envanter- bİlanÇo dersİnİn kapsami

ENVANTER- BİLANÇO DERSİNİN KAPSAMIGENEL OLARAK ENVANTER HAKKINDA BİLGİLER

ENVANTER KAVRAMI (ENVANTER ÇIKARMAK). ENVANTER GÜNÜ,ENVANTER

KAYITLARI, DEĞERLEME ÖLÇÜLERİ, ENVANTER TÜRLERİ, ENVANTER İŞLEMLERİ

ÖZELLİKLİ ENVANTER İŞLEMLERİ

STOK DEĞERLEMESİ, AMORTİSMAN AYRILMASI, KARŞILIK AYRILMASI, REESKONT

HESAPLANMASI

TEKDÜZEN HESAP PLANINDA DÖNEM SONU İŞLEMLERİ

BİLANÇO HESAPLARINDA ENVANTER İŞLEMLERİ VE UYGULAMALARI

AKTİF HESAPLARDA

PASİF HESAPLARDA

NAZIM HESAPLARDA

MUHASEBE SÜRECİ

ENVANTER DEFTERİAÇILIŞ ENVANTERİ- AÇILIŞ BİLANÇOSU

TİCARİ İŞLEMLER-BELGELER-

YEVMİYE DEFTERİ

-MADDELER-

BÜYÜK DEFTER-HESAPLAR-

AYLIK MİZANLAR

GENEL GEÇİCİ MİZAN

DÖNEMSONUMUHASEBE İŞLEMLERİENVANTER İŞLEMLERİ

HESAPLARIN KAPATILMASI

GENEL KESİN MİZAN

GELİR TABLOSU

DÖNEMSONUBİLANÇOSU

T.T.K.’ da “envanter çıkarmak; saymak, tartmak ve

değerlendirmek suretiyle bilanço günündeki mevcutları, alacakları ve

borçları kat’i bir şekilde ve müfredatlı olarak tespit etmektir” (T.T.K.

Md. 73) biçiminde açıklanmaktadır.

V.U.K.’ da ise “envanter çıkarmak; bilanço günündeki

mevcutları, alacakları ve borçları saymak, ölçmek, tartmak ve

değerlemek suretiyle kesin bir şekilde ve müfredatlı olarak tespit

etmektir” (V.U.K. Md. 186) biçiminde tanımlanmaktadır.

Ancak aynı madde de gerekli olan bir açıklamaya da yer verilmiştir.

Bu da ticari geleneklere göre tartılması, sayılması ve ölçülmesi

mutat ( alışıla gelmiş) olmayan malların değerleri tahminen tespit

olunur.

ENVENTER ÇIKARMAK

Geniş anlamda envanter çıkarmak tanımı

yapılacak olursa; işletmenin belirli bir tarihteki

varlık ve finansal yapısının yanı sıra, faaliyet

sonucunu da belirlemek amacıyla varlıklarını ve

kaynaklarını oluşturan değerlerini ayrıntılı olarak

saymak, tartmak ve değerlemek suretiyle

bulunan gerçek değerlerinin, muhasebe

değerleriyle uyumlaştırılması faaliyetleridir

ENVENTER ÇIKARMAK

Hesap dönemi normal olarak takvim yılıdır (V.U.K. Md. 174). Normal hesap döneminde takvim yılı 01 Ocak 31 Aralık

tarihleri arasındaki zaman dilimidir. Aynı kanun maddesinde “defterler hesap dönemi itibariyle tutulur. Kayıtlar her hesap dönemi sonunda kapatılır ve ertesi dönem başında yeniden açılır” açıklaması ile takvim yılı kazancının hesap dönemi

sonunda tespit edileceği belirtilmektedir.

Bunun anlamı işletmede hesap döneminin; işletmenin ard arda iki envanter günü arasında geçen süre olduğu; bu

sürenin son günü itibariyle iş yılı kazancının hesaplanacağı takvim yılının son gününün “envanter günü“ yani “bilanço

günü” olduğudur.

ENVANTER GÜNÜ- BİLANÇO GÜNÜ

Ancak, takvim yılı dönemine faaliyetlerinin ve işlemlerinin niteliği uygun bulunmayan mükellefler için, bunların

müracaatı üzerine Maliye Bakanlığı tarafından 12’ şer aylık hesap dönemleri belli edilebilmektedir (V.U.K. Md. 174). Özel

hesap dönemi belirlenenlerin kazançları, hesap dönemlerinin kapandığı takvim yılının son günüdür. Özel

hesap dönemi uygulayan işletmelerde “envanter günü“ veya “bilanço günü“, özel hesap döneminin son günüdür.

Yeni işe başlayanlar, yeniden işe başlayanlar veya işi bırakma durumunda olanlar için hesap dönemi olarak, bir yılı henüz

tamamlamadan biten faaliyet süresi (özel hesap dönemi uygulayan işletmeler de dahil) sayılmaktadır (V.U.K. Md. 174).

Bu durumda olan işletmeler için; “envanter günü “ veya “bilanço günü“ faaliyet süresinin son günüdür.

ENVANTER GÜNÜ- BİLANÇO GÜNÜ

ENVANTER KAYITLARIİşletmeler tarafından çıkarılan envantere ait kayıtlar bilanço

esasına göre defter tutan işletmelerde tutulması zorunlu olan defterlerden birisi de “Envanter Defteri ( Mevcudat ve Muvazene

Defteri)” dir (V.U.K. Md. 182). İşletme hesabı esasına göre defter tutan işletmeler ise envanterle ilgili bilgileri, isterlerse “İşletme Defteri” ne ya da ayrı bir “Envanter defteri” ne kayıt edebilirler (V.U.K. Md. 195).

Envanter defteri; İşletmeler işe başlama tarihinde ve izleyen her hesap döneminin sonunda çıkarılan envanterler ve bilançoların kayıt edildiği (V.U.K. Md. 185) tutulması zorunlu yasal defterdir.

Envanter esas itibariyle defter üzerine çıkarılır. Ancak, işlerinde geniş ölçüde ve çeşitte mal kullanan büyük işletmeler, envanterlerini listeler halinde tanzim edilebilir.

Listeler, kayıt edildiği sayfalar üzerinde numaralanarak sıralanmalı, Listeler envanterin tanzim tarihine göre tarihlenmeli, Envanter çıkaran memur ile teşebbüs sahibi veya vekili tarafından imzalanmalı, Aynen envanter defteri gibi saklanmalıdır

ENVANTER KAYITLARI

Düzenlenen envanter listelerinin, envanter defterine kapsamları özetlenerek kayıt edilmeleri gerekir (V.U.K. Md. 188). Bu hüküm T.T.K.’ da “envanter çizelgelerinin envanter defterine geçirilmesi ve işletmenin

sahip, ortak ya da yetkili yöneticilerince imzalanması gerektiği” biçiminde yer almaktadır (T.T.K. Md. 72).

Envanter kayıtlarının yer aldığı defterler ile envanter listelerinin V.U.K.’ na göre ilgili bulundukları yılı izleyen takvim yılından başlayarak beş yıl

süre ile saklanmaları zorunludur (V.U.K. Md. 253).

Bu süre T.T.K. ‘ nda farklılık göstermektedir. Envanter çizelgelerinin ve defterlerinin ilgili bulundukları yılı izleyen takvim yılından başlamak

üzere on yıl süre ile saklanmaları zorunludur (T.T.K. Md. 68).

KURULUŞ ENVANTERİ VE BİLANÇOSU

Bir işletmenin yeni veya yeniden kuruluşu durumunda yapmış olduğu envanter işlemleri ve bu işlemlerin

sonucunda düzenlediği bilançodur. Kuruluş bilançosu, işletmenin kuruluş tarihinde var olan mevcutlarını,

alacaklarını, borçlarını ve öz kaynaklarını tespit edebilmek amacıyla düzenlenmesi gerekir. Envanter çıkarma günü;

işletmenin Ticaret Sicil Memurluğu’ na tescil edildiği tarihtir. Bu tarih işletmenin kuruluş tarihini belirtir.

ENVANTER TÜRLERİ

DÖNEM SONU ENVANTERİ VE BİLANÇOSU Bir işletmenin hesap dönemine ait kazancını tespit edebilmek amacıyla yapmış olduğu envanter işlemleri ve bu işlemlerin sonucunda düzenlediği bilançodur. Dönem sonu bilançosu da işletmenin hesap dönemi sonundaki mevcutlarını, alacaklarını, borçları ile öz kaynaklarını tespit edebilmek için düzenlenmesi gerekir. Envanter çıkarma günü; işletmenin hesap döneminin son günüdür. Bu tarih normal hesap dönemi uygulayan işletmelerde 31 Aralık tarihi, özel hesap dönemi uygulayan işletmelerde özel hesap döneminin son günüdür.

ENVANTER TÜRLERİ

KURULUŞ ENVANTERİ VE BİLANÇOSU

DÖNEM SONU ENVANTERİ VE BİLANÇOSU

TASFİYE ENVANTERİ VE BİLANÇOSU

DEVİR ENVANTERİ VE BİLANÇOSU

TASFİYE ENVANTERİ VE BİLANÇOSU

Bir işletmenin faaliyetlerine son vermesi, işi bırakması, kuruluş

amaçlarına ulaşamaması, şirketin süresinin dolması, iflas etmesi, fesih

edilmesi gibi nedenlerle yapmış olduğu envanter işlemleri ve bu işlemlerin

sonucunda düzenlenen bilançodur.

İşletmenin tasfiye öncesi mevcutlarını, alacaklarını, borçları ile öz

kaynaklarını tespit edebilmek için düzenlenmesi gerekir. Tasfiye işlemleri

tamamlandıktan sonra tasfiye sonucunda ortakların paylarını belirlemek

içinde envanter çıkarmak gerekir.

Bu nedenle tasfiye kararı alındığında tasfiye öncesi envanteri yapılarak

“Tasfiye Öncesi Bilançosu” ve daha sonrada tasfiye işlemleri

tamamlandıktan sonra tasfiye sonrası envanteri yapılarak “Tasfiye Sonu

Bilançosu” düzenlenir.

Envanter çıkarma günü; tasfiye öncesi envanterinde işletmenin ortaklarının

tasfiye kararını aldığı tarih, tasfiye sonu envanterinde tasfiye işlemlerinin

tamamlandığı tarihtir.

ENVANTER TÜRLERİ

DEVİR ENVANTERİ VE BİLANÇOSU

Bir işletmenin başka bir işletmenin bünyesine devir olması nedeniyle yapmış olduğu envanter işlemleri ve bu işlemlerin sonucunda düzenlediği

bilançodur. İşletmenin devir öncesi mevcutlarını, alacaklarını, borçları ile öz kaynaklarını tespit edebilmek için düzenlenmesi gerekir. Envanter çıkarma

günü; işletmenin ortaklarının devir kararını aldığı tarihtir.

ENVANTER TÜRLERİ

HESAP DÖNEMİ SONUNDA YAPILAN ENVANTER İŞLEMLERİ

MUHASEBE DIŞI ENVANTER İŞLEMLERİ

işletmenin T.T.K. ve V.U.K.’ na göre yapmak zorunda olduğu envanter çıkarma işlemleridir.

• Sayım İşlemleriişletmede ekonomik varlığın özelliğine

bağlı olarak belirli bir tarihte sayılması, ölçülmesi, tartılması gibi işlemleri

kapsar.

• Değerleme İşlemleriişletmenin ekonomik ve mali yönden

gerçeğe en yakın durumunu belirleyebilmek amacıyla varlık ve kaynaklarını envanter günündeki

değerlerini hesaplama ve saptama işlemleridir

MUHASEBE İÇİ ENVANTER İŞLEMLERİ

• Kayıt İşlemleriişletmedeki hesapların muhasebe

dışı envanter olarak adlandırılan sayım ve değerleme işlemleri ile

hesaplanan değerlerinin muhasebe defterlerindeki

kayıtlarıyla karşılaştırılması ve farklı kayıtların saptanan fiili

durumlarla uyumlu hale getirilmesi için yapılan düzeltme

kayıtları aşamasıdır.

DÖNEM SONU İŞLEMLERİNDE AMAÇ

MUHASEBE DIŞI ENVANTER

İLE

MUHASEBE İÇİ ENVANTER İŞLEMLERİNİN SONUÇLARINDA EŞİTLİĞİ

SAĞLAMAKTIR.

BİLANÇO1 DÖNEN VARLIKLAR 3 K.V.YABANCI KAYNAKLAR10 HAZIR DEĞERLER

11 MENKUL DEĞERLER

12 TİCARİ ALACAKLAR

13 DİĞER ALACAKLAR

15 STOKLAR

18 GELECEK AYLARA AİT GİDERLER

19 DİĞER DÖNEN VARLIKLAR

4 U.V.YABANCI KAYNAKLAR

2 DURAN VARLIKLAR 5 ÖZ KAYNAKLAR

1 DÖNEN VARLIKLAR

10 HAZIR DEĞERLER

100 KASA

102 BANKALAR

108 DİĞER HAZIR DEĞERLER

11 MENKUL DEĞERLER

110 HİSSE SENETLERİ

111 ÖZEL KESİM TAHVİL, SENET VE BONOLARI


120 ALICILAR

121 ALACAK SENETLERİ

128 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR

129 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR KARŞILIĞI

15 STOKLAR

153 TİCARİ MALLAR

157 DİĞER STOKLAR

158 STOK DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI

KASA Envanter Sonucu

MİE < MDE

100 < 150(Kayıt) (Gerçek)

FAZLA

MİE = MDE100 = 100

(Kayıt) (Gerçek)

EŞİT

MİE > MDE150 > 100

(Kayıt) (Gerçek)

NOKSAN

nedeni belli ise:tamamlama/

düzeltme kaydı

nedeni belli değil ise:

100 KASA 50,-

397 SAYIM VE TESELLÜM FAZLALARI 50,-

397

197 SAYIM VE TESELLÜM NOKSANLARI 50,-

100 KASA 50,-

197

nedeni belli değil ise:

100 KASA.....

1000.-

ÖRNEK: Kasa hesabının defteri kebir görünümü yandaki gibidir.

1. Fiili sayım sonucu Kasa’da 50 YTL olduğu saptanmıştır.

2. Farkın; bankaya yatırılan 50 YTL’nin kaydının unutulmasından kaynaklandığı anlaşılmıştır.

3. Farkın nedeni bulunamamış ve dönem sonunda gider hesaplarına atılmıştır.

.

.

.

.

.900.-

197 SAYIM VE TESELLÜM NOKSANLARI 50,-1

2 100 KASA 50,-

102 BANKALAR 50,-

3 689 DİĞER OLAĞANDIŞI GİDER ve ZARARLAR

50,-



100 KASA.....

1000.-

ÖRNEK: Kasa hesabının defteri kebir görünümü yandaki gibidir.

1. Fiili sayım sonucu Kasa’da 150 YTL olduğu saptanmıştır.

2. Farkın; bankadan (kasaya) çekilen 50 YTL’nin kaydının unutulmasından kaynaklandığı anlaşılmıştır.

3. Farkın nedeni bulunamamış ve dönem sonunda gelir hesaplarına atılmıştır.

.

.

.

.

.900.-

100 KASA 50,-1

2 397 SAYIM VE TESELLÜM FAZLALARI 50,-

397 SAYIM VE TESELLÜM FAZLALARI 50,- 102 BANKALAR 50,-

3 397 SAYIM VE TESELLÜM FAZLALARI 50,-

679 DİĞER OLAĞANDIŞI GELİR ve KARLAR 50,-

Yabancı Paraların Envanteri

Borsa Rayici

Satış Hasılatı Yöntemi

KUR

Efektif alış kuru esas alınır

Maliye Bakanlığı

T.C.M.B.

Certain1 YTL = ....

Incertain1 EUR = ....

Efektif: Kağıt ve madeni yabancı paralar...

Döviz: Yabancı parayla düzenlenen çek, senet...

ÖRNEK: 01.10.05 tarihinde 10.000 € (avru) alınmıştır (1 € = 1,60 YTL).

1. 10.10.05 tarihinde 1000 € bozdurulmuştur (1 € = 1,58 YTL).

2. 15.10.05 tarihinde 8000 € bozdurulmuştur (1 € = 1,61 YTL).

3. Dönem sonunda mevcut efektif değerlemeye tabi tutulmuştur (1 € = 1,62 YTL).

100.01 € KASASI 16.000,-0

1

100.00 YTL KASASI 16.000,-

01.10.2005

15.10.2005

10.10.2005

100.00 YTL KASASI 1.580,-

100.01 € KASASI 1.600,-

100.00 YTL KASASI 12.880,-

656 KAMBİYO ZARARLARI 20,-

31.12.2005

100.01 € KASASI 12.800,-

100.01 € KASASI 20,-

646 KAMBİYO KARLARI 80,-


2

3

10.000€ x 1,60 YTL/€

1.000€ x 1,58 YTL/€

1.000€ x 1,60 YTL/€

8.000€ x 1,61 YTL/€

8.000€ x 1,60 YTL/€

1.000€ x 0,02 YTL/€

(1,62€ - 1,60€ = 0,02€)

100.00 YTL KASASI

20.000,-1.580,-

12.880,-

34.460,-

16.000,-

16.000,-

100.00 € KASASI

16.000,-20,-

16.020,-

1.600,-12.800,-

14.400,-

Bakiye: 18.460,- Bakiye: 1.620,-

ÖRNEK: Dönem sonunda, bankadan gelen hesap özetinden hesabımıza 120 YTL faiz tahakkuk ettiği, 20 YTL yasal kesinti yapılıktan sonra kalan tutarın hesaba yatırıldığı anlaşılmıştır.

102 BANKALAR

193 PEŞİN ÖDENEN VERGİ ve FONLAR

100,-1

642 FAİZ GELİRLERİ 120,-

31.12.2005

20,-

Hisse Senetlerinin Envanteri

Borsa Rayici ile

Mukayyet Değer ile

Emsal Bedeli ile

Alış Bedeli ile değerlenir


Sadece ilk yapılacak değerleme için...

Tahvillerin Envanteri


Alışta Ödenen Tutar

İşlemiş Faiz

Faiz

=

Anapara x Süre(ay) x Faiz Oranı

1200

=

_

ÖRNEK: İşletmenin elinde İMKB’ de işlem gören her biri 10 YTL itibari değerli 1000 adet Hisse Senedi vardır. Her biri 20 YTL’ ye alınan bu Hisse Senetlerinin dönem sonunda borsa rayicinin 15 YTL olduğu belirlenmiştir. Ancak daha sonra borsa rayici tekrardan 20 YTL’ ye yükselmiştir.

654 KARŞILIK GİDERLERİ 5.000,-1

119 MENKUL KIYMETLER DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI 5.000,-

31.12.2005

119 MENKUL KIYMETLER DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI 5.000,-

2

644 KONUSU KALMAYAN KARŞILIKLAR 5.000,-

10.01.2006

ÖRNEK: İşletme, bir A.Ş.’ye ait her biri 10 YTL itibari değerli, % 48 faizli, 2 yıl vadeli 100 adet Tahvilin;

1. her birini 12,4 YTL’ ye, 01.07.2005 tarihinde, spekülatif amaçla satın almıştır. (Faiz dönemi: 01.01.2005 – 31.12.2005)

2. her birini 15 YTL’den, 01.11.2005 tarihinde, peşin bedelle satmıştır.

111 ÖZEL KESİM TAHVİL SENET ve BONOLARI

181 GELİR TAHAKKUKLARI

1.000,-1

102 BANKALAR 1.240,-

01.07.2005

100 KASA

260,-

2111 ÖZEL KESİM TAHVİL SENET ve BONOLARI181 GELİR TAHAKKUKLARI

645 MENKUL KIYMET SATIŞ KARLARI

1.000,-

01.11.2005

240,-

1.500,-

240,-

1 DÖNEN VARLIKLAR

10 HAZIR DEĞERLER

100 KASA

102 BANKALAR


11 MENKUL DEĞERLER




120 ALICILAR




15 STOKLAR

153 TİCARİ MALLAR

157 DİĞER STOKLAR



11 MENKUL DEĞERLER



15 STOKLAR




2 DURAN VARLIKLAR 5 ÖZ KAYNAKLAR

1 DÖNEN VARLIKLAR

10 HAZIR DEĞERLER

100 KASA

102 BANKALAR


11 MENKUL DEĞERLER




120 ALICILAR




15 STOKLAR

153 TİCARİ MALLAR

157 DİĞER STOKLAR


ALACAKLAR

Ticari Diğer

DönenVarlıklar 12 13 (Kısa

Vadeli)

DuranVarlıklar 22 23 (Uzun

Vadeli)

HESAPADLARI

1 DÖNEN

VARLIKLAR


120 ALICILAR121 ALACAK SENETLERİ122 ALACAK SENETLERİ REESKOONTU (-)126 VERİLEN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR127 DİĞER TİCARİ ALACAKLAR128 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR129 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR KARŞILIĞI (-)


131 ORTAKLARDAN ALACAKLAR132 İŞTİRAKLERDEN ALACAKLAR133 BAĞLI ORTAKLIKLARDAN ALACAKLAR135 PERSONELDEN ALACAKLAR136 DİĞER ÇEŞİTLİ ALACAKLAR137 DİĞER ALACAK SENETLERİ REESKONTU (-)138 ŞÜPHELİ DİĞER ALACAKLAR139 ŞÜPHELİ DİĞER ALACAKLAR KARŞILIĞI (-)

2 DURAN

VARLIKLAR


220 ALICILAR HESABI221 ALACAK SENETLERİ HESABI222 ALACAK SENETLERİ REESKOONTU (-)226 VERİLEN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR229 ŞÜPHELİ ALACAKLAR KARŞILIĞI (-)


231 ORTAKLARDAN ALACAKLAR232 İŞTİRAKLERDEN ALACAKLAR233 BAĞLI ORTAKLIKLARDAN ALACAKLAR235 PERSONELDEN ALACAKLAR236 DİĞER ÇEŞİTLİ ALACAKLAR237 DİĞER ALACAK SENETLERİ REESKONTU (-)239 ŞÜPHELİ DİĞER ALACAKLAR KARŞILIĞI (-)

HESAPGRUPLARI

HESAPSINIFI

GENEL MUHASEBE

DÖNEMİÇİ MUHASEBE İŞLEMLERİ KONUSU

DÖNEMSONU MUHASEBE İŞLEMLERİ KONUSU

•Senetsiz alacaklar•Senetli alacaklar•Depozito-teminatlar •Diğer ticari alacaklar •Ortaklardan alacaklar•İştiraklerden alacaklar•Bağlı ortaklıklardan alacaklar•Personelden alacaklar•Diğer çeşitli alacaklar

•Envanter-değerleme-düzeltme-düzenleme•Reeskont hesaplama•Alacaklara karşılık ayırma•Şüpheli ve değersiz hale gelme kayıtları

ALACAK SENETLERİ SAYIM CETVELİ

Senet numarası

Borçlunun adı-soyadı

Borçlunun adresi

Cüzdanda Teminatta Protestolu

Örnek: 31.12.2005 tarihinde Alıcılar Ana ve Yardımcı Hesaplarıyla ilgili envanter sonuçlarına göre ana hesap bakiyeleri ile yardımcı hesap bakiyeleri arasında 100 YTL’lik bir fark söz konusudur.

Nedeni araştırıldığında ise bir müşteriden olan 100 YTL’lik alacak tahsil edildiği halde kaydının unutulduğu anlaşılmıştır.

Bu işletmenin yevmiye defterinde bu durumu düzeltmek için yapacağı kayıt aşağıdaki gibidir:

100 KASA 100,-

1

120 ALICILAR 100,-

31.12.2005

Dayanak DEĞERLEME ÖLÇÜSÜ

AÇIKLAMA Varsa

Yoksa

TTK 75. Md’ye göre

İtibari DeğerTüm Normal Alacak Senetleri

VUK 281.Md’ye göre

İtibari Değer veyaTasarruf Değeri

Türk Lirası üzerinden düzenlenmişAlacak Senetleri

Senetteki Faiz Oranı

T.C.M.B.Resmi İskonto Haddi

Yabancı para üzerinden düzenlenmişAlacak Senetleri

Senetteki Faiz Oranı

LIBORLondra Bankalar Arası Faiz Oranı

MSUGT’ne göre

Tasarruf DeğeriTüm Normal Alacak Senetleri

ALACAKLAR

Senetli

İtibari Değer

yada

Tasarruf Değeri

Senetsiz

Mukayyet Değer

=

İtibari Değer x 36000

36000 + (Gün x İskonto)

İç İskonto

Formülü

ÖRNEK 1: 20.07.2005 vadeli, 1000 YTL itibari değerli bir alacak senedinin tasarruf değeri şöyle hesaplanır (iskonto oranı % 20):

RT = [ İD x Gün x i ] / [ 36000 + ( Gün x i ) ]

TD = [ İD x 36000 ] / [ 36000 + ( Gün x i ) ]

TD = [1000 x 36000] / [36000+(200 x 20)] = 900 YTL

RT = [1000 x 200 x 20] / [36000+(200 x 20)] = 100 YTL

657 REESKONT FAİZ GİDERLERİ 100,-1

122 ALACAK SENETLERİ REESKONTU 100,-

31.12.2005


2

647 REESKONT FAİZ GELİRLERİ 100,-

01.01.2006

TD = İD – RT = 1000 YTL – 100 YTL = 900 YTL

BİLANÇO

31 / 12 / 2005

DÖNEN VARLIKLAR

TİCARİ ALACAKLAR 900.-

121 ALACAK SENETLERİ 1.000.-


REESKONTU (-) (100.-)

GELİR TABLOSU

31 / 12 / 2005

657 REESKONT FAİZ GİDERLERİ (-) (100.-)

DÖNEM NET KAR/ZARAR



31.12.2005


2


01.01.2006

BİLANÇO

.... / ... / 2006

DÖNEN VARLIKLAR

TİCARİ ALACAKLAR 1.000.-



REESKONTU (-) (100.-)

GELİR TABLOSU

31 / 12 / 2006

647 REESKONT FAİZ GELİRLERİ (+) 100.-


ÖRNEK 2: 20.07.2005 vadeli, 1000 € itibari değerli bir alacak senedinin tasarruf değeri ise şöyle hesaplanır : (31.12.2005 tarihinde TCMB Efektif Alış Kuru: 1,60 YTL/€’dur ve LIBOR* = % 7,5)

TD = [ İD x 36000 ] / [ 36000 + ( Gün x i ) ]

TD = [ 1000 x 36000 ] / [ 36000 + ( 200 x 7,5 ) ] = 960 €

RT = İD – TD = 1000 € – 960 € = 40 €

= 40 € x 1,60 YTL/€ = 64 YTL

*LIBOR : London Interbank Offered Rate – Londra Bankalararası Faiz Oranı. Döviz cinsinden senetler için değerleme günündeki LIBOR esas alınır.



31.12.2005


2




31.12.2005

01.01.2006

1 31.12.2005

2

1 31.12.2005

31.12.2005

121 ALACAK SENETLERİ 20,-


ÖRNEK 2 devam : 1000 € itibari değerli bu senet alındığında kur 1,58 YTL/€ idi. 31.12.2005 tarihinde TCMB Efektif Alış Kuru: 1,60 YTL/€ olduğuna göre değer artışının da kaydının ayrıca yapılması gerekir:

1. Senet ihracatla ilgili değildir.

2. Senet ihracatla ilgilidir*.

121 ALACAK SENETLERİ 20,-

601 YURT DIŞI SATIŞLAR 20,-

* İhracatla ilgili dönem içinde oluşan KUR FARKLARI 646 ve 656 kodlu hesaplarda değil 601 kodlu hesapta izlenir.

1. Normal Alacaklar

2. Şüpheli Alacaklar

3. Değersiz Alacaklar

4. Vazgeçilen Alacaklar

1. Dava ve İcra safhasında bulunan alacaklar2. Protestoya rağmen ödenmemiş dava ve icra takibine değmeyecek derecede küçük alacaklar

1. Mahkeme Kararı ile2. Belge ile

1. Konkordato2. Sulh

ALACAKLAR

1

2

1128 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR 1.100,-

100 KASA 100,-

ÖRNEK 3: Alıcılardan Memati SALLAR’ın 1.000 YTL borcu bulunmaktadır.

1. Alıcı senetsiz olan bu borcunu inkar ettiği için mahkemeye başvurulmuş ve 100 YTL dava gideri ödenmiştir.

2. Alıcı senetli olan bu borcu için “borcum borç; ne öderim, ne inkar ederim” yaklaşımı içinde olduğundan icraya verilmiş ve 100 YTL icra gideri ödenmiştir.

3. Söz konusu borç tahsil edilmiştir.

120 ALICILAR 1.000,-


100 KASA 100,-

121 ALACAK SENETLERİ 1.000,-

3


100 KASA 1.100,-

KARŞILIK: “Doğan ve doğması beklenilen fakat tutarı kesinlikle kestirilemeyen... Belli bazı zararları karşılamak maksadıyla hesaben ayrılan tutardır” (VUK 288)

Şüpheli Ticari Alacak Karşılığı ayrılabilmesi için:

1. Bilanço esasına göre defter tutma (I.Sınıf Tüccar)

2. Alacak teminatlı olmamalı

3. Cirolu senetler vadesinde ödenmemiş olmalı

4. Ticari veya Zirai kazançla ilgili olmalı

5. Alacak kamu kuruluşlarından olmamalı

6. Haciz suretiyle teminata bağlanmış olmamalı

7. Adi şirket alacağı için tüm ortaklara başvurulmuş olmalı

11

ÖRNEK 4: Alıcılardan Memati SALLAR’ın daha önce icra/dava konusu edilen borcuyla (1.100 YTL) ilgili olarak dönem sonuna gelindiği halde henüz bir netice alınamadığını varsayalım.

Bu nedenle alacağın tamamına karşılık ayrılmıştır.

129 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR KARŞILIĞI 1.100,-

654 KARŞILIK GİDERLERİ 1.100,-31.12.2005

BİLANÇO

31 / 12 / 2005

DÖNEN VARLIKLAR

TİCARİ ALACAKLAR 0.-


128 ŞÜPHELİ TİCARİ

ALACAKLAR 1.100.-

129 ŞÜPHELİ TİCARİ

ALACAKLAR KARŞILIĞI (1.100.-)

GELİR TABLOSU

31 / 12 / 2005

654 KARŞILIK GİDERLERİ (-) (1.100.-)


2

1a

ÖRNEK 4 devam: Alıcılardan Memati SALLAR’dan olan alacağın tamamına karşılık ayrılmıştı. Ancak;

1. 01.02.2005 tarihinde bu alacağın tamamı tahsil edilmiştir.

2. Alacağın tahsil edilme imkanı kalmamış ve tümü değersiz hale gelmiştir.

1b

1.100,-

1.100,-


1.100,-

1.100,-

01.02.2006

01.02.2006

01.02.2006


100 KASA 1.100,-


644 KONUSU KALMAYAN KARŞILIKLAR


0

ÖRNEK 5: Alıcılardan Memati SALLAR’ın daha önce icra/dava konusu edilen borcunun (1.100 YTL) tamamına karşılık ayrılmıştı.

1. 01.02.2006 tarihinde Memati SALLAR’ın ardında hiçbir mal varlığı bırakmadan hakkın rahmetine kavuştuğu öğrenilmiştir.

2. Ancak adının sonradan P.A. olduğu öğrenilen bir müslüman, rahmetlinin 7’si çıkmadan tüm borcunu gelip ödemiştir.

129 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR KARŞILIĞI 1.100,-



1.100,-

1.100,-

01.02.2006


2 07.02.2006

671 ÖNCEKİ DÖNEM GELİR ve KARLARI 1.100,-

100 KASA 1.100,-

1 DÖNEN VARLIKLAR

10 HAZIR DEĞERLER

100 KASA

102 BANKALAR


11 MENKUL DEĞERLER




120 ALICILAR




15 STOKLAR

153 TİCARİ MALLAR


15 STOKLAR

150 İLK MADDE VE MALZEMELER

151 YARI MAMULLER – ÜRETİM

152 MAMULLER

153 TİCARİ MALLAR

154

155

156

157 DİĞER STOKLAR

158 STOK DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI (-)

159 VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI

Ticari Malların Envanter ve Değerlemesi

• Envanter Yöntemleri

• Stok Değerleme Yöntemleri

• Stok Değer Düşüklüğü

• Karşılık Ayırma

TİCARİ MALLAR

MALİYET BEDELİMALİYET BEDELİ

ile değerlenir ile değerlenir

(VUK 262)(VUK 262)

YURT İÇİNDEN SATIN ALINAN TİCARİ MALLARIN

Maliyet Bedeli = Alış Bedeli

+ Taşıma Giderleri

+ Sigorta Giderleri

+ Komisyon Giderleri

+ Ambalaj Giderleri

+ Muhafaza Giderleri

YURT DIŞINDAN SATIN ALINAN TİCARİ MALLARIN

Maliyet Bedeli = Alış Bedeli


+ Sigorta Giderleri


+ Ambalaj Giderleri

+ Muhafaza Giderleri

+ Gümrük Vergisi

+ Kredi Faizleri

STMM’nin KaydıSTMM’nin Kaydı

STMM belli ise;

SÜREKLİ ENVANTER YÖNTEMİ

Her satış kaydından sonra STMM kaydı sürekli yapılabiliyorsa...

STMM belli değil ise;

ARALIKLI ENVANTER YÖNTEMİ

STMM kaydı sadece belli aralıklarla hesaplanıp yapılabiliyorsa...

• Ticari mal çeşidi az

• Satış yoğunluğu düşük

• Stok hareketlerini bilgisayar ile izleyen (Barkod Sistemi)

• kısaca satış anında STMM’ni bilen

İŞLETMELER için...

• Ticari mal çeşidi çok fazla

• Satış yoğunluğu çok yüksek

• Stok hareketlerini bilgisayar ile izlemeyen

• kısaca satış anında STMM’ni bilmeyen veya hesaplaması güç olan

İŞLETMELER için...


STMM belli ise;






b

153 TİCARİ MALLAR 375,-

621 SATILAN TİCARİ MALLARIN MALİYETİ

375,-

a

600 YURT İÇİ SATIŞLAR 500,-

100 KASA 500,-


STMM belli ise;






b



375,-

a


100 KASA 500,-a


100 KASA 500,-


STMM belli ise;






b



375,-

a


100 KASA 500,-



375,-

a


100 KASA 500,-

31/12

TARİH AÇIKLAMA Miktar Fiyat Maliyet

05.07.2005 Satınalma 100 kg 1.00 YTL/kg 100.00 YTL



TOPLAM 300 kg 450.00 YTL

10.12.2005 Satışlar 250 kg ? ?

31.12.2005 Stok (Kalan) 50 kg ? ?

PROBLEM: Elimizde farklı fiyatlardan satın aldığımız 300 kg’lık mal olsun. Bunun 250 kg’lık kısmını 500 YTL’ye peşin sattığımızı varsayalım.

Bu durumda satış kaydını yapabiliriz ancak STMM kaydını yapamayız. Zira sattığımız 250 kg’lık malın maliyetini ve elimizde kalan 50 kg’lık malın maliyetini bilmiyoruz.

Stok Değerleme Yöntemleri:Stok Değerleme Yöntemleri:

• İlk Giren İlk Çıkar (FIFO) Yöntemi

• Son Giren İlk Çıkar (LIFO) Yöntemi

• Ortalama Fiyat Yöntemi

• Hareketli Ortalama Fiyat Yöntemi

Bu yöntemler, farklı fiyatlardan alınan malların değerlemesine çözüm getirmektedir.

Özetle; satılan ve elde kalan TİCARİ MALLARIN değerini belirlemeye/hesaplamaya yarar.

3

1

2

3

21

05.07.200505.07.2005

07.07.200507.07.2005

09.07.200509.07.2005

21 3

Mal Alma ve Depolama

Satış

FIFOFIFO

21 3

LIFOLIFO

Satış

SatınalmaSatınalma

TarihleriTarihleri

PİYASA

MÜŞTERİLER

TARİH AÇIKLAMA Miktar Fiyat Maliyet




TOPLAM 300 kg 450.00 YTL

10.12.2005 Satışlar 250 kg ? ?

31.12.2005 Stok (Kalan) 50 kg ? ?

PROBLEM: Elimizde farklı fiyatlardan satın aldığımız 300 kg’lık mal olsun. Bunun 250 kg’lık kısmını 500 YTL’ye peşin sattığımızı varsayalım.

Sattığımız 250 kg’lık malın maliyetini ve elimizde kalan 50 kg’lık malın maliyetini hesaplamak için STOK DEĞERLEME YÖNTEMLERİNDEN yararlanırız.

FIFO’ya göre çözüm (İlk Giren İlk Çıkar Yöntemi):

GİREN ÇIKAN KALAN Miktar Fiyat Tutar Miktar Fiyat Tutar Miktar Fiyat Tutar TARİH

kg YTL/kg YTL kg YTL/kg YTL kg YTL/kg YTL 05.07.2005 100 1.00 100.00 100 1.00 100.00

07.07.2005 100 1.50 150.00 100 100

1.00 1.50

100.00 150.00

09.07.2005 100 2.00 200.00

100 100 100

1.00 1.50 2.00

100.00 150.00 200.00

10.12.2005

100 100

50 250

1.00 1.50 2.00

100.00 150.00 100.00 350.00

50

2.00

100.00 31.12.2005 50 2.00 100.00

LIFO’ya göre çözüm (İlk Giren İlk Çıkar Yöntemi):



07.07.2005 100 1.50 150.00 100 100

1.00 1.50

100.00 150.00

09.07.2005 100 2.00 200.00

100 100 100

1.00 1.50 2.00

100.00 150.00 200.00

10.12.2005

100 100

50 250

2.00 1.50 1.00

200.00 150.00

50.00 400.00

50

1.00

50.00 31.12.2005 50 1.00 50.00

Ortalama ve Hareketli Ortalama Fiyat Yöntemi’ne göre çözüm:



07.07.2005 100 1.50 150.00 100 100

1.00 1.50

100.00 150.00

09.07.2005 100 2.00 200.00

100 100 100 300

1.00 1.50 2.00 1.50

100.00 150.00 200.00 450.00

10.12.2005

250

1.50

375.00

50

1.50

75.00 31.12.2005 50 1.50 75.00

STMMDönem Sonu Stok

STOK DEĞERLEME

YÖNTEMİALIŞ STMM

DÖNEM SONU STOK

FIFO 450 YTL 350 YTL 100 YTL

LIFO 450 YTL 400 YTL 50 YTL

ORTALAMA 450 YTL 375 YTL 75 YTL

HAREKETLİ ORTALAMA 450 YTL 375 YTL 75 YTL

11



375,-

10.12.2005

ÖRNEK : Mal Stoklarını “Hareketli Ortalama Fiyat Yöntemi”ne göre değerleyen işletmenin 10.12.2005 tarihindeki satışlarının maliyet kaydı aşağıdaki gibi olacaktır.

153 TİCARİ MALLAR(05.07.2005) 100,-

(07.07.2005) 150,-

(09.07.2005) 200,-

(10.12.2005) 375,-

450,- 375,-

Dönem sonu mal (mevcudu) stok : 75,- (= 450 - 375)

0


100 KASA 500,-10.12.2005

STOK DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ

• DOĞAL AFETLER (deprem, sel, kasırga, yıldırım düşmesi...)

• TEKNOLOJİK GELİŞMELER (daha yeni ve daha gelişmiş ürünler: örneğin cep telefonu, bilgisayar, video)

• DEMODE OLMA (modası geçme: örneğin ispanyol paça)

• FİZİKSEL DEFORMASYON (bozulma, çürüme, kokma, kırılma, çatlama, patlama, yırtılma, nemlenme, paslanma...)

• SOSYAL OLAYLAR (Savaş, kundaklanma ve terör eylemleri, yakma-yıkma, çalma-çırpma, protesto amacıyla ürüne ambargo koyma: örneğin APO – Ariston Ürünleri)

• SAĞLIK SORUNLARI (örneğin: deli dana, kuş gribi, kanser etkisi...)

• EKONOMİK GELİŞMELER (Krizler, Arz – Talep, Gümrük Kotaları, Vergi Oranları, Ambargolar, Devalüasyon, Revalüasyon, Deflasyon...)

DEĞERİ DÜŞEN

TİCARİ MALLAR

EMSAL BEDELİEMSAL BEDELİ


(VUK 267)(VUK 267)

1. Ortalama Fiyat Esası

2. Maliyet Esası

3. Takdir Esası

Stoklarda (ticari mallarda) değer düşüklüğü tespit edildiğinde karşılık ayrılır:

KARŞILIK TUTARI = MALİYET BEDELİ – EMSAL BEDELİ

158 STOK DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI (-) X

654 KARŞILIK GİDERLERİ X

• Değeri düşen mallara karşılık ayrılmasının kaydı:

644 KONUSU KALMAYAN KARŞILIKLAR X

158 STOK DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI (-)

X

• Değeri düşen mallara ayrılan karşılığın iptal edilmesi kaydı:

1

ÖRNEK 1: Yılbaşı için satılmak amacıyla tanesi 5 YTL’den alınan 10.000 Hindi’nin 2.000 kadarı kuş gribinden telef (mort) olmuştur.

1. Bunun için karşılık ayrılmıştır.

2. Tamamı telef olsaydı...

3. Sigorta olsaydı ve sözgelimi 40.000 YTL tazminat alınsaydı.

158 STOK DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI (-) 10.000,-

654 KARŞILIK GİDERLERİ 10.000,-

2689 DİĞER OLAĞANDIŞI GİDER ve ZARARLAR

50.000,-

50.000,-

153 TİCARİ MALLAR

3 100 KASA 40.000,-

689 DİĞER OLAĞANDIŞI GİDER ve ZARARLAR

50.000,-

10.000,-

153 TİCARİ MALLAR

Sıra Aylar İK Cinsi Miktar OSF 1 Aralık Çamaşır Takımı 300 Takım 6,10 YTL 2 Kasım Çamaşır Takımı 550 Takım 6,40 YTL 3 Ekim Çamaşır Takımı 800 Takım 6,60 YTL

Değeri düşen iç çamaşır takımının %25’i (2000 takım x %25 =) 500 takım olduğundan Kasım ayının ortalama fiyat esas alınacaktır: 2000 Tk. x 6,40 YTL/Tk. = 12.800 YTL

Karşılık Ayrılacak TutarKarşılık Ayrılacak Tutar = Maliyet Bedeli – Emsal Bedeli = Maliyet Bedeli – Emsal Bedeli = 20.000 YTL – 12.800 YTL= 20.000 YTL – 12.800 YTL= 7.200 YTL= 7.200 YTL

ÖRNEK 2: Bir giyim işletmesi, satış fiyatında maliyetine oranla % 10’dan fazla düşüş görülen 20.000 YTL maliyetli 2.000 takım iç çamaşırının emsal bedelini “Ortalama Fiyatı Esası”na göre belirleyecektir. Son üç aylık satışlarına ilişkin bilgileri aşağıdadır.

11

158 STOK DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI 7.200,-


Duran Varlıkların Envanter ve Değerlemesi

• 25 M.D.V.

• Amortisman Konusu

• Yenileme Fonu

• Değer Artırıcı Nitelikli Gider

Duran VarlıkDuran Varlık

İşletme faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi için kullanılmak amacıyla edinilen;

ilke olarak normal faaliyet dönemi içinde (bir yılda) paraya çevrilmesi veya tüketilmesi

öngörülmeyen varlıklardır.


11 MENKUL DEĞERLER



15 STOKLAR




2 DURAN VARLIKLAR

5 ÖZ KAYNAKLAR



24 MALİ DURAN VARLIKLAR

25 MADDİ DURAN VARLIKLAR

26 MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR

27 ÖZEL TÜKENMEYE TABİ VARLIKLAR

28 GELECEK YILLARA AİT GİDERLER VE GELİR TAHAKKUKLARI

29 DİĞER DURAN VARLIKLAR

2 DURAN VARLIKLAR

20

21



24 MALİ DURAN VARLIKLAR

25 MADDİ DURAN VARLIKLAR250 ARAZİ VE ARSALAR

251 YERALTI VE YERÜSTÜ DÜZENLERİ

252 BİNALAR

253 TESİS MAKİNE VE CİHAZLAR

254 TAŞITLAR

255 DEMİRBAŞLAR

256 DİĞER MADDİ DURAN VARLIKLAR

257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR (-)

258 YAPILMAKTA OLAN YATIRIMLAR

259 VERİLEN AVANSLAR

26 MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR

27 ÖZEL TÜKENMEYE TABİ VARLIKLAR

28 GELECEK YILLARA AİT GİDERLER VE GELİR TAHAKKUKLARI

29 DİĞER DURAN VARLIKLAR

M.D.V.M.D.V.

MALİYET BEDELİMALİYET BEDELİ


(VUK 262-270)(VUK 262-270)

YURT İÇİ SATINALMA

Maliyet Bedeli =

Alış Bedeli

+ Sigorta Giderleri



+ Montaj Giderleri

+ Özel Tüketim Vergisi

+ Noter – Tapu – Mahkeme

YURT DIŞI SATINALMA

Maliyet Bedeli =

Alış Bedeli

+ Sigorta Giderleri


.

.

.

.

+ Gümrük Vergisi

+ Kredi Faizleri

CIF*

* CIF : Cost Insurance Freight

İMAL/İNŞAA BEDELİİMAL/İNŞAA BEDELİ


(VUK 271)(VUK 271)

KENDİ ÜRETME

İmal/İnşaa Maliyeti =

+ Hammadde ve Malzeme Gid.

+ İşçilik Giderleri

+ Diğer Üretim Giderleri

Değer artırıcı harcamalar maliyet

bedeline eklenir

(VUK 272)

250 ARAZİ VE ARSALAR250 ARAZİ VE ARSALAR

Yıkımın enkazından elde edilen gelirler varsa onun da arazi ve arsanın maliyetinden indirilmesi gerekir.

MALİYETE

EKLENİR

Satın alınan arsa ve arazi üzerinde daha önceden varolan yapıların yıkılması sırasında ödenen tutarlar, arazi ve arsanın maliyetine eklenir.

MALİYETTEN

DÜŞÜLÜR

++

__

Arazi ve Arsaların kullanım süreleri (faydalı ömürleri) sınırsız olduğu için Arazi ve Arsaların kullanım süreleri (faydalı ömürleri) sınırsız olduğu için amortisman ayrılmaz.amortisman ayrılmaz.

252 BİNALAR252 BİNALAR

MALİYETE

EKLENEBİLİR !

Noter, tapu, mahkeme, kıymet takdiri, komisyon, emlak alım vergisi ile diğer gider ve harçlar...

GİDER

YAZILABİLİR !

(Bu konuda VUK 270 mükellefleri serbest bırakmıştır)

Bina ile binanın arsası muhasebe kuralı gereği ayrı hesaplara kaydedilmesi gerekirken bu husus; Türkiye’de uygulanmamaktadır.

Zira binalar amortismana tabi iken, arazi ve arsalar tabi değildir.

Sonra yapılacak Boya - Badana

254 TAŞITLAR254 TAŞITLAR

MALİYETE

EKLENEBİLİR !

Noter, mahkeme, kıymet takdiri, komisyon, binek oto.ların KDV’si*, taşıt alım ve özel tüketim vergisi ve harçlar...

GİDER

YAZILABİLİR !

(Bu konuda VUK 270 mükellefleri serbest bırakmıştır)

Binek otomobillerinin KDV’si, KDV Kanunun 30/b maddesine göre indirilemeyeceği için (rent a car vb. işletmeler hariç) maliyete

eklenebilir veya gider yazılabilir (VUK 270). Ayrıca binek otomobillerde “KIST AMORTİSMAN”“KIST AMORTİSMAN” söz konusudur (VUK 320).

Sonra yapılacak Bakım-Onarım

255 DEMİRBAŞLAR255 DEMİRBAŞLAR

MALİYETE

EKLENİR

Komisyon, sigorta, taşıma, kurulum - montaj ve özel giderler...

GİDER

YAZILIR

Sonra yapılacak Bakım-Onarım

Temizleme

* Değeri 480 YTL’yi aşmayan demirbaşlar (2005 için) amortismana tabi tutulmayarak doğrudan doğruya gider yazılabilirler (VUK 313). Ancak ekonomik ve teknik açıdan bütünlük gösterenlerde ise bu had

topluca dikkatte alınır (örneğin masa-sandalye-dolap takımı).

< 480 YTL* <

AmortismanAmortismanAslı Fransızca: “yavaş yavaş öldürme”...

Duran varlıkların eskime, aşınma, yıpranma, yaşlanma, itfa ve tükenme paylarını ifade

etmek için kullanılır.

Amortismana Tabi OlmaAmortismana Tabi OlmaDuran varlıkların maliyetlerinin bir kerede değil, faydalı oldukları süreler (eko-ömür)

içinde yavaş yavaş gider yazılarak yok edilmelerini ifade eder.

VUK 313 - 320VUK 313 - 320

1. İşletmenin aktifine girmiş olması

2. Tamamlanmış ve hukuken kullanıma hazır olması

3. İşletmede bir hesap döneminden çok kullanılması

4. Eskimeye, aşınmaya, yıpranmaya maruz kalması

5. Zamanla değer kaybına uğraması

6. Değerinin 480 YTL’nin üzerinde olması

DV’nin Amortismana Tabi Olma Koşulları :DV’nin Amortismana Tabi Olma Koşulları :

Amortisman ayırma yasal bir zorunluluk Amortisman ayırma yasal bir zorunluluk değildeğil, ,

yasal bir HAK’tır. yasal bir HAK’tır.

Amortisman Ayırmayı Gerektiren Amortisman Ayırmayı Gerektiren Etkenler Veya Nedenler:Etkenler Veya Nedenler:

• Teknik etkenler / nedenler...

• İktisadi etkenler / nedenler...

• Ekonomik ve Ticari etkenler / nedenler...

• Olağanüstü etkenler / nedenler...

• Hukuki etkenler / nedenler...

Amortisman Ayırma Yöntemleri :Amortisman Ayırma Yöntemleri :

• Normal Yöntem (VUK 315)

• Azalan Bakiyeler Yöntemi (VUK Mük.315)

• Fevkalade Amortisman (VUK 317)

• Kıst Amortisman (VUK 320)

Amortisman Ayırma Kayıtlarında Amortisman Ayırma Kayıtlarında Kullanılacak Hesaplar :Kullanılacak Hesaplar :

• 7/A

Borçlu Hesap: 730 / 740 / 750 / 760 /770

Alacaklı Hesap: 257 (268 / 278 / 299)

• 7/B

Borçlu Hesap: 796

Alacaklı Hesap: 257 (268 / 278 / 299)

Yenileme FonuYenileme FonuDuran varlıkların karlı satışı veya afetler

yüzünden zarara uğraması dolayısıyla sigortadan alınan tazminatın fazlasını

belli koşullar altında; belli bir süre vergi dışı bırakma imkanı sağlayan fondur.

Satış karı veya tazminat fazlası “679 ...KARLAR” hesabına yazılmak yerine bilançonun pasifinde “549 ÖZEL FONLAR”

hesabının içinde tutulur.

VUK 328 - 329VUK 328 - 329

1. Bilanço esasına göre defter tutulması

2. M.D.V. Amortismana tabi olması

3. Yenilemenin zorunlu olması

4. Yönetimin karar verip teşebbüse geçmiş olması

5. Yenilemenin aynı türden olması

6. Yenileme fonunun 3 yıl içinde kullanılması

Yenileme Fonu Oluşturabilmenin Koşulları :Yenileme Fonu Oluşturabilmenin Koşulları :

M.D.V. Satış karını veya tazminat fazlasını yenileme fonu için M.D.V. Satış karını veya tazminat fazlasını yenileme fonu için ayırma yasal bir zorunluluk ayırma yasal bir zorunluluk değildeğil, yasal bir HAK’tır. , yasal bir HAK’tır.

Örnek 1: İşletme defter değeri 30.000 YTL, birikmiş amortismanı 24.000 YTL olan bir minibüsünü 01.11.2005 tarihinde 20.000 YTL’ye (KDV hariç % 18) satmıştır. Yenileme kararı alınıp alınmamasına göre aşağıdaki yevmiye kayıtları yapılacaktır. a) Yenileme söz konusu değil ise yapılacak kayıt: 01/11/2005

100 KASA H. 23.600,- 257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR H. 24.000,-

254 TAŞITLAR H. 30.000,- 391 HESAPLANAN KDV 3.600,- 679 DİĞER OLAĞANDIŞI GELİR VE

KARLAR H.

14.000,-

MDV satış kaydı (yenileme yok)

.../.../2005

a) Yenileme söz konusu ise yapılacak kayıt: 01/11/2005


254 TAŞITLAR H. 30.000,- 391 HESAPLANAN KDV H. 3.600,- 549 ÖZEL FONLAR H. 14.000,- Yenileme Fonu

MDV satış kaydı (yenileme var)

.../.../2005

Örnek 2: İşletmenin defter değeri 30.000 YTL, birikmiş amortismanı 24.000 YTL olan bir minibüsü geçirdiği kaza sonucu artık kullanılamaz hale gelmiştir. a) 01.11.2005 tarihinde minibüs işletme kayıtlarından çıkarılmıştır. 01/11/2005

257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR H. 24.000,- 689 DİĞER OLAĞANDIŞI GİDER VE ZARARLAR H. 6.000,-

254 TAŞITLAR H. 30.000,-

MDV’nin kayıtlardan silinmesi

.../.../2005

Yukarıdaki kayıtlardan da anlaşılacağı üzere burada net zarar, defter değeri ile birikmiş amortisman arasındaki fark kadardır. Yenileme kararı alınmış bile olsa burada satış karı veya tazminat fazlası söz konusu olmadığı için yenileme fonu oluşturulması mümkün değildir. b) 01.11.2005 tarihinde minibüs bir hurdacıya 6.000 YTL’ye (KDV hariç % 18) satılmıştır. 01/11/2005


254 TAŞITLAR H. 30.000,- 391 HESAPLANAN KDV H. 1.080,-

MDV’nin satılması

.../.../2005

Yukarıdaki kayıtlardan da anlaşılacağı üzere burada kar veya zarar yoktur. Zira minibüsün satış konu olan değeri, defter değeri ile birikmiş amortisman arasındaki fark kadardır. Yenileme kararı alınmış bile olsa burada satış karı veya tazminat fazlası söz konusu olmadığı için yenileme fonu oluşturulması, anlaşılacağı üzere, mümkün değildir. c) 01.11.2005 tarihinde minibüs bir yedek parçacıya 8.000 YTL’ye (KDV hariç % 18)

satılmıştır. 01/11/2005


254 TAŞITLAR H. 30.000,- 391 HESAPLANAN KDV H. 1.440,- 679 DİĞER OLAĞANDIŞI GELİR VE

KARLAR H.

2.000,-

MDV’nin karlı satılması

.../.../2005

a) 01.11.2005 tarihinde minibüs bir yedek parçacıya 8.000 YTL’ye (KDV hariç % 18) satılmıştır.

01/11/2005


254 TAŞITLAR H. 30.000,- 391 HESAPLANAN KDV H. 1.440,- 679 DİĞER OLAĞANDIŞI GELİR VE

KARLAR H.

2.000,-

MDV’nin karlı satılması

.../.../2005

Yukarıdaki kayıtlardan da anlaşılacağı üzere burada satış karı söz konusudur. Zira minibüsün satış konu olan değeri, defter değeri ile birikmiş amortisman arasında 2.000 YTL’lik olumlu fark vardır. “679 DİĞER OLAĞANDIŞI GELİR VE KARLAR” hesabına yazılan ve dönemin vergi matrahını artıran bu tutar yenileme kararı alınması durumunda bu hesap yerine “549 ÖZEL FONLAR” hesabına alınarak üç yıl süresince kullanılana dek vergi dışı bırakılabilecektir: 01/11/2005


254 TAŞITLAR H. 30.000,- 391 HESAPLANAN KDV H. 1.440,- 549 ÖZEL FONLAR H. 2.000,- Yenileme Fonu

MDV’nin karlı satılması ve karın yenileme fonuna alınması kaydı

.../.../2005

d) Sigortalı olan bu minibüs için sigorta şirketi 01.11.2005 tarihinde işletmeye 20.000 YTL ödeme yapmıştır. İşletme yeni bir minibüs almak zorundadır: 01/11/2005


254 TAŞITLAR H. 30.000,- 549 ÖZEL FONLAR H. 14.000,- Yenileme Fonu

Sigorta tazminatının yenileme fonuna alınması

.../.../2005

Yukarıdaki kayıtlardan da anlaşılacağı üzere burada sigortadan alınan tazminat işletmenin zararını karşılamakla kalmamış aynı zamanda ilave gelir sağlamıştır. Zira minibüsün tazminata konu olan değeri, defter değeri ile birikmiş amortisman arasındaki farkı 14.000 YTL kadar aşarak olumlu bir fark yaratmıştır. İşte normalde “679 DİĞER OLAĞANDIŞI GELİR VE KARLAR” hesabına yazılacak ve dönemin vergi matrahını artıracak olan bu fazlalık tutarı yenilemenin zorunlu hale gelmesi nedeniyle bu hesap yerine “549 ÖZEL FONLAR” hesabına alınmış olduğundan üç yıl süresince kullanılana dek vergi dışı bırakılabilecektir:

Örnek 3: İşletme 01.12.2005 tarihinde 40.000 YTL’ye (KDV hariç % 18) idari hizmetlerde kullanmak üzere yeni aldığı minibüs için dönem sonunda “normal yönteme” göre (%20 oranında) 8.000 YTL amortisman ayırmıştır (7/A seçeneğine göre). a) Yenileme fonu bulunmaması durumunda: 31/12/2005

770 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ H. 8.000,-

257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR 8.000,-

Amortisman gider kaydı (7/A seçeneğine göre)

.../.../.........

b) Yenileme fonu bulunması durumunda (2005 yılında oluşan yenileme fonunun bakiyesi 10.000 YTL’dir): Birinci yıl 31/12/2005

549 ÖZEL FONLAR H. 8.000,- Yenileme Fonu


Amortisman giderinin yenileme fonundan indirilmesi kaydı

.../.../........

İkinci yıl 31/12/2006

549 ÖZEL FONLAR H. 2.000,- Yenileme Fonu 770 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ H. 6.000,-


Amortisman giderinin yenileme fonundan indirilmesi kaydı ve indirilemeyen kısmın dönem gider kaydı (7/A seçeneğine göre)

.../.../........

Üçüncü yıl 31/12/2007

770 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ H. 8.000,-


Amortisman gider kaydı (7/A seçeneğine göre)

.../.../........

Değer Artırıcı GiderDeğer Artırıcı GiderNormal bakım, onarım, tamir, yıkama,

yağlama, boyama ve temizleme vb. rutin giderlerin dışında duran varlığı genişletmek (kapasitesini artırmak), kullanım (faydalı)

ömrünü uzatmak, ekonomik değerini sürekli olarak artırmak amacıyla yapılan giderlerdir.

VUK 272VUK 272

MALİYETE

EKLENİR !

GİDER

YAZILIR !

1. Varlığın ya kullanım süresini uzatmalı

2. Varlığın ya kapasitesini artırmalı

3. Varlığa ya edinildiği tarihte sahip olmadığı bir ilave yapılmalı

4. Ya da bir afete uğramış varlığa yapılmalı (VUK 317 - 318)

Yapılan giderin “Değer Artırıcı Nitelikli Gider” Yapılan giderin “Değer Artırıcı Nitelikli Gider”

sayılması için şunlardan biri mutlaka olmalıdır: sayılması için şunlardan biri mutlaka olmalıdır:

DİKKATDİKKATKapasite artırıcı giderler varlığın kalan ömrü

içinde amorti edilir. Varlık amorti edildikten sonra yapılmışsa gider yazılır.

Kullanım süresini artırıcı giderler varlığın uzayan (yeni) ömrü içinde amorti edilir. Varlık amorti edildikten sonra yapılmışsa maliyete eklenir.

Amortisman yöntemi değişmez.

Değer artırıcı nitelikli gider: maliyete girer !

Pasif Hesapların Envanter ve Değerlemesi

• Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar • Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar • Öz Kaynaklar

1 DÖNEN VARLIKLAR 3 K.V.YABANCI KAYNAKLAR


2 DURAN VARLIKLAR

5 ÖZ KAYNAKLAR

BİLANÇOBİLANÇOAktif Pasif

3 KISA VADELİ YABANCI 3 KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLARKAYNAKLAR

4 UZUN VADELİ YABANCI 4 UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLARKAYNAKLAR

30 MALİ BORÇLAR

31

32 TİCARİ BORÇLAR

33 DİĞER BORÇLAR

34 ALINAN AVANSLAR

35 YILLARA YAYGIN İNŞAAT VE ONARIM HAKEDİŞLERİ

36 ÖDENECEK VERGİ VE DİĞER YÜKÜMLÜLÜKLER

37 BORÇ VE GİDER KARŞILIKLARI

38 GELECEK AYLARA AİT GELİRLER VE GİDER

TAHAKKUKLARI

39 DİĞER KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR

40 MALİ BORÇLAR

41


43 DİĞER BORÇLAR

44 ALINAN AVANSLAR

45

46

47 BORÇ VE GİDER KARŞILIKLARI

48 GELECEK YILLARA AİT GELİRLER VE GİDER

TAHAKKUKLARI

49 DİĞER UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR



2 DURAN VARLIKLAR

5 ÖZ KAYNAKLAR


BORÇ

BORÇLARIN DEĞERLEMESİ

• Senetli borçlar

• Senetsiz borçlar

• Bağışlanan borçlar

BORÇLARBORÇLAR

Senetli

İtibari Değer

ya da

Tasarruf Değeri

Senetsiz

Mukayyet Değer

=

İtibari Değer x 36000

36000 + (Gün x İskonto)

İç İskonto

Formülü

Senetli Borçlar

İşletme eğer senetli alacaklarını tasarruf değeri ile

değerliyorsa;

senetli borçlarını da tasarruf değeri ile

değerlemek zorundadır.

(VUK 285)

TASARRUF DEĞERİTASARRUF DEĞERİReeskont Tutarını HesaplamaReeskont Tutarını Hesaplama

RT = [ İD x Gün x i ] / [ 36000 + ( Gün x i ) ]

TD = [ İD x 36000 ] / [ 36000 + ( Gün x i ) ]

RT = İD – TD

ZAMAN

31/12/....

Değerleme Günü

İDTDSenedin vade sonundaki değerini (İD) 31/12’deki değerine (TD) çekme...

Hesaplanan Reeskont Tutarı

657 REESKONT FAİZ GİDERLERİ

122 ALACAK SENETLERİ REESKONTU

31/12/.....

122 ALACAK SENETLERİ REESKONTU

647 REESKONT FAİZ GELİRLERİ

01/01/....

Sonraki yıl

322 BORÇ SENETLERİ REESKONTU


31/12/.....

657 REESKONT FAİZ GİDERLERİ

322 BORÇ SENETLERİ REESKONTU

01/01/....

Sonraki yıl

ALACAK SENETLERİ

için

BORÇ SENETLERİ

için

HESAPLANAN REESKONT TUTARI

BİLANÇO31 / 12 / 2005

DÖNEN VARLIKLAR K.V. YABANCI KAYNAKLAR



122 ALACAK SENETLERİ REESKONTU (-)


321 BORÇ SENETLERİ

322 BORÇ SENETLERİ REESKONTU (-)

GELİR TABLOSU31 / 12 / 2005


657 REESKONT FAİZ GİDERLERİ (-)


“BAĞIŞLANAN BORÇLAR”

Bir işletme konkordato veya sulh yoluyla bir başka işletmeden olan alacağından (bir kısmından) vazgeçiyorsa:

1. İşletmenin kendisi için vazgeçilen alacak söz konusudur.

2. Karşı işletme için ise bağışlanan borç söz konusudur.

Bunun sonucunda:

1. Alacağından vazgeçen işletme açısından gider/zarar söz konusudur.

2. Borcu bağışlanan işletme açısından gelir/kar söz konusudur.

VUK 324’e göre bu kar borcun bağışlandığı yılın sonundan başlayarak bilançonun pasifinde 3 yıl süreyle tutulur ve meydana gelen zararlar buradan indirilir. 3 yıl içinde itfa edilemezse gelir hesaplarına alınır.



¾... BORÇ 100.000,-

Borcumuzun % 10’nu bağışlanırsa



¾... BORÇ 100.000,-


¾... BORÇ 90.000,-

Borcumuzun % 10’nu bağışlanırsa

549 ÖZEL FONLAR 10.000,-

“Bağışlanan Borçlar” konusuyla ilgili

ÖRNEKLER

ÖRNEK 1: Bir satıcıya 100.000 YTL borcumuz bulunmaktadır. Sürekli zarar ettiğimiz için bu borcu ödemekte de feci şekilde zorlanıyoruz (yani nerdeyse topu diktik – dikeceğiz...) Satıcıda bize bir “kıyak” yapıyor ve 01.05.2005 tarihinde alacağının % 10’undan vazgeçtiğini bildiriyor (Vazgeçilen Alacak konusuna bkz: KONKORDATO veya SULH yoluyla...). Bağışlanan bu borç ile ilgili olarak bizim yapmamız gereken kayıtlar:


320 SATICILAR 10.000,-01.05.2005

ÖRNEK 2: 01.05.2005 tarihinde borcumuzun bağışlanan kısmıyla oluşan 10.000 YTL’lik fondan 3 yıl boyunca sırasıyla (1.yıl) 5.000 YTL, (2.yıl) 3.000 YTL ve (3.yıl) 1.000 YTL olarak ortaya çıkan zararımızı düşüyoruz.


320 SATICILAR 10.000,-01.05.2005

591 DÖNEM NET ZARARI 5.000,-


31.12.2005



31.12.2006



31.12.2007

671 ÖNCEKİ DÖNEM GELİR VE KARLARI 1.000,-


31.12.2008

1.YIL

2.YIL

3.YIL

KAYNAK SORUNU

• YABANCI KAYNAK

• ÖZ KAYNAK

..... ANONİM ŞİRKETİNİN ..... ANONİM ŞİRKETİNİN BİLANÇOSUBİLANÇOSU

BORÇ

SERMAYE

1. DÖNEN VARLIKLAR

2. DURAN VARLIKLAR

3. KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR

4. UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR

5. ÖZ KAYNAKLAR

HİSSE SENEDİHİSSE SENEDİ

TAHVİLTAHVİLSENETSENETBONOBONO

Faiz

Kar/Zarar

500 SERMAYE305 ÇIKARILMIŞ BONOLAR VE SENETLER

KAYNAK BULMAK İÇİN

Hisse Senediihraç edilir

Tahvil – Senet – Bono çıkarılır

Kısa

Vadeli

Uzun Vadeli

306 ÇIKARILMIŞ DİĞER MENKUL KIYMETLER

405 ÇIKARILMIŞ TAHVİLLER

407 ÇIKARILMIŞ DİĞER MENKUL KIYMETLER

İTİBARİ DEĞER

“TAHVİL” çıkarma işlemlerine ilişkin

ÖRNEKLER

ÖRNEK 1: Bir A.Ş. 01.01.2005 tarihinde itibari değeri 3.000 YTL olan 10 adet tahvil çıkarmış ve bankası aracılığıyla sattırmıştır. Vadesi 3 yıl olan bu tahviller % 10 faizlidir. Tahviller (vade) süresi bitince ödenecektir.

405 ÇIKARILMIŞ TAHVİLLER 30.000,-

102 BANKALAR 30.000,-01.01.2005

3.000,-

31.12.2005

304 TAHVİL ANAPARA BORÇ TAKSİT VE FAİZLERİ

01.01.2006

100 KASA 2.700,-

304 TAHVİL ANAPARA BORÇ TAKSİT VE FAİZLERİ 3.000,-

780 FİNANSMAN GİDERLERİ 3.000,-

360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR 300,-

2006

2007

31.12.2008

33.000,-


780 FİNANSMAN GİDERLERİ 3.000,-405 ÇIKARILMIŞ TAHVİLLER 30.000,-

ÖRNEK 2: Bir A.Ş. 01.01.2005 tarihinde itibari değeri 3.000 YTL olan 10 adet tahvil çıkarmış ve bankası aracılığıyla sattırmıştır. Vadesi 3 yıl olan bu tahviller % 10 faizlidir. Tahviller eşit taksitler ile ödenecektir.


102 BANKALAR 30.000,-01.01.2005

31.12.2005

01.01.2006

100 KASA 12.700,-

304 TAHVİL ANAPARA BORÇ TAKSİT VE FAİZLERİ 13.000,-

360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR 300,-

2006

2007

2008

13.000,-


780 FİNANSMAN GİDERLERİ 3.000,-405 ÇIKARILMIŞ TAHVİLLER 10.000,-

ÖRNEK 3: Bir A.Ş. 01.01.2005 tarihinde itibari değeri 3.000 YTL olan 10 adet tahvil çıkarmış (vadesi 3 yıl olan bu tahviller % 50 faizlidir) ve bankası aracılığıyla sattırmıştır. Ancak banka tahvillerin her birini 3.000 YTL’den değil; 2.850 YTL’den satabilmiştir (bu fark kanunen en fazla % 5 olabilir).


102 BANKALAR 28.500,-01.01.2005

500,-31.12.2005

31.12.2005

308 MENKUL KIYMETLER İHRAÇ FARKI 500,-

780 FİNANSMAN GİDERLERİ 500,-

308 MENKUL KIYMETLER İHRAÇ FARKI

408 MENKUL KIYMETLER İHRAÇ FARKI 1.500,-

500,-408 MENKUL KIYMETLER İHRAÇ FARKI

2006

2007

“HİSSE SENEDİ” çıkarma işlemlerine ilişkin

ÖRNEKLER

ÖRNEK 1: Bir A.Ş. 01.05.2005 tarihinde itibari değeri 100 YTL olan 1.000 adet hisse senedi çıkarmış ve bedellerini nakit olarak tahsil etmiştir.

500 SERMAYE 100.000,-

501 ÖDENMEMİŞ SERMAYE 100.000,-01.05.2005

100.000,-01.05.2005

100 KASA

100.000,-501 ÖDENMEMİŞ SERMAYE

ÖRNEK 2: Bir A.Ş. 01.05.2005 tarihinde itibari değeri 100 YTL olan 1.000 adet hisse senedi çıkarmıştır. Ancak bu hisse senetlerinin her birini 130 YTL fiyatla (yani itibari değerlerinin üzerinde bir değerle) satmayı başarmış ve bedellerini nakit olarak tahsil etmiştir.

500 SERMAYE 100.000,-

501 ÖDENMEMİŞ SERMAYE 100.000,-01.05.2005

130.000,-01.05.2005

100 KASA

100.000,-501 ÖDENMEMİŞ SERMAYE

30.000,-520 HİSSE SENEDİ İHRAÇ PRİMLERİ

5 ÖZ KAYNAKLAR5 ÖZ KAYNAKLAR

50 ÖDENMİŞ SERMAYE

51

52 SERMAYE YEDEKLERİ

53

54 KAR YEDEKLERİ

55

56

57 GEÇMİŞ YILLAR KARLARI

58 GEÇMİŞ YILLAR ZARARLARI

59 DÖNEM NET KARI (ZARARI)

Öz Sermayenin Hesaplanması

• Analitik Yöntem

• Sentez Yöntemi

• Karşılaştırma Yöntemi

Analitik YöntemAktif toplamından (Varlıklar) borçların çıkarılması yoluyla öz

sermayenin hesaplanmasında izlenen mantıksal yoldur.

ÖZSERMAYE = TOPLAM VARLIKLAR – TOPLAM BORÇLAR

5 = (1+2) - (3+4)



2 DURAN VARLIKLAR

5 ÖZ KAYNAKLAR


Sentez YöntemiPasifte yer alan öz sermaye unsurlarının tek tek toplanması (çıkarılması)

yolu ile öz sermayenin hesaplanmasında izlenen mantıksal yoldur.

ÖZSERMAYE = 500 +......+ 570 - 580 + 590 - 591

ÖZKAYNAKLAR

A. Ödenmiş Sermaye ..........

1. Sermaye

2. Ödenmemiş Sermaye (-)

3. Sermaye Düzeltmesi Olumlu Farkları

4. Sermaye Düzeltmesi Olumsuz Farkları (-)

(+).......

(-)........

(+).......

(-)........

B. Sermaye Yedekleri ..........

1. Hisse Senedi İhraç Primleri

2. Hisse Senetleri İptal Karları

(+).......

(+)........

C. Kar Yedekleri ..........

1. Yedekler

2. Özel Fonlar

(+).......

(+)........

D. Geçmiş Yıllar Karları

E. Geçmiş Yıllar Zararları (-)

F. Dönem Net Karı

G. Dönem Net Zararı (-)

.........

(........)

..........

(........)

TOPLAM ....................

Karşılaştırma YöntemiDönembaşı özsermaye ile dönemsonu özsermayenin karşılaştırılması

suretiyle hesaplanması esasına dayanan yöntemdir.

Dönem Kazancı =

Öz Sermaye Farkı – Konan Değerler + Çekilen Değerler

(DSÖzS - DBÖzS) – Konan Değerler + Çekilen Değerler

İşletmeye Konan Değerler İşletmeden Çekilen Değerler

•Sermaye artması

•Ödenmiş sermayenin azalması

•Hisse Senetleri İhraç Primleri ile iptal

karlarının artması

•Vergi dışı fonların oluşması

•Yedek akçelerin artması

•Geçmiş Yıllar karlarının artması

•Geçmiş Yıllar zararlarının azalması

•Cari hesap hareketleri

•Sermayenin azalması

•Yedek akçelerin azalması

•Geçmiş Yıllar karlarının azalması

•Cari hesap hareketleri

•Vergi borçlarının ödenmesi

•K.K.E.G. yapılması

GELİR VE GİDER HESAPLARININ

ENVANTERİ

• Dönem Ayırıcı Hesaplar• Gelir – Gider Hesaplarının Kanuni Yönü

Dönem Ayırıcı Hesaplar

• Aktif Geçici Hesaplar :

180 – 280

181 – 281

• Pasif Geçici Hesaplar :

380 – 381

480 – 481

BİLANÇO

1 – 2 – 3 – 4 – 5

GELİR TABLOSU

6

BİLANÇO

1 – 2 – 3 – 4 – 5

VARLIKLAR

VE

KAYNAKLAR

GELİR TABLOSU

6

GELİRLER

VE

GİDERLER

BİLANÇO

1 – 2 – 3 – 4 – 5

VARLIKLAR

VE

KAYNAKLAR

GELİR TABLOSU

6

GELİRLER

VE

GİDERLER

MALİYETLER7/A - 7/B

BİLANÇO

1 – 2 – 3 – 4 – 5

VARLIKLAR

VE

KAYNAKLAR

GELİR TABLOSU

6

GELİRLER

VE

GİDERLER


SONUÇ: K / Z

BİLANÇO

1 – 2 – 3 – 4 – 5

VARLIKLAR

VE

KAYNAKLAR

GELİR TABLOSU

6

GELİRLER

VE

GİDERLER

• GELECEK AYLARA/YILLARA AİT GELİR VE GİDERLER

• GELİR VE GİDER TAHAKKUKLARI


SONUÇ: K / Z

1 DÖNEN VARLIKLAR



3 K.V.YABANCI KAYNAKLAR

380 GELECEK AYLARA AİT GELİRLER

381 GİDER TAHAKKUKLARI

2 DURAN VARLIKLAR

280 GELECEK YILLARA AİT GİDERLER



480 GELECEK YILLARA AİT GELİRLER

481 GİDER TAHAKKUKLARI

5 ÖZ KAYNAKLAR


Aktif geçici hesaplar Pasifi geçici hesaplar

DÖNEM AYIRICI HESAPLAR Mukayyet DeğerDÖNEM AYIRICI HESAPLAR Mukayyet Değer

Dönem ayırıcı hesaplardan

“Gelecek Aylara ve Yıllara Ait Gelirler”

ile

“Gelecek Aylara ve Yıllara Ait Giderler”

hesaplarının

kullanışına ilişkin bir uygulama

ÖRNEK 1: 01.12.2005 tarihinde bir bina 3 yıllığına kiralanıyor. 3.600 YTL kira bedeli peşin olarak ödeniyor (KDV ve vergi ihmal edilmiştir).

3 YIL = 36 AY (3 x 12)

3.600 YTL / 36 AY = 100 YTL/AY (aylık kira bedeli)


ZAMAN

01.1

2

31.12.2005

01.1

2

31.12.2006

31.12.2007

31.12.2008

3 YIL = 36 AY (3 x 12)



ZAMAN

01.1

2

31.12.2005

01.1

2

12 ay 12 ay 11 ay1 ay 36 ay=

31.12.2006

31.12.2007

31.12.2008

3 YIL = 36 AY (3 x 12)



ZAMAN

01.1

2

31.12.2005

01.1

2

12 ay 12 ay 11 ay1 ay 36 ay=

31.12.2006

31.12.2007

31.12.2008

100 YTL 100 YTL x 12 ay = 1.200 YTL 100 YTL x 12 ay = 1.200 YTL 100 YTL x 11 ay = 1.100 YTL

3 YIL = 36 AY (3 x 12)


Dönemin kira bedeli 100 YTL

Gelecek (aylara ait) dönemin kira bedeli

1.200 YTLGelecek (yıllara ait) dönemin kira bedeli

2.300 YTL


649 D.O.G. ve KARLAR 100

100 KASA 3.600

01.12.2005

380 G.A.A.GELİRLER 1.200480 G.Y.A.GELİRLER 2.300

BİNA SAHİBİ İŞLETME : KİRACI İŞLETME :

770 GEN.YÖN.GİDERLERİ 100

01.12.2005

180 G.A.A.GİDERLER 1.200280 G.Y.A.GİDERLER 2.300

100 KASA 3.600



100 KASA 3.600

01.12.2005


31.12.2006

380 G.A.A.GELİRLER 1.200

380 G.A.A.GELİRLER 1.200649 D.O.G. ve KARLAR 1.200

480 G.Y.A.GELİRLER 1.200



01.12.2005


31.12.2006

100 KASA 3.600

770 GEN.YÖN.GİDERLERİ 1.200180 G.A.A.GİDERLER 1.200

280 G.Y.A.GİDERLER 1.200180 G.A.A.GİDERLER 1.200



100 KASA 3.600

01.12.2005


31.12.2006




31.12.2007






01.12.2005


31.12.2006

31.12.2007

100 KASA 3.600







100 KASA 3.600

01.12.2005


31.12.2006




31.12.2007




01.12.2008




01.12.2005


31.12.2006

31.12.2007

01.12.2008

100 KASA 3.600






ÖRNEK 2: 11.11.2005 tarihinde 10.000 KW/S peşin elektrik alınmış bunun için 2.000 YTL ödenmiştir (KDV ihmal edilmiştir). Dönem sonunda (31.12.2005 tarihinde) elektrik saati kontrol edilmiş ve 3.500 KW/S’lik bir tüketim yapıldığı anlaşılmıştır.

100 KASA 2.000,-

180 GELECEK AYLARA AİT GİDERLER 2.000,-

11.11.2005


100 KASA 2.000,-


11.11.2005

2.000 YTL / 10.000 KW/S= 0,20 YTL (bir KW/S fiyatı)

3.500 KW/S x 0,20 YTL = 700 YTL


100 KASA 2.000,-


11.11.2005

180 GELECEK AYLARA AİT GİDERLER 700,-

770 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ 700,-

2.000 YTL / 10.000 KW/S= 0,20 YTL (bir KW/S fiyatı)

3.500 KW/S x 0,20 YTL = 700 YTL

31.12.2005

Dönem ayırıcı hesaplardan

“Gelir Takakkukları”

ile

“Gider Tahakkukları”

hesaplarının

kullanışına ilişkin bir uygulama

ÖRNEK 3: 01.04.2005 tarihinde 40 YTL itibari değerli, % 50 faizli ve 3 yıl vadeli 100 adet özel sektör tahvili satılıyor. Tahvil faiz ödeme dönemi 01.04.2005 – 31.03.2006’ dır.

ZAMAN01.0431.03

31.12.2005

31.12.2006

31.12.2004

9 3


ZAMAN01.0431.03

31.12.2005

31.12.2006

Faiz = (40 x 9 x 50) / 1200

= 15 YTL x 100 adet

= 1.500 YTL

31.12.2004

9 3


ZAMAN01.0431.03

31.12.2005

31.12.2006

Faiz = (40 x 9 x 50) / 1200

= 15 YTL x 100 adet

= 1.500 YTL

31.12.2004

9 3

31.12.2005 itibarıyla 1.500 YTL’lik faiz doğmuş olup henüz tahsil edilmediği için ilgili dönemde tahakkuk kaydı yapılır.


642 FAİZ GELİRLERİ 1.500

31.12.2005

TAHVİL ALAN İŞLETME : TAHVİL SATAN İŞLETME :

31.12.2005

181 GELİR TAHAKKUK. 1.500

381 GİDER TAHAKKUK. 1.500

780 FİNANSMAN GİDERLERİ 1.500

01.04.2006

102 BANKALAR 2.000

181 GELİR TAHAKKUK. 1.500642 FAİZ GELİRLERİ 500

01.04.2006

102 BANKALAR 2.000

780 FİNANSMAN GİDERLERİ 500381 GİDER TAHAKKUK. 1.500

Gelir ve Giderlerin Kanunlar Karşısındaki

Durumu

• Kanunen Kabul Edilen ve Edilmeyen Giderler

• Vergiye Tabi Olan ve Olmayan Gelirler

• “Ticari Kar” ve “Mali Kar” kavramı

GİDERLERGİDERLER

İNDİRİLECEKKanunen Kabul Edilen Gider

İNDİRİLMEYECEKKanunen Kabul Edilmeyen Gider

GVK 40

KVK 14

GVK 41

KVK 15

GELİRLERGELİRLER

EKLENECEKVergiye Tabi Gelir

EKLENMEYECEKVergiden Muaf Gelir

GVK 2

KVK 14

GVK 39

KVK 8

İNDİRİM ve İSTİSNAVergiden Muaf Gelir

İNDİRİLMEYECEKKanunen Kabul Edilmeyen Gider

TOPLAM TOPLAM GELİRGELİR

TOPLAM TOPLAM GİDERGİDER

TİCARİTİCARİ

KARKAR

EKLENECEKVergiye Tabi Gelir

İNDİRİLECEKKanunen Kabul Edilen Gider

MALİMALİ

KARKARİndirim ve İstisnalar çıkarılır

Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler eklenir

VERGİ MATRAHI

AÇISINDAN

GELİR TABLOSU

AÇISINDAN

(MATRAH)(MATRAH)

TEMEL MALİ TABLOLAR

• BİLANÇO

• GELİR TABLOSU

BİLANÇO• Bilançonun Tanımı

• Bilanço Tipleri

• Bilanço Türleri

• Bilanço Temel İlkeleri

• Bilanço Hileleri

• Bilanço Teorileri

BİLANÇOBİLANÇO

NE ?VARLIKLAR

(Aktif)

NEREDEN ?KAYNAKLAR

(Pasif)

Bir işletmenin belirli bir anda sahip olduğu varlıklar ile bunların sağlandıkları kaynakları gösteren mali bir rapordur.

BİLANÇOBİLANÇO

NE ?VARLIKLAR

(Aktif)

NEREDEN ?KAYNAKLAR

(Pasif)


BİLANÇOBİLANÇO

NE ?VARLIKLAR

(Aktif)

NEREDEN ?KAYNAKLAR

(Pasif)

1. DÖNEN VARLIKLAR

2. DURAN VARLIKLAR

3. K.V.YABANCI KAYNAKLAR 4. U.V.YABANCI KAYNAKLAR 5. ÖZ KAYNAKLAR


BİLANÇOBİLANÇO

NE ?VARLIKLAR

(Aktif)

NEREDEN ?KAYNAKLAR

(Pasif)

1. DÖNEN VARLIKLAR

2. DURAN VARLIKLAR


BİLANÇONUN TEMEL EŞİTLİĞİ MUHASEBENİN TEMEL DENKLİĞİ

(1 + 2) = (3 + 4 + 5)

BİLANÇO TİPLERİBİLANÇO TİPLERİ

RAPOR TİPİAktif – Pasif Alt Alta

HESAP TİPİAktif – Pasif Yan Yana

BİLANÇO TİPLERİBİLANÇO TİPLERİ

RAPOR TİPİAktif – Pasif Alt Alta

HESAP TİPİAktif – Pasif Yan Yana

1. Basit Rapor Tipi

2. Analitik Rapor Tipi

1. Özet Hesap Tipi Bilanço

2. Ayrıntılı Hesap Tipi Bilanço

BASİT RAPOR TİPİ BİLANÇO

AKTİFLER

1. DÖNEN VARLIKLAR ......................

2. DURAN VARLIKLAR ......................

Aktif Toplamı

PASİFLER

3. KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR ......................

4. UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR ......................

5. ÖZ KAYNAKLAR ......................

Pasif Toplamı

ANALİTİK RAPOR TİPİ BİLANÇO

1. DÖNEN VARLIKLAR (+) .................

3. KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR (-)...................

NET İŞLETME SERMAYESİ

(ÇALIŞMA SERMAYESİ)..................

2. DURAN VARLIKLAR (+)..................

4. UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR (-)...................

ÖZ SERMAYE

(5. ÖZ KAYNAKLAR)

(ÇOK ÖZET) HESAP TİPİ BİLANÇO

AKTİFLER (VARLIKLAR)

BİLANÇOBİLANÇO PASİFLER

(KAYNAKLAR)

1. DÖNEN VARLIKLAR .............

3. KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR ............

2. DURAN VARLIKLAR ..............

4. UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR ............

5. ÖZ KAYNAKLAR ............

Aktif Toplamı Pasif Toplamı

(ÇOK ÖZET) HESAP TİPİ BİLANÇO



(KAYNAKLAR)





5. ÖZ KAYNAKLAR ............


Bilanço’da Hesap Grupları/Ana Hesaplar’da yer verilirse: AYRINTILI BİLANÇO

BİLANÇO TÜRLERİBİLANÇO TÜRLERİ

KANUN BAKIMINDAN

ZAMAN BAKIMINDAN

AMAÇ BAKIMINDAN

ÖRGÜT YAPISI BAKIMINDAN


KANUN BAKIMINDAN

ZAMAN BAKIMINDAN

AMAÇ BAKIMINDAN


1. Ticari Bilanço

2. Mali Bilanço


KANUN BAKIMINDAN

ZAMAN BAKIMINDAN

AMAÇ BAKIMINDAN


1. Ticari Bilanço

2. Mali Bilanço

1. Dönem Başı Bilanço

2. Ara Bilanço

3. Dönem Sonu Bilanço


KANUN BAKIMINDAN

ZAMAN BAKIMINDAN

AMAÇ BAKIMINDAN


1. Ticari Bilanço

2. Mali Bilanço


2. Ara Bilanço


1. Birleşme Bilançosu

2. Devir Bilançosu

3. Tasfiye Bilançosu

4. İflas Bilançosu

5. Ayrılma Bilançosu

6. Proforma Bilanço

7. Sağlamlaştırılmış Bilanço

8. Düzenlenmiş Bilanço

9. Denetlenmiş Bilanço


KANUN BAKIMINDAN

ZAMAN BAKIMINDAN

AMAÇ BAKIMINDAN


1. Ticari Bilanço

2. Mali Bilanço


2. Ara Bilanço


1. Birleşme Bilançosu

2. Devir Bilançosu

3. Tasfiye Bilançosu

4. İflas Bilançosu

5. Ayrılma Bilançosu

6. Proforma Bilanço

7. Sağlamlaştırılmış Bilanço

8. Düzenlenmiş Bilanço

9. Denetlenmiş Bilanço

1. Genel Bilanço

2. Şube Bilançosu

3. Konsolide Bilanço

4. Yavru Bilanço

BİLANÇONUN BİLANÇONUN

TEMEL İLKELERİTEMEL İLKELERİ

AÇIKLIK DOĞRULUK BİRLİK M.T.K.

BİLANÇONUN BİLANÇONUN

TEMEL İLKELERİTEMEL İLKELERİ

AÇIKLIK DOĞRULUK BİRLİK M.T.K.

1. Sosyal Sorumluluk 2. Kişilik Kavramı3. İşletmenin Sürekliliği 4. Dönemsellik 5. Parayla Ölçülme6. Maliyet Esası7. Tarafsızlık-Belgelendirme8. Tutarlılık9. Tam Açıklama10. İhtiyatlılık11. Önemlilik 12. Özün Önceliği

DOĞRU BİLANÇO GERÇEK BİLANÇO

MUHASEBEDE HİLE

• Arthur Andersen – Enron gibi örnek olaylar

• 2002 “Sarbanes – Ouxley Kanunu”

• Hilelerin Ortaya Çıkarılmasında Yöntemler:

1. Kırmızı Bayraklar Yöntemi

2. Benford Yasası

ARAŞTIRMA ÖDEVİ: Finallerden Önce Teslim Edilecek !!!

Arş.Gör. Ali AKAYTAY

KAYNAK: “Muhasebe – Denetim” konusundaki tüm dergi ve kitaplar

BİLANÇO HİLELERİBİLANÇO HİLELERİ

BİLANÇONUN DEĞİŞTİRMESİ

BİLANÇONUN ÖRTÜLMESİ

BİLANÇONUN SÜSLENMESİ

BİLANÇO HİLELERİBİLANÇO HİLELERİ

BİLANÇONUN DEĞİŞTİRMESİ

BİLANÇONUN ÖRTÜLMESİ

BİLANÇONUN SÜSLENMESİ

EN ÇOK YAPILAN HİLELER:

1. Bilançoda düşük olanı yüksek veya yüksek olanı düşük değerlerle gösterme... (OLANI DEĞİŞTİRME)

2. Bilançoda yer alan bir kalemi silme veya başka bir sınıfta gösterme... (OLANI GÖSTERMEME)

3. Bilançoda hayali hesaplar açma (OLMAYANI GÖSTERME)

BİLANÇO TEORİLERİBİLANÇO TEORİLERİ

STATİK BİLANÇO TEORİSİ

Prof.Dr. H. NİCKLİSH

DİNAMİK BİLANÇO TEORİSİ

Prof.Dr. E. SCHMALENBACH

ORGANİK BİLANÇO TEORİSİ

Prof.Dr. F. SCHMİDT








1. Bilanço2. Dönem K/Z

1. Dönem K/Z2. Bilanço

Bilanço – Dönem K/Z








1. Bilanço2. Dönem K/Z

1. Dönem K/Z2. Bilanço

Bilanço – Dönem K/Z

• K/Z değil; Bilanço önemlidir• Statik durum önemlidir • Enflasyon yokken uygulanabilir• “Maliyet bedeli” kullanılır• Değer hareketine önem vermez • Dönem K/Z bilançodan çıkarılır• K/Z karşılaştırma yöntemi ile bulunur:

(DSÖzS - DBÖzS) - Konan + Çekilen

• Bilanço değil; K/Z önemlidir• Dinamik durum önemlidir • Enflasyon varken uygulanabilir• “Yeniden değerleme” yapılır• Değer hareketine önem verir • Dönem K/Z bilançodan çıkmaz• K/Z gelir tablosundan çıkarılır:

Gelirler - Giderler

• Bilanço ve K/Z ikisi de önemlidir• Ekonomik durum önemlidir • Enflasyon varken uygulanabilir• “Yerine koyma fiyatı” kullanılır• Fiyat hareketine önem verir • Dönem K/Z bilançodan çıkmaz• K/Z gelir tablosundan çıkarılır:

Gelirler – Güncellenmiş Giderler

GELİR TABLOSU• Gelir Tablosu Tanımı

• Gelir Tablosu Tipleri

• Gelir Tablosu Türleri

• Gelir Tablosu Düzenleme Kuralları

GELİR TABLOSUGELİR TABLOSU

NEREDEN GELDİ ?GELİRLER

(Karlar)

NEREYE GİTTİ ?GİDERLER

(Zararlar)

Bir işletmenin belirli bir dönemde elde ettiği gelirler ile bunlar için katlandığı giderleri ve bunun sonucunu (K/Z) gösteren mali bir rapordur.



(Karlar)


(Zararlar)




(Karlar)


(Zararlar)

1. Esas Faaliyetlerden (Satışlar)

2. Diğer Olağan Faaliyetlerden

3. Diğer Olağandışı Faaliyetlerden

1. Esas Faaliyetlere (Satışlar)

2. Diğer Olağan Faaliyetlere

3. Diğer Olağandışı Faaliyetlere




(Karlar)


(Zararlar)







Gelir > Gider ise KAR

Gelir < Gider ise ZARAR

(60+64+67) - (61+62+63+65+66+68) = 69

GELİR TABLOSU HESAPLARININ SINIFLANDIRILMASIGELİR TABLOSU HESAPLARININ SINIFLANDIRILMASI

GELİR GİDER

OLAĞAN GELİR

OLAĞANDIŞI GELİR

OLAĞANDIŞI GİDER

OLAĞAN GİDER

6760

64

6168

62

63

65

66

Gelir Tablosu Hesap Grupları

DÖNEM KAR/ZARAR

69

GELİR TABLOSU GELİR TABLOSU

TİPLERİTİPLERİ

RAPOR TİPİGelir – Gider Alt Alta

HESAP TİPİGelir – Gider Yan Yana


TİPLERİTİPLERİ



GELİRLER

- (GİDERLER)

GELİR TABLOSU

= KAR/ZARAR


TİPLERİTİPLERİ



KAR/ZARAR

GİDERLER

ZARAR

GELİRLER

KAR

Borç Alacak

GELİRLER

- (GİDERLER)

GELİR TABLOSU

= KAR/ZARAR

ÖZET GELİR TABLOSU

GELİR TABLOSU KALEMLERİ ÖNCEKİ DÖNEM

CARİ DÖNEM

A BRÜT SATIŞLAR B SATIŞ İNDİRİMLERİ (-) C NET SATIŞLAR D SATIŞLARIN MALİYETİ (-)

BRÜT SATIŞ KARI E FAALİYET GİDERLERİ (-)

FAALİYET KARI F DİĞER FAALİYETLERDEN OLAĞAN GELİR VE KARLAR G DİĞER FAALİYETLERDEN OLAĞAN GİDER VE

ZARARLAR (-)

H FİNANSMAN GİDERLERİ OLAĞAN KAR

I OLAĞANDIŞI GELİR VE KARLAR J OLAĞANDIŞI GİDER VE ZARARLAR (-)

DÖNEM KARI K DÖNEM KARI VERGİ VE DİĞER YASAL YÜKÜMLÜLÜK

KARŞILIKLARI (-)

DÖNEM NET KARI VEYA ZARARI

60

64

67

61

62

63

65

66

68

69

692



CARİ DÖNEM




ZARARLAR (-)




KARŞILIKLARI (-)


60

64

67

61

62

63

65

66

68

69

590 DÖNEM

NET KARI

591 DÖNEM

NET ZARARI

692



(KAYNAKLAR)





5. ÖZ KAYNAKLAR ............ 590 DÖNEM NET KARI

591 DÖNEM NET ZARARI (-)

.............

(............)


BİLANÇO VE GELİR TABLOSU İLİŞKİSİ

692 DÖNEM NET KAR VEYA ZARARIGELİR TABLOSU’NDAN :


TÜRLERİTÜRLERİ

KANUN BAKIMINDAN

ZAMAN BAKIMINDAN

AMAÇ BAKIMINDAN



TÜRLERİTÜRLERİ

KANUN BAKIMINDAN

ZAMAN BAKIMINDAN

AMAÇ BAKIMINDAN


1. Ticari GT

2. Mali GT


TÜRLERİTÜRLERİ

KANUN BAKIMINDAN

ZAMAN BAKIMINDAN

AMAÇ BAKIMINDAN


1. Ticari GT

2. Mali GT

1. Ara Dönem GT

2. Tüm Dönem GT


TÜRLERİTÜRLERİ

KANUN BAKIMINDAN

ZAMAN BAKIMINDAN

AMAÇ BAKIMINDAN


1. Ticari GT

2. Mali GT

1. Ara Dönem GT

2. Tüm Dönem GT

1. Karşılaştırmalı GT

2. Analitik GT

3. Proforma GT

4. Denetlenmiş GT


TÜRLERİTÜRLERİ

KANUN BAKIMINDAN

ZAMAN BAKIMINDAN

AMAÇ BAKIMINDAN


1. Ticari GT

2. Mali GT

1. Ara Dönem GT

2. Tüm Dönem GT

1. Karşılaştırmalı GT

2. Analitik GT

3. Proforma GT

4. Denetlenmiş GT

1. Genel GT

2. Şube GT

3. Konsolide GT

4. Yavru GT

5. İşletme GT


DÜZENLEME KURALLARIDÜZENLEME KURALLARI

ANA KURALLAR M.T.K.

1. Sosyal Sorumluluk 2. Kişilik Kavramı3. İşletmenin Sürekliliği 4. Dönemsellik 5. Parayla Ölçülme6. Maliyet Esası7. Tarafsızlık-Belgelendirme8. Tutarlılık9. Tam Açıklama10. İhtiyatlılık11. Önemlilik 12. Özün Önceliği

1. Netleştirme/Mahsup yapılmaz2. % 20’yi aşan ayrıca gösterilir3. Kalemler “brüt” değerleriyle gösterilir 4. Tutarı olmayan kalem yer almaz 5. Giderler esas ve diğer ile olağan ve olağan dışı biçiminde ayrımlanır

BİLANÇOBİLANÇO

GELİR TABLOSU

Bir işletmenin belirli bir tarihte sahip olduğu varlıkları (aktif) ile bu varlıkların kaynağını oluşturan üçüncü kişilerin alacak haklarını (borçlar) ve işletme sahibi/

ortaklarının haklarını (öz kaynaklar) (pasif) gösteren finansal durum tablosudur. Bilançonun varlıkları

oluşturan tarafı “aktif”, borçlardan ve öz kaynaklardan oluşan kaynak tarafı ise “pasif olarak adlandırılır. Belirli bir dönemin sonunda düzenlendiği tarihteki durumu yansıtan bilanço “statik” bir mali tablodur.

BİLANÇO

Faaliyet dönemi sonu bilançosu ya da ara bilanço olarak düzenlenen bilançolar, kaydi envanter işlemlerinden sonra

hazırlanacak olan kesin mizanda yer alan borç veya alacak kalanı veren 1, 2, 3, 4 ve 5 hesap sınıflarındaki hesapların kalan

tutarlarına göre düzenlenirler. Aktif (varlıklar) sol tarafta, pasif (kaynaklar) sağ tarafta olmak üzere düzenlenen bilançolar

“hesap tipi bilanço”,

aktif ve pasif kalemleri alt alta olmak üzere düzenlenen bilançolar

“rapor tipi bilanço”

olarak adlandırılmaktadırlar.

31.12.2005 TARİHLİ KUDEM İŞLETMESİ BİLANÇOSU

AKTİF PASİF

DÖNEN VARLIKLAR KVYK HAZIR DEĞERLER 13.184 MALİ BORÇLAR 8.000

Kasa 5.505 Banka Kredileri 8.000 Alınan Çekler 2.900 TİCARİ BORÇLAR 7.700

Bankalar 5.179 Satıcılar 4.500 Verilen Çekler ve Ödeme Emirleri(-) (400) Alacak Senetleri 3.200 MENKUL KIYMETLER 880 DİĞER BORÇLAR 125

Hisse Senetleri 880 Diğer Çeşitli Borçlar 125 TİCARİ ALACAKLAR 10.970 DİĞER KVVYK 160

Alıcılar 8.900 Sayım ve Tesellüm Fazlaları 160 Alacak Senetleri 1.150 KVYK TOPLAMI 15.985

Diğer Ticari Alacaklar 920 ÖZ KAYNAKLAR DİĞER ALACAKLAR 450 ÖDENMİŞ SERMAYE 15.000

Diğer Çeşitli Alacaklar 450 Sermaye 15.000 STOKLAR 1.200 KAR YEDEKLERİ 300

Ticari Mallar 1.200 Özel Fonlar 300 GELECEK AYLARA AİT GİDERLER VE GELİR TAHAKKUKLARI

200 GEÇMİŞ YILLAR KARLARI 13.750

Gelecek Aylara Ait Giderler 200 DÖNEM NET ZARARI(-) (9.661)

DİĞER DÖNEN VARLIKLAR 338 ÖZ KAYNAKLAR TOPLAMI 19.389

Devreden KDV 338 DÖNEN VARLIKLAR TOPLAMI 27.222 DURAN VARLIKLAR MADDİ DURAN VARLIKLAR 7.752 Binalar 2.400 Taşıtlar 6.500 Demirbaşeşya 2.700 Birikmiş Amortismanlar (-) (3.848) GELECEK YILLARA AİT GİDERLER VE GELİR TAHAKKUKLARI

400 Gelecek Yıllara Ait Giderler 400 DURAN VARLIKLAR TOPLAMI 8.152 AKTİF TOPLAMI 35.374 PASİF TOPLAMI 35.374

Bir işletmenin bir hesap dönemi içerisinde gerçekleşen gelir ve

giderlerinin sonucunda ortaya çıkan dönem kârı veya zararının

gösterilmesi için hazırlanan bir finansal tablodur.

Ait olduğu dönemin başlangıç ve bitiş tarihleriyle düzenlenen gelir tablosu

“dinamik bir mali tablo”dur.

GELİR TABLOSU

GİDER HESAPLARI İşletmenin öz kaynakları üzerinde azalış sağlayan

hesaplardır.

GELİR HESAPLARI İşletmenin öz kaynakları üzerinde artış sağlayan hesaplardır.

Faaliyet dönemine ya da ara döneme ait olarak düzenlenen gelir tabloları, kaydi envanter işlemlerinden sonra hazırlanacak olan kesin mizanda yer alan 6 hesap

sınıfındaki hesapların”690. Dönem Karı veya Zararı Hesabına” devredilen

tutarlarına göre düzenlenir .Gelir tablosu beş bölümden oluşur.

1. Bölüm “Brüt Satış Karı veya Zararı”

3. Bölüm “Olağan Kar veya Zarar”

5. Bölüm “Dönem Net Karı veya Zararı”

4. Bölüm “Dönem Karı veya Zararı”

2. Bölüm “Faaliyet Karı veya Zararı”

01.01- 31.12.2005 TARİHLİ KUDEM İŞLETMESİ GELİR TABLOSU

NET SATIŞLAR 1.600

Yurtiçi Satışlar 1.600

SATIŞLARIN MALİYETİ (10.000)

Satılan Ticari Malların Maliyeti 10.000

BRÜT SATIŞ ZARARI (8.400)

FAALİYET GİDERLERİ 1.218

Genel Yönetim Giderleri 1.218

FAALİYET ZARARI 9.618

DİĞER OLAĞAN GELİR VE KARLAR 30

Menkul Kıymet Satış Karları 30

DİĞER OLAĞAN GİDER VE ZARARLAR (52)

Komisyon Giderleri 52

BORÇLANMA GİDERLERİ (21)

Kısa Vadeli Borçlanma Giderleri 21

OLAĞAN ZARAR 9.661

DÖNEM ZARARI 9.661

Dönem Karı Üzerinden Ödenecek Vergi ve Yükümlülükler Karşılıkları

-

DÖNEM NET ZARARI 9.661

GELİR - GİDER GELİR - GİDER veve

MALİYET HESAPLARIMALİYET HESAPLARI

• Temel Mali Tablolar ve Hesaplar

• Bilanço Hesapları (1,2,3,4,5)

• Gelir Tablosu Hesapları (6)

• Maliyet Hesapları (7)

TEMEL MALİ TABLOLAR

• BİLANÇO

• GELİR TABLOSU

BİLANÇOBİLANÇO

NE ? NEREDEN ?

BİLANÇOBİLANÇO

NE ?VARLIKLAR

(Aktif)

NEREDEN ?KAYNAKLAR

(Pasif)


BİLANÇOBİLANÇO

NE ?VARLIKLAR

(Aktif)

NEREDEN ?KAYNAKLAR

(Pasif)

1. DÖNEN VARLIKLAR

2. DURAN VARLIKLAR



BİLANÇOBİLANÇO

NE ?VARLIKLAR

(Aktif)

NEREDEN ?KAYNAKLAR

(Pasif)

1. DÖNEN VARLIKLAR

2. DURAN VARLIKLAR


BİLANÇONUN TEMEL EŞİTLİĞİ MUHASEBENİN TEMEL DENKLİĞİ

(1 + 2) = (3 + 4 + 5)



(KAYNAKLAR)





5. ÖZ KAYNAKLAR ............




(Karlar)


(Zararlar)




(Karlar)


(Zararlar)







Gelir > Gider ise KAR

Gelir < Gider ise ZARAR

(60+64+67) - (61+62+63+65+66+68) = 69



CARİ DÖNEM




ZARARLAR (-)




KARŞILIKLARI (-)


60

64

67

61

62

63

65

66

68

69

692

BİLANÇO

1 – 2 – 3 – 4 – 5

GELİR TABLOSU

6

BİLANÇO

1 – 2 – 3 – 4 – 5

VARLIKLAR

VE

KAYNAKLAR

GELİR TABLOSU

6

GELİRLER

VE

GİDERLER

BİLANÇO

1 – 2 – 3 – 4 – 5

VARLIKLAR

VE

KAYNAKLAR

GELİR TABLOSU

6

GELİRLER

VE

GİDERLER

Şimdi bu Tabloyu biraz daha yakından inceleyelim

GELİR TABLOSU HESAPLARI

• Gelir Hesaplarının İşleyişi

• Gider Hesaplarının İşleyişi

• Kar / Zarar Hesaplarının İşleyişi


GELİR GİDER


GELİR GİDER

OLAĞAN GELİR

OLAĞANDIŞI GELİR

OLAĞANDIŞI GİDER

OLAĞAN GİDER


GELİR GİDER

OLAĞAN GELİR

OLAĞANDIŞI GELİR

OLAĞANDIŞI GİDER

OLAĞAN GİDER

6760

64

GELİRLER60 BRÜT SATIŞLAR600 YURTİÇİ SATIŞLAR601 YURTDIŞI SATIŞLAR602 DİĞER GELİRLER 64 DİĞER FAALİYETLERDEN OLAĞAN GELİR VE KARLAR640 İŞTİRAKLERDEN TEMETTÜ GELİRLERİ641 BAĞLI ORTAKLIKLARDAN TEMETTÜ GELİRLERİ642 FAİZ GELİRLERİ643 KOMİSYON GELİRLERİ644 KONUSU KALMAYAN KARŞILIKLAR645 MENKUL KIYMET SATIŞ KARLARI646 KAMBİYO KARLARI647 REESKONT FAİZ GELİRLERİ648 ENFLASYON DÜZELTMESİ KARLARI649 DİĞER OLAĞAN GELİR VE KARLAR 67 OLAĞANDIŞI GELİR VE KARLAR671 ÖNCEKİ DÖNEM GELİR VE KARLARI679 DİĞER OLAĞANDIŞI GELİR VE KARLAR


GELİR GİDER

OLAĞAN GELİR

OLAĞANDIŞI GELİR

OLAĞANDIŞI GİDER

OLAĞAN GİDER

6760

64

6168

62

63

65

66

GELİRLER60 BRÜT SATIŞLAR600 YURTİÇİ SATIŞLAR601 YURTDIŞI SATIŞLAR602 DİĞER GELİRLER 64 DİĞER FAALİYETLERDEN OLAĞAN GELİR VE KARLAR640 İŞTİRAKLERDEN TEMETTÜ GELİRLERİ641 BAĞLI ORTAKLIKLARDAN TEMETTÜ GELİRLERİ642 FAİZ GELİRLERİ643 KOMİSYON GELİRLERİ644 KONUSU KALMAYAN KARŞILIKLAR645 MENKUL KIYMET SATIŞ KARLARI646 KAMBİYO KARLARI647 REESKONT FAİZ GELİRLERİ648 ENFLASYON DÜZELTMESİ KARLARI649 DİĞER OLAĞAN GELİR VE KARLAR 67 OLAĞANDIŞI GELİR VE KARLAR671 ÖNCEKİ DÖNEM GELİR VE KARLARI679 DİĞER OLAĞANDIŞI GELİR VE KARLAR

61 SATIŞ İNDİRİMLERİ (-)610 SATIŞTAN İADELER (-)611 SATIŞ İSKONTOLARI (-)612 DİĞER İNDİRİMLER (-) 62 SATIŞLARIN MALİYETİ (-)620 SATILAN MAMÜLLER MALİYETİ (-)621 SATILAN TİCARİ MALLAR MALİYETİ (-)622 SATILAN HİZMET MALİYETİ (-)623 DİĞER SATIŞLARIN MALİYETİ (-) 63 FAALİYET GİDERLERİ (-)630 ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİDERLERİ (-)631 PAZARLAMA SATIŞ VE DAĞITIM GİDERLERİ (-)632 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ (-) 65 DİĞER FAALİYETLERDEN OLAĞAN GİDER VE ZARARLAR (-)653 KOMİSYON GİDERLERİ (-)654 KARŞILIK GİDERLERİ (-)655 MENKUL KIYMET SATIŞ ZARARLARI (-)656 KAMBİYO ZARARLARI (-)657 REESKONT FAİZ GİDERLERİ (-)658 ENFLASYON DÜZELTMESİ ZARARLARI (-)659 DİĞER GİDER VE ZARARLAR (-) 66 FİNANSMAN GİDERLERİ (-)660 KISA VADELİ BORÇLANMA GİDERLERİ (-)661 UZUN VADELİ BORÇLANMA GİDERLERİ (-) 68 OLAĞANDIŞI GİDER VE ZARARLAR (-)680 ÇALI Ş MAYAN KISIM GİDER VE ZARARLARI (-)681 ÖNCEKİ DÖNEM GİDER VE ZARARLARI (-)689 DİĞER OLAĞANDIŞI GİDER VE ZARARLAR (-)

GİDERLER

ÖNEMLİ: Dönem içinde bu hesaplara kayıt yapılmaz


GELİR GİDER

OLAĞAN GELİR

OLAĞANDIŞI GELİR

OLAĞANDIŞI GİDER

OLAĞAN GİDER

6760

64

6168

62

63

65

66

DÖNEM KAR/ZARAR

69

DÖNEM KAR / ZARARI

69 DÖNEM NET KARI (ZARARI)

690 DÖNEM KARI VEYA ZARARI

691 DÖNEM KARI VERGİ VE DİĞER YASAL YÜKÜMLÜLÜK

KARŞILIKLARI (-)

692 DÖNEM NET KARI VEYA ZARARI

697 YILLARA YAYGIN İNŞAAT ENFLASYON DÜZELTME HESABI

698 ENFLASYON DÜZELTME HESABI

GELİR – GİDER HESAPLARININ İŞLEYİŞİ

• Gelir Hesapları PASİF karakterlidir :

... GELİR HESABI

X

X

... GELİR HESABI........ X

GELİR – GİDER HESAPLARININ İŞLEYİŞİ

• Gelir Hesapları PASİF karakterlidir :

... GELİR HESABI

X

X

... GELİR HESABI

• Gider Hesapları AKTİF karakterlidir :

... GİDER HESABI

X X

... GİDER HESABI

........

........ X

X

GELİR – GİDER HESAPLARININ K/Z DEVRİ

• GELİR Hesaplarının K/Z devri :

690 DÖNEM K/Z X X

690 DÖNEM K/Z

600 Y.İ.S.

601 Y.D.S.

642 FAİZ GELİRLERİ

643 KOMİSYON GELİRLERİ

645 M.K.SATIŞ KARLARI

646 KAMBİYO KARLARI

679 DİĞ.O.DIŞI GELİR/KAR.

X

X

X

X

X

X

X

GELİR – GİDER HESAPLARININ K/Z DEVRİ

• GİDER Hesaplarının K/Z devri :

690 DÖNEM K/Z

X

690 DÖNEM K/Z

621 S.T.M.M.

630 AR-GE GİDERLERİ

631 P.S.D. GİDERLERİ

632 GEN.YÖN. GİDERLERİ

655 M.K.SATIŞ ZARARLARI

656 KAMBİYO ZARARLARI

660 K.V.BORÇ GİDERLERİ

689 DİĞ.O.DIŞI GİD/ZARAR

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X GİDERLER

GELİRLER

KAR – ZARAR HESAPLARININ İŞLEYİŞİ

• Gelirlerin fazla çıkması durumunda (KAR) :

692 DÖN. NET K/Z

X

X

692 DÖN. NET K/Z690 DÖN.

K/Z X

KAR – ZARAR HESAPLARININ İŞLEYİŞİ

• Gelirlerin fazla çıkması durumunda (KAR) :

692 DÖN. NET K/Z

X

X

692 DÖN. NET K/Z

• Giderlerin fazla çıkması durumunda (ZARAR) :

692 DÖN. NET K/Z

X X

692 DÖN. NET K/Z

690 DÖN. K/Z

690 DÖN. K/Z

X

X


GELİR GİDER

OLAĞAN GELİR

OLAĞANDIŞI GELİR

OLAĞANDIŞI GİDER

OLAĞAN GİDER

6760

64

6168

62

63

65

66

Gelir Tablosu Hesap Grupları

DÖNEM KAR/ZARAR

69

Dönem içinde kullanılmaz



CARİ DÖNEM




ZARARLAR (-)




KARŞILIKLARI (-)


60

64

67

61

62

63

65

66

68

69

692



CARİ DÖNEM




ZARARLAR (-)




KARŞILIKLARI (-)


60

64

67

61

62

63

65

66

68

69

590 DÖNEM

NET KARI

591 DÖNEM

NET ZARARI

692

GELİR TABLOSUNDAKİ KAR/ZARARIN BİLANÇOYA DEVRİ

• KAR olması durumu :

590 DÖN. NET KARI

X

X

590 DÖN. NET KARI692 DÖN. NET K/Z X

GELİR TABLOSUNDAKİ KAR/ZARARIN BİLANÇOYA DEVRİ

• KAR olması durumu :

590 DÖN. NET KARI

X

X

590 DÖN. NET KARI

• ZARAR olması durumu :

591 DÖN. NET ZARARI X X

591 DÖN. NET ZARARI

692 DÖN. NET K/Z

692 DÖN. NET K/Z X

X



(KAYNAKLAR)





5. ÖZ KAYNAKLAR ............ 590 DÖNEM NET KARI

591 DÖNEM NET ZARARI (-)

.............

(............)


BİLANÇO VE GELİR TABLOSU İLİŞKİSİ

692 DÖNEM NET KAR VEYA ZARARIGELİR TABLOSU’NDAN :

envanter- bİlanÇo dersİnİn kapsami

Documents