elektrik sektöründe Özelleştirme Çalışmaları

Elektrik Sektöründe Özelleştirme Çalışmaları

T.C. Başbakanlık Özelleştirme İdaresi Başkanlığı

Atıf Kır

Uzman

İstanbul, Ekim 2009

2008, © Her Hakkı Saklıdır. www.oib.gov.tr

İçerik

1. Genel Olarak Elektrik Sektöründe Özelleştirme

2. Elektrik Dağıtım Sektöründe Yapılan Özelleştirme Çalışmaları

3. Elektrik Üretim Sektöründe Yapılan Özelleştirme Çalışmaları

4. OSB’ler ve Özelleştirme


Elektrik sektörü tedarik zinciri

Üretim İletim Dağıtım Perakende

Kamu özel sektör mülkiyeti

Tamamen devlet kontrolündedir.

Özelleştirilmesi öngörülmemektedir.

Halen kamu ağırlıklı olmasına karşın son yıllarda özel sektör payı artmaktadır.

Üretim özelleştirmeleri için strateji oluşturma çalışmaları başlamıştır.

Serbest müşteriler TEDAŞ dışındaki kanallardan elektrik alabilir konumdadır.

Özelleşen dağıtım bölgelerinde dağıtım ile birlikte perakende faaliyetleri de özelleşmektedir.

EÜAŞ

49

Otoprodüktörler

8

Diğer özel

43

TEİAŞ

100

Başkent8Sakarya

6

Meram 4Aras 1

Çoruh2

Yeşilırmak

KÇEDAŞ

2

AYDEM

4

3

Göksu

3

Osmangazi

4TEDAŞ

63

2008 sonu itibariyle pazar payı

(Yüzde)

Kamu sahipliğindeki şirketler

Elektrik Sektöründe Kamu

21 bölgeden:

2’si ÖİB, 2’si Enerji Bakanlığı tarafından özelleştirilmiş.

2’sinin ihaleleri tamamlanmış,

3’ü için ihale ilanına çıkılmıştır.

1 bölge özelleştirme programından çıkarılmıştır

Özel şirketler

3


İçerik






Amaçlanan Yöntem

• Kayıp/kaçağın azaltılması

• Operasyonel verimlilik artışı

• Özel şirketler daha etkin işletmecilik ve teknolojik iyileştirmeler yapabilmesi

• Enerji KİT’lerinin nakit akımı probleminin çözülmesi

• Özel şirketlerin etkin ve verimli işletmeciliği

• Yatırımların yeterliliğinin ve sürdürülebilirliğinin sağlanması

• Özel şirketlerin yatırım finansmanını kendilerinin sağlaması ve tarifelerle itfa etmeleri

• Hizmet kalitesinin artırılması • Hizmet kalitesi düzenlemeleri ve rekabet

Dağıtım Özelleştirmelerinden Beklentiler


Özelleştirme öncesi Özelleştirme Özelleştirme sonrası

EP

DK

Dağ

ıtım

şirk

etle

ri

EÜ

AŞ

TE

DA

Ş

TETAŞ ESAESA

ESA

Dağıtım lisansları

Tarifeler

İHD Sözleşmesi

Hisselerin blok olarak satılması

ÖİB

Hisse satış sözleşmesi

İhale şartnamesi ve diğer hazırlıklar

Ön yeterlilik kriterleri

Özel dağıtım şirketi

EPDK

ÖİB TEDAŞ

Özelleştirmenin Ana Esasları


Modelin esasları

Mevcut varlıkların ve yatırımcı tarafından yapılan yatırımlarla

ortaya çıkan yeni varlıkların mülkiyeti TEDAŞ’a aittir.

Yatırımcı, dağıtım tesislerini işletme hakkına ve elektrik

dağıtım ve perakende satış lisanslarına sahip bölge dağıtım

şirketinin hisselerini devralacaktır.

Mevcut varlıkların mülkiyetine ilişkin yasal yükümlülükler

TEDAŞ tarafından üstlenilmiştir.

Yatırımcı, dağıtım şebekesini, EPDK mevzuatları ve kalite

standartları çerçevesinde her daim işler tutmakla

yükümlüdür.

Bir bölgedeki dağıtım

şebekesi

varlıklarının değil,

bölgedeki işletme

hakkına sahip

dağıtım şirketinin

hisselerinin satışına

dayalı yeni bir model

tasarlanmıştır.

Özelleştirmede İHS Modeli


Abone sayısı

2008, Milyon

Kayıp/kaçak oranı

2008, Yüzde

>6 GWH tüketimli kullanıcıların payı

2007, Yüzde

Enerji bakanlığı tarafından özelleştirilmiş şirketler

Coğrafi dağılım

İhalesi Tamamlanmış Elektrik Dağıtım Şirketleri

3,1Başkent

1,3Sakarya

1,5Meram

0,7Aras

8

6

8

27

Tahsilat Oranı

2007, Yüzde

96

97

74

78 7

26

40

20

Satılan net enerji

2008, TWh

11,2

8,8

5,9

1,7


İhale Sonuçları

Ortaya çıkan ihale bedelleri

Milyon ABD $

1,225

2.393,5

ToplamBaşkent

600

Sakarya

440

Meram

128.5

Aras


İhale Süreci Devam Eden Elektrik Dağıtım Şirketleri İçin Gerçekleşen Teklif Sayıları

Teklif Sayısı (Adet)

ÖİB tarafından ihalesi tamamlanmış şirketler

Enerji bakanlığı tarafından özelleştirilmiş şirketler

İhale süreci devam eden şirketler

Yeşilırmak 12

Çoruh 5

Osmangazi 12

Coğrafi dağılım


İçerik






Elektrik Üretim Tesisleri Özelleştirmesinde Hedefler

Elektrik Üretim Tesislerinin Özelleştirilmesi ile;

İyi düzenlenmiş, etkin elektrik piyasası oluşturmaya katkı sağlamak,

Toplam elektrik üretim kapasitesini yükseltmek,

Sektördeki rekabeti artırmak

amaçlanmaktadır


Toplam kurulu gücü 141,41 MW olan 9 adet santralden 8’i işletme hakkı devri yöntemiyle, 1’i ise satış yöntemiyle özelleştirilmek üzere Ekim 2007 tarihinde ihale süreci başlatılmıştır.

İhalede 27 teklif alınmış ve yapılan nihai pazarlık görüşmeleri sonucunda alınan en yüksek teklif 510 milyon ABD Doları olarak gerçekleşmiştir.

Devre ilişkin sözleşmeler Eylül 2008 tarihinde imzalanmıştır.

Özelleştirme İdaresi Başkanlığı Tarafından Özelleştirilmiş Olan Elektrik Üretim Tesisleri


İhale konusu tesisler; 18 adet termik santral, 27 adet hidroelektrik santral (HES) ve 56 adet akarsu hidrolelektrik santrali ile sürece bilahare dahil edilebilecek olan elektrik üretim tesislerini kapsayacaktır. Söz konusu 101 santral EÜAS portföyünün kurulu gücünün %68’ini temsil etmektedir.

EÜAŞ, üretim tesisleri özelleştirmelerinde Avrupa’nın en büyük portföyünü sunmaktadır.

Özelleştirilecek Elektrik Üretim Tesisleri


Öncelikli olarak özelleştirilecek tesisler 56 adet HES’dir.

Bu santrallerin toplam kurulu gücü 148,35 MW olup, kurulu güçleri 0,06 ile 51,2 MW arasında değişmektedir.

Söz konusu santrallerin 2 tanesi Doğal Göl, 2 tanesi Baraj ve geri kalan 52 tanesi akarsu tipindedir.

Özelleştirilecek Elektrik Üretim Tesisleri – 56 adet HES


Danışman Seçimi

Sektörün analizi, durum tespit raporu, özelleştirme stratejisi ve ihale dokümanlarının hazırlanması vb. konularda hizmet vermesi ve özelleştirme çalışmalarında İdareye yardımcı olması amacıyla enerji alanında deneyimli danışmanlar görevlendirilmesi planlanmıştır.

Bu doğrultuda, açılan ihaleler neticelendirilmiş olup, strateji danışmanı, hukuk danışmanı, çevre danışmanı, mali ve teknik danışman konsorsiyumu ile denetim firması tutulmuştur. Danışmanlar çalışmaya başlamıştır.


Elektrik Üretim Özelleştirmelerinde Zamanlama

Üretim özelleştirmeleri için strateji oluşturma çalışmalarına devam edilmekte olup, bu çalışmaların tamamlanmasını müteakip mevcut konjonktür de dikkate alınmak suretiyle ihalelere çıkılacaktır.


İçerik






OSB’lerin Sorunları ve İhale Dokümanları

OSB’lerin Başlıca Sorunları;

Dağıtım bölgesinde yetkili dağıtım şirketi ile OSB arasındaki ilişkilerin net olarak belirlenmesi

4628 Sayılı Kanunun 2. maddesinin (g) bendinde yer alan 3 aylık devir süresinin geçirilmesi

İhale Dokümanlarında;

OSB’lere ilişkin özel bir hükme yer verilmemiştir. Şirket’in dağıtım bölgesinde uygulanacak tarifeler, yatırımlar, hizmet kalitesi ve diğer elektrik piyasası faaliyetlerinde 4628 sayılı Kanun ve diğer ilgili mevzuata tâbi olduğu ifade edilmiştir.Buna göre, dağıtım şirketi-OSB ilişkisinde özelleştirme öncesi ve sonrası döneme ilişkin olarak İhale dokümanlarında herhangi bir farklılık öngörülmemiştir.

Yukarıda ifade edilen sorunlar ile diğer sorunların ilgili mevzuat çerçevesinde değerlendirilmesi gerektiği düşünülmektedir.


TEŞEKKÜRLER

elektrik sektöründe Özelleştirme Çalışmaları

Documents