enerji ve kalkınma
DESCRIPTION
Enerji ve Kalkınma. Gürcan Banger Enerji Forumu – 10 Mart 2007. Kırılma Noktası. Dünyanın gerçeklerini kırılma noktalarında daha iyi kavrıyoruz. Peşpeşe gelen, birbirine benzer damlaların bir tanesi bardağın taşmasına neden oluyor. - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
![Page 1: Enerji ve Kalkınma](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062301/56813ea0550346895da8f136/html5/thumbnails/1.jpg)
Enerji ve Kalkınma
Gürcan BangerEnerji Forumu – 10 Mart 2007
![Page 2: Enerji ve Kalkınma](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062301/56813ea0550346895da8f136/html5/thumbnails/2.jpg)
Kırılma Noktası
• Dünyanın gerçeklerini kırılma noktalarında daha iyi kavrıyoruz.
• Peşpeşe gelen, birbirine benzer damlaların bir tanesi bardağın taşmasına neden oluyor.
• Bir de bakıyoruz ki; dünya tarihinin bir kırılma noktasına ulaşmışız.
![Page 3: Enerji ve Kalkınma](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062301/56813ea0550346895da8f136/html5/thumbnails/3.jpg)
Bir kez yaşamıştık…
• 1970’li yıllar enerjinin ucuz olmadığını yaşadığımız ilk kırılma noktası idi.
• O yıllarda belki de ilk kez petrol başlığı altında enerji, bir silah olarak kullanılmaya başlamıştı.
• Şimdilerde ise Çin, Hindistan ve ABD kaynaklı küresel talep patlamasını yaşıyoruz.
![Page 4: Enerji ve Kalkınma](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062301/56813ea0550346895da8f136/html5/thumbnails/4.jpg)
Arz - talep dengesi
• Anlaşılıyor ki; enerji arzı, küresel talebi karşılamanın giderek daha fazla gerisinde kalacak.
• Fiyatların, önceki seviyelerine inmesini kimse beklemiyor.
![Page 5: Enerji ve Kalkınma](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062301/56813ea0550346895da8f136/html5/thumbnails/5.jpg)
Alternatif kaynaklar
• Geleneksel enerji kaynakları hızla tükeniyor.
• Umut olarak teklif edilen yeni ve alternatif enerji kaynakları ise henüz tüketim içinde çok küçük bir paya sahip.
![Page 6: Enerji ve Kalkınma](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062301/56813ea0550346895da8f136/html5/thumbnails/6.jpg)
Yeni enerji türleri
• Hidrojen ve yakıt hücresi türündeki yeni enerji kaynakları için yapılması gereken yatırımlar ve çözülmesi gereken kapsamlı sorunlar var.
• Özetle; geleneksel enerji türleri ile fosil yakıtlar hâlâ gözbebeği olmaya devam ediyor.
![Page 7: Enerji ve Kalkınma](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062301/56813ea0550346895da8f136/html5/thumbnails/7.jpg)
Yatırım ihtiyacı
• 21’inci yüzyılın ilk çeyreğinde enerji arz – talep dengesini sağlamak için yaklaşık 13 trilyon dolar yeni yatırıma ihtiyaç var.
• Bu, “Vay be!...” dedirtecek büyüklükte bir meblağ.
![Page 8: Enerji ve Kalkınma](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062301/56813ea0550346895da8f136/html5/thumbnails/8.jpg)
Büyüyen talep
• Çin ekonomisi, yaklaşık olarak yüzde 10 büyüyor. Hindistan’ınki yüzde 8, Bağımsız Devletler Topluluğu’nunki ise yüzde 7.
• Büyüyen ekonomiler, bir yandan daha fazla kazanırken, diğer yandan da daha fazla enerji talep ediyor.
• Bu arada hızla büyüyen bu ekonomilerin, dünya enerji kaynaklarını sahiplenmede atılgan ve girişimci hale geldiklerini görüyoruz.
![Page 9: Enerji ve Kalkınma](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062301/56813ea0550346895da8f136/html5/thumbnails/9.jpg)
Ne olacak?
• Her yıl dünyanın en zengin 500 kişisi arasında Asyalıların sayısı artıyor.
• Asyalı şirketler, her geçen gün yeni şirketler satın alıyorlar. Satın aldıkları arasında enerji şirketlerinin dikkati çeken bir yüzdesi var.
• Özetle; enerji krizi ile birlikte dünyada güçler dengesinin değişebileceği konusunda ipuçları oluşuyor.
![Page 10: Enerji ve Kalkınma](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062301/56813ea0550346895da8f136/html5/thumbnails/10.jpg)
Dengeler değişiyor
• Dengelerin değiştiği bir dünyada ülke olarak biz nerede duruyoruz?
• Biz, bu küresel oyunda “enerji bağımlısı” rolünü oynuyoruz.
![Page 11: Enerji ve Kalkınma](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062301/56813ea0550346895da8f136/html5/thumbnails/11.jpg)
Türkiye… Türkiye…
• Enerji tüketimimizde petrolün payı yüzde 40.
• Petrolü yüzde 25 ile doğalgaz izliyor.• Enerji ihtiyacının yüzde 25’ini kömürle
karşılıyoruz.• Yaklaşık yüzde 10’luk kısım ise su
enerjisinden geliyor.• Tüketimin yüzde 72’si ithalatla
karşılanıyor.
![Page 12: Enerji ve Kalkınma](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062301/56813ea0550346895da8f136/html5/thumbnails/12.jpg)
Enerji = Risk
• Enerji tüketiminin yüzde 72’sini dışarıdan satın alıyoruz.
• Bu kadarla kalmıyor.
• Petrol ihtiyacımızın yüzde 90’ını ve doğalgaz ihtiyacımızın yüzde 96’sını dünyanın istikrarsız bölgelerinden ithal ediyoruz.
![Page 13: Enerji ve Kalkınma](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062301/56813ea0550346895da8f136/html5/thumbnails/13.jpg)
Ne yapmalı?
• Enerji konusunda bu denli dışa bağımlılık ve riskle yüzyüzelik, enerjinin bizim açımızdan yaşamsal öneme sahip olmasını getiriyor.
• Bu yakıcı önemin farkında mıyız?
• Doğrusu; farkında olduğumuzu söylemek zor.
![Page 14: Enerji ve Kalkınma](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062301/56813ea0550346895da8f136/html5/thumbnails/14.jpg)
Dünyada önemli yönelimler
• Ucuz ve kolay petrol dönemi sona erdi.
• Petrol arzını üretim kadar arz kesintileri, siyasi riskler ve terör tehditleri belirliyor.
• Yeni üretim imkanları için yatırım maliyetleri karşılanması zor düzeylerde. Üretici şirketler de uzun vadeli yatırımlar konusunda isteksiz.
![Page 15: Enerji ve Kalkınma](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062301/56813ea0550346895da8f136/html5/thumbnails/15.jpg)
Dünyada önemli yönelimler
• İran, Irak, Venezuela, Nijerya, Rusya ve Suudi Arabistan gibi ülkelere petrol yönünden bağımlılık artacak.
• Kaynakların üçte ikisi Körfez ülkelerinde. Bu bölge için savaş sürmeye devam edecek. (Kerkük hayali görmeye gerek yok.)
• BRIC ülkeleri ve ABD, tüketim yapısını belirlemeye devam edecekler.
![Page 16: Enerji ve Kalkınma](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062301/56813ea0550346895da8f136/html5/thumbnails/16.jpg)
Dünyada önemli yönelimler
• Güvenlik ve sigorta başta olmak üzere üretim maliyetlerinde artış gösteren kalemler var.
• Geleneksel enerji türlerinden ve fosil yakıtlardan vazgeçmenin zamanı geldi. Yeni ve alternatif enerji kaynakları konusunda daha fazla yatırıma ve çalışmaya ihtiyaç var.
![Page 17: Enerji ve Kalkınma](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062301/56813ea0550346895da8f136/html5/thumbnails/17.jpg)
Dünyada önemli yönelimler
• Dünyada hızlı gelişme gösteren ekonomilerin temel özellikleri:
1. Ucuz işgücü,2. Çevre konusunda duyarsızlık,3. Ucuz enerji.
• Bugünkü enerji politikası ve fiyatları ile Türk şirketlerinin dış dünya ile rekabeti çok zordur.
![Page 18: Enerji ve Kalkınma](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062301/56813ea0550346895da8f136/html5/thumbnails/18.jpg)
Sürdürülebilir kalkınma
• Sürdürülebilir kalkınma sağlayabilmek için zamanında, kesintisiz ve düşük maliyetle enerji sağlanması, bir ülke ekonomisi açısından yakıcı önemdedir.
![Page 19: Enerji ve Kalkınma](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062301/56813ea0550346895da8f136/html5/thumbnails/19.jpg)
Dış dinamikler
• Bugün ulusal enerji politikalarını ve kalkınma yaklaşımlarını, dünyada gelişen enerji yönelimlerinden bağımsız olarak konuşmak mümkün değildir.
![Page 20: Enerji ve Kalkınma](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062301/56813ea0550346895da8f136/html5/thumbnails/20.jpg)
Enerjide kritik unsurlar
• Bugün enerji konusunda önemli dış dinamikler olarak şunları saymak gerekir:
1. Kaynak savaşlarının küresel stratejilere konu olması,
2. Üretici ülkelerdeki istikrarsızlık,
3. Terör ve bölgesel çatışmalar,
4. Aşırı artan enerji talebi,
5. Projeler için finansman sıkıntısı,
![Page 21: Enerji ve Kalkınma](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062301/56813ea0550346895da8f136/html5/thumbnails/21.jpg)
Enerjide kritik unsurlar
6. Ticaret yolları üzerindeki yoğunlaşmadan kaynaklanan arz kesintileri,
7. Çevre korumacı baskılar,
8. Petrol fiyatlarındaki artış; istikrarsız dalgalanmaların ekonomik planlamaya olumsuz etkileri.
![Page 22: Enerji ve Kalkınma](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062301/56813ea0550346895da8f136/html5/thumbnails/22.jpg)
Ne yapmalı?
• Enerji sektörü, küresel etkilerin ulusal ve bölgesel düzeylere en kolay ve en hızlı yayıldığı bir alandır.
• Kalkınma bağlantılı enerji planlarının bu noktayı özellikle dikkate alması gerekir.
• Bu nedenle ulusal ve bölgesel enerji planlarının şu ana noktalar üzerine kurulması gerekir:
![Page 23: Enerji ve Kalkınma](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062301/56813ea0550346895da8f136/html5/thumbnails/23.jpg)
Ana enerji politikaları
• Öncelikle; enerji kullanımında verimliliğin ve (enerjide ve genel anlamda) tasarrufun öğrenilmesi gereklidir.
• Bu amaçla başta sanayi olmak üzere tüm sektörlerde sıkı önlemler alınmalı; kalıcı ve sürdürülebilir çözümler üreten yaklaşımlar geliştirilmelidir.
![Page 24: Enerji ve Kalkınma](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062301/56813ea0550346895da8f136/html5/thumbnails/24.jpg)
Ana enerji politikaları
• Enerji alanında en önemli sorunlardan birisi kaçaklar ve kayıplardır.
• Bu konu, bir yanıyla denetimle ilgilidir.
• Diğer yandan kaçak ve kayıpların azaltılması için yeni iş modelleri üretilmek zorundadır.
![Page 25: Enerji ve Kalkınma](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062301/56813ea0550346895da8f136/html5/thumbnails/25.jpg)
Ana enerji politikaları
• Ana planlara bağlı olarak bölgesel ve yerel düzeylerde enerji planları yapılmalıdır.
• Yerel düzeyde enerji envanteri çıkarılmalı; yerel verimlilik ve tüketim tasarruf modelleri üretilmelidir.
• Yerel düzeylerde ulaşım modelini değiştirebiliriz.
![Page 26: Enerji ve Kalkınma](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062301/56813ea0550346895da8f136/html5/thumbnails/26.jpg)
Ana enerji politikaları
• Küresel ısınma, bugün karşı karşıya olduğumuz bir küresel tehdittir.
• Ama biliriz ki; tehditler, kimi zaman fırsatlara dönüştürülebilir.
• Küresel ısınmanın enerji tüketimimizi ve planlamamızı nasıl etkileyeceğini hayal etmeye başlamamız gerekir.
![Page 27: Enerji ve Kalkınma](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062301/56813ea0550346895da8f136/html5/thumbnails/27.jpg)
Ana enerji politikaları
• Stratejik petrol ve doğalgaz depolama kapasitesinin artırılmak,
• Bağımlılığı ve riski azaltmak üzere ithalat konusu olan enerji türlerinde çeşitlemeye gitmek,
![Page 28: Enerji ve Kalkınma](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062301/56813ea0550346895da8f136/html5/thumbnails/28.jpg)
Ana enerji politikaları
• Yerli kaynakların kullanımı ve geliştirilmesine öncelik vermek,
• Farklı teknoloji ve yaklaşımlar kullanarak yerli üretimi artırmak,
• “Enerji ana yolu” olma özelliğinden maksimum düzeyde yararlanmanın politikalarını geliştirmek,
![Page 29: Enerji ve Kalkınma](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062301/56813ea0550346895da8f136/html5/thumbnails/29.jpg)
Ana enerji politikaları
• Talep yönetimi anlayışını ulusal, bölgesel ve yerel düzeylerde geliştirmek,
• Alternatif enerji türlerine yönelerek ikameci yakıt esnekliği sağlamak,
• Enerji sektörünün kamusal özelliğini dikkate alarak buna uygun yapılanmasını sağlamak,
![Page 30: Enerji ve Kalkınma](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062301/56813ea0550346895da8f136/html5/thumbnails/30.jpg)
Ana enerji politikaları
• Bölgesel işbirliği projelerine katılmak,
• Yerel düzeyde (havza / bölge temelli) ortak projeler yapılmasını sağlamak,
• Enerji kullanımın çevresel etkilerini dikkate alarak çevre korumaya önem vermek
ana enerji politikalarımız olmalıdır.
![Page 31: Enerji ve Kalkınma](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062301/56813ea0550346895da8f136/html5/thumbnails/31.jpg)
Bitirirken…
• Özelleştirmeyi ve serbestleştirmeyi bir yana bırakırsak; 30 yıl önce TEK’te çalıştığım (ve TMMOB EMO Genel Merkez yöneticisi olduğum) günlerde az önce anlattığım sorunları konuşuyor ve benzer politikaları öneriyorduk.
• Sanki 30 yıl sonra daha ‘iyi’ bir noktada değiliz.
• Dilerim; yıllar sonra aynı ‘hikayeleri’ anlatmak zorunda kalmayız.
![Page 32: Enerji ve Kalkınma](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062301/56813ea0550346895da8f136/html5/thumbnails/32.jpg)
Teşekkürler…
Zarif ilginiz ve nazik sabrınız için teşekkür ederim.
Gürcan [email protected]
http://www.gurcanbanger.com