, aktywność seksualna, sclerosis

multiplex, HIV, osoby z uszkodzeniem rdzenia

kręgowego, nieprawidłowa budowa dróg

moczowych, zaleganie moczu w pecherzu, osoby

zacewnikowane przewlekle (> 1 mln przyp/USA)

Kamica układu moczowego

• Częstość występowania kamicy dróg moczowych:

• Mężczyźni 5-12%

• Kobiety 6% [Przegląd urologiczny 2012;6]

• Napad kolki nerkowej przynajmniej 1 x w życiu:

• Mężczyźni - 10%, kobiety - 5%

• Zauważalny jest znaczny wzrost (o około 60-70

proc.) zachorowań na kamicę nerkową w ciągu

ostatnich 35 lat, szczególnie w krajach wysoko

rozwiniętych.

Nowotwory układu moczowego

• Mężczyźni 11%; Kobiety 5%;

• 90% zachorowań po 50 rż, najczęściej 7-8 dekada

życia

• 2010 r – zachorowało 11 tys.: 8 tys. mężczyzn, 3.4

tys. kobiet

• Powodują 8% zgonów mężczyzn i 4% kobiet

• Przeżycie roczne 2003-2005: mężczyźni 76,2%,

kobiety 77%

• Przeżycie 5-letnie: mężczyźni 58,8%, kobiety 63,3%

Nowotwory układu moczowego • Rak nerki – 2% wszystkich npl, najczęściej > 60 rż

W 2005 r. zachorowało 2,2 tys mężczyzn i 1,5 tys

kobiet, zmarło 1,5 tys mężczyzn i 0,9 tys kobiet

• Rak pęcherza moczowego – 4-ty pod względem

częstości npl u mężczyzn i 8 u kobiet (2,3%);

częściej u palaczy

W 2000 r zachorowało 4,5 tys osób, 80% mężczyźni,

zmarło 2,5 tys chorych (2 tys mężczyzn)

• Rak prostaty (3-cia przyczyna zgonu na npl), guz o

obj. 1 ml powstaje przez ok. 10 lat, komórki można

znaleźć u 30% 50-latków i 80% 80-latków.

Choroby współistniejące z PChN

• Sercowo-naczyniowe (CVD), niewydolność serca

diuretyki, UF

• Mineralno-kostne (Ca/P), ryzyko złamań związki

wiążące P w p.pok.; suplementacja Ca/wit.D

(calcitriol)

• Niedokrwistość EPO

• Niedożywienie

• Depresja, niepokój, pogorszenie samopoczucia

• Zwiększone ryzyko innych chorób – zakażeń i npl

• Kwasica leki alkalizujące