Elektrolitni abnormalnosti koi go

zagrozuvaat `ivotot

Elektrolitnite abnormalnosti se ~esta

pri~ina za itnost.Tie mo`at da

predizvikaat cardiac arrest.

Va`no !! da se prepoznae klini~kata sostojba

koja doveduva do naru{uvawe na

elektrolitnata homeostaza.

Hiperkalemija

Se definira kako koncentracija na serumskiot K+ nad

normalnite vrednosti od 3.5-5.0mEq/L. Naj~esto e

predizvikana od zgolemeno osloboduvawe na K od kletkite ili

naru{ena ekskrecija od bubrezite.

Pri~ini:

1.Lekovi (diuretici, ACE inhibitori, NSAIL, K-

suplementi)

2. Renalni bolesti

3.Rabdomioliza

4.Metaboli~ka acidoza

5.Pseudohiperkalemija

6.Hemoliza

7.Tumor liza sindrom

8.Dieti

9.Hipoaldosteronizam

SIMPTOMITE na hiprerkalemija se:

1.EKG promeni kako:

-T- neg. - najrana EKG promena

-izramneti p-branovi

-prolongiran p-R interval

-pro{iren QRS kompleks

-dlaboki S branovi

-idioventrikularen ritam

-VF i cardiac arrest

2.Slabost

3.Ascendentni paralizi

4.Respiratorna insuficiencija

Tretman: Tretmanot zavisi od nivoto na

hiperkalemijata i klini~kata kondicija na

pacientot.

A. Blago zgolemen ( 5-6mEq/L) – potrebno e da se otstrani

K od teloto so koristewe na :

.Diuretici- furosemid 1mg/kg iv popoleka

.Resins-Kayehalate 15-30 gr vo 50-100ml 20% sorbitol,

oralno

.Dijaliza

B. Sredno zgolemuvawe ( 6-7mEq/L)- potrebno e da se vrati

K intracelularno so koristewe na:

1. Natrium bikarbonat 50mEq/L iv za min.

2. glikoza i insulin-miks- 50gr. Glikoza i 10U regularen

insulin iv

za 15-30 min.

3. Albuterol vo nebulizator- 10-20mg za 15 min

C.Jaka elevacija na kaliumot ( >7mEq/L so

toksi~ni EKG promeni)

Terapija:

CaCl 10% -5-10ml.iv za 2-5min. (se namaluva

rizikot od VF )

NaHCO3-50mEq iv. Za 5min.

glikoza i insulin-miks

Albuterol vo nebulizator

Diureza

Kayexalate enema

Dijaliza

Hipokalemija

Definirana e kako nivo na serum K+ pomalku

od 3.5mEq/L. Od hipokalemija najmnogu se

zasegnati nervite i muskulite, vklu~uvajki

go i srceto, posebno kaj pacienti so drugi

predhodni bolesti kako CAD.Hipokalemijata rezultira zaradi edna odd

slednite pri~ini:

namalen dietalen vnes

{ift vo kletkite

PRI^INI:

zgolemeno gubewe od teloto zaradi GIT

gubitoci(dijarea, laksativi); renalni

gubitoci

( Hiperaldosteronizan, diuretici,

karbencilin, Na-penicilin, amfotericin

B); intracelularen {ift ( alkaloza ili

zgolemuvawe na pH); i malnutricija.

Simptomite na hipokalemijatavklu~uvaat:

slabost, paralizi, respiratorni problemi,

rabdomioliza, konstipacija, paraliti~en ileus

EKG promeni:

- U bran

- izramnuvawe na T branot

- promeni na ST segmentot

- aritmii

- asistolija

Tretman na hipokalemijata

Minimilizirawe na ponatamo{nite gubitoci

na K i dodavawe na K.

Iv. administracija na K e indicirana koga se

prisutni aritmii ili pri jaka hipokalemija(K<2.5mEq/L). Koga e indiciraano,

maksimalnata iv. Nadoknada treba da bide 10-20mEq/h so kontinuiran EKG

monitoring.Pokoncentrirani rastvori mo`at

da se davaat preku CVK ~ii vrv ne e vo desniot

atrium.

Pri cardiac arrest predizvikan od hipokalemija se dava

inicijalna infuzija od 2mEq/min, sledeno od dodatni 10mEq

iv. za 5-10 min.

Presmetaniot totalen telesen deficit

na K+ se dvi`i od 150-400mEq za sekoj

1mEq namaluvawe na serumskiot K.

Dolnata granica na presmetaniot

deficit e dovolen za stari `eni so

mala muskulna masa,a gornata granica

za mlad muskulest ~ovek

Natrium- Na+

Na e glaven pozitiven jon vo ekstracelularniot

prostor i glavniot intravaskularen jon koj vlijae

na serum osmolarnosta. Vo normalni uslovi

koncentracijata na Na i osmolarnosta

ekvilibriraat niz vaskularnata membrana.

Akutnite promeni vo serumskiot Na davaat akutno

pomestuvawe na slobodnata voda vo i od

vaskularniot prostor se dodeka ne se postigne

osmolaren ekvilibrium vo ovie kompartmani.

Akuten pad na serum Na i akutniot {ift na voda vo

intersticiumot predizvikuva cerebralen edem. Akutno

zgolemuvawe na serum Na dava akuten {ift na slobodna

voda od intersticiumot vo vaskularniot prostor. Brza

korekcija na hiponatremijata e asocirana so razvoj na

mielinoliza vo ponsot i cerebralni krvarewa.

Hiponatremija (hipo-osmolarna

hiponatremija)

Definirana e kako koncentracija na serum Napod normalnite granici od 135mEq/L. Naj~esta

pri~ina e reducirana renalna ekskrecija na

voda so kontinuiran vnes na voda. Se javuva pri:

koristewe na tijazidni diuretici

renalna insuficiencija

povra}awe so kontinuiran vnes na voda

SIADH- sindrom na poremetena ADH sekrecija

Edematozni ssostojbi(kongestivna srceva slabost, ciroza so

ascit)

Hipotireoidizam

Adrenalna insuficiencija

Simptomi:

cerebralen edem so simptomi na

glavobolki, gadewe, povra}awe,

iritabilnost, letargija, gr~evi,

koma, pa duri i smrt

Tretman na hiponatremijata:

Vklu~uva administracija na Na i eliminacija na

intravaskularnata slobodna voda. Korekcijata na

asimptomatskata hiponatremija mora da e postepeno:

obi~no se zgolemuva Na od 0.5mEq/L/h do maksimum

promena od 10-15mEq/L vo prvite 24h. Brza korekcija na

hiponatremijata mo`e da predizvika mielinoliza vo

ponsot, koja e letalno poremetuvawe zaradi rapiden

fluiden {ift vo mozokot.

Ako pacientot poka`uva neurolo{ki simptomi, urgentno se

administrira 3% solen rastvor i.v. so brzina od 1mEq/L/hse dodeka ne se koregiraat neurolo{kite simptomi.Potoa se

prodol`uva so 0.5mEq/L/h.

Na deficit= ( posakuvan Na – postoe~ki Na) h 0.6 h TT(kg)

Magnezium Mg

Magneziumot e ~etvrtiot naj~est mineral vo

~ove~koto telo, koj isto taka e i naj~est klini~ki

previden mineral.

1/3 od ekstracelularniot Mg e vrzan za serum

albuminite.Zatoa nivoto na serum Mg ne e realna

slika za totalniot telesen Mg.

Mg e potreben za deluvaweto na mnogu bitni enzimi i

hormoni. Va`en e i vo dvi`eweto na Na, K, Ca vo i od

kletkite. Kaj hipomagneziemi~en pacient, nevozmo`no

e da se koregira intracelularniot K deficit.

Mg e isto taka va`en vo stabilizirawe na

ekscitabilnite membrani i e korisen pri atrialni i

ventrikularni aritmii.

Hipermagneziemija

Se definira kako koncentracija na serum

Mg nad normalnite vrednosti od 1.3-2.2mEq/L. Balansot na Mg e tesno povrzan

so balansot na Ca i K.

Balansot na Mg e zavisen od istite

regulatorni mehanizmi koi go

kontroliraat balansot na Ca.

Na balansot na Mg isto taka vlijaat i

bolestite i faktorite koi go

kontroliraat i serum K.

Simptomi na hipermagneziemijata :

Neurolo{ki: muskulna slabost, paralizi, ataksija,

konfuzija.

Gastrointestinalniot sistem: gadewe, povre}awe.

Vaskularni:Sredna hipermagneziemija mo`e da dade

vazodilatacija, dodeka jaka hipermagneziemija-

hipotenzija( visoki nivoa na serum Mg) mo`at da

dadat poremetuvawe na svesta, bradikardija,

hipoventilacija i kardio-respiratoren arest.

EKG promenite vklu~uvaat:

- zgolemeni PR i QT intervali

- zgolemeno vremetraewe na QRS

- varijabilno namaluvawe na volta`ata na p-branot

- kompleten A-V blok, asistolija

Tretman na hipermagneziemija:

Cel na tretmanot e da se antagonizira Mgso Ca, da se otstrani Mg od serumot i da se

eliminira naknaden vnes na Mg.Administracija na 5-10mEq i.v. na CaCl gi

koregira letalnite aritmii.

Dijalizata e tretman na izbor vo le~eweto

na hipermagneziemijata.

Hipomagneziemija:

Hipomagneziemijata e po~esta od

hipermagneziemijata.Se definira kako

koncentracija na serum Mg pod

normalnata granica od 1.3mEq/L. Obi~no

e rezultat na namalena absorbcija ili

zgolemeni gubitoci od bubrezite ili

intestinumot (diarei)

Pri~ini za hipomagneziemija se:

- intestinalni gubitoci- `elude~na resekcija,

pankreatitis

- renalni bolesti

- gladuvawe

- lekovi: diuretici, pentamidin, gentamicin, digoksin

- alkohol

- hipotermija

- hiperkalcemija

- diabeti~na ketoacidoza

- hipo i hipertiteoidizam

- deficit na fosfati

- izgorenici

- sepsa

• laktacija

Simptomite od niskite vrednosti na serum Mg:

muskulen tremor i fascikulacii, nistagmus,

tetanija, poremeten mentalen status. Drugi

mo`ni simptomi se: ataksija, vertigo i

disfagija.

EKG pri hipomagneziemija:

- prolongiran Q-T i pR interval

- ST depresija

- Inverzija na T

- Flater ili inverzija na p-branot

- Pro{iren QRS

- Aritmii

Tretman na hipomagneziemija:

Tretmanot zavisi od ja~inata na

hipomagneziemijata i klini~kiot status na

pacientot.

Kaj simptomatski hipomagneziemii se

administrira 1-2 gr i.v. MgSO4 za vreme od

15 min.

Ca glukonat se administrira 1gr. (zaradi

hipokalcemijata).

Kalcium Ca++

Kalciumot e najabudantniot mineral vo teloto. Va`en e za

koskenata cvrstina, neuro-muskularnata funkcija i igra glavna

uloga vo kontrakcijata na miokardot. Polovinata od celiot Cavo ekstracelularnata te~nost e vrzan za albuminite, dodeka

drugata polovina e vo bioaktivna jonizirana forma koja e

najaktivna.

Nivoto na serum joniziraniot Ca mora da se evaluira zaedno so rNna serumot i nivoto na serum albuminite. Koncentracijata na

joniziraniot Ca e zavisna od rN. Vo alkaloza se zgolemuva

vrzuvaweto na Ca za albuminite so {to se reducira joniziraniot

Ca, dodeka obratno e pri acidoza.

Totalniot serum Ca e zavisen od koncentracijata na serum

albuminite.Ca gi antagonizira efektite na K i Mg na

kleto~naata membrana i zatoa e korisen pri hiperkalemija i

hipermagneziemija.

Hiperkalcemija

Definirana e kako koncentracija na serum Canad normalnite vrednosti od 8.5-10.5mEq/L,ili zgolemuvawe na joniziraniot Ca nad

4.8mg/dl.

Se sre}ava pove}e od 90% kaj primaren

hiperparatireoidizam i malignitet kade

imame zgolemeno osloboduvawe na Ca od

koskite i crevata i kompromitiraawe na

renalniot klirens.

Simptomin hiperkalcemija

Neurolo{kite simptomi vklu~uvaat depresija, slabost ikonfuzija pri poniski vrednosti, a pri povisokivrednosti mo`at da se pojavat halucinacii,dezorientaacija,hipotonija i koma.

Kardiovaskularnite simptomi se varijabilni.Miokardnata kontraktilnost inicijalno mo`e da se

zgolemi, dodeka nivoto na Ca ne dojde od 15-20 mg/dl. Nadova nivo nastapuva miokardna depresija.Aritmii se

pojavuvaat zaradi namalen refrakteren period.Hipertenzijata e ~esta. Mnogu pacienti sohiperkalcemija razvivaat hipokalemija.

EKG promeni pri hiperkalcemii:

- namaluvawe na QT intervalot

- prolongiran PR i QRS interval

- zgolemena QRS volta`a

- AV blok- do kompleten srcev blok

Intestinalnite simptomi vklu~uvaaat

disfagija, konstipacija, pepti~ni ulceracii

i pankreatiti.

Efektite na bubrezite vklu~uvaat

poremetena mo`nost za koncentracija na

urinata, pri {to so zgolemenata diureza

imame gubewe na Na, K, Mg i fosfati i

reapsorpcija na Ca koja i ponatamu ja

vlo{uva hiperkalcemijata.

Tretman na hiperkalcemija

E potreben pri klini~ki simptomi i nivo na Canad 15mg/dl. Kaj pacienti so adekvatna kardio-

vaskularna i renalna funkcija se primenuva

ekskrecija na Ca preku urinata so administracija

na 300-500ml/h iv. 0.9% solen rastvor ,se dodeka

ne se nadoknadi fluidniot deficit i se pojavi

diureza pove}e od 200-300ml/h.

Posle adekvatnata rehidratacija, infuzijata na

solenite rastvori se namaluva na 100-200ml/h.

Hipokalcemija:

Definirana e kako koncentracija na serum Capod normalna vrednost od 8.5mg/dl, ili

joniziraniot Ca da e pod nivo od 4.2mg/dl.

Hipokalcemijata mo`e da se javi pri toksi~en

{ok sindrom, abnormalnosti vo serumskiot Mgili tumor liza sindromot.

Razmenata na Ca e zavisna od koncentracijaata

na K i Mg, zatoaa tretmanot mora da go vklu~i

nadomestokot na ssite tri elektroliti.

Simptomi na hipokalcemijata se:

parestezii na ekstremitetite i liceto,

karpo- pedalen spazam, stridor, tetanija

i napadi.

Hipokalcemi~nite pacienti imaat

hiperrefleksija i pozitiven Kvostekov i

Truseov znak.Kardijalnite simptomi

vklu~uvaat namalena kontraktilnost i

ssrceva insuficiencija so slednite EKG

promeni:

- prolongiran QT interval

- terminalna T inverzija

- srcevi blokovi

- ventrikularni fibrilacii

Tretman na hipokalcemija:

Akutno se administrira 10% Ca glukonat-90-100mg na elementaaren Ca i.v. za 10 min.

Potoa sledi i.v. davawe na 540-720mg na

elementaren Ca vo 500-1000ml 5% dekstroza

so brzina od 0.5-20mg/kg/h. Se meri serum

Ca sekoi 4-6h. Voedno se koregiraat i

abnormalnostite na Mg, K i pH.