entegre atık yönetimi kavramı ve ab uyum sürecinde atık Çerçeve yönetmeliği

8/3/2019 Entegre Atk Ynetimi Kavram ve AB Uyum Srecinde Atk ereve Ynetmelii

1/24

NNVVEERRSSTTEE RREENNCCLLEERR

IIIIII.. EEVVRREE SSOORRUUNNLLAARRII

KKOONNGGRREE KKTTAABBII

1155--1166 MMAAYYIISS 22000088

TBTAK, 2223 kodlu Yurtii Bilimsel Etkinlikleri Destekleme Program ile

kongre kitabnn basmn desteklemitir.


2/24

niversite rencileri III. evre Sorunlar Kongresi 15-16 Mays 2008Fatih niversitesi STANBUL

NVERSTE RENCLER III. EVRE SORUNLARI KONGRES BLDR KTABI2

Fatih University Library Cataloguing in Publication Data:

niversite rencileri III. evre Sorunlar Kongresi (2008 : stanbul)

niversite rencileri III. evre Sorunlar Kongre Kitab : 15-16 Mays 2008

University Students III Environmental Problems Congress stanbul : Fatih University,

2008 /

Haz. Sami Gren, Mustafa Petek, Hatice Nur Aras Mehan

ev. Omar Alagha

Em. Ge. Aye Bra engl, Esra Gen lhan, smail Anl, Nihan Uygur, Myesserelik, Mustafa Esen

Grafik. Semra Ylmaz, Faruk Keysan

464 s.; 28 cm. (Fatih niversitesi Yaynlar; No:32)

ISBN: 978-975-303-093-9

University Students III Environmental Problems Congress

niversite rencileri III. evre Sorunlar Kongre Kitab Gren, Sami

Baskya Hazrlk: Fatih niversitesi, evre Mhendislii Blm

Bask: Feza Gazetecilik ve Mat. A..

Bask Tarihi: 09 Mays 2008


3/24



Yayn Kurulu:

Sami GrenMustafa Petek

Hatice Nur Aras MehanAye Bra engl

Editr

Sami Gren

ISBN: 978-975-303-093-9

Mays 2008, stanbul

Bask-Cilt

Feza Gazetecilik ve Mat. A..

Tel: 0 212 454 86 50 / Fax: 0 212 454 86 45

steme Adresi

Fatih niversitesi evre Mhendislii Blm

Hadmky Kampusu, 34500 Bykekmece /stanbul

Tel: 0212 866 3300, Fax: 0212 866 3412

e-mail: [email protected]

URL: http://cevre.club.fatih.edu.tr


4/24



ORGANZASYON KOMTES BAKANINDAN

Bu sene ncsn dzenlediimiz evre Sorunlar renci Kongresi deimeyenkonsepti ile rencileri yine barole koymaktadr. evre sorunlarn ele alan ulusal birkongre olmas itibariyle nemli ama renci merkezli olmas itibariyle daha da nemliolan kongremiz trnn ender rneklerinden biridir.

ounlukla lisans rencilerinin abalar ile oluan bu kongreye, bu sene, geensenekinin neredeyse iki kat bavuru olmutur. Bu ivmenin ileride de artarak devametmesi en byk dileimizdir. Bu sene kongremize, TBTAK 2223 kodlu YurtiiBilimsel Etkinlikleri Destekleme Program ile destekte bulunmaktadr.

Yurt apnda eitli niversitelerden lisans ve lisans st rencileri tarafndan yaplanbavurularn yan sra, evre ve Orman Bakanlnda alan, niversiteden yenimezun olmu ve u anda da eitli niversitelerde yksek lisans rencisi olan genmhendislerden de baarl almalarla bavurular olmutur.

Su ile ilgili uluslar aras en byk organizasyon olma zelliine sahip olan Dnya SuForumlarnn beincisine gelecek yl lkemiz ev sahiplii yapacaktr. 5. Dnya SuForumunun zellikle genlere tantlmas ve aktif katlmnn salanmas maksad ileForum Sekretaryas ile ortak allarak bu kongre erevesinde tantm programorganize edilmitir.

evre sorunlarnn olmad bir dnyada yaamak elbette hepimizin istei ancak busorunlar gz ard etmek ve yok saymak en byk hatalardan biri olur. Tam tersinesorunlar bilmek, stne gidebilmek ve sorunlar zmek ancak gerekli teknik bilgi ileolur. te bu gereken donanm genlere verebilirsek, ne mutlu biz akademisyenlere.

Bu kongreye yaplan bavurular bilim kurulu tarafndan incelemeye tabi tutularak ierikasndan deerlendirilmektedir. Sunulan bildiriler kitap haline getirilerek, renciler vegen aratrmaclar iin ufuk ac bir zellie sahip olmas iin allmaktadr. Ayrcabu seneki almalara en iyi aratrma, en iyi sunum ve en iyi poster dlleri verilmitir.Bu kongrenin drdncsnde de daha geni katlmla tekrar beraber olmak dileklerimle,

kongreye katlan, destek veren herkese sonsuz sayglarm sunarm.

Yrd. Do. Dr. Sami GrenKongre Bakan


5/24



NDEKLEROrganizasyon Komitesi Bakanndan 4niversite rencileri 2. evre Sorunlar Kongresi Kitap Editrleri 7niversite rencileri 2. evre Sorunlar Kongresi Organizasyon Komitesi 7niversite rencileri 2. evre Sorunlar Kongresi Bilim Kurulu 8

niversite rencileri 2. evre Sorunlar Kongresi Kongre Konular 8niversite rencileri 2. evre Sorunlar Kongresi Program 9niversite rencileri 2. evre Sorunlar Kongresi Tam Bildiri Metinleri 14Kat Atklar 15Atk Kat leyen Oluklu Mukavva Fabrikalarnda Kullanlamayacak Nitelikteki LiflerinDeerlendirilmesi 16Dk Mukavemetli Atk Betonlarn Beton Agregas Olarak Kullanlabilirlii 22Akll Ve evreci Evler 27Tbbi Atklarn Buhar Sterilizasyonu Yntemi le Bertaraf Edilmesi Ve Bu Yntemin orumlindeki Tbbi Atk Tesisinde ncelenmesi 34Biodiesel Production From Waste Cooking Oil (Wco) In Kitchen And Canteens Of University 41Gda Sektr Atklarndan Sperkritik Karbondioksit le Ya Eldesi 47Kat Atklarn Aerobik Ve Anaerobik Ayrmasnn Laboratuar lekli Bioreaktrlerde

zlenmesi 54Kat Atklar, Srdrlebilir Atk Yntemleri, Bat Karadeniz Kylar 61Plastiklerin Toplanmas Ve Geridnm 68Evsel Kat Atklarn Kaynanda Ayr Toplanmas zerine Bir Sistem nerisi 73Entegre Atk Ynetimi Kavram Ve Ab Uyum Srecinde Atk ereve Ynetmelii 82Tbbi Atk Ynetiminde Yeni Bir Model rnei 91Tbbi Atk Bertaraf Metodu Olarak Otoklav le Sterilizasyonda Sondan Paralamal Sistemrnei 100nsan Gdas Olarak Kullanlmayp evre Kirliliine Neden Olan Sr irdeninin AlabalkRasyonlarnda Kullanlma Olanaklar 105Kat Atk Ynetiminden rnekler; stanbul Bykehir Belediyesi, Fatih Belediyesi Ve Fatihniversitesi 111ev Stabilitesinin Kat Atk Sahalarndaki nemi 116Su Kirlilii 117ehir ebeke, Kuyu Ve Kaynak Sularnn Ozonlanmas le Fiziksel, Kimyasal VeMikrobiyolojik zelliklerinin ncelenmesi 123Bursa li me Sularnn Baz Fiziksel, Kimyasal Ve Bakteriyolojik zellikleri 130Bursa linin me Suyunu Karlayan, Doanc Baraj Suyunun Fiziksel Ve Kimyasal zellikleri 137Erkenez ay (Kahramanmara) Kirliliinin Fiziko-Kimyasal Parametrelerle ncelenmesilkbahar Dneminde Bykekmece Atmosferindeki Toplam Partikl Maddelerin KtleKonsantrasyolarnn ncelenemsi 142Ayamama Ve Haramidere Derelerindeki Genotoksik Kirliliin SOS-Chromotest Metodu leBelirlenmesi 149Nikelin Bentonitle Adsorpsiyonunun zoterm, Kinetik Ve Termodinamik Analizi 156Btncl Havza Ynetimi 163Trkiyede Abye Uyumlu Su Havzas Ynetim Stratejisi Ve Su ereve Direktifi 170Bykekmece Sahilindeki Noktasal Kirleticilerin Zamana Bal Olarak ncelenmesi 178Sanayi Ve evre 184Son Yz Ylda Erzurumun Genel evre Yapsnda(Fauna-Flora-Su-Hava) Meydana GelenTahribatlardan Baz zlenimler 185Yksek Gzenekli Polihipe Malzemelerinin Sentezi Ve Petrol Atklarnn UzaklatrlmasndaKullanm 191elik Yzeylerdeki Boya Alt Korozyonuna Kar evre Dostu letken Polipirol Kaplamalar 195Paslanmayla Ypranan Betonarme Yaplara Doal Katk Maddeleri le zm nerileri 203elik zerindeki evre dostu polipirol kaplamalarn korozif ortamdaki yzeyi korumarefleksinin elektrokimyasal yntemlerle belirlenmesi

214

Reach: Introducton And Applcaton 221Kent i Rayl Sistemlerde evresel Grltnn Azaltlmas 229Hadmky Blgesi Endstriyel Kirletici Tespiti Ve Blge Civarndan Seilmi Bir Fabrikannletim Ve Kirlilik Profilinin Saptanmas 240


6/24



evre Maliyetleri Ynetimi Ve letmelere Bakan Yn 246Baclar Arterinde Sinyal Optimizasyonu 252Ulatrma Sistemlerinin evresel Etkileri 255Atksu Artm 262Azo Boyar Madde retiminden Kaynaklanan Atksularn Foto-Fenton-Benzeri Prosesi le leri

Oksidasyonu 263Bir Zeytinya Karasuyunun Koaglasyon Ve Elektrokoaglasyon Prosesleriyle KimyasalArtlabilirliinin ncelenmesi 273Azo Boyar Madde Sentez Atksularnn Fenton Prosesi le leri Oksidasyonu 280Sperkritik Su Oksidasyonuyla Peyniralt Suyunun Artlmas 287Aerobik Ve Anaerobik Depo Sahalarnda Oluan Sznt Suyunda Azot Bileiklerinin Kontrol 293Gda Endstrisi Atksularnn Anaerobik Artm Adaptasyonu almas 301Su Artm 308me Ve Kullanma Sularnda Slfat Giderilmesi 309Gneydou Anadolu Projesinin (GAP) evresel Etkileri 3154-Ntrofenoln Bentonitle Adsorpsiyonu 321Kurunun Zeolitle Adsorpsiyonunun zoterm Ve Kinetik Analizi 328evre Biyoteknolojisi 335

Pseudo-Nitzschia Trlerinin Pzr Yntemi le Takibi 336Genotoxc Effects Of Boron On Some Crops Germnaton By Usng Rapd Analyss 338MonTorng Gll, Bran, Muscle Of Marmara inekop (Pomatomus Saltator, L. 1758) For DnaVaraton By Usng Rapd-Pcr Based Methods 339evre Hukuku 343Iso 14001 Ve Ohsas 18001in Uygulan 344Avrupa Birlii Toprak Tematik Stratejisi Ve Trkiyedeki Uygulamalar 351Hava Kirlilii 355stanbulun ki Ayr Blgesinde llen Troposferik Ozonun Saatlik Deiimlerininncelenmesi 356Posterler 362retmen Adaylarnn klim Deiiklii Ve Kresel Isnma Hakkndaki Grleri 363Diyatomelerin Kirlilik Asndan nemine Genel Bir Bak 369

Hazar Gl Suyu Ve Sedimentinde Fosfor Kirlenmesi 376orum Derinay Kirletici Kaynak Analizi Ve Sonularn Corafi Bilgi Sistemleri leDeerlendirilmesi 382Aktif amurdaki Ekzopolisakkaritler 388Medya Ve evre 394Beeri la retiminde Tehlikeli Atk Ynetimi 400Gizli Tehlike Atk Yalar 408Bceklerin Ik Tuza Kullanlarak Yakalanmas zerine Bir alma 413Kirlilikle Yaamak 418stilac Trler 422Yeil Bir evre in letken Polimerler: Alminyum Boya Alt Korozyonuna Ka evreDostu Uygulamalar 427Evsel Atksu amurundan Fosfor Geri Kazanm Ve Gbre retimi 435

Sudan Nedenler 439nek Gbresinin ; Suda znebilir Maddelere Ve Biyogaza Dnm Verimine, Isl VeKimyasal lemlerin Etkisinin Aratrlmas 444Temiz Enerji 451Kadmiyumun Gkkua Alabal (Oncorhynus Mykiss) Karacier Ve Bbrek DokularndakiBaz Antioksidan Enzim Aktiviteleri zerine Etkisi 453ESKO 2007den Grntler 457


7/24



NVERSTE RENCLER III. EVRE SORUNLARI KONGRES KTAPEDTRLER

Prof. Dr. Mehmet BORAT

Yrd. Do. Dr. Sami GRENDo Dr. Omar ALAGHAYrd. Do. Dr. Ferhat KARACA

Yrd. Do Dr. Gke Tezcanl GYERYrd. Do Dr. Didem Aka GVEN

Yrd. Do. Dr. Mustafa PETEKr. Gr. Bertan BAAKr. Gr. Sevil AKTAN

NVERSTE RENCLER III. EVRE SORUNLARI KONGRES

ORGANZASYON KOMTES

ONURSAL BASKANProf. Dr. Mehmet BORAT

KONGRE BASKANIYrd. Do. Dr. Sami GREN

KONGRE SORUMLUSUYrd. Do.Dr.Mustafa PETEK

YELERArs. Gr. Ayse Bsra ENGL

Ars. Gr. Hatice Nur ARASArs. Gr. Semra YILMAZArs.Gr.Esra Gen LHAN

Ars. Gr. smail ANILArs. Gr. Nihan UYGUR

Myesser elikMustafa ESEN

Cansu Soysal ( Kulp BakanI

)Safa Turan (Kulp Bakan YardImcIsI)Vesile Bali

Sabahattin TuranHilal Uzunderesmail Akay

Hasan UsalanSerap NasSeda Kuy

Merve ErolSerkan Altunta


8/24



NVERSTE RENCLER III. EVRE SORUNLARI KONGRESBLM KURULU

Prof. Dr. Mehmet Karpuzcu Gebze Yk. Tek. Ens.Prof. Dr. Ahmet Mete Saatci Marmara nv.Prof. Dr. mer Akgiray Marmara nv.Prof. Dr. Cuma Bayat Beykent nv.Prof. Dr. Cumali Knac TProf. Dr. zzet ztrk TProf. Dr. Ltfi Aka TProf. Dr. Rya Tal Toraman TProf. Dr. Ahmet Demir YTProf. Dr. Ferruh Ertrk YTProf. Dr. Talha Gnll YTProf. Dr. Recep leri Sakarya nv.Prof. Dr. Mehmet Borat Fatih nv.

Prof. Dr. Cevdet Meri Fatih nv.Prof. Dr. Mazhar nsal Fatih nv.Prof. Dr. Bekir Karlk Fatih nv.Prof. Dr. Fahrettin Gcin Fatih nv.Prof. Dr. Muhammet Kksal Fatih nv.

Prof. Dr. Mustafa Kumru Fatih nv.Prof. Dr. Hakk smail Erdoan Fatih nv.Prof. Dr. Halil Rdvan z Fatih nv.Yrd. Do Dr. Edal Karadurmu Hitit nv.Yrd. Do. Dr. Serdal Sakal Fatih nv.Yrd. Do. Dr. Sami Gren Fatih nv.Yrd. Do Dr. Mustafa Petek Fatih nv.Yrd. Do. Dr. Ferhat Karaca Fatih nv.Yrd. Do. Dr. Omar Alagha Fatih nv.Yrd. Do. Dr. Gke Tezcanl Gyer Fatih nv.Yrd. Do. Dr. Didem Aka Gven Fatih nv.Yrd. Do. Dr. Ali Demirci Fatih nv.Yrd. Do. Dr. M. Fatih Abasyank Fatih nv.

Yrd. Do. Dr. Metin Tl Fatih nv.Yrd. Do. Dr. rem Uzonur Fatih nv.r. Gr. Bertan Baak Fatih nv.r. Gr. Sevil Aktan Fatih nv.r. Gr. Can Tlmen Fatih nv.Dr. enol Yldz STA

NVERSTE RENCLER III. EVRE SORUNLARI KONGRESKONGRE KONULARI

KURAKLIKSANAY VE EVREKRESEL ISINMAEVRE VE SALIK

LLEMEKATI ATIKLAR

EVRE BYOTEKNOLOJSEVRE HUKUKUHAVA KRLL

TEMZ ENERJSU KRLL

EVRE MHENDSL ETM


9/24



NVERSTE RENCLERIII. EVRE SORUNLARI

KONGRE PROGRAMI


10/24



15 Mays Perembe

09:30 10:00 Kokteyl10:00 11:00 Al Konumalar

Poster Sunum Saatleri: I. Gn : 14:00-16:00, II. Gn : 13:0015:00 saatleri arasndaposter sahiplerinin standlarnn yannda bulunmalar gerekmektedir.

I. GN I. Oturum: (Su Kirlilii; Kat Atk)

11:00 11:10 Btncl Havza Ynetimi, evre ve Orman Bakanl, Ahmet Alada,Nermin iek, Grsel Erul11:10 11:20 Akll Ve evreci Evler, Seluk niv., Ergn Pehlivan, SleymanTosyalolu, Hayrullah Can, Vedat Arslan11:20 11:30 Soru Cevap

11:30 12:15 Aa Dikme enlii - Fatih niversitesi Artma Tesisi evresindeAalandrma almas Yaplacaktr12:30 13:30 le Yemei

I. GN II. Oturum: (Atksu Artm; Kat Atk)

13:30 13:45 5. Dnya Su Forumu'nun Tantm- Prof. Dr. Necati Araliolu, 5. DnyaSu Forumu Program Komitesi E Bakan13:45 13:55Sperkritik Su Oksidasyonuyla Peyniralt Suyunun Artlmas,YT, MesutAkgn,Tuba Arslan, Onur . St13:55 14:05 Atk Kat leyen Oluklu Mukavva Fabrikalarnda KullanlamayacakNitelikteki Liflerin Deerlendirilmesi, Hitit niv., Erdal Karadurmu, Yusuf Karadeniz,alar Ba, brahim Bilici14:05 14:15 nsan Gdas Olarak Kullanlmayp evre Kirliliine Neden Olan Srirdeninin Alabalk Rasyonlarn da Kullanlma Olanaklar, Atatrk niv., Prof.Dr. Stk Aras, Erkan Altun, A.Necdet Sirkeciolu, Mehtap Cengiz Bayr14:15 14:25 Tbbi Atklarn Buhar Sterilizasyonu Yntemi le Bertaraf Edilmesi Ve BuYntemin orum lindeki Tbbi Atk Tesisinde ncelenmesi, Hitit niv., ErdalKaradurmu,Erhan Kkahin, Onur zkaya, Semin Bayrak14:25 14:35 Soru Cevap

14:35-14:45 ay-Kahve Molas

I. GN III. Oturum:(Su Kirlilii; Sanayi ve evre)

14:45 14:55 ehir ebeke, Kuyu Ve Kaynak Sularnn Ozonlanmas le Fiziksel,Kimyasal Ve Mikrobiyolojik zelliklerinin ncelenmesi, Hitit niv., Erdal Karadurmu,Kutay Perveli, Grkem Kartal, Nihan Kaya14:55 15:05 Son Yz Ylda Erzurumun Genel evre Yapsnda(Fauna-Flora-Su-Hava)Meydana Gelen Baz Tahribatlardan Baz zlenimler, Atatrk niv, Do. Dr. kriyeAras Hisar, Fatih Arslan, Murat Karaaslan, H. Salih zkl, Yavuz Yein15:05 15:15 Paslanmayla Ypranan Betonarme Yaplara Doal Katk Maddeleri lezm nerileri, Gazi niv., Cemil Baki Kyak15:15 15:25 Bursa li me Sularnn Baz Fiziksel, Kimyasal Ve Bakteriyolojikzellikleri, Dumlupnar niv., Blent Bykkdan, Nurgn Bykkdan, Salih zer,

Selman Kander, Hseyin Gkta


11/24



15:25 15:35 elik Yzeylerdeki Boya Alt Korozyonuna Kar evre Dostu letkenPolipirol Kaplamalar , Gazi niv., Tlin Kyak, S. Kl, B. rak15:35 15:45 Soru Cevap


I. GN IV. Oturum: (Su Artm; Sanayi ve evre)

15:55 16:05 me Ve Kullanma Sularnda Slfat Giderilmesi, Hitit niv., ErdalKaradurmu,Musa Kseli, brahim Bilici16:05 16:15 Baclar Arterinde Sinyal Optimizasyonu, Boazii niv., Grkan Gnay,Ender Faruk Morgl, M. B. Kaan Albayrak16:15 16:25 Reach: Introducton And Applcaton, Fatih niv., Ahmed Aliyu Ahmad,Gke Tezcanl Gyer16:25 16:35 Kent i Rayl Sistemlerde evresel Grltnn Azaltlmas, T, Zbeydeztrk,Veysel Arl

16:35 16:45 Ulatrma Sistemleri Ve evresel Etkileri, T, Sevil Ay,16:45 16:55 Soru Cevap


I. GN V. Oturum: (Atksu artm; Kat Atk)

17:05 17:15 Azo Boyar Madde retiminden Kaynaklanan Atksularn Foto-FentonBenzeri Prosesi le leri Oksidasyonu, T, dil Arslan-Alaton, Gke Treli,Tubalmez-Hanc17:15 17:25 Gda Endstrisi Atksularna Anaerobik Artm Adaptasyonu almas,Seluk niv., Dilek Erdirenelebi, Merve Soancolu

17:25 17:35 Biodiesel production from waste cooking oil (WCO) in Kitchen andCanteens of University, Fatih niv., Omar Alagha, Pellumb Gjinolli's, Ayse Busra Sengul17:35 17:45 Kat Atk Ynetiminden rnekler; stanbul Bykehir Belediyesi, FatihBelediyesi Ve Fatih niversitesi, Fatih niv., Furkan Kavadar, Sami Gren17:45 17:55 Fatih niversitesi Kamps iindeki atk plastiklerin toplanmas ve geridnm, Fatih niv., Tuba Gen, Sueda Tekalan, eney Tmsek, Aye Erdoan, Nihanuygur, Mustafa Petek17:55 18:05 elik zerindeki evre dostu polipirol kaplamalarn korozif ortamdakiyzeyi koruma refleksinin elektrokimyasal yntemlerle belirlenmesi, T. Kyak, . Azer, H.zbay18:05 18:15 Soru- Cevap

18:15 Kapan

16 Mays Cuma

II. GN I. Oturum: (Hava Kirlilii; Kat Atk)

09:00 09:10 stanbulun ki Ayr Blgesinde llen Troposferik Ozonun SaatlikDeiimlerinin ncelenmesi, Fatih niv., Ferhat Karaca, Zeynep ztrk09:10 09:20 Tbbi Atk Bertaraf Metodu Olarak Otoklav le Sterilizasyonda SondanParalamal Sistem rnei, YT, Kamil B. Varnca, Cengiz Esmen,Abdilsamet engil,Deniz Albayrak


12/24



09:20 09:30 Kat Atklar, Srdrlebilir Atk Yntemleri Bat Karadeniz Kylar,Karaelmas niv., Elif Akay;Tuba Erkin;Gliz Kuzu;Gl Oran09:30 09:40 Entegre Atk Ynetimi Kavram ve AB Uyum Srecinde Atk ereveYnetmelii ,YT, Kamil B. Varnca, Fatma Bykbekta09:40 09:50 Evsel Kat Atklarn Ayr Toplanmas zerine Bir Sistem nerisi, stanbulniv., mer Faruk Kltr, rfan Dakaya, brahim Ilak, Krat akmak09:50 10:00 Soru Cevap10:00-10:10 ay-Kahve Molas

II. GN II. Oturum: (Su Kirlilii; evre Hukuku)

10:10 10:20 Trkiyede Abye Uyumlu Su Havzas Ynetim Stratejisi Ve Su ereveDirektifi,evre ve Orman Bakanl, Nermin iek, Yakup Karaaslan,Veysel Aslan10:20 10:30 ISO 14001 ve OHSAS 18001in Uygulan, Fatih niv., Mehmet Borat,Aydanur Doan10:30 10:40 Avrupa Birlii Toprak Tematik Stratejisi Ve Trkiyedeki Uygulamalar,

evre ve Orman Bakanl, Saliha Deirmenciolu10:40 10:50 lkbahar Dneminde Bykekmece Atmosferindeki Toplam PartiklMaddelerin Ktle Konsantrasyonlarnn ncelenmesi, Fatih niv., Hac Hseyin NER10:50 11:00 Bursa linin me Suyunu Karlayan, Doganc Baraj Suyunun Fiziksel VeKimyasal zellikleri, Dumlupnar niv., Blent Bykkdan, Nurgn Bykkdan, Salihzer, Selman Kander, Hseyin Gkta11:00 11:10 Soru Cevap

11:10 11:20 ay-Kahve Molas

II. GN III. Oturum: (Atksu artm; Su Kirlii)

11:20 11:30 Bir Zeytinya Karasuyunun Koaglasyon Ve ElektrokoaglasyonProsesleriyle Kimyasal Artlabilirliinin ncelenmesi, T, dil Arslan-Alaton, ZeynepKartal, Tuba lmez-Hanc11:30 11:40 Erkenez ay (Kahramanmara) Kirliliinin Fiziko-KimyasalParametrelerle ncelenmesi, Stimam niv., Cemil Kara, Mustafa imekli11:40 11:50 Aerobik Ve Anaerobik Depo Sahalarnda Oluan Sznt Suyunda AzotBileiklerinin Kontrol, YT, M. Sinan Bilgili, Berna Bayram, Ahmet Demir, GamzeVarank11:50 12:00 Bykekmece Sahilindeki Noktasal Kirleticilerin Zamana Bal Olarakncelenmesi, Ersel Tabak, Bertan Baak, Ala Durmaz12:00 12:10 Azo Boyar Madde Sentez Atksularnn Fenton Prosesi le leri Oksidasyonu,T, dil Arslan-Alaton,Betl Hande Grsoy12:10 12:20 Soru Cevap

12:20 - 13:20 le yemei

II.GN IV. Oturum: (Su Artm; Su Kirlii)

13:20 13:30 Gneydou Anadolu Projesinin (Gap) evresel Etkileri, Fatih niv., AgataOwczarek13:30 13:40 Nikelin Bentonitle Adsorpsiyonunda zoterm, Kinetik Ve TermodinamikAnalizi, Yldz niv., Selin Top, Tue evik, Elif Sekman, Remziye Yazc, Ebru Akkaya,M. Sinan Bilgili, Ahmet Demir, Gamze Varank


13/24



13:40 13:50 Ayamama ve Haramidere Derelerinde Genotoksik Kirliliin SOS-Chromotest Metodu ile Saptanmas, Fatih niv., Mustafa Petek, Muaz Dlger, SemraYlmaz, Emel Koak13:50 14:00 4-nitrofenoln Bentonitle Adsorpsiyonu, YT, Remziye Yazc, Elif Ylmaz,Selin Top, Elif Sekman, Gamze Varank, M. Sinan Bilgili, Ahmet Demir14:00 14:10 Kurunun Zeolitle Adsorpsiyonunun zoterm ve Kinetik Analizi, YT, ElifSekman, rem Oymak, Remziye Yazc, Selin Top, Ahmet Demir, Gamze Varank, M.Sinan Bilgili14:10 14:20 Soru Cevap

14:20- 14:30 ay-Kahve Molas

II.GN V. Oturum: (Kat Atk ; Sanayi ve evre)

14:30 14:40 Dk Mukavemetli Atk Betonlarn Beton Agregas OlarakKullanlabilirlii, Seluk niv., Ali Kken, Mehmet Alpaslan Krolu

14:40 14:50 Yksek Gzenekli Polihipe Malzemelerinin Sentezi Ve Petrol AtklarnnUzaklatrlmasnda Kullanm, YT, Hseyin Yldrm, E.Hilal Mert, Yasemin BalkTamer, Hale Berber14:50 15: 00 Hadmky Blgesi Endstriyel Kirletici Tesbiti ve Blge CivarndanSeilmi bir Fabrikann letim ve Kirlilik Profilinin Saptanmas, Fatih niv., DidemAka Gven, Smeyra Ku15:00 15:10 Kat Atklarn Aerobik Ve Anaerobik Ayrmasnn Laboratuar lekliBioreaktrlerde zlenmesi, YT, M. Sinan Bilgili, Aybike Yurtsever, Elif Klavuz, GamzeVarank, Ahmet Demir15:10- 15:20 evre Maliyetleri Ynetimi Ve letmelere Bakan Yn, Fatih niv., NurcanKaraca15:20 15:30 Soru Cevap


II.GN VI. Oturum: (evre Biyoteknolojisi; Kat Atk)

15:40 15:50 ev Stabilitesinin Kat Atk Sahalarndaki nemi, Mustafa Esen, SamiGren15:50 16:00 Monitoring Gill, Brain, Muscle of Marmara inekop (Pomatomus saltator,L. 1758) for DNA Variation by Using RAPD-PCR Based Methods, Fatih niv., ffet remUZONUR,Nihan Semizolu, Kbra Cansu Yank, Ece Makbule Drtkardeler, CansuKurt, Fatma Betl ztrk, Ergn akalar, Gzin Keke16:00 16:10 Tbbi Atk Ynetiminde Yeni Bir Model rnei, YT, Kamil B. Varnca,

Cengiz Esmen, Abdlsamet engil16:10 16:20 Gda Sektr Atklarndan Sperkritik Karbondioksit le Ya Eldesi, YT,Nalan Akgn, Esra Ykar, Liyana Sahakyan16:20 16:30 Genotoxic Effects of boron on Some Crops Germination by Using RAPDanalysis, Fatih niv., Serdal Sakal, Gzin Keke, . rem Uzonur16:30 16:40 Pseudo-Nitzschia Trlerinin Pzr Yntemi ile Takibi, Fatih niv., ffet remUzonur, Beir Hakan Atak, Zeynep Ulupnar, Hatice Esra Akgl, Hatice Kbra engl,Alperen aatay Serdarolu, Mehmet Diner nan, Gzin Keke, Ahmet Ayaz, SeyfettinTa16:40 16:50 Soru Cevap

16:50 17: 00 Kapan Treni


14/24



NVERSTE RENCLERIII. EVRE SORUNLARI

KONGRESTAM BLDR METNLER


15/24



KATI ATIKLAR


16/24



ENTEGRE ATIK YNETM KAVRAMI ve AB UYUMSRECNDE ATIK EREVE YNETMEL

THE NOTION OF INTEGRATED WASTE MANAGEMENT AND THE

REGULATION OF WASTE FRAME IN THE PROCESS OF INTEGRATION INTOEU

Fatma BYKBEKTA(*), Kmil B. VARINCA(**)

(*)stanbul niversitesi evre Mhendislii Blm, 3. Snf rencisi, stanbul, [email protected](**)Yldz Teknik niversitesi evre Mhendislii Blm, retim Eleman, stanbul, [email protected]

ZET

Hzl nfus art, kentleme ve endstrileme gerek atk miktarlarnda gerekse de atktrlerinde nemli bir arta sebep olmutur. Artk her atk klasik metotlara gre

snflandrlamamakta ve bertaraf edilememektedir. Atk trlerinin bir hayli ok olduuzellikle endstrilerde her bir atk tr iin ayr bir ynetim sistemi kurmak ve iletmekolduka g ve uygulamas da olduka zordur. Bu noktada tm atklar iine alan birynetim sistemi gereklilii ortaya kmtr.

ABye uyum srecinde Avrupa Birliinin 2006/12/EEC sayl Atk ereve Direktifi vedier direktifleri de gz nnde bulundurularak Bakanlk tarafndan Atk ereveYnetmelii hazrlklar balatlm ve ynetmelik tasla gre almtr.

Bu bildiride AB Atk ereve Direktifi, hazrlanmakta olan Atk ereve Ynetmeliive Entegre Atk Ynetimi kavram zerinde durulmu, ABye uyum srecinde bubalamda yaplanlar ve yaplmas gerekenler karlmtr.

Anahtar Kelimeler: Entegre atk ynetimi, atk ereve ynetmelii

ABSTRACT

Huge growth in the population, urbanization and industrialization has caused aconsiderable increase in the amount and type of wastes. Nowadays not all the wastesare classified under the same classical category, requiring the same procedure ofelimination. Especially in the industries in which the types of wastes are so varied it isvery difficult and impractical to set up and operate a different management system fordifferent types of wastes. Thus has emerged the necessity of a, management systemwhich would eliminate all types of wastes.

Considering the Directive of Waste Frame # 2006/12/EEC and the other directives ofthe European Union as part of the requirements of the integration process into the EU,the Department has started the preparations for the Regulation of Waste Frame and thedraft of the Regulation has been presented for consideration.

In this paper we concentrate on the Directive of Waste Frame # 2006/12/EEC of theEuropean Union, the Departments Regulation of Waste Frame that has been in

progress and the Integrated Waste Management; we display our current activities forthe integration into the EU as well as projected activities

Keywords: Integrated waste management, regulation of waste management


17/24



Giri

Aralk 1999da gerekleen Avrupa Birlii (AB) Helsinki Zirvesinde, Trkiyeye resmiolarak aday lke stats verilmesi ile AB mktesebatnn uyum sreci balam ve 3Ekim 2005 tarihi ile de AB mzakerelerine balanlmtr. ABne ye lke olmak,Trkiye iin ok nemli bir konu ve hedeftir. Trkiye, AB yesi olabilmek iin 35 konubal zerinden uyum almalarn srdrmektedir. evre bal, uyum almassrasnda en ok allmas ve yatrm yaplmas dnlen konulardan birisidurumundadr. evre konusunda AB uyum almalarndan nemli bir alt balk da katatk planlamasdr. Avrupa Birlii lkelerinde, genel olarak kat atklarn %67si dzenlidepolama ile geriye kalan miktar ise yakma ile bertaraf edilmektedir. Fakat bu ikiynteminde evreye olumsuz etkileri (atmosferde karbondioksit ve metan gazlarnnmiktarnn artmas ve yeralt sularna pestisit ve eitli kimyasallarn girmesi vb.)olmaktadr. Bu nedenle, ylda yaklak 1,3 milyar ton atk oluturan AB, kat atk

ynetimi ile ilgili olarak temel zmn atk oluumunun azaltlmas olduu sonucunavarmtr.

Sahibinin istemedii ve toplumun menfaati gerei toplanp fen ve sanat kaidelerine,bilimsel esaslara, mhendislik prensiplerine gre bertaraf edilmesi gereken kat eylerekat atk denir. Kat Atklar Kontrol Ynetmeliine [1] gre kat atk reticisitarafndan atlmak istenen ve toplumun huzuru ile zellikle evrenin korunmasbakmndan, dzenli birekilde bertaraf edilmesi gereken kat maddeleri ve artmaamurudur. Bertaraf etme kat atklarn fen ve sanat kaidelerine ve mhendislikesaslarna uygun ekilde toplanmasn, geici olarak depolanmasn, tanmasn, gerikazanma, kompost, yakma, dzenli depolama ve benzeri ilemlere tbi tutulmasnkapsamaktadr [2].

Atk ynetimi; atk ynetimi sistemi iinde oluan atklarn bertaraf edilmesindeevreye ve ekonomiye olan etkilerinin en aza indirilmesini amalar. Bu amacaulamann en ksa yolu ise doal olarak atk miktarnn azaltlmasdr. Atk ynetimisistemi atklarn nihai bertarafnn evreye brakt zarar en aza indirgemek iin en sonteknik bilgileri kullanr.

20. yzyln ortalarna kadar nfusun az, atklarn bertaraf edilmesi iin ihtiya duyulanalann yeterince fazla olmas nedeniyle, kat atklar ciddi sorunlar yaratmamtr. Birokhastaln kontrolnde kat atklarn salkl bir ekilde toplanmas ve bertarafedilmesinin nemi fark edilememitir. Kat atklarn dzensiz depolanmas sonucunda;epidemik hastalklarn hzla yaylmas, toprak kirlenmesi, yzeysel sularn kirlenmesi,yeralt sularnn kirlenmesi, evreye rahatsz edici koku yaylmas, haere ve bceksorunlar yaratmas, patlama, heyelan, hava kirlilii vb. problemlere ortaya kmtr.

Kat atklarn miktar, tr ve retim hzlarnn artmas; kat atk bileiminin yer vezamana gre byk farkllklar gstermesi; kentsel alanlarn genilemesi; kamuhizmetleri iin finansal kaynak kstlar; teknolojinin etkileri; enerji ve hammaddeortaya kan snrlamalar nedeniyle, kat atk ynetimi ile ilgili sorunlar daha karmakhale gelmi, bu yzden etkin ve sistematik bir kat atk ynetimi kanlmaz olmutur.

Gnmzde gelien refah dzeyine paralel bir ekilde daha fazla kat atkretilmektedir. Artan bu kat atk miktar sadece deerleri ykselen bo alanlardoldurmakla kalmamakta ayn zamanda da hava, su, toprak kirliliine sebep olmaktadr.


18/24



Bu yzden, Avrupa Birlii (AB) ye lkelerinin hazrlam olduklar Altnc evreEylem Plannda belirlenen drt nemli ncelik konularndan birisi atk nleme veynetimidir. Bu ncelikli ama dorultusunda ABnin bymesi paralelindegerekleen ileri ekonomik aktiviteler sonucu oluan kat atklarn daha fazla

retilmesinin nne geilmesi hedeflenmektedir. Buradan hareketle, kat atkretimindeki arta mdahale etmek iin lkeler yeni atk nleme programlaroluturmaktadr. Kaynaklarn srdrlebilir kullanmn salamak ve retici-tketicialkanlklarnn deiimi iin tevik almalar yapmaktadrlar.

Entegre atk ynetimi

Entegre atk ynetimi (EAY), belli bir atk ynetimi hedefine ynelik olarak gerekliuygun yntem, teknoloji ve ynetim programlarnn seilmesi ve uygulanmas olaraktanmlanabilir. EAY ayn zamanda ilgili yasal mevzuatta ngrlen hususlarnsalanmasn da kapsar. Gnmzde, EAY iin balca 6 esas stratejinin uygulanmas

ngrlmektedir: [3] Atk nleme Atk azaltma Yeniden kullanm Geri dnm Enerji geri kazanma Bertaraf

Bu stratejiler bamsz olmayp aralarnda karlkl ilikiler sz konusudur. Ayrca atkynetim seeneklerinin de mantkl bir ncelik srasna gre uygulanmas gereklidir.

rnein geri dnm, kaynakta atk azaltm ile ilgili pratik olarak uygulanabilecek herey yapldktan sonra dnlmelidir. Ayn ekilde termal veya biyolojik artma da enyksek geri dnm salanmadan dnlmemelidir. EAY erevesinde uygulanacakteknolojik seenekler uluslararas eilim ve kararlardan da byk orandaetkilenmektedir. rnein Avrupa Birlii (AB) lkelerinde, dzenli depolama alan yeribulmada karlalan byk zorluklar dolaysyla, dier bertaraf metotlarna eilimolmaktadr [3].

EKY Sistemi zellikleri

Verimli ve entegre bir kat atk ynetim sistemi balca aadaki zellikleri tamaldr[3].

Btncl bir sistem olmaldr: Kat atk ynetimi, bir yerleim merkezinde oluan katatk iinde bulunan btn maddeleri ve retim kaynaklarn ihtiva edecek ekildeplanlanmaldr.

Ekonomik deer oluturabilmeli: Kat atk sisteminden salanabilecek ekonomikdeerler, geri kazanlabilir malzemelerden, komposttan ve elde edilebilecek (dzenlidepolama ve anaerobik kompost) biyogazdan olan girdilerdir. Bu yzden planlamaaamasnda ekonomik analizin ok iyi yaplmas gereklidir.


19/24



Esnek olmal: Kat atk ynetim sistemi, evresel, meknsal ve atk zelliklerindezamana bal olarak meydana gelebilecek eitli deiikliklere gereken oranda uyumsalayabilecek esneklikte olmaldr.

Blgesel planlama yaplmaldr: Toplanacak atk miktarnn bykl, planlamann dao oranda verimli olmasn salamaktadr. Atk retimi ise ncelikle nfusa baldr. Busebeple Bykehirler dndaki planlamalarda daha byk lekli blgesel planlamalaryaplmaldr. Baz aratrmaclar entegre bir ynetime bal nfusun 500.000 kiiden azolmamasn tavsiye etmektedir.

EKY Sisteminin Verimi

Bir kat atk ynetim sisteminin verimi, mali ve maddesel geri kazanm verimi olmakzere iki ekilde belirlenir. Mali geri kazanm verimini belirlemede sistemden eldeedilen gelirin, masraflarn ne kadarn karladna baklr. Masraf karlama yzdesi

ne kadar yksek ise sistemin verimi de o kadar yksektir. Sistemden elde edilen gelir,geri kazanlan, dntrlen maddeler ve enerji sat ile sunulan hizmetlerin karlolarak alnan cretlerden meydana gelir [3].

Geri kazanm oran aadaki gibi hesaplanmaktadr [3]:

Sistemde dzenli depolamaya gelen atk miktar ne kadar az ise geri kazanlan veyadntrlen atk miktar da o nispette fazladr. Maddesel geri kazanm ile maddikazanmn beraberce en yksek deere ulat zm optimum zmdr [3].

Politika Aralar

evrenin korunmas ve evre kirliliinin nlenmesi iin kullanlan ara ve yntemlerpolitika aralar olarak bilinmektedir. lkelerin evre politikalarnda ulamak istediklerihedeflere varmak iin kullanlan politika aralar komuta-kontrol yntemleri veekonomik aralar olmak zere iki gruba ayrlmaktadr [4].

Komuta-kontrol aralar; izin verilebilir kirlilik seviyesinin maksimumu olarak belirlenstandartlar Komuta ve standartlarn izlenmesi, denetlenmesi ve yaptrmn ierenKontrol anlamn iermektedirler. Komuta-kontrol aralar yasal dzenlemeleriierirler. Bu aralar hkmetler iin, atk standartlarn ak ve kesin bir ekildebiimlendirilmesi, hangi maddelerin standarda girmesi gerektiini listelenmesi, konu ileilgili sorumlularn tahsis edilmesi ve standartlara uymayanlar iin cezalarn belirlenmesi


20/24



iin kullanlrlar. Komuta-kontrol yaklamnn temel avantaj kirlilik seviyesinin nekadarnn azaltlabilecei hakknda akla yatkn tahminler verebilmesidir [4].

Ekonomik aralar ise komuta-kontrol yaklamnn tersine zararl emisyonlar azaltmakamacyla tevikleri salamak iin fiyat ya da dier ekonomik deikenleri kullanansistemlerdir. Ekonomik aralar, kat atklarn retimlerinden nihai bertaraflarna kadarneden olduklar evresel hasarn ve kaynak kullanmnn evresel maliyetini demekiin kullanlabilirler. Ayrca ekonomik aralar geri dnm ve bertaraf faaliyetleri gibievre ynetimi bileenlerini salamak iin gerekli olan mali bteyi salamaya yardmedebilirler. Bu aralarn genel kullanm amalar ise tketicilerin kaynak kullanmkarlnda yaptklar tahribat cretlendirmek, temiz teknoloji alternatiflerini teviketmek veya izinler, vergiler ve harlar gibi bir takm aralar vastasyla da devlet iin ekgelir getirmektir [4].

Vergi ve Harlar: Kat atklarn ynetiminde kullanlan vergi ve har uygulamalar rnzerinden ya da kullanc zerinden alnabilmektedir.

Depozito-Geri deme Sistemleri: Depozito sistemi yeniden kullanlabilecek, gerikazanlabilecek ya da zel yntemlerle bertaraft gerektiinden bir ayr toplanmasgereken rn ve maddeler iin uygulanmaktadr. Sistemin verimli olabilmesidepozitonun, tketimi azaltp retimi sekteye uratmayacak bir etki oluturmasna veiade miktarnn tketicinin rahatlkla gzden karmayaca ekilde yeterince yksekolmasna baldr. Atk ynetiminde nemli bir ara olan bu sistem iecek kaplar,deterjan ambalajlar, piller, akler vs. rnler iin uygulanabilmektedir. Depozitosistemleri, uygulamalarnn zorluuna karn bu uygulamada gerekli sisteminoturtulmas halinde uygulanmas olumlu sonular dourabilecek sistemlerdir.Trkiyedeki mevcut yap dikkate alnrsa depozito uygulamas zor, zahmetli ve

maliyetli bir uygulamadr. u durumda lkemizde tketici alkanlklar ve ynetimselaksaklklar bu uygulamalar cazip klmamaktadr [4].

Cezalar: Genel anlamda cezalar atklarn izin verilen snr deerleri amas durumundaalnan veya evresel hasar tespit esasna dayal olmak zere gruplandrlabilir. Cezalarevre kirliliini nlemede yaygn kullanlan aralardandr [4].

Sbvansiyon: Sbvansiyonlar yardm, hibe ve dk faizli kredilerden oluan vekirleticilerin davranlarn deitirmeye zendirici tedbirler eklinde olabilir.Sbvansiyon kirliliin azaltlmasn iin firmalara yardmc olan deme veya vergiindirimidir. Sbvansiyonlar kirleten der ilkesiyle tutarl deildir [4].

AB Atk Ynetimi

AB atk ynetimi politikas nleme, geri kazanm ve gvenli bertaraf etme ilkelerinedayanmaktadr; yani atklar en yakn elverili tesislerde bertaraf edilmeli ve AB iindeoluan atklar baka hibir yerde bertaraf edilmemelidir. Atk ereve Direktifi, yeDevletlerin atk retimini ve zararlarn nlemek veya azaltmak ve atklarn geridnm, yeniden kullanm veya iyiletirme veya enerji kayna olarak kullanlmas


21/24



yoluyla geri kazanmn tevik etmek iin gerekli tedbirlerin alnmasn gerektirmektedir[5].

Atk ereve Direktifinin [6] amac, AB genelinde atk ynetimi ile ilgili temel biryaklam tesis etmektir. ye lkeler atk ynetimi stratejilerini sz konusu direktifi bazalarak oluturur. Direktif esas olarak atk kavramn tanmlar, bir atk terminolojisisunar ve atk eitlerinin bir listesini verir. ye lkelerin direktifte tanmlanan balcasorumluklar aada sralanmtr:

Direktifin uygulanmasn salamakla sorumlu yetkili bir kurum oluturmak veyatanmlamak,

Yetkili kurumun direktifin artlarn yerine getirebilecek atk ynetimi planlargerekletirmesini salamak,

En uygun teknolojiler ve maliyetleri gz nnde bulundurularak yeterli sayda veentegre bertaraf tesisleri kurmak,

Atk bertarafnda kirleten der prensibinin uygulanmasn salamak.Atk ynetimi konusundaki Topluluk program; rn tasarmlarnn gelitirilerekatklarn retim aamasnda azaltlmas, geri dnm ve atklarn yeniden kullanm,atklarn yaklarak yaratlan kirliliin azaltlmas konularn iermektedir. Toplulukyaklam, atklarn ynetimi konusunda sorumluluu reticiye yklemek eklindedir.Atk ereve Direktifinin yannda atklar konusunda karlm dier direktifler iseunlardr:

Atk Yalar konusunda 16/06/1975 tarih ve 75/439/EEC sayl Konsey Direktifi Artma amurlar konusunda 12/06/1986 tarih ve 86/278/EEC sayl Konsey

Direktifi

Akmlatr ve Piller konusunda 18/03/1991 tarih ve 91/157/EEC sayl KonseyDirektifi

Tehlikeli Atklar konusunda 12/12/1991 tarih ve 91/689 sayl Konsey Direktifi Ambalaj Atklar konusunda 20/12/1994 tarih ve 94/62/EC sayl Avrupa

Parlamentosu ve Konsey Direktifi Dzenli Depolama konusunda 26/04/1999 tarih ve 99/31/EEC sayl Konsey

Direktifi Hurda Aralar konusunda 18/09/2000 tarih ve 2000/53/EEC sayl Avrupa

Parlamentosu ve Konsey Direktifi Atk Elektronik ve Elektrikli Ekipmanlar konusunda 27/01/2003 tarih ve

2002/96/EC sayl Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi

Atk ereve ynetmelii tasla

evre ve Orman Bakanl, 2872 sayl evre Kanunu ile 4856 sayl evre ve OrmanBakanl Tekilat ve Grevleri Hakknda Kanun hkmleri dorultusunda, lkemizdeatk ynetimi ile ilgili politika, strateji ve hedefleri belirlemek, uygulamak veuygulanmasn salamakla yetkili otoritedir. lkemizin atk ynetim politikas vestratejisinin genel erevesi evre Kanunu, evre ve Orman Bakanl Tekilat ve


22/24



Grevleri Hakknda Kanun ve atk gruplar baznda karlan muhtelif ynetmelikler ilebelirlenmi olmakla birlikte, bu politika ve stratejinin bir btn olarak belirlendiimstakil bir ulusal atk mevzuat bulunmamaktadr.

Dier yandan yelik srecinde bulunduumuz Avrupa Birliinin atk ynetimi stratejisi15 Temmuz 1975 tarih ve 75/442/EEC sayl Konsey Direktifi ile bu direktifiyrrlkten kaldrarak onun yerini alan 5 Nisan 2006 tarihli ve 2006/12/EEC saylAvrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifi ile belirlenmitir. Sz konusu direktifte atkile ilgili tanmlar yaplmakta; direktifin kapsad atk kategorileri ile bertaraf ve gerikazanm faaliyetleri sralanmaktadr. Bunlarn dnda direktif, kapsam dnda tutulanatk trleri, atk ynetimi ile ilgili genel esaslar, yetkili otoritenin oluturulmas, atkynetim planlar, geri kazanm ve bertaraf faaliyeti yapan iletmelerin lisans almazorunluluu, bu iletmelerin kayt tutma zorunluluu ve periyodik olarak denetlenmeleriile atk bertaraf maliyetlerinin kirleten der ve retici sorumluluu ilkeleri kapsamnda

karlanmas gibi atk ynetiminin temelini ve ana ilkelerini oluturan hkmleriermektedir [6].

3 Mays 2000 tarih ve 2000/532/EC sayl Komisyon Karar ise, gerek Atk ereveDirektifi, gerekse de tehlikeli atklarla ile ilgili 91/689/EEC sayl Konsey Direktifineuygun olarak topluluk iinde kullanlacak ortak bir atk ve tehlikeli atk listesioluturulmas ile ilgili esaslar iermektedir. Hem Atk ereve Direktifi, hem de atklistesi ile ilgili direktif, lkemizin AB mktesebatnn stlenilmesine dair UlusalProgramda ncelikle uyumlatrlmas gereken direktifler blmnde yer almaktadr[7].

Atk ereve Direktifi hkmlerinin ulusal mevzuatmza bir btn olarak aktarlmas,bu konudaki stratejinin tek bir politika dokmannda toplanmas amacyla evre veOrman Bakanl tarafndan Atk ereve Ynetmelii Tasla hazrlanmtr.Taslakta atk, retici, sahip, ynetim, toplama, bertaraf ve geri kazanmtanmlar yaplmakta; yetkili otorite tanmlanmakta; atk ynetimi ilkeleri sralanmakta;geri kazanm ve bertaraf faaliyetlerini yapan iletmeler iin lisans ve kayt tutmazorunluluu getirilmekte, atk ynetim maliyetinin finansman ile ilgili hkmlere yerverilmekte ve atk kategorileri ile atk bertaraf ve geri kazanm faaliyetleri liste olaraksralanmaktadr.

Atk Listesinin Oluturulmasna Dair Komisyon Karar hkmleri de bu taslak

ynetmelik iinde deerlendirilmi, listenin kullanlmas ve atk kodlar ile ilgilihkmlere yer verilmi ve komisyon kararnn ekinde yer alan atk listesi taslakynetmelie ek olarak konulmutur. Taslak ynetmelik 20 madde ve 3 ektenolumaktadr.

Atk ereve Ynetmeliinin amac Ynetmelik tasla [8] Madde 1de EK-Idekategorileri belirtilen ve EK-IIde listesi verilen atklarn, oluumlarndanbertaraflarna kadar evre ve insan salna zarar vermeden ynetimlerininsalanmasna ynelik politika ve esaslarn belirlenmesi olarak, kapsam ise Madde2de EK-Ide kategorileri belirtilen ve EK-IIde listesi verilen atklarn ynetimi ileilgili esaslar olarak tanmlanmtr.


23/24



Ynetmelik atk ynetimine ilikin temel ilkeleri belirtmitir. ncelikle atk azaltmay,geri dnm ve kazanm tevik etmekte, farkl trdeki atklarn birbirleriylekartrlmadan kaynanda ayr olarak toplanmas esas almaktadr. Ynetmelik ayrcaizin verilen bertaraf yntemleri haricinde atk bertarafn ve tehlikeli atklarn ithalatn

da yasaklamakta, atk tama ve bertaraf ile ilgili tm iler iin lisans zorunluluu veatk ile ilgili kaytlarn tutulmas zorunluluu getirmektedir. Atk bertarafnn maliyeti,kirleten der prensibine gre, atn sahibi veya atn kaynakland rnn reticisitarafndan karlanacan sylemekte, tehlikeli atklarla ilgili olarak herhangi birkazaya kar tehlikeli atk mal sorumluluk sigortas yaptrma zorunluluugetirmektedir.

Kat atklarn ynetimi konusunda hkmler ieren ve evre Kanunu uyarncayrrle konmu bulunan baz ynetmeliklerde unlardr;

Kat Atklarn Kontrol Ynetmelii (R.G. Tarih: 14/03/1991, R.G. Say: 20814) Atk Yalarn Kontrol Ynetmelii (R.G. Tarih: 21/01/2004, R.G. Say: 25353) Atk Pil ve Akmlatrlerin Kontrol Ynetmelii (R.G. Tarih: 31/08/2004, R.G.

Say: 25569) Tehlikeli Atklarn Kontrol Ynetmelii (R.G. Tarih: 14/03/2005, R.G. Say:

25755) Tbbi Atklarn Kontrol Ynetmelii (R.G. Tarih: 22/07/2005, R.G. Say:

25883) Ambalaj ve Ambalaj Atklarnn Kontrol Ynetmelii (R.G. Tarih: 24/06/2007,

R.G. Say: 26562) Hafriyat Topra, naat ve Yknt Atklarnn Kontrol Ynetmelii (R.G.

Tarih: 18/03/2004, R.G. Say: 25406)

Deerlendirme

Entegre atk ynetimi (EAY), bir atn oluumundan bertarafna kadar ki safhadaynetimi hedefine ynelik olarak gerekli uygun yntem, teknoloji ve ynetimprogramlarnn seilmesi ve uygulanmas olarak tanmlanabilir. EAY ile doru, salklbir ynetim gerekletirilerek hem evre ve insan sal hem de doal kaynaklarkorunurlar: EAYnin ilk adm atk azatlm/minimizasyonudur. Ardndan tekrarkullanm, geri dnm/kazanm, enerji geri kazanma ve bertaraf safhalar gelir.

AB atk ynetimi politikas da nleme, geri kazanm ve gvenli bertaraf etme ilkelerinedayanmaktadr; yani atklar en yakn elverili tesislerde bertaraf edilmeli ve AB iindeoluan atklar baka hibir yerde bertaraf edilmemelidir. Atk ereve Direktifi, yeDevletlerin atk retimini ve zararlarn nlemek veya azaltmak ve atklarn geridnm, yeniden kullanm, iyiletirme veya enerji kayna olarak kullanlmas yoluylageri kazanmn tevik etmek iin gerekli tedbirlerin alnmasn gerektirmektedir.lkemizde karlmas planlanan Atk ereve Ynetmelii bu kapsamdahazrlanmaktadr.


24/24



Kat atk ynetimi, kanun, ynetmelik gibi hukuksal aralarla devlet tarafndanbelirlenmekte ise de etkin bir kat atk ynetimi ancak, yerlemi bir gnlllk vesorumluluk anlay ile mmkn olmaktadr. lkeler iin uygun kat atk ynetimistratejilerinin belirlenmesinden ziyade uygulanabilirliinin salanmas daha fazla nem

arz etmektedir. Uygulanabilirlii yksek bir kat atk ynetiminin gelitirilmesi iinretici, tketici ve kamu arasnda iletiimin salanmas esastr.

Bu balamda kullanlacak olan politika aralarnn baka lkelerde kullanp baar eldeetmi olmas Trkiye iinde ayn sonular gsterecei anlamna gelmez. lkelerinkendilerine has ekonomik, sosyal ve siyasal yaplar aralarn etkin kullanmn bazenkstlayc bazen de artrc sonular ortaya koymaktadr. Bir aracn Trkiye koullarndakullanlp kullanlmayaca ya da ne gibi deiikliklere maruz braklabileceiaratrlmaldr.

Kaynaklar

[1]. T.C. evre ve Orman Bakanl, Kat Atklarn Kontrol Ynetmelii, R.G.Tarih: 14/03/1991, R.G. Say: 20814.

[2]. Mehmet BORAT, Kat Atk Ynetimi, Ders Notlar, 2004, stanbul.

[3]. zzet ZTRK, M. Nevzat KOR, B. Suat TYLOLU, Asl ZABALI, B.Hande TEZER, Trkiyenin AB ile Uyumlu Blgesel Kat Atk Ynetimi AnaPlan, AB Srecinde Trkiyede Kat Atk Ynetimi ve evre SorunlarSempozyumu - TRKAY 2007, stanbul Ltfi Krdar Uluslararas Kongre ve SergiSaray, 28-31 Mays 2007, stanbul.

[4]. Seil KEKE, Fuat BUDAK, M. Yavuz SUCU, Dilek B. BUDAK, Trkiyede

Kat Atk Ynetiminde Politika Aralarn Kullanm OlanaklarnnDeerlendirilmesi, AB Srecinde Trkiyede Kat Atk Ynetimi ve evreSorunlar Sempozyumu - TRKAY 2007, stanbul Ltfi Krdar UluslararasKongre ve Sergi Saray, 28-31 Mays 2007, stanbul.

[5]. Tuba TURAN, Zeynep EREN, Kat Atk Mevzuat ve Avrupa Birliine UyumSrecinde Kat Atk Ynetimi, AB Srecinde Trkiyede Kat Atk Ynetimi veevre Sorunlar Sempozyumu - TRKAY 2007, stanbul Ltfi Krdar UluslararasKongre ve Sergi Saray, 28-31 Mays 2007, stanbul.

[6]. Atklar konusunda 05/04/2006 tarih ve 2006/12/EEC sayl Avrupa Parlamentosuve Konseyi Direktifi (15/071975 tarih ve 75/442/EEC sayl AB Konsey Direktifini

yrrlkten kaldrmtr).[7]. T.C. Bakanlar Kurulu Karar, Avrupa Birlii Mktesebatnn stlenilmesine

likin Trkiye Ulusal Program ile Programn Uygulanmas, Koordinasyonu ve zlenmesine Dair Karar, Karar No: 2003/5930, R.G. Tarih: 24/07/2003, R.G.Say: 25178 Mkerrer.

[8]. T.C. evre ve Orman Bakanl, Atk ereve Ynetmelii Tasla,http://www.atikyonetimi.cevreorman.gov.tr/

entegre atık yönetimi kavramı ve ab uyum sürecinde atık Çerçeve yönetmeliği

Documents