elektrik tesisatlarında enerji tasarrufu

8/19/2019 Elektrik Tesisatlarında Enerji Tasarrufu

http://slidepdf.com/reader/full/elektrik-tesisatlarinda-enerji-tasarrufu 1/6

ELEKTRİK TESİSATLARINDA ENERJİ TASARRUFU:-----------------------------------------------------------------------------

Son zamanlarda, elektrik tesisatlarında canlıya ve mala karşı alınan zorunluönlemler ve enerji kalitesine ilişkin kurallar yanı sıra tesisatta verimliliği sağlayıcı

kuralların ve standartların kullanımı yaygınlaşmaktadır.

Bu kurallar öncelikle elektrik tesisatının tasarım evresinde önemli olmakta, güçkalitesi, güvenlik, sağlık, konfor ve tesis işlevleri ile tesis veriminden erangi !ir ödün vermeden kullanılmaları istenmektedir.

"asarımcılar, enerji verimi yüksek tesisat tasarımı ve yüksek verime sai# donanımseçimi ile !u kuralların öngördüğü sınırlar içinde kala!ilmektedirler.

$enel olarak !ina tesisatlarında enerji verimliliğini yükseltmek için dört temelönlem alınmaktadır.

a% $üç dağıtım sistemindeki kayı#ların en aza indirilmesi

!% &lektrik gücünün tüketimindeki kayı#ların düşürülmesi

c% $üç kalitesine ilişkin sorunlar yüzünden oluşan kayı#ların düşürülmesi

d% 'ygun ölçme ve izleme araçlarının kullanılması

1.0- GÜÇ DAĞITIMINA DAİR KURALLAR:-------------------------------------------------------

1.1- Binalara !"#$%# G%rili&l% Da'()(&:-------------------------------------------------

(üksek !inalarda, !elirlenmiş yük merkezlerine uygun olarak yüksek gerilimdağıtımının uygulanması gereklidir. Burada ifade edilen yüksek !ina )*kattan veya yüksekliği +) m- den fazla olan !inalardır.

1.*- En D"+"# Tra, %ri&i:--------------------------------

(üksek gerilimden enerji alan, kendi dağıtım trafolarına sai# tüketiciler içinseçilecek trafoların yüksüz, kısmi yüklü, tam yüklü durumlardaki kayı#larınkom!inasyonu o#timize edilmelidir. Bu işlem ya#ılırken elektrik tesisatınıngüvenirlik ve işlevselliğinden erangi !ir sa#ma söz konusu değildir./onuyla ilgili trafolar ilgili 0&1 standartlarına göre test edilmiş olmalı veverimleri aşağıda !elirtilen en düşük verim değerlerinden daa azolmamalıdır.

+



&n 2üşük "rafo 3erimleri

"rafo /a#asitesi &n 2üşük 3erim4 +*** k35 678

9 +*** k35 677

(ukarıda !elirtilen değerler trafoların tam yükte, armonik etkisi gözardıedilmiş, güç faktörü !ir olarak alınmış durumu için geçerlidir.

1./- Da'()(& Tra,lar(n(n % Ana Tallar(n !%ri:-----------------------------------------------------------

2ağıtım trafoları ve ana dağıtım ta!loları ola!ildiğince yük merkezlerinde !ulunmalıdır.

1.2- Ana D%r%l%r 3Main 4ir56i)$7:----------------------------------------

2ağıtım trafoları ve ana dağıtım ta!loları arasındaki ana devrelerin kay!ını enaza indirmek için

a% "rafo ve ana ta!lolar !ir!irlerine !itişik veya üst üstekonumlandırılmalıdır. 3eya

!% 5na devre !akır kay!ının, devrenin !eyan akım değerinde iletilen

to#lam aktif gücün6

*.) ile sınırlandırılması gereklidir. :ötr iletkenlerinin akım taşıma ka#asitesi ilgili faz iletkenlerinden daa azolmamalıdır.

1.8- B%$l%&% D%r%l%ri 3F%%%r 4ir56i)$7:------------------------------------------------

;er !esleme devresinin !akır kay!ı, !eyan akım değerinde iletilen to#lamaktif gücün 6<.)- dan daa fazla olmamalıdır.

Bu kural reaktif gücün ve distorsiyon gücünün kom#anzasyonuyla ilgilidevrelere uygulanmayacaktır.

1.9- Al)-B%$l%&% D%r%l%ri 3S6-&ain 4ir56i)$7:--------------------------------------------------------

;er alt !esleme devresinin !akır kay!ı, !eyan akım değerinde iletilen to#lamaktif gücün 6+.)- dan daa fazla olmamalıdır.

1.- Sn D%r%l%r 3Lin;% % Sr)il%r7:-------------------------------------------

=< 5- den !üyük er !ir fazlı veya üç fazlı son devrenin en !üyük !akır kay!ı6+- i aşmayacak değerde olmalıdır.

<



*.0- GÜ4ÜN TÜKETİLMESİNE DAİR KURALLAR:------------------------------------------------------------------

*.1- La&a % A;(nla)&a 4i<a=lar(:-------------------------------------------

Binada kullanılacak !ütün lam!a ve aydınlatma ciazları, aydınlatma tesisatıiçin verilen enerji tasarrufu kurallarına uygun olarak seçilecektir.

*.*- Kli&a T%$i$a)(:--------------------

/lima tesisatında kullanılan ) k> ve daa !üyük güce sai# motor veyaerangi !ir ?11, ister sa!it ister değişken ıza sai# olsun gerekli iseuygun !ir güç faktörü düzeltme veya armonik filtreleme ciazı kullanılarak,güç faktörünün *.8)- e getirilmesi ve to#lam armonik distorsiyonunun

@";2A verilen sınır değerleri aşmaması sağlanmalıdır.

*./- D"+%; Ta+(&a:--------------------

2üşey taşıma sistemlerinde kullanılan !ütün donanım ve motorlar düşeytaşıyıcılarla ilgili enerji tasarrufu kurallarına uygun olarak seçilecektir.

*.2- M)rlar % S"r"5"l%r:-------------------------------

*.2.1- M)r %ri&i:--------------------

(ılda +*** saatten fazla çalışması !eklenen ) k> ve üstündeki çıkışgücüne sai# motorlar ilgili yüksek verimlilikC standartlarına uygunolarak test edilmiş olmalıdır. @0&&& ++<%+77+ veya 0&1 =D%<A

Bir ızlı motorlar için ka!ul edilen en düşük verimler

?otor Eıkış $ücü @FA

k>

&n 2üşük Beyan &dilen

3erim @6A) G F 4 .) 8D.*.) G F 4 +) 8).)+) G F 4 = 88.)= G F 4 ) 7*.*) G F 4 7* 7+.)

F 9 7* 7<.*

*.2.*- M)r B;6)lan(r&a:------------------------------

) k> ve üstündeki er motor !eklenen yükün 6+<)- den daa !üyük olacak şekilde !oyutlandırılmayacaktır. 5ncak sık yol alma ve yüksek kalkış momenti gi!i özel durumlar ariçtir.

=



*.2./- D%'i+#%n >(= S"r"5"l%ri 3SD$7:-------------------------------------------

2eğişken ız sürücülerini içeren ?11- ler gerekli olması alindemutlaka uygun !ir güç faktörü düzeltme veya armonik filtre ciazı

ile donatılacak, !öylece güç faktörü değeri en fazla *.8) ve to#lamarmonik distorsiyon ilgili cetvel değerinde olacaktır.

*.2.2- G"? Tran$,%r 4i<a=lar(:--------------------------------

) k> ve daa !üyük motorlar için güç transfer ciazları kullanılmasıve sürekli olarak ız, moment ve yön değiştirilmesindenkaçınılacaktır.

?ümkün olduğunca, değişken ız sürücüleri üzerinden !elli !ir ızda

doğrudan !ağlı motorlar terci edilecektir.

&ğer kayış%kasnak sisteminin kullanılması kaçınılmaz ise, kayar kayışlar yerine senkron dişli ti# kayışlar kullanılmalıdır.

*.8- G"? Fa#)@r" D"=%l)&%:-------------------------------

;erangi !ir devrenin to#lam güç faktörü *.8)- den düşük olmayacaktır."asarım sırasında indüktif ve lineer olmayan yüklerin analizi yeterli !ir şekilde ya#ılamıyor ise işletme sırasında, ölçme yöntemi ile ilgili şartınkarşılanması sağlanacaktır.

*.9- Di'%r U;6la&alar:--------------------------

*.9.1- ,i$ Dnan(&(:---------------------

Hfis donanımı için devrede olduğu alde kullanılmadığı zaman enerjitasarrufu ya#an ciazlar ile donatılmış olanlar terci edilmelidir.

*.9.*- El%#)ri#li 4i<a=lar:--------------------------

"üketicilerin, soğutucu, yıkama makinası v!. ciazlardan &&IS@&nergy &fficiency Ia!elling ScemeA kayıtlı enerji tasarruf derecesi =veya daa iyi olanlarının satın alınması konusunda teşvik edilmelerigereklidir.

D



*.9./- Tal%C !"#" Ta$arr6, !@n%)i&i: 3D%&an Si% Mana%&%n)-DSM7--------------------------------------------------------------------------------

&lektrik üretim ve dağıtım şirketleri tarafından azırlanan 2S?

#rogramlar ile tüketicilerin yüksek verimli ciaz kullanmaları, !inanınyük faktörünün daa uygun seviyelere getirilmesi, maksimum tale!indüşürülmesi sağlanmaktadır. Bu durum em enerji üretici firmalar em de tüketiciler için karşılıklı yarar sağladığı için oldukça !aşarılıolmaktadır. 2S? #rogramları tüketicileri ciaz satın alırken

!ilinçlendirme çalışmaları ile !irlikte, enerji tarifelerinde zaman veyük türlerine göre özel satış şartları önermek suretiyleuygulanmaktadır.

/.0- GÜÇ KALİTESİ !NÜNDEN ENERJİ TASARRUFU:-------------------------------------------------------------------------

/.1- Al?a# G%rili& D%r%l%rin% Ma#$i&6& TCla& A#(& >ar&ni# Di$)r$i;n 3TD>7:--------------------------------------------------------------------------------------------

;erangi !ir devrenin akım için to#lam armonik distorsiyonu @";2A ilgilicetvelde verilen değerleri aşmaması gereklidir.

?aksimum "o#lam 5kım ;armonik 2istorsiyon

<=*JD** 3 Beyan (üküne $öre 2evre 5kımı @";2A0

0 4 D* 5 6<*D* 5 G 0 4 D** 5 6+)D** 5 G 0 4 8** 5 6+<8** 5 G 0 4 <*** 5 68

0 9 <*** 5 6)

2eğişken ız sürücüsü @3S2A kullanılan devrelerin alt dağıtım ta!lolarındaveya ?11- lerde gru# kom#anzasyon ya#ılmasına izin verilmektedir.2evrenin !u noktalarında !ulunan 3S2- lerin giriş terminallerindeki akım

armonik distorsiyonu, ). armonik için ız ayar aralığında 6=)- igeçmemelidir.

&ğer !inalarda kullanılacak lineer olmayan yüklerin miktar ve niteliğikonusunda, #roje aşamasında kesin !ir değerlendirme ya#ılamıyorsa, uygunrezervler !ırakılarak gerekli armonik azaltıcı ünitelerin kullanılması işletmesırasında gerçekleştirilecektir.

)



/.*- Bir Fa=l( !"#l%rin D%n%l%n&%$i:--------------------------------------------

Kzellikle lineer olmayan tüm !ir fazlı yükler, üç fazlı !ir !esleme devresi

içinde eşit ve ola!ildiğince düzgün dağıtılmalıdır. "üm +** 5- i aşan üç fazlı,dört iletkenli devrelerde, !u şartın sağlandığı tasarım aşamasındagösterilmelidir. 2engesizlik oranı 6+*- u geçmeyecektir. 2engesiz akım oranıaşağıdaki formül ile ifade edile!ilir.

0n L @0d M +**A J 0a

0u N 2engesiz akımlar oranı @6A

0d N ?aksimum sa#ma değeri

0a N Oç faz için ortalama akım

2.0- LÇME % İLEME İLE İLGİLİ TASARRUF KURALLARI:----------------------------------------------------------------------------------

2.1- Ana D%r%l%r:-------------------

Oç fazlı, =8* @D**A 3 gerilimi !ulunan !ütün D** 5- den !üyük !ütün anadevrelerde mutlaka ölçme ciazları !ulunacak veya !ağlamaya uygunönlemler alınmış olacaktır.

$erilim @faz%faz ve faz%nötr gerilimlerA, akım @faz ve nötr akımlarıA, güçfaktörü to#lam enerji tüketimi @k>A ve k35 olarak maksimum tale# gücükayıtlı olarak ölçülmelidir.

2.*- Al)-ana % B%$l%&% D%r%l%ri:---------------------------------------

Bütün <** 5- i @= faz P D** 3A aşan devrelerde ölçme ciazları !ulunacak veya !ağlamaya uygun önlemler alınmış olacaktır.

5kım @üç faz ve nötr akımlarıA, kayıtlı olarak enerji tüketimi @k>A ölçülmelive izlenmelidir.

5ncak !u kural, reaktif ve distorsiyon gücü kom#anzasyon devrelerindeuygulanmaz.

/aynak N "e 1ode of Fractice for &nergy &fficiency of &lectrical0nstallations P ;ong /ong

Q

elektrik tesisatlarında enerji tasarrufu

Documents