Fakultet informacionih

tehnologijaStudent:

Aleksandar Živanović,137-09/VIT.

PREDMET:PREDMET:Elektronsko poslovanje.Elektronsko poslovanje.

SEMINARSKI RAD:SEMINARSKI RAD:

Elektronska trgovina.Elektronska trgovina.

Banja Luka, juni 2012. godine.Banja Luka, juni 2012. godine.

Korišćenje jedne ili više telekomunikacionih tehnologija u cilju ostvarivanja kontakta ili direktne trgovine s partnerima.

Pribavljanje informacija o tržištima, konkurenciji i poslovnim prilikama.

Kupovina i prodaja proizvoda, usluga i informaciija putem mreže.

POJAM

Izraz “e-trgovina” prvobitno označavao korišćenje Elektronske Razmene Podataka (EDI).

uključene su i aktivnosti zajednički nazvane “Mrežna trgovina”.

Tek nakon 2005 etrgovina doživljava ekspanziju.

ISTORIJA

Slično klasičnoj trgovini, elektronska razmjena roba i usluga podrazumijeva nekoliko etapa razvoja:

proizvodnju ili dobavljanje robe

oglašavanje

primanje narudžbina

novčane transakcije

isporuku

reklamacije i drugo.

Može se posmatrati sa više aspekataMože se posmatrati sa više aspekata

sa aspekta komunikacijasa aspekta komunikacija

sa aspekta poslovanjasa aspekta poslovanja

sa aspekta uslugasa aspekta usluga

Prema metodologiji EU, elektronska Prema metodologiji EU, elektronska trgovina ima mnogo širi domen. Smatra trgovina ima mnogo širi domen. Smatra se skupom aktivnosti koje se vode preko se skupom aktivnosti koje se vode preko elektronskih mreža (najčešće preko elektronskih mreža (najčešće preko interneta), s krajnjim ciljem prodaje ili interneta), s krajnjim ciljem prodaje ili nabavke proizvoda ili usluga.nabavke proizvoda ili usluga.

Prva elektronska transakcija na internetu Prva elektronska transakcija na internetu – maj 1994. godine, prva www – maj 1994. godine, prva www konferencija između Ženeve i konferencija između Ženeve i Amsterdama.Amsterdama.

Tradicionalne metode plaćanja, osnovne Tradicionalne metode plaćanja, osnovne pretpostavkepretpostavke

strane koje učestvuju u transakciji, kupci i prodavci, strane koje učestvuju u transakciji, kupci i prodavci, moraju biti fizički prisutni tokom transakcijemoraju biti fizički prisutni tokom transakcije

odlaganje procesa isplate u slučaju kada se otkrije odlaganje procesa isplate u slučaju kada se otkrije problem (krađa, prekoračenje računa itd.) problem (krađa, prekoračenje računa itd.)

Faktori koji utiču na razvoj elektronske Faktori koji utiču na razvoj elektronske trgovinetrgovine

elektronska trgovina otvara pristup novim tržištima i elektronska trgovina otvara pristup novim tržištima i tržišnim segmentimatržišnim segmentima

velike mogućnosti za povećanje brzine i efikasnosti velike mogućnosti za povećanje brzine i efikasnosti prodaje, kvaliteta usluge i konkurentnosti generalnoprodaje, kvaliteta usluge i konkurentnosti generalno

veliki porast infrastrukture neophodne za elektronsku veliki porast infrastrukture neophodne za elektronsku trgovinutrgovinu

efekat lavineefekat lavine

Minimalni uslovi za realizaciju Minimalni uslovi za realizaciju elektronske trgovineelektronske trgovine

informacije koje na internetu može vidjeti ogroman broj informacije koje na internetu može vidjeti ogroman broj zainteresovanih potrošača, uz njihovo prezentovanje na zainteresovanih potrošača, uz njihovo prezentovanje na način koji pogoduje korisnicima mreženačin koji pogoduje korisnicima mreže

direktan kontakt sa potrošačima – putem korišćenja e-maila; direktan kontakt sa potrošačima – putem korišćenja e-maila; cilj je stvoriti utisak kupovine koji liči na klasičnu, iako se cilj je stvoriti utisak kupovine koji liči na klasičnu, iako se odvija u virtuelnom prostoruodvija u virtuelnom prostoru

zaključivanje, odnosno prodajazaključivanje, odnosno prodaja

isporukaisporuka

bezbjedna transakcija bezbjedna transakcija

Informaciono kompleksni Informaciono kompleksni proizvodiproizvodi

grupa proizvoda o čijoj kupovini se odluka grupa proizvoda o čijoj kupovini se odluka donosi nakon prikupljanja neophodnih donosi nakon prikupljanja neophodnih informacijainformacija

skupiskupi

sa visokim faktorom rizika, opasni ili nepouzdanisa visokim faktorom rizika, opasni ili nepouzdani

sadrže pojmove koji su nepoznati prosječnom sadrže pojmove koji su nepoznati prosječnom kupcukupcu

kupca navode na obavljanje informacionog kupca navode na obavljanje informacionog istraživanjaistraživanja

Kada je uspjeh prodaje na internetu Kada je uspjeh prodaje na internetu mogućmoguć

Sa aspekta potrošača, prodaja mora da nudi neke od sljedećih Sa aspekta potrošača, prodaja mora da nudi neke od sljedećih pogodnosti:pogodnosti:

niža cijenaniža cijena

bogatiji izborbogatiji izbor

kvalitetnija uslugakvalitetnija usluga

specijalne uslugespecijalne usluge

više pogodnostiviše pogodnosti

brza isporukabrza isporuka

više zabaveviše zabave

Tehnologija elektronske Tehnologija elektronske trgovinetrgovine

najjednostavniji način – broj telefona najjednostavniji način – broj telefona i adresa za naručivanje na i adresa za naručivanje na prezentacijiprezentaciji

kreiranje formulara za istu svrhu, uz kreiranje formulara za istu svrhu, uz djelimično automatizovanje – djelimično automatizovanje – narudžbe stižu na e-mailnarudžbe stižu na e-mail

Kompletno rješenjeKompletno rješenje

potrošač preko web-browser-a pristupa on-line katalogu na potrošač preko web-browser-a pristupa on-line katalogu na web-stranici gdje se proizvod nudi, koji se nudi i na CD web-stranici gdje se proizvod nudi, koji se nudi i na CD ROM-u i u klasičnoj papirnoj formiROM-u i u klasičnoj papirnoj formi

potrošač bira proizvodpotrošač bira proizvod ponuđač daje formu porudžbine, sa podacima o cijenama ponuđač daje formu porudžbine, sa podacima o cijenama

proizvoda, cijeni porudžbine (isporuka, porez i dr.) i proizvoda, cijeni porudžbine (isporuka, porez i dr.) i podatke o konkurentnom proizvodu (cijena, kvalitet i sl.)podatke o konkurentnom proizvodu (cijena, kvalitet i sl.)

kupac bira sredstvo plaćanjakupac bira sredstvo plaćanja kupac šalje kompletiranu porudžbinu sektoru prodajekupac šalje kompletiranu porudžbinu sektoru prodaje firma od banke kupca traži ovlašćenje za obavljanje firma od banke kupca traži ovlašćenje za obavljanje

transakcijetransakcije firma kupcu šalje potvrdu o isporuci porudžbinefirma kupcu šalje potvrdu o isporuci porudžbine firma šalje proizvod ili pruža zahtijevanu uslugu na osnovu firma šalje proizvod ili pruža zahtijevanu uslugu na osnovu

porudžbineporudžbine firma traži isplatu of finansijske institucije kupcafirma traži isplatu of finansijske institucije kupca

SISTEMI PLAĆANJA KOD ELEKTRONSKE TRGOVINESISTEMI PLAĆANJA KOD ELEKTRONSKE TRGOVINE

Digitalni čekoviDigitalni čekovi

Zasniva se na ideji da elektronski dokument može da zamijeni Zasniva se na ideji da elektronski dokument može da zamijeni papirni i da kriptografski potpis može da zamijeni svojeručni.papirni i da kriptografski potpis može da zamijeni svojeručni.

PrednostiPrednosti::

ne zahtijevaju da korisnik objelodanjuje informacije o svom ne zahtijevaju da korisnik objelodanjuje informacije o svom računu drugim pojedincima, prilikom učestvovanja na online računu drugim pojedincima, prilikom učestvovanja na online aukcijamaaukcijama

ne zahtijevaju da kupci neprestano šalju vrlo povjerljive ne zahtijevaju da kupci neprestano šalju vrlo povjerljive finansijske informacije putem Web-afinansijske informacije putem Web-a

jeftiniji su za prodavce od kreditnih karticajeftiniji su za prodavce od kreditnih kartica

transakcije digitalnim čekovima su mnogo brže od transakcija transakcije digitalnim čekovima su mnogo brže od transakcija baziranih na tradicionalnom, papirnom čekubaziranih na tradicionalnom, papirnom čeku

DIGITALNI NOVČANIKDIGITALNI NOVČANIK

potvrđuje identitet korisnika putem digitalnih potvrđuje identitet korisnika putem digitalnih sertifikata ili drugih šifrovanih metodasertifikata ili drugih šifrovanih metoda

čuva i prenosi novčanu vrijednost čuva i prenosi novčanu vrijednost

osigurava proces plaćanja od kupca do prodavcaosigurava proces plaćanja od kupca do prodavca

Dvije osnovne kategorijeDvije osnovne kategorije

•• client-based digitalni novčanik (digitalni novčanik client-based digitalni novčanik (digitalni novčanik smješten na desktop-u klijenta)smješten na desktop-u klijenta)

•• server-based digitalni novčanik (digitalni novčanik server-based digitalni novčanik (digitalni novčanik smješten na udaljenom serveru)smješten na udaljenom serveru)

DIGITALNI NOVACDIGITALNI NOVAC

može se efikasno koristiti za elektronsku trgovinu može se efikasno koristiti za elektronsku trgovinu samo ako postoji infrastruktura visokog tehničkog samo ako postoji infrastruktura visokog tehničkog nivoanivoa

velika brzina prenosa podataka je osnovni velika brzina prenosa podataka je osnovni preduslov za istovremeni prenos informacija o preduslov za istovremeni prenos informacija o proizvodima potencijalnim klijentimaproizvodima potencijalnim klijentima

pristup mora biti jednostavan i ekonomičanpristup mora biti jednostavan i ekonomičan

domaćinstva moraju biti opremljena personalnim domaćinstva moraju biti opremljena personalnim računarima sa odgovarajućim softveromračunarima sa odgovarajućim softverom

Postojanje mjera bezbjednosti - kriptografske Postojanje mjera bezbjednosti - kriptografske metode i transakcioni brojevimetode i transakcioni brojevi

BEZBJEDNOST

Zaštita tajnosti informacija (sprečavanje otkrivanja njihovog sadržaja)

Integritet informacija (sprečavanje neovlašćene izmjene informacija)

Autentičnost informacija (definisanje i provjera identiteta pošiljaoca)

KRIPTOGRAFIJAKRIPTOGRAFIJA

Osnovni elementiOsnovni elementi::

ššifrovanjeifrovanje - postupak transformacije - postupak transformacije ččitljivog teksta u oblik neitljivog teksta u oblik neččitljiv za onoga itljiv za onoga kome taj tekst nije namijenjen.kome taj tekst nije namijenjen.

dešifrovanjedešifrovanje - postupak vra - postupak vraććanja anja šifrovanog teksta u šifrovanog teksta u ččitljiv oblik itljiv oblik

kljuključč - početna vrijednost algoritma - početna vrijednost algoritma kojim se vrši šifrovanje.kojim se vrši šifrovanje.

KRIPTOGRAFIJAKRIPTOGRAFIJA

Digitalni potpisDigitalni potpis - - potvrđuje autentičnost potvrđuje autentičnost sadržaja poruke i obezbjeđuje garantovanje sadržaja poruke i obezbjeđuje garantovanje identiteta pošiljaoca poruke.identiteta pošiljaoca poruke.

Digitalni sertifikatDigitalni sertifikat - - elektronski dokument elektronski dokument kojim se pouzdano utvrđuje identitet kojim se pouzdano utvrđuje identitet korisnikakorisnika..

SSL protokol SSL protokol - naj- najččešešćće koriše korišććen metod za en metod za obavljanje sigurnih transakcija na mreobavljanje sigurnih transakcija na mrežžii..

Prednosti:

Smanjenje troškova

Brzo poslovanje

Veća konkurentnost na tržištu

Brži odgovor potrošaču

Dostupnost proizvoda

Kupovina iz fotelje

PREDNOSTI I OGRANIČENJA E-TRGOVINE

Ograničenja:

kupac ne može izbliza da vidi ili dodirne proizvod i da ga kupi odmah, bez čekanja na isporuku

Poteškoće vezane za tehničke aspekte realizacije elektronskog biznisa

PREDNOSTI I OGRANIČENJA E-TRGOVINE

E-TRGOVINA KOD NAS

U začetku

Ograničavajući faktori (mali broj platnih kartica, nerazvijeno elektronsko bankarstvo..)