Energetska efikasnostkao element energetske tranzicije

Scenariji potrošnje

finalne energije EnCt

TPEC

Historijski

2015

TPEC

Baseline III

2030

TPEC

-32.5% cilj

energetske

efikasnosti

FEC

Historijski

2015

FEC

Baseline III

2030

FEC

-32.5% cilj

energetske

efikasnosti

Ugovorna strana [ktoe] [ktoe] [ktoe] [ktoe] [ktoe][ktoe]

Albanija 2,190 3,444 2,325 2,030 3,070 2,072

BOSNA I

HERCEGOVINA8,030 9,126 6,160 4,370 5,578 3,765

Gruzija 4,630 6,167 4,162 4,100 5,070 3,422

Kosovo* 2,520 4,066 2,745 1,380 2,335 1,576

R S.Makedonija 2,680 4,239 2,862 1,920 2,957 1,996

Moldavija 3,380 5,355 3,615 2,330 3,692 2,492

Crna Gora 1,010 1,471 993 690 1,318 890

Srbija 14,760 23,025 15,542 8,490 13,652 9,215

Ukrajina 90,090 164,929 111,327 50,830 81,713 55,156

Energetska zajednica 129,290 221,822 149,730 76,140 119,385 80,585

Scenarij Baseline III i definisani ciljevi EE za sve ugovorne strane. Ovi scenariji potražnje služe kao osnova za naredna poglavlja.

(Izvor: EUROSTAT, 2018; IEA, 2018; sopstveni proračuni)

Scenariji potrošnje

finalne energije EnCt

TPEC

Historijski

2015

TPEC

Baseline III

2030

TPEC

-32.5% cilj

energetske

efikasnosti

FEC

Historijski

2015

FEC

Baseline III

2030

FEC

-32.5% cilj

energetske

efikasnosti

Ugovorna strana [ktoe] [ktoe] [ktoe] [ktoe] [ktoe][ktoe]

Albanija 2,190 3,444 2,325 2,030 3,070 2,072

BOSNA I

HERCEGOVINA8,030 9,126 6,160 4,370 5,578 3,765

Gruzija 4,630 6,167 4,162 4,100 5,070 3,422

Kosovo* 2,520 4,066 2,745 1,380 2,335 1,576

R S.Makedonija 2,680 4,239 2,862 1,920 2,957 1,996

Moldavija 3,380 5,355 3,615 2,330 3,692 2,492

Crna Gora 1,010 1,471 993 690 1,318 890

Srbija 14,760 23,025 15,542 8,490 13,652 9,215

Ukrajina 90,090 164,929 111,327 50,830 81,713 55,156

Energetska zajednica 129,290 221,822 149,730 76,140 119,385 80,585

"To bi također značilo da, kako ne bi ugušiliekonomski razvoj ugovornih strana, manjeambiciozan cilj za EnZ i njene ugovorne strane bi također izgledao opravdano, budući da je prema predviđanjimaekonomski napredak tek pred njima".

Flat rate

contribution

GDP per

capita based

contribution

Potential-

based

contribution

Interconnection

level based

contribution

Total needed

increas

Overall

targets for

2030

2015 2016 2020 2020 vs. 2030 2020 vs. 2030 2020 vs. 2030 2020 vs. 2030 2020 vs. 2030 2030

Contracting Party [%] [%] [%] [pp] [pp] [pp] [pp] [pp] [%]

Albania 34.4% 37.1% 38.0% 2.8% 1.2% 5.4% 2.2% 11.6% 49.6%

Bosnia and Herzegovina 26.7% 25.3% 40.0% 2.8% 1.3% 2.2% 1.9% 8.1% 48.1%

Georgia 33.0%1 33.4%1 35.0% 2.8% 1.1% 7.2% 0.0% 11.1% 46.1%

Kosovo* 18.5% 24.4% 23.0% 2.8% 1.1% 2.0% 2.9% 8.7% 33.7%

Moldova 26.2% 26.9% 17.0% 2.8% 0.6% 1.2% 2.9% 7.5% 24.5%

Montenegro 43.1% 41.5% 33.0% 2.8% 1.9% 7.3% 2.9% 14.9% 47.9%

North Macedonia 19.5% 18.0% 23.0% 2.8% 1.6% 4.5% 2.6% 11.6% 34.6%

Serbia 21.9% 21.0% 27.0% 2.8% 1.6% 1.8% 2.4% 8.6% 35.6%

Ukraine 4.9% 5.8% 11.0% 2.8% 1.0% 1.6% 0.3% 5.6% 16.6%

Energy Community 12.1% 11.5% 16.3% 2.8% 1.1% 2.1% 0.8% 6.7% 23.1%

RE share in gross final

energy consumption

RE share as of

EUROSTAT Shares tool

2020 Targets

as of RED

2030 Targets according the 4 componets approch

Ciljevi za obnovljive izvore energije za 2020. godinu i 2030. na osnovu 4-komponentnog pristupa i historijskih udjela OIE za2015. i 2016. godinu.

(Izvor: EUROSTAT, 2018; IEA, 2018; NTUA, 2012; sopstveni proračuni)

Kako optimizirati ciljeve?

Potrošnja primarne energije

Stambenisektor

Potrošnja finalne energije

Industrija Usluge Transport

Investicije

EE OIE

Potrošnja primarne energije

Stambenisektor

Potrošnja finalne energije

Industrija Usluge Transport

%

Kako optimizirati ciljeve?

Investicije

EE OIE

Investicije

Potrošnja finalne energije

EE OIE

Potrošnja primarne energije

Stambenisektor

Industrija Usluge Transport

%

Kako optimizirati ciljeve?

%

860 KM

381 kWh/m2 Potrebna energija: 185 kWh/m2

PPE

FPE

FPE

FPE

FPE

η (%)

265 kWh/m2

ktoe

● Potrošnja finalne energije u stambenom sektoru

● Potrošnja finalne energije u sektoru industrije, usluga i transporta

● Finalna energija iz OIE ● Finalna energija iz neobnovljivih izvora

ktoe

? KM

? KM

● Finalna energija iz OIE ● Finalna energija iz neobnovljivih izvora

● Uštede u stambenom sektoru● Uštede u sektoru usluga, industrije i transporta

ktoe

Investicije

Stopa obnove

2.2% Umjereni scenario

2.8% Intenzivni scenario

Spec. potrošnja

165 kWh/m2

20 - 90 kwh/m2

Smanjenjeudjela dizela

do 2050.

Umjereni scenario

Povećanje udjelakorištenja

javnogtransporta

Intenzivni scenario

?PPE

EE OIE

Stambenisektor

Industrija Usluge Transport

Stopa obnove

2.2% Umjereni scenario

2.8% Intenzivni scenario

Spec. potrošnja

184 kWh/m2

20 - 90 kwh/m2

Analiza površina i potrošnje energije u stambenom sektoruu BIH

Površina [m2]:

Stvarno grijana površina [m2]:

Specifična potrošnja [kWh/m2]:

91.971.769 27.089.533 119.061.301,90

33.276.46 27.089.533 60.366.000

199,354 165,86 11.126.807.986,18

Stvarna potrošnja [MWh]

-

200.00

400.00

600.00

800.00

1,000.00

1,200.00

1,400.00

1,600.00

1,800.00

2,000.00

2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030

Referentni scenario

Specifična potrošnja energije fonda zgrada

Individualne Kolektivne Javne Komercijalne

2015 2030 2015 2030 2015 2030 2015 2030

kWh/m2 kWh/m2 kWh/m2 kWh/m2 kWh/m2 kWh/m2 kWh/m2 kWh/m2

199,25 197,68 164,75 156,80 184 178,23 185,72 165,05

Trend rasta Površina fonda zgrada

%, god. m2 m2 m2 m2 m2 m2 m2 m2

1 33.27.6467 34.086.467 27.089.533 30.879.750,9 9.075.000 9.956.606 9.032.149 12.518.564

Prikaz umjerenog, intenzivnog i ciljanog (32.5%) scenarija koji podrazumijevaju povećanje grijane površinePosmatramo SAMO sektor grijanja u zgradarstvu.

-

200.00

400.00

600.00

800.00

1,000.00

1,200.00

1,400.00

1,600.00

1,800.00

2,000.00

2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030

Baseline Intensive maximum Moderate maximum Target 32.5

Prikaz umjerenog, intenzivnog i ciljanog (32.5%) scenarija koji podrazumijevaju povećanje grijane površine.Posmatramo samo sektor grijanja/zgradarstvo u odnosu na referentnu potrošnju

?

-

1,000.00

2,000.00

3,000.00

4,000.00

5,000.00

6,000.00

7,000.00

2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030

Finalna energija u svim sektorima

5-7%

Prikaz umjerenog, intenzivnog i ciljanog (32.5%) scenarija koji podrazumijevaju povećanje grijane površine,posmatrani u ukupnoj potrošnji finalne energije u BiH u svim sektorima.

Referentni Intenzivni maksimalni Umjereni maksimalni Cilj 32,5

Optimizirani umjereni, intenzivni i ciljani (32.5%) scenariji koji podrazumijevaju blago povećanje grijane površine, usljed novogradnje,posmatrani u ukupnoj potrošnji finalne energije u BiH u svim sektorima.

-

1,000.00

2,000.00

3,000.00

4,000.00

5,000.00

6,000.00

7,000.00

2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030

Finalna potrošnja energije u svim sektorima

11%

Optimizirani umjereni, intenzivni i ciljani (32.5%) scenariji koji podrazumijevaju blago, tržištem uslovljeno, povećanje grijane površine,posmatrani ukupnoj potrošnji finalne energije u BiH u svim sektorima.

Referentni Intenzivni scenario Umjereni scenario Cilj 32,5

-

1,000.00

2,000.00

3,000.00

4,000.00

5,000.00

6,000.00

7,000.00

8,000.00

9,000.00

10,000.00

2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030

PPE (ktoe)

9%

Optimizirani umjereni, intenzivni i ciljani (32.5%) scenariji koji podrazumijevaju blago tržištem uslovljeno povećanje grijane površine.posmatrani ukupnoj potrošnji primarne energije u BiH po svim sektorima.

Referentni Intenzivni scenario Umjereni scenario Cilj 32,5

Referentni scenario - rast potrošnje finalne energije po svim sektorima

-

1,000.00

2,000.00

3,000.00

4,000.00

5,000.00

6,000.00

2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030

Referentni scenario

-

1,000.00

2,000.00

3,000.00

4,000.00

5,000.00

6,000.00

2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030

Intenzivni scenario

Referentni i intenzivni scenario - rast potrošnje finalne enegije po svim sektorima

Stambeni Usluge Transport Industrija Stambeni Usluge Transport Industrija

-

200.00

400.00

600.00

800.00

1,000.00

1,200.00

1,400.00

1,600.00

1,800.00

2,000.00

2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030

Odnosi energenata u proizvodnji električne energije

Renewables Hydro Coal Unspecified

-

0.20

0.40

0.60

0.80

1.00

1.20

2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030

Udio OIE u ukupnoj finalnoj potrošnji (%)

RE Share Non RE share

Scenariji Smanjenje potrošnjefinalne energije

Smanjenje potrošnjeprimarne energije

Investicije u zgradarstvugodišnje

Umjereni 9% 7% 200-320 miliona KM

Intenzivni 11% 9% 280- 460 miliona KM

Ciljani 32.5% 32% 24% 2-3.5 mlrd KM

Kako dalje...?

ZAHVALJUJEMO NA PAŽNJI!

Esad SmajlovićPoticanje energetske efikasnosti u Bosni i Hercegovini

Viši savjetnik

Deutsche Gesellschaft für

Internationale Zusammenarbeit (GIZ) GmbH

Ferhadija 19/II

71 000 Sarajevo

Bosna i Hercegovina

T +387 33 204 895

F +387 33 209 858

E esad.smajlovic@giz.de

I www.giz.de

Sanja Kapetina

Šef odjela za sekundarnu energiju i projekte

Ministarstvo vanjske trgovine i

ekonomskih odnosa Bosne i Hercegovine

Musala 9

71 000 Sarajevo

Bosna i Hercegovina

T +387 33 226 461

F +387 33 552 512

E Sanja.Kapetina@mvteo.gov.ba

I www.mvteo.gov.ba