elektrik tesisat projeleri

7/27/2019 Elektrik Tesisat Projeleri

1/65

T.C.

MLL ETM BAKANLII

SANAT VE TASARIM

ELEKTRK TESSAT PROJELER

Ankara, 2012


2/65

Bu modl, mesleki ve teknik eitim okul/kurumlarnda uygulanan ereveretim Programlarnda yer alan yeterlikleri kazandrmaya ynelik olarakrencilere rehberlik etmek amacyla hazrlanm bireysel renme

materyalidir. Mill Eitim Bakanlnca cretsiz olarak verilmitir.

PARA LE SATILMAZ.


3/65

i

AIKLAMALAR.................................................................................................................... ii

GR ....................................................................................................................................... 1RENME FAALYET1 .................................................................................................... 21. ELEKTRK TESSATI ........................................................................................................ 2

1.1. Tanmlar........................................................................................................................ 21.2. Elektrik Tesisat Malzemeleri ........................................................................................ 3

1.2.1. Elektrik Tesisat Sembolleri .................................................................................. 28UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 32LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 34

RENME FAALYET2 .................................................................................................. 372. ELEKTRK TESSAT PROJELER .................................................................................. 37

2.1. Elektrik Tesisat izimi .............................................................................................. 372.1.1. Ana Kolon Hatt................................................................................................... 372.1.2. Kolon Hatt .......................................................................................................... 382.1.3. Linye Hatt ........................................................................................................... 382.1.4. Sorti Hatt ............................................................................................................ 39

2.2. ElektrikTesisat Malzemeleri izimi .......................................................................... 412.2.1. Datm Panosu ve Sigortalar.............................................................................. 412.2.2. Anahtarlar ............................................................................................................ 422.2.3. Prizler................................................................................................................... 432.2.4. Buatlar ................................................................................................................. 452.2.5. Lambalar .............................................................................................................. 462.2.6. Telefon ve Anten Prizleri..................................................................................... 472.2.7. Kablolar ............................................................................................................... 48

UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 52LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 53

MODL DEERLENDRME .............................................................................................. 57CEVAP ANAHTARLARI ..................................................................................................... 60KAYNAKA ......................................................................................................................... 61

NDEKLER


4/65

ii

AIKLAMALARALAN Sanat ve Tasarm

DAL/MESLEK Mekn Dekorasyon

MODLN ADI Elektrik Tesisat Projeleri

MODLN TANIMIMimariproje zerine elektrik tesisat projeleri izmeyi retenrenme materyalidir.

SRE 40/32

N KOUL

YETERLK Elektrik tesisat projesi izimlerini yapmak

MODLN AMACI

Genel AmaUygun ortam salandnda, mimari proje zerine elektriktesisat projesini leine uygun izebileceksiniz.Amalar

1. Elektrik tesisat sembollerini leine uygunizebileceksiniz.

2. Elektrik tesisat projelerini mimari proje zerine leineuygun izebileceksiniz.

ETM RETMORTAMLARI VE

DONANIMLARI

Tesisat elemanlar, l cetvelleri, izim ara gereleri, eskiz veaydnger ktlar, elektrik tesisat elemanlar, l cetvelleri,izim ara gereleri, eskiz ve aydnger ktlar

LME VEDEERLENDRME

Modl iinde yer alan her renme faaliyetinden sonra verilenlme aralar ile kendinizi deerlendireceksiniz.retmen modl sonunda lme arac (oktan semeli test,doru-yanl vb.) kullanarak modl uygulamalar ilekazandnz bilgi ve becerileri lerek sizi deerlendirecektir.

AIKLAMALAR


5/65

1

GRSevgili renci,

Elektrik tesisat projeleri; konut ve i yerlerine ait tm elektrik teknik bilgileri ieren,belirli ulusal ve uluslararas standartlara gre izimi yaplan, tesisat uygulayclarna rehberprojelerdir. Resmi dairelerce geerlilii ve uygulanabilirlii vardr.

Elektrik tesisat projeleri ve izimlerinin standartlara uygun olmas gerekir. lkemizdestandartlar, Trk Standartlar Enstits (TSE), uluslar aras standartlar ise InternationalStandart Organisation (ISO) belirler. izim kurallar ve standartlar basit, sade ve kolayrenilir. Bu standartlar sayesinde btn lkelerin teknik elemanlar, elektrik tesisat

projelerini bilir ve izilmi elektrik tesisat projelerini okurlar.

dekorasyonda elektriksel argmanlar nemli yer tutar. Dekorasyonu gsterenaydnlatma elemanlar sistemin tamamlaycsdr. Uygun armatr ve ampul seimi, yerinintespiti, says ve tekniine uygunluu nemli olmakla beraber yaratclnz i le

btnletiinde daha ayrcalkl tasarmlar ortaya kacaktr.

Bu modl ile gelecein teknik eleman olan sizler de elektrik tesisat projesi izimkurallarn renecek ve standartlar bilen teknik eleman olarak proje izimleriyapabileceksiniz. Elektrik projesi ile ilgili izim standartlarn iyi renmeniz veuygulamanz, izimlerinizde sizi baarya ulatracaktr.

Sonu olarak tasarm yaplacak meknn elektrik uygulama projesi ile birliktetasarlanmas sizi daha ayrcalkl ve nitelikli tasarmcyapacaktr.

GR


6/65

2

RENME FAALYET1

Elektrik tesisat sembollerini leine uygun izebileceksiniz.

tesisat ve proje ynetmeliklerini tarayarak arkadalarnzla paylanz.

Bu faaliyet srasndapiyasada izim yapan bir elektrik tesisat izim brosunu

geziniz.

1. ELEKTRK TESSATI

1.1. Tanmlar

Elektrik tesisat:

Aydnlatma, priz, zil, telefon, anten sistemlerini oluturan tesisatlarn tmdr. Zayfakm ve kuvvetli akm olarak ayr ayr tesis edilir. Zayf akm tesisatlar dk voltajlartesisatlar grubuna girer. Bunlar:

Zil ve kap otomatii tesisat Diafon (konuma) tesisat Telefon tesisat Tv-anten tesisatdr.

Kuvvetli akm tesisatlar aydnlatma ve priz tesisatlarndan oluur. Yeni yaplanbinalarda tesisatlar sva alt yaplr. Tadilat yaplacak veya ilave yaplacak yerlerde sva sttesisat yaplr. Elektrik tesisat tamamen projesine uygun tesis edilir.

Elektrik tesisat projesi:

Mimari plan zerinde kuvvetli ve zayf akm tesisatlarnn izildii,gerekli hesaplarnyapld elektrik uygulama projelerine elektrik tesisat projesi denir. Byk binalardakuvvetli ve zayf akm projeleri ayr ayr izilir.Kk yaplarda ise birlikte izilir.

El ile izim yaplacak ise aydnger kd zerine zayf akm hatlar 0,2-0,3 mm,kuvvetli akm hatlar 0,4-0,5 mm, kolon hatlar ise 0,6 mm ulu rapido kalemi ile izim

RENME FAALYET1

AMA

ARATIRMA


7/65

3

yaplr. Tm yazlar harf ablonu ile yazlr. Bilgisayarda izim iin ise MS Visio, Corel

Draw veya Autocad gibi izim programlar kullanlabilir.

Elektrik tesisat projesi

Kapak.:Projeye ait tm bilgileri kapsar. Planlar:Vaziyet plan,aydnlatma ve zayf akm planlar ve

kolon emalar Hesaplamalar:Ykleme cetveli,iletken gerilim dm ve snma

hesaplar Formlar:e balama,i bitirme, form 1, form 3 artnameler.:zel ve teknik artnameler blmnden oluur.

Mimari plan:

Meskenlerde ve i yerlerinde mimari tasarmn ayrntlaryla gsterilmesi eklindezetlenebilir. Aydnlatma projeleri izilirken mimari planda gsterilen detaylar dikkatealnr. mimari tasarm ve mekanik tesisat yerleimi bizim nasl bir aydnlatma yapacamz ve nerelere enerji datacamz belirler. Mimarlar tarafndan hazrlanmmimari projede slak alanlar, nemli yerler, pencere ve kap yerleri belirtilmitir. Bu faktrleraydnlatma projeleri iin olduka nemlidir. Aydnlatma projeleri mimari projeleklerindehazrlanr. Ancak lek, proje dzenlemesine uygun deilse bytlebilir veya aklaycdetaylarverilebilir. Mimari planlar 0.2 mm rapido kalem ile 1:50 lekte izilir. Projelerdeaadaki lekler uygulanr.

Vaziyet planlar: 1/1000 Kat planlar: 1/50 Ayrntlar: 1/20

Ancak oturma alan yani kullanm alan 250 m2 den byk olan projelerde mimarilee uyum serbesttir.

1.2. Elektrik Tesisat Malzemeleri

letkenler:Elektrik akmn bulunduu yerden baka bir yere iletmek iin kullanlan, bir veya

birden fazla telden meydana gelen, plak (izolesiz) veya yaltlm (izoleli) tel veya teldemetine iletken denir. Dier bir ifade ile akm kayna ile alcy birletiren ve elektrikakmnn getii yoldur.

Resim 1.1: Tek ve ok telli yaltlm iletkenler


8/65

4

Kablolar:

Elektrik enerjisini ileten ve iki elektrik cihazn birbirine elektrik akmyla balayan,elektrie kar yaltlm, bir veya birden ok damardan oluan yaltlm iletkendir. Ayrca

bir sinyali bir yerden baka bir yere iletmede de kullanlr.

ekil 1.1: letken sembol

Elektrik tesisatlarnda enerji hatlarnda en ok kullanlan kablo eitlerinin zellikleri

tablo 1.1de belirtilmitir.

TPzellikleri ve Kullanma Yerleri

TSE VDE EKL

NV NYA1000 V. PVC izoleli tesisat kablolardr. Bina iinde, kuru yerlerde,sabit olarak balant ve datm tesislerinde kullanlr.

NV-b NYAF

1000 V. PVC izoleli fleksible kablolardr. Bina iinde, kuru yerlerde,hareketli cihazlarn balantlarnda, boru iinde, sva alt veya svazerinde balant ve datm tesislerinde kullanlr.

NV-y NYFAZ

300/500 V. PVC izoleli yass kablolardr. Kapal kuru yerlerdemekanik zorlamalarn az olduu kk ev aletlerinde balantkordonu olarak kullanlr.

NW NYM

300/500 V. PVC izoleli tesisat kablolardr. Kuru rutubetli yerlerdeyangn ve patlama tehlikesi olan atlye, fabrika ve her trl i yeri iledepolarda ve akta kullanlr. Toprak altna denmez. Sabit olaraksva zeri ve sva altnda kullanlr.

FW-n

NYMHY-rd

300/500 V. PVC izoleli ok damarl fleksible bakr iletkenlikablolardr. Az mekanik zorlamalarn bulunduu kapal ve kuruyerlerde, ev aletlerinde, buharl ve rutubetli yerlerde kullanlr.

YW NYY

0,6/1 kV. PVC izoleli alak gerilim kablolardr. Enerji, ebeke veaydnlatma kablosu olarak dardaki kablo kanallarnda, toprakaltnda mekanik hasar riskinin olmad yerlerde kullanlr.

Tablo 1.1: Elektrik tesisatlarnda kullanlan baz enerji kablo eitleri


9/65

5

Elektrik tesisatlarnda enerji iletiminin yannda haberleme kablolar da

kullanlmaktadr. Tablo 1.2de elektrik tesisatlarnda kullanlan baz haberleme kablolartantlmtr.

Kablo Ad ekli Kullanm Alanlar

PDV/PDV-K

Bina ii tesisatlarda santral veabone datmlarndakullanlr.

RG59/RG6Bina ii tesisatlarda antenkablosu olarak kullanlr.

Cat5/Cat5e/

Cat6/ Cat7

Bilgi iletiim sistemlerindeanalog ve digital sinyal

iletiminde kullanlr.

J-Y (St) Y

Elektronik yangn kontrolsistemlerindeki sabit bina iitesisatlarda yangn alarmkablolar olarak kullanlr.

CCTV

TV yaynlarnda ve kapaldevre TV kamera

sistemlerinde kullanlr.

DT8

Bina ii tesisatlarda dahilihaberleme ve sessistemlerinde ve de diafon

sistemlerinde kullanlr.

LIYY

Tm iletiim sistemlerinde, sesfrekans iletiminde, veri

transferinde ve elektronik

amal bilgi iletiiminde

kullanlmaktadr.

Tablo 1.2: Elektrik tesisatlarnda kullanlan baz haberleme kablolar

Klemens:

Kablolarn balant ve ek gerecidir. Plastik, porselen ve metalden yaplan eitlerivardr. eitli boyutlarda yaplmaktadr, iletkenlerin kalnlna gre bykl seilmelidir.nce kesitli iletkenler, elektrie temasn iyi salanmas iinkaln kesitli iletkenler sarlarakeklenmesi zorolduundan klemenslerle eklenir. Ayn kesitte olmayan iletkenlerin eklenmesiuyumsuzlua neden olur. Ayn veya farkl kesitteki iletkenler klemens kullanlarakeklendiinde iletkenler arasnda daha sk bir irtibat salanr. Klemensle ekleme yaplrkeniletkenlerin klemens boyuna gre yeterli miktarda almasna ve uygun byklkte klemens


10/65

6

kullanlmasna dikkat edilmelidir. Ayrca ince iletkenlerin dayanmn arttrmak iin birka

kez katlanmal ve klemens vidasnn tam altna gelmesi salanmaldr.Klemensin sktrma vidalar yeterince sktrldktan sonraklemens dna taan ak

ular varsa kesilerek kaldrlmaldr.

Resim 1.2: PVC klemensler

Resim 1.3: Porselen ve ray klemens

Kablo pabucu:

Kaln kesitli ve ok telli iletkenlerin cihazlara balants, ou kez mmkn olmaz.Kablo pabular deiik tipte ve deiik boyda yaplmaktadr. ok telli ve kaln kesitliiletkenlerin ularna, balamadan nce kablo pabucu taklr. Kablo pabucu, mekanik veelektrik bakmdan iyi bir balant salar. Balant srasnda iletkenlerin plak ksmlarnn

pabu dnda kalmamasna dikkat edilmelidir. Gerekirse zerine taklan iletkenle birliktelehimlenerek balant mukavemeti artrlabilir.

Resim 1.4: Kablo pabu skma pensleri ve kablo pabular


11/65

7

Resim 1.5: Kablo ular ve ykskleri

Resim 1.6: Kablo pabucu taklmas

Tesisat borular ve ek paralar:

Elektrik tesislerinde alclar ile enerji kayna ve kumanda aralar arasndaki balant iletkenlerle salanmaktadr. Kablolarda devre alrken srece evreye tehlikeli olabilecekenerji geiivardr. Bu tehlikeli durumun ortadan kaldrlmas iin, kablolar boru ve paralar

iine alnr. Boru ve paralar da tesisin yaplaca ortama uygun zellik ve ekillerde eitligerelerden yaplr.

Tesisat boru eitleri ve ek paralar, dz borular ve bklgen borular olmak zereikiye ayrlr. Tesisat boru ek paralar, dirsek ve muf olarak adlandrlmaktadr.

Dz borular sert termoplastikten (PVC) veya sacdan yaplmtr. Gnmzde PVC(plastik) alev almayan borular tesisatlarda kullanlmaktadr. PVC borular anmaya vekorozyona dayankldr. PVC borular, eitli boyda ve aplarda retilir. PVC borularn yndeitirdii yerlerde dirsekler, borularn ksa geldii yerlerde ek paras (muf) kullanlr.

Resim 1.7: Dz PVC tesisat borular


12/65

8

Resim 1.8: Tesisat boru dirsei ve muf

Bklgen (spiral) borular metal ve yaltkan (PVC) gerelerden yaplr. Hareketli,bklgen, arpma ve vurma tehlikesi olan yerlerde kullanlr. eitli aplarda ve boydaretilir (Spiral boru standart aplar 9111418263237 mm ).

Resim 1.9: PVC ve metal spiral ( bklgen ) borular

Kanallar:

Bina ierisinde sva alt tesisat denip tamamlandktan sonra telefon, bilgisayar,asansr, televizyon, seslendirme ve bildirim tesisatlar, kuvvet tesisatlar yaplmaktadr. Bu

tesisatlar svann zerine ve deiik ekillerde dendiinden zellikle i dekorasyonundzenli grnmn bozar. Bunun iin sonradan denen elektrik tesisatlar zel tayclarkullanlarakdekoratif grnmle uyumlu hle getirilmitir.

Kablo kanallar (PVC), kablo tavalar (sac), busbar kanal enerji datm sistemi olmakzere genelde kanal eidi vardr.

Genellikle seyyar tesisatlarn, dekoratif demelere uyumlu bir ekilde ekilmesinisalar. eitli boyut ve renklerde genelde 2 m uzunluunda yaplr. Pano tipi ve duvar tipikanallar mevcuttur. Ara blme, i ke, d ke, T ke, sonlama, priz montaj seti gibi ek

paralar bulunur.

Resim 1.10: PVC kablo kanal aksesuarlar


13/65

9

Resim 1.11: PVC kablo kanal

Ekkutular (buatlar):

Elektrik tesisatlarnda ierisinde iletkenlerin eklendii ve datmlarnn yapld ekkutulardr.

ekil 1.2: Buat sembolleri

Gnmzde sva alt ve sva st tesisatta kullanlan buatlar PVCden veya metaldenyaplmaktadr. 5-7 cm apnda ve deiik derinliklerde yuvarlak buatlar dnda, deiik

boyutlarda kare buatlarve nemli yer buatlar bulunmaktadr.

Resim 1.12: Sva alt yuvarlak ve kare PVC buatlar

Kasalar:

Anahtar ve prizlerin montaj iin kullanlan gerelerdir. PVCden sva alt ve sva stolarak imal edilir. Normal, norm (derin kasa), gemeli ve alpan kasalar olarak eitlerivardr.

Resim 1.13: Normal ve derin kasa Resim 1.14: Alpan ve gemeli kasa


14/65

10

Kroeler:

Kablolarn, borularn duvar veya tavana tutturulmasna yarayan gerelerdir. PVC veyasacdan yaplr.

Kroeler boru veya kablolarn zelliine ve apna gre deiik byklklerde retilir.Plastik veya sac kroe, ivili kroe, antigron kroe, ray ve tandr kroe (hava hatiletkenlerinde kullanlr) olarak adlandrlr. Antigron kroeler en ok 30 cm aralklarladbellerle tutturulur. Dbeller plastikten veya elikten imal edilen, eitli boyutlarda yaplanvida tutturma gerecidir. ivili kroeler ile kablo denmesi tavsiye edilmemektedir.

Resim 1.15: ivili kroeler Resim 1.16: Ray ve antigron kroeler

Resim 1.17: Plastik ve elik dbel eitleri

Kablo ba ve spiralleri:

Plastik malzemeden yaplan, kilitli balar ya da spiral eklindeki eritler, kablolarn birarada durmasn salar. Pano gvdesine yapmalar iin altlklar da vardr. eitli boyda vekalnlkta eitleri vardr.

Resim 1.18: Kablo balar


15/65

11

Resim 1.19: Kablo balarnn kullanm

Resim 1.20: Kablo spirali kullanm

Topraklama elemanlar:

Topraklama tesisinde kullanlan elemanlar; topraklama iletkeni, topraklayclar,topraklama balant elemanlar ve zemindir.

ekil 1.3: Topraklama eleman sembolleri

Topraklama iletkeni, topraklanacak bir aygt veya tesisi bir topraklaycya balayan,topran dnda ya da yaltlm olarak topran iinde ekilmi bir iletkendir. eitlikalnlkta yuvarlak, rgl veya yass lama eklinde bakr veya galvanizli iletkendenyaplmaktadr.

Topraklama iletkenlerinin en kk kesitleri, elektrik tesislerinde topraklamalarynetmeliine gre;

Bakr: 16 mm Alminyum: 35 mm elik: 50 mm olmaldr.


16/65

12

Resim 1.21: Bakr ve galvaniz toprak iletkeni

Topraklayclar toprak ile srekli temasta bulunduu iin korozyona kar dayanklmalzemelerden olumaldr. erit, ubuk ve levha topraklayclar olmak zere eitlerivardr. Levha topraklayclarn kullanlmas pek tercih edilmemektedir. Ayrca betontemeline gmlen elik ve elik kazklar veya dier doal topraklayclar topraklama

tesisinin bir ksm olarak kullanlabilir.

Resim 1.22: Galvaniz ve bakr ubuk topraklayclar

Topraklama balant elemanlar klemens, pabu ve dier yardmc balantelemanlarndan olumaktadr, bakr ve galvanizden yaplmaktadr.

Resim 1.23: Topraklama balant elemanlar Transformatr:

Sarglarndan herhangi birine uygulanan alternatif gerilimi, elektromanyetikendksiyon yolu ile dier sarglarnda ayn frekansta fakat farkl akm ve gerilimedntren ve hareket eden paras olmayan elektrik makinesidir. Kk gltransformatrlere zil transformatr denilmekte ve 220/3-5-8volt, 220/4-8-12volt ve220/24voltluk standart gerilimlerde retilmektedir. Gleri ise 5-10-20-50watt olarakdeimektedir.


17/65

13

ekil 1.4: Transformatr semboll

Zil, kap otomatii, refkontak ve numaratr zayf akm trafo kna balanr (4-8-12 volt).

Resim 1.24: Zayf akm transformatr (raya montajl)

Butonlar:

arma ve bildirim tesisatlarnda devreye enerji verip kesmeye yarayan elemanlarabuton denir. Buton, iletkenlerin baland iki vida ve yayn hareket ettirdii bir kontaktanmeydana gelmitir. Buton normalde yay tarafndan ak tutulur ve zerinden akm gemez.Butona basldnda yay kuvveti yenilerek hareketli kontan vidalar zerine basmas, yanidevreyi kapatmas salanr. Bu durumda devreden akm geer. Zil butonu zerinden elimiziektiimizde yay, tekrar konta iterek devreyi aar.

ekil 1.5: Buton

Zil butonlar, sva alt veya sva st, yuvarlak, kseli, etiketli, oklu (butoniyer)eklinde retilir. Son yllarda butoniyerler sesli ve grntl haberlemeye olanaksalamaktadr. Ayrca kap otomatii ve merdiven otomatii butonlar, yangn bildirim

butonlar da bulunmaktadr.

ekil 1.6: Buton sembolleri


18/65

14

Resim 1.25: Zil butonlar (hoparlrl, fotoselli, kameral)

Ziller:

Zil, zayf akm tesisatnn bildirim ksmn oluturmaktadr. eitleri; elektromekanikzil, elektronik zil, melodili ziller en ok kullanlanlardr.

ekil 1.7: Zil sembol

Resim 1.26: Elektromekanik ve elektronik ziller

Kap otomatii:

Apartman veya dier binalarn ana giri (cmle kap) kaplar, s kayb ve gvenlikasndan kapal tutulmas gerekir. Bu amala kap, genelde hidrolik bir kol dzenei ilesrekli kapal tutulur. Dardan gelen kiiye kapnn otomatik olarak almasn salayanelektrikli elemana kap otomatii denir. Kap otomatii zerinde gergi zincirleri vardr, bugergi zincirini ayarlayarak iyi bir alma salanmaktadr. Yeni nesil kap otomatiklerinde buzincir dzenei kaldrlmtr, kap otomatiine enerji geldiinde dorudankap almaktadr.

ekil 1.8: Kap otomatii sembol


19/65

15

Resim 1.27: Kap otomatikleri

Numaratr:

Gnmzde kullanm yeri ok azalm olan numaratr tesisat apartmanlarda kapcy,i yerlerinde hizmetliyi armak amacyla kullanlmaktadr. Gnmzde eskiden kalmatesisatlar haricinde kullanm azdr. Kullanlan yerler tam olarak bitmedike retimi vetesisat da yaplacaktr.

ekil 1.9: Numaratr sembol

Resim 1.28: Numaratr

Refkontak:

ocuk bakm evleri, ktphane, hastane, okul gibi sessizliin nemli olduu yerlerdearma ve bildirim amal olarak kl arma (refkontak) tesisatlar kullanlr.Gnmzde elektronik refkontaklarda retilmektedir.

ekil 1.10: Refkontak sembol

Resim 1.29: Refkontak elemanlar ve elektronikrefkontak i yaps


20/65

16

Diyafon:

Diyafon tesisatlar gnmzde numaratr ve refkontak tesisatnn kullanld yerlerdealternatif olarak kullanlmaktadr. Diyafonda aran ve arlan kiiler birbirlerinin sesiniduyduklarndan, daha kolay iletiim kurulmakta ve zamandan tasarruf salanmaktadr.Diyafonlar en ok ay ocaklar, brolarda, okullarda, imalathanelerde kullanlmaktadr.Diyafonlar gelitirilerek apartman zil tesisatlar ile birlikte kullanlmaya balanmtr. Ayrcagrntl sistemde yaygnlamaktadr.

ekil 1.11: Diyafon sembol

Resim 1.30: Bro tipi,grntl diyafonlar ve santral

Prizler:

Elektrik cihazlarna, bir elektrik devresinden fi aracl ile dorudan veya uzatmakablosu ile enerji alnmas iin kullanlan aratr. D erevesi sert PVC madde, bakalit veyatermoplastik malzemeden yaplmtr, enerjinin balanaca kontak yuvalar dzenei,yanmaz zellikli PVC veya porselen malzemenin iinde bulunmaktadr.

ekil 1.12: Bir fazl priz sembolleri

Kullanm yerlerine gre prizler; sva alt, sva st, etan (antigron), seyyar grup priziolmak zere eitleri vardr.


21/65

17

Resim 1.31: Svaalt priz Resim 1.32: Sva st priz

Resim 1.33: Antigron prizler

Yaplar bakmndan prizler; normal, ups, toprakl, fazl, telefon, data, mzikyayn, uydu tv prizi olmak zere eitleri vardr.

Resim 1.34-a: Priz eitleri


22/65

18

Resim 1.34-b: Priz eitleri

Resim 1.34-c: Priz eitleri


23/65

19

Duylar:

Duy, elektrik lambasnn, vidalanmak veya takmak suretiyle elektrik tesisinebalanmasn salayan aratr. letken ksmlar genellikle pirinten yaplr ve anahtardangelen iletken, mutlaka duyun orta (i) kontak ksmna balanr.

Porselen ve bakalitten yaplm eitleri bulunmaktadr. Ayrca bronz ve kauuktan dayaplmaktadr.

Resim 1.35: Porselen ve bakalit duylar

zellikle floresan, halojen, ralina armatrlerde soketler kullanlr. Uzun (dz) floresanve dairesel (simit) floresan lamba soketleri bulunmaktadr.

Resim 1.36: Floresan ve halojen ampul soketi, ralina ampul soketi

Lambalar (Ampul):

Elektrik enerjisini k enerjisine eviren gerelere ksaca lamba veya ampuldenmektedir.

Akkor flamanl, floresan, civa buharl, sodyum buharl, metal buharl, halojen, neon,led lambalar olmak zere eitleri vardr.


24/65

20

Resim 1.37: Akkor flamanl ampuller ve kompakt floresan lambalar

Resim 1.38: Halojen ampuller

Floresan ampullerin, dz uzun boy (36- 40 W), ksa boy (18- 20 W), dairesel (32 W)ve tasarruflu (kompakt 8- 10- 14- 18- 20- 24 W) olarak eitleri vardr.

Kompakt floresan (tasarruflu) lambalar, ampul ve elektronik devreden oluur. Normalfloresan lambalarda bulunan starter, balast, soketler bulunmad iin kapladklar alankktr.

Resim 1.39: Floresan ampuller

Armatrler:

Lambalarn bir veya birden ounu bnyesinde tayan onlara dekoratif bir grnmveren ve bazen de olumsuz d etkilerden koruyan aydnlatma aralardr.

ekil 1.13: Akkor telli ve floresan armatrlerin genel sembolleri


25/65

21

Gnmzde ok eitli ve gzel grnml armatrler yaplmaktadr. Bunlarla

lambann rettii k istenen yere odaklanabildii gibi, kamuflaj yaplmakta, n gzeverecei zarar ortadan kaldrlmaktadr. Armatrler deiik harflerle isimlendirilerekstandartlatrlmtr. eitleri olarak en ok kullanlan eitleri, floresan armatr, etanarmatrler, bahe aydnlatma armatrleri, d aydnlatma armatrleri (yol vb.), atlyeaydnlatma armatrleri, dekoratif i aydnlatma armatrleri, bina acil k gsterenarmatrler bulunmaktadr.

Resim 1.40: aydnlatma armatrleri

Resim 1.41: Dekoratif i aydnlatma armatrleri


26/65

22

Anahtarlar:

Elektrik devrelerinde el ile kumanda edilmek suretiyle enerjiyi ani olarak ama vekapama grevi yapan devre elemandr. Yaltkan ksmlar bakalit, sert plastik ve

porselenden, metal ksmlar ise nikel kapl pirinten yaplmtr.

Elektrik tesisatnn ekline gre; sva st, sva alt, etan (antigron) anahtar olarakyaplr. Kullanldklar devreye gre ise eitleri; adi (tek kutuplu), komtatr (ikialcya ayrayr kumanda eden), vaviyen (bir alcya iki ayr yerden kumanda eden), dimmer (elektronikayarl) anahtarlar bulunmaktadr.

ekil 1.14: Adi ve komtatr anahtar sembolleri

Butonlar ile anahtarlarn fark u ekildedir: Butonlar basldklar srece devreyialtrrlar, anahtarlar ise kalc tiptir.

Resim 1.42: Sva alt anahtarlar


27/65

23

Resim 1.43: Sva st antigron anahtarlar

Merdiven otomatii:

ok katl binalarda merdiven boluunun aydnlatlmas iin kullanlan, zaman ayarlelektronik bir cihazdr. eitli firmalarn rettikleri merdiven otomatiklerinin balants

deiiklik gstermekle birlikte balant emalar klemens kapa ierisinde verilmitir.

ekil 1.15: Merdiven otomatii sembol

Resim 1.44: Merdiven otomatii

Sensrler:

Bir yere girildiinde zerlerindeki alglayclar vastasyla lambann yanp snmesindekullanlr. Ia, sese ve sya duyarl tipleri vardr. Ortama girildiinde zerilerindekialglayclar vastasyla aydnlatma sistemine kumanda eder. Aydnlatma sisteminin yanmasresi ayarlanabilir. Yeni binalarda merdiven otomatiine alternatif olarakkullanlabilmektedir.


28/65

24

Resim 1.45: Sensrl aydnlatma kontrol

Datm tablolar:

Bina iindeki tesisatn enerjisi kolay, gvenli ve kesintisiz bir ekilde datm tablosuaracl ile salanmaktadr. Datm tablolar, bal olduklar tesisata enerji datrkentesisatn ve tesisat kullanan kiilerin gvenliklerini salayc koruma elemanlarn dazerinde bulundurur.

ekil 1.16: Saya tablosu sembol

Sac ve yaltkan malzemeden yaplan eitleri vardr. Ayrca etan tablo daeitlerindendir.

Resim 1.46: eitli datm tablolar


29/65

25

Resim 1.47: rnek montaj yaplm bir datm tablosu

Sigortalar:

Besleme hatlarn ve bal bulunduu alclar ar yklere, ksa devre akmlarna,bunlar kullanan insanlar, kullanldklar iletmeleri de olabilecek kazalara kar korumakamacyla kullanlan devre elemandr. Koruduklar alclarn akmlarna uygun seilmelidir.

ekil 1.17: Bir fazl anahtarl otomatik sigorta sembol

Buonlu, anahtarl otomatik, NH (bakl), cam, diren, fili, sofit (oto sigortas)sigortalar ve yksek gerilim sigortalar olmak zere eitleri vardr. eitli amperlerdeyaplr, amper miktar arttka boyutlar da artmaktadr. Gnmzde yeni yaplarda buonlusigortalarn kullanlmas uygun grlmemektedir.


30/65

26

Resim 1.48: Buonlu ve anahtarl otomatik sigortalar

Kaak akm koruma roleleri:

Elektrik tesisatnda kk grlen ancak zararlar bakmndan hi dekmsenmeyecek kaak akmlar fark ederek devreyi aan anahtarlara kaak akm koruma

anahtarlar (diferansiyel koruma cihaz) denir.

ekil 1.18: Kaak akm koruma rlesi sembol

Tesisatn herhangi bir yerinden kkbir kaak (hata akm) akm varsagelen akmgiden akma eit olmayacandan cihazn akm bobini zerinde fark alan (bileke alan)meydana gelerek bir emk endkler. Bu emk, kaak akm koruma rlesi ama snr olan 30mAe ulatnda devreyi otomatik olarak kesmektedir. 300- 500 mAde devreyi aanlaryangn koruma anahtar olarak isimlendirilir. Kaak akm koruma anahtar evde ve i yerindetesisatn ana giriine, yangn koruma anahtarlar ise ana kolon hatt giriine balanmaldr.

Kaak akm koruma rlesinin tam grevini yapabilmesi iin tesisin topraklamasnniyi yaplm olmas ve topraklama iletkeninin yaltlm iletkenden olmas gerekir.

Resim 1.49: 2 ve 4 kutuplu kaak akm rleleri

Elektronik elektrik sayalar:

Elektrik sayac, retilen veya tketilen elektrik enerjisi miktarn len alettir.


31/65

27

Resim 1.50: Bir fazl ve fazl elektronikelektrik sayalar

Elektrik enerjisi miktar Watt/saat (Wh) olarak belirtilir. Bu da watt olarak ekilen gile saat olarak bu gcn ekildii zamann arpmn gsterir. Pratikte ise enerji birimi olarakdaha ok Whin 1000 kat olan Kilowatt-saat (kWh) veya 1.000.000 kat olan megaWatt-saat

(MWh) kullanlr.

ekil 1.19: Bir fazl ve fazl saya balantlar


32/65

28

1.2.1. Elektrik Tesisat Sembolleri

Tablo 1.3: Zayfakm sembolleri


33/65

29

Tablo 1.4: Kuvvetli akm sembolleri


34/65

30

Mimari planda anahtar, priz, armatrler ve tablonun uygun yere izimi nemlidir.

Projeler hazrlanrken i mimari tasarm ve mekanik tesisat yerleimi anahtar, priz,armatrlerin ve tablonun nerelere konulmas gerektii hakknda yol gsterir.

Genellikle tm kaplar bir duvara kar almaktadr. Anahtarlarn yerleim yeri dekaplarn al ynne gre konulmaldr.

Armatrn yeri ise aydnlatmann eit ve dzgn olmas prensibine gre genellikletavann ortalanmas ile bulunur. Tabi ki zel durumlarda ya da istek h linde duvardan daaydnlatma yaplabilir.

q

ekil 1.20: Anahtar ve armatr yerleimi ekil 1.21: Anahtar, priz ve armatryerleimi

Prizler, beyaz eya, televizyon ve mutfak eyas diye adlandrlan elektrikli evgereleri iin kullanlr. Priz yerlerini tespit ederken bir ev yaants gz nnde

bulundurmaldr.

Prizler, gleri itibar ile mutfak blgelerinde daha fazla sayda kullanlr. tesisatynetmeliinde belirtildii ekildeamar makinesi, buzdolab ve bulak makinesi gibi evaletlerine ayr prizler konulmaldr.

ekil 1.22: Datm tablosunun yerleimi

Datm tablosu genellikle mekn giriine konulmaktadr. Bunun nedeni kolonhatlarnn ve sayacn bina girilerinde olmasndandr.


35/65

31

ekil 1.23: Mimari proje zerinde elektrik tesisat sembollerinin gsterilmesi


36/65

32

UYGULAMA FAALYET

Elektrik tesisat sembollerini leine uygun iziniz.

lem Basamaklar neriler

Mimari plan zerinde tablo, anahtar, prizve aydnlatma armatr sembolleriniiziniz.

izim ara gerelerini hazrlaynz. Elektrik tesisat sembollerinin bulunduu

tablo 1.3 a-b ve tablo 1.4 a-b-cyiinceleyiniz.

ekil 1.23 inceleyiniz. Mimari plan zerinde telefon ve televizyon

prizlerinin sembollerini iziniz. Planl olunuz. Dzenli olunuz.

Sabrl olunuz. Titiz olunuz. Mesleini ile ilgili etik kurallara uyunuz.

Mimari plan zerinde zayf akmelemanlarnn sembollerini iziniz.

Son kontrolleri yapnz.

UYGULAMA FAALYET


37/65

33

ekil 1.24: Mimari proje zerine gerekli olan elektrik tesisat sembollerini yerletirmek


38/65

34

LME VE DEERLENDRME

Aadaki sorulardikkatlice okuyunuz ve doru seenei iaretleyiniz.

1. Akm kayna ile alc arasndaki elektrii balanty salayan malzemeaadakilerden hangisidir?A) MufB) Kablo kanalC) letkenD) Tesisat borusu

2. Elektrik tesisatlarnda ierisinde iletkenlerin eklendii ve datmlarnn yapldmalzeme aadakilerden hangisidir?A) KasaB) MufC) KroeD) Buat

3. Elektrik devrelerinde elle kumanda edilmek suretiyle enerjiyi ani olarak ama vekapama grevi yapan devre eleman aadakilerden hangisidir?A) DiyafonB) AnahtarC) SensrD) Kaakakm koruma rlesi

4. aran ve arlan kiilerin grntl ve sesli olarak iletiim kurmalarn salayandevre eleman aadakilerden hangisidir?A) RefkontakB) NumaratrC) SensrD) Diyafon

5. Aadakilerden hangisi anten prizinin semboldr?A)

B)C)D)

LME VE DEERLENDRME


39/65

35

6. Aadakilerden hangisi komtatr anahtar semboldr?A)B)C)D)

7. Aadakilerden hangisi birfazl toprakl priz semboldr?A)B)C)D)

8. Aadakilerden hangisi aplik semboldr?A)B)C)D)

9. Aadakilerden hangisi bir fazl anahtarl otomatik sigorta semboldr?A)B)C)D)

10. Aadakilerden hangisi diyafon semboldr?A)B)C)D)

DEERLENDRME

Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevapverirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz.Cevaplarnzn tm doru ise bir sonraki Uygulamal Teste geiniz.


40/65

36

UYGULAMALI TEST

Siz de herhangi bir mimari plan seerek nerilen ilem basamaklarna greuygulamanz yapnz.

Aadaki ilemleri tamamladnzda, elektrik tesisat projelerinin izim kurallardorultusundamimari proje zerinde elektrik tesisat sembollerinin izimini yapabileceksiniz.

KONTROL LSTES

Bu faaliyet kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz beceriler iin Evet, kazanamadklarnz iinHayr kutucuklarna ( X ) iareti koyarakkontrol ediniz.

Deerlendirme ltleri Evet Hayr

1. Elektrik tesisat sembollerini iziniz.2. Mimari plan zerinde tabloyu yerletiriniz.3. Mimari plan zerinde anahtarlar yerletiriniz.4. Mimari plan zerinde prizleri yerletiriniz.5. Mimari plan zerinde aydnlatma armatrlerini yerletiriniz.6. Mimari plan zerinde televizyon ve telefon prizlerini yerletiriniz.7. Mimari plan zerinde zayf akm elemanlarn yerletiriniz.8. Son kontrolleri yapnz.

DEERLENDRME

Deerlendirme sonunda Hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz.Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Btn cevaplarnz Evet

ise bir sonraki renme faaliyetine geiniz.


41/65

37

RENME FAALYET2

Elektrik tesisat projelerini mimari proje zerine leine uygun izebileceksiniz.

tesisat ve proje ynetmeliklerini tarayarak arkadalarnzla paylanz.

Tartnz.

Bu faaliyet srasnda piyasada izim yapanbir izimbrosunu gezip izilmi

olan elektrik tesisat projelerini inceleyiniz.

2. ELEKTRK TESSAT PROJELER

2.1. Elektrik Tesisat izimi

ekil 2.1: rnek kolon emas

2.1.1. Ana Kolon Hatt

TEDAtan enerji alnan nokta ile binann ana panosu arasnda ekilen hatta ana kolonhatt denir (ekil 2.2). Tesisin durumuna gre yeraltveya hava hatt olarak tesis edilir. Anakolon hatt iin hattn kesiti bakr iin en az 10 mm2, alminyum iin 16 mm2 dir. Bina faz ile besleniyorsa en dk kablo cinsi 4x10 NYY, tek faz ile besleniyorsa 2x10 NYYdir.

RENME FAALYET2

AMA

ARATIRMA


42/65

38

ekil 2.2: Ana kolon hatt

2.1.2. Kolon Hatt

Binann giriinde bulunan ana pano (saya panosu) ile daire iinde bulunan datmpanosu (sigorta panosu) arasnda ekilen hatta kolon hatt denir (ekil 2.3). Konutlarda svaalt olarak boru iinden tesis edilir. zel durumlarda sva st de olabilir. En dk kesit

bakr iin 4mm2, alminyum iin 6 mm2 dir.

ekil 2.3: Kolon hatt

2.1.3. Linye Hatt

Datm panosu ile son lamba veya prizin baland buata kadar olan hatta linye hatt

denir (ekil 2.4). Konutlarda NYA (NV) kablolar ile boru iinden tesis edilir. En dk kesitbakr kablo iin 2,5mm2, alminyum kablo iin 4 mm2 dir.

Linye hatt,balanan aygtn cinsine gre, aydnlatma linyesi ya da priz linyesi adnalr. Aydnlatma linyeleri ile priz linyeleri ayr ayr tesis edilir. Aydnlatma linyesine priz,

priz linyesine lamba balanmaz.


43/65

39

ekil 2.4: Linye hattLinye hatt,balanan aygtn cinsine gre aydnlatma linyesi ya da priz linyesi adn

alr. Aydnlatma linyeleri ile priz linyeleri ayr ayr tesis edilir. Aydnlatma linyesine priz,priz linyesine lamba balanmaz.

Priz ve aydnlatma linyelerinde her izilen linyeye bir numara verilir. Bylece hangisigorta ile ilikilendirildii kolayca takip edilir. Kullanlan btn prizler, toprak hatl olmakzorundadr. Banyolarda en az iki (amar makinesi ve elektrikli ofben gcne uygun),mutfakta ise en az bamsz priz linyesi (bulak makinesi, elektrikli frn ve elektrikli sustcs gcne uygun) tesis edilir ve bu linyelere baka priz sortisi balanmaz. Her linye ayrayr sigortalar ile koruma altna alnr. Priz linyeleri iin 20 A.den byk sigorta kullanlmaz.

Prizlerin kullanma amac ve gleri belirtilir, kullanma amac belli olmayan prizgleri bir fazl priz iin en az 300 Watt, fazl priz iin en az 600 Watt kabul edilir. Prizlinyelerine en ok yedi priz balanabilirancak priz gleri toplam 2000VA.'i gememelidir.

Konutlarda amar, bulak makinesi ve frn iin ayr ayr linye tesis edilir ve bulinyelere baka priz sortisi balanmaz. Her linye ayr ayr sigortalar ile koruma altna alnr.Aydnlatma linyeleri iin 10 A. priz linyeleri iin 20 A.den byk sigorta kullanlmaz.

2.1.4. Sorti Hatt

Son datm buatndan aydnlatma armatrne, alcya veya prize kadar tesis edilenhatta sorti hattdenir (ekil 2.5).

ekil 2.5: Sorti hatt


44/65

40

Sorti hatlar kullanm amacna gre lamba sortisi, priz sortisi, tv sortisi, telefon sortisi,

zayf akm sortisi gibi isimler alr. Priz sortileri en az 2,5 mm2 kesitinde, lamba sortileri enaz 1,5 mm2 kesitinde NYA iletken ile tesis edilir.

Bir aydnlatma linyesine en ok dokuz lamba sortisi, bir priz linyesine de en ok yedipriz sortisibalanabilir. Lamba sortileri:

Normal sorti Komtatr sorti Vaviyen sorti Paralel sorti olarakdrteit sorti vardr. Normal sorti: 1 anahtar ile 1 lambann altrld sortidir.

ekil 2.6: Normal sorti

Komtatr sorti: Bir komtatr anahtar ile iki lambann altrld sortidir.

ekil 2.7: Komtatr sorti

Vaviyen sorti:ki vaviyen anahtar ile birlambann altrld sortidir.

ekil 2.8: Vaviyen sorti

Paralel sorti: Bir lambaya ek olarak paralel balanan lambalarn bulunduusortidir.

ekil 2.9: Paralel sorti


45/65

41

Sorti zerindeki deerlerin anlamlar:

1,5 NV:Boru iinden geen 1,5 mm2 kesitinde tek damarl zeri yaltlm iletken

14 PVC: 14 mm apnda PVC ( plastik ) boru

: Boru iinden geen iletken (adedi 2 )

J-60W:Ask tijli 60W ampull armatr

N-2x60W:2 adet 60W ampul bal avize

2.2. Elektrik Tesisat Malzemeleri izimi

2.2.1. Datm Panosu ve Sigortalar

Ana kolon hatlar iin balant noktalar belirlenir. Ana pano (saya panosu) ve telefon datm kutusu (KTK) enerji alnacak

noktalara gre bina ana giriinin sana veya soluna yan yana d duvara izilir.Datm tablosu (sigorta tablosu) ise bina iinde kapnn sanda veya solundaen uygun noktaya izilir.

Ana panonun topraklama hatt ve topraklama elektrodu izilir. Mimariplana uygun olarak semboller yerletirilir.


46/65

42

ekil 2.10: Mimari projede datm panosu ve sigortalarn yerletirilmesi

2.2.2. Anahtarlar

Anahtar yerleri iaretlenirken kaplarn alma ynleri dikkate alnmal ve kapnnald tarafn tersine konmaldr.

Tek lambalar iin normal anahtar, iki lamba ayn yerden altrlacak veya avizekullanlacaksa komtatr anahtar kullanlmal, koridor antre gibi yerlerde iki noktadan aynlambaya kumanda etmek iin vaviyen anahtar kullanlmaldr.


47/65

43

Banyo ve wc anahtarlar darda, balkon anahtarlar ieride olmaldr.

ekil 2.11: Mimari projede anahtarlarn yerletirilmesi

2.2.3. Prizler

Her oda ve banyoya en az bir priz, salon ve mutfak iin en az iki prizdnlmelidir.

amar makinesi, bulak makinesi ve frn iin ayr ayr birer priz

iaretlenmelidir.


48/65

44

Lavabo stlerine ayna zeri lamba ve anahtar yanna priz konmaldr.

ekil 2.12: Mimari projede prizlerin yerletirilmesi


49/65

45

2.2.4. Buatlar

Her ek yaplan nokta yani buatlar plan zerinde gsterilmelidir.

ekil 2.13: Mimari projede buatlarn gsterilmesi


50/65

46

2.2.5. Lambalar

Byk alanl odalara (20 m2 zeri) iki lamba, kk ve orta byklktekiodalara birlamba dnlmelidir.

ekil 2.14: Mimari projede aydnlatma armatrlerinin yerletirilmesi


51/65

47

2.2.6. Telefon ve Anten Prizleri

Her odaya tv ve telefon prizi iaretlenmelidir.

ekil 2.15: Mimari projede telefon ve anten prizlerinin yerletirilmesi


52/65

48

2.2.7. Kablolar

Lamba ve anahtar arasndaki balantlar izilerek lamba sortileri oluturulur. Lamba ile anahtar bir buat noktasnda birletirilmeli ve aras en ksa yoldan

(tavandan) birletirilmelidir.

ekil 2.16: Mimari projede aydnlatmasortilerinin izilmesi

Linyeleri izmeye nce prizlerden balanr. Sigorta tablosundan kta birbirinikesmeyecek ekilde eit aralklarla (1mm) priz linyeleri izilir.


53/65

49

Birpriz linyesine balanacak priz sortisi says yediyi gememelidir.

amar makinesi,bulak makinesi ve frn iin bir linyeye bir priz sortisiizilmelidir. Linyeler duvar boyunca dz izilmeli, 90 derecelik alarla dnlmelidir.

ekil 2.17-a: Mimari projede priz linyelerinin izilmesi

Aydnlatma linyeleri en az iki adet olmal ve iki ayr blgedeki lamba sortilerinebalanmaldr.

Bir aydnlatma linyesine en ok 9 lamba sortisi balanmaldr.


54/65

50

Telefon sortileri KTK telefon datm kutusundan 1 linye olarak kp btn

telefon sortilerine balanmaldr. TV anten sortileri bamsz olarak yukardan ini iareti konmaldr.

ekil 2.17-b: Mimari projede aydnlatma ve telefon linyelerinin izilmesi

Tesisat zerinde genel bilgiler yazlr (ekil 2.18). Ana kolon hattnn kablo kesiti cinsi ve uzunluu yazlr (2x6 NYY

10m).


55/65

51

Telefon kolon hattnn kesiti yazlr (3x2x0,5+0,5).

Topraklama hattnn kesiti elektrot cinsi yazlr( 16mm2

NYY0,5m2

CU ).

Kolon hattnn kesiti yazlr (2x4 NYA). Linyelerin ve sortilerin boru iinden geen iletken adedi izilir

( )

Linyelerin ve sortilerin iletken kesiti ve boru aplar yazlr. Linyeler iin: Boru ap 18 PVC, linye kesiti: 2,5, cinsi:NYA Priz sortileri iin: Boru ap 18 PVC, linye kesiti: 2,5, cinsi:NYA Lamba sortileri iin: Boru ap 14 PVC, linye kesiti: 1,5 cinsi:NYA Telefon sortileri iin: Boru ap 14 PVC, linye kesiti: 2x0,5+0,5

(2) Lambalarn cinsi ve gc yazlr. Gloplar: Yass tip-B tipi, oval tip-C tipi, avize: N tipi, ask duy: J tipi,

aplik: B2 tipi

Standart ampul gleri: 15W, 25W, 40W, 60W, 75W, 100W Linyeler soldan saa numaralandrlr. Tablo isimleri yazlr (Ana tablo:

TA, tali tablo:T1).

Zil tesisat izilir. Dar zil butonu, ieri zil izilerek ayr bir linye izilir.


56/65

52

UYGULAMA FAALYET

Elektrik tesisat projelerini mimari proje zerine leine uygun iziniz.

lem Basamaklar neriler

Mimari plan zerinde tablo, anahtar, prizve aydnlatma armatr yerleriniiaretleyiniz.

izim aragerelerini hazrlaynz. Elektrik tesisat sembollerinin bulunduu

tablo 1.3 a-b ve tablo 1.4 a-b-cdenfaydalanabilirsiniz.

Mimari plan zerinde zayf akm

elemanlar yerlerini iaretleyiniz.

Planl olunuz. Dzenli olunuz. Sabrl olunuz.

Titiz olunuz. Mesleiniz ile ilgili etik deerlere sahip

olunuz.

Aydnlatma sortilerini iziniz.

Kablolar konusunu inceleyiniz.

Priz linyelerini iziniz. Aydnlatma linyelerini iziniz. Zayf akm hatlarn iziniz. Telefon linyesini iziniz. TV Anten sortilerini iaretleyiniz. Tesisat zerinde genel bilgileri yaznz. Son kontrolleri yapnz. Dikkatli olunuz.

UYGULAMA FAALYET


57/65

53

LME VE DEERLENDRME

Aadaki sorular dikkatlice okuyunuz ve doru seenei iaretleyiniz.

1. Datm panosuile son lamba veya prizin baland buata kadar olan hatta ne adverilir?A) Sorti hattB) Kolon hattC) Ana kolon hattD) Linye hatt

2. TEDAtan enerji alnan nokta ile binann ana panosu arasnda ekilen hatta ne adverilir?A) Sorti hattB) Kolon hattC) Ana kolon hattD) Linye hatt

3. Kolon hattnda kullanlan en dk bakr iletkenin kesiti aadakilerden hangisiolmaldr?A) 4 mm2B) 6 mm2C) 10 mm2D) 2.5 mm2

4. Priz sortilerinde en az kullanlacak iletken kesiti aadakilerden hangisidir?A) 4 mm2B) 6 mm2C) 10 mm2D) 2.5 mm2

5. Birpriz linyesine en ok ka tane priz sortisi balanabilir?A) 5B)

7C) 9

D) 106. Aydnlatma linyelerinde en fazla ka amperlik sigorta kullanlr?

A) 20AB) 32AC) 10AD) 16A

LME VE DEERLENDRME


58/65

54

7. Kullanma amac belli olmayan bir fazl prizlerde priz gleri en az ka Watt kabuledilir?A) 600WB) 300WC) 150WD) 200W

DEERLENDRME

Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap

verirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz.Cevaplarnzn tm doru ise Modl Deerlendirmeye geiniz.


59/65

55

UYGULAMALI TEST

Aadaki mimari projeye elektrik tesisat projesi iziniz


60/65

56

UYGULAMALI TEST

Siz de herhangi bir mimari plan seerek nerilen ilem basamaklarna greuygulamanz yapnz.

Aadaki ilemleri tamamladnzda, elektrik tesisat projelerini ve malzemelerinimimari proje zerinde kurallar dorultusunda izebileceksiniz.

KONTROL LSTES

Bu faaliyet kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz beceriler iin Evet,kazanamadklarnz iinHayrkutucuklarna( X ) iareti koyarak kontrol ediniz.

Deerlendirme ltleri Evet Hayr1. Gerekli sembolleri iziniz.2. Kolon, linye ve sorti hatlarna yazlacak iletken kesitlerini tespit

ediniz.

3. Aydnlatma sortilerini iziniz.4. Priz linyelerini iziniz.5. Aydnlatma linyelerini iziniz.6. Zayf akm hatlarn iziniz.7. Telefon linyesini iziniz.8. TV anten sortilerini iaretleyiniz.9. Tesisat zerinde genel bilgileri yaznz.10. Son kontrolleri yapnz.

DEERLENDRME

Deerlendirme sonunda hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz.Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Btn cevaplarnz evetiselme ve deerlendirme ye geiniz.


61/65

57

MODL DEERLENDRMEAadaki sorular dikkatlice okuyunuz ve doru seenei iaretleyiniz.

1. Elektrik tesisatlarnda ierisinde iletkenlerin eklendii ve datmlarnn yapldmalzeme aadakilerden hangisidir?A) KasaB) MufC) KroeD) Buat

2. Elektrik devrelerinde el ile kumanda edilmek suretiyle enerjiyi ani olarak ama vekapama grevi yapan devre eleman aadakilerden hangisidir?A) DiyafonB) AnahtarC) SensrD) Kaak akm koruma rlesi

3. aran ve arlan kiilerin grntl ve sesli olarak iletiim kurmalarn salayandevre eleman aadakilerden hangisidir?A) RefkontakB) NumaratrC) SensrD) Diyafon

4. Aadakilerden hangisi anten prizinin semboldr?A)B)C)D)

5. Aadakilerden hangisi komtatr anahtar semboldr?A)B)C)D)

6. Aadakilerden hangisi birfazl toprakl priz semboldr?A)B)C)D)

MODL DEERLENDRME


62/65

58

7. Aadakilerden hangisi aplik semboldr?A)B)C)D)

8. Aadakilerden hangisi bir fazl anahtarl otomatik sigorta semboldr?A)B)C)D)

9. Aadakilerden hangisi diyafon semboldr?A)B)C)D)

10. Datm panosu ile son lamba veya prizin baland buata kadar olan hatta ne adverilir?A) Sorti hattB) Kolon hattC) Ana kolon hattD) Linye hatt

11. Kolon hattnda kullanlan en dk bakr iletkenin kesiti aadakilerden hangisiolmaldr?A) 4 mm2B) 6 mm2C) 10 mm2D) 2.5 mm2

12. Priz sortilerinde en az kullanlacak iletken kesiti aadakilerden hangisidir?A) 4 mm2B) 6 mm2C) 10 mm2D) 2.5 mm2


63/65

59

13. Bir priz linyesine en ok katane priz sortisi balanabilir?A)

5B) 7

C) 9D) 10

14. Aydnlatma linyelerinde en fazla ka amperlik sigorta kullanlr?A) 20AB) 32AC) 10AD) 16A

15. Kullanma amac belli olmayan bir fazl prizlerde priz gleri en az ka Watt kabuledilir?

A) 600WB) 300WC) 150WD) 200W

DEERLENDRME

Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevapverirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz.Cevaplarnzn tm doru ise bir sonraki modle gemek iin retmeninize bavurunuz.


64/65

60

CEVAP ANAHTARLARIRENME FAALYET-1N CEVAP ANAHTARI

1 C

2 D

3 B

4 D

5 A

6 C

7 A

8 D

9 B

10 C

RENME FAALYET-2NN CEVAP ANAHTARI

1 D

2 C

3 A

4 D

5 B

6 C

7 B

MODL DEERLENDRMENN CEVAP ANAHTARI

1 D

2 B

3 D

4 A

5 C

6 A7 D

8 B

9 C

10 D

11 A

12 D

13 B

14 C

15 B

CEVAP ANAHTARLARI


65/65

KAYNAKA Bina i Telefon Tesisat Teknik artnamesi, Trk Telekom A letme

Dairesi Bakanl, Ankara, 2001.

EB Hasan, Hasan CEYLAN, Elektrik Meslek Resmi, Yce Yaynlar, 2000.

Elektrik Tesisleri Ynetmelii, EMO Yayn, Ankara, 2001.

Elektrik Mhendislii Proje Dzenleme Esaslar, TMMO Birlii EMO

Yayn, Ankara,2003.

Elektrik Tesisleri Proje Hazrlama Ynetmelii, Enerji ve Tabii Kaynaklar

Bakanl, Ankara, 2003.

ZKAYA Muzaffer, Aydnlatma Teknii, Birsen Yaynevi, 8. bask, 2000. .

YILMAZ nsal, Hayati DURMU, Elektrik Tesisat Projesi, nkansa Mat.,

2004.

KAYNAKA

elektrik tesisat projeleri

Documents