elif morina yılmaz Çevre y. mühendisi İstanbul Çevre ve Şehircilik...
TRANSCRIPT
Elif Morina Yılmaz
Çevre Y. Mühendisi
İstanbul Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü
24.01.2018
Dayanak
02.04.2015 tarih ve 29314 sayılı Resmi Gazete
ATIK YÖNETİMİ YÖNETMELİĞİ
Atık Nedir?
Üreticisi veya fiilen elinde bulunduran gerçek veya tüzel kişi
tarafından çevreye atılan veya bırakılan ya da atılması
zorunlu olan herhangi bir madde veya materyali ifade eder.
ATIK YÖNETİMİ
Atığın oluşumunun
önlenmesi
kaynağında azaltılması
yeniden kullanılması
özelliğine ve türüne göre
ayrılması
biriktirilmesi
toplanması
geçici depolanması
taşınması
ara depolanması
geri dönüşümü
enerji geri kazanımı dâhil
geri kazanılması
bertarafı
bertaraf işlemleri sonrası
izlenmesi
kontrolü ve denetimi
faaliyetleri
Atık Yönetimi Hiyerarşisi
ÖNLEME
YENİDEN KULLANIM
MİNİMİZASYON
GERİ DÖNÜŞÜM
ENERJİ GERİ KAZANIMI
BERTARAF
En Öncelikli Seçenek
En Son Seçenek
Verimli Bir Atık Yönetimi İçin;▪ Atığın tanımlanması
▪ Kaynağında ayrı toplama
▪ Geçici atık depolama sahası kurulması
▪ Atık sorumlusu belirlemek
▪ Lisanslı firma araştırması
▪ Atıkların bertaraf/geri kazanıma gönderilmesi
▪ Kayıt tutulması
▪ Personel eğitimi
▪ Atık Yönetim Planı Onayı – Geçici Depolama İzni
Sanayi Kuruluşlarında Atık Kaynakları1. OFİSLER
Atık Kağıt
Ambalaj Atığı
Plastik, Metal, Cam
Kartuş
Floresan
Elektronik Atık
Atık piller
Sanayi Kuruluşlarında Atık Kaynakları2. ÜRETİM
Üretim Atıkları
Tehlikeli Atıklar
Tehlikesiz Atıklar
Ambalaj Atıkları
Plastik, Metal, Cam
Sanayi Kuruluşlarında Atık Kaynakları3. YAN EKİPMAN ATIKLARI
Forklift
Jeneratör
Kompressör
Kojenerasyon
Asansör
Soğutma Ekipmanları
Boya Kabinleri
Taşıma Araçları – Atık Motor Yağı, Atık Akümülatör
ÖTL – Ömrünü Tamamlamış Lastik
Sanayi Kuruluşlarında Atık Kaynakları4. BAKIM ATÖLYESİ VARSA KALIP ATÖLYESİ ATIKLARITehlikeli Atıklar
Kontamine bezler, Yağlı eldiven, üstübü
Atık yağ
Metal çapaklar
Kontamine ambalajlar
Basınçlı kaplar (WD40 gibi)
Tehlikesiz Atıklar
Metal türevleri, cam vs.
Ambalaj Atıkları
Karton, Ahşap, Plastik vs.
Sanayi Kuruluşlarında Atık Kaynakları
5. LABORATUAR ATIKLARI
Kontamine bezler,
Kontamine ambalajlar,
Analiz sonucu atılacak boya, kimyasal vs denemeleri
Sanayi Kuruluşlarında Atık Kaynakları6. TEMİZ SU HAZIRLAMA VE ATIKSU ARITMA PROSESİ ATIKLARI
Temiz su arıtma ekipmanları dolgu malzemeleri
Atık kum filtresi kumu
Atık Aktif karbon
Atık UV Lambası
Atık Membran
Atık İyon Değiştirici (Yumuşatma) Reçinesi
Atıksu arıtma Prosesi Atıkları
Arıtma çamuru
Sanayi Kuruluşlarında Atık Kaynakları
7. BACA GAZI ARITMA TESİSİ ATIKLARI
Baca Gazı tozları
Baca gazı arıtımından kaynaklanan ve tehlikeli maddeler içeren çamurlar ve filtre kekleri
Baca gazı arıtımından kaynaklanan tehlikeli maddeler içeren katı atıklar
Sanayi Kuruluşlarında Atık Kaynakları8. PAKETLEME, DEPOLAMA VE NAKLİYE ALANLARI
Ambalaj Atıkları
Karton, Ahşap, Plastik, Cam vs.
Metal ve Plastik Halkalar
Sanayi Kuruluşlarında Atık Kaynakları
9.YEMEKHANE
Bitkisel Atık Yağ – Yıllık Sözleşme
Ambalaj Atıkları
Karton, Plastik, Cam,
Yağ Tenekeleri
Sanayi Kuruluşlarında Atık Kaynakları
10.REVİR
Tıbbi Atıklar – İBB ile Yıllık Sözleşme
Miadı dolmuş ilaçlar
Atığın Tanımlanması/Kod BelirlenmesiEk 4 Atık Listesi
839 Atık
405Tehlikeli Atık
434Tehlikesiz Atık
232 261173173
Muallak
+ +
Atığın Tanımlanması/Kod BelirlenmesiEk 4 Atık Listesi
Atık kodu 20 bölümden oluşur
Bölüm 1-12, 17-19 Kaynağa dayanır (endüstriyel işyeri
branşı)
Bölüm 6 - 7 İşleme dayalı
Bölüm 13 – 15 Madde ve malzemeye dayalı
Bölüm 20 Evsel atıklar
Bölüm 16 Listede başka türlü tanımlanmayan
atıklar
Geçici Depolama Alanı Kurulması
Tehlikeli Atık Sahası
Tehlikesiz Atık Sahası
Özellikleri
Zemini beton, ızgara, kör kuyu
Absorban malzeme
Yangın tedbiri – Yangın tüpü
Kilitli
Her Atık Ayrı Ayrı
Atık kodları belli olacak
Saha Sorumlusu
Geçici Depolama Sahası İşletim Koşulları
Tehlikeli atıkları max. 6 ay
Tehlikesiz atıklar max 1 yıl depolanabilir
Tehlikeli Maddeler ve Tehlikeli Atık Zorunlu Mali SorumlulukSigortası
Saha Sorumlusu
Giriş Çıkış Tarih Kayıt Tutulması
Lisanslı Firma Araştırması
https://izinlisans.cevre.gov.tr/Sorgular
Web sitesinden lisanslı tesislere ulaşabilirsiniz.
Atık teslimi öncesi mutlaka tesis lisansı,
lisans başlığı altındaki alabileceği atık kodları
kontrol edilmeli.
Atıkların bertaraf/geri kazanıma gönderilmesi
Taşıma Aracı Firma ve Araç Lisansı Kontrolü
Plaka Kontrolü
Şoförün ADR Belgesi – Kimliği
MOTAT – Eski UATF
Personel Eğitimi
Tüm çalışanların iştiraki için
düzenli ve ölçülebilir eğitimler
Başarılı toplama
faaliyetlerinin ödüllendirilmesi
Atık Yönetim Planı Onayı ve Geçici Depolama İzni
3 yılda bir hazırlanır
Formatı
Ayda 1 ton 6 ayda 6 tondan fazla ise GD İzni – Süresiz
GD İzni – Değişiklikte yenilenir
88,7%
5,6 %
5,3%
0,3%
AMBALAJ ATIKLARI
BELEDİYE ATIKLARI (BİYOLOJİK-MBT )
BELEDİYE ATIKLARI (TERMAL)
BELEDİYE ATIKLARI (DEPOLAMA)65%
15 %
12%
8%
2014 2023
2023 yılında oluşan atığın; % 35’inin geri kazanım, % 65 inin düzenli depolama yönetimi ile bertaraf edilmesi hedeflenmektedir.
HEDEF 2023
88,7%
Örnek Uygulamalar
CUMHURBAŞKANLIĞIKÜLLİYESİ
ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI ANA HİZMET BİNASI
TEHLİKESİZ ATIKLAR
Plastik
Kağıt
Cam
Metal
Kompozit
Ahşap
Tekstil
Organik
Geri Dönüşmeyen
Hacimli Atık
TEHLİKELİ ATIKLAR
Atık Yağ
Atık Motor Yağı
Bitkisel atık yağ
Tıbbi atık
Tıbbi Kesici delici
Aydınlatma
Atık İlaç
KontamineambalajEv
aletleri
KontamineBez,üstübü
Televizyon, Monitör
Basınçlı Kaplar
Bilişim ve Telek.
Pil ve akü
Kartuş, toner
Yağ Filtreleri
Pil Biriktirme Kapları
Atık piller, içeriğinde bulunan ağır metaller nedeniyle çevre ve insan
sağlığına zararlı etkilerde bulunabilecek atıklardandır ve ayrı
toplanması gereklidir.
Bakanlığımızda oluşan atık piller için özel olarak tasarlanmış biriktirme
ekipmanları koridorlarda personelin kolayca ulaşabileceği noktalara, uygun
sayıda yerleştirilmiştir.
Yemekhane Atıkları
Bakanlığımız yemekhanesinde oluşan atıklar için
biriktirme ekipmanları uygun
yerlere yerleştirilmiş olup
oluşan atıklar kaynağında ayrı
olarak toplanmaktadır.
Atık elektrikli ve elektronik eşyalar, içeriğinde bulunan ağır metaller nedeniyle
çevre ve insan sağlığına zararlı etkilerde bulunabilecek atıklardandır ve ayrı
toplanması gereklidir.
Ayrıca içeriğinde bulunan altın, gümüş, bakır gibi değerli madenlerin
geri kazanımının sağlanması açısından da önemli atıklardandır.
Bakanlığımızda oluşan atık elektrikli ve elektronik eşyalar ile tehlikeli özellikteki
atıklar, şeffaf bir poşet içerisine konularak kat görevlilerine teslim edilmekte ve kat
görevlileri tarafından Atık Geçici Depolama Alanına götürülerek uygun konteynerler içerisinde, her biri ayrı depolanmaktadır.
Tehlikeli atıklar: yanıcı, yakıcı, kanserojen,
patlayıcı, tahriş edici, zehirli
atıklardır.
Toner-kartuşlarkontamineambalajlar
kontamine filtrelerbasınçlı kaplar vb.
Tıbbi atıklar, doğrudan veya aracı hayvanlarla bulaşan, cüzzam, veba, kolera, dizanteri, tüberküloz, kuduz, sıtma gibi hastalıklara
sebebiyet verebilen atıklardandır. Bu nedenle hiçbir suretle diğer atıklarla karıştırılmamalı, ayrı
olarak toplanması sağlanmalıdır.
Bakanlığımız Tabipliğinde oluşan tıbbi atıklar, bu konuda özel olarak eğitilmiş tıbbi atık
görevlisi tarafından toplanmaktadır.
Organik atıklar, meyve ve sebze artıkları, yumurta kabukları, çay posaları, park-bahçe atıkları vb.
bitkisel kökenli atıklardır.
Bakanlığımızda oluşan organik atıklar toplanarak, kompost makinesinde kompost yapılmaktadır. Elde edilen
kompost, toprak iyileştirici özelliktedir.
KOMPOST MAKİNESİ
Bakanlığımızda toplanan atık camlar, Atık Geçici Depolama Alanında bulunan cam kırma
makinesinde kırılarak, hacimden %30 oranında tasarruf sağlanmaktadır.
CAM KIRMA MAKİNESİ
Bakanlığımızda toplanan floresan
lambalar, Atık Geçici Depolama Alanında bulunan Floresan
Kırma Makinesinde kırılarak, içerisinde
bulunan zararlı gazların kontrol altına alınması
sağlanmaktadır. Böylece hem taşıma esnasında meydana gelebilecek herhangi bir kırılma
nedeniyle içerisindeki zararlı gazların etrafa
yayılması engellenmekte hem de
hacimden tasarruf sağlanmaktadır.
FLORESAN KIRMA MAKİNESİ
• Her kurum/kuruluşta oluşan atık türlerine göre farklı planlamalar yapılabilir.
• Atık kumbaralarındaki bölme sayısı değişkenlik gösterebilir.
• Kurumda/kuruluşta halihazırda yapılan bir uygulama varsa mevcut uygulama geliştirilebilir ya da daha sistemli hale getirilebilir.
Artı Uygulamalar
Su Yönetimi - Fotoselli Musluklar
- Tasarruflu Musluklar
- Gri Su Uygulaması
Karbon Ayak İzi Hesabı
Enerji Yönetimi - Ampullerde led e geçiş
- Merdivenlerde sensörlü aydınlatma
- Güneş Enejisi Panelleri
- Kojenerasyon
Teşekkür ederim.
Elif Morina Yılmaz
0212 318 41 00 - 4504