Akutna trovanja lekovimaU leenju endokrinih bolestiU leenju bolesti organa za disanjeU leenju bolesti organa za varenje

Akutno trovanje lekovima u leenju endokrinih bolestiHipertireoze Hipotireoze Dijabetes melitusa

titna lezdaT3 T4 pod uticajem TSH i kalcitoninFolikuli titne lezde tireoglobulinT4 poluivot 7 dana-delovanje 2-3 nedeljeT3 pet puta aktivniji od T4-dejstvo 7 danaT3 T4 bazalni metabolizam normalni rast i razvoj poveava sintezu proteina broj adenoreceptora i osetljivost na kateholamineHipertireoza i hipotireoza

Hipertireoza Usled pojaanog luenja T3 i T4Tumor hipofize-tumor titne lezde-autoimuno obolenje titne lezde-glavniUveanje titne lezde ako postoji poveana koliina TSH ili tumor titnjae poveanje bazalnog metabolizma gubitak telesne teine znojenje nervoza nesanica tahikardija aritmijeTerapija hiruka medikamentoznaDerivati tiourejeBeta blokatoriJodidi Radioaktivni jod

Derivati tiourejeInhibiu ugradnju joda u organska jedinjenja i tako koe sintezu T3 i T4Propiltiouracil na periferij spreava konverziju T4 u T3Tiamazol(favistan) i propiltiouracil poluivot 2-6 sati akumuliraju se u titnjai dejstvo puno nakon par nedeljaLeukopenija agranulocitoza-kontrola krviPodeavanje doze individualno na osnovu nivoa T3 T4 TSHZbog opasnosti od hipotireoze istovremeno male doze preparata titne lezdeBeta blokeri-smanjuje luenje hormona titne lezde otklanja tahikardiju aritmije smanjuje nervozu

Trovanje derivatima tiourejeTiamazol(favistan)-10 puta efektniji od propiltiouracila-nedeluju na ve stvorene T3 i T4 u folikulima i cirkulacijiBrzo se resorbuje metabolie i izluuje urinomAkutna trovanja retka uglavnom nisu fatalnaMunina povraanje glavobolja bolovi ustomaku pruritus edemiAgranulocitoza aplastina anemijaToksini hepatitis nefritis neuropatije stimulacija pa depresija CNS-ree

Terapija trovanja derivatima tiourejeIzazivanje povraanjaIspiranje elucaAktivni ugaljLaksansi Odravanje vitalnih funkcija(po potrebi intubacija i vetaka ventilacija)Korekcija acidobaznog vodenog i elektrolitskog dizbalansaMere ekstrakorporalne detoksikacije nisu od veeg znaaja

Hipotireoza Podruja sa nedovoljnom koliinom joda-endemska strumaEutireotina strumaKretenizam-supstituciona terapijaKod odraslih posledica upalnih bolesti i delovanja radioaktivnog jodaSporost pospanost zimogriljivost dobijanje u telesnoj teini suva gruba koaPrirodni i sintetski preparati hormona titne lezde-doziranje individualnoNuspojava simptomi hipertireozeHipotireozne krize-T3 oprez zbog sranog zastojaLevotiroksin(vobenol)-sintetski preparat

Akutno trovanje levotiroksinomResorbuje se 48-79% od unete doze99% vezano za proteine plazmeU jetri dejodinacija hormona-konjugacija sa glukoronidom i sulfatima-enterohepatika recirkulacijaAkutno trovanje retko-retko fatalnoOzbiljnije u male dece i starijih osobaSimptomi kao kod hipertireoze-posle latentnog perioda od nekoliko danaTahikardija aritmije palpitacije hipertermija tremor znojenje nervoza glavobolja uporni proliviHipoglikemija-globalna srana insuficijencija fatalne aritmije-smrt

Terapija trovanja levotiroksinomIspiranje elucaMedicinski ugaljLaksansiPropranolol 1-3mg I.V. na 10minutaSrana insufijencija-glikozidi digitalisa kiseonik-vetaka ventilacijaInfuzioni rastvori za hipoglikemiju vodeni i elektrolitni dizbalansHipertermija-hladne kupkeHolestiramin-spreava apsorpciju tiroksina i glukokortikoida koji inhibiu konverziju T4 u T3

Dijabetes mellitusPankreas- elije-insulin elije-glukagonPolipeptidi-Langerhansova ostrvcaeerna bolest-nedovoljna koliina insulina u organizmu(smanjeno luenje ili poveana potreba za insulinom)Juvenilni dijabetes melitus-u pedijatrijskom uzrastu-autoimuni proces-nestanak ostrvca endokrinog pankreasa-supstituciona terapija(insulinom)-brojne komplikacije(vazopatije-nekroze)Dijabetes melitus odraslih-stabilan-manje komplikacije-insulin se lui ali koliine nisu dovoljne da reguliu glikemiju-oralni antidijabetici-smanjuju potrebu za insulinom-poveavaju sekreciju ve stvorenog insulina

Oralni antidijabeticiBigvanidi-smanjuju resorpciju ugljenih hidrata iz creva-poveavaju njihovo iskoriavanje na periferiji-smanjuju glikoneogenezu u jetriZa delovanje potreban delimino ouvan pankreasGojazni dijabetiari-smanjuju telesnu teinuIzazivaju teku acidozu-primena sa oprezomAcidozu leiti velikim dozama bikarbonataU prometu-buformin-kod nas penformin metformin u SADBlokira oksidacioni lanac i inhibie sintezu ATPDerivati sulfonilureje-stimuliu elije pankreasa da lue deponovani insulin-potreban delimino ouvan pankreasDobro se podnose nuspojave blage-tolbutamid hlorpropamid(diabenese) glibenklamid(daonil) gliklazid(predian) glikvidonMehanizam dejstva-smanjena permeabilnost za kalijum-povean ulaz kalcijuma u eliju poveana sekrecija insulina

Akutno trovanje derivatima sulfonilurejeIzraena hipoglikemija-pomuenje svesti do komeNeuroloki ispadi-toniko-kloniki grevi po tipu pravih epi napada konfuznost dezorijentacija ataksija nerazgovetan govor-delirantna stanjaDispneja-apneja-akutni edem plua-respiratorne manifestacijeHipotenzija tahikardija kardijak arestutica-holestatski hepatitis

Terapija trovanja derivatima sulfonil urejeAko su lekovi uzeti pre 4-8 sati obaveznoIsprati eludacMedicinski ugaljLaksansiAko je potrebno mere CPR50ml 50% glukoze-nastavak infuzijom 10% glukoze uz praenje glikemijeGlukagon 1-2mg I.M.podie glikemiju tokom 30 min.-ne kod alkosa nema depoa glikogena u jet.Alkalizacija urina iznad pH 8 infuzijom natrijum bikarbonataEkstrakorporalna detoksikacija slabo efikasnaKonvulzije-diazepamHipotenzija-infuzije tenosti-vazopresorni aminiInfuzije hipertone glukoze davati 48 sati zbog produene eliminacije ovih lekova i moguih recidivaDiazoksid-direktan inhibitor sekrecije insulina per os 200mg na 4 sataRegulacija elektrolitskog i acidobaznog dizbalansa

Akutno trovanje derivatima bigvanidaMlena acidoza i hipoglikemija-(50-75%)-fatalan ishodGIS-kolike abdominalne povraanje prolivCNS-pomuenje svesti svih nivoa konvulzije agitacija konfuznost letargijaHipotenzija tahikardija respirtorni poremeajiLeenje-simptomatsko

Terapija trovanja bigvanidimaIspiranje elucaMedicinski ugaljLaksansiMere CPR ako je potrebnoAcidoza-infuzije bikarbonataHipotenzija-infuzije tenosti oprezno amine vazopresorne zbog acidozeKonvulzije-diazepamHipoglikemija-50% glukoza 50ml bolus nastaviti sa infuzijom 10% glukozeDijarea-rehidratacija nadoknada elektrolitaHemodijaliza i hemoperfuzija od koristi

Insulini Esencijalni hormon elija pankreasaPoboljava ulazak i iskoristljivost glukoze u elijama mnogih tkivaSmanjuje nivo glukoze u krvi stimuliui metabolizam u skeletnim miiima srcu i masnom tkivu olakavajui transport glukoze u elijePoveava proces oksidativne razgradnje glukozePomae fosforilizaciju glukoze u jetri u glukozo-6-fosfat koji se zatim konvertuje u glikogenStimulie sintezu proteina i lipida iz glukoze

Insulini Po poreklu-svinjski-govei-humaniPo istoi-visokopreieni-monokompon.Po pH-neutralni ranije kiseli lokalna ote.Po jaini-40ij/ml I 100ij/ml rastvora ili susp.Po duini-kratki-srednje dugi-dugiKratki-poluivot 10min. Dejstvo 5-8sati I.V.Duina dejstva-dodavanjem protamina i cinka-ne venski-s.c. i i.m.Doze-do 40ij na danKomplikacije-hipoglikemijska koma rezistencija alergija lokalna oteenja

Akutno trovanje insulinimaHipoglikemijska komaKod brzodelujueg posle 15-30min.Neuroloki ispadi-konfuzija dezorijentacija nerazgovetan govor ataksija delirantna stanja toniko-kloniki grevi po principu pravih epi napadaDispnea apnea akutni edem pluaHipotenzija tahikardija kardijak arest

Terapija trovanja insulinimaPo potrebi CPR50ml 50% glukoze u bolusu nastaviti sa infuzijom 10% glukoze 48 sati-5dana zbog spore eliminacije dugo delujueg insulinaGlukagon 1-2mg i.m. Podie glikemiju tokom 30 min.Ekstrakorporalne metode neefikasne zbog visokog vezivanja za proteine plazmeKonvulzije-diazepamHipotenzija-infuzije tenosti vazokonstriktoriRegulacija elektrolita i aciditeta

Akutna trovanja lekovima koji deluju na bolesti respiratornog sistemaVazokonstriktorimaBronhodilatatorimaOpijatnim antitusicima

Vazokonstriktori U leenju rinitisa i sinuzitisaKapi ili sprej sa malim koncetracijama aktivne supstanceKod dece trovanja najea mogu biti opasnaDekongestanti-njihov efekat na sluznicu nosa i sinusaImaju i -adrenergiku aktivnostDeluju kao simpatomimetici-midrijaza pozitivno inotropno pozitivno dromotropno pozitivno hronotropno vazokonstikcija krvnih sudova svih organa smanjen motalitet digestivnog trakta kontrakcija sfinktera i sl.Direktni simpatomimetici-fenilefrin nafazolin trimazolin tetrazolin Indirektni-izlaskom noradrenalina iz zavretaka ili inhibicijom njgovog preuzimanja na sinaptikim pukotinamaDirektni-efedrin i pseudoefedrin

Akutno trovanje vazokonstriktorimaPredoziranjem u dojenadi i jako male dece ili ingestijom kapiAdrenergika stimulacija-tahikardija aritmije VES AV-blokovi razliitog stepenaHipertenzija posledica vazokonstrikcije i pojaane kontraktilnosti miokardaAntiholinergini efekti-agitarnost halucinacije ataksija midrijazaVisoke doze-poremeaji svesti do kome konvulzije hipotenzija

Terapija trovanja vazokonstriktorimaSimptomatskaIsprati eludacAktivni ugaljLaksansiAritmije-propranolol lidokainPrivremeni pejsmejkerMonitoring EKG-a i krvnog pritiska

Bronhodilatatori Terapija akutnog bronhospazmaBronhitis astma emfizem plua-(HOBP)Adrenergiki -agonisti neselektivni i selektivni-teofilinski derivati-antiholinergici-stabilizatori mastocita-antihistaminici-kortikosteroidiKsantinski derivati-teofilin aminofilin diprofilinPeroralna i parenteralna primenaSline osobine relaksiraju glatku muskulaturu bronhijalnog stabla i plunih krvnih sudovaKoronarna vazodilatacijaKardijalna stimulacijaDiuretsko dejstvoCerebralna stimulacijaStimulacija skeletnih miiaInhibicija fosfodiesteraze-poveanje intracelularnog c-AMPBlokada adenozinskih receptora

Akutno trovanje ksantinimaAminofilin-85% teofilina i 15% etilendiaminDobra resorpcija iz gis. maks.konc. za 1-2 sata-met. u jetri u aktivne metabolite5-10%-urinom nepromenjenoPoluvreme eliminacije 4-5sati puai dueMetabolike promene kardijalni poremeajiAcidozni i elektrolitski poremeajiHipokalemija hipofosfatemija hiperglikemija metabolika acidoza

Klinika slika trovanja ksantinimaHipokalemija-poremeaji sranog ritma i konvulzijePozitivno inotropno i hronotropno dejstvoSmanjena periferna vaskularna rezistencijaMunina povraanje bolovi u trbuhuAgitacija konvulzije koma halucinacije ataksija konfuzijaTahikardija karakteristian znak trovanjaVentrikularna supraventrikularna bigeminija ventrikularna fibrilacijaKardiovaskularni kolaps sa hipotenzijom i respiratornom insuficijencijom-najtei sluajevi trovanjaKoncetracija u plazmi teofilina u korelaciji sa teinom trovanja20-40g/ml laka trovanja40-100g/ml srednje teka trovanjaPreko 100g/ml teka trovanja

Terapija trovanja ksantinimaSimptomatskaCPR-ako je potrebnoIsprati eludacMedicinski ugaljLaksansiAcidobazne elektrolitne i hiperglikemijske poremeaje tretirati infuzijama i lekovimaKonvulzije-diazepamAritmije-propranolol verapamilHipotenzija-tenost-dopaminHemoperfuzijaMonitoring vitalnih funkcija

Akutno trovanje lekovima koji deluju na bolesti digestivnog sistemaTrovanje stomatologicimaTrovanje antiemeticimaTrovanje blokatorima H2-receptoraTrovanje laksansima

Trovanje stomatologicimaLekovi za leenje bolesti digestivnog sistema najrei uzronici sluajnih ili namernih trovanjaNatrijum fluorid u stomatologiji-prevencija karijesa kod deceTrovanja najee kod dece nakon ingestije 10mg fluoridaDobra resorpcija ometaju je antacidi i mleni proizvodiOdlau se u zube kosti titnu lezdu i bubregePoluivot-2-10sati izluuje se bubrezima 50% za 24sata-ostatak fecesom i znojemU prisustvu HCl u elucu gradi hidrofluornu kiselinu koja je jak iritans i odgovorna za toksine manifestacije u gisJoni fluorida imaju jak afinitet za kalcijumove jone-remete mu koncetraciju u plazmi i odnos kalcijuma i fosfora-odraava se na proces koagulacije i miofibrile srca i miina vlakna uopteBrojni neuromuskularni poremeajiDeluju na enzime anaeorobne glikolize i druge ukljuene u tkivno disanjeDejstvo na tonus vazomotora glatkih miia krvnih sudova

Klinika slikaIngestija manje od 1gr.natrijum fluorida-ozbiljne toksine manifestacije 5-10gr smrtMetalno gorak ukus u ustima sa areim bolovima muka gaenje povraanje sa primesama krvi hipersalivacija bolovi u trbuhu glavoboljaHipokalcijemija-parestezije hiperrefleksija tetanija sa karpopedalnim spazmom i pozitivnim Chvostekovim znakom-konvul.Depresija disanja-EKG-hiperkalijemija-aritmijePetehijalna krvarenja po koi-edem larinksa i plua

Terapija trovanja stomatologicimaIzazivanje povraanja i ispiranje eluca-tokom prvog sata nakon ingestijeKontinuirani kardiorespiratorni monitoringCPR-ako je potrebno-intubacija vetaka ventilacijaAritmije-lidokain-privremeni pejsmejkerKonvulzije diazepamAcidoza-infuzije bikarbonataInfuzije O.9%NaCl i 5%glukoze za odravanje volumena krvi i za poveanu eliminaciju natrijum fluorida urinomAko je svestan i ima gis krvarenje dati mu da pije hladno mleko ili rastvor kalcijum glukonataSpecifian antidot-kalcijum glukonat(10ml 10% rastv.i.v.)Ili kalcijum hlorid(5-10ml 5-20% rastvor polako i.v.)ok ili poremeaj koagulacije-puna krv ili plazma uz vazopresorne amine po potrebi

Antiemetici Povraanje est nespecifian simptomRazliiti poremeaji i obolenja uzrokUslovljeno prenosom impulsa iz gornjh delova gis.u emetiki centar u retikularnoj formaciji medule oblongate-ekscitacijom hemoreceptora u area postrema medule oblongate ili vestibularnom stimulacijomEfekti povraanja zavise od uestalosti i trajanjaJedan akt bez znaajnijih posledica-uporno povraanje-dizbalans elektrolita i vodeDehidratacija-oligurija-hiperpireksija-hipohloremijska alkaloza-komaAntiemetici suprimiraju reflekse munine i povraanjaAntiemetici-antihistaminici H1-receptora fenotiazini benzamidi(metoklopramid i bromoprid) benzimidazolona(domperidon) ondasetron(5-hidroksitriptamina)-kod povraanja izazvanog radijacijom i citostaticima

Trovanje derivatima benzimida i benzimidazolonaMetoklopramid-bromoprid-domperidonAntiemetiki-antagonizam na centralne i periferne receptore dopaminaDopamin izaziva povraanje stimulacijom medularnih hemoreceptornih triger zona a ovi lekovi blokiraju tu stimulacijuSedativni efekt-ekstrapiramidalna reakcijaDobra resorpcija-mak.konc-1-2sata-pol.el.-5-6sati-slabo vez. za proteine plazme-50% se izlui urinom kao konjugat ostalo nemetabolisanoPospanost-dezorijentacija-ekstrapiramidalna reakcijaTremor rigiditet bradikinezija-hipersalivacija tortikolis spastike grimase muskulature lica jezika i usana okulogirne krize horeoatetotini pokreti ekstremiteta-spontano prolazi za 24 sataLeenje-isporanje eluca-aktivni ugalj-laksansiAntiholinergici-antiparkinsonici(biperiden)-antihistaminiciEkstrakorporalna detoksikacija bez znaaja-zbog velikog volumena distribucije ovih lekova

Blokatori H2-receptoraU leenju ulkusne bolestiCimetidin-famotidin-ranitidinInhibicija bazalne i histaminom indukovane sekrecije HCl u parijetalnim elijama gastrine mukozeIndirektno suprimiraju luenje kiseline indukovane vagusom i gastrinom uticajem na acetilholinske i gastrinske receptore

Akutno trovanje blokatorima H2-receptoraProlaze KMB-CNS simptomi-somnolencija otean govor letargija konfuznost agitarnost halucinacije konvulzijeRespiratorna insuficijencijaNegativan inotropni i hronotropni efekat-bradikardija hipotenzija sinus arest srani arestOteenje jetre i bubrega-hipersenzitivnost ne hepatotoksinost i nefrotoksinost

Leenje trovanja H2-blokerimaIzazivanje povraanja-unutar 4sataIspiranje eluca-unutar 4sataMedicinski ugalj-unutar 4sataCPR-ako je potrebnoKonvulzije-diazepamBradikardija-atropinVentrikularne aritmije-lidokainHipotenzija-infuzije i dopaminForsirana diurezaHemoperfuzija Kontrola jetre i bubrega

Laksativi Leenje simptomatske opstipacije koja je posledica nekog lokalnog obolenja ili funkcionalnog oteenja creva i mehanizma defekacijeSredstva za poveanje zapremine crevnog sadraja(osmotski laksansi)Omekivai stolice(teni parafin)Nadraajni laksativi(ricinusovo ulje)Zloupotreba laksativa-hronina upotreba brojni neeljeni efektiDijareja-povraanje-bolovi u trbuhu-gubitak u teini-malaksalost-grevi-edemi-osteomalacija-toksini hepatitis

Trovanje laksativima Akutna trovanja retka-uglavnom nisu fatalnaPoremeaj vode i elektrolitaKolike-blaga hipotenzijaTerapija-simptomatskaNadoknada tenosti i elektrolitaTerapija kolika-ampula noraminofenazona (baralgin)