el sanatlari teknolojİsİ - || megep...4 oyuncak, hem oyun hem oyunu sağlayan nesnedir. en basit...

42
T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI EL SANATLARI TEKNOLOJİSİ OYUNCAK MODELLERİ Ankara, 2014

Upload: others

Post on 27-Feb-2020

7 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: EL SANATLARI TEKNOLOJİSİ - || MEGEP...4 Oyuncak, hem oyun hem oyunu sağlayan nesnedir. En basit oyuncak taş ve sopadır. Üçtaş, beş taş veya dokuztaş yahut kaydırak oyunu

TC

MİLLIcirc EĞİTİM BAKANLIĞI

EL SANATLARI TEKNOLOJİSİ

OYUNCAK MODELLERİ

Ankara 2014

i

Bu moduumll mesleki ve teknik eğitim okulkurumlarında uygulanan Ccedilerccedileve

Oumlğretim Programlarında yer alan yeterlikleri kazandırmaya youmlnelik olarak

oumlğrencilere rehberlik etmek amacıyla hazırlanmış bireysel oumlğrenme

materyalidir

Millicirc Eğitim Bakanlığınca uumlcretsiz olarak verilmiştir

PARA İLE SATILMAZ

ii

ACcedilIKLAMALAR iii

GİRİŞ 1 OumlĞRENME FAALİYETİndash1 3 1 OYUNCAĞIN TARİHSEL GELİŞİMİ 3

11 Ulusal Youmlresel Oyuncaklar 6 111 Gerccedilek Nesnelerin Kuumlccediluumlk Kopyaları 7

112 Hareketli Sesli Oyuncaklar 10 12 Oyuncakların Oyunlara Goumlre Sınıflandırması 10 13 Youmlresel Oyuncaklar 14

14 Uluslararası Youmlresel Oyuncaklar 16 15 Enduumlstriyel Oyuncak Uumlretimi 20 UYGULAMA FAALİYETİ 25

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME 27 OumlĞRENME FAALİYETİndash2 28 2 OYUNCAK CcedilEŞİTLERİ 28

21 Uumlretim Tekniğine Goumlre Oyuncaklar 28 211 Malzeme Tuumlruumlne Goumlre Oyuncaklar 28

212 Model Oumlzelliğine Goumlre Oyuncaklar 31 22 Amacına Goumlre Oyuncaklar 32

UYGULAMA FAALİYETİ 33 OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME 35

MODUumlL DEĞERLENDİRME 36 CEVAP ANAHTARLARI 37 KAYNAKCcedilA 38

İCcedilİNDEKİLER

iii

ACcedilIKLAMALAR

ALAN El Sanatları Teknolojisi

DALMESLEK Dekoratif Ev Tekstili

MODUumlLUumlN ADI Oyuncak Modelleri

MODUumlLUumlN TANIMI

Oyuncak modellerinin tarihsel suumlreci ile guumlnuumlmuumlz oyuncak

modelleri ve enduumlstriyel oyuncak uumlretim suumlrecinin kazandırıl-

dığı bir oumlğrenme materyalidir

SUumlRE 4024

OumlN KOŞUL Bu moduumlluumln oumln koşulu yoktur

YETERLİLİK Oyuncak modeli belirlemek

MODUumlLUumlN AMACI

Genel Amaccedil

Bu moduumll ile gerekli ortam sağlandığında enduumlstriyel oyuncak

uumlretim iccedilin oyuncak modeli belirleyebileceksiniz

Amaccedillar

1 Guumlnuumlmuumlz oyuncak pazarı iccedilin doğru uumlruumlnleri belirle-

yebileceksiniz

2 Oumlzelliklerine goumlre oyuncakları gruplandırabileceksi-

niz

EĞİTİM OumlĞRETİM

ORTAMLARI VE

DONANIMLARI

Ortam Aydınlık ve temiz ortam

Donanım Ders notları kalem kacircğıt silgi projeksiyon gele-

neksel ve antik oyuncak goumlrselleri goumlrsel ve basılı kaynaklar

OumlLCcedilME VE

DEĞERLENDİRME

Moduumll iccedilinde yer alan her oumlğrenme faaliyetinden sonra verilen

oumllccedilme araccedilları ile kendinizi değerlendireceksiniz

Oumlğretmen moduumll sonunda oumllccedilme aracı (ccediloktan seccedilmeli test

doğru-yanlış testi boşluk doldurma eşleştirme vb) kullanarak

moduumll uygulamaları ile kazandığınız bilgi ve becerileri oumllccedilerek

sizi değerlendirecektir

ACcedilIKLAMALAR

1

GİRİŞ

Sevgili Oumlğrenci

Ccedilocukluk yıllarının en unutulmaz anları oyunlar ve oyunlarda kullanılan oyuncaklar-

dır Oyuncaklar ccedilocukların hayata hazırlanma suumlrecinde eğlence paylaşma guumlven duyma

gibi ihtiyaccedillarını karşılayarak gelişimlerine katkı sağlar

Oyuncak modelleri moduumlluuml ile oyuncağın tarihsel suumlrecine yolculuk yapacaksınız

Bu yolculukta geccedilmiş medeniyetlerin oyuncakları ile uumllkemizin ve farklı ulusların geleneksel

oyuncaklarını tanımış olacaksınız Oyuncakların uumlretim tekniğine ve amacına goumlre model

oumlzelliklerini inceleyeceksiniz

Geccedilmişten guumlnuumlmuumlze oyuncak modellerini kavrayarak guumlnuumlmuumlz duumlnyasındaki ccedilocuk-

ların oyunlarında oynamaları iccedilin oyuncak modellerini uumlretim suumlreci iccedilin belirleyebileceksi-

niz

GİRİŞ

2

3

OumlĞRENME FAALİYETİndash1

Bu faaliyette verilecek bilgiler ve kazandırılacak beceriler ile guumlnuumlmuumlz oyuncak pazarı

iccedilin doğru uumlruumlnleri belirleyebileceksiniz

Tarihsel youmlresel ve enduumlstriyel oyuncak modellerini araştırarak goumlrsellerini ccedili-

ziniz ya da fotoğraflayınız oumlzelliklerini not alınız

Araştırmalarınızı arkadaşlarınızla paylaşınız

1 OYUNCAĞIN TARİHSEL GELİŞİMİ Oyuncakların tarihi geccedilmişi insanlık tarihi kadar eskidir Tarihte bilinen ilk oyuncak-

lar Mısırlılara aittir MOuml 5 yuumlzyılda Mısırlı ccedilocukların tahta atlarla oynadıklarına dair arkeo-

lojik bilgiler edinilmiştir MOuml 2 yuumlzyılda ise Mısırda topaccedil misket biliniyormuş Yine aynı

doumlnemlere ait Firavun mezarlarında oyuncak bebekler bulunmuştur Eski Yunan Roma ve

Ccedilinde de kilden yapılıp fırınlanmış hareketli kol bacaklara sahip bebekler yapıldığı bilin-

mektedir İran ve Mezopotamyada yuumlruumltuumllen arkeolojik ccedilalışmalar MOuml 3 bine tarihlenen

oyuncaklar ortaya ccedilıkardı Bunlar buguumln de kuumlccediluumlk kız ve oğlan ccedilocukların duumlşuumlnuuml goumlrduumlğuuml

oyuncaklara ccedilok benzeyen pişmiş topraktan ccedilıngıraklar tekerlekli hayvanlar ve kuumlccediluumlk mo-

bilyalardı

Antik ccedilağdan guumlnuumlmuumlze kalan pek ccedilok nesnenin oyuncak mı yoksa tapınma nesnesi

mi olduğu konusu hala tartışmalı olsa da o doumlnemde de ccedilocukların gelecekteki rollerine

hazırlanması iccedilin oyuncak oumlnemini korumuştur

Ccedilamurdan top ya da kartopu ilk insanların kendilerini ve ccedilocuklarını eğlendirmek iccedilin

kullandıkları bir nesne olmuştur İskoccedilyada 4000 yıldan daha eski taştan yapılmış toplar

bulunmuştur Bilya topaccedil bebek tahta at ccedilember ccedilıngırak bilinen en eski oyun ve oyun-

caklardır Duumlnyanın en eski oyuncağı Mardin Muumlzesirsquonde sergilenmektedir

Resim 11 Mardin Muumlzesindeki MOuml 5500- 3000 Kalkolitik Doumlneme ait oyuncak araba

OumlĞRENME FAALİYETİndash1

AMACcedil

ARAŞTIRMA

4

Oyuncak hem oyun hem oyunu sağlayan nesnedir En basit oyuncak taş ve sopadır

Uumlccediltaş beş taş veya dokuztaş yahut kaydırak oyunu iccedilin her yerde taş bulunabilir Sopa deni-

len basit bir ağaccedil dalı ccedilocuğun hayal guumlcuumlnde at araba vb işlere yarar Bir ip ip atlama ve

ccedilekişme oyunu iccedilin de kullanılır İlk ccedilağlarda kullanılan oyuncakların yapıldığı malzemeler

şunlardır

Taşlar

Ağaccedil dalları

Kil

Anaokullarının yaratıcısı olan Friedrich Froumlbel (1782-1851) bir nesneye biccedilim verme-

nin pedegojisi olarak nitelediği oyun nesnelerini geliştirdi Geliştirdiği nesneler bireyin ken-

dini meşgul etme aracının temelini oluşturmuştur Bu nesneler

Yumuşak top

Kuumlre silindir kuumlp

Boumlluumlnmuumlş bir buumltuumln (bir kuumlpuumln boumlluumlnmesi)

Kacircğıda biccedilim verme kesme kıvırma katlama

16yuumlzyıl sanatccedilılarından Pieter Bruegelrsquoin ldquoCcedilocukların Oyunlarırdquo isimli resimde 80

değişik oyuncak ya da oyunu tasvir etmiştir Bu oyuncaklar ccedilocukların buumlyuumlmesine yaratıcı-

lıklarına ve eğlenmelerine yuumlzyıllardır yardımcı oldu

Resim 12 16yuumlzyıl Pieter Bruegelrsquoin ldquoCcedilocukların Oyunlarırdquo isimli tablosu

5

Seri olarak uumlretilen ilk tahta bebekler ise 1700lerin Almanyarsquosına aittir Tuumlrk tarihinde

satılmak uumlzere yapılan oyuncaklar ise Osmanlı doumlneminde ortaya ccedilıkıyor Eyuumlpte hayvan

bağırsağından yapılmış balonlar tahta topaccedillar ccedilemberler tefler toprak duumlduumlkler satıldığı

da bilinmektedir

Resim 13 Yuumlzyıllardır kullanılan lsquo Topaccedilrsquo oyuncaklar

Resim 14 Oumlnce topraktan sonra camdan oluşturulan misketler

6

11 Ulusal Youmlresel Oyuncaklar Anadoluda oyuncağa kanıt oluşturan sayısız belge vardır Fakat bunların sağlıklı bir

ayrımı yapılmamıştır Neolitik merkez Ccedilatal Hoyuumlkte pişmiş toprak oyun topları astragalos

adı verilen aşık kemikleri bulunmuştur Neolitik ve kalkolitik doumlnemlerin oumlnemli merkezi

Burdur Hacılarda kil ve tahta ccedilubuklardan yapılmış minyatuumlr bebekler bulunmuştur

Hititlere ait Kargamış Kral Burcu kabartmasında ( İOuml 8 yy) Kral Ararasın ccedilocukları aşık

oynarken topaccedil ccedilevirirken betimlenmişlerdir Gordionda Kral ailesinden 8 yaşındaki ccedilocuğa

ait tuumlmuumlluumlste bronz doumlrt atlı araba hayvan biccedilimli ahşap oyuncaklar bulunmuştur Kuumltahya

Muumlzesirsquonde bulunan pişmiş topraktan tekerlekli horoz tavuk guumlvercin Frig doumlnemine

tarihlenir 6 yuumlzyılın ilk yarısına tarihlenen Bizans doumlnernine ait İstanbul Buumlyuumlk Saray

Mozaiğinde ccedilok sayıda ccedilocuk betimlemesi yer alır Bunlardan birinde ccedilocuk arenada

ccedilember ccedilevirirken betirnlenmiştir Ccedilanakkale Assosta yapılan kazılarda ele geccedilirilen

pişmiş topraktan bebek Afrodit heykelcikleri İOuml 1 yuumlzyıla aittir

Tuumlrklerde oyuncakccedilılık orta asyadan beri Selccediluklu ve Osmanlıda var olan bir

zanaattır Oumlrguumltluuml olarak 17 yy doumlneminde İstanbulun Eyuumlp semtinde ccedilok sayıda oyuncakccedilı

duumlkkanı bulunuyordu Evliya Ccedilelebi Seyahatnamesinde Eyuumlp oyuncakccedilılarının 100

duumlkkanda 105 usta ile ccedilalıştıklarından soumlz eder Eyuumlp oyuncakccedilılarından guumlnuumlmuumlze gelebilen

28 oumlrnek korunmaktadır Eyuumlprsquote oyuncakccedilılık 1957 yılına kadar devam etmiş şehir planla-

maları nedeniyle yok olmuştur

Resim 15 Youmlresel Eyuumlp oyuncağı

7

Resim 16 Youmlresel Eyuumlp oyuncağı

Resim17 Youmlresel Eyuumlp oyuncağı

111 Gerccedilek Nesnelerin Kuumlccediluumlk Kopyaları

Kuumlccediluumlk muumlzik aletleri (teflerdavullar darbukalar)

8

Resim 18 Kuumlccediluumlk muumlzik aletleri

Kuumlccediluumlk mekanik aletler (el arabaları doumlnme dolaplar salıncaklar)

Resim 19 Kuumlccediluumlk mekanik makinaların oyuncağa doumlnuumlştuumlruumllmesi

Kuumlccediluumlk ulaşım araccedilları (sandallar padişah kayıkları)

Resim 110 Kuumlccediluumlk ulaşım araccedilları

9

Kuumlccediluumlk silahlar (tahta kılıccedillar kamış tuumlfekler ipli oklar)

Resim 111 Kuumlccediluumlk silahlar

Kuumlccediluumlk ev aletleri (yayıklar havanlar beşikler ccedilekiccediller testiler)

Resim 112 Kuumlccediluumlk ev aletleri

Kuumlccediluumlltuumllmuumlş hayvan tasvirleri (kırmızı tuumlyluuml koyun ve kuzular)

10

Resim 113 Kuumlccediluumlk hayvan oyuncakları

112 Hareketli Sesli Oyuncaklar Oyun araccedilları topaccedillar hacıyatmazlar şakşaklar duumlduumlkluuml fırıldaklar iccediline su konulup

oumlttuumlruumllen toprak testilerdir

12 Oyuncakların Oyunlara Goumlre Sınıflandırması Tuumlrkiyersquode 2004 yılında Yaşayan Geleneksel Ccedilocuk Oyunları adlı ccedilalışmada youmlresel

oyuncakların oyunlara goumlre dağılımı

Aşıkla oynanan oyunlar

Resim 114 Aşık

Balonla oynanan oyunlar

Bez bebekle oynanan oyunlar

11

Resim 115 Bez bebekler

Boncuk cam duumlğme ve makarayla oynanan oyunlar

Resim 116 Makaralar duumlğmeler

Ccedilemberle oynanan oyunlar

12

Resim 117 Ccedilember

Ccedilelik ccedilomak (tahta sopa değnek) ile oynanan oyunlar

Resim 118 Ccedilelik ccedilomak

Ccedilubukla oynanan oyunlar

İple oynanan oyunlar

Resim 119 İple oynanan oyunlar

Kapakla oynanan oyunlar

Kayışla oynanan oyunlar

Kılık değiştirilerek oynanan oyunlar

Kibrit ccediloumlpuumlyle oynanan oyunlar

13

Resim 120 Kibrit ccediloumlpuumlyle oynanan oyunlar

Kiremitle oynanan oyunlar

Resim 121 Kiremitle oynanan tombik

Kuumlccediluumlk kare tahtalarla oynanan oyunlar

Mendille oynanan oyunlar

Mendille oynanan oyunlar

Misketle oynanan oyunlar

Placircstik boruyla oynanan oyunlar

Ruumlzgacircr guumlluuml ile oynanan oyunlar

Salıncakla oynanan oyunlar

Suntanın uumlzerine ccedilivi ccedilakılarak oynanan oyunlar

Şişeyle oynanan oyunlar

Tahtadan yapılan topla oynanan oyunlar

Taş fırlatan oyuncaklarla oynanan oyunlar

Taşla oynanan oyunlar

Tokmakla oynanan oyunlar

Topaccedilla oynanan oyunlar

Topla oynanan oyunlar

El yapımı olanlar

Placircstik olanlar Toprakla oynanan oyunlar

Yumurtayla oynanan oyunlar

14

13 Youmlresel Oyuncaklar Bir youmlrede tarihsel suumlreccedilte ustalar ebeveynler ya da ccedilocukların kendisi tarafından

uumlretilen ya da oyunlarda kullanılan doğal nesnelere youmlresel oyuncaklar denir

Resim 1 22 Youmlresel ahşap oyuncak yapımcısı ve satıcısı Antalyalı Mehmet Soumlkmen

Youmlresel oyuncaklar uumlretilme şekillerine goumlre

Hazır sanayi uumlruumlnuuml oyuncaklar (balon plastik top misket

boncukcam duumlğme demir ccedilubuk şişe ccedilivi plastik top plastik

boru suntahellip)

El yapımı oyuncaklar (bez bebek ip salıncak sapan ok yay

topaccediltahta el yapımı top)

Doğal oyuncaklar (aşık yumurta ceviz taş kaya toprak sopa

değnekhellip)

Resim 1 23 Youmlresel oyuncak oumlrnekleri

15

Resim 1 24 Ahşap ve tel youmlresel oyuncak oumlrnekleri

Bazı youmlrelere goumlre youmlresel oyuncak adları

Trakya youmlresine ait Suumlpuumlrge Bebek Derinkuyu bebekleri Soğanlı

bebekleri

Resim 1 25 Youmlresel Soğanlı suumlpuumlrge Derinkuyu bebekleri

Karaman youmlresine ait kabak araba

Erdemlinin yaylalarındaki Youmlruumlk ccedilocuklarının oyuncağı olan

draman (el davulu)

Karadenizin ahşap kayığı

16

Resim 1 26 Karadenizin ahşap kayığı

Antalya kabak bebekler

Resim 127 Antalya kabak bebeği

Geleneksel oyunların modern eğitim metotlarıyla ccedilocuklara yeniden sunulması farklı

kuumlltuumlrlerin geleneksel ccedilocuk oyunlarıyla Tuumlrk ccedilocuk oyunlarının karşılaştırmalı ccedilalışmasının

da evrensel kuumlltuumlre katkıları olacaktır Bu sayede farklı kuumlltuumlrlerden ccedilocukların birbirlerini

ve farklı kuumlltuumlrleri tanıma istekleri artacak oumlzellikle doğal oyuncaklar sayesinde de farklı

tuumlrlerin ve coğrafyaların oumlğretilmesi kolaylaşacaktır Evrensel kuumlltuumlr meydana getirmek iccedilin

ccedilocukların penceresinden bakıp onların duumlnyasında ortak platform oluşturmak gerekir

14 Uluslararası Youmlresel Oyuncaklar Duumlnya uumllkelerinin yaşadıkları farklı sosyokuumlltuumlrel yaşamın sonucu olarak oyuncaklar-

da ki farklılıklar yuumlzyıllara goumlre değişkendir Değişmeyen ccedilocukların oyunlara ve buumlyuumlmeye

duydukları oumlzlemdir

Uluslara goumlre oyuncakların değişkenliği malzeme ve biccedilim youmlnuumlndendir

17

Ulusların oyuncak şekillerinin ve oumlzelliklerinin oluşturulmasına

Yaşam şekilleri

İnsan tipleri

Hayvan tuumlrleri

İklim oumlzellikleri

İnanışlar

Yetiştirilen uumlruumlnler etkilemiştir Oumlrneğin bir oyuncak bebek her uumllkede farklı farklı şekillerde farklı malzemelerde ve

farklı boyutlarda oluşturulduğu incelemeler sonucunda goumlruumllmektedir Ulusların sanayide

gelişimleri sosyokuumlltuumlrel yapıları oyuncak sektoumlruumlnuumln oluşumuna ve oyuncak modellerinin

değişkenliğine neden olmuştur Oyuncak oumlrnekleri bunu en iyi şekilde yansıtmaktadır

Farklı ulusların oyuncak oumlrnekleri

Resim 128 Afrika ve Peru youmlresel oyuncakları

Resim 129 1820 yılına ait Fransız oyuncak keman

18

Resim 130 1900 - 1910 yılı Alman bebek evler oyuncak oumlrnekleri

Resim 131 1900 - 1910 yılı Alman bebek evler oyuncak oumlrnekleri

19

Resim 132 Amerikan oyuncak oumlrnekleri

Resim 133 Rus oyuncak oumlrnekleri

20

Resim 134 Japon oyuncak oumlrnekleri

Resim 135 Kore bebek oyuncaklar

15 Enduumlstriyel Oyuncak Uumlretimi Oyun ve bazen de oyunda kullanılan ve oyunu tamamlayan oyuncaklar ccedilocuğun

fiziksel becerilerini geliştirdiği gibi duumlşuumlnme ve keşfetme aracılığı ile zihinsel gelişimine de

katkıda bulunmaktadır Ccedilocukların oynadıkları ldquooyunlarla ve oyununa youmln veren

oyuncaklarlardquo gelişimlerini tamamladıklarıda yapılan ccedilalışmalar ve uygulamalarıyla buguumln

ortadadır Duumlnyada dev oyuncak sektoumlrlerinin doğmasının da okul oumlncesi eğitime verilen

oumlnemin her geccedilen guumln artmasının da başlıca nedeni budur

21

Oyuncakların seri uumlretimi ise 18 yuumlzyılda başlamıştır Oumlnce tahta oyuncaklar sonra da

sırasıyla kağıt teneke kurmalı buharlı elektrikli ve pilli oyuncaklar oyuncak sanayinde

yerini almıştır Uumlnluuml oyuncak fabrikaları ise 1800luuml yılların sonunda ortaya ccedilıkmaya

başlamıştır Oyuncak tarihinde Alman oyuncakccedilılığı oumlnemli bir yer tutmaktadır Ccediluumlnkuuml Batı

duumlnyasında oyuncağı duumlzenli sanayi uumlruumlnuuml haline doumlnuumlştuumlren ilk uumllke Almanyadır ve

oumlzellikle de Nuremberg boumllgesi

1900luuml yılların başında enduumlstri devriminin de etkisiyle teneke oyuncaklar popuumller

olmuştur Teneke oyuncaklar arasında en fazla ilgi gemiler arabalar uccedilaklara goumlsterilmiştir

İkinci Duumlnya Savaşı yıllarında ekonomik zorluklar nedeniyle birccedilok uumlruumlnde olduğu

gibi oyuncak sanayisinde de bir duraklama yaşandığı goumlruumllmektedir Oyuncak atoumllyelerinin

savaş sırasında silah uumlretmek olarak kullanılması ccedilok acı bir durumdur Bu doumlnemde evlerde

yapılan basit oyuncakların arttığı goumlzlenmektedir 1970li yıllardan sonra ise ccedilocukların

guumlvenliği ve daha ucuza mal edilmesi nedeniyle plastik oyuncaklar yaygınlık kazanmıştır

1970li yılların hemen ardından Japonya modern teknolojinin katkısıyla oyuncak

enduumlstrisinde zirveye tırmanmış ve 1980li yıllardan itibaren pazar payını Hong Kong

Singapur Taiwan Malezya ve son yıllarda da Ccediline bırakmıştır Artık guumlnuumlmuumlzde satılan

oyuncakların ccediloğu Ccedilin yapımıdır Oyuncakccedilılık uumlretim malzemeleri olarak kısaca doumlrt

doumlneme ayrılır

Sanayileşme oumlncesi zanaat işccedililiğine dayanan kil ve ahşap malzeme doumlnemi

Sanayileşme ile beraber metal ve teneke doumlnemi

Plastiğin keşfi ile plastik oyuncaklar

Elektronik ve dijital devrim ile miniyonga (microchip ) oyuncaklar

İletişim araccedillarının artarak gelişmesi duumlnya uluslarını etkileyen olayların oyuncaklara

da yansımasına neden olmuştur Oumlrneğin aya yolculuk masal ve ccedilizgi film karekterleri

oyuncak sektoumlruumlne esin kaynağı olmuştur

Resim 136 Ayrsquoa yolculuğun oyuncaklara yansıması

22

Enduumlstriyel oyuncak tuumlrleri

Bebekler Farklı boyutlarda ve şekillerde tekstil yuumlzeyler plastik seramik vb malzeme tuumlruuml

kullanılarak oluşturulurlar

Resim 137 Enduumlstriyel bebek oyuncak

Hayvanlar Bu oyuncak tuumlrleri karada denizde havada yaşayan canlı hayvan tuumlrlerinden

etkilenerek hazırlanan tekstil yuumlzeyler plastik ve ahşap malzemelerden uumlretilmektedir

Resim 138 Enduumlstriyel oyuncak ayıcıklar

23

Minyatuumlr nesneler ( evcilik doktor tamir setleri temizlik ve uumltuuml

setleri ) Ahşap ve plastik malzemelerden guumlnluumlk yaşantıda kullanılan nesnelerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş

olarak uumlretildiği oyuncaklardır

Resim 139 Uumltuuml temizlik tamir seti oyuncaklar

Birleştirme yığma takılıp ccedilıkarılanlar ( legolaryapbozlar bloklar

kuklalar ) Ahşap ve plastikten uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

Elektronikler miniyonga (microchip) (yaylı sesli uzaktan

kumandalılar bilgisayar oyunları ) Miniyongalar ile elektronik mekanizmaların kullanılarak oluşturulduğu oyuncak

tuumlruumlduumlr

Eğiticiler (harf sayı geometrik şekiller oyuncak kitaplar kavram

oumlğretmeyi amaccedillayanlar ) Tekstil yuumlzeyler karton kağıt ahşap plastik malzeme tuumlrlerinden uumlretilen oyuncak

tuumlruumlduumlr

Masa oyunları ( kelime oyun araccedilları ) Plastik ya da ahşap malzemelerden uumlretilen oyun araccedillarıdır

24

Muumlzikli oyuncaklar ( minyatuumlr muumlzik aletleri muumlzik kutuları

duumlduumlk ccedilıngırak ) Kullanırken ya da sabit durumda kurularak ses ccedilıkartan oyuncaklardır

Hareketliler ( tekerlekli oyuncaklar ) Tekerlek ya da mekanizma yardımı ile hareket edebilen oyuncaklardır

Guumlncel ve masal kahramanları (Oumlruumlmcek adam Batman vb) Ccedilizgi film film ve masal kahramanlarının minyatuumlr boyutlarda ya da dekoratif amaccedillı

buumlyuumlk boyutlarda uumlretilmiş şekilleridir

Enduumlstriyel oyuncak uumlretim suumlrecinde oyuncağın tuumlruumlne uygun model belirleyebilmek

iccedilin malzeme ve yaş grubuna dikkat edilmelidir Bunun yanısıra yeni oyuncak modelleri

oluşturabilmek iccedilin geccedilmişte ve guumlnuumlmuumlzde oluşturulan oyuncakları her youmlnuumlyle kavramak

gerekir Edinilen bilgiler ile yeni oluşturulan bir oyuncak modeli tanımlanabilmelidir Bu

tanımlamada

Oyuncak tuumlruumlnuuml belirleme ( eğitici hareketli muumlzikli hayvan bebek vb)

Oyuncak malzeme tanımı ( tekstil yuumlzeyler ahşap plastik karton vb )

Uumlretim tekniği tanımı ( dikim kaynak oumlrme doumlkme yapıştırma vb )

Oyuncakta kullanılacak renk seccedilenekleri

Oyuncak guumlvenliği iccedilin varsa standartlara uygun uyarılar tanımlanmalıdır

25

UYGULAMA FAALİYETİ Yaşadığınız youmlrede geccedilmişte oynanan ccedilocuk oyunlarını ve bu oyunda kullanılan

oyuncakları araştırarak oyuncakların model oumlzelliklerini ve goumlrsel uumlruumln dosyası oluşturunuz

İşlem Basamakları Oumlneriler

Youmlrenizde geccedilmişte oynanan

oyunları ve oyunlarda oynanan

oyuncakları oumlnerilen kaynak-

lardan araştırınız

Kuumltuumlphane muumlze yerel web sayfaları

boumllge ya da il yıllıkları ve aile buumlyuumlk-

lerinden yararlanabilirsiniz

Araştırma oumlncesi planlama ya-

pınız( Goumlruumlşmelerde soracağı-

nız soruları not defterinizi ka-

leminizi hazırlayınız)

Hazırlıklarınızı kontrol ediniz

Araştırma sonuccedillarını not alı-

nız( oyunun oumlzellikleri kulla-

nılan oyuncağın malzeme ve

model oumlzellikleri vb gibi )

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Oyuncaklarla ilgili varsa goumlr-

sellerin resimlerini ccedilekerek ya

da ccedilizerek temin ediniz

Zamanı iyi kullanınız

Araştırma sonuccedillarını dosyala-

yınız

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Araştırma sonuccedillarını sınıf or-

tamında paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

UYGULAMA FAALİYETİ-1

26

Eğitici enduumlstriyel oyuncakları araştırınız Araştırmalarınızdan edindiğiniz goumlrseller

yardımı ile bir konu seccedilerek eğitici oyuncak modeli oluşturunuz

İşlem Basamakları Oumlneriler

Eğitici oyuncakları oumlnerilen kay-

naklardan araştırınız

Oyuncak mağazaları İnternet

web sayfalarından faydalanınız

Ccedilizim malzemelerini hazırlayınız

Seccediltiğiniz konudaki oyuncağın

modelini ccediliziniz (Rakamları konu

olarak seccedilebilirsiniz )

Kalem A4 resim kacircğıdı silgi

A4 resim kartonu kullanabilir-

siniz

Hazırlıklarınızı kontrol ediniz

Oyuncağın renk ve kumaşını seccedili-

niz

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Kalıbınıza uygun kumaşı kesiniz

Modele uygun dikiniz

İccedilerisini elyaf ile doldurunuz

Farklı materyaller kullanabilirsi-

niz (Keccedile suumlnger boyalar kar-

ton vb)

Uygulama ccedilalışmanızı sınıf orta-

mında arkadaşlarınızla paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

UYGULAMA FAALİYETİ-2

27

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyunuz ve doğru seccedileneği işaretleyiniz

1 MOuml 5500-3000 Kalkolitik Doumlneme ait en eski oyuncak araba hangi muumlzede sergilenmek-

tedir

A) Ankara

B) Mardin

C) Antalya

D) İstanbul

2 İlk ccedilağ oyuncaklarında hangisi malzeme olarak kullanılmadı

A) Taş

B) Ağaccedil dalı

C) Kil

D) Plastik

3 Geleneksel oyuncaklarda topaccedil nasıl kullanılırdı

A) Vurularak

B) Parccedilalanarak

C) Doumlnduumlruumllerek

D) Suumlruumllerek

4 Aşağıdaki oyuncaklardan hangisi enduumlstriyel oyuncak gruplarından minyatuumlr nesneler

oyuncak grubuna girmez

A) Lego

B) Araba

C) Doktor seti

D) Tamir seti

5Aşağıdakilerden hangisi eğitici oyuncaklar grubuna girer

A) Keman

B) Topaccedil

C ) Geometrik şekiller

D ) Araba

6Eyuumlp Oyuncakları hangi ilimizde uumlretimde 300 yıl varlığını suumlrduumlrmuumlştuumlr

A) İzmir

B) Bursa

C) Ankara

D) İstanbul

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

28

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

Bu faaliyette verilecek bilgiler ve kazandırılacak beceriler ile oumlzelliklerine goumlre oyun-

cakları gruplandırabileceksiniz

Oyuncakları malzeme ve model oumlzelliklerine goumlre araştırınız

Araştırma sonuccedillarına goumlre oyuncak ccedileşitlerini gruplandırınız

Araştırma sonuccedillarını arkadaşlarınızla sınıf ortamında paylaşınız

2 OYUNCAK CcedilEŞİTLERİ

Oyuncaklar ister bireysel uumlretilsin isterse enduumlstriyel anlamda seri olarak uumlretilsin

oyuncakların modellerine ve malzemelerine goumlre uumlretim teknikleri farklıdır Bu farklılıklar

gelişen değişen teknoloji ile malzeme tuumlruumlne ve oyuncak firmalarının satış politikalarına

goumlre her geccedilen guumln değişmektedir Guumlnuumlmuumlzde var olan oyuncak uumlretim teknikleri değerlen-

dirilirken değişkenlik goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır

21 Uumlretim Tekniğine Goumlre Oyuncaklar Uumlretim tekniğine goumlre oyuncakları gruplandırabilmek iccedilin oyuncakları malzeme ve

model oumlzelliklerine goumlre incelemek gerekir

211 Malzeme Tuumlruumlne Goumlre Oyuncaklar Tekstil yuumlzeyli oyuncaklar

Oyuncağın tuumlmuumlnde ya da bir boumlluumlmuumlnde terikoton keccedile peluumlş polar kadife triko

oumlrguuml gibi tekstil yuumlzeyleri kullanarak hazırlanan oyuncaklardır

Resim 21 Tekstil yuumlzeyli oyuncak

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

AMACcedil

ARAŞTIRMA

29

Ahşap oyuncaklar

Ahşap malzemelerin ham boyalı vernikli oymalı baskılı vb şekillendirmeleri

yoluyla elde edilen oyuncaklardır

Resim 22 Ahşap oyuncak

Kağıt karton oyuncaklar

Kağıt karton oluklu mukavva vb kağıt tuumlrevlerinden oluşturulan oyuncaklardır

Resim 23 Kağıt ve karton oyuncaklar

30

Resim 24 Kağıt ve karton oyuncaklar

Teneke oyuncaklar

Teneke ve sacın şekillendirilip renklendirilmesi ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir Bu

tuumlr oyuncaklarda yay ve kurma mekanizmaları da kullanılmıştır

Resim 25 Teneke otobuumls oyuncak

Plastik oyuncaklar

İkinci Duumlnya Savaşırsquondan sonra ucuz hafif fazla sayıda uumlretilebilir olması nedeniyle

kullanılmaya başlayan doumlkme ve kalıp tekniği ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir

Resim 26 Plastik oyuncaklar

31

Cam oyuncaklar

Oumlzellikle ccedilok kalın camdan misket ya da zeka oyuncakları gibi oyuncakların

uumlretiminde kullanılan oyuncak ccedileşitleridir

Resim 27 Cam zeka oyuncağı

Elektronik Miniyonga (Microchip) oyuncaklar

Pilli kumandalı şarzlı uumlretilen ateri elde taşınabilir CDrsquoden ya da hafıza kartlarından

oynanan oyuncak ccedileşitleridir

Resim 28 Kumandalı otomobil oyuncak

212 Model Oumlzelliğine Goumlre Oyuncaklar Tek parccedilalı oyuncaklar

Tek parccedila ahşap plastik cam gibi malzemeden misket topa vb şeklinde uumlretilen

oyuncak tuumlrleridir

Ccedilok parccedilalı oyuncaklar

Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir araya getirilerek

uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

Mekanizmalı oyuncaklar

Oyuncağa ses ışık hareket kazandırmak amaccedillı mekanizmaların yerleştirilmesi ile

uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

32

22 Amacına Goumlre Oyuncaklar Ccedilocukların yetiştirilmeleri kuumlltuumlrden kuumlltuumlre değişkenlik goumlstermektedir İletişim ve

ulaşım araccedillarındaki hızlı değişimi kuumlltuumlrler arasındaki değişkenliği her geccedilen guumln

azaltmaktadır Bunun sonucu olarak geleneksel oyuncaklardan uzaklaşarak duumlnyada genel

ilgi goumlren oyuncak tuumlrlerine youmlnelim artmaktadır

Oyuncakların ccedilok farklı amaccedilları vardır Bu amaccedilları eğitimciler doktorlar

ebeveynler felsefeciler oyucak uumlreticilerinin soumlylemleri ile toplumların sosyo-kuumlltuumlrel ve

ekonomik yapıları belirlemektedir

Kullanım amacına goumlre oyuncaklar

Ccedilocukların yaş gruplarına goumlre duyusal beceri eğitim eğlence amaccedillı ihtiyaccedillarını

karşılamak amaccedillı kullanılan oyuncaklar bu gruba girer

Dekoratif amaccedillı oyuncaklar

Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif amaccedillı oyuncaklar

denir

Resim 29 Dekoratif amaccedillı kullanılan oyuncaklar

Resim 210 Dekoratif amaccedillı kullanılan oyuncaklar

Fonksiyonel oyuncaklar

Yetişkinler tarafından kullanılan aletlerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş modellerine fonksiyonel

oyuncak denir

33

UYGULAMA FAALİYETİ

Oyuncakların model oumlzelliklerini araştırınız Bunların iccedilinden tekstil yuumlzeyli oyuncak-

ları seccedilerek tuumlruumlne goumlre goumlrsel uumlruumln dosyası hazırlayınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

Oumlnerilen kaynaklardan tekstil yuuml-

zeyli oyuncakları araştırınız

Oyuncak mağazaları oyuncak web

sayfaları oyuncak uumlreten atoumllyeler

kreşler anaokullarından faydala-

nabilirsiniz

Oumlnerilen kaynaklardan tekstil yuuml-

zeyli oyuncakların goumlrsellerini fo-

toğraflayarak fotokopi alarak ya

da web sayfasından ccedilıktı olarak

temin ediniz

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Tekstil yuumlzey tuumlruumlne goumlre grupla-

ma yapınız

Dokuma yuumlzeyler peluumlş polar te-

ri koton

Oumlrguuml yuumlzeyler- triko el oumlrguumlsuuml

Dokusuz yuumlzeyler keccedile olarak

tekstil yuumlzeyli oyuncaklar

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Bilgi konularını goumlzden geccediliriniz

Aynı gruptaki goumlrselleri A4 kacircğı-

dına yerleştirip yapıştırınız

A4 dosya kacircğıdı oyuncak goumlrselle-

ri yapıştırıcı ile yapıştırınız

Tekstil yuumlzeyli oyuncak goumlrselle-

rinin alt boumlluumlmuumlne not alarak ta-

nımlayınız

Parccedila mekanizma renk tekstil

yuumlzey oumlzelliği vb

Zamanı iyi kullanınız

UYGULAMA FAALİYETİ

34

Uygulama ccedilalışmaları yaptığınız

A4 kacircğıtlarını dosyaya grup sıra-

sına goumlre yerleştiriniz

Dosyanıza kapak hazırlayarak ccedila-

lışmayı tamamlayınız

Uygulama ccedilalışmanızı kontrol edi-

niz Hatalarınız var ise duumlzeltiniz

Goumlrsel uumlruumln dosyasını sınıf orta-

mında arkadaşlarınızla paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

35

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Oyuncaklar ister bireysel uumlretilsin isterse enduumlstriyel anlamda seri olarak

uumlretilsin oyuncakların modellerine ve malzemelerine goumlre uumlretim teknikleri

farklıdır

2 ( ) Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir

araya getirilerek uumlretilen oyuncaklara tek parccedila oyuncaklar denir

3 ( ) Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif

amaccedillı oyuncaklar denir

4 ( ) Plastik oyuncaklar İkinci Duumlnya Savaşırsquondan sonra ucuz hafif fazla sa-

yıda uumlretilebilir olması nedeniyle kullanılmaya başlayan doumlkme ve kalıp tek-

niği ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir

5 ( ) Ccedilocukların yaş gruplarına goumlre duyusal beceri eğitim eğlence amaccedillı

ihtiyaccedillarını karşılamak iccedilin kullanılan oyuncaklara kullanım amacına uygun

oyuncaklar denir

6 ( ) Pilli kumandalı şarjlı uumlretilen ateri elde taşınabilir CDrsquoden ya da hafıza

kartlarından oynanan oyuncaklara elektronik miniyonga oyuncaklar denir

7 ( ) Tek parccedila ahşap plastik cam gibi malzemeden misket topaccedil vb şeklin-

de uumlretilen oyuncak tuumlrlerine ccedilok parccedilalı oyuncak denir

8 ( ) Oyuncağa ses ışık hareket kazandırmak amaccedillı mekanizmaların yerleşti-

rilmesi ile uumlretilen oyuncaklara mekanizmalı oyuncaklar denir

9 ( ) Ahşap malzemelerin ham boyalı vernikli oymalı baskılı vb şekillen-

dirmeleri yoluyla elde edilen oyuncaklara ahşap oyuncaklar denir

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoModuumll Değerlendirmerdquoye geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

36

MODUumlL DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Bir youmlrede tarihsel suumlreccedilte ustalar ebeveynler ya da ccedilocukların kendisi

tarafından uumlretilen ya da oyunlarda kullanılan doğal nesnelere youmlresel oyun-

caklar denir

2 ( ) Eyuumlp oyuncakları 300 yıllık bir geccedilmişe sahiptir

3 ( ) Taş kil ağaccedil dalları ilk ccedilağlardan beri oyuncak malzemesi olarak kulla-

nılmıştır

4 ( ) Elektronik ve miniyongalı oyuncaklar geleneksel oyuncaklardır

5 ( ) Yetişkinler tarafından kullanılan aletlerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş modellerine tak

parccedilalı oyuncak denir

6 ( ) Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir

araya getirilerek uumlretilen oyuncaklara ccedilok parccedilalı oyuncak denir

7 ( ) Uumlretim tekniğine goumlre oyuncakları gruplandırabilmek iccedilin oyuncakları

malzeme ve model oumlzelliklerine goumlre incelemek gerekir

8 ( ) Uluslara goumlre oyuncakların değişkenliği malzeme ve biccedilim youmlnuumlndendir

9 ( ) Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif

amaccedillı oyuncaklar denir

10 ( ) Tuumlrk tarihinde satılmak uumlzere yapılan oyuncaklar Selccediluklu doumlneminde

ortaya ccedilıkıyor

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki moduumlle geccedilmek iccedilin oumlğretmeninize başvurunuz

MODUumlL DEĞERLENDİRME

37

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALİYETİ-1rsquoİN CEVAP ANAHTARI

1 B

2 D

3 C

4 A

5 C

6 D

OumlĞRENME FAALİYETİ-2rsquoNİN CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

7 Y

8 D

9 D

MODUumlL DEĞERLENDİRMENİN CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 Y

6 D

7 D

8 D

9 D

10 Y

CEVAP ANAHTARLARI

38

KAYNAKCcedilA

ONUR Bekir Oyunun Guumlcuuml İmge Kitabevi 2011

ONUR Bekir Neslihan GUumlNEY Tuumlrkiyersquode Ccedilocuk Oyunları Araştırma-

ları Ankara Uumlniversitesi CcedilOKAUM (Ccedilocuk Kuumlltuumlruuml Araştırma ve Uygula-

ma Merkezi Yayınları ) Koumlk Yayıncılık 2004

OĞUZ M Oumlcal Petek ERSOY Tuumlrkiyersquode Yaşayan Geleneksel Ccedilocuk

Oyunları Gazi Uumlniversitesi Tuumlrk Halkbilimi Araştırma ve Uygulama Mer-

kezi (THBMER) tarafından yayımlanan 2004

BAŞAL Handan Asucircde GeccedilmişYıllarda Tuumlrkiyersquode Ccedilocuklar Tarafından

Oynanan Ccedilocuk Oyunları Uludağ Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi

XX (2) 2007

ONUR B N CcedilELEN F CcedilOK M ARTAR T DEMİR (1998) Childrenrsquos

need for toys from mothers point of view in two cities of Turkey iccedilinde Toys

and Playthings (ed G Brougere) Imprimera LaTresoriere

Antalya Oyuncak Muumlzesi

KAYNAKCcedilA

Page 2: EL SANATLARI TEKNOLOJİSİ - || MEGEP...4 Oyuncak, hem oyun hem oyunu sağlayan nesnedir. En basit oyuncak taş ve sopadır. Üçtaş, beş taş veya dokuztaş yahut kaydırak oyunu

i

Bu moduumll mesleki ve teknik eğitim okulkurumlarında uygulanan Ccedilerccedileve

Oumlğretim Programlarında yer alan yeterlikleri kazandırmaya youmlnelik olarak

oumlğrencilere rehberlik etmek amacıyla hazırlanmış bireysel oumlğrenme

materyalidir

Millicirc Eğitim Bakanlığınca uumlcretsiz olarak verilmiştir

PARA İLE SATILMAZ

ii

ACcedilIKLAMALAR iii

GİRİŞ 1 OumlĞRENME FAALİYETİndash1 3 1 OYUNCAĞIN TARİHSEL GELİŞİMİ 3

11 Ulusal Youmlresel Oyuncaklar 6 111 Gerccedilek Nesnelerin Kuumlccediluumlk Kopyaları 7

112 Hareketli Sesli Oyuncaklar 10 12 Oyuncakların Oyunlara Goumlre Sınıflandırması 10 13 Youmlresel Oyuncaklar 14

14 Uluslararası Youmlresel Oyuncaklar 16 15 Enduumlstriyel Oyuncak Uumlretimi 20 UYGULAMA FAALİYETİ 25

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME 27 OumlĞRENME FAALİYETİndash2 28 2 OYUNCAK CcedilEŞİTLERİ 28

21 Uumlretim Tekniğine Goumlre Oyuncaklar 28 211 Malzeme Tuumlruumlne Goumlre Oyuncaklar 28

212 Model Oumlzelliğine Goumlre Oyuncaklar 31 22 Amacına Goumlre Oyuncaklar 32

UYGULAMA FAALİYETİ 33 OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME 35

MODUumlL DEĞERLENDİRME 36 CEVAP ANAHTARLARI 37 KAYNAKCcedilA 38

İCcedilİNDEKİLER

iii

ACcedilIKLAMALAR

ALAN El Sanatları Teknolojisi

DALMESLEK Dekoratif Ev Tekstili

MODUumlLUumlN ADI Oyuncak Modelleri

MODUumlLUumlN TANIMI

Oyuncak modellerinin tarihsel suumlreci ile guumlnuumlmuumlz oyuncak

modelleri ve enduumlstriyel oyuncak uumlretim suumlrecinin kazandırıl-

dığı bir oumlğrenme materyalidir

SUumlRE 4024

OumlN KOŞUL Bu moduumlluumln oumln koşulu yoktur

YETERLİLİK Oyuncak modeli belirlemek

MODUumlLUumlN AMACI

Genel Amaccedil

Bu moduumll ile gerekli ortam sağlandığında enduumlstriyel oyuncak

uumlretim iccedilin oyuncak modeli belirleyebileceksiniz

Amaccedillar

1 Guumlnuumlmuumlz oyuncak pazarı iccedilin doğru uumlruumlnleri belirle-

yebileceksiniz

2 Oumlzelliklerine goumlre oyuncakları gruplandırabileceksi-

niz

EĞİTİM OumlĞRETİM

ORTAMLARI VE

DONANIMLARI

Ortam Aydınlık ve temiz ortam

Donanım Ders notları kalem kacircğıt silgi projeksiyon gele-

neksel ve antik oyuncak goumlrselleri goumlrsel ve basılı kaynaklar

OumlLCcedilME VE

DEĞERLENDİRME

Moduumll iccedilinde yer alan her oumlğrenme faaliyetinden sonra verilen

oumllccedilme araccedilları ile kendinizi değerlendireceksiniz

Oumlğretmen moduumll sonunda oumllccedilme aracı (ccediloktan seccedilmeli test

doğru-yanlış testi boşluk doldurma eşleştirme vb) kullanarak

moduumll uygulamaları ile kazandığınız bilgi ve becerileri oumllccedilerek

sizi değerlendirecektir

ACcedilIKLAMALAR

1

GİRİŞ

Sevgili Oumlğrenci

Ccedilocukluk yıllarının en unutulmaz anları oyunlar ve oyunlarda kullanılan oyuncaklar-

dır Oyuncaklar ccedilocukların hayata hazırlanma suumlrecinde eğlence paylaşma guumlven duyma

gibi ihtiyaccedillarını karşılayarak gelişimlerine katkı sağlar

Oyuncak modelleri moduumlluuml ile oyuncağın tarihsel suumlrecine yolculuk yapacaksınız

Bu yolculukta geccedilmiş medeniyetlerin oyuncakları ile uumllkemizin ve farklı ulusların geleneksel

oyuncaklarını tanımış olacaksınız Oyuncakların uumlretim tekniğine ve amacına goumlre model

oumlzelliklerini inceleyeceksiniz

Geccedilmişten guumlnuumlmuumlze oyuncak modellerini kavrayarak guumlnuumlmuumlz duumlnyasındaki ccedilocuk-

ların oyunlarında oynamaları iccedilin oyuncak modellerini uumlretim suumlreci iccedilin belirleyebileceksi-

niz

GİRİŞ

2

3

OumlĞRENME FAALİYETİndash1

Bu faaliyette verilecek bilgiler ve kazandırılacak beceriler ile guumlnuumlmuumlz oyuncak pazarı

iccedilin doğru uumlruumlnleri belirleyebileceksiniz

Tarihsel youmlresel ve enduumlstriyel oyuncak modellerini araştırarak goumlrsellerini ccedili-

ziniz ya da fotoğraflayınız oumlzelliklerini not alınız

Araştırmalarınızı arkadaşlarınızla paylaşınız

1 OYUNCAĞIN TARİHSEL GELİŞİMİ Oyuncakların tarihi geccedilmişi insanlık tarihi kadar eskidir Tarihte bilinen ilk oyuncak-

lar Mısırlılara aittir MOuml 5 yuumlzyılda Mısırlı ccedilocukların tahta atlarla oynadıklarına dair arkeo-

lojik bilgiler edinilmiştir MOuml 2 yuumlzyılda ise Mısırda topaccedil misket biliniyormuş Yine aynı

doumlnemlere ait Firavun mezarlarında oyuncak bebekler bulunmuştur Eski Yunan Roma ve

Ccedilinde de kilden yapılıp fırınlanmış hareketli kol bacaklara sahip bebekler yapıldığı bilin-

mektedir İran ve Mezopotamyada yuumlruumltuumllen arkeolojik ccedilalışmalar MOuml 3 bine tarihlenen

oyuncaklar ortaya ccedilıkardı Bunlar buguumln de kuumlccediluumlk kız ve oğlan ccedilocukların duumlşuumlnuuml goumlrduumlğuuml

oyuncaklara ccedilok benzeyen pişmiş topraktan ccedilıngıraklar tekerlekli hayvanlar ve kuumlccediluumlk mo-

bilyalardı

Antik ccedilağdan guumlnuumlmuumlze kalan pek ccedilok nesnenin oyuncak mı yoksa tapınma nesnesi

mi olduğu konusu hala tartışmalı olsa da o doumlnemde de ccedilocukların gelecekteki rollerine

hazırlanması iccedilin oyuncak oumlnemini korumuştur

Ccedilamurdan top ya da kartopu ilk insanların kendilerini ve ccedilocuklarını eğlendirmek iccedilin

kullandıkları bir nesne olmuştur İskoccedilyada 4000 yıldan daha eski taştan yapılmış toplar

bulunmuştur Bilya topaccedil bebek tahta at ccedilember ccedilıngırak bilinen en eski oyun ve oyun-

caklardır Duumlnyanın en eski oyuncağı Mardin Muumlzesirsquonde sergilenmektedir

Resim 11 Mardin Muumlzesindeki MOuml 5500- 3000 Kalkolitik Doumlneme ait oyuncak araba

OumlĞRENME FAALİYETİndash1

AMACcedil

ARAŞTIRMA

4

Oyuncak hem oyun hem oyunu sağlayan nesnedir En basit oyuncak taş ve sopadır

Uumlccediltaş beş taş veya dokuztaş yahut kaydırak oyunu iccedilin her yerde taş bulunabilir Sopa deni-

len basit bir ağaccedil dalı ccedilocuğun hayal guumlcuumlnde at araba vb işlere yarar Bir ip ip atlama ve

ccedilekişme oyunu iccedilin de kullanılır İlk ccedilağlarda kullanılan oyuncakların yapıldığı malzemeler

şunlardır

Taşlar

Ağaccedil dalları

Kil

Anaokullarının yaratıcısı olan Friedrich Froumlbel (1782-1851) bir nesneye biccedilim verme-

nin pedegojisi olarak nitelediği oyun nesnelerini geliştirdi Geliştirdiği nesneler bireyin ken-

dini meşgul etme aracının temelini oluşturmuştur Bu nesneler

Yumuşak top

Kuumlre silindir kuumlp

Boumlluumlnmuumlş bir buumltuumln (bir kuumlpuumln boumlluumlnmesi)

Kacircğıda biccedilim verme kesme kıvırma katlama

16yuumlzyıl sanatccedilılarından Pieter Bruegelrsquoin ldquoCcedilocukların Oyunlarırdquo isimli resimde 80

değişik oyuncak ya da oyunu tasvir etmiştir Bu oyuncaklar ccedilocukların buumlyuumlmesine yaratıcı-

lıklarına ve eğlenmelerine yuumlzyıllardır yardımcı oldu

Resim 12 16yuumlzyıl Pieter Bruegelrsquoin ldquoCcedilocukların Oyunlarırdquo isimli tablosu

5

Seri olarak uumlretilen ilk tahta bebekler ise 1700lerin Almanyarsquosına aittir Tuumlrk tarihinde

satılmak uumlzere yapılan oyuncaklar ise Osmanlı doumlneminde ortaya ccedilıkıyor Eyuumlpte hayvan

bağırsağından yapılmış balonlar tahta topaccedillar ccedilemberler tefler toprak duumlduumlkler satıldığı

da bilinmektedir

Resim 13 Yuumlzyıllardır kullanılan lsquo Topaccedilrsquo oyuncaklar

Resim 14 Oumlnce topraktan sonra camdan oluşturulan misketler

6

11 Ulusal Youmlresel Oyuncaklar Anadoluda oyuncağa kanıt oluşturan sayısız belge vardır Fakat bunların sağlıklı bir

ayrımı yapılmamıştır Neolitik merkez Ccedilatal Hoyuumlkte pişmiş toprak oyun topları astragalos

adı verilen aşık kemikleri bulunmuştur Neolitik ve kalkolitik doumlnemlerin oumlnemli merkezi

Burdur Hacılarda kil ve tahta ccedilubuklardan yapılmış minyatuumlr bebekler bulunmuştur

Hititlere ait Kargamış Kral Burcu kabartmasında ( İOuml 8 yy) Kral Ararasın ccedilocukları aşık

oynarken topaccedil ccedilevirirken betimlenmişlerdir Gordionda Kral ailesinden 8 yaşındaki ccedilocuğa

ait tuumlmuumlluumlste bronz doumlrt atlı araba hayvan biccedilimli ahşap oyuncaklar bulunmuştur Kuumltahya

Muumlzesirsquonde bulunan pişmiş topraktan tekerlekli horoz tavuk guumlvercin Frig doumlnemine

tarihlenir 6 yuumlzyılın ilk yarısına tarihlenen Bizans doumlnernine ait İstanbul Buumlyuumlk Saray

Mozaiğinde ccedilok sayıda ccedilocuk betimlemesi yer alır Bunlardan birinde ccedilocuk arenada

ccedilember ccedilevirirken betirnlenmiştir Ccedilanakkale Assosta yapılan kazılarda ele geccedilirilen

pişmiş topraktan bebek Afrodit heykelcikleri İOuml 1 yuumlzyıla aittir

Tuumlrklerde oyuncakccedilılık orta asyadan beri Selccediluklu ve Osmanlıda var olan bir

zanaattır Oumlrguumltluuml olarak 17 yy doumlneminde İstanbulun Eyuumlp semtinde ccedilok sayıda oyuncakccedilı

duumlkkanı bulunuyordu Evliya Ccedilelebi Seyahatnamesinde Eyuumlp oyuncakccedilılarının 100

duumlkkanda 105 usta ile ccedilalıştıklarından soumlz eder Eyuumlp oyuncakccedilılarından guumlnuumlmuumlze gelebilen

28 oumlrnek korunmaktadır Eyuumlprsquote oyuncakccedilılık 1957 yılına kadar devam etmiş şehir planla-

maları nedeniyle yok olmuştur

Resim 15 Youmlresel Eyuumlp oyuncağı

7

Resim 16 Youmlresel Eyuumlp oyuncağı

Resim17 Youmlresel Eyuumlp oyuncağı

111 Gerccedilek Nesnelerin Kuumlccediluumlk Kopyaları

Kuumlccediluumlk muumlzik aletleri (teflerdavullar darbukalar)

8

Resim 18 Kuumlccediluumlk muumlzik aletleri

Kuumlccediluumlk mekanik aletler (el arabaları doumlnme dolaplar salıncaklar)

Resim 19 Kuumlccediluumlk mekanik makinaların oyuncağa doumlnuumlştuumlruumllmesi

Kuumlccediluumlk ulaşım araccedilları (sandallar padişah kayıkları)

Resim 110 Kuumlccediluumlk ulaşım araccedilları

9

Kuumlccediluumlk silahlar (tahta kılıccedillar kamış tuumlfekler ipli oklar)

Resim 111 Kuumlccediluumlk silahlar

Kuumlccediluumlk ev aletleri (yayıklar havanlar beşikler ccedilekiccediller testiler)

Resim 112 Kuumlccediluumlk ev aletleri

Kuumlccediluumlltuumllmuumlş hayvan tasvirleri (kırmızı tuumlyluuml koyun ve kuzular)

10

Resim 113 Kuumlccediluumlk hayvan oyuncakları

112 Hareketli Sesli Oyuncaklar Oyun araccedilları topaccedillar hacıyatmazlar şakşaklar duumlduumlkluuml fırıldaklar iccediline su konulup

oumlttuumlruumllen toprak testilerdir

12 Oyuncakların Oyunlara Goumlre Sınıflandırması Tuumlrkiyersquode 2004 yılında Yaşayan Geleneksel Ccedilocuk Oyunları adlı ccedilalışmada youmlresel

oyuncakların oyunlara goumlre dağılımı

Aşıkla oynanan oyunlar

Resim 114 Aşık

Balonla oynanan oyunlar

Bez bebekle oynanan oyunlar

11

Resim 115 Bez bebekler

Boncuk cam duumlğme ve makarayla oynanan oyunlar

Resim 116 Makaralar duumlğmeler

Ccedilemberle oynanan oyunlar

12

Resim 117 Ccedilember

Ccedilelik ccedilomak (tahta sopa değnek) ile oynanan oyunlar

Resim 118 Ccedilelik ccedilomak

Ccedilubukla oynanan oyunlar

İple oynanan oyunlar

Resim 119 İple oynanan oyunlar

Kapakla oynanan oyunlar

Kayışla oynanan oyunlar

Kılık değiştirilerek oynanan oyunlar

Kibrit ccediloumlpuumlyle oynanan oyunlar

13

Resim 120 Kibrit ccediloumlpuumlyle oynanan oyunlar

Kiremitle oynanan oyunlar

Resim 121 Kiremitle oynanan tombik

Kuumlccediluumlk kare tahtalarla oynanan oyunlar

Mendille oynanan oyunlar

Mendille oynanan oyunlar

Misketle oynanan oyunlar

Placircstik boruyla oynanan oyunlar

Ruumlzgacircr guumlluuml ile oynanan oyunlar

Salıncakla oynanan oyunlar

Suntanın uumlzerine ccedilivi ccedilakılarak oynanan oyunlar

Şişeyle oynanan oyunlar

Tahtadan yapılan topla oynanan oyunlar

Taş fırlatan oyuncaklarla oynanan oyunlar

Taşla oynanan oyunlar

Tokmakla oynanan oyunlar

Topaccedilla oynanan oyunlar

Topla oynanan oyunlar

El yapımı olanlar

Placircstik olanlar Toprakla oynanan oyunlar

Yumurtayla oynanan oyunlar

14

13 Youmlresel Oyuncaklar Bir youmlrede tarihsel suumlreccedilte ustalar ebeveynler ya da ccedilocukların kendisi tarafından

uumlretilen ya da oyunlarda kullanılan doğal nesnelere youmlresel oyuncaklar denir

Resim 1 22 Youmlresel ahşap oyuncak yapımcısı ve satıcısı Antalyalı Mehmet Soumlkmen

Youmlresel oyuncaklar uumlretilme şekillerine goumlre

Hazır sanayi uumlruumlnuuml oyuncaklar (balon plastik top misket

boncukcam duumlğme demir ccedilubuk şişe ccedilivi plastik top plastik

boru suntahellip)

El yapımı oyuncaklar (bez bebek ip salıncak sapan ok yay

topaccediltahta el yapımı top)

Doğal oyuncaklar (aşık yumurta ceviz taş kaya toprak sopa

değnekhellip)

Resim 1 23 Youmlresel oyuncak oumlrnekleri

15

Resim 1 24 Ahşap ve tel youmlresel oyuncak oumlrnekleri

Bazı youmlrelere goumlre youmlresel oyuncak adları

Trakya youmlresine ait Suumlpuumlrge Bebek Derinkuyu bebekleri Soğanlı

bebekleri

Resim 1 25 Youmlresel Soğanlı suumlpuumlrge Derinkuyu bebekleri

Karaman youmlresine ait kabak araba

Erdemlinin yaylalarındaki Youmlruumlk ccedilocuklarının oyuncağı olan

draman (el davulu)

Karadenizin ahşap kayığı

16

Resim 1 26 Karadenizin ahşap kayığı

Antalya kabak bebekler

Resim 127 Antalya kabak bebeği

Geleneksel oyunların modern eğitim metotlarıyla ccedilocuklara yeniden sunulması farklı

kuumlltuumlrlerin geleneksel ccedilocuk oyunlarıyla Tuumlrk ccedilocuk oyunlarının karşılaştırmalı ccedilalışmasının

da evrensel kuumlltuumlre katkıları olacaktır Bu sayede farklı kuumlltuumlrlerden ccedilocukların birbirlerini

ve farklı kuumlltuumlrleri tanıma istekleri artacak oumlzellikle doğal oyuncaklar sayesinde de farklı

tuumlrlerin ve coğrafyaların oumlğretilmesi kolaylaşacaktır Evrensel kuumlltuumlr meydana getirmek iccedilin

ccedilocukların penceresinden bakıp onların duumlnyasında ortak platform oluşturmak gerekir

14 Uluslararası Youmlresel Oyuncaklar Duumlnya uumllkelerinin yaşadıkları farklı sosyokuumlltuumlrel yaşamın sonucu olarak oyuncaklar-

da ki farklılıklar yuumlzyıllara goumlre değişkendir Değişmeyen ccedilocukların oyunlara ve buumlyuumlmeye

duydukları oumlzlemdir

Uluslara goumlre oyuncakların değişkenliği malzeme ve biccedilim youmlnuumlndendir

17

Ulusların oyuncak şekillerinin ve oumlzelliklerinin oluşturulmasına

Yaşam şekilleri

İnsan tipleri

Hayvan tuumlrleri

İklim oumlzellikleri

İnanışlar

Yetiştirilen uumlruumlnler etkilemiştir Oumlrneğin bir oyuncak bebek her uumllkede farklı farklı şekillerde farklı malzemelerde ve

farklı boyutlarda oluşturulduğu incelemeler sonucunda goumlruumllmektedir Ulusların sanayide

gelişimleri sosyokuumlltuumlrel yapıları oyuncak sektoumlruumlnuumln oluşumuna ve oyuncak modellerinin

değişkenliğine neden olmuştur Oyuncak oumlrnekleri bunu en iyi şekilde yansıtmaktadır

Farklı ulusların oyuncak oumlrnekleri

Resim 128 Afrika ve Peru youmlresel oyuncakları

Resim 129 1820 yılına ait Fransız oyuncak keman

18

Resim 130 1900 - 1910 yılı Alman bebek evler oyuncak oumlrnekleri

Resim 131 1900 - 1910 yılı Alman bebek evler oyuncak oumlrnekleri

19

Resim 132 Amerikan oyuncak oumlrnekleri

Resim 133 Rus oyuncak oumlrnekleri

20

Resim 134 Japon oyuncak oumlrnekleri

Resim 135 Kore bebek oyuncaklar

15 Enduumlstriyel Oyuncak Uumlretimi Oyun ve bazen de oyunda kullanılan ve oyunu tamamlayan oyuncaklar ccedilocuğun

fiziksel becerilerini geliştirdiği gibi duumlşuumlnme ve keşfetme aracılığı ile zihinsel gelişimine de

katkıda bulunmaktadır Ccedilocukların oynadıkları ldquooyunlarla ve oyununa youmln veren

oyuncaklarlardquo gelişimlerini tamamladıklarıda yapılan ccedilalışmalar ve uygulamalarıyla buguumln

ortadadır Duumlnyada dev oyuncak sektoumlrlerinin doğmasının da okul oumlncesi eğitime verilen

oumlnemin her geccedilen guumln artmasının da başlıca nedeni budur

21

Oyuncakların seri uumlretimi ise 18 yuumlzyılda başlamıştır Oumlnce tahta oyuncaklar sonra da

sırasıyla kağıt teneke kurmalı buharlı elektrikli ve pilli oyuncaklar oyuncak sanayinde

yerini almıştır Uumlnluuml oyuncak fabrikaları ise 1800luuml yılların sonunda ortaya ccedilıkmaya

başlamıştır Oyuncak tarihinde Alman oyuncakccedilılığı oumlnemli bir yer tutmaktadır Ccediluumlnkuuml Batı

duumlnyasında oyuncağı duumlzenli sanayi uumlruumlnuuml haline doumlnuumlştuumlren ilk uumllke Almanyadır ve

oumlzellikle de Nuremberg boumllgesi

1900luuml yılların başında enduumlstri devriminin de etkisiyle teneke oyuncaklar popuumller

olmuştur Teneke oyuncaklar arasında en fazla ilgi gemiler arabalar uccedilaklara goumlsterilmiştir

İkinci Duumlnya Savaşı yıllarında ekonomik zorluklar nedeniyle birccedilok uumlruumlnde olduğu

gibi oyuncak sanayisinde de bir duraklama yaşandığı goumlruumllmektedir Oyuncak atoumllyelerinin

savaş sırasında silah uumlretmek olarak kullanılması ccedilok acı bir durumdur Bu doumlnemde evlerde

yapılan basit oyuncakların arttığı goumlzlenmektedir 1970li yıllardan sonra ise ccedilocukların

guumlvenliği ve daha ucuza mal edilmesi nedeniyle plastik oyuncaklar yaygınlık kazanmıştır

1970li yılların hemen ardından Japonya modern teknolojinin katkısıyla oyuncak

enduumlstrisinde zirveye tırmanmış ve 1980li yıllardan itibaren pazar payını Hong Kong

Singapur Taiwan Malezya ve son yıllarda da Ccediline bırakmıştır Artık guumlnuumlmuumlzde satılan

oyuncakların ccediloğu Ccedilin yapımıdır Oyuncakccedilılık uumlretim malzemeleri olarak kısaca doumlrt

doumlneme ayrılır

Sanayileşme oumlncesi zanaat işccedililiğine dayanan kil ve ahşap malzeme doumlnemi

Sanayileşme ile beraber metal ve teneke doumlnemi

Plastiğin keşfi ile plastik oyuncaklar

Elektronik ve dijital devrim ile miniyonga (microchip ) oyuncaklar

İletişim araccedillarının artarak gelişmesi duumlnya uluslarını etkileyen olayların oyuncaklara

da yansımasına neden olmuştur Oumlrneğin aya yolculuk masal ve ccedilizgi film karekterleri

oyuncak sektoumlruumlne esin kaynağı olmuştur

Resim 136 Ayrsquoa yolculuğun oyuncaklara yansıması

22

Enduumlstriyel oyuncak tuumlrleri

Bebekler Farklı boyutlarda ve şekillerde tekstil yuumlzeyler plastik seramik vb malzeme tuumlruuml

kullanılarak oluşturulurlar

Resim 137 Enduumlstriyel bebek oyuncak

Hayvanlar Bu oyuncak tuumlrleri karada denizde havada yaşayan canlı hayvan tuumlrlerinden

etkilenerek hazırlanan tekstil yuumlzeyler plastik ve ahşap malzemelerden uumlretilmektedir

Resim 138 Enduumlstriyel oyuncak ayıcıklar

23

Minyatuumlr nesneler ( evcilik doktor tamir setleri temizlik ve uumltuuml

setleri ) Ahşap ve plastik malzemelerden guumlnluumlk yaşantıda kullanılan nesnelerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş

olarak uumlretildiği oyuncaklardır

Resim 139 Uumltuuml temizlik tamir seti oyuncaklar

Birleştirme yığma takılıp ccedilıkarılanlar ( legolaryapbozlar bloklar

kuklalar ) Ahşap ve plastikten uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

Elektronikler miniyonga (microchip) (yaylı sesli uzaktan

kumandalılar bilgisayar oyunları ) Miniyongalar ile elektronik mekanizmaların kullanılarak oluşturulduğu oyuncak

tuumlruumlduumlr

Eğiticiler (harf sayı geometrik şekiller oyuncak kitaplar kavram

oumlğretmeyi amaccedillayanlar ) Tekstil yuumlzeyler karton kağıt ahşap plastik malzeme tuumlrlerinden uumlretilen oyuncak

tuumlruumlduumlr

Masa oyunları ( kelime oyun araccedilları ) Plastik ya da ahşap malzemelerden uumlretilen oyun araccedillarıdır

24

Muumlzikli oyuncaklar ( minyatuumlr muumlzik aletleri muumlzik kutuları

duumlduumlk ccedilıngırak ) Kullanırken ya da sabit durumda kurularak ses ccedilıkartan oyuncaklardır

Hareketliler ( tekerlekli oyuncaklar ) Tekerlek ya da mekanizma yardımı ile hareket edebilen oyuncaklardır

Guumlncel ve masal kahramanları (Oumlruumlmcek adam Batman vb) Ccedilizgi film film ve masal kahramanlarının minyatuumlr boyutlarda ya da dekoratif amaccedillı

buumlyuumlk boyutlarda uumlretilmiş şekilleridir

Enduumlstriyel oyuncak uumlretim suumlrecinde oyuncağın tuumlruumlne uygun model belirleyebilmek

iccedilin malzeme ve yaş grubuna dikkat edilmelidir Bunun yanısıra yeni oyuncak modelleri

oluşturabilmek iccedilin geccedilmişte ve guumlnuumlmuumlzde oluşturulan oyuncakları her youmlnuumlyle kavramak

gerekir Edinilen bilgiler ile yeni oluşturulan bir oyuncak modeli tanımlanabilmelidir Bu

tanımlamada

Oyuncak tuumlruumlnuuml belirleme ( eğitici hareketli muumlzikli hayvan bebek vb)

Oyuncak malzeme tanımı ( tekstil yuumlzeyler ahşap plastik karton vb )

Uumlretim tekniği tanımı ( dikim kaynak oumlrme doumlkme yapıştırma vb )

Oyuncakta kullanılacak renk seccedilenekleri

Oyuncak guumlvenliği iccedilin varsa standartlara uygun uyarılar tanımlanmalıdır

25

UYGULAMA FAALİYETİ Yaşadığınız youmlrede geccedilmişte oynanan ccedilocuk oyunlarını ve bu oyunda kullanılan

oyuncakları araştırarak oyuncakların model oumlzelliklerini ve goumlrsel uumlruumln dosyası oluşturunuz

İşlem Basamakları Oumlneriler

Youmlrenizde geccedilmişte oynanan

oyunları ve oyunlarda oynanan

oyuncakları oumlnerilen kaynak-

lardan araştırınız

Kuumltuumlphane muumlze yerel web sayfaları

boumllge ya da il yıllıkları ve aile buumlyuumlk-

lerinden yararlanabilirsiniz

Araştırma oumlncesi planlama ya-

pınız( Goumlruumlşmelerde soracağı-

nız soruları not defterinizi ka-

leminizi hazırlayınız)

Hazırlıklarınızı kontrol ediniz

Araştırma sonuccedillarını not alı-

nız( oyunun oumlzellikleri kulla-

nılan oyuncağın malzeme ve

model oumlzellikleri vb gibi )

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Oyuncaklarla ilgili varsa goumlr-

sellerin resimlerini ccedilekerek ya

da ccedilizerek temin ediniz

Zamanı iyi kullanınız

Araştırma sonuccedillarını dosyala-

yınız

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Araştırma sonuccedillarını sınıf or-

tamında paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

UYGULAMA FAALİYETİ-1

26

Eğitici enduumlstriyel oyuncakları araştırınız Araştırmalarınızdan edindiğiniz goumlrseller

yardımı ile bir konu seccedilerek eğitici oyuncak modeli oluşturunuz

İşlem Basamakları Oumlneriler

Eğitici oyuncakları oumlnerilen kay-

naklardan araştırınız

Oyuncak mağazaları İnternet

web sayfalarından faydalanınız

Ccedilizim malzemelerini hazırlayınız

Seccediltiğiniz konudaki oyuncağın

modelini ccediliziniz (Rakamları konu

olarak seccedilebilirsiniz )

Kalem A4 resim kacircğıdı silgi

A4 resim kartonu kullanabilir-

siniz

Hazırlıklarınızı kontrol ediniz

Oyuncağın renk ve kumaşını seccedili-

niz

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Kalıbınıza uygun kumaşı kesiniz

Modele uygun dikiniz

İccedilerisini elyaf ile doldurunuz

Farklı materyaller kullanabilirsi-

niz (Keccedile suumlnger boyalar kar-

ton vb)

Uygulama ccedilalışmanızı sınıf orta-

mında arkadaşlarınızla paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

UYGULAMA FAALİYETİ-2

27

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyunuz ve doğru seccedileneği işaretleyiniz

1 MOuml 5500-3000 Kalkolitik Doumlneme ait en eski oyuncak araba hangi muumlzede sergilenmek-

tedir

A) Ankara

B) Mardin

C) Antalya

D) İstanbul

2 İlk ccedilağ oyuncaklarında hangisi malzeme olarak kullanılmadı

A) Taş

B) Ağaccedil dalı

C) Kil

D) Plastik

3 Geleneksel oyuncaklarda topaccedil nasıl kullanılırdı

A) Vurularak

B) Parccedilalanarak

C) Doumlnduumlruumllerek

D) Suumlruumllerek

4 Aşağıdaki oyuncaklardan hangisi enduumlstriyel oyuncak gruplarından minyatuumlr nesneler

oyuncak grubuna girmez

A) Lego

B) Araba

C) Doktor seti

D) Tamir seti

5Aşağıdakilerden hangisi eğitici oyuncaklar grubuna girer

A) Keman

B) Topaccedil

C ) Geometrik şekiller

D ) Araba

6Eyuumlp Oyuncakları hangi ilimizde uumlretimde 300 yıl varlığını suumlrduumlrmuumlştuumlr

A) İzmir

B) Bursa

C) Ankara

D) İstanbul

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

28

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

Bu faaliyette verilecek bilgiler ve kazandırılacak beceriler ile oumlzelliklerine goumlre oyun-

cakları gruplandırabileceksiniz

Oyuncakları malzeme ve model oumlzelliklerine goumlre araştırınız

Araştırma sonuccedillarına goumlre oyuncak ccedileşitlerini gruplandırınız

Araştırma sonuccedillarını arkadaşlarınızla sınıf ortamında paylaşınız

2 OYUNCAK CcedilEŞİTLERİ

Oyuncaklar ister bireysel uumlretilsin isterse enduumlstriyel anlamda seri olarak uumlretilsin

oyuncakların modellerine ve malzemelerine goumlre uumlretim teknikleri farklıdır Bu farklılıklar

gelişen değişen teknoloji ile malzeme tuumlruumlne ve oyuncak firmalarının satış politikalarına

goumlre her geccedilen guumln değişmektedir Guumlnuumlmuumlzde var olan oyuncak uumlretim teknikleri değerlen-

dirilirken değişkenlik goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır

21 Uumlretim Tekniğine Goumlre Oyuncaklar Uumlretim tekniğine goumlre oyuncakları gruplandırabilmek iccedilin oyuncakları malzeme ve

model oumlzelliklerine goumlre incelemek gerekir

211 Malzeme Tuumlruumlne Goumlre Oyuncaklar Tekstil yuumlzeyli oyuncaklar

Oyuncağın tuumlmuumlnde ya da bir boumlluumlmuumlnde terikoton keccedile peluumlş polar kadife triko

oumlrguuml gibi tekstil yuumlzeyleri kullanarak hazırlanan oyuncaklardır

Resim 21 Tekstil yuumlzeyli oyuncak

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

AMACcedil

ARAŞTIRMA

29

Ahşap oyuncaklar

Ahşap malzemelerin ham boyalı vernikli oymalı baskılı vb şekillendirmeleri

yoluyla elde edilen oyuncaklardır

Resim 22 Ahşap oyuncak

Kağıt karton oyuncaklar

Kağıt karton oluklu mukavva vb kağıt tuumlrevlerinden oluşturulan oyuncaklardır

Resim 23 Kağıt ve karton oyuncaklar

30

Resim 24 Kağıt ve karton oyuncaklar

Teneke oyuncaklar

Teneke ve sacın şekillendirilip renklendirilmesi ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir Bu

tuumlr oyuncaklarda yay ve kurma mekanizmaları da kullanılmıştır

Resim 25 Teneke otobuumls oyuncak

Plastik oyuncaklar

İkinci Duumlnya Savaşırsquondan sonra ucuz hafif fazla sayıda uumlretilebilir olması nedeniyle

kullanılmaya başlayan doumlkme ve kalıp tekniği ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir

Resim 26 Plastik oyuncaklar

31

Cam oyuncaklar

Oumlzellikle ccedilok kalın camdan misket ya da zeka oyuncakları gibi oyuncakların

uumlretiminde kullanılan oyuncak ccedileşitleridir

Resim 27 Cam zeka oyuncağı

Elektronik Miniyonga (Microchip) oyuncaklar

Pilli kumandalı şarzlı uumlretilen ateri elde taşınabilir CDrsquoden ya da hafıza kartlarından

oynanan oyuncak ccedileşitleridir

Resim 28 Kumandalı otomobil oyuncak

212 Model Oumlzelliğine Goumlre Oyuncaklar Tek parccedilalı oyuncaklar

Tek parccedila ahşap plastik cam gibi malzemeden misket topa vb şeklinde uumlretilen

oyuncak tuumlrleridir

Ccedilok parccedilalı oyuncaklar

Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir araya getirilerek

uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

Mekanizmalı oyuncaklar

Oyuncağa ses ışık hareket kazandırmak amaccedillı mekanizmaların yerleştirilmesi ile

uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

32

22 Amacına Goumlre Oyuncaklar Ccedilocukların yetiştirilmeleri kuumlltuumlrden kuumlltuumlre değişkenlik goumlstermektedir İletişim ve

ulaşım araccedillarındaki hızlı değişimi kuumlltuumlrler arasındaki değişkenliği her geccedilen guumln

azaltmaktadır Bunun sonucu olarak geleneksel oyuncaklardan uzaklaşarak duumlnyada genel

ilgi goumlren oyuncak tuumlrlerine youmlnelim artmaktadır

Oyuncakların ccedilok farklı amaccedilları vardır Bu amaccedilları eğitimciler doktorlar

ebeveynler felsefeciler oyucak uumlreticilerinin soumlylemleri ile toplumların sosyo-kuumlltuumlrel ve

ekonomik yapıları belirlemektedir

Kullanım amacına goumlre oyuncaklar

Ccedilocukların yaş gruplarına goumlre duyusal beceri eğitim eğlence amaccedillı ihtiyaccedillarını

karşılamak amaccedillı kullanılan oyuncaklar bu gruba girer

Dekoratif amaccedillı oyuncaklar

Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif amaccedillı oyuncaklar

denir

Resim 29 Dekoratif amaccedillı kullanılan oyuncaklar

Resim 210 Dekoratif amaccedillı kullanılan oyuncaklar

Fonksiyonel oyuncaklar

Yetişkinler tarafından kullanılan aletlerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş modellerine fonksiyonel

oyuncak denir

33

UYGULAMA FAALİYETİ

Oyuncakların model oumlzelliklerini araştırınız Bunların iccedilinden tekstil yuumlzeyli oyuncak-

ları seccedilerek tuumlruumlne goumlre goumlrsel uumlruumln dosyası hazırlayınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

Oumlnerilen kaynaklardan tekstil yuuml-

zeyli oyuncakları araştırınız

Oyuncak mağazaları oyuncak web

sayfaları oyuncak uumlreten atoumllyeler

kreşler anaokullarından faydala-

nabilirsiniz

Oumlnerilen kaynaklardan tekstil yuuml-

zeyli oyuncakların goumlrsellerini fo-

toğraflayarak fotokopi alarak ya

da web sayfasından ccedilıktı olarak

temin ediniz

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Tekstil yuumlzey tuumlruumlne goumlre grupla-

ma yapınız

Dokuma yuumlzeyler peluumlş polar te-

ri koton

Oumlrguuml yuumlzeyler- triko el oumlrguumlsuuml

Dokusuz yuumlzeyler keccedile olarak

tekstil yuumlzeyli oyuncaklar

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Bilgi konularını goumlzden geccediliriniz

Aynı gruptaki goumlrselleri A4 kacircğı-

dına yerleştirip yapıştırınız

A4 dosya kacircğıdı oyuncak goumlrselle-

ri yapıştırıcı ile yapıştırınız

Tekstil yuumlzeyli oyuncak goumlrselle-

rinin alt boumlluumlmuumlne not alarak ta-

nımlayınız

Parccedila mekanizma renk tekstil

yuumlzey oumlzelliği vb

Zamanı iyi kullanınız

UYGULAMA FAALİYETİ

34

Uygulama ccedilalışmaları yaptığınız

A4 kacircğıtlarını dosyaya grup sıra-

sına goumlre yerleştiriniz

Dosyanıza kapak hazırlayarak ccedila-

lışmayı tamamlayınız

Uygulama ccedilalışmanızı kontrol edi-

niz Hatalarınız var ise duumlzeltiniz

Goumlrsel uumlruumln dosyasını sınıf orta-

mında arkadaşlarınızla paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

35

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Oyuncaklar ister bireysel uumlretilsin isterse enduumlstriyel anlamda seri olarak

uumlretilsin oyuncakların modellerine ve malzemelerine goumlre uumlretim teknikleri

farklıdır

2 ( ) Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir

araya getirilerek uumlretilen oyuncaklara tek parccedila oyuncaklar denir

3 ( ) Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif

amaccedillı oyuncaklar denir

4 ( ) Plastik oyuncaklar İkinci Duumlnya Savaşırsquondan sonra ucuz hafif fazla sa-

yıda uumlretilebilir olması nedeniyle kullanılmaya başlayan doumlkme ve kalıp tek-

niği ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir

5 ( ) Ccedilocukların yaş gruplarına goumlre duyusal beceri eğitim eğlence amaccedillı

ihtiyaccedillarını karşılamak iccedilin kullanılan oyuncaklara kullanım amacına uygun

oyuncaklar denir

6 ( ) Pilli kumandalı şarjlı uumlretilen ateri elde taşınabilir CDrsquoden ya da hafıza

kartlarından oynanan oyuncaklara elektronik miniyonga oyuncaklar denir

7 ( ) Tek parccedila ahşap plastik cam gibi malzemeden misket topaccedil vb şeklin-

de uumlretilen oyuncak tuumlrlerine ccedilok parccedilalı oyuncak denir

8 ( ) Oyuncağa ses ışık hareket kazandırmak amaccedillı mekanizmaların yerleşti-

rilmesi ile uumlretilen oyuncaklara mekanizmalı oyuncaklar denir

9 ( ) Ahşap malzemelerin ham boyalı vernikli oymalı baskılı vb şekillen-

dirmeleri yoluyla elde edilen oyuncaklara ahşap oyuncaklar denir

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoModuumll Değerlendirmerdquoye geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

36

MODUumlL DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Bir youmlrede tarihsel suumlreccedilte ustalar ebeveynler ya da ccedilocukların kendisi

tarafından uumlretilen ya da oyunlarda kullanılan doğal nesnelere youmlresel oyun-

caklar denir

2 ( ) Eyuumlp oyuncakları 300 yıllık bir geccedilmişe sahiptir

3 ( ) Taş kil ağaccedil dalları ilk ccedilağlardan beri oyuncak malzemesi olarak kulla-

nılmıştır

4 ( ) Elektronik ve miniyongalı oyuncaklar geleneksel oyuncaklardır

5 ( ) Yetişkinler tarafından kullanılan aletlerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş modellerine tak

parccedilalı oyuncak denir

6 ( ) Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir

araya getirilerek uumlretilen oyuncaklara ccedilok parccedilalı oyuncak denir

7 ( ) Uumlretim tekniğine goumlre oyuncakları gruplandırabilmek iccedilin oyuncakları

malzeme ve model oumlzelliklerine goumlre incelemek gerekir

8 ( ) Uluslara goumlre oyuncakların değişkenliği malzeme ve biccedilim youmlnuumlndendir

9 ( ) Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif

amaccedillı oyuncaklar denir

10 ( ) Tuumlrk tarihinde satılmak uumlzere yapılan oyuncaklar Selccediluklu doumlneminde

ortaya ccedilıkıyor

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki moduumlle geccedilmek iccedilin oumlğretmeninize başvurunuz

MODUumlL DEĞERLENDİRME

37

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALİYETİ-1rsquoİN CEVAP ANAHTARI

1 B

2 D

3 C

4 A

5 C

6 D

OumlĞRENME FAALİYETİ-2rsquoNİN CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

7 Y

8 D

9 D

MODUumlL DEĞERLENDİRMENİN CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 Y

6 D

7 D

8 D

9 D

10 Y

CEVAP ANAHTARLARI

38

KAYNAKCcedilA

ONUR Bekir Oyunun Guumlcuuml İmge Kitabevi 2011

ONUR Bekir Neslihan GUumlNEY Tuumlrkiyersquode Ccedilocuk Oyunları Araştırma-

ları Ankara Uumlniversitesi CcedilOKAUM (Ccedilocuk Kuumlltuumlruuml Araştırma ve Uygula-

ma Merkezi Yayınları ) Koumlk Yayıncılık 2004

OĞUZ M Oumlcal Petek ERSOY Tuumlrkiyersquode Yaşayan Geleneksel Ccedilocuk

Oyunları Gazi Uumlniversitesi Tuumlrk Halkbilimi Araştırma ve Uygulama Mer-

kezi (THBMER) tarafından yayımlanan 2004

BAŞAL Handan Asucircde GeccedilmişYıllarda Tuumlrkiyersquode Ccedilocuklar Tarafından

Oynanan Ccedilocuk Oyunları Uludağ Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi

XX (2) 2007

ONUR B N CcedilELEN F CcedilOK M ARTAR T DEMİR (1998) Childrenrsquos

need for toys from mothers point of view in two cities of Turkey iccedilinde Toys

and Playthings (ed G Brougere) Imprimera LaTresoriere

Antalya Oyuncak Muumlzesi

KAYNAKCcedilA

Page 3: EL SANATLARI TEKNOLOJİSİ - || MEGEP...4 Oyuncak, hem oyun hem oyunu sağlayan nesnedir. En basit oyuncak taş ve sopadır. Üçtaş, beş taş veya dokuztaş yahut kaydırak oyunu

ii

ACcedilIKLAMALAR iii

GİRİŞ 1 OumlĞRENME FAALİYETİndash1 3 1 OYUNCAĞIN TARİHSEL GELİŞİMİ 3

11 Ulusal Youmlresel Oyuncaklar 6 111 Gerccedilek Nesnelerin Kuumlccediluumlk Kopyaları 7

112 Hareketli Sesli Oyuncaklar 10 12 Oyuncakların Oyunlara Goumlre Sınıflandırması 10 13 Youmlresel Oyuncaklar 14

14 Uluslararası Youmlresel Oyuncaklar 16 15 Enduumlstriyel Oyuncak Uumlretimi 20 UYGULAMA FAALİYETİ 25

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME 27 OumlĞRENME FAALİYETİndash2 28 2 OYUNCAK CcedilEŞİTLERİ 28

21 Uumlretim Tekniğine Goumlre Oyuncaklar 28 211 Malzeme Tuumlruumlne Goumlre Oyuncaklar 28

212 Model Oumlzelliğine Goumlre Oyuncaklar 31 22 Amacına Goumlre Oyuncaklar 32

UYGULAMA FAALİYETİ 33 OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME 35

MODUumlL DEĞERLENDİRME 36 CEVAP ANAHTARLARI 37 KAYNAKCcedilA 38

İCcedilİNDEKİLER

iii

ACcedilIKLAMALAR

ALAN El Sanatları Teknolojisi

DALMESLEK Dekoratif Ev Tekstili

MODUumlLUumlN ADI Oyuncak Modelleri

MODUumlLUumlN TANIMI

Oyuncak modellerinin tarihsel suumlreci ile guumlnuumlmuumlz oyuncak

modelleri ve enduumlstriyel oyuncak uumlretim suumlrecinin kazandırıl-

dığı bir oumlğrenme materyalidir

SUumlRE 4024

OumlN KOŞUL Bu moduumlluumln oumln koşulu yoktur

YETERLİLİK Oyuncak modeli belirlemek

MODUumlLUumlN AMACI

Genel Amaccedil

Bu moduumll ile gerekli ortam sağlandığında enduumlstriyel oyuncak

uumlretim iccedilin oyuncak modeli belirleyebileceksiniz

Amaccedillar

1 Guumlnuumlmuumlz oyuncak pazarı iccedilin doğru uumlruumlnleri belirle-

yebileceksiniz

2 Oumlzelliklerine goumlre oyuncakları gruplandırabileceksi-

niz

EĞİTİM OumlĞRETİM

ORTAMLARI VE

DONANIMLARI

Ortam Aydınlık ve temiz ortam

Donanım Ders notları kalem kacircğıt silgi projeksiyon gele-

neksel ve antik oyuncak goumlrselleri goumlrsel ve basılı kaynaklar

OumlLCcedilME VE

DEĞERLENDİRME

Moduumll iccedilinde yer alan her oumlğrenme faaliyetinden sonra verilen

oumllccedilme araccedilları ile kendinizi değerlendireceksiniz

Oumlğretmen moduumll sonunda oumllccedilme aracı (ccediloktan seccedilmeli test

doğru-yanlış testi boşluk doldurma eşleştirme vb) kullanarak

moduumll uygulamaları ile kazandığınız bilgi ve becerileri oumllccedilerek

sizi değerlendirecektir

ACcedilIKLAMALAR

1

GİRİŞ

Sevgili Oumlğrenci

Ccedilocukluk yıllarının en unutulmaz anları oyunlar ve oyunlarda kullanılan oyuncaklar-

dır Oyuncaklar ccedilocukların hayata hazırlanma suumlrecinde eğlence paylaşma guumlven duyma

gibi ihtiyaccedillarını karşılayarak gelişimlerine katkı sağlar

Oyuncak modelleri moduumlluuml ile oyuncağın tarihsel suumlrecine yolculuk yapacaksınız

Bu yolculukta geccedilmiş medeniyetlerin oyuncakları ile uumllkemizin ve farklı ulusların geleneksel

oyuncaklarını tanımış olacaksınız Oyuncakların uumlretim tekniğine ve amacına goumlre model

oumlzelliklerini inceleyeceksiniz

Geccedilmişten guumlnuumlmuumlze oyuncak modellerini kavrayarak guumlnuumlmuumlz duumlnyasındaki ccedilocuk-

ların oyunlarında oynamaları iccedilin oyuncak modellerini uumlretim suumlreci iccedilin belirleyebileceksi-

niz

GİRİŞ

2

3

OumlĞRENME FAALİYETİndash1

Bu faaliyette verilecek bilgiler ve kazandırılacak beceriler ile guumlnuumlmuumlz oyuncak pazarı

iccedilin doğru uumlruumlnleri belirleyebileceksiniz

Tarihsel youmlresel ve enduumlstriyel oyuncak modellerini araştırarak goumlrsellerini ccedili-

ziniz ya da fotoğraflayınız oumlzelliklerini not alınız

Araştırmalarınızı arkadaşlarınızla paylaşınız

1 OYUNCAĞIN TARİHSEL GELİŞİMİ Oyuncakların tarihi geccedilmişi insanlık tarihi kadar eskidir Tarihte bilinen ilk oyuncak-

lar Mısırlılara aittir MOuml 5 yuumlzyılda Mısırlı ccedilocukların tahta atlarla oynadıklarına dair arkeo-

lojik bilgiler edinilmiştir MOuml 2 yuumlzyılda ise Mısırda topaccedil misket biliniyormuş Yine aynı

doumlnemlere ait Firavun mezarlarında oyuncak bebekler bulunmuştur Eski Yunan Roma ve

Ccedilinde de kilden yapılıp fırınlanmış hareketli kol bacaklara sahip bebekler yapıldığı bilin-

mektedir İran ve Mezopotamyada yuumlruumltuumllen arkeolojik ccedilalışmalar MOuml 3 bine tarihlenen

oyuncaklar ortaya ccedilıkardı Bunlar buguumln de kuumlccediluumlk kız ve oğlan ccedilocukların duumlşuumlnuuml goumlrduumlğuuml

oyuncaklara ccedilok benzeyen pişmiş topraktan ccedilıngıraklar tekerlekli hayvanlar ve kuumlccediluumlk mo-

bilyalardı

Antik ccedilağdan guumlnuumlmuumlze kalan pek ccedilok nesnenin oyuncak mı yoksa tapınma nesnesi

mi olduğu konusu hala tartışmalı olsa da o doumlnemde de ccedilocukların gelecekteki rollerine

hazırlanması iccedilin oyuncak oumlnemini korumuştur

Ccedilamurdan top ya da kartopu ilk insanların kendilerini ve ccedilocuklarını eğlendirmek iccedilin

kullandıkları bir nesne olmuştur İskoccedilyada 4000 yıldan daha eski taştan yapılmış toplar

bulunmuştur Bilya topaccedil bebek tahta at ccedilember ccedilıngırak bilinen en eski oyun ve oyun-

caklardır Duumlnyanın en eski oyuncağı Mardin Muumlzesirsquonde sergilenmektedir

Resim 11 Mardin Muumlzesindeki MOuml 5500- 3000 Kalkolitik Doumlneme ait oyuncak araba

OumlĞRENME FAALİYETİndash1

AMACcedil

ARAŞTIRMA

4

Oyuncak hem oyun hem oyunu sağlayan nesnedir En basit oyuncak taş ve sopadır

Uumlccediltaş beş taş veya dokuztaş yahut kaydırak oyunu iccedilin her yerde taş bulunabilir Sopa deni-

len basit bir ağaccedil dalı ccedilocuğun hayal guumlcuumlnde at araba vb işlere yarar Bir ip ip atlama ve

ccedilekişme oyunu iccedilin de kullanılır İlk ccedilağlarda kullanılan oyuncakların yapıldığı malzemeler

şunlardır

Taşlar

Ağaccedil dalları

Kil

Anaokullarının yaratıcısı olan Friedrich Froumlbel (1782-1851) bir nesneye biccedilim verme-

nin pedegojisi olarak nitelediği oyun nesnelerini geliştirdi Geliştirdiği nesneler bireyin ken-

dini meşgul etme aracının temelini oluşturmuştur Bu nesneler

Yumuşak top

Kuumlre silindir kuumlp

Boumlluumlnmuumlş bir buumltuumln (bir kuumlpuumln boumlluumlnmesi)

Kacircğıda biccedilim verme kesme kıvırma katlama

16yuumlzyıl sanatccedilılarından Pieter Bruegelrsquoin ldquoCcedilocukların Oyunlarırdquo isimli resimde 80

değişik oyuncak ya da oyunu tasvir etmiştir Bu oyuncaklar ccedilocukların buumlyuumlmesine yaratıcı-

lıklarına ve eğlenmelerine yuumlzyıllardır yardımcı oldu

Resim 12 16yuumlzyıl Pieter Bruegelrsquoin ldquoCcedilocukların Oyunlarırdquo isimli tablosu

5

Seri olarak uumlretilen ilk tahta bebekler ise 1700lerin Almanyarsquosına aittir Tuumlrk tarihinde

satılmak uumlzere yapılan oyuncaklar ise Osmanlı doumlneminde ortaya ccedilıkıyor Eyuumlpte hayvan

bağırsağından yapılmış balonlar tahta topaccedillar ccedilemberler tefler toprak duumlduumlkler satıldığı

da bilinmektedir

Resim 13 Yuumlzyıllardır kullanılan lsquo Topaccedilrsquo oyuncaklar

Resim 14 Oumlnce topraktan sonra camdan oluşturulan misketler

6

11 Ulusal Youmlresel Oyuncaklar Anadoluda oyuncağa kanıt oluşturan sayısız belge vardır Fakat bunların sağlıklı bir

ayrımı yapılmamıştır Neolitik merkez Ccedilatal Hoyuumlkte pişmiş toprak oyun topları astragalos

adı verilen aşık kemikleri bulunmuştur Neolitik ve kalkolitik doumlnemlerin oumlnemli merkezi

Burdur Hacılarda kil ve tahta ccedilubuklardan yapılmış minyatuumlr bebekler bulunmuştur

Hititlere ait Kargamış Kral Burcu kabartmasında ( İOuml 8 yy) Kral Ararasın ccedilocukları aşık

oynarken topaccedil ccedilevirirken betimlenmişlerdir Gordionda Kral ailesinden 8 yaşındaki ccedilocuğa

ait tuumlmuumlluumlste bronz doumlrt atlı araba hayvan biccedilimli ahşap oyuncaklar bulunmuştur Kuumltahya

Muumlzesirsquonde bulunan pişmiş topraktan tekerlekli horoz tavuk guumlvercin Frig doumlnemine

tarihlenir 6 yuumlzyılın ilk yarısına tarihlenen Bizans doumlnernine ait İstanbul Buumlyuumlk Saray

Mozaiğinde ccedilok sayıda ccedilocuk betimlemesi yer alır Bunlardan birinde ccedilocuk arenada

ccedilember ccedilevirirken betirnlenmiştir Ccedilanakkale Assosta yapılan kazılarda ele geccedilirilen

pişmiş topraktan bebek Afrodit heykelcikleri İOuml 1 yuumlzyıla aittir

Tuumlrklerde oyuncakccedilılık orta asyadan beri Selccediluklu ve Osmanlıda var olan bir

zanaattır Oumlrguumltluuml olarak 17 yy doumlneminde İstanbulun Eyuumlp semtinde ccedilok sayıda oyuncakccedilı

duumlkkanı bulunuyordu Evliya Ccedilelebi Seyahatnamesinde Eyuumlp oyuncakccedilılarının 100

duumlkkanda 105 usta ile ccedilalıştıklarından soumlz eder Eyuumlp oyuncakccedilılarından guumlnuumlmuumlze gelebilen

28 oumlrnek korunmaktadır Eyuumlprsquote oyuncakccedilılık 1957 yılına kadar devam etmiş şehir planla-

maları nedeniyle yok olmuştur

Resim 15 Youmlresel Eyuumlp oyuncağı

7

Resim 16 Youmlresel Eyuumlp oyuncağı

Resim17 Youmlresel Eyuumlp oyuncağı

111 Gerccedilek Nesnelerin Kuumlccediluumlk Kopyaları

Kuumlccediluumlk muumlzik aletleri (teflerdavullar darbukalar)

8

Resim 18 Kuumlccediluumlk muumlzik aletleri

Kuumlccediluumlk mekanik aletler (el arabaları doumlnme dolaplar salıncaklar)

Resim 19 Kuumlccediluumlk mekanik makinaların oyuncağa doumlnuumlştuumlruumllmesi

Kuumlccediluumlk ulaşım araccedilları (sandallar padişah kayıkları)

Resim 110 Kuumlccediluumlk ulaşım araccedilları

9

Kuumlccediluumlk silahlar (tahta kılıccedillar kamış tuumlfekler ipli oklar)

Resim 111 Kuumlccediluumlk silahlar

Kuumlccediluumlk ev aletleri (yayıklar havanlar beşikler ccedilekiccediller testiler)

Resim 112 Kuumlccediluumlk ev aletleri

Kuumlccediluumlltuumllmuumlş hayvan tasvirleri (kırmızı tuumlyluuml koyun ve kuzular)

10

Resim 113 Kuumlccediluumlk hayvan oyuncakları

112 Hareketli Sesli Oyuncaklar Oyun araccedilları topaccedillar hacıyatmazlar şakşaklar duumlduumlkluuml fırıldaklar iccediline su konulup

oumlttuumlruumllen toprak testilerdir

12 Oyuncakların Oyunlara Goumlre Sınıflandırması Tuumlrkiyersquode 2004 yılında Yaşayan Geleneksel Ccedilocuk Oyunları adlı ccedilalışmada youmlresel

oyuncakların oyunlara goumlre dağılımı

Aşıkla oynanan oyunlar

Resim 114 Aşık

Balonla oynanan oyunlar

Bez bebekle oynanan oyunlar

11

Resim 115 Bez bebekler

Boncuk cam duumlğme ve makarayla oynanan oyunlar

Resim 116 Makaralar duumlğmeler

Ccedilemberle oynanan oyunlar

12

Resim 117 Ccedilember

Ccedilelik ccedilomak (tahta sopa değnek) ile oynanan oyunlar

Resim 118 Ccedilelik ccedilomak

Ccedilubukla oynanan oyunlar

İple oynanan oyunlar

Resim 119 İple oynanan oyunlar

Kapakla oynanan oyunlar

Kayışla oynanan oyunlar

Kılık değiştirilerek oynanan oyunlar

Kibrit ccediloumlpuumlyle oynanan oyunlar

13

Resim 120 Kibrit ccediloumlpuumlyle oynanan oyunlar

Kiremitle oynanan oyunlar

Resim 121 Kiremitle oynanan tombik

Kuumlccediluumlk kare tahtalarla oynanan oyunlar

Mendille oynanan oyunlar

Mendille oynanan oyunlar

Misketle oynanan oyunlar

Placircstik boruyla oynanan oyunlar

Ruumlzgacircr guumlluuml ile oynanan oyunlar

Salıncakla oynanan oyunlar

Suntanın uumlzerine ccedilivi ccedilakılarak oynanan oyunlar

Şişeyle oynanan oyunlar

Tahtadan yapılan topla oynanan oyunlar

Taş fırlatan oyuncaklarla oynanan oyunlar

Taşla oynanan oyunlar

Tokmakla oynanan oyunlar

Topaccedilla oynanan oyunlar

Topla oynanan oyunlar

El yapımı olanlar

Placircstik olanlar Toprakla oynanan oyunlar

Yumurtayla oynanan oyunlar

14

13 Youmlresel Oyuncaklar Bir youmlrede tarihsel suumlreccedilte ustalar ebeveynler ya da ccedilocukların kendisi tarafından

uumlretilen ya da oyunlarda kullanılan doğal nesnelere youmlresel oyuncaklar denir

Resim 1 22 Youmlresel ahşap oyuncak yapımcısı ve satıcısı Antalyalı Mehmet Soumlkmen

Youmlresel oyuncaklar uumlretilme şekillerine goumlre

Hazır sanayi uumlruumlnuuml oyuncaklar (balon plastik top misket

boncukcam duumlğme demir ccedilubuk şişe ccedilivi plastik top plastik

boru suntahellip)

El yapımı oyuncaklar (bez bebek ip salıncak sapan ok yay

topaccediltahta el yapımı top)

Doğal oyuncaklar (aşık yumurta ceviz taş kaya toprak sopa

değnekhellip)

Resim 1 23 Youmlresel oyuncak oumlrnekleri

15

Resim 1 24 Ahşap ve tel youmlresel oyuncak oumlrnekleri

Bazı youmlrelere goumlre youmlresel oyuncak adları

Trakya youmlresine ait Suumlpuumlrge Bebek Derinkuyu bebekleri Soğanlı

bebekleri

Resim 1 25 Youmlresel Soğanlı suumlpuumlrge Derinkuyu bebekleri

Karaman youmlresine ait kabak araba

Erdemlinin yaylalarındaki Youmlruumlk ccedilocuklarının oyuncağı olan

draman (el davulu)

Karadenizin ahşap kayığı

16

Resim 1 26 Karadenizin ahşap kayığı

Antalya kabak bebekler

Resim 127 Antalya kabak bebeği

Geleneksel oyunların modern eğitim metotlarıyla ccedilocuklara yeniden sunulması farklı

kuumlltuumlrlerin geleneksel ccedilocuk oyunlarıyla Tuumlrk ccedilocuk oyunlarının karşılaştırmalı ccedilalışmasının

da evrensel kuumlltuumlre katkıları olacaktır Bu sayede farklı kuumlltuumlrlerden ccedilocukların birbirlerini

ve farklı kuumlltuumlrleri tanıma istekleri artacak oumlzellikle doğal oyuncaklar sayesinde de farklı

tuumlrlerin ve coğrafyaların oumlğretilmesi kolaylaşacaktır Evrensel kuumlltuumlr meydana getirmek iccedilin

ccedilocukların penceresinden bakıp onların duumlnyasında ortak platform oluşturmak gerekir

14 Uluslararası Youmlresel Oyuncaklar Duumlnya uumllkelerinin yaşadıkları farklı sosyokuumlltuumlrel yaşamın sonucu olarak oyuncaklar-

da ki farklılıklar yuumlzyıllara goumlre değişkendir Değişmeyen ccedilocukların oyunlara ve buumlyuumlmeye

duydukları oumlzlemdir

Uluslara goumlre oyuncakların değişkenliği malzeme ve biccedilim youmlnuumlndendir

17

Ulusların oyuncak şekillerinin ve oumlzelliklerinin oluşturulmasına

Yaşam şekilleri

İnsan tipleri

Hayvan tuumlrleri

İklim oumlzellikleri

İnanışlar

Yetiştirilen uumlruumlnler etkilemiştir Oumlrneğin bir oyuncak bebek her uumllkede farklı farklı şekillerde farklı malzemelerde ve

farklı boyutlarda oluşturulduğu incelemeler sonucunda goumlruumllmektedir Ulusların sanayide

gelişimleri sosyokuumlltuumlrel yapıları oyuncak sektoumlruumlnuumln oluşumuna ve oyuncak modellerinin

değişkenliğine neden olmuştur Oyuncak oumlrnekleri bunu en iyi şekilde yansıtmaktadır

Farklı ulusların oyuncak oumlrnekleri

Resim 128 Afrika ve Peru youmlresel oyuncakları

Resim 129 1820 yılına ait Fransız oyuncak keman

18

Resim 130 1900 - 1910 yılı Alman bebek evler oyuncak oumlrnekleri

Resim 131 1900 - 1910 yılı Alman bebek evler oyuncak oumlrnekleri

19

Resim 132 Amerikan oyuncak oumlrnekleri

Resim 133 Rus oyuncak oumlrnekleri

20

Resim 134 Japon oyuncak oumlrnekleri

Resim 135 Kore bebek oyuncaklar

15 Enduumlstriyel Oyuncak Uumlretimi Oyun ve bazen de oyunda kullanılan ve oyunu tamamlayan oyuncaklar ccedilocuğun

fiziksel becerilerini geliştirdiği gibi duumlşuumlnme ve keşfetme aracılığı ile zihinsel gelişimine de

katkıda bulunmaktadır Ccedilocukların oynadıkları ldquooyunlarla ve oyununa youmln veren

oyuncaklarlardquo gelişimlerini tamamladıklarıda yapılan ccedilalışmalar ve uygulamalarıyla buguumln

ortadadır Duumlnyada dev oyuncak sektoumlrlerinin doğmasının da okul oumlncesi eğitime verilen

oumlnemin her geccedilen guumln artmasının da başlıca nedeni budur

21

Oyuncakların seri uumlretimi ise 18 yuumlzyılda başlamıştır Oumlnce tahta oyuncaklar sonra da

sırasıyla kağıt teneke kurmalı buharlı elektrikli ve pilli oyuncaklar oyuncak sanayinde

yerini almıştır Uumlnluuml oyuncak fabrikaları ise 1800luuml yılların sonunda ortaya ccedilıkmaya

başlamıştır Oyuncak tarihinde Alman oyuncakccedilılığı oumlnemli bir yer tutmaktadır Ccediluumlnkuuml Batı

duumlnyasında oyuncağı duumlzenli sanayi uumlruumlnuuml haline doumlnuumlştuumlren ilk uumllke Almanyadır ve

oumlzellikle de Nuremberg boumllgesi

1900luuml yılların başında enduumlstri devriminin de etkisiyle teneke oyuncaklar popuumller

olmuştur Teneke oyuncaklar arasında en fazla ilgi gemiler arabalar uccedilaklara goumlsterilmiştir

İkinci Duumlnya Savaşı yıllarında ekonomik zorluklar nedeniyle birccedilok uumlruumlnde olduğu

gibi oyuncak sanayisinde de bir duraklama yaşandığı goumlruumllmektedir Oyuncak atoumllyelerinin

savaş sırasında silah uumlretmek olarak kullanılması ccedilok acı bir durumdur Bu doumlnemde evlerde

yapılan basit oyuncakların arttığı goumlzlenmektedir 1970li yıllardan sonra ise ccedilocukların

guumlvenliği ve daha ucuza mal edilmesi nedeniyle plastik oyuncaklar yaygınlık kazanmıştır

1970li yılların hemen ardından Japonya modern teknolojinin katkısıyla oyuncak

enduumlstrisinde zirveye tırmanmış ve 1980li yıllardan itibaren pazar payını Hong Kong

Singapur Taiwan Malezya ve son yıllarda da Ccediline bırakmıştır Artık guumlnuumlmuumlzde satılan

oyuncakların ccediloğu Ccedilin yapımıdır Oyuncakccedilılık uumlretim malzemeleri olarak kısaca doumlrt

doumlneme ayrılır

Sanayileşme oumlncesi zanaat işccedililiğine dayanan kil ve ahşap malzeme doumlnemi

Sanayileşme ile beraber metal ve teneke doumlnemi

Plastiğin keşfi ile plastik oyuncaklar

Elektronik ve dijital devrim ile miniyonga (microchip ) oyuncaklar

İletişim araccedillarının artarak gelişmesi duumlnya uluslarını etkileyen olayların oyuncaklara

da yansımasına neden olmuştur Oumlrneğin aya yolculuk masal ve ccedilizgi film karekterleri

oyuncak sektoumlruumlne esin kaynağı olmuştur

Resim 136 Ayrsquoa yolculuğun oyuncaklara yansıması

22

Enduumlstriyel oyuncak tuumlrleri

Bebekler Farklı boyutlarda ve şekillerde tekstil yuumlzeyler plastik seramik vb malzeme tuumlruuml

kullanılarak oluşturulurlar

Resim 137 Enduumlstriyel bebek oyuncak

Hayvanlar Bu oyuncak tuumlrleri karada denizde havada yaşayan canlı hayvan tuumlrlerinden

etkilenerek hazırlanan tekstil yuumlzeyler plastik ve ahşap malzemelerden uumlretilmektedir

Resim 138 Enduumlstriyel oyuncak ayıcıklar

23

Minyatuumlr nesneler ( evcilik doktor tamir setleri temizlik ve uumltuuml

setleri ) Ahşap ve plastik malzemelerden guumlnluumlk yaşantıda kullanılan nesnelerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş

olarak uumlretildiği oyuncaklardır

Resim 139 Uumltuuml temizlik tamir seti oyuncaklar

Birleştirme yığma takılıp ccedilıkarılanlar ( legolaryapbozlar bloklar

kuklalar ) Ahşap ve plastikten uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

Elektronikler miniyonga (microchip) (yaylı sesli uzaktan

kumandalılar bilgisayar oyunları ) Miniyongalar ile elektronik mekanizmaların kullanılarak oluşturulduğu oyuncak

tuumlruumlduumlr

Eğiticiler (harf sayı geometrik şekiller oyuncak kitaplar kavram

oumlğretmeyi amaccedillayanlar ) Tekstil yuumlzeyler karton kağıt ahşap plastik malzeme tuumlrlerinden uumlretilen oyuncak

tuumlruumlduumlr

Masa oyunları ( kelime oyun araccedilları ) Plastik ya da ahşap malzemelerden uumlretilen oyun araccedillarıdır

24

Muumlzikli oyuncaklar ( minyatuumlr muumlzik aletleri muumlzik kutuları

duumlduumlk ccedilıngırak ) Kullanırken ya da sabit durumda kurularak ses ccedilıkartan oyuncaklardır

Hareketliler ( tekerlekli oyuncaklar ) Tekerlek ya da mekanizma yardımı ile hareket edebilen oyuncaklardır

Guumlncel ve masal kahramanları (Oumlruumlmcek adam Batman vb) Ccedilizgi film film ve masal kahramanlarının minyatuumlr boyutlarda ya da dekoratif amaccedillı

buumlyuumlk boyutlarda uumlretilmiş şekilleridir

Enduumlstriyel oyuncak uumlretim suumlrecinde oyuncağın tuumlruumlne uygun model belirleyebilmek

iccedilin malzeme ve yaş grubuna dikkat edilmelidir Bunun yanısıra yeni oyuncak modelleri

oluşturabilmek iccedilin geccedilmişte ve guumlnuumlmuumlzde oluşturulan oyuncakları her youmlnuumlyle kavramak

gerekir Edinilen bilgiler ile yeni oluşturulan bir oyuncak modeli tanımlanabilmelidir Bu

tanımlamada

Oyuncak tuumlruumlnuuml belirleme ( eğitici hareketli muumlzikli hayvan bebek vb)

Oyuncak malzeme tanımı ( tekstil yuumlzeyler ahşap plastik karton vb )

Uumlretim tekniği tanımı ( dikim kaynak oumlrme doumlkme yapıştırma vb )

Oyuncakta kullanılacak renk seccedilenekleri

Oyuncak guumlvenliği iccedilin varsa standartlara uygun uyarılar tanımlanmalıdır

25

UYGULAMA FAALİYETİ Yaşadığınız youmlrede geccedilmişte oynanan ccedilocuk oyunlarını ve bu oyunda kullanılan

oyuncakları araştırarak oyuncakların model oumlzelliklerini ve goumlrsel uumlruumln dosyası oluşturunuz

İşlem Basamakları Oumlneriler

Youmlrenizde geccedilmişte oynanan

oyunları ve oyunlarda oynanan

oyuncakları oumlnerilen kaynak-

lardan araştırınız

Kuumltuumlphane muumlze yerel web sayfaları

boumllge ya da il yıllıkları ve aile buumlyuumlk-

lerinden yararlanabilirsiniz

Araştırma oumlncesi planlama ya-

pınız( Goumlruumlşmelerde soracağı-

nız soruları not defterinizi ka-

leminizi hazırlayınız)

Hazırlıklarınızı kontrol ediniz

Araştırma sonuccedillarını not alı-

nız( oyunun oumlzellikleri kulla-

nılan oyuncağın malzeme ve

model oumlzellikleri vb gibi )

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Oyuncaklarla ilgili varsa goumlr-

sellerin resimlerini ccedilekerek ya

da ccedilizerek temin ediniz

Zamanı iyi kullanınız

Araştırma sonuccedillarını dosyala-

yınız

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Araştırma sonuccedillarını sınıf or-

tamında paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

UYGULAMA FAALİYETİ-1

26

Eğitici enduumlstriyel oyuncakları araştırınız Araştırmalarınızdan edindiğiniz goumlrseller

yardımı ile bir konu seccedilerek eğitici oyuncak modeli oluşturunuz

İşlem Basamakları Oumlneriler

Eğitici oyuncakları oumlnerilen kay-

naklardan araştırınız

Oyuncak mağazaları İnternet

web sayfalarından faydalanınız

Ccedilizim malzemelerini hazırlayınız

Seccediltiğiniz konudaki oyuncağın

modelini ccediliziniz (Rakamları konu

olarak seccedilebilirsiniz )

Kalem A4 resim kacircğıdı silgi

A4 resim kartonu kullanabilir-

siniz

Hazırlıklarınızı kontrol ediniz

Oyuncağın renk ve kumaşını seccedili-

niz

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Kalıbınıza uygun kumaşı kesiniz

Modele uygun dikiniz

İccedilerisini elyaf ile doldurunuz

Farklı materyaller kullanabilirsi-

niz (Keccedile suumlnger boyalar kar-

ton vb)

Uygulama ccedilalışmanızı sınıf orta-

mında arkadaşlarınızla paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

UYGULAMA FAALİYETİ-2

27

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyunuz ve doğru seccedileneği işaretleyiniz

1 MOuml 5500-3000 Kalkolitik Doumlneme ait en eski oyuncak araba hangi muumlzede sergilenmek-

tedir

A) Ankara

B) Mardin

C) Antalya

D) İstanbul

2 İlk ccedilağ oyuncaklarında hangisi malzeme olarak kullanılmadı

A) Taş

B) Ağaccedil dalı

C) Kil

D) Plastik

3 Geleneksel oyuncaklarda topaccedil nasıl kullanılırdı

A) Vurularak

B) Parccedilalanarak

C) Doumlnduumlruumllerek

D) Suumlruumllerek

4 Aşağıdaki oyuncaklardan hangisi enduumlstriyel oyuncak gruplarından minyatuumlr nesneler

oyuncak grubuna girmez

A) Lego

B) Araba

C) Doktor seti

D) Tamir seti

5Aşağıdakilerden hangisi eğitici oyuncaklar grubuna girer

A) Keman

B) Topaccedil

C ) Geometrik şekiller

D ) Araba

6Eyuumlp Oyuncakları hangi ilimizde uumlretimde 300 yıl varlığını suumlrduumlrmuumlştuumlr

A) İzmir

B) Bursa

C) Ankara

D) İstanbul

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

28

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

Bu faaliyette verilecek bilgiler ve kazandırılacak beceriler ile oumlzelliklerine goumlre oyun-

cakları gruplandırabileceksiniz

Oyuncakları malzeme ve model oumlzelliklerine goumlre araştırınız

Araştırma sonuccedillarına goumlre oyuncak ccedileşitlerini gruplandırınız

Araştırma sonuccedillarını arkadaşlarınızla sınıf ortamında paylaşınız

2 OYUNCAK CcedilEŞİTLERİ

Oyuncaklar ister bireysel uumlretilsin isterse enduumlstriyel anlamda seri olarak uumlretilsin

oyuncakların modellerine ve malzemelerine goumlre uumlretim teknikleri farklıdır Bu farklılıklar

gelişen değişen teknoloji ile malzeme tuumlruumlne ve oyuncak firmalarının satış politikalarına

goumlre her geccedilen guumln değişmektedir Guumlnuumlmuumlzde var olan oyuncak uumlretim teknikleri değerlen-

dirilirken değişkenlik goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır

21 Uumlretim Tekniğine Goumlre Oyuncaklar Uumlretim tekniğine goumlre oyuncakları gruplandırabilmek iccedilin oyuncakları malzeme ve

model oumlzelliklerine goumlre incelemek gerekir

211 Malzeme Tuumlruumlne Goumlre Oyuncaklar Tekstil yuumlzeyli oyuncaklar

Oyuncağın tuumlmuumlnde ya da bir boumlluumlmuumlnde terikoton keccedile peluumlş polar kadife triko

oumlrguuml gibi tekstil yuumlzeyleri kullanarak hazırlanan oyuncaklardır

Resim 21 Tekstil yuumlzeyli oyuncak

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

AMACcedil

ARAŞTIRMA

29

Ahşap oyuncaklar

Ahşap malzemelerin ham boyalı vernikli oymalı baskılı vb şekillendirmeleri

yoluyla elde edilen oyuncaklardır

Resim 22 Ahşap oyuncak

Kağıt karton oyuncaklar

Kağıt karton oluklu mukavva vb kağıt tuumlrevlerinden oluşturulan oyuncaklardır

Resim 23 Kağıt ve karton oyuncaklar

30

Resim 24 Kağıt ve karton oyuncaklar

Teneke oyuncaklar

Teneke ve sacın şekillendirilip renklendirilmesi ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir Bu

tuumlr oyuncaklarda yay ve kurma mekanizmaları da kullanılmıştır

Resim 25 Teneke otobuumls oyuncak

Plastik oyuncaklar

İkinci Duumlnya Savaşırsquondan sonra ucuz hafif fazla sayıda uumlretilebilir olması nedeniyle

kullanılmaya başlayan doumlkme ve kalıp tekniği ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir

Resim 26 Plastik oyuncaklar

31

Cam oyuncaklar

Oumlzellikle ccedilok kalın camdan misket ya da zeka oyuncakları gibi oyuncakların

uumlretiminde kullanılan oyuncak ccedileşitleridir

Resim 27 Cam zeka oyuncağı

Elektronik Miniyonga (Microchip) oyuncaklar

Pilli kumandalı şarzlı uumlretilen ateri elde taşınabilir CDrsquoden ya da hafıza kartlarından

oynanan oyuncak ccedileşitleridir

Resim 28 Kumandalı otomobil oyuncak

212 Model Oumlzelliğine Goumlre Oyuncaklar Tek parccedilalı oyuncaklar

Tek parccedila ahşap plastik cam gibi malzemeden misket topa vb şeklinde uumlretilen

oyuncak tuumlrleridir

Ccedilok parccedilalı oyuncaklar

Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir araya getirilerek

uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

Mekanizmalı oyuncaklar

Oyuncağa ses ışık hareket kazandırmak amaccedillı mekanizmaların yerleştirilmesi ile

uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

32

22 Amacına Goumlre Oyuncaklar Ccedilocukların yetiştirilmeleri kuumlltuumlrden kuumlltuumlre değişkenlik goumlstermektedir İletişim ve

ulaşım araccedillarındaki hızlı değişimi kuumlltuumlrler arasındaki değişkenliği her geccedilen guumln

azaltmaktadır Bunun sonucu olarak geleneksel oyuncaklardan uzaklaşarak duumlnyada genel

ilgi goumlren oyuncak tuumlrlerine youmlnelim artmaktadır

Oyuncakların ccedilok farklı amaccedilları vardır Bu amaccedilları eğitimciler doktorlar

ebeveynler felsefeciler oyucak uumlreticilerinin soumlylemleri ile toplumların sosyo-kuumlltuumlrel ve

ekonomik yapıları belirlemektedir

Kullanım amacına goumlre oyuncaklar

Ccedilocukların yaş gruplarına goumlre duyusal beceri eğitim eğlence amaccedillı ihtiyaccedillarını

karşılamak amaccedillı kullanılan oyuncaklar bu gruba girer

Dekoratif amaccedillı oyuncaklar

Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif amaccedillı oyuncaklar

denir

Resim 29 Dekoratif amaccedillı kullanılan oyuncaklar

Resim 210 Dekoratif amaccedillı kullanılan oyuncaklar

Fonksiyonel oyuncaklar

Yetişkinler tarafından kullanılan aletlerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş modellerine fonksiyonel

oyuncak denir

33

UYGULAMA FAALİYETİ

Oyuncakların model oumlzelliklerini araştırınız Bunların iccedilinden tekstil yuumlzeyli oyuncak-

ları seccedilerek tuumlruumlne goumlre goumlrsel uumlruumln dosyası hazırlayınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

Oumlnerilen kaynaklardan tekstil yuuml-

zeyli oyuncakları araştırınız

Oyuncak mağazaları oyuncak web

sayfaları oyuncak uumlreten atoumllyeler

kreşler anaokullarından faydala-

nabilirsiniz

Oumlnerilen kaynaklardan tekstil yuuml-

zeyli oyuncakların goumlrsellerini fo-

toğraflayarak fotokopi alarak ya

da web sayfasından ccedilıktı olarak

temin ediniz

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Tekstil yuumlzey tuumlruumlne goumlre grupla-

ma yapınız

Dokuma yuumlzeyler peluumlş polar te-

ri koton

Oumlrguuml yuumlzeyler- triko el oumlrguumlsuuml

Dokusuz yuumlzeyler keccedile olarak

tekstil yuumlzeyli oyuncaklar

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Bilgi konularını goumlzden geccediliriniz

Aynı gruptaki goumlrselleri A4 kacircğı-

dına yerleştirip yapıştırınız

A4 dosya kacircğıdı oyuncak goumlrselle-

ri yapıştırıcı ile yapıştırınız

Tekstil yuumlzeyli oyuncak goumlrselle-

rinin alt boumlluumlmuumlne not alarak ta-

nımlayınız

Parccedila mekanizma renk tekstil

yuumlzey oumlzelliği vb

Zamanı iyi kullanınız

UYGULAMA FAALİYETİ

34

Uygulama ccedilalışmaları yaptığınız

A4 kacircğıtlarını dosyaya grup sıra-

sına goumlre yerleştiriniz

Dosyanıza kapak hazırlayarak ccedila-

lışmayı tamamlayınız

Uygulama ccedilalışmanızı kontrol edi-

niz Hatalarınız var ise duumlzeltiniz

Goumlrsel uumlruumln dosyasını sınıf orta-

mında arkadaşlarınızla paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

35

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Oyuncaklar ister bireysel uumlretilsin isterse enduumlstriyel anlamda seri olarak

uumlretilsin oyuncakların modellerine ve malzemelerine goumlre uumlretim teknikleri

farklıdır

2 ( ) Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir

araya getirilerek uumlretilen oyuncaklara tek parccedila oyuncaklar denir

3 ( ) Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif

amaccedillı oyuncaklar denir

4 ( ) Plastik oyuncaklar İkinci Duumlnya Savaşırsquondan sonra ucuz hafif fazla sa-

yıda uumlretilebilir olması nedeniyle kullanılmaya başlayan doumlkme ve kalıp tek-

niği ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir

5 ( ) Ccedilocukların yaş gruplarına goumlre duyusal beceri eğitim eğlence amaccedillı

ihtiyaccedillarını karşılamak iccedilin kullanılan oyuncaklara kullanım amacına uygun

oyuncaklar denir

6 ( ) Pilli kumandalı şarjlı uumlretilen ateri elde taşınabilir CDrsquoden ya da hafıza

kartlarından oynanan oyuncaklara elektronik miniyonga oyuncaklar denir

7 ( ) Tek parccedila ahşap plastik cam gibi malzemeden misket topaccedil vb şeklin-

de uumlretilen oyuncak tuumlrlerine ccedilok parccedilalı oyuncak denir

8 ( ) Oyuncağa ses ışık hareket kazandırmak amaccedillı mekanizmaların yerleşti-

rilmesi ile uumlretilen oyuncaklara mekanizmalı oyuncaklar denir

9 ( ) Ahşap malzemelerin ham boyalı vernikli oymalı baskılı vb şekillen-

dirmeleri yoluyla elde edilen oyuncaklara ahşap oyuncaklar denir

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoModuumll Değerlendirmerdquoye geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

36

MODUumlL DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Bir youmlrede tarihsel suumlreccedilte ustalar ebeveynler ya da ccedilocukların kendisi

tarafından uumlretilen ya da oyunlarda kullanılan doğal nesnelere youmlresel oyun-

caklar denir

2 ( ) Eyuumlp oyuncakları 300 yıllık bir geccedilmişe sahiptir

3 ( ) Taş kil ağaccedil dalları ilk ccedilağlardan beri oyuncak malzemesi olarak kulla-

nılmıştır

4 ( ) Elektronik ve miniyongalı oyuncaklar geleneksel oyuncaklardır

5 ( ) Yetişkinler tarafından kullanılan aletlerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş modellerine tak

parccedilalı oyuncak denir

6 ( ) Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir

araya getirilerek uumlretilen oyuncaklara ccedilok parccedilalı oyuncak denir

7 ( ) Uumlretim tekniğine goumlre oyuncakları gruplandırabilmek iccedilin oyuncakları

malzeme ve model oumlzelliklerine goumlre incelemek gerekir

8 ( ) Uluslara goumlre oyuncakların değişkenliği malzeme ve biccedilim youmlnuumlndendir

9 ( ) Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif

amaccedillı oyuncaklar denir

10 ( ) Tuumlrk tarihinde satılmak uumlzere yapılan oyuncaklar Selccediluklu doumlneminde

ortaya ccedilıkıyor

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki moduumlle geccedilmek iccedilin oumlğretmeninize başvurunuz

MODUumlL DEĞERLENDİRME

37

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALİYETİ-1rsquoİN CEVAP ANAHTARI

1 B

2 D

3 C

4 A

5 C

6 D

OumlĞRENME FAALİYETİ-2rsquoNİN CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

7 Y

8 D

9 D

MODUumlL DEĞERLENDİRMENİN CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 Y

6 D

7 D

8 D

9 D

10 Y

CEVAP ANAHTARLARI

38

KAYNAKCcedilA

ONUR Bekir Oyunun Guumlcuuml İmge Kitabevi 2011

ONUR Bekir Neslihan GUumlNEY Tuumlrkiyersquode Ccedilocuk Oyunları Araştırma-

ları Ankara Uumlniversitesi CcedilOKAUM (Ccedilocuk Kuumlltuumlruuml Araştırma ve Uygula-

ma Merkezi Yayınları ) Koumlk Yayıncılık 2004

OĞUZ M Oumlcal Petek ERSOY Tuumlrkiyersquode Yaşayan Geleneksel Ccedilocuk

Oyunları Gazi Uumlniversitesi Tuumlrk Halkbilimi Araştırma ve Uygulama Mer-

kezi (THBMER) tarafından yayımlanan 2004

BAŞAL Handan Asucircde GeccedilmişYıllarda Tuumlrkiyersquode Ccedilocuklar Tarafından

Oynanan Ccedilocuk Oyunları Uludağ Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi

XX (2) 2007

ONUR B N CcedilELEN F CcedilOK M ARTAR T DEMİR (1998) Childrenrsquos

need for toys from mothers point of view in two cities of Turkey iccedilinde Toys

and Playthings (ed G Brougere) Imprimera LaTresoriere

Antalya Oyuncak Muumlzesi

KAYNAKCcedilA

Page 4: EL SANATLARI TEKNOLOJİSİ - || MEGEP...4 Oyuncak, hem oyun hem oyunu sağlayan nesnedir. En basit oyuncak taş ve sopadır. Üçtaş, beş taş veya dokuztaş yahut kaydırak oyunu

iii

ACcedilIKLAMALAR

ALAN El Sanatları Teknolojisi

DALMESLEK Dekoratif Ev Tekstili

MODUumlLUumlN ADI Oyuncak Modelleri

MODUumlLUumlN TANIMI

Oyuncak modellerinin tarihsel suumlreci ile guumlnuumlmuumlz oyuncak

modelleri ve enduumlstriyel oyuncak uumlretim suumlrecinin kazandırıl-

dığı bir oumlğrenme materyalidir

SUumlRE 4024

OumlN KOŞUL Bu moduumlluumln oumln koşulu yoktur

YETERLİLİK Oyuncak modeli belirlemek

MODUumlLUumlN AMACI

Genel Amaccedil

Bu moduumll ile gerekli ortam sağlandığında enduumlstriyel oyuncak

uumlretim iccedilin oyuncak modeli belirleyebileceksiniz

Amaccedillar

1 Guumlnuumlmuumlz oyuncak pazarı iccedilin doğru uumlruumlnleri belirle-

yebileceksiniz

2 Oumlzelliklerine goumlre oyuncakları gruplandırabileceksi-

niz

EĞİTİM OumlĞRETİM

ORTAMLARI VE

DONANIMLARI

Ortam Aydınlık ve temiz ortam

Donanım Ders notları kalem kacircğıt silgi projeksiyon gele-

neksel ve antik oyuncak goumlrselleri goumlrsel ve basılı kaynaklar

OumlLCcedilME VE

DEĞERLENDİRME

Moduumll iccedilinde yer alan her oumlğrenme faaliyetinden sonra verilen

oumllccedilme araccedilları ile kendinizi değerlendireceksiniz

Oumlğretmen moduumll sonunda oumllccedilme aracı (ccediloktan seccedilmeli test

doğru-yanlış testi boşluk doldurma eşleştirme vb) kullanarak

moduumll uygulamaları ile kazandığınız bilgi ve becerileri oumllccedilerek

sizi değerlendirecektir

ACcedilIKLAMALAR

1

GİRİŞ

Sevgili Oumlğrenci

Ccedilocukluk yıllarının en unutulmaz anları oyunlar ve oyunlarda kullanılan oyuncaklar-

dır Oyuncaklar ccedilocukların hayata hazırlanma suumlrecinde eğlence paylaşma guumlven duyma

gibi ihtiyaccedillarını karşılayarak gelişimlerine katkı sağlar

Oyuncak modelleri moduumlluuml ile oyuncağın tarihsel suumlrecine yolculuk yapacaksınız

Bu yolculukta geccedilmiş medeniyetlerin oyuncakları ile uumllkemizin ve farklı ulusların geleneksel

oyuncaklarını tanımış olacaksınız Oyuncakların uumlretim tekniğine ve amacına goumlre model

oumlzelliklerini inceleyeceksiniz

Geccedilmişten guumlnuumlmuumlze oyuncak modellerini kavrayarak guumlnuumlmuumlz duumlnyasındaki ccedilocuk-

ların oyunlarında oynamaları iccedilin oyuncak modellerini uumlretim suumlreci iccedilin belirleyebileceksi-

niz

GİRİŞ

2

3

OumlĞRENME FAALİYETİndash1

Bu faaliyette verilecek bilgiler ve kazandırılacak beceriler ile guumlnuumlmuumlz oyuncak pazarı

iccedilin doğru uumlruumlnleri belirleyebileceksiniz

Tarihsel youmlresel ve enduumlstriyel oyuncak modellerini araştırarak goumlrsellerini ccedili-

ziniz ya da fotoğraflayınız oumlzelliklerini not alınız

Araştırmalarınızı arkadaşlarınızla paylaşınız

1 OYUNCAĞIN TARİHSEL GELİŞİMİ Oyuncakların tarihi geccedilmişi insanlık tarihi kadar eskidir Tarihte bilinen ilk oyuncak-

lar Mısırlılara aittir MOuml 5 yuumlzyılda Mısırlı ccedilocukların tahta atlarla oynadıklarına dair arkeo-

lojik bilgiler edinilmiştir MOuml 2 yuumlzyılda ise Mısırda topaccedil misket biliniyormuş Yine aynı

doumlnemlere ait Firavun mezarlarında oyuncak bebekler bulunmuştur Eski Yunan Roma ve

Ccedilinde de kilden yapılıp fırınlanmış hareketli kol bacaklara sahip bebekler yapıldığı bilin-

mektedir İran ve Mezopotamyada yuumlruumltuumllen arkeolojik ccedilalışmalar MOuml 3 bine tarihlenen

oyuncaklar ortaya ccedilıkardı Bunlar buguumln de kuumlccediluumlk kız ve oğlan ccedilocukların duumlşuumlnuuml goumlrduumlğuuml

oyuncaklara ccedilok benzeyen pişmiş topraktan ccedilıngıraklar tekerlekli hayvanlar ve kuumlccediluumlk mo-

bilyalardı

Antik ccedilağdan guumlnuumlmuumlze kalan pek ccedilok nesnenin oyuncak mı yoksa tapınma nesnesi

mi olduğu konusu hala tartışmalı olsa da o doumlnemde de ccedilocukların gelecekteki rollerine

hazırlanması iccedilin oyuncak oumlnemini korumuştur

Ccedilamurdan top ya da kartopu ilk insanların kendilerini ve ccedilocuklarını eğlendirmek iccedilin

kullandıkları bir nesne olmuştur İskoccedilyada 4000 yıldan daha eski taştan yapılmış toplar

bulunmuştur Bilya topaccedil bebek tahta at ccedilember ccedilıngırak bilinen en eski oyun ve oyun-

caklardır Duumlnyanın en eski oyuncağı Mardin Muumlzesirsquonde sergilenmektedir

Resim 11 Mardin Muumlzesindeki MOuml 5500- 3000 Kalkolitik Doumlneme ait oyuncak araba

OumlĞRENME FAALİYETİndash1

AMACcedil

ARAŞTIRMA

4

Oyuncak hem oyun hem oyunu sağlayan nesnedir En basit oyuncak taş ve sopadır

Uumlccediltaş beş taş veya dokuztaş yahut kaydırak oyunu iccedilin her yerde taş bulunabilir Sopa deni-

len basit bir ağaccedil dalı ccedilocuğun hayal guumlcuumlnde at araba vb işlere yarar Bir ip ip atlama ve

ccedilekişme oyunu iccedilin de kullanılır İlk ccedilağlarda kullanılan oyuncakların yapıldığı malzemeler

şunlardır

Taşlar

Ağaccedil dalları

Kil

Anaokullarının yaratıcısı olan Friedrich Froumlbel (1782-1851) bir nesneye biccedilim verme-

nin pedegojisi olarak nitelediği oyun nesnelerini geliştirdi Geliştirdiği nesneler bireyin ken-

dini meşgul etme aracının temelini oluşturmuştur Bu nesneler

Yumuşak top

Kuumlre silindir kuumlp

Boumlluumlnmuumlş bir buumltuumln (bir kuumlpuumln boumlluumlnmesi)

Kacircğıda biccedilim verme kesme kıvırma katlama

16yuumlzyıl sanatccedilılarından Pieter Bruegelrsquoin ldquoCcedilocukların Oyunlarırdquo isimli resimde 80

değişik oyuncak ya da oyunu tasvir etmiştir Bu oyuncaklar ccedilocukların buumlyuumlmesine yaratıcı-

lıklarına ve eğlenmelerine yuumlzyıllardır yardımcı oldu

Resim 12 16yuumlzyıl Pieter Bruegelrsquoin ldquoCcedilocukların Oyunlarırdquo isimli tablosu

5

Seri olarak uumlretilen ilk tahta bebekler ise 1700lerin Almanyarsquosına aittir Tuumlrk tarihinde

satılmak uumlzere yapılan oyuncaklar ise Osmanlı doumlneminde ortaya ccedilıkıyor Eyuumlpte hayvan

bağırsağından yapılmış balonlar tahta topaccedillar ccedilemberler tefler toprak duumlduumlkler satıldığı

da bilinmektedir

Resim 13 Yuumlzyıllardır kullanılan lsquo Topaccedilrsquo oyuncaklar

Resim 14 Oumlnce topraktan sonra camdan oluşturulan misketler

6

11 Ulusal Youmlresel Oyuncaklar Anadoluda oyuncağa kanıt oluşturan sayısız belge vardır Fakat bunların sağlıklı bir

ayrımı yapılmamıştır Neolitik merkez Ccedilatal Hoyuumlkte pişmiş toprak oyun topları astragalos

adı verilen aşık kemikleri bulunmuştur Neolitik ve kalkolitik doumlnemlerin oumlnemli merkezi

Burdur Hacılarda kil ve tahta ccedilubuklardan yapılmış minyatuumlr bebekler bulunmuştur

Hititlere ait Kargamış Kral Burcu kabartmasında ( İOuml 8 yy) Kral Ararasın ccedilocukları aşık

oynarken topaccedil ccedilevirirken betimlenmişlerdir Gordionda Kral ailesinden 8 yaşındaki ccedilocuğa

ait tuumlmuumlluumlste bronz doumlrt atlı araba hayvan biccedilimli ahşap oyuncaklar bulunmuştur Kuumltahya

Muumlzesirsquonde bulunan pişmiş topraktan tekerlekli horoz tavuk guumlvercin Frig doumlnemine

tarihlenir 6 yuumlzyılın ilk yarısına tarihlenen Bizans doumlnernine ait İstanbul Buumlyuumlk Saray

Mozaiğinde ccedilok sayıda ccedilocuk betimlemesi yer alır Bunlardan birinde ccedilocuk arenada

ccedilember ccedilevirirken betirnlenmiştir Ccedilanakkale Assosta yapılan kazılarda ele geccedilirilen

pişmiş topraktan bebek Afrodit heykelcikleri İOuml 1 yuumlzyıla aittir

Tuumlrklerde oyuncakccedilılık orta asyadan beri Selccediluklu ve Osmanlıda var olan bir

zanaattır Oumlrguumltluuml olarak 17 yy doumlneminde İstanbulun Eyuumlp semtinde ccedilok sayıda oyuncakccedilı

duumlkkanı bulunuyordu Evliya Ccedilelebi Seyahatnamesinde Eyuumlp oyuncakccedilılarının 100

duumlkkanda 105 usta ile ccedilalıştıklarından soumlz eder Eyuumlp oyuncakccedilılarından guumlnuumlmuumlze gelebilen

28 oumlrnek korunmaktadır Eyuumlprsquote oyuncakccedilılık 1957 yılına kadar devam etmiş şehir planla-

maları nedeniyle yok olmuştur

Resim 15 Youmlresel Eyuumlp oyuncağı

7

Resim 16 Youmlresel Eyuumlp oyuncağı

Resim17 Youmlresel Eyuumlp oyuncağı

111 Gerccedilek Nesnelerin Kuumlccediluumlk Kopyaları

Kuumlccediluumlk muumlzik aletleri (teflerdavullar darbukalar)

8

Resim 18 Kuumlccediluumlk muumlzik aletleri

Kuumlccediluumlk mekanik aletler (el arabaları doumlnme dolaplar salıncaklar)

Resim 19 Kuumlccediluumlk mekanik makinaların oyuncağa doumlnuumlştuumlruumllmesi

Kuumlccediluumlk ulaşım araccedilları (sandallar padişah kayıkları)

Resim 110 Kuumlccediluumlk ulaşım araccedilları

9

Kuumlccediluumlk silahlar (tahta kılıccedillar kamış tuumlfekler ipli oklar)

Resim 111 Kuumlccediluumlk silahlar

Kuumlccediluumlk ev aletleri (yayıklar havanlar beşikler ccedilekiccediller testiler)

Resim 112 Kuumlccediluumlk ev aletleri

Kuumlccediluumlltuumllmuumlş hayvan tasvirleri (kırmızı tuumlyluuml koyun ve kuzular)

10

Resim 113 Kuumlccediluumlk hayvan oyuncakları

112 Hareketli Sesli Oyuncaklar Oyun araccedilları topaccedillar hacıyatmazlar şakşaklar duumlduumlkluuml fırıldaklar iccediline su konulup

oumlttuumlruumllen toprak testilerdir

12 Oyuncakların Oyunlara Goumlre Sınıflandırması Tuumlrkiyersquode 2004 yılında Yaşayan Geleneksel Ccedilocuk Oyunları adlı ccedilalışmada youmlresel

oyuncakların oyunlara goumlre dağılımı

Aşıkla oynanan oyunlar

Resim 114 Aşık

Balonla oynanan oyunlar

Bez bebekle oynanan oyunlar

11

Resim 115 Bez bebekler

Boncuk cam duumlğme ve makarayla oynanan oyunlar

Resim 116 Makaralar duumlğmeler

Ccedilemberle oynanan oyunlar

12

Resim 117 Ccedilember

Ccedilelik ccedilomak (tahta sopa değnek) ile oynanan oyunlar

Resim 118 Ccedilelik ccedilomak

Ccedilubukla oynanan oyunlar

İple oynanan oyunlar

Resim 119 İple oynanan oyunlar

Kapakla oynanan oyunlar

Kayışla oynanan oyunlar

Kılık değiştirilerek oynanan oyunlar

Kibrit ccediloumlpuumlyle oynanan oyunlar

13

Resim 120 Kibrit ccediloumlpuumlyle oynanan oyunlar

Kiremitle oynanan oyunlar

Resim 121 Kiremitle oynanan tombik

Kuumlccediluumlk kare tahtalarla oynanan oyunlar

Mendille oynanan oyunlar

Mendille oynanan oyunlar

Misketle oynanan oyunlar

Placircstik boruyla oynanan oyunlar

Ruumlzgacircr guumlluuml ile oynanan oyunlar

Salıncakla oynanan oyunlar

Suntanın uumlzerine ccedilivi ccedilakılarak oynanan oyunlar

Şişeyle oynanan oyunlar

Tahtadan yapılan topla oynanan oyunlar

Taş fırlatan oyuncaklarla oynanan oyunlar

Taşla oynanan oyunlar

Tokmakla oynanan oyunlar

Topaccedilla oynanan oyunlar

Topla oynanan oyunlar

El yapımı olanlar

Placircstik olanlar Toprakla oynanan oyunlar

Yumurtayla oynanan oyunlar

14

13 Youmlresel Oyuncaklar Bir youmlrede tarihsel suumlreccedilte ustalar ebeveynler ya da ccedilocukların kendisi tarafından

uumlretilen ya da oyunlarda kullanılan doğal nesnelere youmlresel oyuncaklar denir

Resim 1 22 Youmlresel ahşap oyuncak yapımcısı ve satıcısı Antalyalı Mehmet Soumlkmen

Youmlresel oyuncaklar uumlretilme şekillerine goumlre

Hazır sanayi uumlruumlnuuml oyuncaklar (balon plastik top misket

boncukcam duumlğme demir ccedilubuk şişe ccedilivi plastik top plastik

boru suntahellip)

El yapımı oyuncaklar (bez bebek ip salıncak sapan ok yay

topaccediltahta el yapımı top)

Doğal oyuncaklar (aşık yumurta ceviz taş kaya toprak sopa

değnekhellip)

Resim 1 23 Youmlresel oyuncak oumlrnekleri

15

Resim 1 24 Ahşap ve tel youmlresel oyuncak oumlrnekleri

Bazı youmlrelere goumlre youmlresel oyuncak adları

Trakya youmlresine ait Suumlpuumlrge Bebek Derinkuyu bebekleri Soğanlı

bebekleri

Resim 1 25 Youmlresel Soğanlı suumlpuumlrge Derinkuyu bebekleri

Karaman youmlresine ait kabak araba

Erdemlinin yaylalarındaki Youmlruumlk ccedilocuklarının oyuncağı olan

draman (el davulu)

Karadenizin ahşap kayığı

16

Resim 1 26 Karadenizin ahşap kayığı

Antalya kabak bebekler

Resim 127 Antalya kabak bebeği

Geleneksel oyunların modern eğitim metotlarıyla ccedilocuklara yeniden sunulması farklı

kuumlltuumlrlerin geleneksel ccedilocuk oyunlarıyla Tuumlrk ccedilocuk oyunlarının karşılaştırmalı ccedilalışmasının

da evrensel kuumlltuumlre katkıları olacaktır Bu sayede farklı kuumlltuumlrlerden ccedilocukların birbirlerini

ve farklı kuumlltuumlrleri tanıma istekleri artacak oumlzellikle doğal oyuncaklar sayesinde de farklı

tuumlrlerin ve coğrafyaların oumlğretilmesi kolaylaşacaktır Evrensel kuumlltuumlr meydana getirmek iccedilin

ccedilocukların penceresinden bakıp onların duumlnyasında ortak platform oluşturmak gerekir

14 Uluslararası Youmlresel Oyuncaklar Duumlnya uumllkelerinin yaşadıkları farklı sosyokuumlltuumlrel yaşamın sonucu olarak oyuncaklar-

da ki farklılıklar yuumlzyıllara goumlre değişkendir Değişmeyen ccedilocukların oyunlara ve buumlyuumlmeye

duydukları oumlzlemdir

Uluslara goumlre oyuncakların değişkenliği malzeme ve biccedilim youmlnuumlndendir

17

Ulusların oyuncak şekillerinin ve oumlzelliklerinin oluşturulmasına

Yaşam şekilleri

İnsan tipleri

Hayvan tuumlrleri

İklim oumlzellikleri

İnanışlar

Yetiştirilen uumlruumlnler etkilemiştir Oumlrneğin bir oyuncak bebek her uumllkede farklı farklı şekillerde farklı malzemelerde ve

farklı boyutlarda oluşturulduğu incelemeler sonucunda goumlruumllmektedir Ulusların sanayide

gelişimleri sosyokuumlltuumlrel yapıları oyuncak sektoumlruumlnuumln oluşumuna ve oyuncak modellerinin

değişkenliğine neden olmuştur Oyuncak oumlrnekleri bunu en iyi şekilde yansıtmaktadır

Farklı ulusların oyuncak oumlrnekleri

Resim 128 Afrika ve Peru youmlresel oyuncakları

Resim 129 1820 yılına ait Fransız oyuncak keman

18

Resim 130 1900 - 1910 yılı Alman bebek evler oyuncak oumlrnekleri

Resim 131 1900 - 1910 yılı Alman bebek evler oyuncak oumlrnekleri

19

Resim 132 Amerikan oyuncak oumlrnekleri

Resim 133 Rus oyuncak oumlrnekleri

20

Resim 134 Japon oyuncak oumlrnekleri

Resim 135 Kore bebek oyuncaklar

15 Enduumlstriyel Oyuncak Uumlretimi Oyun ve bazen de oyunda kullanılan ve oyunu tamamlayan oyuncaklar ccedilocuğun

fiziksel becerilerini geliştirdiği gibi duumlşuumlnme ve keşfetme aracılığı ile zihinsel gelişimine de

katkıda bulunmaktadır Ccedilocukların oynadıkları ldquooyunlarla ve oyununa youmln veren

oyuncaklarlardquo gelişimlerini tamamladıklarıda yapılan ccedilalışmalar ve uygulamalarıyla buguumln

ortadadır Duumlnyada dev oyuncak sektoumlrlerinin doğmasının da okul oumlncesi eğitime verilen

oumlnemin her geccedilen guumln artmasının da başlıca nedeni budur

21

Oyuncakların seri uumlretimi ise 18 yuumlzyılda başlamıştır Oumlnce tahta oyuncaklar sonra da

sırasıyla kağıt teneke kurmalı buharlı elektrikli ve pilli oyuncaklar oyuncak sanayinde

yerini almıştır Uumlnluuml oyuncak fabrikaları ise 1800luuml yılların sonunda ortaya ccedilıkmaya

başlamıştır Oyuncak tarihinde Alman oyuncakccedilılığı oumlnemli bir yer tutmaktadır Ccediluumlnkuuml Batı

duumlnyasında oyuncağı duumlzenli sanayi uumlruumlnuuml haline doumlnuumlştuumlren ilk uumllke Almanyadır ve

oumlzellikle de Nuremberg boumllgesi

1900luuml yılların başında enduumlstri devriminin de etkisiyle teneke oyuncaklar popuumller

olmuştur Teneke oyuncaklar arasında en fazla ilgi gemiler arabalar uccedilaklara goumlsterilmiştir

İkinci Duumlnya Savaşı yıllarında ekonomik zorluklar nedeniyle birccedilok uumlruumlnde olduğu

gibi oyuncak sanayisinde de bir duraklama yaşandığı goumlruumllmektedir Oyuncak atoumllyelerinin

savaş sırasında silah uumlretmek olarak kullanılması ccedilok acı bir durumdur Bu doumlnemde evlerde

yapılan basit oyuncakların arttığı goumlzlenmektedir 1970li yıllardan sonra ise ccedilocukların

guumlvenliği ve daha ucuza mal edilmesi nedeniyle plastik oyuncaklar yaygınlık kazanmıştır

1970li yılların hemen ardından Japonya modern teknolojinin katkısıyla oyuncak

enduumlstrisinde zirveye tırmanmış ve 1980li yıllardan itibaren pazar payını Hong Kong

Singapur Taiwan Malezya ve son yıllarda da Ccediline bırakmıştır Artık guumlnuumlmuumlzde satılan

oyuncakların ccediloğu Ccedilin yapımıdır Oyuncakccedilılık uumlretim malzemeleri olarak kısaca doumlrt

doumlneme ayrılır

Sanayileşme oumlncesi zanaat işccedililiğine dayanan kil ve ahşap malzeme doumlnemi

Sanayileşme ile beraber metal ve teneke doumlnemi

Plastiğin keşfi ile plastik oyuncaklar

Elektronik ve dijital devrim ile miniyonga (microchip ) oyuncaklar

İletişim araccedillarının artarak gelişmesi duumlnya uluslarını etkileyen olayların oyuncaklara

da yansımasına neden olmuştur Oumlrneğin aya yolculuk masal ve ccedilizgi film karekterleri

oyuncak sektoumlruumlne esin kaynağı olmuştur

Resim 136 Ayrsquoa yolculuğun oyuncaklara yansıması

22

Enduumlstriyel oyuncak tuumlrleri

Bebekler Farklı boyutlarda ve şekillerde tekstil yuumlzeyler plastik seramik vb malzeme tuumlruuml

kullanılarak oluşturulurlar

Resim 137 Enduumlstriyel bebek oyuncak

Hayvanlar Bu oyuncak tuumlrleri karada denizde havada yaşayan canlı hayvan tuumlrlerinden

etkilenerek hazırlanan tekstil yuumlzeyler plastik ve ahşap malzemelerden uumlretilmektedir

Resim 138 Enduumlstriyel oyuncak ayıcıklar

23

Minyatuumlr nesneler ( evcilik doktor tamir setleri temizlik ve uumltuuml

setleri ) Ahşap ve plastik malzemelerden guumlnluumlk yaşantıda kullanılan nesnelerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş

olarak uumlretildiği oyuncaklardır

Resim 139 Uumltuuml temizlik tamir seti oyuncaklar

Birleştirme yığma takılıp ccedilıkarılanlar ( legolaryapbozlar bloklar

kuklalar ) Ahşap ve plastikten uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

Elektronikler miniyonga (microchip) (yaylı sesli uzaktan

kumandalılar bilgisayar oyunları ) Miniyongalar ile elektronik mekanizmaların kullanılarak oluşturulduğu oyuncak

tuumlruumlduumlr

Eğiticiler (harf sayı geometrik şekiller oyuncak kitaplar kavram

oumlğretmeyi amaccedillayanlar ) Tekstil yuumlzeyler karton kağıt ahşap plastik malzeme tuumlrlerinden uumlretilen oyuncak

tuumlruumlduumlr

Masa oyunları ( kelime oyun araccedilları ) Plastik ya da ahşap malzemelerden uumlretilen oyun araccedillarıdır

24

Muumlzikli oyuncaklar ( minyatuumlr muumlzik aletleri muumlzik kutuları

duumlduumlk ccedilıngırak ) Kullanırken ya da sabit durumda kurularak ses ccedilıkartan oyuncaklardır

Hareketliler ( tekerlekli oyuncaklar ) Tekerlek ya da mekanizma yardımı ile hareket edebilen oyuncaklardır

Guumlncel ve masal kahramanları (Oumlruumlmcek adam Batman vb) Ccedilizgi film film ve masal kahramanlarının minyatuumlr boyutlarda ya da dekoratif amaccedillı

buumlyuumlk boyutlarda uumlretilmiş şekilleridir

Enduumlstriyel oyuncak uumlretim suumlrecinde oyuncağın tuumlruumlne uygun model belirleyebilmek

iccedilin malzeme ve yaş grubuna dikkat edilmelidir Bunun yanısıra yeni oyuncak modelleri

oluşturabilmek iccedilin geccedilmişte ve guumlnuumlmuumlzde oluşturulan oyuncakları her youmlnuumlyle kavramak

gerekir Edinilen bilgiler ile yeni oluşturulan bir oyuncak modeli tanımlanabilmelidir Bu

tanımlamada

Oyuncak tuumlruumlnuuml belirleme ( eğitici hareketli muumlzikli hayvan bebek vb)

Oyuncak malzeme tanımı ( tekstil yuumlzeyler ahşap plastik karton vb )

Uumlretim tekniği tanımı ( dikim kaynak oumlrme doumlkme yapıştırma vb )

Oyuncakta kullanılacak renk seccedilenekleri

Oyuncak guumlvenliği iccedilin varsa standartlara uygun uyarılar tanımlanmalıdır

25

UYGULAMA FAALİYETİ Yaşadığınız youmlrede geccedilmişte oynanan ccedilocuk oyunlarını ve bu oyunda kullanılan

oyuncakları araştırarak oyuncakların model oumlzelliklerini ve goumlrsel uumlruumln dosyası oluşturunuz

İşlem Basamakları Oumlneriler

Youmlrenizde geccedilmişte oynanan

oyunları ve oyunlarda oynanan

oyuncakları oumlnerilen kaynak-

lardan araştırınız

Kuumltuumlphane muumlze yerel web sayfaları

boumllge ya da il yıllıkları ve aile buumlyuumlk-

lerinden yararlanabilirsiniz

Araştırma oumlncesi planlama ya-

pınız( Goumlruumlşmelerde soracağı-

nız soruları not defterinizi ka-

leminizi hazırlayınız)

Hazırlıklarınızı kontrol ediniz

Araştırma sonuccedillarını not alı-

nız( oyunun oumlzellikleri kulla-

nılan oyuncağın malzeme ve

model oumlzellikleri vb gibi )

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Oyuncaklarla ilgili varsa goumlr-

sellerin resimlerini ccedilekerek ya

da ccedilizerek temin ediniz

Zamanı iyi kullanınız

Araştırma sonuccedillarını dosyala-

yınız

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Araştırma sonuccedillarını sınıf or-

tamında paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

UYGULAMA FAALİYETİ-1

26

Eğitici enduumlstriyel oyuncakları araştırınız Araştırmalarınızdan edindiğiniz goumlrseller

yardımı ile bir konu seccedilerek eğitici oyuncak modeli oluşturunuz

İşlem Basamakları Oumlneriler

Eğitici oyuncakları oumlnerilen kay-

naklardan araştırınız

Oyuncak mağazaları İnternet

web sayfalarından faydalanınız

Ccedilizim malzemelerini hazırlayınız

Seccediltiğiniz konudaki oyuncağın

modelini ccediliziniz (Rakamları konu

olarak seccedilebilirsiniz )

Kalem A4 resim kacircğıdı silgi

A4 resim kartonu kullanabilir-

siniz

Hazırlıklarınızı kontrol ediniz

Oyuncağın renk ve kumaşını seccedili-

niz

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Kalıbınıza uygun kumaşı kesiniz

Modele uygun dikiniz

İccedilerisini elyaf ile doldurunuz

Farklı materyaller kullanabilirsi-

niz (Keccedile suumlnger boyalar kar-

ton vb)

Uygulama ccedilalışmanızı sınıf orta-

mında arkadaşlarınızla paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

UYGULAMA FAALİYETİ-2

27

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyunuz ve doğru seccedileneği işaretleyiniz

1 MOuml 5500-3000 Kalkolitik Doumlneme ait en eski oyuncak araba hangi muumlzede sergilenmek-

tedir

A) Ankara

B) Mardin

C) Antalya

D) İstanbul

2 İlk ccedilağ oyuncaklarında hangisi malzeme olarak kullanılmadı

A) Taş

B) Ağaccedil dalı

C) Kil

D) Plastik

3 Geleneksel oyuncaklarda topaccedil nasıl kullanılırdı

A) Vurularak

B) Parccedilalanarak

C) Doumlnduumlruumllerek

D) Suumlruumllerek

4 Aşağıdaki oyuncaklardan hangisi enduumlstriyel oyuncak gruplarından minyatuumlr nesneler

oyuncak grubuna girmez

A) Lego

B) Araba

C) Doktor seti

D) Tamir seti

5Aşağıdakilerden hangisi eğitici oyuncaklar grubuna girer

A) Keman

B) Topaccedil

C ) Geometrik şekiller

D ) Araba

6Eyuumlp Oyuncakları hangi ilimizde uumlretimde 300 yıl varlığını suumlrduumlrmuumlştuumlr

A) İzmir

B) Bursa

C) Ankara

D) İstanbul

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

28

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

Bu faaliyette verilecek bilgiler ve kazandırılacak beceriler ile oumlzelliklerine goumlre oyun-

cakları gruplandırabileceksiniz

Oyuncakları malzeme ve model oumlzelliklerine goumlre araştırınız

Araştırma sonuccedillarına goumlre oyuncak ccedileşitlerini gruplandırınız

Araştırma sonuccedillarını arkadaşlarınızla sınıf ortamında paylaşınız

2 OYUNCAK CcedilEŞİTLERİ

Oyuncaklar ister bireysel uumlretilsin isterse enduumlstriyel anlamda seri olarak uumlretilsin

oyuncakların modellerine ve malzemelerine goumlre uumlretim teknikleri farklıdır Bu farklılıklar

gelişen değişen teknoloji ile malzeme tuumlruumlne ve oyuncak firmalarının satış politikalarına

goumlre her geccedilen guumln değişmektedir Guumlnuumlmuumlzde var olan oyuncak uumlretim teknikleri değerlen-

dirilirken değişkenlik goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır

21 Uumlretim Tekniğine Goumlre Oyuncaklar Uumlretim tekniğine goumlre oyuncakları gruplandırabilmek iccedilin oyuncakları malzeme ve

model oumlzelliklerine goumlre incelemek gerekir

211 Malzeme Tuumlruumlne Goumlre Oyuncaklar Tekstil yuumlzeyli oyuncaklar

Oyuncağın tuumlmuumlnde ya da bir boumlluumlmuumlnde terikoton keccedile peluumlş polar kadife triko

oumlrguuml gibi tekstil yuumlzeyleri kullanarak hazırlanan oyuncaklardır

Resim 21 Tekstil yuumlzeyli oyuncak

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

AMACcedil

ARAŞTIRMA

29

Ahşap oyuncaklar

Ahşap malzemelerin ham boyalı vernikli oymalı baskılı vb şekillendirmeleri

yoluyla elde edilen oyuncaklardır

Resim 22 Ahşap oyuncak

Kağıt karton oyuncaklar

Kağıt karton oluklu mukavva vb kağıt tuumlrevlerinden oluşturulan oyuncaklardır

Resim 23 Kağıt ve karton oyuncaklar

30

Resim 24 Kağıt ve karton oyuncaklar

Teneke oyuncaklar

Teneke ve sacın şekillendirilip renklendirilmesi ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir Bu

tuumlr oyuncaklarda yay ve kurma mekanizmaları da kullanılmıştır

Resim 25 Teneke otobuumls oyuncak

Plastik oyuncaklar

İkinci Duumlnya Savaşırsquondan sonra ucuz hafif fazla sayıda uumlretilebilir olması nedeniyle

kullanılmaya başlayan doumlkme ve kalıp tekniği ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir

Resim 26 Plastik oyuncaklar

31

Cam oyuncaklar

Oumlzellikle ccedilok kalın camdan misket ya da zeka oyuncakları gibi oyuncakların

uumlretiminde kullanılan oyuncak ccedileşitleridir

Resim 27 Cam zeka oyuncağı

Elektronik Miniyonga (Microchip) oyuncaklar

Pilli kumandalı şarzlı uumlretilen ateri elde taşınabilir CDrsquoden ya da hafıza kartlarından

oynanan oyuncak ccedileşitleridir

Resim 28 Kumandalı otomobil oyuncak

212 Model Oumlzelliğine Goumlre Oyuncaklar Tek parccedilalı oyuncaklar

Tek parccedila ahşap plastik cam gibi malzemeden misket topa vb şeklinde uumlretilen

oyuncak tuumlrleridir

Ccedilok parccedilalı oyuncaklar

Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir araya getirilerek

uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

Mekanizmalı oyuncaklar

Oyuncağa ses ışık hareket kazandırmak amaccedillı mekanizmaların yerleştirilmesi ile

uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

32

22 Amacına Goumlre Oyuncaklar Ccedilocukların yetiştirilmeleri kuumlltuumlrden kuumlltuumlre değişkenlik goumlstermektedir İletişim ve

ulaşım araccedillarındaki hızlı değişimi kuumlltuumlrler arasındaki değişkenliği her geccedilen guumln

azaltmaktadır Bunun sonucu olarak geleneksel oyuncaklardan uzaklaşarak duumlnyada genel

ilgi goumlren oyuncak tuumlrlerine youmlnelim artmaktadır

Oyuncakların ccedilok farklı amaccedilları vardır Bu amaccedilları eğitimciler doktorlar

ebeveynler felsefeciler oyucak uumlreticilerinin soumlylemleri ile toplumların sosyo-kuumlltuumlrel ve

ekonomik yapıları belirlemektedir

Kullanım amacına goumlre oyuncaklar

Ccedilocukların yaş gruplarına goumlre duyusal beceri eğitim eğlence amaccedillı ihtiyaccedillarını

karşılamak amaccedillı kullanılan oyuncaklar bu gruba girer

Dekoratif amaccedillı oyuncaklar

Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif amaccedillı oyuncaklar

denir

Resim 29 Dekoratif amaccedillı kullanılan oyuncaklar

Resim 210 Dekoratif amaccedillı kullanılan oyuncaklar

Fonksiyonel oyuncaklar

Yetişkinler tarafından kullanılan aletlerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş modellerine fonksiyonel

oyuncak denir

33

UYGULAMA FAALİYETİ

Oyuncakların model oumlzelliklerini araştırınız Bunların iccedilinden tekstil yuumlzeyli oyuncak-

ları seccedilerek tuumlruumlne goumlre goumlrsel uumlruumln dosyası hazırlayınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

Oumlnerilen kaynaklardan tekstil yuuml-

zeyli oyuncakları araştırınız

Oyuncak mağazaları oyuncak web

sayfaları oyuncak uumlreten atoumllyeler

kreşler anaokullarından faydala-

nabilirsiniz

Oumlnerilen kaynaklardan tekstil yuuml-

zeyli oyuncakların goumlrsellerini fo-

toğraflayarak fotokopi alarak ya

da web sayfasından ccedilıktı olarak

temin ediniz

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Tekstil yuumlzey tuumlruumlne goumlre grupla-

ma yapınız

Dokuma yuumlzeyler peluumlş polar te-

ri koton

Oumlrguuml yuumlzeyler- triko el oumlrguumlsuuml

Dokusuz yuumlzeyler keccedile olarak

tekstil yuumlzeyli oyuncaklar

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Bilgi konularını goumlzden geccediliriniz

Aynı gruptaki goumlrselleri A4 kacircğı-

dına yerleştirip yapıştırınız

A4 dosya kacircğıdı oyuncak goumlrselle-

ri yapıştırıcı ile yapıştırınız

Tekstil yuumlzeyli oyuncak goumlrselle-

rinin alt boumlluumlmuumlne not alarak ta-

nımlayınız

Parccedila mekanizma renk tekstil

yuumlzey oumlzelliği vb

Zamanı iyi kullanınız

UYGULAMA FAALİYETİ

34

Uygulama ccedilalışmaları yaptığınız

A4 kacircğıtlarını dosyaya grup sıra-

sına goumlre yerleştiriniz

Dosyanıza kapak hazırlayarak ccedila-

lışmayı tamamlayınız

Uygulama ccedilalışmanızı kontrol edi-

niz Hatalarınız var ise duumlzeltiniz

Goumlrsel uumlruumln dosyasını sınıf orta-

mında arkadaşlarınızla paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

35

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Oyuncaklar ister bireysel uumlretilsin isterse enduumlstriyel anlamda seri olarak

uumlretilsin oyuncakların modellerine ve malzemelerine goumlre uumlretim teknikleri

farklıdır

2 ( ) Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir

araya getirilerek uumlretilen oyuncaklara tek parccedila oyuncaklar denir

3 ( ) Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif

amaccedillı oyuncaklar denir

4 ( ) Plastik oyuncaklar İkinci Duumlnya Savaşırsquondan sonra ucuz hafif fazla sa-

yıda uumlretilebilir olması nedeniyle kullanılmaya başlayan doumlkme ve kalıp tek-

niği ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir

5 ( ) Ccedilocukların yaş gruplarına goumlre duyusal beceri eğitim eğlence amaccedillı

ihtiyaccedillarını karşılamak iccedilin kullanılan oyuncaklara kullanım amacına uygun

oyuncaklar denir

6 ( ) Pilli kumandalı şarjlı uumlretilen ateri elde taşınabilir CDrsquoden ya da hafıza

kartlarından oynanan oyuncaklara elektronik miniyonga oyuncaklar denir

7 ( ) Tek parccedila ahşap plastik cam gibi malzemeden misket topaccedil vb şeklin-

de uumlretilen oyuncak tuumlrlerine ccedilok parccedilalı oyuncak denir

8 ( ) Oyuncağa ses ışık hareket kazandırmak amaccedillı mekanizmaların yerleşti-

rilmesi ile uumlretilen oyuncaklara mekanizmalı oyuncaklar denir

9 ( ) Ahşap malzemelerin ham boyalı vernikli oymalı baskılı vb şekillen-

dirmeleri yoluyla elde edilen oyuncaklara ahşap oyuncaklar denir

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoModuumll Değerlendirmerdquoye geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

36

MODUumlL DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Bir youmlrede tarihsel suumlreccedilte ustalar ebeveynler ya da ccedilocukların kendisi

tarafından uumlretilen ya da oyunlarda kullanılan doğal nesnelere youmlresel oyun-

caklar denir

2 ( ) Eyuumlp oyuncakları 300 yıllık bir geccedilmişe sahiptir

3 ( ) Taş kil ağaccedil dalları ilk ccedilağlardan beri oyuncak malzemesi olarak kulla-

nılmıştır

4 ( ) Elektronik ve miniyongalı oyuncaklar geleneksel oyuncaklardır

5 ( ) Yetişkinler tarafından kullanılan aletlerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş modellerine tak

parccedilalı oyuncak denir

6 ( ) Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir

araya getirilerek uumlretilen oyuncaklara ccedilok parccedilalı oyuncak denir

7 ( ) Uumlretim tekniğine goumlre oyuncakları gruplandırabilmek iccedilin oyuncakları

malzeme ve model oumlzelliklerine goumlre incelemek gerekir

8 ( ) Uluslara goumlre oyuncakların değişkenliği malzeme ve biccedilim youmlnuumlndendir

9 ( ) Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif

amaccedillı oyuncaklar denir

10 ( ) Tuumlrk tarihinde satılmak uumlzere yapılan oyuncaklar Selccediluklu doumlneminde

ortaya ccedilıkıyor

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki moduumlle geccedilmek iccedilin oumlğretmeninize başvurunuz

MODUumlL DEĞERLENDİRME

37

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALİYETİ-1rsquoİN CEVAP ANAHTARI

1 B

2 D

3 C

4 A

5 C

6 D

OumlĞRENME FAALİYETİ-2rsquoNİN CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

7 Y

8 D

9 D

MODUumlL DEĞERLENDİRMENİN CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 Y

6 D

7 D

8 D

9 D

10 Y

CEVAP ANAHTARLARI

38

KAYNAKCcedilA

ONUR Bekir Oyunun Guumlcuuml İmge Kitabevi 2011

ONUR Bekir Neslihan GUumlNEY Tuumlrkiyersquode Ccedilocuk Oyunları Araştırma-

ları Ankara Uumlniversitesi CcedilOKAUM (Ccedilocuk Kuumlltuumlruuml Araştırma ve Uygula-

ma Merkezi Yayınları ) Koumlk Yayıncılık 2004

OĞUZ M Oumlcal Petek ERSOY Tuumlrkiyersquode Yaşayan Geleneksel Ccedilocuk

Oyunları Gazi Uumlniversitesi Tuumlrk Halkbilimi Araştırma ve Uygulama Mer-

kezi (THBMER) tarafından yayımlanan 2004

BAŞAL Handan Asucircde GeccedilmişYıllarda Tuumlrkiyersquode Ccedilocuklar Tarafından

Oynanan Ccedilocuk Oyunları Uludağ Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi

XX (2) 2007

ONUR B N CcedilELEN F CcedilOK M ARTAR T DEMİR (1998) Childrenrsquos

need for toys from mothers point of view in two cities of Turkey iccedilinde Toys

and Playthings (ed G Brougere) Imprimera LaTresoriere

Antalya Oyuncak Muumlzesi

KAYNAKCcedilA

Page 5: EL SANATLARI TEKNOLOJİSİ - || MEGEP...4 Oyuncak, hem oyun hem oyunu sağlayan nesnedir. En basit oyuncak taş ve sopadır. Üçtaş, beş taş veya dokuztaş yahut kaydırak oyunu

1

GİRİŞ

Sevgili Oumlğrenci

Ccedilocukluk yıllarının en unutulmaz anları oyunlar ve oyunlarda kullanılan oyuncaklar-

dır Oyuncaklar ccedilocukların hayata hazırlanma suumlrecinde eğlence paylaşma guumlven duyma

gibi ihtiyaccedillarını karşılayarak gelişimlerine katkı sağlar

Oyuncak modelleri moduumlluuml ile oyuncağın tarihsel suumlrecine yolculuk yapacaksınız

Bu yolculukta geccedilmiş medeniyetlerin oyuncakları ile uumllkemizin ve farklı ulusların geleneksel

oyuncaklarını tanımış olacaksınız Oyuncakların uumlretim tekniğine ve amacına goumlre model

oumlzelliklerini inceleyeceksiniz

Geccedilmişten guumlnuumlmuumlze oyuncak modellerini kavrayarak guumlnuumlmuumlz duumlnyasındaki ccedilocuk-

ların oyunlarında oynamaları iccedilin oyuncak modellerini uumlretim suumlreci iccedilin belirleyebileceksi-

niz

GİRİŞ

2

3

OumlĞRENME FAALİYETİndash1

Bu faaliyette verilecek bilgiler ve kazandırılacak beceriler ile guumlnuumlmuumlz oyuncak pazarı

iccedilin doğru uumlruumlnleri belirleyebileceksiniz

Tarihsel youmlresel ve enduumlstriyel oyuncak modellerini araştırarak goumlrsellerini ccedili-

ziniz ya da fotoğraflayınız oumlzelliklerini not alınız

Araştırmalarınızı arkadaşlarınızla paylaşınız

1 OYUNCAĞIN TARİHSEL GELİŞİMİ Oyuncakların tarihi geccedilmişi insanlık tarihi kadar eskidir Tarihte bilinen ilk oyuncak-

lar Mısırlılara aittir MOuml 5 yuumlzyılda Mısırlı ccedilocukların tahta atlarla oynadıklarına dair arkeo-

lojik bilgiler edinilmiştir MOuml 2 yuumlzyılda ise Mısırda topaccedil misket biliniyormuş Yine aynı

doumlnemlere ait Firavun mezarlarında oyuncak bebekler bulunmuştur Eski Yunan Roma ve

Ccedilinde de kilden yapılıp fırınlanmış hareketli kol bacaklara sahip bebekler yapıldığı bilin-

mektedir İran ve Mezopotamyada yuumlruumltuumllen arkeolojik ccedilalışmalar MOuml 3 bine tarihlenen

oyuncaklar ortaya ccedilıkardı Bunlar buguumln de kuumlccediluumlk kız ve oğlan ccedilocukların duumlşuumlnuuml goumlrduumlğuuml

oyuncaklara ccedilok benzeyen pişmiş topraktan ccedilıngıraklar tekerlekli hayvanlar ve kuumlccediluumlk mo-

bilyalardı

Antik ccedilağdan guumlnuumlmuumlze kalan pek ccedilok nesnenin oyuncak mı yoksa tapınma nesnesi

mi olduğu konusu hala tartışmalı olsa da o doumlnemde de ccedilocukların gelecekteki rollerine

hazırlanması iccedilin oyuncak oumlnemini korumuştur

Ccedilamurdan top ya da kartopu ilk insanların kendilerini ve ccedilocuklarını eğlendirmek iccedilin

kullandıkları bir nesne olmuştur İskoccedilyada 4000 yıldan daha eski taştan yapılmış toplar

bulunmuştur Bilya topaccedil bebek tahta at ccedilember ccedilıngırak bilinen en eski oyun ve oyun-

caklardır Duumlnyanın en eski oyuncağı Mardin Muumlzesirsquonde sergilenmektedir

Resim 11 Mardin Muumlzesindeki MOuml 5500- 3000 Kalkolitik Doumlneme ait oyuncak araba

OumlĞRENME FAALİYETİndash1

AMACcedil

ARAŞTIRMA

4

Oyuncak hem oyun hem oyunu sağlayan nesnedir En basit oyuncak taş ve sopadır

Uumlccediltaş beş taş veya dokuztaş yahut kaydırak oyunu iccedilin her yerde taş bulunabilir Sopa deni-

len basit bir ağaccedil dalı ccedilocuğun hayal guumlcuumlnde at araba vb işlere yarar Bir ip ip atlama ve

ccedilekişme oyunu iccedilin de kullanılır İlk ccedilağlarda kullanılan oyuncakların yapıldığı malzemeler

şunlardır

Taşlar

Ağaccedil dalları

Kil

Anaokullarının yaratıcısı olan Friedrich Froumlbel (1782-1851) bir nesneye biccedilim verme-

nin pedegojisi olarak nitelediği oyun nesnelerini geliştirdi Geliştirdiği nesneler bireyin ken-

dini meşgul etme aracının temelini oluşturmuştur Bu nesneler

Yumuşak top

Kuumlre silindir kuumlp

Boumlluumlnmuumlş bir buumltuumln (bir kuumlpuumln boumlluumlnmesi)

Kacircğıda biccedilim verme kesme kıvırma katlama

16yuumlzyıl sanatccedilılarından Pieter Bruegelrsquoin ldquoCcedilocukların Oyunlarırdquo isimli resimde 80

değişik oyuncak ya da oyunu tasvir etmiştir Bu oyuncaklar ccedilocukların buumlyuumlmesine yaratıcı-

lıklarına ve eğlenmelerine yuumlzyıllardır yardımcı oldu

Resim 12 16yuumlzyıl Pieter Bruegelrsquoin ldquoCcedilocukların Oyunlarırdquo isimli tablosu

5

Seri olarak uumlretilen ilk tahta bebekler ise 1700lerin Almanyarsquosına aittir Tuumlrk tarihinde

satılmak uumlzere yapılan oyuncaklar ise Osmanlı doumlneminde ortaya ccedilıkıyor Eyuumlpte hayvan

bağırsağından yapılmış balonlar tahta topaccedillar ccedilemberler tefler toprak duumlduumlkler satıldığı

da bilinmektedir

Resim 13 Yuumlzyıllardır kullanılan lsquo Topaccedilrsquo oyuncaklar

Resim 14 Oumlnce topraktan sonra camdan oluşturulan misketler

6

11 Ulusal Youmlresel Oyuncaklar Anadoluda oyuncağa kanıt oluşturan sayısız belge vardır Fakat bunların sağlıklı bir

ayrımı yapılmamıştır Neolitik merkez Ccedilatal Hoyuumlkte pişmiş toprak oyun topları astragalos

adı verilen aşık kemikleri bulunmuştur Neolitik ve kalkolitik doumlnemlerin oumlnemli merkezi

Burdur Hacılarda kil ve tahta ccedilubuklardan yapılmış minyatuumlr bebekler bulunmuştur

Hititlere ait Kargamış Kral Burcu kabartmasında ( İOuml 8 yy) Kral Ararasın ccedilocukları aşık

oynarken topaccedil ccedilevirirken betimlenmişlerdir Gordionda Kral ailesinden 8 yaşındaki ccedilocuğa

ait tuumlmuumlluumlste bronz doumlrt atlı araba hayvan biccedilimli ahşap oyuncaklar bulunmuştur Kuumltahya

Muumlzesirsquonde bulunan pişmiş topraktan tekerlekli horoz tavuk guumlvercin Frig doumlnemine

tarihlenir 6 yuumlzyılın ilk yarısına tarihlenen Bizans doumlnernine ait İstanbul Buumlyuumlk Saray

Mozaiğinde ccedilok sayıda ccedilocuk betimlemesi yer alır Bunlardan birinde ccedilocuk arenada

ccedilember ccedilevirirken betirnlenmiştir Ccedilanakkale Assosta yapılan kazılarda ele geccedilirilen

pişmiş topraktan bebek Afrodit heykelcikleri İOuml 1 yuumlzyıla aittir

Tuumlrklerde oyuncakccedilılık orta asyadan beri Selccediluklu ve Osmanlıda var olan bir

zanaattır Oumlrguumltluuml olarak 17 yy doumlneminde İstanbulun Eyuumlp semtinde ccedilok sayıda oyuncakccedilı

duumlkkanı bulunuyordu Evliya Ccedilelebi Seyahatnamesinde Eyuumlp oyuncakccedilılarının 100

duumlkkanda 105 usta ile ccedilalıştıklarından soumlz eder Eyuumlp oyuncakccedilılarından guumlnuumlmuumlze gelebilen

28 oumlrnek korunmaktadır Eyuumlprsquote oyuncakccedilılık 1957 yılına kadar devam etmiş şehir planla-

maları nedeniyle yok olmuştur

Resim 15 Youmlresel Eyuumlp oyuncağı

7

Resim 16 Youmlresel Eyuumlp oyuncağı

Resim17 Youmlresel Eyuumlp oyuncağı

111 Gerccedilek Nesnelerin Kuumlccediluumlk Kopyaları

Kuumlccediluumlk muumlzik aletleri (teflerdavullar darbukalar)

8

Resim 18 Kuumlccediluumlk muumlzik aletleri

Kuumlccediluumlk mekanik aletler (el arabaları doumlnme dolaplar salıncaklar)

Resim 19 Kuumlccediluumlk mekanik makinaların oyuncağa doumlnuumlştuumlruumllmesi

Kuumlccediluumlk ulaşım araccedilları (sandallar padişah kayıkları)

Resim 110 Kuumlccediluumlk ulaşım araccedilları

9

Kuumlccediluumlk silahlar (tahta kılıccedillar kamış tuumlfekler ipli oklar)

Resim 111 Kuumlccediluumlk silahlar

Kuumlccediluumlk ev aletleri (yayıklar havanlar beşikler ccedilekiccediller testiler)

Resim 112 Kuumlccediluumlk ev aletleri

Kuumlccediluumlltuumllmuumlş hayvan tasvirleri (kırmızı tuumlyluuml koyun ve kuzular)

10

Resim 113 Kuumlccediluumlk hayvan oyuncakları

112 Hareketli Sesli Oyuncaklar Oyun araccedilları topaccedillar hacıyatmazlar şakşaklar duumlduumlkluuml fırıldaklar iccediline su konulup

oumlttuumlruumllen toprak testilerdir

12 Oyuncakların Oyunlara Goumlre Sınıflandırması Tuumlrkiyersquode 2004 yılında Yaşayan Geleneksel Ccedilocuk Oyunları adlı ccedilalışmada youmlresel

oyuncakların oyunlara goumlre dağılımı

Aşıkla oynanan oyunlar

Resim 114 Aşık

Balonla oynanan oyunlar

Bez bebekle oynanan oyunlar

11

Resim 115 Bez bebekler

Boncuk cam duumlğme ve makarayla oynanan oyunlar

Resim 116 Makaralar duumlğmeler

Ccedilemberle oynanan oyunlar

12

Resim 117 Ccedilember

Ccedilelik ccedilomak (tahta sopa değnek) ile oynanan oyunlar

Resim 118 Ccedilelik ccedilomak

Ccedilubukla oynanan oyunlar

İple oynanan oyunlar

Resim 119 İple oynanan oyunlar

Kapakla oynanan oyunlar

Kayışla oynanan oyunlar

Kılık değiştirilerek oynanan oyunlar

Kibrit ccediloumlpuumlyle oynanan oyunlar

13

Resim 120 Kibrit ccediloumlpuumlyle oynanan oyunlar

Kiremitle oynanan oyunlar

Resim 121 Kiremitle oynanan tombik

Kuumlccediluumlk kare tahtalarla oynanan oyunlar

Mendille oynanan oyunlar

Mendille oynanan oyunlar

Misketle oynanan oyunlar

Placircstik boruyla oynanan oyunlar

Ruumlzgacircr guumlluuml ile oynanan oyunlar

Salıncakla oynanan oyunlar

Suntanın uumlzerine ccedilivi ccedilakılarak oynanan oyunlar

Şişeyle oynanan oyunlar

Tahtadan yapılan topla oynanan oyunlar

Taş fırlatan oyuncaklarla oynanan oyunlar

Taşla oynanan oyunlar

Tokmakla oynanan oyunlar

Topaccedilla oynanan oyunlar

Topla oynanan oyunlar

El yapımı olanlar

Placircstik olanlar Toprakla oynanan oyunlar

Yumurtayla oynanan oyunlar

14

13 Youmlresel Oyuncaklar Bir youmlrede tarihsel suumlreccedilte ustalar ebeveynler ya da ccedilocukların kendisi tarafından

uumlretilen ya da oyunlarda kullanılan doğal nesnelere youmlresel oyuncaklar denir

Resim 1 22 Youmlresel ahşap oyuncak yapımcısı ve satıcısı Antalyalı Mehmet Soumlkmen

Youmlresel oyuncaklar uumlretilme şekillerine goumlre

Hazır sanayi uumlruumlnuuml oyuncaklar (balon plastik top misket

boncukcam duumlğme demir ccedilubuk şişe ccedilivi plastik top plastik

boru suntahellip)

El yapımı oyuncaklar (bez bebek ip salıncak sapan ok yay

topaccediltahta el yapımı top)

Doğal oyuncaklar (aşık yumurta ceviz taş kaya toprak sopa

değnekhellip)

Resim 1 23 Youmlresel oyuncak oumlrnekleri

15

Resim 1 24 Ahşap ve tel youmlresel oyuncak oumlrnekleri

Bazı youmlrelere goumlre youmlresel oyuncak adları

Trakya youmlresine ait Suumlpuumlrge Bebek Derinkuyu bebekleri Soğanlı

bebekleri

Resim 1 25 Youmlresel Soğanlı suumlpuumlrge Derinkuyu bebekleri

Karaman youmlresine ait kabak araba

Erdemlinin yaylalarındaki Youmlruumlk ccedilocuklarının oyuncağı olan

draman (el davulu)

Karadenizin ahşap kayığı

16

Resim 1 26 Karadenizin ahşap kayığı

Antalya kabak bebekler

Resim 127 Antalya kabak bebeği

Geleneksel oyunların modern eğitim metotlarıyla ccedilocuklara yeniden sunulması farklı

kuumlltuumlrlerin geleneksel ccedilocuk oyunlarıyla Tuumlrk ccedilocuk oyunlarının karşılaştırmalı ccedilalışmasının

da evrensel kuumlltuumlre katkıları olacaktır Bu sayede farklı kuumlltuumlrlerden ccedilocukların birbirlerini

ve farklı kuumlltuumlrleri tanıma istekleri artacak oumlzellikle doğal oyuncaklar sayesinde de farklı

tuumlrlerin ve coğrafyaların oumlğretilmesi kolaylaşacaktır Evrensel kuumlltuumlr meydana getirmek iccedilin

ccedilocukların penceresinden bakıp onların duumlnyasında ortak platform oluşturmak gerekir

14 Uluslararası Youmlresel Oyuncaklar Duumlnya uumllkelerinin yaşadıkları farklı sosyokuumlltuumlrel yaşamın sonucu olarak oyuncaklar-

da ki farklılıklar yuumlzyıllara goumlre değişkendir Değişmeyen ccedilocukların oyunlara ve buumlyuumlmeye

duydukları oumlzlemdir

Uluslara goumlre oyuncakların değişkenliği malzeme ve biccedilim youmlnuumlndendir

17

Ulusların oyuncak şekillerinin ve oumlzelliklerinin oluşturulmasına

Yaşam şekilleri

İnsan tipleri

Hayvan tuumlrleri

İklim oumlzellikleri

İnanışlar

Yetiştirilen uumlruumlnler etkilemiştir Oumlrneğin bir oyuncak bebek her uumllkede farklı farklı şekillerde farklı malzemelerde ve

farklı boyutlarda oluşturulduğu incelemeler sonucunda goumlruumllmektedir Ulusların sanayide

gelişimleri sosyokuumlltuumlrel yapıları oyuncak sektoumlruumlnuumln oluşumuna ve oyuncak modellerinin

değişkenliğine neden olmuştur Oyuncak oumlrnekleri bunu en iyi şekilde yansıtmaktadır

Farklı ulusların oyuncak oumlrnekleri

Resim 128 Afrika ve Peru youmlresel oyuncakları

Resim 129 1820 yılına ait Fransız oyuncak keman

18

Resim 130 1900 - 1910 yılı Alman bebek evler oyuncak oumlrnekleri

Resim 131 1900 - 1910 yılı Alman bebek evler oyuncak oumlrnekleri

19

Resim 132 Amerikan oyuncak oumlrnekleri

Resim 133 Rus oyuncak oumlrnekleri

20

Resim 134 Japon oyuncak oumlrnekleri

Resim 135 Kore bebek oyuncaklar

15 Enduumlstriyel Oyuncak Uumlretimi Oyun ve bazen de oyunda kullanılan ve oyunu tamamlayan oyuncaklar ccedilocuğun

fiziksel becerilerini geliştirdiği gibi duumlşuumlnme ve keşfetme aracılığı ile zihinsel gelişimine de

katkıda bulunmaktadır Ccedilocukların oynadıkları ldquooyunlarla ve oyununa youmln veren

oyuncaklarlardquo gelişimlerini tamamladıklarıda yapılan ccedilalışmalar ve uygulamalarıyla buguumln

ortadadır Duumlnyada dev oyuncak sektoumlrlerinin doğmasının da okul oumlncesi eğitime verilen

oumlnemin her geccedilen guumln artmasının da başlıca nedeni budur

21

Oyuncakların seri uumlretimi ise 18 yuumlzyılda başlamıştır Oumlnce tahta oyuncaklar sonra da

sırasıyla kağıt teneke kurmalı buharlı elektrikli ve pilli oyuncaklar oyuncak sanayinde

yerini almıştır Uumlnluuml oyuncak fabrikaları ise 1800luuml yılların sonunda ortaya ccedilıkmaya

başlamıştır Oyuncak tarihinde Alman oyuncakccedilılığı oumlnemli bir yer tutmaktadır Ccediluumlnkuuml Batı

duumlnyasında oyuncağı duumlzenli sanayi uumlruumlnuuml haline doumlnuumlştuumlren ilk uumllke Almanyadır ve

oumlzellikle de Nuremberg boumllgesi

1900luuml yılların başında enduumlstri devriminin de etkisiyle teneke oyuncaklar popuumller

olmuştur Teneke oyuncaklar arasında en fazla ilgi gemiler arabalar uccedilaklara goumlsterilmiştir

İkinci Duumlnya Savaşı yıllarında ekonomik zorluklar nedeniyle birccedilok uumlruumlnde olduğu

gibi oyuncak sanayisinde de bir duraklama yaşandığı goumlruumllmektedir Oyuncak atoumllyelerinin

savaş sırasında silah uumlretmek olarak kullanılması ccedilok acı bir durumdur Bu doumlnemde evlerde

yapılan basit oyuncakların arttığı goumlzlenmektedir 1970li yıllardan sonra ise ccedilocukların

guumlvenliği ve daha ucuza mal edilmesi nedeniyle plastik oyuncaklar yaygınlık kazanmıştır

1970li yılların hemen ardından Japonya modern teknolojinin katkısıyla oyuncak

enduumlstrisinde zirveye tırmanmış ve 1980li yıllardan itibaren pazar payını Hong Kong

Singapur Taiwan Malezya ve son yıllarda da Ccediline bırakmıştır Artık guumlnuumlmuumlzde satılan

oyuncakların ccediloğu Ccedilin yapımıdır Oyuncakccedilılık uumlretim malzemeleri olarak kısaca doumlrt

doumlneme ayrılır

Sanayileşme oumlncesi zanaat işccedililiğine dayanan kil ve ahşap malzeme doumlnemi

Sanayileşme ile beraber metal ve teneke doumlnemi

Plastiğin keşfi ile plastik oyuncaklar

Elektronik ve dijital devrim ile miniyonga (microchip ) oyuncaklar

İletişim araccedillarının artarak gelişmesi duumlnya uluslarını etkileyen olayların oyuncaklara

da yansımasına neden olmuştur Oumlrneğin aya yolculuk masal ve ccedilizgi film karekterleri

oyuncak sektoumlruumlne esin kaynağı olmuştur

Resim 136 Ayrsquoa yolculuğun oyuncaklara yansıması

22

Enduumlstriyel oyuncak tuumlrleri

Bebekler Farklı boyutlarda ve şekillerde tekstil yuumlzeyler plastik seramik vb malzeme tuumlruuml

kullanılarak oluşturulurlar

Resim 137 Enduumlstriyel bebek oyuncak

Hayvanlar Bu oyuncak tuumlrleri karada denizde havada yaşayan canlı hayvan tuumlrlerinden

etkilenerek hazırlanan tekstil yuumlzeyler plastik ve ahşap malzemelerden uumlretilmektedir

Resim 138 Enduumlstriyel oyuncak ayıcıklar

23

Minyatuumlr nesneler ( evcilik doktor tamir setleri temizlik ve uumltuuml

setleri ) Ahşap ve plastik malzemelerden guumlnluumlk yaşantıda kullanılan nesnelerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş

olarak uumlretildiği oyuncaklardır

Resim 139 Uumltuuml temizlik tamir seti oyuncaklar

Birleştirme yığma takılıp ccedilıkarılanlar ( legolaryapbozlar bloklar

kuklalar ) Ahşap ve plastikten uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

Elektronikler miniyonga (microchip) (yaylı sesli uzaktan

kumandalılar bilgisayar oyunları ) Miniyongalar ile elektronik mekanizmaların kullanılarak oluşturulduğu oyuncak

tuumlruumlduumlr

Eğiticiler (harf sayı geometrik şekiller oyuncak kitaplar kavram

oumlğretmeyi amaccedillayanlar ) Tekstil yuumlzeyler karton kağıt ahşap plastik malzeme tuumlrlerinden uumlretilen oyuncak

tuumlruumlduumlr

Masa oyunları ( kelime oyun araccedilları ) Plastik ya da ahşap malzemelerden uumlretilen oyun araccedillarıdır

24

Muumlzikli oyuncaklar ( minyatuumlr muumlzik aletleri muumlzik kutuları

duumlduumlk ccedilıngırak ) Kullanırken ya da sabit durumda kurularak ses ccedilıkartan oyuncaklardır

Hareketliler ( tekerlekli oyuncaklar ) Tekerlek ya da mekanizma yardımı ile hareket edebilen oyuncaklardır

Guumlncel ve masal kahramanları (Oumlruumlmcek adam Batman vb) Ccedilizgi film film ve masal kahramanlarının minyatuumlr boyutlarda ya da dekoratif amaccedillı

buumlyuumlk boyutlarda uumlretilmiş şekilleridir

Enduumlstriyel oyuncak uumlretim suumlrecinde oyuncağın tuumlruumlne uygun model belirleyebilmek

iccedilin malzeme ve yaş grubuna dikkat edilmelidir Bunun yanısıra yeni oyuncak modelleri

oluşturabilmek iccedilin geccedilmişte ve guumlnuumlmuumlzde oluşturulan oyuncakları her youmlnuumlyle kavramak

gerekir Edinilen bilgiler ile yeni oluşturulan bir oyuncak modeli tanımlanabilmelidir Bu

tanımlamada

Oyuncak tuumlruumlnuuml belirleme ( eğitici hareketli muumlzikli hayvan bebek vb)

Oyuncak malzeme tanımı ( tekstil yuumlzeyler ahşap plastik karton vb )

Uumlretim tekniği tanımı ( dikim kaynak oumlrme doumlkme yapıştırma vb )

Oyuncakta kullanılacak renk seccedilenekleri

Oyuncak guumlvenliği iccedilin varsa standartlara uygun uyarılar tanımlanmalıdır

25

UYGULAMA FAALİYETİ Yaşadığınız youmlrede geccedilmişte oynanan ccedilocuk oyunlarını ve bu oyunda kullanılan

oyuncakları araştırarak oyuncakların model oumlzelliklerini ve goumlrsel uumlruumln dosyası oluşturunuz

İşlem Basamakları Oumlneriler

Youmlrenizde geccedilmişte oynanan

oyunları ve oyunlarda oynanan

oyuncakları oumlnerilen kaynak-

lardan araştırınız

Kuumltuumlphane muumlze yerel web sayfaları

boumllge ya da il yıllıkları ve aile buumlyuumlk-

lerinden yararlanabilirsiniz

Araştırma oumlncesi planlama ya-

pınız( Goumlruumlşmelerde soracağı-

nız soruları not defterinizi ka-

leminizi hazırlayınız)

Hazırlıklarınızı kontrol ediniz

Araştırma sonuccedillarını not alı-

nız( oyunun oumlzellikleri kulla-

nılan oyuncağın malzeme ve

model oumlzellikleri vb gibi )

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Oyuncaklarla ilgili varsa goumlr-

sellerin resimlerini ccedilekerek ya

da ccedilizerek temin ediniz

Zamanı iyi kullanınız

Araştırma sonuccedillarını dosyala-

yınız

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Araştırma sonuccedillarını sınıf or-

tamında paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

UYGULAMA FAALİYETİ-1

26

Eğitici enduumlstriyel oyuncakları araştırınız Araştırmalarınızdan edindiğiniz goumlrseller

yardımı ile bir konu seccedilerek eğitici oyuncak modeli oluşturunuz

İşlem Basamakları Oumlneriler

Eğitici oyuncakları oumlnerilen kay-

naklardan araştırınız

Oyuncak mağazaları İnternet

web sayfalarından faydalanınız

Ccedilizim malzemelerini hazırlayınız

Seccediltiğiniz konudaki oyuncağın

modelini ccediliziniz (Rakamları konu

olarak seccedilebilirsiniz )

Kalem A4 resim kacircğıdı silgi

A4 resim kartonu kullanabilir-

siniz

Hazırlıklarınızı kontrol ediniz

Oyuncağın renk ve kumaşını seccedili-

niz

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Kalıbınıza uygun kumaşı kesiniz

Modele uygun dikiniz

İccedilerisini elyaf ile doldurunuz

Farklı materyaller kullanabilirsi-

niz (Keccedile suumlnger boyalar kar-

ton vb)

Uygulama ccedilalışmanızı sınıf orta-

mında arkadaşlarınızla paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

UYGULAMA FAALİYETİ-2

27

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyunuz ve doğru seccedileneği işaretleyiniz

1 MOuml 5500-3000 Kalkolitik Doumlneme ait en eski oyuncak araba hangi muumlzede sergilenmek-

tedir

A) Ankara

B) Mardin

C) Antalya

D) İstanbul

2 İlk ccedilağ oyuncaklarında hangisi malzeme olarak kullanılmadı

A) Taş

B) Ağaccedil dalı

C) Kil

D) Plastik

3 Geleneksel oyuncaklarda topaccedil nasıl kullanılırdı

A) Vurularak

B) Parccedilalanarak

C) Doumlnduumlruumllerek

D) Suumlruumllerek

4 Aşağıdaki oyuncaklardan hangisi enduumlstriyel oyuncak gruplarından minyatuumlr nesneler

oyuncak grubuna girmez

A) Lego

B) Araba

C) Doktor seti

D) Tamir seti

5Aşağıdakilerden hangisi eğitici oyuncaklar grubuna girer

A) Keman

B) Topaccedil

C ) Geometrik şekiller

D ) Araba

6Eyuumlp Oyuncakları hangi ilimizde uumlretimde 300 yıl varlığını suumlrduumlrmuumlştuumlr

A) İzmir

B) Bursa

C) Ankara

D) İstanbul

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

28

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

Bu faaliyette verilecek bilgiler ve kazandırılacak beceriler ile oumlzelliklerine goumlre oyun-

cakları gruplandırabileceksiniz

Oyuncakları malzeme ve model oumlzelliklerine goumlre araştırınız

Araştırma sonuccedillarına goumlre oyuncak ccedileşitlerini gruplandırınız

Araştırma sonuccedillarını arkadaşlarınızla sınıf ortamında paylaşınız

2 OYUNCAK CcedilEŞİTLERİ

Oyuncaklar ister bireysel uumlretilsin isterse enduumlstriyel anlamda seri olarak uumlretilsin

oyuncakların modellerine ve malzemelerine goumlre uumlretim teknikleri farklıdır Bu farklılıklar

gelişen değişen teknoloji ile malzeme tuumlruumlne ve oyuncak firmalarının satış politikalarına

goumlre her geccedilen guumln değişmektedir Guumlnuumlmuumlzde var olan oyuncak uumlretim teknikleri değerlen-

dirilirken değişkenlik goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır

21 Uumlretim Tekniğine Goumlre Oyuncaklar Uumlretim tekniğine goumlre oyuncakları gruplandırabilmek iccedilin oyuncakları malzeme ve

model oumlzelliklerine goumlre incelemek gerekir

211 Malzeme Tuumlruumlne Goumlre Oyuncaklar Tekstil yuumlzeyli oyuncaklar

Oyuncağın tuumlmuumlnde ya da bir boumlluumlmuumlnde terikoton keccedile peluumlş polar kadife triko

oumlrguuml gibi tekstil yuumlzeyleri kullanarak hazırlanan oyuncaklardır

Resim 21 Tekstil yuumlzeyli oyuncak

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

AMACcedil

ARAŞTIRMA

29

Ahşap oyuncaklar

Ahşap malzemelerin ham boyalı vernikli oymalı baskılı vb şekillendirmeleri

yoluyla elde edilen oyuncaklardır

Resim 22 Ahşap oyuncak

Kağıt karton oyuncaklar

Kağıt karton oluklu mukavva vb kağıt tuumlrevlerinden oluşturulan oyuncaklardır

Resim 23 Kağıt ve karton oyuncaklar

30

Resim 24 Kağıt ve karton oyuncaklar

Teneke oyuncaklar

Teneke ve sacın şekillendirilip renklendirilmesi ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir Bu

tuumlr oyuncaklarda yay ve kurma mekanizmaları da kullanılmıştır

Resim 25 Teneke otobuumls oyuncak

Plastik oyuncaklar

İkinci Duumlnya Savaşırsquondan sonra ucuz hafif fazla sayıda uumlretilebilir olması nedeniyle

kullanılmaya başlayan doumlkme ve kalıp tekniği ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir

Resim 26 Plastik oyuncaklar

31

Cam oyuncaklar

Oumlzellikle ccedilok kalın camdan misket ya da zeka oyuncakları gibi oyuncakların

uumlretiminde kullanılan oyuncak ccedileşitleridir

Resim 27 Cam zeka oyuncağı

Elektronik Miniyonga (Microchip) oyuncaklar

Pilli kumandalı şarzlı uumlretilen ateri elde taşınabilir CDrsquoden ya da hafıza kartlarından

oynanan oyuncak ccedileşitleridir

Resim 28 Kumandalı otomobil oyuncak

212 Model Oumlzelliğine Goumlre Oyuncaklar Tek parccedilalı oyuncaklar

Tek parccedila ahşap plastik cam gibi malzemeden misket topa vb şeklinde uumlretilen

oyuncak tuumlrleridir

Ccedilok parccedilalı oyuncaklar

Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir araya getirilerek

uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

Mekanizmalı oyuncaklar

Oyuncağa ses ışık hareket kazandırmak amaccedillı mekanizmaların yerleştirilmesi ile

uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

32

22 Amacına Goumlre Oyuncaklar Ccedilocukların yetiştirilmeleri kuumlltuumlrden kuumlltuumlre değişkenlik goumlstermektedir İletişim ve

ulaşım araccedillarındaki hızlı değişimi kuumlltuumlrler arasındaki değişkenliği her geccedilen guumln

azaltmaktadır Bunun sonucu olarak geleneksel oyuncaklardan uzaklaşarak duumlnyada genel

ilgi goumlren oyuncak tuumlrlerine youmlnelim artmaktadır

Oyuncakların ccedilok farklı amaccedilları vardır Bu amaccedilları eğitimciler doktorlar

ebeveynler felsefeciler oyucak uumlreticilerinin soumlylemleri ile toplumların sosyo-kuumlltuumlrel ve

ekonomik yapıları belirlemektedir

Kullanım amacına goumlre oyuncaklar

Ccedilocukların yaş gruplarına goumlre duyusal beceri eğitim eğlence amaccedillı ihtiyaccedillarını

karşılamak amaccedillı kullanılan oyuncaklar bu gruba girer

Dekoratif amaccedillı oyuncaklar

Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif amaccedillı oyuncaklar

denir

Resim 29 Dekoratif amaccedillı kullanılan oyuncaklar

Resim 210 Dekoratif amaccedillı kullanılan oyuncaklar

Fonksiyonel oyuncaklar

Yetişkinler tarafından kullanılan aletlerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş modellerine fonksiyonel

oyuncak denir

33

UYGULAMA FAALİYETİ

Oyuncakların model oumlzelliklerini araştırınız Bunların iccedilinden tekstil yuumlzeyli oyuncak-

ları seccedilerek tuumlruumlne goumlre goumlrsel uumlruumln dosyası hazırlayınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

Oumlnerilen kaynaklardan tekstil yuuml-

zeyli oyuncakları araştırınız

Oyuncak mağazaları oyuncak web

sayfaları oyuncak uumlreten atoumllyeler

kreşler anaokullarından faydala-

nabilirsiniz

Oumlnerilen kaynaklardan tekstil yuuml-

zeyli oyuncakların goumlrsellerini fo-

toğraflayarak fotokopi alarak ya

da web sayfasından ccedilıktı olarak

temin ediniz

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Tekstil yuumlzey tuumlruumlne goumlre grupla-

ma yapınız

Dokuma yuumlzeyler peluumlş polar te-

ri koton

Oumlrguuml yuumlzeyler- triko el oumlrguumlsuuml

Dokusuz yuumlzeyler keccedile olarak

tekstil yuumlzeyli oyuncaklar

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Bilgi konularını goumlzden geccediliriniz

Aynı gruptaki goumlrselleri A4 kacircğı-

dına yerleştirip yapıştırınız

A4 dosya kacircğıdı oyuncak goumlrselle-

ri yapıştırıcı ile yapıştırınız

Tekstil yuumlzeyli oyuncak goumlrselle-

rinin alt boumlluumlmuumlne not alarak ta-

nımlayınız

Parccedila mekanizma renk tekstil

yuumlzey oumlzelliği vb

Zamanı iyi kullanınız

UYGULAMA FAALİYETİ

34

Uygulama ccedilalışmaları yaptığınız

A4 kacircğıtlarını dosyaya grup sıra-

sına goumlre yerleştiriniz

Dosyanıza kapak hazırlayarak ccedila-

lışmayı tamamlayınız

Uygulama ccedilalışmanızı kontrol edi-

niz Hatalarınız var ise duumlzeltiniz

Goumlrsel uumlruumln dosyasını sınıf orta-

mında arkadaşlarınızla paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

35

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Oyuncaklar ister bireysel uumlretilsin isterse enduumlstriyel anlamda seri olarak

uumlretilsin oyuncakların modellerine ve malzemelerine goumlre uumlretim teknikleri

farklıdır

2 ( ) Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir

araya getirilerek uumlretilen oyuncaklara tek parccedila oyuncaklar denir

3 ( ) Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif

amaccedillı oyuncaklar denir

4 ( ) Plastik oyuncaklar İkinci Duumlnya Savaşırsquondan sonra ucuz hafif fazla sa-

yıda uumlretilebilir olması nedeniyle kullanılmaya başlayan doumlkme ve kalıp tek-

niği ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir

5 ( ) Ccedilocukların yaş gruplarına goumlre duyusal beceri eğitim eğlence amaccedillı

ihtiyaccedillarını karşılamak iccedilin kullanılan oyuncaklara kullanım amacına uygun

oyuncaklar denir

6 ( ) Pilli kumandalı şarjlı uumlretilen ateri elde taşınabilir CDrsquoden ya da hafıza

kartlarından oynanan oyuncaklara elektronik miniyonga oyuncaklar denir

7 ( ) Tek parccedila ahşap plastik cam gibi malzemeden misket topaccedil vb şeklin-

de uumlretilen oyuncak tuumlrlerine ccedilok parccedilalı oyuncak denir

8 ( ) Oyuncağa ses ışık hareket kazandırmak amaccedillı mekanizmaların yerleşti-

rilmesi ile uumlretilen oyuncaklara mekanizmalı oyuncaklar denir

9 ( ) Ahşap malzemelerin ham boyalı vernikli oymalı baskılı vb şekillen-

dirmeleri yoluyla elde edilen oyuncaklara ahşap oyuncaklar denir

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoModuumll Değerlendirmerdquoye geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

36

MODUumlL DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Bir youmlrede tarihsel suumlreccedilte ustalar ebeveynler ya da ccedilocukların kendisi

tarafından uumlretilen ya da oyunlarda kullanılan doğal nesnelere youmlresel oyun-

caklar denir

2 ( ) Eyuumlp oyuncakları 300 yıllık bir geccedilmişe sahiptir

3 ( ) Taş kil ağaccedil dalları ilk ccedilağlardan beri oyuncak malzemesi olarak kulla-

nılmıştır

4 ( ) Elektronik ve miniyongalı oyuncaklar geleneksel oyuncaklardır

5 ( ) Yetişkinler tarafından kullanılan aletlerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş modellerine tak

parccedilalı oyuncak denir

6 ( ) Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir

araya getirilerek uumlretilen oyuncaklara ccedilok parccedilalı oyuncak denir

7 ( ) Uumlretim tekniğine goumlre oyuncakları gruplandırabilmek iccedilin oyuncakları

malzeme ve model oumlzelliklerine goumlre incelemek gerekir

8 ( ) Uluslara goumlre oyuncakların değişkenliği malzeme ve biccedilim youmlnuumlndendir

9 ( ) Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif

amaccedillı oyuncaklar denir

10 ( ) Tuumlrk tarihinde satılmak uumlzere yapılan oyuncaklar Selccediluklu doumlneminde

ortaya ccedilıkıyor

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki moduumlle geccedilmek iccedilin oumlğretmeninize başvurunuz

MODUumlL DEĞERLENDİRME

37

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALİYETİ-1rsquoİN CEVAP ANAHTARI

1 B

2 D

3 C

4 A

5 C

6 D

OumlĞRENME FAALİYETİ-2rsquoNİN CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

7 Y

8 D

9 D

MODUumlL DEĞERLENDİRMENİN CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 Y

6 D

7 D

8 D

9 D

10 Y

CEVAP ANAHTARLARI

38

KAYNAKCcedilA

ONUR Bekir Oyunun Guumlcuuml İmge Kitabevi 2011

ONUR Bekir Neslihan GUumlNEY Tuumlrkiyersquode Ccedilocuk Oyunları Araştırma-

ları Ankara Uumlniversitesi CcedilOKAUM (Ccedilocuk Kuumlltuumlruuml Araştırma ve Uygula-

ma Merkezi Yayınları ) Koumlk Yayıncılık 2004

OĞUZ M Oumlcal Petek ERSOY Tuumlrkiyersquode Yaşayan Geleneksel Ccedilocuk

Oyunları Gazi Uumlniversitesi Tuumlrk Halkbilimi Araştırma ve Uygulama Mer-

kezi (THBMER) tarafından yayımlanan 2004

BAŞAL Handan Asucircde GeccedilmişYıllarda Tuumlrkiyersquode Ccedilocuklar Tarafından

Oynanan Ccedilocuk Oyunları Uludağ Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi

XX (2) 2007

ONUR B N CcedilELEN F CcedilOK M ARTAR T DEMİR (1998) Childrenrsquos

need for toys from mothers point of view in two cities of Turkey iccedilinde Toys

and Playthings (ed G Brougere) Imprimera LaTresoriere

Antalya Oyuncak Muumlzesi

KAYNAKCcedilA

Page 6: EL SANATLARI TEKNOLOJİSİ - || MEGEP...4 Oyuncak, hem oyun hem oyunu sağlayan nesnedir. En basit oyuncak taş ve sopadır. Üçtaş, beş taş veya dokuztaş yahut kaydırak oyunu

2

3

OumlĞRENME FAALİYETİndash1

Bu faaliyette verilecek bilgiler ve kazandırılacak beceriler ile guumlnuumlmuumlz oyuncak pazarı

iccedilin doğru uumlruumlnleri belirleyebileceksiniz

Tarihsel youmlresel ve enduumlstriyel oyuncak modellerini araştırarak goumlrsellerini ccedili-

ziniz ya da fotoğraflayınız oumlzelliklerini not alınız

Araştırmalarınızı arkadaşlarınızla paylaşınız

1 OYUNCAĞIN TARİHSEL GELİŞİMİ Oyuncakların tarihi geccedilmişi insanlık tarihi kadar eskidir Tarihte bilinen ilk oyuncak-

lar Mısırlılara aittir MOuml 5 yuumlzyılda Mısırlı ccedilocukların tahta atlarla oynadıklarına dair arkeo-

lojik bilgiler edinilmiştir MOuml 2 yuumlzyılda ise Mısırda topaccedil misket biliniyormuş Yine aynı

doumlnemlere ait Firavun mezarlarında oyuncak bebekler bulunmuştur Eski Yunan Roma ve

Ccedilinde de kilden yapılıp fırınlanmış hareketli kol bacaklara sahip bebekler yapıldığı bilin-

mektedir İran ve Mezopotamyada yuumlruumltuumllen arkeolojik ccedilalışmalar MOuml 3 bine tarihlenen

oyuncaklar ortaya ccedilıkardı Bunlar buguumln de kuumlccediluumlk kız ve oğlan ccedilocukların duumlşuumlnuuml goumlrduumlğuuml

oyuncaklara ccedilok benzeyen pişmiş topraktan ccedilıngıraklar tekerlekli hayvanlar ve kuumlccediluumlk mo-

bilyalardı

Antik ccedilağdan guumlnuumlmuumlze kalan pek ccedilok nesnenin oyuncak mı yoksa tapınma nesnesi

mi olduğu konusu hala tartışmalı olsa da o doumlnemde de ccedilocukların gelecekteki rollerine

hazırlanması iccedilin oyuncak oumlnemini korumuştur

Ccedilamurdan top ya da kartopu ilk insanların kendilerini ve ccedilocuklarını eğlendirmek iccedilin

kullandıkları bir nesne olmuştur İskoccedilyada 4000 yıldan daha eski taştan yapılmış toplar

bulunmuştur Bilya topaccedil bebek tahta at ccedilember ccedilıngırak bilinen en eski oyun ve oyun-

caklardır Duumlnyanın en eski oyuncağı Mardin Muumlzesirsquonde sergilenmektedir

Resim 11 Mardin Muumlzesindeki MOuml 5500- 3000 Kalkolitik Doumlneme ait oyuncak araba

OumlĞRENME FAALİYETİndash1

AMACcedil

ARAŞTIRMA

4

Oyuncak hem oyun hem oyunu sağlayan nesnedir En basit oyuncak taş ve sopadır

Uumlccediltaş beş taş veya dokuztaş yahut kaydırak oyunu iccedilin her yerde taş bulunabilir Sopa deni-

len basit bir ağaccedil dalı ccedilocuğun hayal guumlcuumlnde at araba vb işlere yarar Bir ip ip atlama ve

ccedilekişme oyunu iccedilin de kullanılır İlk ccedilağlarda kullanılan oyuncakların yapıldığı malzemeler

şunlardır

Taşlar

Ağaccedil dalları

Kil

Anaokullarının yaratıcısı olan Friedrich Froumlbel (1782-1851) bir nesneye biccedilim verme-

nin pedegojisi olarak nitelediği oyun nesnelerini geliştirdi Geliştirdiği nesneler bireyin ken-

dini meşgul etme aracının temelini oluşturmuştur Bu nesneler

Yumuşak top

Kuumlre silindir kuumlp

Boumlluumlnmuumlş bir buumltuumln (bir kuumlpuumln boumlluumlnmesi)

Kacircğıda biccedilim verme kesme kıvırma katlama

16yuumlzyıl sanatccedilılarından Pieter Bruegelrsquoin ldquoCcedilocukların Oyunlarırdquo isimli resimde 80

değişik oyuncak ya da oyunu tasvir etmiştir Bu oyuncaklar ccedilocukların buumlyuumlmesine yaratıcı-

lıklarına ve eğlenmelerine yuumlzyıllardır yardımcı oldu

Resim 12 16yuumlzyıl Pieter Bruegelrsquoin ldquoCcedilocukların Oyunlarırdquo isimli tablosu

5

Seri olarak uumlretilen ilk tahta bebekler ise 1700lerin Almanyarsquosına aittir Tuumlrk tarihinde

satılmak uumlzere yapılan oyuncaklar ise Osmanlı doumlneminde ortaya ccedilıkıyor Eyuumlpte hayvan

bağırsağından yapılmış balonlar tahta topaccedillar ccedilemberler tefler toprak duumlduumlkler satıldığı

da bilinmektedir

Resim 13 Yuumlzyıllardır kullanılan lsquo Topaccedilrsquo oyuncaklar

Resim 14 Oumlnce topraktan sonra camdan oluşturulan misketler

6

11 Ulusal Youmlresel Oyuncaklar Anadoluda oyuncağa kanıt oluşturan sayısız belge vardır Fakat bunların sağlıklı bir

ayrımı yapılmamıştır Neolitik merkez Ccedilatal Hoyuumlkte pişmiş toprak oyun topları astragalos

adı verilen aşık kemikleri bulunmuştur Neolitik ve kalkolitik doumlnemlerin oumlnemli merkezi

Burdur Hacılarda kil ve tahta ccedilubuklardan yapılmış minyatuumlr bebekler bulunmuştur

Hititlere ait Kargamış Kral Burcu kabartmasında ( İOuml 8 yy) Kral Ararasın ccedilocukları aşık

oynarken topaccedil ccedilevirirken betimlenmişlerdir Gordionda Kral ailesinden 8 yaşındaki ccedilocuğa

ait tuumlmuumlluumlste bronz doumlrt atlı araba hayvan biccedilimli ahşap oyuncaklar bulunmuştur Kuumltahya

Muumlzesirsquonde bulunan pişmiş topraktan tekerlekli horoz tavuk guumlvercin Frig doumlnemine

tarihlenir 6 yuumlzyılın ilk yarısına tarihlenen Bizans doumlnernine ait İstanbul Buumlyuumlk Saray

Mozaiğinde ccedilok sayıda ccedilocuk betimlemesi yer alır Bunlardan birinde ccedilocuk arenada

ccedilember ccedilevirirken betirnlenmiştir Ccedilanakkale Assosta yapılan kazılarda ele geccedilirilen

pişmiş topraktan bebek Afrodit heykelcikleri İOuml 1 yuumlzyıla aittir

Tuumlrklerde oyuncakccedilılık orta asyadan beri Selccediluklu ve Osmanlıda var olan bir

zanaattır Oumlrguumltluuml olarak 17 yy doumlneminde İstanbulun Eyuumlp semtinde ccedilok sayıda oyuncakccedilı

duumlkkanı bulunuyordu Evliya Ccedilelebi Seyahatnamesinde Eyuumlp oyuncakccedilılarının 100

duumlkkanda 105 usta ile ccedilalıştıklarından soumlz eder Eyuumlp oyuncakccedilılarından guumlnuumlmuumlze gelebilen

28 oumlrnek korunmaktadır Eyuumlprsquote oyuncakccedilılık 1957 yılına kadar devam etmiş şehir planla-

maları nedeniyle yok olmuştur

Resim 15 Youmlresel Eyuumlp oyuncağı

7

Resim 16 Youmlresel Eyuumlp oyuncağı

Resim17 Youmlresel Eyuumlp oyuncağı

111 Gerccedilek Nesnelerin Kuumlccediluumlk Kopyaları

Kuumlccediluumlk muumlzik aletleri (teflerdavullar darbukalar)

8

Resim 18 Kuumlccediluumlk muumlzik aletleri

Kuumlccediluumlk mekanik aletler (el arabaları doumlnme dolaplar salıncaklar)

Resim 19 Kuumlccediluumlk mekanik makinaların oyuncağa doumlnuumlştuumlruumllmesi

Kuumlccediluumlk ulaşım araccedilları (sandallar padişah kayıkları)

Resim 110 Kuumlccediluumlk ulaşım araccedilları

9

Kuumlccediluumlk silahlar (tahta kılıccedillar kamış tuumlfekler ipli oklar)

Resim 111 Kuumlccediluumlk silahlar

Kuumlccediluumlk ev aletleri (yayıklar havanlar beşikler ccedilekiccediller testiler)

Resim 112 Kuumlccediluumlk ev aletleri

Kuumlccediluumlltuumllmuumlş hayvan tasvirleri (kırmızı tuumlyluuml koyun ve kuzular)

10

Resim 113 Kuumlccediluumlk hayvan oyuncakları

112 Hareketli Sesli Oyuncaklar Oyun araccedilları topaccedillar hacıyatmazlar şakşaklar duumlduumlkluuml fırıldaklar iccediline su konulup

oumlttuumlruumllen toprak testilerdir

12 Oyuncakların Oyunlara Goumlre Sınıflandırması Tuumlrkiyersquode 2004 yılında Yaşayan Geleneksel Ccedilocuk Oyunları adlı ccedilalışmada youmlresel

oyuncakların oyunlara goumlre dağılımı

Aşıkla oynanan oyunlar

Resim 114 Aşık

Balonla oynanan oyunlar

Bez bebekle oynanan oyunlar

11

Resim 115 Bez bebekler

Boncuk cam duumlğme ve makarayla oynanan oyunlar

Resim 116 Makaralar duumlğmeler

Ccedilemberle oynanan oyunlar

12

Resim 117 Ccedilember

Ccedilelik ccedilomak (tahta sopa değnek) ile oynanan oyunlar

Resim 118 Ccedilelik ccedilomak

Ccedilubukla oynanan oyunlar

İple oynanan oyunlar

Resim 119 İple oynanan oyunlar

Kapakla oynanan oyunlar

Kayışla oynanan oyunlar

Kılık değiştirilerek oynanan oyunlar

Kibrit ccediloumlpuumlyle oynanan oyunlar

13

Resim 120 Kibrit ccediloumlpuumlyle oynanan oyunlar

Kiremitle oynanan oyunlar

Resim 121 Kiremitle oynanan tombik

Kuumlccediluumlk kare tahtalarla oynanan oyunlar

Mendille oynanan oyunlar

Mendille oynanan oyunlar

Misketle oynanan oyunlar

Placircstik boruyla oynanan oyunlar

Ruumlzgacircr guumlluuml ile oynanan oyunlar

Salıncakla oynanan oyunlar

Suntanın uumlzerine ccedilivi ccedilakılarak oynanan oyunlar

Şişeyle oynanan oyunlar

Tahtadan yapılan topla oynanan oyunlar

Taş fırlatan oyuncaklarla oynanan oyunlar

Taşla oynanan oyunlar

Tokmakla oynanan oyunlar

Topaccedilla oynanan oyunlar

Topla oynanan oyunlar

El yapımı olanlar

Placircstik olanlar Toprakla oynanan oyunlar

Yumurtayla oynanan oyunlar

14

13 Youmlresel Oyuncaklar Bir youmlrede tarihsel suumlreccedilte ustalar ebeveynler ya da ccedilocukların kendisi tarafından

uumlretilen ya da oyunlarda kullanılan doğal nesnelere youmlresel oyuncaklar denir

Resim 1 22 Youmlresel ahşap oyuncak yapımcısı ve satıcısı Antalyalı Mehmet Soumlkmen

Youmlresel oyuncaklar uumlretilme şekillerine goumlre

Hazır sanayi uumlruumlnuuml oyuncaklar (balon plastik top misket

boncukcam duumlğme demir ccedilubuk şişe ccedilivi plastik top plastik

boru suntahellip)

El yapımı oyuncaklar (bez bebek ip salıncak sapan ok yay

topaccediltahta el yapımı top)

Doğal oyuncaklar (aşık yumurta ceviz taş kaya toprak sopa

değnekhellip)

Resim 1 23 Youmlresel oyuncak oumlrnekleri

15

Resim 1 24 Ahşap ve tel youmlresel oyuncak oumlrnekleri

Bazı youmlrelere goumlre youmlresel oyuncak adları

Trakya youmlresine ait Suumlpuumlrge Bebek Derinkuyu bebekleri Soğanlı

bebekleri

Resim 1 25 Youmlresel Soğanlı suumlpuumlrge Derinkuyu bebekleri

Karaman youmlresine ait kabak araba

Erdemlinin yaylalarındaki Youmlruumlk ccedilocuklarının oyuncağı olan

draman (el davulu)

Karadenizin ahşap kayığı

16

Resim 1 26 Karadenizin ahşap kayığı

Antalya kabak bebekler

Resim 127 Antalya kabak bebeği

Geleneksel oyunların modern eğitim metotlarıyla ccedilocuklara yeniden sunulması farklı

kuumlltuumlrlerin geleneksel ccedilocuk oyunlarıyla Tuumlrk ccedilocuk oyunlarının karşılaştırmalı ccedilalışmasının

da evrensel kuumlltuumlre katkıları olacaktır Bu sayede farklı kuumlltuumlrlerden ccedilocukların birbirlerini

ve farklı kuumlltuumlrleri tanıma istekleri artacak oumlzellikle doğal oyuncaklar sayesinde de farklı

tuumlrlerin ve coğrafyaların oumlğretilmesi kolaylaşacaktır Evrensel kuumlltuumlr meydana getirmek iccedilin

ccedilocukların penceresinden bakıp onların duumlnyasında ortak platform oluşturmak gerekir

14 Uluslararası Youmlresel Oyuncaklar Duumlnya uumllkelerinin yaşadıkları farklı sosyokuumlltuumlrel yaşamın sonucu olarak oyuncaklar-

da ki farklılıklar yuumlzyıllara goumlre değişkendir Değişmeyen ccedilocukların oyunlara ve buumlyuumlmeye

duydukları oumlzlemdir

Uluslara goumlre oyuncakların değişkenliği malzeme ve biccedilim youmlnuumlndendir

17

Ulusların oyuncak şekillerinin ve oumlzelliklerinin oluşturulmasına

Yaşam şekilleri

İnsan tipleri

Hayvan tuumlrleri

İklim oumlzellikleri

İnanışlar

Yetiştirilen uumlruumlnler etkilemiştir Oumlrneğin bir oyuncak bebek her uumllkede farklı farklı şekillerde farklı malzemelerde ve

farklı boyutlarda oluşturulduğu incelemeler sonucunda goumlruumllmektedir Ulusların sanayide

gelişimleri sosyokuumlltuumlrel yapıları oyuncak sektoumlruumlnuumln oluşumuna ve oyuncak modellerinin

değişkenliğine neden olmuştur Oyuncak oumlrnekleri bunu en iyi şekilde yansıtmaktadır

Farklı ulusların oyuncak oumlrnekleri

Resim 128 Afrika ve Peru youmlresel oyuncakları

Resim 129 1820 yılına ait Fransız oyuncak keman

18

Resim 130 1900 - 1910 yılı Alman bebek evler oyuncak oumlrnekleri

Resim 131 1900 - 1910 yılı Alman bebek evler oyuncak oumlrnekleri

19

Resim 132 Amerikan oyuncak oumlrnekleri

Resim 133 Rus oyuncak oumlrnekleri

20

Resim 134 Japon oyuncak oumlrnekleri

Resim 135 Kore bebek oyuncaklar

15 Enduumlstriyel Oyuncak Uumlretimi Oyun ve bazen de oyunda kullanılan ve oyunu tamamlayan oyuncaklar ccedilocuğun

fiziksel becerilerini geliştirdiği gibi duumlşuumlnme ve keşfetme aracılığı ile zihinsel gelişimine de

katkıda bulunmaktadır Ccedilocukların oynadıkları ldquooyunlarla ve oyununa youmln veren

oyuncaklarlardquo gelişimlerini tamamladıklarıda yapılan ccedilalışmalar ve uygulamalarıyla buguumln

ortadadır Duumlnyada dev oyuncak sektoumlrlerinin doğmasının da okul oumlncesi eğitime verilen

oumlnemin her geccedilen guumln artmasının da başlıca nedeni budur

21

Oyuncakların seri uumlretimi ise 18 yuumlzyılda başlamıştır Oumlnce tahta oyuncaklar sonra da

sırasıyla kağıt teneke kurmalı buharlı elektrikli ve pilli oyuncaklar oyuncak sanayinde

yerini almıştır Uumlnluuml oyuncak fabrikaları ise 1800luuml yılların sonunda ortaya ccedilıkmaya

başlamıştır Oyuncak tarihinde Alman oyuncakccedilılığı oumlnemli bir yer tutmaktadır Ccediluumlnkuuml Batı

duumlnyasında oyuncağı duumlzenli sanayi uumlruumlnuuml haline doumlnuumlştuumlren ilk uumllke Almanyadır ve

oumlzellikle de Nuremberg boumllgesi

1900luuml yılların başında enduumlstri devriminin de etkisiyle teneke oyuncaklar popuumller

olmuştur Teneke oyuncaklar arasında en fazla ilgi gemiler arabalar uccedilaklara goumlsterilmiştir

İkinci Duumlnya Savaşı yıllarında ekonomik zorluklar nedeniyle birccedilok uumlruumlnde olduğu

gibi oyuncak sanayisinde de bir duraklama yaşandığı goumlruumllmektedir Oyuncak atoumllyelerinin

savaş sırasında silah uumlretmek olarak kullanılması ccedilok acı bir durumdur Bu doumlnemde evlerde

yapılan basit oyuncakların arttığı goumlzlenmektedir 1970li yıllardan sonra ise ccedilocukların

guumlvenliği ve daha ucuza mal edilmesi nedeniyle plastik oyuncaklar yaygınlık kazanmıştır

1970li yılların hemen ardından Japonya modern teknolojinin katkısıyla oyuncak

enduumlstrisinde zirveye tırmanmış ve 1980li yıllardan itibaren pazar payını Hong Kong

Singapur Taiwan Malezya ve son yıllarda da Ccediline bırakmıştır Artık guumlnuumlmuumlzde satılan

oyuncakların ccediloğu Ccedilin yapımıdır Oyuncakccedilılık uumlretim malzemeleri olarak kısaca doumlrt

doumlneme ayrılır

Sanayileşme oumlncesi zanaat işccedililiğine dayanan kil ve ahşap malzeme doumlnemi

Sanayileşme ile beraber metal ve teneke doumlnemi

Plastiğin keşfi ile plastik oyuncaklar

Elektronik ve dijital devrim ile miniyonga (microchip ) oyuncaklar

İletişim araccedillarının artarak gelişmesi duumlnya uluslarını etkileyen olayların oyuncaklara

da yansımasına neden olmuştur Oumlrneğin aya yolculuk masal ve ccedilizgi film karekterleri

oyuncak sektoumlruumlne esin kaynağı olmuştur

Resim 136 Ayrsquoa yolculuğun oyuncaklara yansıması

22

Enduumlstriyel oyuncak tuumlrleri

Bebekler Farklı boyutlarda ve şekillerde tekstil yuumlzeyler plastik seramik vb malzeme tuumlruuml

kullanılarak oluşturulurlar

Resim 137 Enduumlstriyel bebek oyuncak

Hayvanlar Bu oyuncak tuumlrleri karada denizde havada yaşayan canlı hayvan tuumlrlerinden

etkilenerek hazırlanan tekstil yuumlzeyler plastik ve ahşap malzemelerden uumlretilmektedir

Resim 138 Enduumlstriyel oyuncak ayıcıklar

23

Minyatuumlr nesneler ( evcilik doktor tamir setleri temizlik ve uumltuuml

setleri ) Ahşap ve plastik malzemelerden guumlnluumlk yaşantıda kullanılan nesnelerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş

olarak uumlretildiği oyuncaklardır

Resim 139 Uumltuuml temizlik tamir seti oyuncaklar

Birleştirme yığma takılıp ccedilıkarılanlar ( legolaryapbozlar bloklar

kuklalar ) Ahşap ve plastikten uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

Elektronikler miniyonga (microchip) (yaylı sesli uzaktan

kumandalılar bilgisayar oyunları ) Miniyongalar ile elektronik mekanizmaların kullanılarak oluşturulduğu oyuncak

tuumlruumlduumlr

Eğiticiler (harf sayı geometrik şekiller oyuncak kitaplar kavram

oumlğretmeyi amaccedillayanlar ) Tekstil yuumlzeyler karton kağıt ahşap plastik malzeme tuumlrlerinden uumlretilen oyuncak

tuumlruumlduumlr

Masa oyunları ( kelime oyun araccedilları ) Plastik ya da ahşap malzemelerden uumlretilen oyun araccedillarıdır

24

Muumlzikli oyuncaklar ( minyatuumlr muumlzik aletleri muumlzik kutuları

duumlduumlk ccedilıngırak ) Kullanırken ya da sabit durumda kurularak ses ccedilıkartan oyuncaklardır

Hareketliler ( tekerlekli oyuncaklar ) Tekerlek ya da mekanizma yardımı ile hareket edebilen oyuncaklardır

Guumlncel ve masal kahramanları (Oumlruumlmcek adam Batman vb) Ccedilizgi film film ve masal kahramanlarının minyatuumlr boyutlarda ya da dekoratif amaccedillı

buumlyuumlk boyutlarda uumlretilmiş şekilleridir

Enduumlstriyel oyuncak uumlretim suumlrecinde oyuncağın tuumlruumlne uygun model belirleyebilmek

iccedilin malzeme ve yaş grubuna dikkat edilmelidir Bunun yanısıra yeni oyuncak modelleri

oluşturabilmek iccedilin geccedilmişte ve guumlnuumlmuumlzde oluşturulan oyuncakları her youmlnuumlyle kavramak

gerekir Edinilen bilgiler ile yeni oluşturulan bir oyuncak modeli tanımlanabilmelidir Bu

tanımlamada

Oyuncak tuumlruumlnuuml belirleme ( eğitici hareketli muumlzikli hayvan bebek vb)

Oyuncak malzeme tanımı ( tekstil yuumlzeyler ahşap plastik karton vb )

Uumlretim tekniği tanımı ( dikim kaynak oumlrme doumlkme yapıştırma vb )

Oyuncakta kullanılacak renk seccedilenekleri

Oyuncak guumlvenliği iccedilin varsa standartlara uygun uyarılar tanımlanmalıdır

25

UYGULAMA FAALİYETİ Yaşadığınız youmlrede geccedilmişte oynanan ccedilocuk oyunlarını ve bu oyunda kullanılan

oyuncakları araştırarak oyuncakların model oumlzelliklerini ve goumlrsel uumlruumln dosyası oluşturunuz

İşlem Basamakları Oumlneriler

Youmlrenizde geccedilmişte oynanan

oyunları ve oyunlarda oynanan

oyuncakları oumlnerilen kaynak-

lardan araştırınız

Kuumltuumlphane muumlze yerel web sayfaları

boumllge ya da il yıllıkları ve aile buumlyuumlk-

lerinden yararlanabilirsiniz

Araştırma oumlncesi planlama ya-

pınız( Goumlruumlşmelerde soracağı-

nız soruları not defterinizi ka-

leminizi hazırlayınız)

Hazırlıklarınızı kontrol ediniz

Araştırma sonuccedillarını not alı-

nız( oyunun oumlzellikleri kulla-

nılan oyuncağın malzeme ve

model oumlzellikleri vb gibi )

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Oyuncaklarla ilgili varsa goumlr-

sellerin resimlerini ccedilekerek ya

da ccedilizerek temin ediniz

Zamanı iyi kullanınız

Araştırma sonuccedillarını dosyala-

yınız

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Araştırma sonuccedillarını sınıf or-

tamında paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

UYGULAMA FAALİYETİ-1

26

Eğitici enduumlstriyel oyuncakları araştırınız Araştırmalarınızdan edindiğiniz goumlrseller

yardımı ile bir konu seccedilerek eğitici oyuncak modeli oluşturunuz

İşlem Basamakları Oumlneriler

Eğitici oyuncakları oumlnerilen kay-

naklardan araştırınız

Oyuncak mağazaları İnternet

web sayfalarından faydalanınız

Ccedilizim malzemelerini hazırlayınız

Seccediltiğiniz konudaki oyuncağın

modelini ccediliziniz (Rakamları konu

olarak seccedilebilirsiniz )

Kalem A4 resim kacircğıdı silgi

A4 resim kartonu kullanabilir-

siniz

Hazırlıklarınızı kontrol ediniz

Oyuncağın renk ve kumaşını seccedili-

niz

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Kalıbınıza uygun kumaşı kesiniz

Modele uygun dikiniz

İccedilerisini elyaf ile doldurunuz

Farklı materyaller kullanabilirsi-

niz (Keccedile suumlnger boyalar kar-

ton vb)

Uygulama ccedilalışmanızı sınıf orta-

mında arkadaşlarınızla paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

UYGULAMA FAALİYETİ-2

27

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyunuz ve doğru seccedileneği işaretleyiniz

1 MOuml 5500-3000 Kalkolitik Doumlneme ait en eski oyuncak araba hangi muumlzede sergilenmek-

tedir

A) Ankara

B) Mardin

C) Antalya

D) İstanbul

2 İlk ccedilağ oyuncaklarında hangisi malzeme olarak kullanılmadı

A) Taş

B) Ağaccedil dalı

C) Kil

D) Plastik

3 Geleneksel oyuncaklarda topaccedil nasıl kullanılırdı

A) Vurularak

B) Parccedilalanarak

C) Doumlnduumlruumllerek

D) Suumlruumllerek

4 Aşağıdaki oyuncaklardan hangisi enduumlstriyel oyuncak gruplarından minyatuumlr nesneler

oyuncak grubuna girmez

A) Lego

B) Araba

C) Doktor seti

D) Tamir seti

5Aşağıdakilerden hangisi eğitici oyuncaklar grubuna girer

A) Keman

B) Topaccedil

C ) Geometrik şekiller

D ) Araba

6Eyuumlp Oyuncakları hangi ilimizde uumlretimde 300 yıl varlığını suumlrduumlrmuumlştuumlr

A) İzmir

B) Bursa

C) Ankara

D) İstanbul

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

28

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

Bu faaliyette verilecek bilgiler ve kazandırılacak beceriler ile oumlzelliklerine goumlre oyun-

cakları gruplandırabileceksiniz

Oyuncakları malzeme ve model oumlzelliklerine goumlre araştırınız

Araştırma sonuccedillarına goumlre oyuncak ccedileşitlerini gruplandırınız

Araştırma sonuccedillarını arkadaşlarınızla sınıf ortamında paylaşınız

2 OYUNCAK CcedilEŞİTLERİ

Oyuncaklar ister bireysel uumlretilsin isterse enduumlstriyel anlamda seri olarak uumlretilsin

oyuncakların modellerine ve malzemelerine goumlre uumlretim teknikleri farklıdır Bu farklılıklar

gelişen değişen teknoloji ile malzeme tuumlruumlne ve oyuncak firmalarının satış politikalarına

goumlre her geccedilen guumln değişmektedir Guumlnuumlmuumlzde var olan oyuncak uumlretim teknikleri değerlen-

dirilirken değişkenlik goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır

21 Uumlretim Tekniğine Goumlre Oyuncaklar Uumlretim tekniğine goumlre oyuncakları gruplandırabilmek iccedilin oyuncakları malzeme ve

model oumlzelliklerine goumlre incelemek gerekir

211 Malzeme Tuumlruumlne Goumlre Oyuncaklar Tekstil yuumlzeyli oyuncaklar

Oyuncağın tuumlmuumlnde ya da bir boumlluumlmuumlnde terikoton keccedile peluumlş polar kadife triko

oumlrguuml gibi tekstil yuumlzeyleri kullanarak hazırlanan oyuncaklardır

Resim 21 Tekstil yuumlzeyli oyuncak

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

AMACcedil

ARAŞTIRMA

29

Ahşap oyuncaklar

Ahşap malzemelerin ham boyalı vernikli oymalı baskılı vb şekillendirmeleri

yoluyla elde edilen oyuncaklardır

Resim 22 Ahşap oyuncak

Kağıt karton oyuncaklar

Kağıt karton oluklu mukavva vb kağıt tuumlrevlerinden oluşturulan oyuncaklardır

Resim 23 Kağıt ve karton oyuncaklar

30

Resim 24 Kağıt ve karton oyuncaklar

Teneke oyuncaklar

Teneke ve sacın şekillendirilip renklendirilmesi ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir Bu

tuumlr oyuncaklarda yay ve kurma mekanizmaları da kullanılmıştır

Resim 25 Teneke otobuumls oyuncak

Plastik oyuncaklar

İkinci Duumlnya Savaşırsquondan sonra ucuz hafif fazla sayıda uumlretilebilir olması nedeniyle

kullanılmaya başlayan doumlkme ve kalıp tekniği ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir

Resim 26 Plastik oyuncaklar

31

Cam oyuncaklar

Oumlzellikle ccedilok kalın camdan misket ya da zeka oyuncakları gibi oyuncakların

uumlretiminde kullanılan oyuncak ccedileşitleridir

Resim 27 Cam zeka oyuncağı

Elektronik Miniyonga (Microchip) oyuncaklar

Pilli kumandalı şarzlı uumlretilen ateri elde taşınabilir CDrsquoden ya da hafıza kartlarından

oynanan oyuncak ccedileşitleridir

Resim 28 Kumandalı otomobil oyuncak

212 Model Oumlzelliğine Goumlre Oyuncaklar Tek parccedilalı oyuncaklar

Tek parccedila ahşap plastik cam gibi malzemeden misket topa vb şeklinde uumlretilen

oyuncak tuumlrleridir

Ccedilok parccedilalı oyuncaklar

Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir araya getirilerek

uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

Mekanizmalı oyuncaklar

Oyuncağa ses ışık hareket kazandırmak amaccedillı mekanizmaların yerleştirilmesi ile

uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

32

22 Amacına Goumlre Oyuncaklar Ccedilocukların yetiştirilmeleri kuumlltuumlrden kuumlltuumlre değişkenlik goumlstermektedir İletişim ve

ulaşım araccedillarındaki hızlı değişimi kuumlltuumlrler arasındaki değişkenliği her geccedilen guumln

azaltmaktadır Bunun sonucu olarak geleneksel oyuncaklardan uzaklaşarak duumlnyada genel

ilgi goumlren oyuncak tuumlrlerine youmlnelim artmaktadır

Oyuncakların ccedilok farklı amaccedilları vardır Bu amaccedilları eğitimciler doktorlar

ebeveynler felsefeciler oyucak uumlreticilerinin soumlylemleri ile toplumların sosyo-kuumlltuumlrel ve

ekonomik yapıları belirlemektedir

Kullanım amacına goumlre oyuncaklar

Ccedilocukların yaş gruplarına goumlre duyusal beceri eğitim eğlence amaccedillı ihtiyaccedillarını

karşılamak amaccedillı kullanılan oyuncaklar bu gruba girer

Dekoratif amaccedillı oyuncaklar

Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif amaccedillı oyuncaklar

denir

Resim 29 Dekoratif amaccedillı kullanılan oyuncaklar

Resim 210 Dekoratif amaccedillı kullanılan oyuncaklar

Fonksiyonel oyuncaklar

Yetişkinler tarafından kullanılan aletlerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş modellerine fonksiyonel

oyuncak denir

33

UYGULAMA FAALİYETİ

Oyuncakların model oumlzelliklerini araştırınız Bunların iccedilinden tekstil yuumlzeyli oyuncak-

ları seccedilerek tuumlruumlne goumlre goumlrsel uumlruumln dosyası hazırlayınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

Oumlnerilen kaynaklardan tekstil yuuml-

zeyli oyuncakları araştırınız

Oyuncak mağazaları oyuncak web

sayfaları oyuncak uumlreten atoumllyeler

kreşler anaokullarından faydala-

nabilirsiniz

Oumlnerilen kaynaklardan tekstil yuuml-

zeyli oyuncakların goumlrsellerini fo-

toğraflayarak fotokopi alarak ya

da web sayfasından ccedilıktı olarak

temin ediniz

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Tekstil yuumlzey tuumlruumlne goumlre grupla-

ma yapınız

Dokuma yuumlzeyler peluumlş polar te-

ri koton

Oumlrguuml yuumlzeyler- triko el oumlrguumlsuuml

Dokusuz yuumlzeyler keccedile olarak

tekstil yuumlzeyli oyuncaklar

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Bilgi konularını goumlzden geccediliriniz

Aynı gruptaki goumlrselleri A4 kacircğı-

dına yerleştirip yapıştırınız

A4 dosya kacircğıdı oyuncak goumlrselle-

ri yapıştırıcı ile yapıştırınız

Tekstil yuumlzeyli oyuncak goumlrselle-

rinin alt boumlluumlmuumlne not alarak ta-

nımlayınız

Parccedila mekanizma renk tekstil

yuumlzey oumlzelliği vb

Zamanı iyi kullanınız

UYGULAMA FAALİYETİ

34

Uygulama ccedilalışmaları yaptığınız

A4 kacircğıtlarını dosyaya grup sıra-

sına goumlre yerleştiriniz

Dosyanıza kapak hazırlayarak ccedila-

lışmayı tamamlayınız

Uygulama ccedilalışmanızı kontrol edi-

niz Hatalarınız var ise duumlzeltiniz

Goumlrsel uumlruumln dosyasını sınıf orta-

mında arkadaşlarınızla paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

35

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Oyuncaklar ister bireysel uumlretilsin isterse enduumlstriyel anlamda seri olarak

uumlretilsin oyuncakların modellerine ve malzemelerine goumlre uumlretim teknikleri

farklıdır

2 ( ) Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir

araya getirilerek uumlretilen oyuncaklara tek parccedila oyuncaklar denir

3 ( ) Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif

amaccedillı oyuncaklar denir

4 ( ) Plastik oyuncaklar İkinci Duumlnya Savaşırsquondan sonra ucuz hafif fazla sa-

yıda uumlretilebilir olması nedeniyle kullanılmaya başlayan doumlkme ve kalıp tek-

niği ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir

5 ( ) Ccedilocukların yaş gruplarına goumlre duyusal beceri eğitim eğlence amaccedillı

ihtiyaccedillarını karşılamak iccedilin kullanılan oyuncaklara kullanım amacına uygun

oyuncaklar denir

6 ( ) Pilli kumandalı şarjlı uumlretilen ateri elde taşınabilir CDrsquoden ya da hafıza

kartlarından oynanan oyuncaklara elektronik miniyonga oyuncaklar denir

7 ( ) Tek parccedila ahşap plastik cam gibi malzemeden misket topaccedil vb şeklin-

de uumlretilen oyuncak tuumlrlerine ccedilok parccedilalı oyuncak denir

8 ( ) Oyuncağa ses ışık hareket kazandırmak amaccedillı mekanizmaların yerleşti-

rilmesi ile uumlretilen oyuncaklara mekanizmalı oyuncaklar denir

9 ( ) Ahşap malzemelerin ham boyalı vernikli oymalı baskılı vb şekillen-

dirmeleri yoluyla elde edilen oyuncaklara ahşap oyuncaklar denir

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoModuumll Değerlendirmerdquoye geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

36

MODUumlL DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Bir youmlrede tarihsel suumlreccedilte ustalar ebeveynler ya da ccedilocukların kendisi

tarafından uumlretilen ya da oyunlarda kullanılan doğal nesnelere youmlresel oyun-

caklar denir

2 ( ) Eyuumlp oyuncakları 300 yıllık bir geccedilmişe sahiptir

3 ( ) Taş kil ağaccedil dalları ilk ccedilağlardan beri oyuncak malzemesi olarak kulla-

nılmıştır

4 ( ) Elektronik ve miniyongalı oyuncaklar geleneksel oyuncaklardır

5 ( ) Yetişkinler tarafından kullanılan aletlerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş modellerine tak

parccedilalı oyuncak denir

6 ( ) Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir

araya getirilerek uumlretilen oyuncaklara ccedilok parccedilalı oyuncak denir

7 ( ) Uumlretim tekniğine goumlre oyuncakları gruplandırabilmek iccedilin oyuncakları

malzeme ve model oumlzelliklerine goumlre incelemek gerekir

8 ( ) Uluslara goumlre oyuncakların değişkenliği malzeme ve biccedilim youmlnuumlndendir

9 ( ) Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif

amaccedillı oyuncaklar denir

10 ( ) Tuumlrk tarihinde satılmak uumlzere yapılan oyuncaklar Selccediluklu doumlneminde

ortaya ccedilıkıyor

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki moduumlle geccedilmek iccedilin oumlğretmeninize başvurunuz

MODUumlL DEĞERLENDİRME

37

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALİYETİ-1rsquoİN CEVAP ANAHTARI

1 B

2 D

3 C

4 A

5 C

6 D

OumlĞRENME FAALİYETİ-2rsquoNİN CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

7 Y

8 D

9 D

MODUumlL DEĞERLENDİRMENİN CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 Y

6 D

7 D

8 D

9 D

10 Y

CEVAP ANAHTARLARI

38

KAYNAKCcedilA

ONUR Bekir Oyunun Guumlcuuml İmge Kitabevi 2011

ONUR Bekir Neslihan GUumlNEY Tuumlrkiyersquode Ccedilocuk Oyunları Araştırma-

ları Ankara Uumlniversitesi CcedilOKAUM (Ccedilocuk Kuumlltuumlruuml Araştırma ve Uygula-

ma Merkezi Yayınları ) Koumlk Yayıncılık 2004

OĞUZ M Oumlcal Petek ERSOY Tuumlrkiyersquode Yaşayan Geleneksel Ccedilocuk

Oyunları Gazi Uumlniversitesi Tuumlrk Halkbilimi Araştırma ve Uygulama Mer-

kezi (THBMER) tarafından yayımlanan 2004

BAŞAL Handan Asucircde GeccedilmişYıllarda Tuumlrkiyersquode Ccedilocuklar Tarafından

Oynanan Ccedilocuk Oyunları Uludağ Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi

XX (2) 2007

ONUR B N CcedilELEN F CcedilOK M ARTAR T DEMİR (1998) Childrenrsquos

need for toys from mothers point of view in two cities of Turkey iccedilinde Toys

and Playthings (ed G Brougere) Imprimera LaTresoriere

Antalya Oyuncak Muumlzesi

KAYNAKCcedilA

Page 7: EL SANATLARI TEKNOLOJİSİ - || MEGEP...4 Oyuncak, hem oyun hem oyunu sağlayan nesnedir. En basit oyuncak taş ve sopadır. Üçtaş, beş taş veya dokuztaş yahut kaydırak oyunu

3

OumlĞRENME FAALİYETİndash1

Bu faaliyette verilecek bilgiler ve kazandırılacak beceriler ile guumlnuumlmuumlz oyuncak pazarı

iccedilin doğru uumlruumlnleri belirleyebileceksiniz

Tarihsel youmlresel ve enduumlstriyel oyuncak modellerini araştırarak goumlrsellerini ccedili-

ziniz ya da fotoğraflayınız oumlzelliklerini not alınız

Araştırmalarınızı arkadaşlarınızla paylaşınız

1 OYUNCAĞIN TARİHSEL GELİŞİMİ Oyuncakların tarihi geccedilmişi insanlık tarihi kadar eskidir Tarihte bilinen ilk oyuncak-

lar Mısırlılara aittir MOuml 5 yuumlzyılda Mısırlı ccedilocukların tahta atlarla oynadıklarına dair arkeo-

lojik bilgiler edinilmiştir MOuml 2 yuumlzyılda ise Mısırda topaccedil misket biliniyormuş Yine aynı

doumlnemlere ait Firavun mezarlarında oyuncak bebekler bulunmuştur Eski Yunan Roma ve

Ccedilinde de kilden yapılıp fırınlanmış hareketli kol bacaklara sahip bebekler yapıldığı bilin-

mektedir İran ve Mezopotamyada yuumlruumltuumllen arkeolojik ccedilalışmalar MOuml 3 bine tarihlenen

oyuncaklar ortaya ccedilıkardı Bunlar buguumln de kuumlccediluumlk kız ve oğlan ccedilocukların duumlşuumlnuuml goumlrduumlğuuml

oyuncaklara ccedilok benzeyen pişmiş topraktan ccedilıngıraklar tekerlekli hayvanlar ve kuumlccediluumlk mo-

bilyalardı

Antik ccedilağdan guumlnuumlmuumlze kalan pek ccedilok nesnenin oyuncak mı yoksa tapınma nesnesi

mi olduğu konusu hala tartışmalı olsa da o doumlnemde de ccedilocukların gelecekteki rollerine

hazırlanması iccedilin oyuncak oumlnemini korumuştur

Ccedilamurdan top ya da kartopu ilk insanların kendilerini ve ccedilocuklarını eğlendirmek iccedilin

kullandıkları bir nesne olmuştur İskoccedilyada 4000 yıldan daha eski taştan yapılmış toplar

bulunmuştur Bilya topaccedil bebek tahta at ccedilember ccedilıngırak bilinen en eski oyun ve oyun-

caklardır Duumlnyanın en eski oyuncağı Mardin Muumlzesirsquonde sergilenmektedir

Resim 11 Mardin Muumlzesindeki MOuml 5500- 3000 Kalkolitik Doumlneme ait oyuncak araba

OumlĞRENME FAALİYETİndash1

AMACcedil

ARAŞTIRMA

4

Oyuncak hem oyun hem oyunu sağlayan nesnedir En basit oyuncak taş ve sopadır

Uumlccediltaş beş taş veya dokuztaş yahut kaydırak oyunu iccedilin her yerde taş bulunabilir Sopa deni-

len basit bir ağaccedil dalı ccedilocuğun hayal guumlcuumlnde at araba vb işlere yarar Bir ip ip atlama ve

ccedilekişme oyunu iccedilin de kullanılır İlk ccedilağlarda kullanılan oyuncakların yapıldığı malzemeler

şunlardır

Taşlar

Ağaccedil dalları

Kil

Anaokullarının yaratıcısı olan Friedrich Froumlbel (1782-1851) bir nesneye biccedilim verme-

nin pedegojisi olarak nitelediği oyun nesnelerini geliştirdi Geliştirdiği nesneler bireyin ken-

dini meşgul etme aracının temelini oluşturmuştur Bu nesneler

Yumuşak top

Kuumlre silindir kuumlp

Boumlluumlnmuumlş bir buumltuumln (bir kuumlpuumln boumlluumlnmesi)

Kacircğıda biccedilim verme kesme kıvırma katlama

16yuumlzyıl sanatccedilılarından Pieter Bruegelrsquoin ldquoCcedilocukların Oyunlarırdquo isimli resimde 80

değişik oyuncak ya da oyunu tasvir etmiştir Bu oyuncaklar ccedilocukların buumlyuumlmesine yaratıcı-

lıklarına ve eğlenmelerine yuumlzyıllardır yardımcı oldu

Resim 12 16yuumlzyıl Pieter Bruegelrsquoin ldquoCcedilocukların Oyunlarırdquo isimli tablosu

5

Seri olarak uumlretilen ilk tahta bebekler ise 1700lerin Almanyarsquosına aittir Tuumlrk tarihinde

satılmak uumlzere yapılan oyuncaklar ise Osmanlı doumlneminde ortaya ccedilıkıyor Eyuumlpte hayvan

bağırsağından yapılmış balonlar tahta topaccedillar ccedilemberler tefler toprak duumlduumlkler satıldığı

da bilinmektedir

Resim 13 Yuumlzyıllardır kullanılan lsquo Topaccedilrsquo oyuncaklar

Resim 14 Oumlnce topraktan sonra camdan oluşturulan misketler

6

11 Ulusal Youmlresel Oyuncaklar Anadoluda oyuncağa kanıt oluşturan sayısız belge vardır Fakat bunların sağlıklı bir

ayrımı yapılmamıştır Neolitik merkez Ccedilatal Hoyuumlkte pişmiş toprak oyun topları astragalos

adı verilen aşık kemikleri bulunmuştur Neolitik ve kalkolitik doumlnemlerin oumlnemli merkezi

Burdur Hacılarda kil ve tahta ccedilubuklardan yapılmış minyatuumlr bebekler bulunmuştur

Hititlere ait Kargamış Kral Burcu kabartmasında ( İOuml 8 yy) Kral Ararasın ccedilocukları aşık

oynarken topaccedil ccedilevirirken betimlenmişlerdir Gordionda Kral ailesinden 8 yaşındaki ccedilocuğa

ait tuumlmuumlluumlste bronz doumlrt atlı araba hayvan biccedilimli ahşap oyuncaklar bulunmuştur Kuumltahya

Muumlzesirsquonde bulunan pişmiş topraktan tekerlekli horoz tavuk guumlvercin Frig doumlnemine

tarihlenir 6 yuumlzyılın ilk yarısına tarihlenen Bizans doumlnernine ait İstanbul Buumlyuumlk Saray

Mozaiğinde ccedilok sayıda ccedilocuk betimlemesi yer alır Bunlardan birinde ccedilocuk arenada

ccedilember ccedilevirirken betirnlenmiştir Ccedilanakkale Assosta yapılan kazılarda ele geccedilirilen

pişmiş topraktan bebek Afrodit heykelcikleri İOuml 1 yuumlzyıla aittir

Tuumlrklerde oyuncakccedilılık orta asyadan beri Selccediluklu ve Osmanlıda var olan bir

zanaattır Oumlrguumltluuml olarak 17 yy doumlneminde İstanbulun Eyuumlp semtinde ccedilok sayıda oyuncakccedilı

duumlkkanı bulunuyordu Evliya Ccedilelebi Seyahatnamesinde Eyuumlp oyuncakccedilılarının 100

duumlkkanda 105 usta ile ccedilalıştıklarından soumlz eder Eyuumlp oyuncakccedilılarından guumlnuumlmuumlze gelebilen

28 oumlrnek korunmaktadır Eyuumlprsquote oyuncakccedilılık 1957 yılına kadar devam etmiş şehir planla-

maları nedeniyle yok olmuştur

Resim 15 Youmlresel Eyuumlp oyuncağı

7

Resim 16 Youmlresel Eyuumlp oyuncağı

Resim17 Youmlresel Eyuumlp oyuncağı

111 Gerccedilek Nesnelerin Kuumlccediluumlk Kopyaları

Kuumlccediluumlk muumlzik aletleri (teflerdavullar darbukalar)

8

Resim 18 Kuumlccediluumlk muumlzik aletleri

Kuumlccediluumlk mekanik aletler (el arabaları doumlnme dolaplar salıncaklar)

Resim 19 Kuumlccediluumlk mekanik makinaların oyuncağa doumlnuumlştuumlruumllmesi

Kuumlccediluumlk ulaşım araccedilları (sandallar padişah kayıkları)

Resim 110 Kuumlccediluumlk ulaşım araccedilları

9

Kuumlccediluumlk silahlar (tahta kılıccedillar kamış tuumlfekler ipli oklar)

Resim 111 Kuumlccediluumlk silahlar

Kuumlccediluumlk ev aletleri (yayıklar havanlar beşikler ccedilekiccediller testiler)

Resim 112 Kuumlccediluumlk ev aletleri

Kuumlccediluumlltuumllmuumlş hayvan tasvirleri (kırmızı tuumlyluuml koyun ve kuzular)

10

Resim 113 Kuumlccediluumlk hayvan oyuncakları

112 Hareketli Sesli Oyuncaklar Oyun araccedilları topaccedillar hacıyatmazlar şakşaklar duumlduumlkluuml fırıldaklar iccediline su konulup

oumlttuumlruumllen toprak testilerdir

12 Oyuncakların Oyunlara Goumlre Sınıflandırması Tuumlrkiyersquode 2004 yılında Yaşayan Geleneksel Ccedilocuk Oyunları adlı ccedilalışmada youmlresel

oyuncakların oyunlara goumlre dağılımı

Aşıkla oynanan oyunlar

Resim 114 Aşık

Balonla oynanan oyunlar

Bez bebekle oynanan oyunlar

11

Resim 115 Bez bebekler

Boncuk cam duumlğme ve makarayla oynanan oyunlar

Resim 116 Makaralar duumlğmeler

Ccedilemberle oynanan oyunlar

12

Resim 117 Ccedilember

Ccedilelik ccedilomak (tahta sopa değnek) ile oynanan oyunlar

Resim 118 Ccedilelik ccedilomak

Ccedilubukla oynanan oyunlar

İple oynanan oyunlar

Resim 119 İple oynanan oyunlar

Kapakla oynanan oyunlar

Kayışla oynanan oyunlar

Kılık değiştirilerek oynanan oyunlar

Kibrit ccediloumlpuumlyle oynanan oyunlar

13

Resim 120 Kibrit ccediloumlpuumlyle oynanan oyunlar

Kiremitle oynanan oyunlar

Resim 121 Kiremitle oynanan tombik

Kuumlccediluumlk kare tahtalarla oynanan oyunlar

Mendille oynanan oyunlar

Mendille oynanan oyunlar

Misketle oynanan oyunlar

Placircstik boruyla oynanan oyunlar

Ruumlzgacircr guumlluuml ile oynanan oyunlar

Salıncakla oynanan oyunlar

Suntanın uumlzerine ccedilivi ccedilakılarak oynanan oyunlar

Şişeyle oynanan oyunlar

Tahtadan yapılan topla oynanan oyunlar

Taş fırlatan oyuncaklarla oynanan oyunlar

Taşla oynanan oyunlar

Tokmakla oynanan oyunlar

Topaccedilla oynanan oyunlar

Topla oynanan oyunlar

El yapımı olanlar

Placircstik olanlar Toprakla oynanan oyunlar

Yumurtayla oynanan oyunlar

14

13 Youmlresel Oyuncaklar Bir youmlrede tarihsel suumlreccedilte ustalar ebeveynler ya da ccedilocukların kendisi tarafından

uumlretilen ya da oyunlarda kullanılan doğal nesnelere youmlresel oyuncaklar denir

Resim 1 22 Youmlresel ahşap oyuncak yapımcısı ve satıcısı Antalyalı Mehmet Soumlkmen

Youmlresel oyuncaklar uumlretilme şekillerine goumlre

Hazır sanayi uumlruumlnuuml oyuncaklar (balon plastik top misket

boncukcam duumlğme demir ccedilubuk şişe ccedilivi plastik top plastik

boru suntahellip)

El yapımı oyuncaklar (bez bebek ip salıncak sapan ok yay

topaccediltahta el yapımı top)

Doğal oyuncaklar (aşık yumurta ceviz taş kaya toprak sopa

değnekhellip)

Resim 1 23 Youmlresel oyuncak oumlrnekleri

15

Resim 1 24 Ahşap ve tel youmlresel oyuncak oumlrnekleri

Bazı youmlrelere goumlre youmlresel oyuncak adları

Trakya youmlresine ait Suumlpuumlrge Bebek Derinkuyu bebekleri Soğanlı

bebekleri

Resim 1 25 Youmlresel Soğanlı suumlpuumlrge Derinkuyu bebekleri

Karaman youmlresine ait kabak araba

Erdemlinin yaylalarındaki Youmlruumlk ccedilocuklarının oyuncağı olan

draman (el davulu)

Karadenizin ahşap kayığı

16

Resim 1 26 Karadenizin ahşap kayığı

Antalya kabak bebekler

Resim 127 Antalya kabak bebeği

Geleneksel oyunların modern eğitim metotlarıyla ccedilocuklara yeniden sunulması farklı

kuumlltuumlrlerin geleneksel ccedilocuk oyunlarıyla Tuumlrk ccedilocuk oyunlarının karşılaştırmalı ccedilalışmasının

da evrensel kuumlltuumlre katkıları olacaktır Bu sayede farklı kuumlltuumlrlerden ccedilocukların birbirlerini

ve farklı kuumlltuumlrleri tanıma istekleri artacak oumlzellikle doğal oyuncaklar sayesinde de farklı

tuumlrlerin ve coğrafyaların oumlğretilmesi kolaylaşacaktır Evrensel kuumlltuumlr meydana getirmek iccedilin

ccedilocukların penceresinden bakıp onların duumlnyasında ortak platform oluşturmak gerekir

14 Uluslararası Youmlresel Oyuncaklar Duumlnya uumllkelerinin yaşadıkları farklı sosyokuumlltuumlrel yaşamın sonucu olarak oyuncaklar-

da ki farklılıklar yuumlzyıllara goumlre değişkendir Değişmeyen ccedilocukların oyunlara ve buumlyuumlmeye

duydukları oumlzlemdir

Uluslara goumlre oyuncakların değişkenliği malzeme ve biccedilim youmlnuumlndendir

17

Ulusların oyuncak şekillerinin ve oumlzelliklerinin oluşturulmasına

Yaşam şekilleri

İnsan tipleri

Hayvan tuumlrleri

İklim oumlzellikleri

İnanışlar

Yetiştirilen uumlruumlnler etkilemiştir Oumlrneğin bir oyuncak bebek her uumllkede farklı farklı şekillerde farklı malzemelerde ve

farklı boyutlarda oluşturulduğu incelemeler sonucunda goumlruumllmektedir Ulusların sanayide

gelişimleri sosyokuumlltuumlrel yapıları oyuncak sektoumlruumlnuumln oluşumuna ve oyuncak modellerinin

değişkenliğine neden olmuştur Oyuncak oumlrnekleri bunu en iyi şekilde yansıtmaktadır

Farklı ulusların oyuncak oumlrnekleri

Resim 128 Afrika ve Peru youmlresel oyuncakları

Resim 129 1820 yılına ait Fransız oyuncak keman

18

Resim 130 1900 - 1910 yılı Alman bebek evler oyuncak oumlrnekleri

Resim 131 1900 - 1910 yılı Alman bebek evler oyuncak oumlrnekleri

19

Resim 132 Amerikan oyuncak oumlrnekleri

Resim 133 Rus oyuncak oumlrnekleri

20

Resim 134 Japon oyuncak oumlrnekleri

Resim 135 Kore bebek oyuncaklar

15 Enduumlstriyel Oyuncak Uumlretimi Oyun ve bazen de oyunda kullanılan ve oyunu tamamlayan oyuncaklar ccedilocuğun

fiziksel becerilerini geliştirdiği gibi duumlşuumlnme ve keşfetme aracılığı ile zihinsel gelişimine de

katkıda bulunmaktadır Ccedilocukların oynadıkları ldquooyunlarla ve oyununa youmln veren

oyuncaklarlardquo gelişimlerini tamamladıklarıda yapılan ccedilalışmalar ve uygulamalarıyla buguumln

ortadadır Duumlnyada dev oyuncak sektoumlrlerinin doğmasının da okul oumlncesi eğitime verilen

oumlnemin her geccedilen guumln artmasının da başlıca nedeni budur

21

Oyuncakların seri uumlretimi ise 18 yuumlzyılda başlamıştır Oumlnce tahta oyuncaklar sonra da

sırasıyla kağıt teneke kurmalı buharlı elektrikli ve pilli oyuncaklar oyuncak sanayinde

yerini almıştır Uumlnluuml oyuncak fabrikaları ise 1800luuml yılların sonunda ortaya ccedilıkmaya

başlamıştır Oyuncak tarihinde Alman oyuncakccedilılığı oumlnemli bir yer tutmaktadır Ccediluumlnkuuml Batı

duumlnyasında oyuncağı duumlzenli sanayi uumlruumlnuuml haline doumlnuumlştuumlren ilk uumllke Almanyadır ve

oumlzellikle de Nuremberg boumllgesi

1900luuml yılların başında enduumlstri devriminin de etkisiyle teneke oyuncaklar popuumller

olmuştur Teneke oyuncaklar arasında en fazla ilgi gemiler arabalar uccedilaklara goumlsterilmiştir

İkinci Duumlnya Savaşı yıllarında ekonomik zorluklar nedeniyle birccedilok uumlruumlnde olduğu

gibi oyuncak sanayisinde de bir duraklama yaşandığı goumlruumllmektedir Oyuncak atoumllyelerinin

savaş sırasında silah uumlretmek olarak kullanılması ccedilok acı bir durumdur Bu doumlnemde evlerde

yapılan basit oyuncakların arttığı goumlzlenmektedir 1970li yıllardan sonra ise ccedilocukların

guumlvenliği ve daha ucuza mal edilmesi nedeniyle plastik oyuncaklar yaygınlık kazanmıştır

1970li yılların hemen ardından Japonya modern teknolojinin katkısıyla oyuncak

enduumlstrisinde zirveye tırmanmış ve 1980li yıllardan itibaren pazar payını Hong Kong

Singapur Taiwan Malezya ve son yıllarda da Ccediline bırakmıştır Artık guumlnuumlmuumlzde satılan

oyuncakların ccediloğu Ccedilin yapımıdır Oyuncakccedilılık uumlretim malzemeleri olarak kısaca doumlrt

doumlneme ayrılır

Sanayileşme oumlncesi zanaat işccedililiğine dayanan kil ve ahşap malzeme doumlnemi

Sanayileşme ile beraber metal ve teneke doumlnemi

Plastiğin keşfi ile plastik oyuncaklar

Elektronik ve dijital devrim ile miniyonga (microchip ) oyuncaklar

İletişim araccedillarının artarak gelişmesi duumlnya uluslarını etkileyen olayların oyuncaklara

da yansımasına neden olmuştur Oumlrneğin aya yolculuk masal ve ccedilizgi film karekterleri

oyuncak sektoumlruumlne esin kaynağı olmuştur

Resim 136 Ayrsquoa yolculuğun oyuncaklara yansıması

22

Enduumlstriyel oyuncak tuumlrleri

Bebekler Farklı boyutlarda ve şekillerde tekstil yuumlzeyler plastik seramik vb malzeme tuumlruuml

kullanılarak oluşturulurlar

Resim 137 Enduumlstriyel bebek oyuncak

Hayvanlar Bu oyuncak tuumlrleri karada denizde havada yaşayan canlı hayvan tuumlrlerinden

etkilenerek hazırlanan tekstil yuumlzeyler plastik ve ahşap malzemelerden uumlretilmektedir

Resim 138 Enduumlstriyel oyuncak ayıcıklar

23

Minyatuumlr nesneler ( evcilik doktor tamir setleri temizlik ve uumltuuml

setleri ) Ahşap ve plastik malzemelerden guumlnluumlk yaşantıda kullanılan nesnelerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş

olarak uumlretildiği oyuncaklardır

Resim 139 Uumltuuml temizlik tamir seti oyuncaklar

Birleştirme yığma takılıp ccedilıkarılanlar ( legolaryapbozlar bloklar

kuklalar ) Ahşap ve plastikten uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

Elektronikler miniyonga (microchip) (yaylı sesli uzaktan

kumandalılar bilgisayar oyunları ) Miniyongalar ile elektronik mekanizmaların kullanılarak oluşturulduğu oyuncak

tuumlruumlduumlr

Eğiticiler (harf sayı geometrik şekiller oyuncak kitaplar kavram

oumlğretmeyi amaccedillayanlar ) Tekstil yuumlzeyler karton kağıt ahşap plastik malzeme tuumlrlerinden uumlretilen oyuncak

tuumlruumlduumlr

Masa oyunları ( kelime oyun araccedilları ) Plastik ya da ahşap malzemelerden uumlretilen oyun araccedillarıdır

24

Muumlzikli oyuncaklar ( minyatuumlr muumlzik aletleri muumlzik kutuları

duumlduumlk ccedilıngırak ) Kullanırken ya da sabit durumda kurularak ses ccedilıkartan oyuncaklardır

Hareketliler ( tekerlekli oyuncaklar ) Tekerlek ya da mekanizma yardımı ile hareket edebilen oyuncaklardır

Guumlncel ve masal kahramanları (Oumlruumlmcek adam Batman vb) Ccedilizgi film film ve masal kahramanlarının minyatuumlr boyutlarda ya da dekoratif amaccedillı

buumlyuumlk boyutlarda uumlretilmiş şekilleridir

Enduumlstriyel oyuncak uumlretim suumlrecinde oyuncağın tuumlruumlne uygun model belirleyebilmek

iccedilin malzeme ve yaş grubuna dikkat edilmelidir Bunun yanısıra yeni oyuncak modelleri

oluşturabilmek iccedilin geccedilmişte ve guumlnuumlmuumlzde oluşturulan oyuncakları her youmlnuumlyle kavramak

gerekir Edinilen bilgiler ile yeni oluşturulan bir oyuncak modeli tanımlanabilmelidir Bu

tanımlamada

Oyuncak tuumlruumlnuuml belirleme ( eğitici hareketli muumlzikli hayvan bebek vb)

Oyuncak malzeme tanımı ( tekstil yuumlzeyler ahşap plastik karton vb )

Uumlretim tekniği tanımı ( dikim kaynak oumlrme doumlkme yapıştırma vb )

Oyuncakta kullanılacak renk seccedilenekleri

Oyuncak guumlvenliği iccedilin varsa standartlara uygun uyarılar tanımlanmalıdır

25

UYGULAMA FAALİYETİ Yaşadığınız youmlrede geccedilmişte oynanan ccedilocuk oyunlarını ve bu oyunda kullanılan

oyuncakları araştırarak oyuncakların model oumlzelliklerini ve goumlrsel uumlruumln dosyası oluşturunuz

İşlem Basamakları Oumlneriler

Youmlrenizde geccedilmişte oynanan

oyunları ve oyunlarda oynanan

oyuncakları oumlnerilen kaynak-

lardan araştırınız

Kuumltuumlphane muumlze yerel web sayfaları

boumllge ya da il yıllıkları ve aile buumlyuumlk-

lerinden yararlanabilirsiniz

Araştırma oumlncesi planlama ya-

pınız( Goumlruumlşmelerde soracağı-

nız soruları not defterinizi ka-

leminizi hazırlayınız)

Hazırlıklarınızı kontrol ediniz

Araştırma sonuccedillarını not alı-

nız( oyunun oumlzellikleri kulla-

nılan oyuncağın malzeme ve

model oumlzellikleri vb gibi )

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Oyuncaklarla ilgili varsa goumlr-

sellerin resimlerini ccedilekerek ya

da ccedilizerek temin ediniz

Zamanı iyi kullanınız

Araştırma sonuccedillarını dosyala-

yınız

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Araştırma sonuccedillarını sınıf or-

tamında paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

UYGULAMA FAALİYETİ-1

26

Eğitici enduumlstriyel oyuncakları araştırınız Araştırmalarınızdan edindiğiniz goumlrseller

yardımı ile bir konu seccedilerek eğitici oyuncak modeli oluşturunuz

İşlem Basamakları Oumlneriler

Eğitici oyuncakları oumlnerilen kay-

naklardan araştırınız

Oyuncak mağazaları İnternet

web sayfalarından faydalanınız

Ccedilizim malzemelerini hazırlayınız

Seccediltiğiniz konudaki oyuncağın

modelini ccediliziniz (Rakamları konu

olarak seccedilebilirsiniz )

Kalem A4 resim kacircğıdı silgi

A4 resim kartonu kullanabilir-

siniz

Hazırlıklarınızı kontrol ediniz

Oyuncağın renk ve kumaşını seccedili-

niz

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Kalıbınıza uygun kumaşı kesiniz

Modele uygun dikiniz

İccedilerisini elyaf ile doldurunuz

Farklı materyaller kullanabilirsi-

niz (Keccedile suumlnger boyalar kar-

ton vb)

Uygulama ccedilalışmanızı sınıf orta-

mında arkadaşlarınızla paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

UYGULAMA FAALİYETİ-2

27

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyunuz ve doğru seccedileneği işaretleyiniz

1 MOuml 5500-3000 Kalkolitik Doumlneme ait en eski oyuncak araba hangi muumlzede sergilenmek-

tedir

A) Ankara

B) Mardin

C) Antalya

D) İstanbul

2 İlk ccedilağ oyuncaklarında hangisi malzeme olarak kullanılmadı

A) Taş

B) Ağaccedil dalı

C) Kil

D) Plastik

3 Geleneksel oyuncaklarda topaccedil nasıl kullanılırdı

A) Vurularak

B) Parccedilalanarak

C) Doumlnduumlruumllerek

D) Suumlruumllerek

4 Aşağıdaki oyuncaklardan hangisi enduumlstriyel oyuncak gruplarından minyatuumlr nesneler

oyuncak grubuna girmez

A) Lego

B) Araba

C) Doktor seti

D) Tamir seti

5Aşağıdakilerden hangisi eğitici oyuncaklar grubuna girer

A) Keman

B) Topaccedil

C ) Geometrik şekiller

D ) Araba

6Eyuumlp Oyuncakları hangi ilimizde uumlretimde 300 yıl varlığını suumlrduumlrmuumlştuumlr

A) İzmir

B) Bursa

C) Ankara

D) İstanbul

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

28

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

Bu faaliyette verilecek bilgiler ve kazandırılacak beceriler ile oumlzelliklerine goumlre oyun-

cakları gruplandırabileceksiniz

Oyuncakları malzeme ve model oumlzelliklerine goumlre araştırınız

Araştırma sonuccedillarına goumlre oyuncak ccedileşitlerini gruplandırınız

Araştırma sonuccedillarını arkadaşlarınızla sınıf ortamında paylaşınız

2 OYUNCAK CcedilEŞİTLERİ

Oyuncaklar ister bireysel uumlretilsin isterse enduumlstriyel anlamda seri olarak uumlretilsin

oyuncakların modellerine ve malzemelerine goumlre uumlretim teknikleri farklıdır Bu farklılıklar

gelişen değişen teknoloji ile malzeme tuumlruumlne ve oyuncak firmalarının satış politikalarına

goumlre her geccedilen guumln değişmektedir Guumlnuumlmuumlzde var olan oyuncak uumlretim teknikleri değerlen-

dirilirken değişkenlik goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır

21 Uumlretim Tekniğine Goumlre Oyuncaklar Uumlretim tekniğine goumlre oyuncakları gruplandırabilmek iccedilin oyuncakları malzeme ve

model oumlzelliklerine goumlre incelemek gerekir

211 Malzeme Tuumlruumlne Goumlre Oyuncaklar Tekstil yuumlzeyli oyuncaklar

Oyuncağın tuumlmuumlnde ya da bir boumlluumlmuumlnde terikoton keccedile peluumlş polar kadife triko

oumlrguuml gibi tekstil yuumlzeyleri kullanarak hazırlanan oyuncaklardır

Resim 21 Tekstil yuumlzeyli oyuncak

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

AMACcedil

ARAŞTIRMA

29

Ahşap oyuncaklar

Ahşap malzemelerin ham boyalı vernikli oymalı baskılı vb şekillendirmeleri

yoluyla elde edilen oyuncaklardır

Resim 22 Ahşap oyuncak

Kağıt karton oyuncaklar

Kağıt karton oluklu mukavva vb kağıt tuumlrevlerinden oluşturulan oyuncaklardır

Resim 23 Kağıt ve karton oyuncaklar

30

Resim 24 Kağıt ve karton oyuncaklar

Teneke oyuncaklar

Teneke ve sacın şekillendirilip renklendirilmesi ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir Bu

tuumlr oyuncaklarda yay ve kurma mekanizmaları da kullanılmıştır

Resim 25 Teneke otobuumls oyuncak

Plastik oyuncaklar

İkinci Duumlnya Savaşırsquondan sonra ucuz hafif fazla sayıda uumlretilebilir olması nedeniyle

kullanılmaya başlayan doumlkme ve kalıp tekniği ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir

Resim 26 Plastik oyuncaklar

31

Cam oyuncaklar

Oumlzellikle ccedilok kalın camdan misket ya da zeka oyuncakları gibi oyuncakların

uumlretiminde kullanılan oyuncak ccedileşitleridir

Resim 27 Cam zeka oyuncağı

Elektronik Miniyonga (Microchip) oyuncaklar

Pilli kumandalı şarzlı uumlretilen ateri elde taşınabilir CDrsquoden ya da hafıza kartlarından

oynanan oyuncak ccedileşitleridir

Resim 28 Kumandalı otomobil oyuncak

212 Model Oumlzelliğine Goumlre Oyuncaklar Tek parccedilalı oyuncaklar

Tek parccedila ahşap plastik cam gibi malzemeden misket topa vb şeklinde uumlretilen

oyuncak tuumlrleridir

Ccedilok parccedilalı oyuncaklar

Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir araya getirilerek

uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

Mekanizmalı oyuncaklar

Oyuncağa ses ışık hareket kazandırmak amaccedillı mekanizmaların yerleştirilmesi ile

uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

32

22 Amacına Goumlre Oyuncaklar Ccedilocukların yetiştirilmeleri kuumlltuumlrden kuumlltuumlre değişkenlik goumlstermektedir İletişim ve

ulaşım araccedillarındaki hızlı değişimi kuumlltuumlrler arasındaki değişkenliği her geccedilen guumln

azaltmaktadır Bunun sonucu olarak geleneksel oyuncaklardan uzaklaşarak duumlnyada genel

ilgi goumlren oyuncak tuumlrlerine youmlnelim artmaktadır

Oyuncakların ccedilok farklı amaccedilları vardır Bu amaccedilları eğitimciler doktorlar

ebeveynler felsefeciler oyucak uumlreticilerinin soumlylemleri ile toplumların sosyo-kuumlltuumlrel ve

ekonomik yapıları belirlemektedir

Kullanım amacına goumlre oyuncaklar

Ccedilocukların yaş gruplarına goumlre duyusal beceri eğitim eğlence amaccedillı ihtiyaccedillarını

karşılamak amaccedillı kullanılan oyuncaklar bu gruba girer

Dekoratif amaccedillı oyuncaklar

Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif amaccedillı oyuncaklar

denir

Resim 29 Dekoratif amaccedillı kullanılan oyuncaklar

Resim 210 Dekoratif amaccedillı kullanılan oyuncaklar

Fonksiyonel oyuncaklar

Yetişkinler tarafından kullanılan aletlerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş modellerine fonksiyonel

oyuncak denir

33

UYGULAMA FAALİYETİ

Oyuncakların model oumlzelliklerini araştırınız Bunların iccedilinden tekstil yuumlzeyli oyuncak-

ları seccedilerek tuumlruumlne goumlre goumlrsel uumlruumln dosyası hazırlayınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

Oumlnerilen kaynaklardan tekstil yuuml-

zeyli oyuncakları araştırınız

Oyuncak mağazaları oyuncak web

sayfaları oyuncak uumlreten atoumllyeler

kreşler anaokullarından faydala-

nabilirsiniz

Oumlnerilen kaynaklardan tekstil yuuml-

zeyli oyuncakların goumlrsellerini fo-

toğraflayarak fotokopi alarak ya

da web sayfasından ccedilıktı olarak

temin ediniz

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Tekstil yuumlzey tuumlruumlne goumlre grupla-

ma yapınız

Dokuma yuumlzeyler peluumlş polar te-

ri koton

Oumlrguuml yuumlzeyler- triko el oumlrguumlsuuml

Dokusuz yuumlzeyler keccedile olarak

tekstil yuumlzeyli oyuncaklar

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Bilgi konularını goumlzden geccediliriniz

Aynı gruptaki goumlrselleri A4 kacircğı-

dına yerleştirip yapıştırınız

A4 dosya kacircğıdı oyuncak goumlrselle-

ri yapıştırıcı ile yapıştırınız

Tekstil yuumlzeyli oyuncak goumlrselle-

rinin alt boumlluumlmuumlne not alarak ta-

nımlayınız

Parccedila mekanizma renk tekstil

yuumlzey oumlzelliği vb

Zamanı iyi kullanınız

UYGULAMA FAALİYETİ

34

Uygulama ccedilalışmaları yaptığınız

A4 kacircğıtlarını dosyaya grup sıra-

sına goumlre yerleştiriniz

Dosyanıza kapak hazırlayarak ccedila-

lışmayı tamamlayınız

Uygulama ccedilalışmanızı kontrol edi-

niz Hatalarınız var ise duumlzeltiniz

Goumlrsel uumlruumln dosyasını sınıf orta-

mında arkadaşlarınızla paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

35

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Oyuncaklar ister bireysel uumlretilsin isterse enduumlstriyel anlamda seri olarak

uumlretilsin oyuncakların modellerine ve malzemelerine goumlre uumlretim teknikleri

farklıdır

2 ( ) Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir

araya getirilerek uumlretilen oyuncaklara tek parccedila oyuncaklar denir

3 ( ) Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif

amaccedillı oyuncaklar denir

4 ( ) Plastik oyuncaklar İkinci Duumlnya Savaşırsquondan sonra ucuz hafif fazla sa-

yıda uumlretilebilir olması nedeniyle kullanılmaya başlayan doumlkme ve kalıp tek-

niği ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir

5 ( ) Ccedilocukların yaş gruplarına goumlre duyusal beceri eğitim eğlence amaccedillı

ihtiyaccedillarını karşılamak iccedilin kullanılan oyuncaklara kullanım amacına uygun

oyuncaklar denir

6 ( ) Pilli kumandalı şarjlı uumlretilen ateri elde taşınabilir CDrsquoden ya da hafıza

kartlarından oynanan oyuncaklara elektronik miniyonga oyuncaklar denir

7 ( ) Tek parccedila ahşap plastik cam gibi malzemeden misket topaccedil vb şeklin-

de uumlretilen oyuncak tuumlrlerine ccedilok parccedilalı oyuncak denir

8 ( ) Oyuncağa ses ışık hareket kazandırmak amaccedillı mekanizmaların yerleşti-

rilmesi ile uumlretilen oyuncaklara mekanizmalı oyuncaklar denir

9 ( ) Ahşap malzemelerin ham boyalı vernikli oymalı baskılı vb şekillen-

dirmeleri yoluyla elde edilen oyuncaklara ahşap oyuncaklar denir

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoModuumll Değerlendirmerdquoye geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

36

MODUumlL DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Bir youmlrede tarihsel suumlreccedilte ustalar ebeveynler ya da ccedilocukların kendisi

tarafından uumlretilen ya da oyunlarda kullanılan doğal nesnelere youmlresel oyun-

caklar denir

2 ( ) Eyuumlp oyuncakları 300 yıllık bir geccedilmişe sahiptir

3 ( ) Taş kil ağaccedil dalları ilk ccedilağlardan beri oyuncak malzemesi olarak kulla-

nılmıştır

4 ( ) Elektronik ve miniyongalı oyuncaklar geleneksel oyuncaklardır

5 ( ) Yetişkinler tarafından kullanılan aletlerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş modellerine tak

parccedilalı oyuncak denir

6 ( ) Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir

araya getirilerek uumlretilen oyuncaklara ccedilok parccedilalı oyuncak denir

7 ( ) Uumlretim tekniğine goumlre oyuncakları gruplandırabilmek iccedilin oyuncakları

malzeme ve model oumlzelliklerine goumlre incelemek gerekir

8 ( ) Uluslara goumlre oyuncakların değişkenliği malzeme ve biccedilim youmlnuumlndendir

9 ( ) Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif

amaccedillı oyuncaklar denir

10 ( ) Tuumlrk tarihinde satılmak uumlzere yapılan oyuncaklar Selccediluklu doumlneminde

ortaya ccedilıkıyor

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki moduumlle geccedilmek iccedilin oumlğretmeninize başvurunuz

MODUumlL DEĞERLENDİRME

37

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALİYETİ-1rsquoİN CEVAP ANAHTARI

1 B

2 D

3 C

4 A

5 C

6 D

OumlĞRENME FAALİYETİ-2rsquoNİN CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

7 Y

8 D

9 D

MODUumlL DEĞERLENDİRMENİN CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 Y

6 D

7 D

8 D

9 D

10 Y

CEVAP ANAHTARLARI

38

KAYNAKCcedilA

ONUR Bekir Oyunun Guumlcuuml İmge Kitabevi 2011

ONUR Bekir Neslihan GUumlNEY Tuumlrkiyersquode Ccedilocuk Oyunları Araştırma-

ları Ankara Uumlniversitesi CcedilOKAUM (Ccedilocuk Kuumlltuumlruuml Araştırma ve Uygula-

ma Merkezi Yayınları ) Koumlk Yayıncılık 2004

OĞUZ M Oumlcal Petek ERSOY Tuumlrkiyersquode Yaşayan Geleneksel Ccedilocuk

Oyunları Gazi Uumlniversitesi Tuumlrk Halkbilimi Araştırma ve Uygulama Mer-

kezi (THBMER) tarafından yayımlanan 2004

BAŞAL Handan Asucircde GeccedilmişYıllarda Tuumlrkiyersquode Ccedilocuklar Tarafından

Oynanan Ccedilocuk Oyunları Uludağ Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi

XX (2) 2007

ONUR B N CcedilELEN F CcedilOK M ARTAR T DEMİR (1998) Childrenrsquos

need for toys from mothers point of view in two cities of Turkey iccedilinde Toys

and Playthings (ed G Brougere) Imprimera LaTresoriere

Antalya Oyuncak Muumlzesi

KAYNAKCcedilA

Page 8: EL SANATLARI TEKNOLOJİSİ - || MEGEP...4 Oyuncak, hem oyun hem oyunu sağlayan nesnedir. En basit oyuncak taş ve sopadır. Üçtaş, beş taş veya dokuztaş yahut kaydırak oyunu

4

Oyuncak hem oyun hem oyunu sağlayan nesnedir En basit oyuncak taş ve sopadır

Uumlccediltaş beş taş veya dokuztaş yahut kaydırak oyunu iccedilin her yerde taş bulunabilir Sopa deni-

len basit bir ağaccedil dalı ccedilocuğun hayal guumlcuumlnde at araba vb işlere yarar Bir ip ip atlama ve

ccedilekişme oyunu iccedilin de kullanılır İlk ccedilağlarda kullanılan oyuncakların yapıldığı malzemeler

şunlardır

Taşlar

Ağaccedil dalları

Kil

Anaokullarının yaratıcısı olan Friedrich Froumlbel (1782-1851) bir nesneye biccedilim verme-

nin pedegojisi olarak nitelediği oyun nesnelerini geliştirdi Geliştirdiği nesneler bireyin ken-

dini meşgul etme aracının temelini oluşturmuştur Bu nesneler

Yumuşak top

Kuumlre silindir kuumlp

Boumlluumlnmuumlş bir buumltuumln (bir kuumlpuumln boumlluumlnmesi)

Kacircğıda biccedilim verme kesme kıvırma katlama

16yuumlzyıl sanatccedilılarından Pieter Bruegelrsquoin ldquoCcedilocukların Oyunlarırdquo isimli resimde 80

değişik oyuncak ya da oyunu tasvir etmiştir Bu oyuncaklar ccedilocukların buumlyuumlmesine yaratıcı-

lıklarına ve eğlenmelerine yuumlzyıllardır yardımcı oldu

Resim 12 16yuumlzyıl Pieter Bruegelrsquoin ldquoCcedilocukların Oyunlarırdquo isimli tablosu

5

Seri olarak uumlretilen ilk tahta bebekler ise 1700lerin Almanyarsquosına aittir Tuumlrk tarihinde

satılmak uumlzere yapılan oyuncaklar ise Osmanlı doumlneminde ortaya ccedilıkıyor Eyuumlpte hayvan

bağırsağından yapılmış balonlar tahta topaccedillar ccedilemberler tefler toprak duumlduumlkler satıldığı

da bilinmektedir

Resim 13 Yuumlzyıllardır kullanılan lsquo Topaccedilrsquo oyuncaklar

Resim 14 Oumlnce topraktan sonra camdan oluşturulan misketler

6

11 Ulusal Youmlresel Oyuncaklar Anadoluda oyuncağa kanıt oluşturan sayısız belge vardır Fakat bunların sağlıklı bir

ayrımı yapılmamıştır Neolitik merkez Ccedilatal Hoyuumlkte pişmiş toprak oyun topları astragalos

adı verilen aşık kemikleri bulunmuştur Neolitik ve kalkolitik doumlnemlerin oumlnemli merkezi

Burdur Hacılarda kil ve tahta ccedilubuklardan yapılmış minyatuumlr bebekler bulunmuştur

Hititlere ait Kargamış Kral Burcu kabartmasında ( İOuml 8 yy) Kral Ararasın ccedilocukları aşık

oynarken topaccedil ccedilevirirken betimlenmişlerdir Gordionda Kral ailesinden 8 yaşındaki ccedilocuğa

ait tuumlmuumlluumlste bronz doumlrt atlı araba hayvan biccedilimli ahşap oyuncaklar bulunmuştur Kuumltahya

Muumlzesirsquonde bulunan pişmiş topraktan tekerlekli horoz tavuk guumlvercin Frig doumlnemine

tarihlenir 6 yuumlzyılın ilk yarısına tarihlenen Bizans doumlnernine ait İstanbul Buumlyuumlk Saray

Mozaiğinde ccedilok sayıda ccedilocuk betimlemesi yer alır Bunlardan birinde ccedilocuk arenada

ccedilember ccedilevirirken betirnlenmiştir Ccedilanakkale Assosta yapılan kazılarda ele geccedilirilen

pişmiş topraktan bebek Afrodit heykelcikleri İOuml 1 yuumlzyıla aittir

Tuumlrklerde oyuncakccedilılık orta asyadan beri Selccediluklu ve Osmanlıda var olan bir

zanaattır Oumlrguumltluuml olarak 17 yy doumlneminde İstanbulun Eyuumlp semtinde ccedilok sayıda oyuncakccedilı

duumlkkanı bulunuyordu Evliya Ccedilelebi Seyahatnamesinde Eyuumlp oyuncakccedilılarının 100

duumlkkanda 105 usta ile ccedilalıştıklarından soumlz eder Eyuumlp oyuncakccedilılarından guumlnuumlmuumlze gelebilen

28 oumlrnek korunmaktadır Eyuumlprsquote oyuncakccedilılık 1957 yılına kadar devam etmiş şehir planla-

maları nedeniyle yok olmuştur

Resim 15 Youmlresel Eyuumlp oyuncağı

7

Resim 16 Youmlresel Eyuumlp oyuncağı

Resim17 Youmlresel Eyuumlp oyuncağı

111 Gerccedilek Nesnelerin Kuumlccediluumlk Kopyaları

Kuumlccediluumlk muumlzik aletleri (teflerdavullar darbukalar)

8

Resim 18 Kuumlccediluumlk muumlzik aletleri

Kuumlccediluumlk mekanik aletler (el arabaları doumlnme dolaplar salıncaklar)

Resim 19 Kuumlccediluumlk mekanik makinaların oyuncağa doumlnuumlştuumlruumllmesi

Kuumlccediluumlk ulaşım araccedilları (sandallar padişah kayıkları)

Resim 110 Kuumlccediluumlk ulaşım araccedilları

9

Kuumlccediluumlk silahlar (tahta kılıccedillar kamış tuumlfekler ipli oklar)

Resim 111 Kuumlccediluumlk silahlar

Kuumlccediluumlk ev aletleri (yayıklar havanlar beşikler ccedilekiccediller testiler)

Resim 112 Kuumlccediluumlk ev aletleri

Kuumlccediluumlltuumllmuumlş hayvan tasvirleri (kırmızı tuumlyluuml koyun ve kuzular)

10

Resim 113 Kuumlccediluumlk hayvan oyuncakları

112 Hareketli Sesli Oyuncaklar Oyun araccedilları topaccedillar hacıyatmazlar şakşaklar duumlduumlkluuml fırıldaklar iccediline su konulup

oumlttuumlruumllen toprak testilerdir

12 Oyuncakların Oyunlara Goumlre Sınıflandırması Tuumlrkiyersquode 2004 yılında Yaşayan Geleneksel Ccedilocuk Oyunları adlı ccedilalışmada youmlresel

oyuncakların oyunlara goumlre dağılımı

Aşıkla oynanan oyunlar

Resim 114 Aşık

Balonla oynanan oyunlar

Bez bebekle oynanan oyunlar

11

Resim 115 Bez bebekler

Boncuk cam duumlğme ve makarayla oynanan oyunlar

Resim 116 Makaralar duumlğmeler

Ccedilemberle oynanan oyunlar

12

Resim 117 Ccedilember

Ccedilelik ccedilomak (tahta sopa değnek) ile oynanan oyunlar

Resim 118 Ccedilelik ccedilomak

Ccedilubukla oynanan oyunlar

İple oynanan oyunlar

Resim 119 İple oynanan oyunlar

Kapakla oynanan oyunlar

Kayışla oynanan oyunlar

Kılık değiştirilerek oynanan oyunlar

Kibrit ccediloumlpuumlyle oynanan oyunlar

13

Resim 120 Kibrit ccediloumlpuumlyle oynanan oyunlar

Kiremitle oynanan oyunlar

Resim 121 Kiremitle oynanan tombik

Kuumlccediluumlk kare tahtalarla oynanan oyunlar

Mendille oynanan oyunlar

Mendille oynanan oyunlar

Misketle oynanan oyunlar

Placircstik boruyla oynanan oyunlar

Ruumlzgacircr guumlluuml ile oynanan oyunlar

Salıncakla oynanan oyunlar

Suntanın uumlzerine ccedilivi ccedilakılarak oynanan oyunlar

Şişeyle oynanan oyunlar

Tahtadan yapılan topla oynanan oyunlar

Taş fırlatan oyuncaklarla oynanan oyunlar

Taşla oynanan oyunlar

Tokmakla oynanan oyunlar

Topaccedilla oynanan oyunlar

Topla oynanan oyunlar

El yapımı olanlar

Placircstik olanlar Toprakla oynanan oyunlar

Yumurtayla oynanan oyunlar

14

13 Youmlresel Oyuncaklar Bir youmlrede tarihsel suumlreccedilte ustalar ebeveynler ya da ccedilocukların kendisi tarafından

uumlretilen ya da oyunlarda kullanılan doğal nesnelere youmlresel oyuncaklar denir

Resim 1 22 Youmlresel ahşap oyuncak yapımcısı ve satıcısı Antalyalı Mehmet Soumlkmen

Youmlresel oyuncaklar uumlretilme şekillerine goumlre

Hazır sanayi uumlruumlnuuml oyuncaklar (balon plastik top misket

boncukcam duumlğme demir ccedilubuk şişe ccedilivi plastik top plastik

boru suntahellip)

El yapımı oyuncaklar (bez bebek ip salıncak sapan ok yay

topaccediltahta el yapımı top)

Doğal oyuncaklar (aşık yumurta ceviz taş kaya toprak sopa

değnekhellip)

Resim 1 23 Youmlresel oyuncak oumlrnekleri

15

Resim 1 24 Ahşap ve tel youmlresel oyuncak oumlrnekleri

Bazı youmlrelere goumlre youmlresel oyuncak adları

Trakya youmlresine ait Suumlpuumlrge Bebek Derinkuyu bebekleri Soğanlı

bebekleri

Resim 1 25 Youmlresel Soğanlı suumlpuumlrge Derinkuyu bebekleri

Karaman youmlresine ait kabak araba

Erdemlinin yaylalarındaki Youmlruumlk ccedilocuklarının oyuncağı olan

draman (el davulu)

Karadenizin ahşap kayığı

16

Resim 1 26 Karadenizin ahşap kayığı

Antalya kabak bebekler

Resim 127 Antalya kabak bebeği

Geleneksel oyunların modern eğitim metotlarıyla ccedilocuklara yeniden sunulması farklı

kuumlltuumlrlerin geleneksel ccedilocuk oyunlarıyla Tuumlrk ccedilocuk oyunlarının karşılaştırmalı ccedilalışmasının

da evrensel kuumlltuumlre katkıları olacaktır Bu sayede farklı kuumlltuumlrlerden ccedilocukların birbirlerini

ve farklı kuumlltuumlrleri tanıma istekleri artacak oumlzellikle doğal oyuncaklar sayesinde de farklı

tuumlrlerin ve coğrafyaların oumlğretilmesi kolaylaşacaktır Evrensel kuumlltuumlr meydana getirmek iccedilin

ccedilocukların penceresinden bakıp onların duumlnyasında ortak platform oluşturmak gerekir

14 Uluslararası Youmlresel Oyuncaklar Duumlnya uumllkelerinin yaşadıkları farklı sosyokuumlltuumlrel yaşamın sonucu olarak oyuncaklar-

da ki farklılıklar yuumlzyıllara goumlre değişkendir Değişmeyen ccedilocukların oyunlara ve buumlyuumlmeye

duydukları oumlzlemdir

Uluslara goumlre oyuncakların değişkenliği malzeme ve biccedilim youmlnuumlndendir

17

Ulusların oyuncak şekillerinin ve oumlzelliklerinin oluşturulmasına

Yaşam şekilleri

İnsan tipleri

Hayvan tuumlrleri

İklim oumlzellikleri

İnanışlar

Yetiştirilen uumlruumlnler etkilemiştir Oumlrneğin bir oyuncak bebek her uumllkede farklı farklı şekillerde farklı malzemelerde ve

farklı boyutlarda oluşturulduğu incelemeler sonucunda goumlruumllmektedir Ulusların sanayide

gelişimleri sosyokuumlltuumlrel yapıları oyuncak sektoumlruumlnuumln oluşumuna ve oyuncak modellerinin

değişkenliğine neden olmuştur Oyuncak oumlrnekleri bunu en iyi şekilde yansıtmaktadır

Farklı ulusların oyuncak oumlrnekleri

Resim 128 Afrika ve Peru youmlresel oyuncakları

Resim 129 1820 yılına ait Fransız oyuncak keman

18

Resim 130 1900 - 1910 yılı Alman bebek evler oyuncak oumlrnekleri

Resim 131 1900 - 1910 yılı Alman bebek evler oyuncak oumlrnekleri

19

Resim 132 Amerikan oyuncak oumlrnekleri

Resim 133 Rus oyuncak oumlrnekleri

20

Resim 134 Japon oyuncak oumlrnekleri

Resim 135 Kore bebek oyuncaklar

15 Enduumlstriyel Oyuncak Uumlretimi Oyun ve bazen de oyunda kullanılan ve oyunu tamamlayan oyuncaklar ccedilocuğun

fiziksel becerilerini geliştirdiği gibi duumlşuumlnme ve keşfetme aracılığı ile zihinsel gelişimine de

katkıda bulunmaktadır Ccedilocukların oynadıkları ldquooyunlarla ve oyununa youmln veren

oyuncaklarlardquo gelişimlerini tamamladıklarıda yapılan ccedilalışmalar ve uygulamalarıyla buguumln

ortadadır Duumlnyada dev oyuncak sektoumlrlerinin doğmasının da okul oumlncesi eğitime verilen

oumlnemin her geccedilen guumln artmasının da başlıca nedeni budur

21

Oyuncakların seri uumlretimi ise 18 yuumlzyılda başlamıştır Oumlnce tahta oyuncaklar sonra da

sırasıyla kağıt teneke kurmalı buharlı elektrikli ve pilli oyuncaklar oyuncak sanayinde

yerini almıştır Uumlnluuml oyuncak fabrikaları ise 1800luuml yılların sonunda ortaya ccedilıkmaya

başlamıştır Oyuncak tarihinde Alman oyuncakccedilılığı oumlnemli bir yer tutmaktadır Ccediluumlnkuuml Batı

duumlnyasında oyuncağı duumlzenli sanayi uumlruumlnuuml haline doumlnuumlştuumlren ilk uumllke Almanyadır ve

oumlzellikle de Nuremberg boumllgesi

1900luuml yılların başında enduumlstri devriminin de etkisiyle teneke oyuncaklar popuumller

olmuştur Teneke oyuncaklar arasında en fazla ilgi gemiler arabalar uccedilaklara goumlsterilmiştir

İkinci Duumlnya Savaşı yıllarında ekonomik zorluklar nedeniyle birccedilok uumlruumlnde olduğu

gibi oyuncak sanayisinde de bir duraklama yaşandığı goumlruumllmektedir Oyuncak atoumllyelerinin

savaş sırasında silah uumlretmek olarak kullanılması ccedilok acı bir durumdur Bu doumlnemde evlerde

yapılan basit oyuncakların arttığı goumlzlenmektedir 1970li yıllardan sonra ise ccedilocukların

guumlvenliği ve daha ucuza mal edilmesi nedeniyle plastik oyuncaklar yaygınlık kazanmıştır

1970li yılların hemen ardından Japonya modern teknolojinin katkısıyla oyuncak

enduumlstrisinde zirveye tırmanmış ve 1980li yıllardan itibaren pazar payını Hong Kong

Singapur Taiwan Malezya ve son yıllarda da Ccediline bırakmıştır Artık guumlnuumlmuumlzde satılan

oyuncakların ccediloğu Ccedilin yapımıdır Oyuncakccedilılık uumlretim malzemeleri olarak kısaca doumlrt

doumlneme ayrılır

Sanayileşme oumlncesi zanaat işccedililiğine dayanan kil ve ahşap malzeme doumlnemi

Sanayileşme ile beraber metal ve teneke doumlnemi

Plastiğin keşfi ile plastik oyuncaklar

Elektronik ve dijital devrim ile miniyonga (microchip ) oyuncaklar

İletişim araccedillarının artarak gelişmesi duumlnya uluslarını etkileyen olayların oyuncaklara

da yansımasına neden olmuştur Oumlrneğin aya yolculuk masal ve ccedilizgi film karekterleri

oyuncak sektoumlruumlne esin kaynağı olmuştur

Resim 136 Ayrsquoa yolculuğun oyuncaklara yansıması

22

Enduumlstriyel oyuncak tuumlrleri

Bebekler Farklı boyutlarda ve şekillerde tekstil yuumlzeyler plastik seramik vb malzeme tuumlruuml

kullanılarak oluşturulurlar

Resim 137 Enduumlstriyel bebek oyuncak

Hayvanlar Bu oyuncak tuumlrleri karada denizde havada yaşayan canlı hayvan tuumlrlerinden

etkilenerek hazırlanan tekstil yuumlzeyler plastik ve ahşap malzemelerden uumlretilmektedir

Resim 138 Enduumlstriyel oyuncak ayıcıklar

23

Minyatuumlr nesneler ( evcilik doktor tamir setleri temizlik ve uumltuuml

setleri ) Ahşap ve plastik malzemelerden guumlnluumlk yaşantıda kullanılan nesnelerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş

olarak uumlretildiği oyuncaklardır

Resim 139 Uumltuuml temizlik tamir seti oyuncaklar

Birleştirme yığma takılıp ccedilıkarılanlar ( legolaryapbozlar bloklar

kuklalar ) Ahşap ve plastikten uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

Elektronikler miniyonga (microchip) (yaylı sesli uzaktan

kumandalılar bilgisayar oyunları ) Miniyongalar ile elektronik mekanizmaların kullanılarak oluşturulduğu oyuncak

tuumlruumlduumlr

Eğiticiler (harf sayı geometrik şekiller oyuncak kitaplar kavram

oumlğretmeyi amaccedillayanlar ) Tekstil yuumlzeyler karton kağıt ahşap plastik malzeme tuumlrlerinden uumlretilen oyuncak

tuumlruumlduumlr

Masa oyunları ( kelime oyun araccedilları ) Plastik ya da ahşap malzemelerden uumlretilen oyun araccedillarıdır

24

Muumlzikli oyuncaklar ( minyatuumlr muumlzik aletleri muumlzik kutuları

duumlduumlk ccedilıngırak ) Kullanırken ya da sabit durumda kurularak ses ccedilıkartan oyuncaklardır

Hareketliler ( tekerlekli oyuncaklar ) Tekerlek ya da mekanizma yardımı ile hareket edebilen oyuncaklardır

Guumlncel ve masal kahramanları (Oumlruumlmcek adam Batman vb) Ccedilizgi film film ve masal kahramanlarının minyatuumlr boyutlarda ya da dekoratif amaccedillı

buumlyuumlk boyutlarda uumlretilmiş şekilleridir

Enduumlstriyel oyuncak uumlretim suumlrecinde oyuncağın tuumlruumlne uygun model belirleyebilmek

iccedilin malzeme ve yaş grubuna dikkat edilmelidir Bunun yanısıra yeni oyuncak modelleri

oluşturabilmek iccedilin geccedilmişte ve guumlnuumlmuumlzde oluşturulan oyuncakları her youmlnuumlyle kavramak

gerekir Edinilen bilgiler ile yeni oluşturulan bir oyuncak modeli tanımlanabilmelidir Bu

tanımlamada

Oyuncak tuumlruumlnuuml belirleme ( eğitici hareketli muumlzikli hayvan bebek vb)

Oyuncak malzeme tanımı ( tekstil yuumlzeyler ahşap plastik karton vb )

Uumlretim tekniği tanımı ( dikim kaynak oumlrme doumlkme yapıştırma vb )

Oyuncakta kullanılacak renk seccedilenekleri

Oyuncak guumlvenliği iccedilin varsa standartlara uygun uyarılar tanımlanmalıdır

25

UYGULAMA FAALİYETİ Yaşadığınız youmlrede geccedilmişte oynanan ccedilocuk oyunlarını ve bu oyunda kullanılan

oyuncakları araştırarak oyuncakların model oumlzelliklerini ve goumlrsel uumlruumln dosyası oluşturunuz

İşlem Basamakları Oumlneriler

Youmlrenizde geccedilmişte oynanan

oyunları ve oyunlarda oynanan

oyuncakları oumlnerilen kaynak-

lardan araştırınız

Kuumltuumlphane muumlze yerel web sayfaları

boumllge ya da il yıllıkları ve aile buumlyuumlk-

lerinden yararlanabilirsiniz

Araştırma oumlncesi planlama ya-

pınız( Goumlruumlşmelerde soracağı-

nız soruları not defterinizi ka-

leminizi hazırlayınız)

Hazırlıklarınızı kontrol ediniz

Araştırma sonuccedillarını not alı-

nız( oyunun oumlzellikleri kulla-

nılan oyuncağın malzeme ve

model oumlzellikleri vb gibi )

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Oyuncaklarla ilgili varsa goumlr-

sellerin resimlerini ccedilekerek ya

da ccedilizerek temin ediniz

Zamanı iyi kullanınız

Araştırma sonuccedillarını dosyala-

yınız

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Araştırma sonuccedillarını sınıf or-

tamında paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

UYGULAMA FAALİYETİ-1

26

Eğitici enduumlstriyel oyuncakları araştırınız Araştırmalarınızdan edindiğiniz goumlrseller

yardımı ile bir konu seccedilerek eğitici oyuncak modeli oluşturunuz

İşlem Basamakları Oumlneriler

Eğitici oyuncakları oumlnerilen kay-

naklardan araştırınız

Oyuncak mağazaları İnternet

web sayfalarından faydalanınız

Ccedilizim malzemelerini hazırlayınız

Seccediltiğiniz konudaki oyuncağın

modelini ccediliziniz (Rakamları konu

olarak seccedilebilirsiniz )

Kalem A4 resim kacircğıdı silgi

A4 resim kartonu kullanabilir-

siniz

Hazırlıklarınızı kontrol ediniz

Oyuncağın renk ve kumaşını seccedili-

niz

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Kalıbınıza uygun kumaşı kesiniz

Modele uygun dikiniz

İccedilerisini elyaf ile doldurunuz

Farklı materyaller kullanabilirsi-

niz (Keccedile suumlnger boyalar kar-

ton vb)

Uygulama ccedilalışmanızı sınıf orta-

mında arkadaşlarınızla paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

UYGULAMA FAALİYETİ-2

27

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyunuz ve doğru seccedileneği işaretleyiniz

1 MOuml 5500-3000 Kalkolitik Doumlneme ait en eski oyuncak araba hangi muumlzede sergilenmek-

tedir

A) Ankara

B) Mardin

C) Antalya

D) İstanbul

2 İlk ccedilağ oyuncaklarında hangisi malzeme olarak kullanılmadı

A) Taş

B) Ağaccedil dalı

C) Kil

D) Plastik

3 Geleneksel oyuncaklarda topaccedil nasıl kullanılırdı

A) Vurularak

B) Parccedilalanarak

C) Doumlnduumlruumllerek

D) Suumlruumllerek

4 Aşağıdaki oyuncaklardan hangisi enduumlstriyel oyuncak gruplarından minyatuumlr nesneler

oyuncak grubuna girmez

A) Lego

B) Araba

C) Doktor seti

D) Tamir seti

5Aşağıdakilerden hangisi eğitici oyuncaklar grubuna girer

A) Keman

B) Topaccedil

C ) Geometrik şekiller

D ) Araba

6Eyuumlp Oyuncakları hangi ilimizde uumlretimde 300 yıl varlığını suumlrduumlrmuumlştuumlr

A) İzmir

B) Bursa

C) Ankara

D) İstanbul

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

28

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

Bu faaliyette verilecek bilgiler ve kazandırılacak beceriler ile oumlzelliklerine goumlre oyun-

cakları gruplandırabileceksiniz

Oyuncakları malzeme ve model oumlzelliklerine goumlre araştırınız

Araştırma sonuccedillarına goumlre oyuncak ccedileşitlerini gruplandırınız

Araştırma sonuccedillarını arkadaşlarınızla sınıf ortamında paylaşınız

2 OYUNCAK CcedilEŞİTLERİ

Oyuncaklar ister bireysel uumlretilsin isterse enduumlstriyel anlamda seri olarak uumlretilsin

oyuncakların modellerine ve malzemelerine goumlre uumlretim teknikleri farklıdır Bu farklılıklar

gelişen değişen teknoloji ile malzeme tuumlruumlne ve oyuncak firmalarının satış politikalarına

goumlre her geccedilen guumln değişmektedir Guumlnuumlmuumlzde var olan oyuncak uumlretim teknikleri değerlen-

dirilirken değişkenlik goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır

21 Uumlretim Tekniğine Goumlre Oyuncaklar Uumlretim tekniğine goumlre oyuncakları gruplandırabilmek iccedilin oyuncakları malzeme ve

model oumlzelliklerine goumlre incelemek gerekir

211 Malzeme Tuumlruumlne Goumlre Oyuncaklar Tekstil yuumlzeyli oyuncaklar

Oyuncağın tuumlmuumlnde ya da bir boumlluumlmuumlnde terikoton keccedile peluumlş polar kadife triko

oumlrguuml gibi tekstil yuumlzeyleri kullanarak hazırlanan oyuncaklardır

Resim 21 Tekstil yuumlzeyli oyuncak

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

AMACcedil

ARAŞTIRMA

29

Ahşap oyuncaklar

Ahşap malzemelerin ham boyalı vernikli oymalı baskılı vb şekillendirmeleri

yoluyla elde edilen oyuncaklardır

Resim 22 Ahşap oyuncak

Kağıt karton oyuncaklar

Kağıt karton oluklu mukavva vb kağıt tuumlrevlerinden oluşturulan oyuncaklardır

Resim 23 Kağıt ve karton oyuncaklar

30

Resim 24 Kağıt ve karton oyuncaklar

Teneke oyuncaklar

Teneke ve sacın şekillendirilip renklendirilmesi ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir Bu

tuumlr oyuncaklarda yay ve kurma mekanizmaları da kullanılmıştır

Resim 25 Teneke otobuumls oyuncak

Plastik oyuncaklar

İkinci Duumlnya Savaşırsquondan sonra ucuz hafif fazla sayıda uumlretilebilir olması nedeniyle

kullanılmaya başlayan doumlkme ve kalıp tekniği ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir

Resim 26 Plastik oyuncaklar

31

Cam oyuncaklar

Oumlzellikle ccedilok kalın camdan misket ya da zeka oyuncakları gibi oyuncakların

uumlretiminde kullanılan oyuncak ccedileşitleridir

Resim 27 Cam zeka oyuncağı

Elektronik Miniyonga (Microchip) oyuncaklar

Pilli kumandalı şarzlı uumlretilen ateri elde taşınabilir CDrsquoden ya da hafıza kartlarından

oynanan oyuncak ccedileşitleridir

Resim 28 Kumandalı otomobil oyuncak

212 Model Oumlzelliğine Goumlre Oyuncaklar Tek parccedilalı oyuncaklar

Tek parccedila ahşap plastik cam gibi malzemeden misket topa vb şeklinde uumlretilen

oyuncak tuumlrleridir

Ccedilok parccedilalı oyuncaklar

Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir araya getirilerek

uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

Mekanizmalı oyuncaklar

Oyuncağa ses ışık hareket kazandırmak amaccedillı mekanizmaların yerleştirilmesi ile

uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

32

22 Amacına Goumlre Oyuncaklar Ccedilocukların yetiştirilmeleri kuumlltuumlrden kuumlltuumlre değişkenlik goumlstermektedir İletişim ve

ulaşım araccedillarındaki hızlı değişimi kuumlltuumlrler arasındaki değişkenliği her geccedilen guumln

azaltmaktadır Bunun sonucu olarak geleneksel oyuncaklardan uzaklaşarak duumlnyada genel

ilgi goumlren oyuncak tuumlrlerine youmlnelim artmaktadır

Oyuncakların ccedilok farklı amaccedilları vardır Bu amaccedilları eğitimciler doktorlar

ebeveynler felsefeciler oyucak uumlreticilerinin soumlylemleri ile toplumların sosyo-kuumlltuumlrel ve

ekonomik yapıları belirlemektedir

Kullanım amacına goumlre oyuncaklar

Ccedilocukların yaş gruplarına goumlre duyusal beceri eğitim eğlence amaccedillı ihtiyaccedillarını

karşılamak amaccedillı kullanılan oyuncaklar bu gruba girer

Dekoratif amaccedillı oyuncaklar

Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif amaccedillı oyuncaklar

denir

Resim 29 Dekoratif amaccedillı kullanılan oyuncaklar

Resim 210 Dekoratif amaccedillı kullanılan oyuncaklar

Fonksiyonel oyuncaklar

Yetişkinler tarafından kullanılan aletlerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş modellerine fonksiyonel

oyuncak denir

33

UYGULAMA FAALİYETİ

Oyuncakların model oumlzelliklerini araştırınız Bunların iccedilinden tekstil yuumlzeyli oyuncak-

ları seccedilerek tuumlruumlne goumlre goumlrsel uumlruumln dosyası hazırlayınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

Oumlnerilen kaynaklardan tekstil yuuml-

zeyli oyuncakları araştırınız

Oyuncak mağazaları oyuncak web

sayfaları oyuncak uumlreten atoumllyeler

kreşler anaokullarından faydala-

nabilirsiniz

Oumlnerilen kaynaklardan tekstil yuuml-

zeyli oyuncakların goumlrsellerini fo-

toğraflayarak fotokopi alarak ya

da web sayfasından ccedilıktı olarak

temin ediniz

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Tekstil yuumlzey tuumlruumlne goumlre grupla-

ma yapınız

Dokuma yuumlzeyler peluumlş polar te-

ri koton

Oumlrguuml yuumlzeyler- triko el oumlrguumlsuuml

Dokusuz yuumlzeyler keccedile olarak

tekstil yuumlzeyli oyuncaklar

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Bilgi konularını goumlzden geccediliriniz

Aynı gruptaki goumlrselleri A4 kacircğı-

dına yerleştirip yapıştırınız

A4 dosya kacircğıdı oyuncak goumlrselle-

ri yapıştırıcı ile yapıştırınız

Tekstil yuumlzeyli oyuncak goumlrselle-

rinin alt boumlluumlmuumlne not alarak ta-

nımlayınız

Parccedila mekanizma renk tekstil

yuumlzey oumlzelliği vb

Zamanı iyi kullanınız

UYGULAMA FAALİYETİ

34

Uygulama ccedilalışmaları yaptığınız

A4 kacircğıtlarını dosyaya grup sıra-

sına goumlre yerleştiriniz

Dosyanıza kapak hazırlayarak ccedila-

lışmayı tamamlayınız

Uygulama ccedilalışmanızı kontrol edi-

niz Hatalarınız var ise duumlzeltiniz

Goumlrsel uumlruumln dosyasını sınıf orta-

mında arkadaşlarınızla paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

35

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Oyuncaklar ister bireysel uumlretilsin isterse enduumlstriyel anlamda seri olarak

uumlretilsin oyuncakların modellerine ve malzemelerine goumlre uumlretim teknikleri

farklıdır

2 ( ) Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir

araya getirilerek uumlretilen oyuncaklara tek parccedila oyuncaklar denir

3 ( ) Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif

amaccedillı oyuncaklar denir

4 ( ) Plastik oyuncaklar İkinci Duumlnya Savaşırsquondan sonra ucuz hafif fazla sa-

yıda uumlretilebilir olması nedeniyle kullanılmaya başlayan doumlkme ve kalıp tek-

niği ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir

5 ( ) Ccedilocukların yaş gruplarına goumlre duyusal beceri eğitim eğlence amaccedillı

ihtiyaccedillarını karşılamak iccedilin kullanılan oyuncaklara kullanım amacına uygun

oyuncaklar denir

6 ( ) Pilli kumandalı şarjlı uumlretilen ateri elde taşınabilir CDrsquoden ya da hafıza

kartlarından oynanan oyuncaklara elektronik miniyonga oyuncaklar denir

7 ( ) Tek parccedila ahşap plastik cam gibi malzemeden misket topaccedil vb şeklin-

de uumlretilen oyuncak tuumlrlerine ccedilok parccedilalı oyuncak denir

8 ( ) Oyuncağa ses ışık hareket kazandırmak amaccedillı mekanizmaların yerleşti-

rilmesi ile uumlretilen oyuncaklara mekanizmalı oyuncaklar denir

9 ( ) Ahşap malzemelerin ham boyalı vernikli oymalı baskılı vb şekillen-

dirmeleri yoluyla elde edilen oyuncaklara ahşap oyuncaklar denir

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoModuumll Değerlendirmerdquoye geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

36

MODUumlL DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Bir youmlrede tarihsel suumlreccedilte ustalar ebeveynler ya da ccedilocukların kendisi

tarafından uumlretilen ya da oyunlarda kullanılan doğal nesnelere youmlresel oyun-

caklar denir

2 ( ) Eyuumlp oyuncakları 300 yıllık bir geccedilmişe sahiptir

3 ( ) Taş kil ağaccedil dalları ilk ccedilağlardan beri oyuncak malzemesi olarak kulla-

nılmıştır

4 ( ) Elektronik ve miniyongalı oyuncaklar geleneksel oyuncaklardır

5 ( ) Yetişkinler tarafından kullanılan aletlerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş modellerine tak

parccedilalı oyuncak denir

6 ( ) Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir

araya getirilerek uumlretilen oyuncaklara ccedilok parccedilalı oyuncak denir

7 ( ) Uumlretim tekniğine goumlre oyuncakları gruplandırabilmek iccedilin oyuncakları

malzeme ve model oumlzelliklerine goumlre incelemek gerekir

8 ( ) Uluslara goumlre oyuncakların değişkenliği malzeme ve biccedilim youmlnuumlndendir

9 ( ) Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif

amaccedillı oyuncaklar denir

10 ( ) Tuumlrk tarihinde satılmak uumlzere yapılan oyuncaklar Selccediluklu doumlneminde

ortaya ccedilıkıyor

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki moduumlle geccedilmek iccedilin oumlğretmeninize başvurunuz

MODUumlL DEĞERLENDİRME

37

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALİYETİ-1rsquoİN CEVAP ANAHTARI

1 B

2 D

3 C

4 A

5 C

6 D

OumlĞRENME FAALİYETİ-2rsquoNİN CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

7 Y

8 D

9 D

MODUumlL DEĞERLENDİRMENİN CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 Y

6 D

7 D

8 D

9 D

10 Y

CEVAP ANAHTARLARI

38

KAYNAKCcedilA

ONUR Bekir Oyunun Guumlcuuml İmge Kitabevi 2011

ONUR Bekir Neslihan GUumlNEY Tuumlrkiyersquode Ccedilocuk Oyunları Araştırma-

ları Ankara Uumlniversitesi CcedilOKAUM (Ccedilocuk Kuumlltuumlruuml Araştırma ve Uygula-

ma Merkezi Yayınları ) Koumlk Yayıncılık 2004

OĞUZ M Oumlcal Petek ERSOY Tuumlrkiyersquode Yaşayan Geleneksel Ccedilocuk

Oyunları Gazi Uumlniversitesi Tuumlrk Halkbilimi Araştırma ve Uygulama Mer-

kezi (THBMER) tarafından yayımlanan 2004

BAŞAL Handan Asucircde GeccedilmişYıllarda Tuumlrkiyersquode Ccedilocuklar Tarafından

Oynanan Ccedilocuk Oyunları Uludağ Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi

XX (2) 2007

ONUR B N CcedilELEN F CcedilOK M ARTAR T DEMİR (1998) Childrenrsquos

need for toys from mothers point of view in two cities of Turkey iccedilinde Toys

and Playthings (ed G Brougere) Imprimera LaTresoriere

Antalya Oyuncak Muumlzesi

KAYNAKCcedilA

Page 9: EL SANATLARI TEKNOLOJİSİ - || MEGEP...4 Oyuncak, hem oyun hem oyunu sağlayan nesnedir. En basit oyuncak taş ve sopadır. Üçtaş, beş taş veya dokuztaş yahut kaydırak oyunu

5

Seri olarak uumlretilen ilk tahta bebekler ise 1700lerin Almanyarsquosına aittir Tuumlrk tarihinde

satılmak uumlzere yapılan oyuncaklar ise Osmanlı doumlneminde ortaya ccedilıkıyor Eyuumlpte hayvan

bağırsağından yapılmış balonlar tahta topaccedillar ccedilemberler tefler toprak duumlduumlkler satıldığı

da bilinmektedir

Resim 13 Yuumlzyıllardır kullanılan lsquo Topaccedilrsquo oyuncaklar

Resim 14 Oumlnce topraktan sonra camdan oluşturulan misketler

6

11 Ulusal Youmlresel Oyuncaklar Anadoluda oyuncağa kanıt oluşturan sayısız belge vardır Fakat bunların sağlıklı bir

ayrımı yapılmamıştır Neolitik merkez Ccedilatal Hoyuumlkte pişmiş toprak oyun topları astragalos

adı verilen aşık kemikleri bulunmuştur Neolitik ve kalkolitik doumlnemlerin oumlnemli merkezi

Burdur Hacılarda kil ve tahta ccedilubuklardan yapılmış minyatuumlr bebekler bulunmuştur

Hititlere ait Kargamış Kral Burcu kabartmasında ( İOuml 8 yy) Kral Ararasın ccedilocukları aşık

oynarken topaccedil ccedilevirirken betimlenmişlerdir Gordionda Kral ailesinden 8 yaşındaki ccedilocuğa

ait tuumlmuumlluumlste bronz doumlrt atlı araba hayvan biccedilimli ahşap oyuncaklar bulunmuştur Kuumltahya

Muumlzesirsquonde bulunan pişmiş topraktan tekerlekli horoz tavuk guumlvercin Frig doumlnemine

tarihlenir 6 yuumlzyılın ilk yarısına tarihlenen Bizans doumlnernine ait İstanbul Buumlyuumlk Saray

Mozaiğinde ccedilok sayıda ccedilocuk betimlemesi yer alır Bunlardan birinde ccedilocuk arenada

ccedilember ccedilevirirken betirnlenmiştir Ccedilanakkale Assosta yapılan kazılarda ele geccedilirilen

pişmiş topraktan bebek Afrodit heykelcikleri İOuml 1 yuumlzyıla aittir

Tuumlrklerde oyuncakccedilılık orta asyadan beri Selccediluklu ve Osmanlıda var olan bir

zanaattır Oumlrguumltluuml olarak 17 yy doumlneminde İstanbulun Eyuumlp semtinde ccedilok sayıda oyuncakccedilı

duumlkkanı bulunuyordu Evliya Ccedilelebi Seyahatnamesinde Eyuumlp oyuncakccedilılarının 100

duumlkkanda 105 usta ile ccedilalıştıklarından soumlz eder Eyuumlp oyuncakccedilılarından guumlnuumlmuumlze gelebilen

28 oumlrnek korunmaktadır Eyuumlprsquote oyuncakccedilılık 1957 yılına kadar devam etmiş şehir planla-

maları nedeniyle yok olmuştur

Resim 15 Youmlresel Eyuumlp oyuncağı

7

Resim 16 Youmlresel Eyuumlp oyuncağı

Resim17 Youmlresel Eyuumlp oyuncağı

111 Gerccedilek Nesnelerin Kuumlccediluumlk Kopyaları

Kuumlccediluumlk muumlzik aletleri (teflerdavullar darbukalar)

8

Resim 18 Kuumlccediluumlk muumlzik aletleri

Kuumlccediluumlk mekanik aletler (el arabaları doumlnme dolaplar salıncaklar)

Resim 19 Kuumlccediluumlk mekanik makinaların oyuncağa doumlnuumlştuumlruumllmesi

Kuumlccediluumlk ulaşım araccedilları (sandallar padişah kayıkları)

Resim 110 Kuumlccediluumlk ulaşım araccedilları

9

Kuumlccediluumlk silahlar (tahta kılıccedillar kamış tuumlfekler ipli oklar)

Resim 111 Kuumlccediluumlk silahlar

Kuumlccediluumlk ev aletleri (yayıklar havanlar beşikler ccedilekiccediller testiler)

Resim 112 Kuumlccediluumlk ev aletleri

Kuumlccediluumlltuumllmuumlş hayvan tasvirleri (kırmızı tuumlyluuml koyun ve kuzular)

10

Resim 113 Kuumlccediluumlk hayvan oyuncakları

112 Hareketli Sesli Oyuncaklar Oyun araccedilları topaccedillar hacıyatmazlar şakşaklar duumlduumlkluuml fırıldaklar iccediline su konulup

oumlttuumlruumllen toprak testilerdir

12 Oyuncakların Oyunlara Goumlre Sınıflandırması Tuumlrkiyersquode 2004 yılında Yaşayan Geleneksel Ccedilocuk Oyunları adlı ccedilalışmada youmlresel

oyuncakların oyunlara goumlre dağılımı

Aşıkla oynanan oyunlar

Resim 114 Aşık

Balonla oynanan oyunlar

Bez bebekle oynanan oyunlar

11

Resim 115 Bez bebekler

Boncuk cam duumlğme ve makarayla oynanan oyunlar

Resim 116 Makaralar duumlğmeler

Ccedilemberle oynanan oyunlar

12

Resim 117 Ccedilember

Ccedilelik ccedilomak (tahta sopa değnek) ile oynanan oyunlar

Resim 118 Ccedilelik ccedilomak

Ccedilubukla oynanan oyunlar

İple oynanan oyunlar

Resim 119 İple oynanan oyunlar

Kapakla oynanan oyunlar

Kayışla oynanan oyunlar

Kılık değiştirilerek oynanan oyunlar

Kibrit ccediloumlpuumlyle oynanan oyunlar

13

Resim 120 Kibrit ccediloumlpuumlyle oynanan oyunlar

Kiremitle oynanan oyunlar

Resim 121 Kiremitle oynanan tombik

Kuumlccediluumlk kare tahtalarla oynanan oyunlar

Mendille oynanan oyunlar

Mendille oynanan oyunlar

Misketle oynanan oyunlar

Placircstik boruyla oynanan oyunlar

Ruumlzgacircr guumlluuml ile oynanan oyunlar

Salıncakla oynanan oyunlar

Suntanın uumlzerine ccedilivi ccedilakılarak oynanan oyunlar

Şişeyle oynanan oyunlar

Tahtadan yapılan topla oynanan oyunlar

Taş fırlatan oyuncaklarla oynanan oyunlar

Taşla oynanan oyunlar

Tokmakla oynanan oyunlar

Topaccedilla oynanan oyunlar

Topla oynanan oyunlar

El yapımı olanlar

Placircstik olanlar Toprakla oynanan oyunlar

Yumurtayla oynanan oyunlar

14

13 Youmlresel Oyuncaklar Bir youmlrede tarihsel suumlreccedilte ustalar ebeveynler ya da ccedilocukların kendisi tarafından

uumlretilen ya da oyunlarda kullanılan doğal nesnelere youmlresel oyuncaklar denir

Resim 1 22 Youmlresel ahşap oyuncak yapımcısı ve satıcısı Antalyalı Mehmet Soumlkmen

Youmlresel oyuncaklar uumlretilme şekillerine goumlre

Hazır sanayi uumlruumlnuuml oyuncaklar (balon plastik top misket

boncukcam duumlğme demir ccedilubuk şişe ccedilivi plastik top plastik

boru suntahellip)

El yapımı oyuncaklar (bez bebek ip salıncak sapan ok yay

topaccediltahta el yapımı top)

Doğal oyuncaklar (aşık yumurta ceviz taş kaya toprak sopa

değnekhellip)

Resim 1 23 Youmlresel oyuncak oumlrnekleri

15

Resim 1 24 Ahşap ve tel youmlresel oyuncak oumlrnekleri

Bazı youmlrelere goumlre youmlresel oyuncak adları

Trakya youmlresine ait Suumlpuumlrge Bebek Derinkuyu bebekleri Soğanlı

bebekleri

Resim 1 25 Youmlresel Soğanlı suumlpuumlrge Derinkuyu bebekleri

Karaman youmlresine ait kabak araba

Erdemlinin yaylalarındaki Youmlruumlk ccedilocuklarının oyuncağı olan

draman (el davulu)

Karadenizin ahşap kayığı

16

Resim 1 26 Karadenizin ahşap kayığı

Antalya kabak bebekler

Resim 127 Antalya kabak bebeği

Geleneksel oyunların modern eğitim metotlarıyla ccedilocuklara yeniden sunulması farklı

kuumlltuumlrlerin geleneksel ccedilocuk oyunlarıyla Tuumlrk ccedilocuk oyunlarının karşılaştırmalı ccedilalışmasının

da evrensel kuumlltuumlre katkıları olacaktır Bu sayede farklı kuumlltuumlrlerden ccedilocukların birbirlerini

ve farklı kuumlltuumlrleri tanıma istekleri artacak oumlzellikle doğal oyuncaklar sayesinde de farklı

tuumlrlerin ve coğrafyaların oumlğretilmesi kolaylaşacaktır Evrensel kuumlltuumlr meydana getirmek iccedilin

ccedilocukların penceresinden bakıp onların duumlnyasında ortak platform oluşturmak gerekir

14 Uluslararası Youmlresel Oyuncaklar Duumlnya uumllkelerinin yaşadıkları farklı sosyokuumlltuumlrel yaşamın sonucu olarak oyuncaklar-

da ki farklılıklar yuumlzyıllara goumlre değişkendir Değişmeyen ccedilocukların oyunlara ve buumlyuumlmeye

duydukları oumlzlemdir

Uluslara goumlre oyuncakların değişkenliği malzeme ve biccedilim youmlnuumlndendir

17

Ulusların oyuncak şekillerinin ve oumlzelliklerinin oluşturulmasına

Yaşam şekilleri

İnsan tipleri

Hayvan tuumlrleri

İklim oumlzellikleri

İnanışlar

Yetiştirilen uumlruumlnler etkilemiştir Oumlrneğin bir oyuncak bebek her uumllkede farklı farklı şekillerde farklı malzemelerde ve

farklı boyutlarda oluşturulduğu incelemeler sonucunda goumlruumllmektedir Ulusların sanayide

gelişimleri sosyokuumlltuumlrel yapıları oyuncak sektoumlruumlnuumln oluşumuna ve oyuncak modellerinin

değişkenliğine neden olmuştur Oyuncak oumlrnekleri bunu en iyi şekilde yansıtmaktadır

Farklı ulusların oyuncak oumlrnekleri

Resim 128 Afrika ve Peru youmlresel oyuncakları

Resim 129 1820 yılına ait Fransız oyuncak keman

18

Resim 130 1900 - 1910 yılı Alman bebek evler oyuncak oumlrnekleri

Resim 131 1900 - 1910 yılı Alman bebek evler oyuncak oumlrnekleri

19

Resim 132 Amerikan oyuncak oumlrnekleri

Resim 133 Rus oyuncak oumlrnekleri

20

Resim 134 Japon oyuncak oumlrnekleri

Resim 135 Kore bebek oyuncaklar

15 Enduumlstriyel Oyuncak Uumlretimi Oyun ve bazen de oyunda kullanılan ve oyunu tamamlayan oyuncaklar ccedilocuğun

fiziksel becerilerini geliştirdiği gibi duumlşuumlnme ve keşfetme aracılığı ile zihinsel gelişimine de

katkıda bulunmaktadır Ccedilocukların oynadıkları ldquooyunlarla ve oyununa youmln veren

oyuncaklarlardquo gelişimlerini tamamladıklarıda yapılan ccedilalışmalar ve uygulamalarıyla buguumln

ortadadır Duumlnyada dev oyuncak sektoumlrlerinin doğmasının da okul oumlncesi eğitime verilen

oumlnemin her geccedilen guumln artmasının da başlıca nedeni budur

21

Oyuncakların seri uumlretimi ise 18 yuumlzyılda başlamıştır Oumlnce tahta oyuncaklar sonra da

sırasıyla kağıt teneke kurmalı buharlı elektrikli ve pilli oyuncaklar oyuncak sanayinde

yerini almıştır Uumlnluuml oyuncak fabrikaları ise 1800luuml yılların sonunda ortaya ccedilıkmaya

başlamıştır Oyuncak tarihinde Alman oyuncakccedilılığı oumlnemli bir yer tutmaktadır Ccediluumlnkuuml Batı

duumlnyasında oyuncağı duumlzenli sanayi uumlruumlnuuml haline doumlnuumlştuumlren ilk uumllke Almanyadır ve

oumlzellikle de Nuremberg boumllgesi

1900luuml yılların başında enduumlstri devriminin de etkisiyle teneke oyuncaklar popuumller

olmuştur Teneke oyuncaklar arasında en fazla ilgi gemiler arabalar uccedilaklara goumlsterilmiştir

İkinci Duumlnya Savaşı yıllarında ekonomik zorluklar nedeniyle birccedilok uumlruumlnde olduğu

gibi oyuncak sanayisinde de bir duraklama yaşandığı goumlruumllmektedir Oyuncak atoumllyelerinin

savaş sırasında silah uumlretmek olarak kullanılması ccedilok acı bir durumdur Bu doumlnemde evlerde

yapılan basit oyuncakların arttığı goumlzlenmektedir 1970li yıllardan sonra ise ccedilocukların

guumlvenliği ve daha ucuza mal edilmesi nedeniyle plastik oyuncaklar yaygınlık kazanmıştır

1970li yılların hemen ardından Japonya modern teknolojinin katkısıyla oyuncak

enduumlstrisinde zirveye tırmanmış ve 1980li yıllardan itibaren pazar payını Hong Kong

Singapur Taiwan Malezya ve son yıllarda da Ccediline bırakmıştır Artık guumlnuumlmuumlzde satılan

oyuncakların ccediloğu Ccedilin yapımıdır Oyuncakccedilılık uumlretim malzemeleri olarak kısaca doumlrt

doumlneme ayrılır

Sanayileşme oumlncesi zanaat işccedililiğine dayanan kil ve ahşap malzeme doumlnemi

Sanayileşme ile beraber metal ve teneke doumlnemi

Plastiğin keşfi ile plastik oyuncaklar

Elektronik ve dijital devrim ile miniyonga (microchip ) oyuncaklar

İletişim araccedillarının artarak gelişmesi duumlnya uluslarını etkileyen olayların oyuncaklara

da yansımasına neden olmuştur Oumlrneğin aya yolculuk masal ve ccedilizgi film karekterleri

oyuncak sektoumlruumlne esin kaynağı olmuştur

Resim 136 Ayrsquoa yolculuğun oyuncaklara yansıması

22

Enduumlstriyel oyuncak tuumlrleri

Bebekler Farklı boyutlarda ve şekillerde tekstil yuumlzeyler plastik seramik vb malzeme tuumlruuml

kullanılarak oluşturulurlar

Resim 137 Enduumlstriyel bebek oyuncak

Hayvanlar Bu oyuncak tuumlrleri karada denizde havada yaşayan canlı hayvan tuumlrlerinden

etkilenerek hazırlanan tekstil yuumlzeyler plastik ve ahşap malzemelerden uumlretilmektedir

Resim 138 Enduumlstriyel oyuncak ayıcıklar

23

Minyatuumlr nesneler ( evcilik doktor tamir setleri temizlik ve uumltuuml

setleri ) Ahşap ve plastik malzemelerden guumlnluumlk yaşantıda kullanılan nesnelerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş

olarak uumlretildiği oyuncaklardır

Resim 139 Uumltuuml temizlik tamir seti oyuncaklar

Birleştirme yığma takılıp ccedilıkarılanlar ( legolaryapbozlar bloklar

kuklalar ) Ahşap ve plastikten uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

Elektronikler miniyonga (microchip) (yaylı sesli uzaktan

kumandalılar bilgisayar oyunları ) Miniyongalar ile elektronik mekanizmaların kullanılarak oluşturulduğu oyuncak

tuumlruumlduumlr

Eğiticiler (harf sayı geometrik şekiller oyuncak kitaplar kavram

oumlğretmeyi amaccedillayanlar ) Tekstil yuumlzeyler karton kağıt ahşap plastik malzeme tuumlrlerinden uumlretilen oyuncak

tuumlruumlduumlr

Masa oyunları ( kelime oyun araccedilları ) Plastik ya da ahşap malzemelerden uumlretilen oyun araccedillarıdır

24

Muumlzikli oyuncaklar ( minyatuumlr muumlzik aletleri muumlzik kutuları

duumlduumlk ccedilıngırak ) Kullanırken ya da sabit durumda kurularak ses ccedilıkartan oyuncaklardır

Hareketliler ( tekerlekli oyuncaklar ) Tekerlek ya da mekanizma yardımı ile hareket edebilen oyuncaklardır

Guumlncel ve masal kahramanları (Oumlruumlmcek adam Batman vb) Ccedilizgi film film ve masal kahramanlarının minyatuumlr boyutlarda ya da dekoratif amaccedillı

buumlyuumlk boyutlarda uumlretilmiş şekilleridir

Enduumlstriyel oyuncak uumlretim suumlrecinde oyuncağın tuumlruumlne uygun model belirleyebilmek

iccedilin malzeme ve yaş grubuna dikkat edilmelidir Bunun yanısıra yeni oyuncak modelleri

oluşturabilmek iccedilin geccedilmişte ve guumlnuumlmuumlzde oluşturulan oyuncakları her youmlnuumlyle kavramak

gerekir Edinilen bilgiler ile yeni oluşturulan bir oyuncak modeli tanımlanabilmelidir Bu

tanımlamada

Oyuncak tuumlruumlnuuml belirleme ( eğitici hareketli muumlzikli hayvan bebek vb)

Oyuncak malzeme tanımı ( tekstil yuumlzeyler ahşap plastik karton vb )

Uumlretim tekniği tanımı ( dikim kaynak oumlrme doumlkme yapıştırma vb )

Oyuncakta kullanılacak renk seccedilenekleri

Oyuncak guumlvenliği iccedilin varsa standartlara uygun uyarılar tanımlanmalıdır

25

UYGULAMA FAALİYETİ Yaşadığınız youmlrede geccedilmişte oynanan ccedilocuk oyunlarını ve bu oyunda kullanılan

oyuncakları araştırarak oyuncakların model oumlzelliklerini ve goumlrsel uumlruumln dosyası oluşturunuz

İşlem Basamakları Oumlneriler

Youmlrenizde geccedilmişte oynanan

oyunları ve oyunlarda oynanan

oyuncakları oumlnerilen kaynak-

lardan araştırınız

Kuumltuumlphane muumlze yerel web sayfaları

boumllge ya da il yıllıkları ve aile buumlyuumlk-

lerinden yararlanabilirsiniz

Araştırma oumlncesi planlama ya-

pınız( Goumlruumlşmelerde soracağı-

nız soruları not defterinizi ka-

leminizi hazırlayınız)

Hazırlıklarınızı kontrol ediniz

Araştırma sonuccedillarını not alı-

nız( oyunun oumlzellikleri kulla-

nılan oyuncağın malzeme ve

model oumlzellikleri vb gibi )

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Oyuncaklarla ilgili varsa goumlr-

sellerin resimlerini ccedilekerek ya

da ccedilizerek temin ediniz

Zamanı iyi kullanınız

Araştırma sonuccedillarını dosyala-

yınız

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Araştırma sonuccedillarını sınıf or-

tamında paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

UYGULAMA FAALİYETİ-1

26

Eğitici enduumlstriyel oyuncakları araştırınız Araştırmalarınızdan edindiğiniz goumlrseller

yardımı ile bir konu seccedilerek eğitici oyuncak modeli oluşturunuz

İşlem Basamakları Oumlneriler

Eğitici oyuncakları oumlnerilen kay-

naklardan araştırınız

Oyuncak mağazaları İnternet

web sayfalarından faydalanınız

Ccedilizim malzemelerini hazırlayınız

Seccediltiğiniz konudaki oyuncağın

modelini ccediliziniz (Rakamları konu

olarak seccedilebilirsiniz )

Kalem A4 resim kacircğıdı silgi

A4 resim kartonu kullanabilir-

siniz

Hazırlıklarınızı kontrol ediniz

Oyuncağın renk ve kumaşını seccedili-

niz

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Kalıbınıza uygun kumaşı kesiniz

Modele uygun dikiniz

İccedilerisini elyaf ile doldurunuz

Farklı materyaller kullanabilirsi-

niz (Keccedile suumlnger boyalar kar-

ton vb)

Uygulama ccedilalışmanızı sınıf orta-

mında arkadaşlarınızla paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

UYGULAMA FAALİYETİ-2

27

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyunuz ve doğru seccedileneği işaretleyiniz

1 MOuml 5500-3000 Kalkolitik Doumlneme ait en eski oyuncak araba hangi muumlzede sergilenmek-

tedir

A) Ankara

B) Mardin

C) Antalya

D) İstanbul

2 İlk ccedilağ oyuncaklarında hangisi malzeme olarak kullanılmadı

A) Taş

B) Ağaccedil dalı

C) Kil

D) Plastik

3 Geleneksel oyuncaklarda topaccedil nasıl kullanılırdı

A) Vurularak

B) Parccedilalanarak

C) Doumlnduumlruumllerek

D) Suumlruumllerek

4 Aşağıdaki oyuncaklardan hangisi enduumlstriyel oyuncak gruplarından minyatuumlr nesneler

oyuncak grubuna girmez

A) Lego

B) Araba

C) Doktor seti

D) Tamir seti

5Aşağıdakilerden hangisi eğitici oyuncaklar grubuna girer

A) Keman

B) Topaccedil

C ) Geometrik şekiller

D ) Araba

6Eyuumlp Oyuncakları hangi ilimizde uumlretimde 300 yıl varlığını suumlrduumlrmuumlştuumlr

A) İzmir

B) Bursa

C) Ankara

D) İstanbul

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

28

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

Bu faaliyette verilecek bilgiler ve kazandırılacak beceriler ile oumlzelliklerine goumlre oyun-

cakları gruplandırabileceksiniz

Oyuncakları malzeme ve model oumlzelliklerine goumlre araştırınız

Araştırma sonuccedillarına goumlre oyuncak ccedileşitlerini gruplandırınız

Araştırma sonuccedillarını arkadaşlarınızla sınıf ortamında paylaşınız

2 OYUNCAK CcedilEŞİTLERİ

Oyuncaklar ister bireysel uumlretilsin isterse enduumlstriyel anlamda seri olarak uumlretilsin

oyuncakların modellerine ve malzemelerine goumlre uumlretim teknikleri farklıdır Bu farklılıklar

gelişen değişen teknoloji ile malzeme tuumlruumlne ve oyuncak firmalarının satış politikalarına

goumlre her geccedilen guumln değişmektedir Guumlnuumlmuumlzde var olan oyuncak uumlretim teknikleri değerlen-

dirilirken değişkenlik goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır

21 Uumlretim Tekniğine Goumlre Oyuncaklar Uumlretim tekniğine goumlre oyuncakları gruplandırabilmek iccedilin oyuncakları malzeme ve

model oumlzelliklerine goumlre incelemek gerekir

211 Malzeme Tuumlruumlne Goumlre Oyuncaklar Tekstil yuumlzeyli oyuncaklar

Oyuncağın tuumlmuumlnde ya da bir boumlluumlmuumlnde terikoton keccedile peluumlş polar kadife triko

oumlrguuml gibi tekstil yuumlzeyleri kullanarak hazırlanan oyuncaklardır

Resim 21 Tekstil yuumlzeyli oyuncak

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

AMACcedil

ARAŞTIRMA

29

Ahşap oyuncaklar

Ahşap malzemelerin ham boyalı vernikli oymalı baskılı vb şekillendirmeleri

yoluyla elde edilen oyuncaklardır

Resim 22 Ahşap oyuncak

Kağıt karton oyuncaklar

Kağıt karton oluklu mukavva vb kağıt tuumlrevlerinden oluşturulan oyuncaklardır

Resim 23 Kağıt ve karton oyuncaklar

30

Resim 24 Kağıt ve karton oyuncaklar

Teneke oyuncaklar

Teneke ve sacın şekillendirilip renklendirilmesi ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir Bu

tuumlr oyuncaklarda yay ve kurma mekanizmaları da kullanılmıştır

Resim 25 Teneke otobuumls oyuncak

Plastik oyuncaklar

İkinci Duumlnya Savaşırsquondan sonra ucuz hafif fazla sayıda uumlretilebilir olması nedeniyle

kullanılmaya başlayan doumlkme ve kalıp tekniği ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir

Resim 26 Plastik oyuncaklar

31

Cam oyuncaklar

Oumlzellikle ccedilok kalın camdan misket ya da zeka oyuncakları gibi oyuncakların

uumlretiminde kullanılan oyuncak ccedileşitleridir

Resim 27 Cam zeka oyuncağı

Elektronik Miniyonga (Microchip) oyuncaklar

Pilli kumandalı şarzlı uumlretilen ateri elde taşınabilir CDrsquoden ya da hafıza kartlarından

oynanan oyuncak ccedileşitleridir

Resim 28 Kumandalı otomobil oyuncak

212 Model Oumlzelliğine Goumlre Oyuncaklar Tek parccedilalı oyuncaklar

Tek parccedila ahşap plastik cam gibi malzemeden misket topa vb şeklinde uumlretilen

oyuncak tuumlrleridir

Ccedilok parccedilalı oyuncaklar

Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir araya getirilerek

uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

Mekanizmalı oyuncaklar

Oyuncağa ses ışık hareket kazandırmak amaccedillı mekanizmaların yerleştirilmesi ile

uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

32

22 Amacına Goumlre Oyuncaklar Ccedilocukların yetiştirilmeleri kuumlltuumlrden kuumlltuumlre değişkenlik goumlstermektedir İletişim ve

ulaşım araccedillarındaki hızlı değişimi kuumlltuumlrler arasındaki değişkenliği her geccedilen guumln

azaltmaktadır Bunun sonucu olarak geleneksel oyuncaklardan uzaklaşarak duumlnyada genel

ilgi goumlren oyuncak tuumlrlerine youmlnelim artmaktadır

Oyuncakların ccedilok farklı amaccedilları vardır Bu amaccedilları eğitimciler doktorlar

ebeveynler felsefeciler oyucak uumlreticilerinin soumlylemleri ile toplumların sosyo-kuumlltuumlrel ve

ekonomik yapıları belirlemektedir

Kullanım amacına goumlre oyuncaklar

Ccedilocukların yaş gruplarına goumlre duyusal beceri eğitim eğlence amaccedillı ihtiyaccedillarını

karşılamak amaccedillı kullanılan oyuncaklar bu gruba girer

Dekoratif amaccedillı oyuncaklar

Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif amaccedillı oyuncaklar

denir

Resim 29 Dekoratif amaccedillı kullanılan oyuncaklar

Resim 210 Dekoratif amaccedillı kullanılan oyuncaklar

Fonksiyonel oyuncaklar

Yetişkinler tarafından kullanılan aletlerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş modellerine fonksiyonel

oyuncak denir

33

UYGULAMA FAALİYETİ

Oyuncakların model oumlzelliklerini araştırınız Bunların iccedilinden tekstil yuumlzeyli oyuncak-

ları seccedilerek tuumlruumlne goumlre goumlrsel uumlruumln dosyası hazırlayınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

Oumlnerilen kaynaklardan tekstil yuuml-

zeyli oyuncakları araştırınız

Oyuncak mağazaları oyuncak web

sayfaları oyuncak uumlreten atoumllyeler

kreşler anaokullarından faydala-

nabilirsiniz

Oumlnerilen kaynaklardan tekstil yuuml-

zeyli oyuncakların goumlrsellerini fo-

toğraflayarak fotokopi alarak ya

da web sayfasından ccedilıktı olarak

temin ediniz

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Tekstil yuumlzey tuumlruumlne goumlre grupla-

ma yapınız

Dokuma yuumlzeyler peluumlş polar te-

ri koton

Oumlrguuml yuumlzeyler- triko el oumlrguumlsuuml

Dokusuz yuumlzeyler keccedile olarak

tekstil yuumlzeyli oyuncaklar

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Bilgi konularını goumlzden geccediliriniz

Aynı gruptaki goumlrselleri A4 kacircğı-

dına yerleştirip yapıştırınız

A4 dosya kacircğıdı oyuncak goumlrselle-

ri yapıştırıcı ile yapıştırınız

Tekstil yuumlzeyli oyuncak goumlrselle-

rinin alt boumlluumlmuumlne not alarak ta-

nımlayınız

Parccedila mekanizma renk tekstil

yuumlzey oumlzelliği vb

Zamanı iyi kullanınız

UYGULAMA FAALİYETİ

34

Uygulama ccedilalışmaları yaptığınız

A4 kacircğıtlarını dosyaya grup sıra-

sına goumlre yerleştiriniz

Dosyanıza kapak hazırlayarak ccedila-

lışmayı tamamlayınız

Uygulama ccedilalışmanızı kontrol edi-

niz Hatalarınız var ise duumlzeltiniz

Goumlrsel uumlruumln dosyasını sınıf orta-

mında arkadaşlarınızla paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

35

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Oyuncaklar ister bireysel uumlretilsin isterse enduumlstriyel anlamda seri olarak

uumlretilsin oyuncakların modellerine ve malzemelerine goumlre uumlretim teknikleri

farklıdır

2 ( ) Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir

araya getirilerek uumlretilen oyuncaklara tek parccedila oyuncaklar denir

3 ( ) Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif

amaccedillı oyuncaklar denir

4 ( ) Plastik oyuncaklar İkinci Duumlnya Savaşırsquondan sonra ucuz hafif fazla sa-

yıda uumlretilebilir olması nedeniyle kullanılmaya başlayan doumlkme ve kalıp tek-

niği ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir

5 ( ) Ccedilocukların yaş gruplarına goumlre duyusal beceri eğitim eğlence amaccedillı

ihtiyaccedillarını karşılamak iccedilin kullanılan oyuncaklara kullanım amacına uygun

oyuncaklar denir

6 ( ) Pilli kumandalı şarjlı uumlretilen ateri elde taşınabilir CDrsquoden ya da hafıza

kartlarından oynanan oyuncaklara elektronik miniyonga oyuncaklar denir

7 ( ) Tek parccedila ahşap plastik cam gibi malzemeden misket topaccedil vb şeklin-

de uumlretilen oyuncak tuumlrlerine ccedilok parccedilalı oyuncak denir

8 ( ) Oyuncağa ses ışık hareket kazandırmak amaccedillı mekanizmaların yerleşti-

rilmesi ile uumlretilen oyuncaklara mekanizmalı oyuncaklar denir

9 ( ) Ahşap malzemelerin ham boyalı vernikli oymalı baskılı vb şekillen-

dirmeleri yoluyla elde edilen oyuncaklara ahşap oyuncaklar denir

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoModuumll Değerlendirmerdquoye geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

36

MODUumlL DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Bir youmlrede tarihsel suumlreccedilte ustalar ebeveynler ya da ccedilocukların kendisi

tarafından uumlretilen ya da oyunlarda kullanılan doğal nesnelere youmlresel oyun-

caklar denir

2 ( ) Eyuumlp oyuncakları 300 yıllık bir geccedilmişe sahiptir

3 ( ) Taş kil ağaccedil dalları ilk ccedilağlardan beri oyuncak malzemesi olarak kulla-

nılmıştır

4 ( ) Elektronik ve miniyongalı oyuncaklar geleneksel oyuncaklardır

5 ( ) Yetişkinler tarafından kullanılan aletlerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş modellerine tak

parccedilalı oyuncak denir

6 ( ) Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir

araya getirilerek uumlretilen oyuncaklara ccedilok parccedilalı oyuncak denir

7 ( ) Uumlretim tekniğine goumlre oyuncakları gruplandırabilmek iccedilin oyuncakları

malzeme ve model oumlzelliklerine goumlre incelemek gerekir

8 ( ) Uluslara goumlre oyuncakların değişkenliği malzeme ve biccedilim youmlnuumlndendir

9 ( ) Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif

amaccedillı oyuncaklar denir

10 ( ) Tuumlrk tarihinde satılmak uumlzere yapılan oyuncaklar Selccediluklu doumlneminde

ortaya ccedilıkıyor

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki moduumlle geccedilmek iccedilin oumlğretmeninize başvurunuz

MODUumlL DEĞERLENDİRME

37

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALİYETİ-1rsquoİN CEVAP ANAHTARI

1 B

2 D

3 C

4 A

5 C

6 D

OumlĞRENME FAALİYETİ-2rsquoNİN CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

7 Y

8 D

9 D

MODUumlL DEĞERLENDİRMENİN CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 Y

6 D

7 D

8 D

9 D

10 Y

CEVAP ANAHTARLARI

38

KAYNAKCcedilA

ONUR Bekir Oyunun Guumlcuuml İmge Kitabevi 2011

ONUR Bekir Neslihan GUumlNEY Tuumlrkiyersquode Ccedilocuk Oyunları Araştırma-

ları Ankara Uumlniversitesi CcedilOKAUM (Ccedilocuk Kuumlltuumlruuml Araştırma ve Uygula-

ma Merkezi Yayınları ) Koumlk Yayıncılık 2004

OĞUZ M Oumlcal Petek ERSOY Tuumlrkiyersquode Yaşayan Geleneksel Ccedilocuk

Oyunları Gazi Uumlniversitesi Tuumlrk Halkbilimi Araştırma ve Uygulama Mer-

kezi (THBMER) tarafından yayımlanan 2004

BAŞAL Handan Asucircde GeccedilmişYıllarda Tuumlrkiyersquode Ccedilocuklar Tarafından

Oynanan Ccedilocuk Oyunları Uludağ Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi

XX (2) 2007

ONUR B N CcedilELEN F CcedilOK M ARTAR T DEMİR (1998) Childrenrsquos

need for toys from mothers point of view in two cities of Turkey iccedilinde Toys

and Playthings (ed G Brougere) Imprimera LaTresoriere

Antalya Oyuncak Muumlzesi

KAYNAKCcedilA

Page 10: EL SANATLARI TEKNOLOJİSİ - || MEGEP...4 Oyuncak, hem oyun hem oyunu sağlayan nesnedir. En basit oyuncak taş ve sopadır. Üçtaş, beş taş veya dokuztaş yahut kaydırak oyunu

6

11 Ulusal Youmlresel Oyuncaklar Anadoluda oyuncağa kanıt oluşturan sayısız belge vardır Fakat bunların sağlıklı bir

ayrımı yapılmamıştır Neolitik merkez Ccedilatal Hoyuumlkte pişmiş toprak oyun topları astragalos

adı verilen aşık kemikleri bulunmuştur Neolitik ve kalkolitik doumlnemlerin oumlnemli merkezi

Burdur Hacılarda kil ve tahta ccedilubuklardan yapılmış minyatuumlr bebekler bulunmuştur

Hititlere ait Kargamış Kral Burcu kabartmasında ( İOuml 8 yy) Kral Ararasın ccedilocukları aşık

oynarken topaccedil ccedilevirirken betimlenmişlerdir Gordionda Kral ailesinden 8 yaşındaki ccedilocuğa

ait tuumlmuumlluumlste bronz doumlrt atlı araba hayvan biccedilimli ahşap oyuncaklar bulunmuştur Kuumltahya

Muumlzesirsquonde bulunan pişmiş topraktan tekerlekli horoz tavuk guumlvercin Frig doumlnemine

tarihlenir 6 yuumlzyılın ilk yarısına tarihlenen Bizans doumlnernine ait İstanbul Buumlyuumlk Saray

Mozaiğinde ccedilok sayıda ccedilocuk betimlemesi yer alır Bunlardan birinde ccedilocuk arenada

ccedilember ccedilevirirken betirnlenmiştir Ccedilanakkale Assosta yapılan kazılarda ele geccedilirilen

pişmiş topraktan bebek Afrodit heykelcikleri İOuml 1 yuumlzyıla aittir

Tuumlrklerde oyuncakccedilılık orta asyadan beri Selccediluklu ve Osmanlıda var olan bir

zanaattır Oumlrguumltluuml olarak 17 yy doumlneminde İstanbulun Eyuumlp semtinde ccedilok sayıda oyuncakccedilı

duumlkkanı bulunuyordu Evliya Ccedilelebi Seyahatnamesinde Eyuumlp oyuncakccedilılarının 100

duumlkkanda 105 usta ile ccedilalıştıklarından soumlz eder Eyuumlp oyuncakccedilılarından guumlnuumlmuumlze gelebilen

28 oumlrnek korunmaktadır Eyuumlprsquote oyuncakccedilılık 1957 yılına kadar devam etmiş şehir planla-

maları nedeniyle yok olmuştur

Resim 15 Youmlresel Eyuumlp oyuncağı

7

Resim 16 Youmlresel Eyuumlp oyuncağı

Resim17 Youmlresel Eyuumlp oyuncağı

111 Gerccedilek Nesnelerin Kuumlccediluumlk Kopyaları

Kuumlccediluumlk muumlzik aletleri (teflerdavullar darbukalar)

8

Resim 18 Kuumlccediluumlk muumlzik aletleri

Kuumlccediluumlk mekanik aletler (el arabaları doumlnme dolaplar salıncaklar)

Resim 19 Kuumlccediluumlk mekanik makinaların oyuncağa doumlnuumlştuumlruumllmesi

Kuumlccediluumlk ulaşım araccedilları (sandallar padişah kayıkları)

Resim 110 Kuumlccediluumlk ulaşım araccedilları

9

Kuumlccediluumlk silahlar (tahta kılıccedillar kamış tuumlfekler ipli oklar)

Resim 111 Kuumlccediluumlk silahlar

Kuumlccediluumlk ev aletleri (yayıklar havanlar beşikler ccedilekiccediller testiler)

Resim 112 Kuumlccediluumlk ev aletleri

Kuumlccediluumlltuumllmuumlş hayvan tasvirleri (kırmızı tuumlyluuml koyun ve kuzular)

10

Resim 113 Kuumlccediluumlk hayvan oyuncakları

112 Hareketli Sesli Oyuncaklar Oyun araccedilları topaccedillar hacıyatmazlar şakşaklar duumlduumlkluuml fırıldaklar iccediline su konulup

oumlttuumlruumllen toprak testilerdir

12 Oyuncakların Oyunlara Goumlre Sınıflandırması Tuumlrkiyersquode 2004 yılında Yaşayan Geleneksel Ccedilocuk Oyunları adlı ccedilalışmada youmlresel

oyuncakların oyunlara goumlre dağılımı

Aşıkla oynanan oyunlar

Resim 114 Aşık

Balonla oynanan oyunlar

Bez bebekle oynanan oyunlar

11

Resim 115 Bez bebekler

Boncuk cam duumlğme ve makarayla oynanan oyunlar

Resim 116 Makaralar duumlğmeler

Ccedilemberle oynanan oyunlar

12

Resim 117 Ccedilember

Ccedilelik ccedilomak (tahta sopa değnek) ile oynanan oyunlar

Resim 118 Ccedilelik ccedilomak

Ccedilubukla oynanan oyunlar

İple oynanan oyunlar

Resim 119 İple oynanan oyunlar

Kapakla oynanan oyunlar

Kayışla oynanan oyunlar

Kılık değiştirilerek oynanan oyunlar

Kibrit ccediloumlpuumlyle oynanan oyunlar

13

Resim 120 Kibrit ccediloumlpuumlyle oynanan oyunlar

Kiremitle oynanan oyunlar

Resim 121 Kiremitle oynanan tombik

Kuumlccediluumlk kare tahtalarla oynanan oyunlar

Mendille oynanan oyunlar

Mendille oynanan oyunlar

Misketle oynanan oyunlar

Placircstik boruyla oynanan oyunlar

Ruumlzgacircr guumlluuml ile oynanan oyunlar

Salıncakla oynanan oyunlar

Suntanın uumlzerine ccedilivi ccedilakılarak oynanan oyunlar

Şişeyle oynanan oyunlar

Tahtadan yapılan topla oynanan oyunlar

Taş fırlatan oyuncaklarla oynanan oyunlar

Taşla oynanan oyunlar

Tokmakla oynanan oyunlar

Topaccedilla oynanan oyunlar

Topla oynanan oyunlar

El yapımı olanlar

Placircstik olanlar Toprakla oynanan oyunlar

Yumurtayla oynanan oyunlar

14

13 Youmlresel Oyuncaklar Bir youmlrede tarihsel suumlreccedilte ustalar ebeveynler ya da ccedilocukların kendisi tarafından

uumlretilen ya da oyunlarda kullanılan doğal nesnelere youmlresel oyuncaklar denir

Resim 1 22 Youmlresel ahşap oyuncak yapımcısı ve satıcısı Antalyalı Mehmet Soumlkmen

Youmlresel oyuncaklar uumlretilme şekillerine goumlre

Hazır sanayi uumlruumlnuuml oyuncaklar (balon plastik top misket

boncukcam duumlğme demir ccedilubuk şişe ccedilivi plastik top plastik

boru suntahellip)

El yapımı oyuncaklar (bez bebek ip salıncak sapan ok yay

topaccediltahta el yapımı top)

Doğal oyuncaklar (aşık yumurta ceviz taş kaya toprak sopa

değnekhellip)

Resim 1 23 Youmlresel oyuncak oumlrnekleri

15

Resim 1 24 Ahşap ve tel youmlresel oyuncak oumlrnekleri

Bazı youmlrelere goumlre youmlresel oyuncak adları

Trakya youmlresine ait Suumlpuumlrge Bebek Derinkuyu bebekleri Soğanlı

bebekleri

Resim 1 25 Youmlresel Soğanlı suumlpuumlrge Derinkuyu bebekleri

Karaman youmlresine ait kabak araba

Erdemlinin yaylalarındaki Youmlruumlk ccedilocuklarının oyuncağı olan

draman (el davulu)

Karadenizin ahşap kayığı

16

Resim 1 26 Karadenizin ahşap kayığı

Antalya kabak bebekler

Resim 127 Antalya kabak bebeği

Geleneksel oyunların modern eğitim metotlarıyla ccedilocuklara yeniden sunulması farklı

kuumlltuumlrlerin geleneksel ccedilocuk oyunlarıyla Tuumlrk ccedilocuk oyunlarının karşılaştırmalı ccedilalışmasının

da evrensel kuumlltuumlre katkıları olacaktır Bu sayede farklı kuumlltuumlrlerden ccedilocukların birbirlerini

ve farklı kuumlltuumlrleri tanıma istekleri artacak oumlzellikle doğal oyuncaklar sayesinde de farklı

tuumlrlerin ve coğrafyaların oumlğretilmesi kolaylaşacaktır Evrensel kuumlltuumlr meydana getirmek iccedilin

ccedilocukların penceresinden bakıp onların duumlnyasında ortak platform oluşturmak gerekir

14 Uluslararası Youmlresel Oyuncaklar Duumlnya uumllkelerinin yaşadıkları farklı sosyokuumlltuumlrel yaşamın sonucu olarak oyuncaklar-

da ki farklılıklar yuumlzyıllara goumlre değişkendir Değişmeyen ccedilocukların oyunlara ve buumlyuumlmeye

duydukları oumlzlemdir

Uluslara goumlre oyuncakların değişkenliği malzeme ve biccedilim youmlnuumlndendir

17

Ulusların oyuncak şekillerinin ve oumlzelliklerinin oluşturulmasına

Yaşam şekilleri

İnsan tipleri

Hayvan tuumlrleri

İklim oumlzellikleri

İnanışlar

Yetiştirilen uumlruumlnler etkilemiştir Oumlrneğin bir oyuncak bebek her uumllkede farklı farklı şekillerde farklı malzemelerde ve

farklı boyutlarda oluşturulduğu incelemeler sonucunda goumlruumllmektedir Ulusların sanayide

gelişimleri sosyokuumlltuumlrel yapıları oyuncak sektoumlruumlnuumln oluşumuna ve oyuncak modellerinin

değişkenliğine neden olmuştur Oyuncak oumlrnekleri bunu en iyi şekilde yansıtmaktadır

Farklı ulusların oyuncak oumlrnekleri

Resim 128 Afrika ve Peru youmlresel oyuncakları

Resim 129 1820 yılına ait Fransız oyuncak keman

18

Resim 130 1900 - 1910 yılı Alman bebek evler oyuncak oumlrnekleri

Resim 131 1900 - 1910 yılı Alman bebek evler oyuncak oumlrnekleri

19

Resim 132 Amerikan oyuncak oumlrnekleri

Resim 133 Rus oyuncak oumlrnekleri

20

Resim 134 Japon oyuncak oumlrnekleri

Resim 135 Kore bebek oyuncaklar

15 Enduumlstriyel Oyuncak Uumlretimi Oyun ve bazen de oyunda kullanılan ve oyunu tamamlayan oyuncaklar ccedilocuğun

fiziksel becerilerini geliştirdiği gibi duumlşuumlnme ve keşfetme aracılığı ile zihinsel gelişimine de

katkıda bulunmaktadır Ccedilocukların oynadıkları ldquooyunlarla ve oyununa youmln veren

oyuncaklarlardquo gelişimlerini tamamladıklarıda yapılan ccedilalışmalar ve uygulamalarıyla buguumln

ortadadır Duumlnyada dev oyuncak sektoumlrlerinin doğmasının da okul oumlncesi eğitime verilen

oumlnemin her geccedilen guumln artmasının da başlıca nedeni budur

21

Oyuncakların seri uumlretimi ise 18 yuumlzyılda başlamıştır Oumlnce tahta oyuncaklar sonra da

sırasıyla kağıt teneke kurmalı buharlı elektrikli ve pilli oyuncaklar oyuncak sanayinde

yerini almıştır Uumlnluuml oyuncak fabrikaları ise 1800luuml yılların sonunda ortaya ccedilıkmaya

başlamıştır Oyuncak tarihinde Alman oyuncakccedilılığı oumlnemli bir yer tutmaktadır Ccediluumlnkuuml Batı

duumlnyasında oyuncağı duumlzenli sanayi uumlruumlnuuml haline doumlnuumlştuumlren ilk uumllke Almanyadır ve

oumlzellikle de Nuremberg boumllgesi

1900luuml yılların başında enduumlstri devriminin de etkisiyle teneke oyuncaklar popuumller

olmuştur Teneke oyuncaklar arasında en fazla ilgi gemiler arabalar uccedilaklara goumlsterilmiştir

İkinci Duumlnya Savaşı yıllarında ekonomik zorluklar nedeniyle birccedilok uumlruumlnde olduğu

gibi oyuncak sanayisinde de bir duraklama yaşandığı goumlruumllmektedir Oyuncak atoumllyelerinin

savaş sırasında silah uumlretmek olarak kullanılması ccedilok acı bir durumdur Bu doumlnemde evlerde

yapılan basit oyuncakların arttığı goumlzlenmektedir 1970li yıllardan sonra ise ccedilocukların

guumlvenliği ve daha ucuza mal edilmesi nedeniyle plastik oyuncaklar yaygınlık kazanmıştır

1970li yılların hemen ardından Japonya modern teknolojinin katkısıyla oyuncak

enduumlstrisinde zirveye tırmanmış ve 1980li yıllardan itibaren pazar payını Hong Kong

Singapur Taiwan Malezya ve son yıllarda da Ccediline bırakmıştır Artık guumlnuumlmuumlzde satılan

oyuncakların ccediloğu Ccedilin yapımıdır Oyuncakccedilılık uumlretim malzemeleri olarak kısaca doumlrt

doumlneme ayrılır

Sanayileşme oumlncesi zanaat işccedililiğine dayanan kil ve ahşap malzeme doumlnemi

Sanayileşme ile beraber metal ve teneke doumlnemi

Plastiğin keşfi ile plastik oyuncaklar

Elektronik ve dijital devrim ile miniyonga (microchip ) oyuncaklar

İletişim araccedillarının artarak gelişmesi duumlnya uluslarını etkileyen olayların oyuncaklara

da yansımasına neden olmuştur Oumlrneğin aya yolculuk masal ve ccedilizgi film karekterleri

oyuncak sektoumlruumlne esin kaynağı olmuştur

Resim 136 Ayrsquoa yolculuğun oyuncaklara yansıması

22

Enduumlstriyel oyuncak tuumlrleri

Bebekler Farklı boyutlarda ve şekillerde tekstil yuumlzeyler plastik seramik vb malzeme tuumlruuml

kullanılarak oluşturulurlar

Resim 137 Enduumlstriyel bebek oyuncak

Hayvanlar Bu oyuncak tuumlrleri karada denizde havada yaşayan canlı hayvan tuumlrlerinden

etkilenerek hazırlanan tekstil yuumlzeyler plastik ve ahşap malzemelerden uumlretilmektedir

Resim 138 Enduumlstriyel oyuncak ayıcıklar

23

Minyatuumlr nesneler ( evcilik doktor tamir setleri temizlik ve uumltuuml

setleri ) Ahşap ve plastik malzemelerden guumlnluumlk yaşantıda kullanılan nesnelerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş

olarak uumlretildiği oyuncaklardır

Resim 139 Uumltuuml temizlik tamir seti oyuncaklar

Birleştirme yığma takılıp ccedilıkarılanlar ( legolaryapbozlar bloklar

kuklalar ) Ahşap ve plastikten uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

Elektronikler miniyonga (microchip) (yaylı sesli uzaktan

kumandalılar bilgisayar oyunları ) Miniyongalar ile elektronik mekanizmaların kullanılarak oluşturulduğu oyuncak

tuumlruumlduumlr

Eğiticiler (harf sayı geometrik şekiller oyuncak kitaplar kavram

oumlğretmeyi amaccedillayanlar ) Tekstil yuumlzeyler karton kağıt ahşap plastik malzeme tuumlrlerinden uumlretilen oyuncak

tuumlruumlduumlr

Masa oyunları ( kelime oyun araccedilları ) Plastik ya da ahşap malzemelerden uumlretilen oyun araccedillarıdır

24

Muumlzikli oyuncaklar ( minyatuumlr muumlzik aletleri muumlzik kutuları

duumlduumlk ccedilıngırak ) Kullanırken ya da sabit durumda kurularak ses ccedilıkartan oyuncaklardır

Hareketliler ( tekerlekli oyuncaklar ) Tekerlek ya da mekanizma yardımı ile hareket edebilen oyuncaklardır

Guumlncel ve masal kahramanları (Oumlruumlmcek adam Batman vb) Ccedilizgi film film ve masal kahramanlarının minyatuumlr boyutlarda ya da dekoratif amaccedillı

buumlyuumlk boyutlarda uumlretilmiş şekilleridir

Enduumlstriyel oyuncak uumlretim suumlrecinde oyuncağın tuumlruumlne uygun model belirleyebilmek

iccedilin malzeme ve yaş grubuna dikkat edilmelidir Bunun yanısıra yeni oyuncak modelleri

oluşturabilmek iccedilin geccedilmişte ve guumlnuumlmuumlzde oluşturulan oyuncakları her youmlnuumlyle kavramak

gerekir Edinilen bilgiler ile yeni oluşturulan bir oyuncak modeli tanımlanabilmelidir Bu

tanımlamada

Oyuncak tuumlruumlnuuml belirleme ( eğitici hareketli muumlzikli hayvan bebek vb)

Oyuncak malzeme tanımı ( tekstil yuumlzeyler ahşap plastik karton vb )

Uumlretim tekniği tanımı ( dikim kaynak oumlrme doumlkme yapıştırma vb )

Oyuncakta kullanılacak renk seccedilenekleri

Oyuncak guumlvenliği iccedilin varsa standartlara uygun uyarılar tanımlanmalıdır

25

UYGULAMA FAALİYETİ Yaşadığınız youmlrede geccedilmişte oynanan ccedilocuk oyunlarını ve bu oyunda kullanılan

oyuncakları araştırarak oyuncakların model oumlzelliklerini ve goumlrsel uumlruumln dosyası oluşturunuz

İşlem Basamakları Oumlneriler

Youmlrenizde geccedilmişte oynanan

oyunları ve oyunlarda oynanan

oyuncakları oumlnerilen kaynak-

lardan araştırınız

Kuumltuumlphane muumlze yerel web sayfaları

boumllge ya da il yıllıkları ve aile buumlyuumlk-

lerinden yararlanabilirsiniz

Araştırma oumlncesi planlama ya-

pınız( Goumlruumlşmelerde soracağı-

nız soruları not defterinizi ka-

leminizi hazırlayınız)

Hazırlıklarınızı kontrol ediniz

Araştırma sonuccedillarını not alı-

nız( oyunun oumlzellikleri kulla-

nılan oyuncağın malzeme ve

model oumlzellikleri vb gibi )

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Oyuncaklarla ilgili varsa goumlr-

sellerin resimlerini ccedilekerek ya

da ccedilizerek temin ediniz

Zamanı iyi kullanınız

Araştırma sonuccedillarını dosyala-

yınız

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Araştırma sonuccedillarını sınıf or-

tamında paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

UYGULAMA FAALİYETİ-1

26

Eğitici enduumlstriyel oyuncakları araştırınız Araştırmalarınızdan edindiğiniz goumlrseller

yardımı ile bir konu seccedilerek eğitici oyuncak modeli oluşturunuz

İşlem Basamakları Oumlneriler

Eğitici oyuncakları oumlnerilen kay-

naklardan araştırınız

Oyuncak mağazaları İnternet

web sayfalarından faydalanınız

Ccedilizim malzemelerini hazırlayınız

Seccediltiğiniz konudaki oyuncağın

modelini ccediliziniz (Rakamları konu

olarak seccedilebilirsiniz )

Kalem A4 resim kacircğıdı silgi

A4 resim kartonu kullanabilir-

siniz

Hazırlıklarınızı kontrol ediniz

Oyuncağın renk ve kumaşını seccedili-

niz

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Kalıbınıza uygun kumaşı kesiniz

Modele uygun dikiniz

İccedilerisini elyaf ile doldurunuz

Farklı materyaller kullanabilirsi-

niz (Keccedile suumlnger boyalar kar-

ton vb)

Uygulama ccedilalışmanızı sınıf orta-

mında arkadaşlarınızla paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

UYGULAMA FAALİYETİ-2

27

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyunuz ve doğru seccedileneği işaretleyiniz

1 MOuml 5500-3000 Kalkolitik Doumlneme ait en eski oyuncak araba hangi muumlzede sergilenmek-

tedir

A) Ankara

B) Mardin

C) Antalya

D) İstanbul

2 İlk ccedilağ oyuncaklarında hangisi malzeme olarak kullanılmadı

A) Taş

B) Ağaccedil dalı

C) Kil

D) Plastik

3 Geleneksel oyuncaklarda topaccedil nasıl kullanılırdı

A) Vurularak

B) Parccedilalanarak

C) Doumlnduumlruumllerek

D) Suumlruumllerek

4 Aşağıdaki oyuncaklardan hangisi enduumlstriyel oyuncak gruplarından minyatuumlr nesneler

oyuncak grubuna girmez

A) Lego

B) Araba

C) Doktor seti

D) Tamir seti

5Aşağıdakilerden hangisi eğitici oyuncaklar grubuna girer

A) Keman

B) Topaccedil

C ) Geometrik şekiller

D ) Araba

6Eyuumlp Oyuncakları hangi ilimizde uumlretimde 300 yıl varlığını suumlrduumlrmuumlştuumlr

A) İzmir

B) Bursa

C) Ankara

D) İstanbul

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

28

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

Bu faaliyette verilecek bilgiler ve kazandırılacak beceriler ile oumlzelliklerine goumlre oyun-

cakları gruplandırabileceksiniz

Oyuncakları malzeme ve model oumlzelliklerine goumlre araştırınız

Araştırma sonuccedillarına goumlre oyuncak ccedileşitlerini gruplandırınız

Araştırma sonuccedillarını arkadaşlarınızla sınıf ortamında paylaşınız

2 OYUNCAK CcedilEŞİTLERİ

Oyuncaklar ister bireysel uumlretilsin isterse enduumlstriyel anlamda seri olarak uumlretilsin

oyuncakların modellerine ve malzemelerine goumlre uumlretim teknikleri farklıdır Bu farklılıklar

gelişen değişen teknoloji ile malzeme tuumlruumlne ve oyuncak firmalarının satış politikalarına

goumlre her geccedilen guumln değişmektedir Guumlnuumlmuumlzde var olan oyuncak uumlretim teknikleri değerlen-

dirilirken değişkenlik goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır

21 Uumlretim Tekniğine Goumlre Oyuncaklar Uumlretim tekniğine goumlre oyuncakları gruplandırabilmek iccedilin oyuncakları malzeme ve

model oumlzelliklerine goumlre incelemek gerekir

211 Malzeme Tuumlruumlne Goumlre Oyuncaklar Tekstil yuumlzeyli oyuncaklar

Oyuncağın tuumlmuumlnde ya da bir boumlluumlmuumlnde terikoton keccedile peluumlş polar kadife triko

oumlrguuml gibi tekstil yuumlzeyleri kullanarak hazırlanan oyuncaklardır

Resim 21 Tekstil yuumlzeyli oyuncak

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

AMACcedil

ARAŞTIRMA

29

Ahşap oyuncaklar

Ahşap malzemelerin ham boyalı vernikli oymalı baskılı vb şekillendirmeleri

yoluyla elde edilen oyuncaklardır

Resim 22 Ahşap oyuncak

Kağıt karton oyuncaklar

Kağıt karton oluklu mukavva vb kağıt tuumlrevlerinden oluşturulan oyuncaklardır

Resim 23 Kağıt ve karton oyuncaklar

30

Resim 24 Kağıt ve karton oyuncaklar

Teneke oyuncaklar

Teneke ve sacın şekillendirilip renklendirilmesi ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir Bu

tuumlr oyuncaklarda yay ve kurma mekanizmaları da kullanılmıştır

Resim 25 Teneke otobuumls oyuncak

Plastik oyuncaklar

İkinci Duumlnya Savaşırsquondan sonra ucuz hafif fazla sayıda uumlretilebilir olması nedeniyle

kullanılmaya başlayan doumlkme ve kalıp tekniği ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir

Resim 26 Plastik oyuncaklar

31

Cam oyuncaklar

Oumlzellikle ccedilok kalın camdan misket ya da zeka oyuncakları gibi oyuncakların

uumlretiminde kullanılan oyuncak ccedileşitleridir

Resim 27 Cam zeka oyuncağı

Elektronik Miniyonga (Microchip) oyuncaklar

Pilli kumandalı şarzlı uumlretilen ateri elde taşınabilir CDrsquoden ya da hafıza kartlarından

oynanan oyuncak ccedileşitleridir

Resim 28 Kumandalı otomobil oyuncak

212 Model Oumlzelliğine Goumlre Oyuncaklar Tek parccedilalı oyuncaklar

Tek parccedila ahşap plastik cam gibi malzemeden misket topa vb şeklinde uumlretilen

oyuncak tuumlrleridir

Ccedilok parccedilalı oyuncaklar

Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir araya getirilerek

uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

Mekanizmalı oyuncaklar

Oyuncağa ses ışık hareket kazandırmak amaccedillı mekanizmaların yerleştirilmesi ile

uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

32

22 Amacına Goumlre Oyuncaklar Ccedilocukların yetiştirilmeleri kuumlltuumlrden kuumlltuumlre değişkenlik goumlstermektedir İletişim ve

ulaşım araccedillarındaki hızlı değişimi kuumlltuumlrler arasındaki değişkenliği her geccedilen guumln

azaltmaktadır Bunun sonucu olarak geleneksel oyuncaklardan uzaklaşarak duumlnyada genel

ilgi goumlren oyuncak tuumlrlerine youmlnelim artmaktadır

Oyuncakların ccedilok farklı amaccedilları vardır Bu amaccedilları eğitimciler doktorlar

ebeveynler felsefeciler oyucak uumlreticilerinin soumlylemleri ile toplumların sosyo-kuumlltuumlrel ve

ekonomik yapıları belirlemektedir

Kullanım amacına goumlre oyuncaklar

Ccedilocukların yaş gruplarına goumlre duyusal beceri eğitim eğlence amaccedillı ihtiyaccedillarını

karşılamak amaccedillı kullanılan oyuncaklar bu gruba girer

Dekoratif amaccedillı oyuncaklar

Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif amaccedillı oyuncaklar

denir

Resim 29 Dekoratif amaccedillı kullanılan oyuncaklar

Resim 210 Dekoratif amaccedillı kullanılan oyuncaklar

Fonksiyonel oyuncaklar

Yetişkinler tarafından kullanılan aletlerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş modellerine fonksiyonel

oyuncak denir

33

UYGULAMA FAALİYETİ

Oyuncakların model oumlzelliklerini araştırınız Bunların iccedilinden tekstil yuumlzeyli oyuncak-

ları seccedilerek tuumlruumlne goumlre goumlrsel uumlruumln dosyası hazırlayınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

Oumlnerilen kaynaklardan tekstil yuuml-

zeyli oyuncakları araştırınız

Oyuncak mağazaları oyuncak web

sayfaları oyuncak uumlreten atoumllyeler

kreşler anaokullarından faydala-

nabilirsiniz

Oumlnerilen kaynaklardan tekstil yuuml-

zeyli oyuncakların goumlrsellerini fo-

toğraflayarak fotokopi alarak ya

da web sayfasından ccedilıktı olarak

temin ediniz

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Tekstil yuumlzey tuumlruumlne goumlre grupla-

ma yapınız

Dokuma yuumlzeyler peluumlş polar te-

ri koton

Oumlrguuml yuumlzeyler- triko el oumlrguumlsuuml

Dokusuz yuumlzeyler keccedile olarak

tekstil yuumlzeyli oyuncaklar

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Bilgi konularını goumlzden geccediliriniz

Aynı gruptaki goumlrselleri A4 kacircğı-

dına yerleştirip yapıştırınız

A4 dosya kacircğıdı oyuncak goumlrselle-

ri yapıştırıcı ile yapıştırınız

Tekstil yuumlzeyli oyuncak goumlrselle-

rinin alt boumlluumlmuumlne not alarak ta-

nımlayınız

Parccedila mekanizma renk tekstil

yuumlzey oumlzelliği vb

Zamanı iyi kullanınız

UYGULAMA FAALİYETİ

34

Uygulama ccedilalışmaları yaptığınız

A4 kacircğıtlarını dosyaya grup sıra-

sına goumlre yerleştiriniz

Dosyanıza kapak hazırlayarak ccedila-

lışmayı tamamlayınız

Uygulama ccedilalışmanızı kontrol edi-

niz Hatalarınız var ise duumlzeltiniz

Goumlrsel uumlruumln dosyasını sınıf orta-

mında arkadaşlarınızla paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

35

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Oyuncaklar ister bireysel uumlretilsin isterse enduumlstriyel anlamda seri olarak

uumlretilsin oyuncakların modellerine ve malzemelerine goumlre uumlretim teknikleri

farklıdır

2 ( ) Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir

araya getirilerek uumlretilen oyuncaklara tek parccedila oyuncaklar denir

3 ( ) Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif

amaccedillı oyuncaklar denir

4 ( ) Plastik oyuncaklar İkinci Duumlnya Savaşırsquondan sonra ucuz hafif fazla sa-

yıda uumlretilebilir olması nedeniyle kullanılmaya başlayan doumlkme ve kalıp tek-

niği ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir

5 ( ) Ccedilocukların yaş gruplarına goumlre duyusal beceri eğitim eğlence amaccedillı

ihtiyaccedillarını karşılamak iccedilin kullanılan oyuncaklara kullanım amacına uygun

oyuncaklar denir

6 ( ) Pilli kumandalı şarjlı uumlretilen ateri elde taşınabilir CDrsquoden ya da hafıza

kartlarından oynanan oyuncaklara elektronik miniyonga oyuncaklar denir

7 ( ) Tek parccedila ahşap plastik cam gibi malzemeden misket topaccedil vb şeklin-

de uumlretilen oyuncak tuumlrlerine ccedilok parccedilalı oyuncak denir

8 ( ) Oyuncağa ses ışık hareket kazandırmak amaccedillı mekanizmaların yerleşti-

rilmesi ile uumlretilen oyuncaklara mekanizmalı oyuncaklar denir

9 ( ) Ahşap malzemelerin ham boyalı vernikli oymalı baskılı vb şekillen-

dirmeleri yoluyla elde edilen oyuncaklara ahşap oyuncaklar denir

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoModuumll Değerlendirmerdquoye geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

36

MODUumlL DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Bir youmlrede tarihsel suumlreccedilte ustalar ebeveynler ya da ccedilocukların kendisi

tarafından uumlretilen ya da oyunlarda kullanılan doğal nesnelere youmlresel oyun-

caklar denir

2 ( ) Eyuumlp oyuncakları 300 yıllık bir geccedilmişe sahiptir

3 ( ) Taş kil ağaccedil dalları ilk ccedilağlardan beri oyuncak malzemesi olarak kulla-

nılmıştır

4 ( ) Elektronik ve miniyongalı oyuncaklar geleneksel oyuncaklardır

5 ( ) Yetişkinler tarafından kullanılan aletlerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş modellerine tak

parccedilalı oyuncak denir

6 ( ) Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir

araya getirilerek uumlretilen oyuncaklara ccedilok parccedilalı oyuncak denir

7 ( ) Uumlretim tekniğine goumlre oyuncakları gruplandırabilmek iccedilin oyuncakları

malzeme ve model oumlzelliklerine goumlre incelemek gerekir

8 ( ) Uluslara goumlre oyuncakların değişkenliği malzeme ve biccedilim youmlnuumlndendir

9 ( ) Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif

amaccedillı oyuncaklar denir

10 ( ) Tuumlrk tarihinde satılmak uumlzere yapılan oyuncaklar Selccediluklu doumlneminde

ortaya ccedilıkıyor

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki moduumlle geccedilmek iccedilin oumlğretmeninize başvurunuz

MODUumlL DEĞERLENDİRME

37

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALİYETİ-1rsquoİN CEVAP ANAHTARI

1 B

2 D

3 C

4 A

5 C

6 D

OumlĞRENME FAALİYETİ-2rsquoNİN CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

7 Y

8 D

9 D

MODUumlL DEĞERLENDİRMENİN CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 Y

6 D

7 D

8 D

9 D

10 Y

CEVAP ANAHTARLARI

38

KAYNAKCcedilA

ONUR Bekir Oyunun Guumlcuuml İmge Kitabevi 2011

ONUR Bekir Neslihan GUumlNEY Tuumlrkiyersquode Ccedilocuk Oyunları Araştırma-

ları Ankara Uumlniversitesi CcedilOKAUM (Ccedilocuk Kuumlltuumlruuml Araştırma ve Uygula-

ma Merkezi Yayınları ) Koumlk Yayıncılık 2004

OĞUZ M Oumlcal Petek ERSOY Tuumlrkiyersquode Yaşayan Geleneksel Ccedilocuk

Oyunları Gazi Uumlniversitesi Tuumlrk Halkbilimi Araştırma ve Uygulama Mer-

kezi (THBMER) tarafından yayımlanan 2004

BAŞAL Handan Asucircde GeccedilmişYıllarda Tuumlrkiyersquode Ccedilocuklar Tarafından

Oynanan Ccedilocuk Oyunları Uludağ Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi

XX (2) 2007

ONUR B N CcedilELEN F CcedilOK M ARTAR T DEMİR (1998) Childrenrsquos

need for toys from mothers point of view in two cities of Turkey iccedilinde Toys

and Playthings (ed G Brougere) Imprimera LaTresoriere

Antalya Oyuncak Muumlzesi

KAYNAKCcedilA

Page 11: EL SANATLARI TEKNOLOJİSİ - || MEGEP...4 Oyuncak, hem oyun hem oyunu sağlayan nesnedir. En basit oyuncak taş ve sopadır. Üçtaş, beş taş veya dokuztaş yahut kaydırak oyunu

7

Resim 16 Youmlresel Eyuumlp oyuncağı

Resim17 Youmlresel Eyuumlp oyuncağı

111 Gerccedilek Nesnelerin Kuumlccediluumlk Kopyaları

Kuumlccediluumlk muumlzik aletleri (teflerdavullar darbukalar)

8

Resim 18 Kuumlccediluumlk muumlzik aletleri

Kuumlccediluumlk mekanik aletler (el arabaları doumlnme dolaplar salıncaklar)

Resim 19 Kuumlccediluumlk mekanik makinaların oyuncağa doumlnuumlştuumlruumllmesi

Kuumlccediluumlk ulaşım araccedilları (sandallar padişah kayıkları)

Resim 110 Kuumlccediluumlk ulaşım araccedilları

9

Kuumlccediluumlk silahlar (tahta kılıccedillar kamış tuumlfekler ipli oklar)

Resim 111 Kuumlccediluumlk silahlar

Kuumlccediluumlk ev aletleri (yayıklar havanlar beşikler ccedilekiccediller testiler)

Resim 112 Kuumlccediluumlk ev aletleri

Kuumlccediluumlltuumllmuumlş hayvan tasvirleri (kırmızı tuumlyluuml koyun ve kuzular)

10

Resim 113 Kuumlccediluumlk hayvan oyuncakları

112 Hareketli Sesli Oyuncaklar Oyun araccedilları topaccedillar hacıyatmazlar şakşaklar duumlduumlkluuml fırıldaklar iccediline su konulup

oumlttuumlruumllen toprak testilerdir

12 Oyuncakların Oyunlara Goumlre Sınıflandırması Tuumlrkiyersquode 2004 yılında Yaşayan Geleneksel Ccedilocuk Oyunları adlı ccedilalışmada youmlresel

oyuncakların oyunlara goumlre dağılımı

Aşıkla oynanan oyunlar

Resim 114 Aşık

Balonla oynanan oyunlar

Bez bebekle oynanan oyunlar

11

Resim 115 Bez bebekler

Boncuk cam duumlğme ve makarayla oynanan oyunlar

Resim 116 Makaralar duumlğmeler

Ccedilemberle oynanan oyunlar

12

Resim 117 Ccedilember

Ccedilelik ccedilomak (tahta sopa değnek) ile oynanan oyunlar

Resim 118 Ccedilelik ccedilomak

Ccedilubukla oynanan oyunlar

İple oynanan oyunlar

Resim 119 İple oynanan oyunlar

Kapakla oynanan oyunlar

Kayışla oynanan oyunlar

Kılık değiştirilerek oynanan oyunlar

Kibrit ccediloumlpuumlyle oynanan oyunlar

13

Resim 120 Kibrit ccediloumlpuumlyle oynanan oyunlar

Kiremitle oynanan oyunlar

Resim 121 Kiremitle oynanan tombik

Kuumlccediluumlk kare tahtalarla oynanan oyunlar

Mendille oynanan oyunlar

Mendille oynanan oyunlar

Misketle oynanan oyunlar

Placircstik boruyla oynanan oyunlar

Ruumlzgacircr guumlluuml ile oynanan oyunlar

Salıncakla oynanan oyunlar

Suntanın uumlzerine ccedilivi ccedilakılarak oynanan oyunlar

Şişeyle oynanan oyunlar

Tahtadan yapılan topla oynanan oyunlar

Taş fırlatan oyuncaklarla oynanan oyunlar

Taşla oynanan oyunlar

Tokmakla oynanan oyunlar

Topaccedilla oynanan oyunlar

Topla oynanan oyunlar

El yapımı olanlar

Placircstik olanlar Toprakla oynanan oyunlar

Yumurtayla oynanan oyunlar

14

13 Youmlresel Oyuncaklar Bir youmlrede tarihsel suumlreccedilte ustalar ebeveynler ya da ccedilocukların kendisi tarafından

uumlretilen ya da oyunlarda kullanılan doğal nesnelere youmlresel oyuncaklar denir

Resim 1 22 Youmlresel ahşap oyuncak yapımcısı ve satıcısı Antalyalı Mehmet Soumlkmen

Youmlresel oyuncaklar uumlretilme şekillerine goumlre

Hazır sanayi uumlruumlnuuml oyuncaklar (balon plastik top misket

boncukcam duumlğme demir ccedilubuk şişe ccedilivi plastik top plastik

boru suntahellip)

El yapımı oyuncaklar (bez bebek ip salıncak sapan ok yay

topaccediltahta el yapımı top)

Doğal oyuncaklar (aşık yumurta ceviz taş kaya toprak sopa

değnekhellip)

Resim 1 23 Youmlresel oyuncak oumlrnekleri

15

Resim 1 24 Ahşap ve tel youmlresel oyuncak oumlrnekleri

Bazı youmlrelere goumlre youmlresel oyuncak adları

Trakya youmlresine ait Suumlpuumlrge Bebek Derinkuyu bebekleri Soğanlı

bebekleri

Resim 1 25 Youmlresel Soğanlı suumlpuumlrge Derinkuyu bebekleri

Karaman youmlresine ait kabak araba

Erdemlinin yaylalarındaki Youmlruumlk ccedilocuklarının oyuncağı olan

draman (el davulu)

Karadenizin ahşap kayığı

16

Resim 1 26 Karadenizin ahşap kayığı

Antalya kabak bebekler

Resim 127 Antalya kabak bebeği

Geleneksel oyunların modern eğitim metotlarıyla ccedilocuklara yeniden sunulması farklı

kuumlltuumlrlerin geleneksel ccedilocuk oyunlarıyla Tuumlrk ccedilocuk oyunlarının karşılaştırmalı ccedilalışmasının

da evrensel kuumlltuumlre katkıları olacaktır Bu sayede farklı kuumlltuumlrlerden ccedilocukların birbirlerini

ve farklı kuumlltuumlrleri tanıma istekleri artacak oumlzellikle doğal oyuncaklar sayesinde de farklı

tuumlrlerin ve coğrafyaların oumlğretilmesi kolaylaşacaktır Evrensel kuumlltuumlr meydana getirmek iccedilin

ccedilocukların penceresinden bakıp onların duumlnyasında ortak platform oluşturmak gerekir

14 Uluslararası Youmlresel Oyuncaklar Duumlnya uumllkelerinin yaşadıkları farklı sosyokuumlltuumlrel yaşamın sonucu olarak oyuncaklar-

da ki farklılıklar yuumlzyıllara goumlre değişkendir Değişmeyen ccedilocukların oyunlara ve buumlyuumlmeye

duydukları oumlzlemdir

Uluslara goumlre oyuncakların değişkenliği malzeme ve biccedilim youmlnuumlndendir

17

Ulusların oyuncak şekillerinin ve oumlzelliklerinin oluşturulmasına

Yaşam şekilleri

İnsan tipleri

Hayvan tuumlrleri

İklim oumlzellikleri

İnanışlar

Yetiştirilen uumlruumlnler etkilemiştir Oumlrneğin bir oyuncak bebek her uumllkede farklı farklı şekillerde farklı malzemelerde ve

farklı boyutlarda oluşturulduğu incelemeler sonucunda goumlruumllmektedir Ulusların sanayide

gelişimleri sosyokuumlltuumlrel yapıları oyuncak sektoumlruumlnuumln oluşumuna ve oyuncak modellerinin

değişkenliğine neden olmuştur Oyuncak oumlrnekleri bunu en iyi şekilde yansıtmaktadır

Farklı ulusların oyuncak oumlrnekleri

Resim 128 Afrika ve Peru youmlresel oyuncakları

Resim 129 1820 yılına ait Fransız oyuncak keman

18

Resim 130 1900 - 1910 yılı Alman bebek evler oyuncak oumlrnekleri

Resim 131 1900 - 1910 yılı Alman bebek evler oyuncak oumlrnekleri

19

Resim 132 Amerikan oyuncak oumlrnekleri

Resim 133 Rus oyuncak oumlrnekleri

20

Resim 134 Japon oyuncak oumlrnekleri

Resim 135 Kore bebek oyuncaklar

15 Enduumlstriyel Oyuncak Uumlretimi Oyun ve bazen de oyunda kullanılan ve oyunu tamamlayan oyuncaklar ccedilocuğun

fiziksel becerilerini geliştirdiği gibi duumlşuumlnme ve keşfetme aracılığı ile zihinsel gelişimine de

katkıda bulunmaktadır Ccedilocukların oynadıkları ldquooyunlarla ve oyununa youmln veren

oyuncaklarlardquo gelişimlerini tamamladıklarıda yapılan ccedilalışmalar ve uygulamalarıyla buguumln

ortadadır Duumlnyada dev oyuncak sektoumlrlerinin doğmasının da okul oumlncesi eğitime verilen

oumlnemin her geccedilen guumln artmasının da başlıca nedeni budur

21

Oyuncakların seri uumlretimi ise 18 yuumlzyılda başlamıştır Oumlnce tahta oyuncaklar sonra da

sırasıyla kağıt teneke kurmalı buharlı elektrikli ve pilli oyuncaklar oyuncak sanayinde

yerini almıştır Uumlnluuml oyuncak fabrikaları ise 1800luuml yılların sonunda ortaya ccedilıkmaya

başlamıştır Oyuncak tarihinde Alman oyuncakccedilılığı oumlnemli bir yer tutmaktadır Ccediluumlnkuuml Batı

duumlnyasında oyuncağı duumlzenli sanayi uumlruumlnuuml haline doumlnuumlştuumlren ilk uumllke Almanyadır ve

oumlzellikle de Nuremberg boumllgesi

1900luuml yılların başında enduumlstri devriminin de etkisiyle teneke oyuncaklar popuumller

olmuştur Teneke oyuncaklar arasında en fazla ilgi gemiler arabalar uccedilaklara goumlsterilmiştir

İkinci Duumlnya Savaşı yıllarında ekonomik zorluklar nedeniyle birccedilok uumlruumlnde olduğu

gibi oyuncak sanayisinde de bir duraklama yaşandığı goumlruumllmektedir Oyuncak atoumllyelerinin

savaş sırasında silah uumlretmek olarak kullanılması ccedilok acı bir durumdur Bu doumlnemde evlerde

yapılan basit oyuncakların arttığı goumlzlenmektedir 1970li yıllardan sonra ise ccedilocukların

guumlvenliği ve daha ucuza mal edilmesi nedeniyle plastik oyuncaklar yaygınlık kazanmıştır

1970li yılların hemen ardından Japonya modern teknolojinin katkısıyla oyuncak

enduumlstrisinde zirveye tırmanmış ve 1980li yıllardan itibaren pazar payını Hong Kong

Singapur Taiwan Malezya ve son yıllarda da Ccediline bırakmıştır Artık guumlnuumlmuumlzde satılan

oyuncakların ccediloğu Ccedilin yapımıdır Oyuncakccedilılık uumlretim malzemeleri olarak kısaca doumlrt

doumlneme ayrılır

Sanayileşme oumlncesi zanaat işccedililiğine dayanan kil ve ahşap malzeme doumlnemi

Sanayileşme ile beraber metal ve teneke doumlnemi

Plastiğin keşfi ile plastik oyuncaklar

Elektronik ve dijital devrim ile miniyonga (microchip ) oyuncaklar

İletişim araccedillarının artarak gelişmesi duumlnya uluslarını etkileyen olayların oyuncaklara

da yansımasına neden olmuştur Oumlrneğin aya yolculuk masal ve ccedilizgi film karekterleri

oyuncak sektoumlruumlne esin kaynağı olmuştur

Resim 136 Ayrsquoa yolculuğun oyuncaklara yansıması

22

Enduumlstriyel oyuncak tuumlrleri

Bebekler Farklı boyutlarda ve şekillerde tekstil yuumlzeyler plastik seramik vb malzeme tuumlruuml

kullanılarak oluşturulurlar

Resim 137 Enduumlstriyel bebek oyuncak

Hayvanlar Bu oyuncak tuumlrleri karada denizde havada yaşayan canlı hayvan tuumlrlerinden

etkilenerek hazırlanan tekstil yuumlzeyler plastik ve ahşap malzemelerden uumlretilmektedir

Resim 138 Enduumlstriyel oyuncak ayıcıklar

23

Minyatuumlr nesneler ( evcilik doktor tamir setleri temizlik ve uumltuuml

setleri ) Ahşap ve plastik malzemelerden guumlnluumlk yaşantıda kullanılan nesnelerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş

olarak uumlretildiği oyuncaklardır

Resim 139 Uumltuuml temizlik tamir seti oyuncaklar

Birleştirme yığma takılıp ccedilıkarılanlar ( legolaryapbozlar bloklar

kuklalar ) Ahşap ve plastikten uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

Elektronikler miniyonga (microchip) (yaylı sesli uzaktan

kumandalılar bilgisayar oyunları ) Miniyongalar ile elektronik mekanizmaların kullanılarak oluşturulduğu oyuncak

tuumlruumlduumlr

Eğiticiler (harf sayı geometrik şekiller oyuncak kitaplar kavram

oumlğretmeyi amaccedillayanlar ) Tekstil yuumlzeyler karton kağıt ahşap plastik malzeme tuumlrlerinden uumlretilen oyuncak

tuumlruumlduumlr

Masa oyunları ( kelime oyun araccedilları ) Plastik ya da ahşap malzemelerden uumlretilen oyun araccedillarıdır

24

Muumlzikli oyuncaklar ( minyatuumlr muumlzik aletleri muumlzik kutuları

duumlduumlk ccedilıngırak ) Kullanırken ya da sabit durumda kurularak ses ccedilıkartan oyuncaklardır

Hareketliler ( tekerlekli oyuncaklar ) Tekerlek ya da mekanizma yardımı ile hareket edebilen oyuncaklardır

Guumlncel ve masal kahramanları (Oumlruumlmcek adam Batman vb) Ccedilizgi film film ve masal kahramanlarının minyatuumlr boyutlarda ya da dekoratif amaccedillı

buumlyuumlk boyutlarda uumlretilmiş şekilleridir

Enduumlstriyel oyuncak uumlretim suumlrecinde oyuncağın tuumlruumlne uygun model belirleyebilmek

iccedilin malzeme ve yaş grubuna dikkat edilmelidir Bunun yanısıra yeni oyuncak modelleri

oluşturabilmek iccedilin geccedilmişte ve guumlnuumlmuumlzde oluşturulan oyuncakları her youmlnuumlyle kavramak

gerekir Edinilen bilgiler ile yeni oluşturulan bir oyuncak modeli tanımlanabilmelidir Bu

tanımlamada

Oyuncak tuumlruumlnuuml belirleme ( eğitici hareketli muumlzikli hayvan bebek vb)

Oyuncak malzeme tanımı ( tekstil yuumlzeyler ahşap plastik karton vb )

Uumlretim tekniği tanımı ( dikim kaynak oumlrme doumlkme yapıştırma vb )

Oyuncakta kullanılacak renk seccedilenekleri

Oyuncak guumlvenliği iccedilin varsa standartlara uygun uyarılar tanımlanmalıdır

25

UYGULAMA FAALİYETİ Yaşadığınız youmlrede geccedilmişte oynanan ccedilocuk oyunlarını ve bu oyunda kullanılan

oyuncakları araştırarak oyuncakların model oumlzelliklerini ve goumlrsel uumlruumln dosyası oluşturunuz

İşlem Basamakları Oumlneriler

Youmlrenizde geccedilmişte oynanan

oyunları ve oyunlarda oynanan

oyuncakları oumlnerilen kaynak-

lardan araştırınız

Kuumltuumlphane muumlze yerel web sayfaları

boumllge ya da il yıllıkları ve aile buumlyuumlk-

lerinden yararlanabilirsiniz

Araştırma oumlncesi planlama ya-

pınız( Goumlruumlşmelerde soracağı-

nız soruları not defterinizi ka-

leminizi hazırlayınız)

Hazırlıklarınızı kontrol ediniz

Araştırma sonuccedillarını not alı-

nız( oyunun oumlzellikleri kulla-

nılan oyuncağın malzeme ve

model oumlzellikleri vb gibi )

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Oyuncaklarla ilgili varsa goumlr-

sellerin resimlerini ccedilekerek ya

da ccedilizerek temin ediniz

Zamanı iyi kullanınız

Araştırma sonuccedillarını dosyala-

yınız

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Araştırma sonuccedillarını sınıf or-

tamında paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

UYGULAMA FAALİYETİ-1

26

Eğitici enduumlstriyel oyuncakları araştırınız Araştırmalarınızdan edindiğiniz goumlrseller

yardımı ile bir konu seccedilerek eğitici oyuncak modeli oluşturunuz

İşlem Basamakları Oumlneriler

Eğitici oyuncakları oumlnerilen kay-

naklardan araştırınız

Oyuncak mağazaları İnternet

web sayfalarından faydalanınız

Ccedilizim malzemelerini hazırlayınız

Seccediltiğiniz konudaki oyuncağın

modelini ccediliziniz (Rakamları konu

olarak seccedilebilirsiniz )

Kalem A4 resim kacircğıdı silgi

A4 resim kartonu kullanabilir-

siniz

Hazırlıklarınızı kontrol ediniz

Oyuncağın renk ve kumaşını seccedili-

niz

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Kalıbınıza uygun kumaşı kesiniz

Modele uygun dikiniz

İccedilerisini elyaf ile doldurunuz

Farklı materyaller kullanabilirsi-

niz (Keccedile suumlnger boyalar kar-

ton vb)

Uygulama ccedilalışmanızı sınıf orta-

mında arkadaşlarınızla paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

UYGULAMA FAALİYETİ-2

27

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyunuz ve doğru seccedileneği işaretleyiniz

1 MOuml 5500-3000 Kalkolitik Doumlneme ait en eski oyuncak araba hangi muumlzede sergilenmek-

tedir

A) Ankara

B) Mardin

C) Antalya

D) İstanbul

2 İlk ccedilağ oyuncaklarında hangisi malzeme olarak kullanılmadı

A) Taş

B) Ağaccedil dalı

C) Kil

D) Plastik

3 Geleneksel oyuncaklarda topaccedil nasıl kullanılırdı

A) Vurularak

B) Parccedilalanarak

C) Doumlnduumlruumllerek

D) Suumlruumllerek

4 Aşağıdaki oyuncaklardan hangisi enduumlstriyel oyuncak gruplarından minyatuumlr nesneler

oyuncak grubuna girmez

A) Lego

B) Araba

C) Doktor seti

D) Tamir seti

5Aşağıdakilerden hangisi eğitici oyuncaklar grubuna girer

A) Keman

B) Topaccedil

C ) Geometrik şekiller

D ) Araba

6Eyuumlp Oyuncakları hangi ilimizde uumlretimde 300 yıl varlığını suumlrduumlrmuumlştuumlr

A) İzmir

B) Bursa

C) Ankara

D) İstanbul

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

28

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

Bu faaliyette verilecek bilgiler ve kazandırılacak beceriler ile oumlzelliklerine goumlre oyun-

cakları gruplandırabileceksiniz

Oyuncakları malzeme ve model oumlzelliklerine goumlre araştırınız

Araştırma sonuccedillarına goumlre oyuncak ccedileşitlerini gruplandırınız

Araştırma sonuccedillarını arkadaşlarınızla sınıf ortamında paylaşınız

2 OYUNCAK CcedilEŞİTLERİ

Oyuncaklar ister bireysel uumlretilsin isterse enduumlstriyel anlamda seri olarak uumlretilsin

oyuncakların modellerine ve malzemelerine goumlre uumlretim teknikleri farklıdır Bu farklılıklar

gelişen değişen teknoloji ile malzeme tuumlruumlne ve oyuncak firmalarının satış politikalarına

goumlre her geccedilen guumln değişmektedir Guumlnuumlmuumlzde var olan oyuncak uumlretim teknikleri değerlen-

dirilirken değişkenlik goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır

21 Uumlretim Tekniğine Goumlre Oyuncaklar Uumlretim tekniğine goumlre oyuncakları gruplandırabilmek iccedilin oyuncakları malzeme ve

model oumlzelliklerine goumlre incelemek gerekir

211 Malzeme Tuumlruumlne Goumlre Oyuncaklar Tekstil yuumlzeyli oyuncaklar

Oyuncağın tuumlmuumlnde ya da bir boumlluumlmuumlnde terikoton keccedile peluumlş polar kadife triko

oumlrguuml gibi tekstil yuumlzeyleri kullanarak hazırlanan oyuncaklardır

Resim 21 Tekstil yuumlzeyli oyuncak

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

AMACcedil

ARAŞTIRMA

29

Ahşap oyuncaklar

Ahşap malzemelerin ham boyalı vernikli oymalı baskılı vb şekillendirmeleri

yoluyla elde edilen oyuncaklardır

Resim 22 Ahşap oyuncak

Kağıt karton oyuncaklar

Kağıt karton oluklu mukavva vb kağıt tuumlrevlerinden oluşturulan oyuncaklardır

Resim 23 Kağıt ve karton oyuncaklar

30

Resim 24 Kağıt ve karton oyuncaklar

Teneke oyuncaklar

Teneke ve sacın şekillendirilip renklendirilmesi ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir Bu

tuumlr oyuncaklarda yay ve kurma mekanizmaları da kullanılmıştır

Resim 25 Teneke otobuumls oyuncak

Plastik oyuncaklar

İkinci Duumlnya Savaşırsquondan sonra ucuz hafif fazla sayıda uumlretilebilir olması nedeniyle

kullanılmaya başlayan doumlkme ve kalıp tekniği ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir

Resim 26 Plastik oyuncaklar

31

Cam oyuncaklar

Oumlzellikle ccedilok kalın camdan misket ya da zeka oyuncakları gibi oyuncakların

uumlretiminde kullanılan oyuncak ccedileşitleridir

Resim 27 Cam zeka oyuncağı

Elektronik Miniyonga (Microchip) oyuncaklar

Pilli kumandalı şarzlı uumlretilen ateri elde taşınabilir CDrsquoden ya da hafıza kartlarından

oynanan oyuncak ccedileşitleridir

Resim 28 Kumandalı otomobil oyuncak

212 Model Oumlzelliğine Goumlre Oyuncaklar Tek parccedilalı oyuncaklar

Tek parccedila ahşap plastik cam gibi malzemeden misket topa vb şeklinde uumlretilen

oyuncak tuumlrleridir

Ccedilok parccedilalı oyuncaklar

Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir araya getirilerek

uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

Mekanizmalı oyuncaklar

Oyuncağa ses ışık hareket kazandırmak amaccedillı mekanizmaların yerleştirilmesi ile

uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

32

22 Amacına Goumlre Oyuncaklar Ccedilocukların yetiştirilmeleri kuumlltuumlrden kuumlltuumlre değişkenlik goumlstermektedir İletişim ve

ulaşım araccedillarındaki hızlı değişimi kuumlltuumlrler arasındaki değişkenliği her geccedilen guumln

azaltmaktadır Bunun sonucu olarak geleneksel oyuncaklardan uzaklaşarak duumlnyada genel

ilgi goumlren oyuncak tuumlrlerine youmlnelim artmaktadır

Oyuncakların ccedilok farklı amaccedilları vardır Bu amaccedilları eğitimciler doktorlar

ebeveynler felsefeciler oyucak uumlreticilerinin soumlylemleri ile toplumların sosyo-kuumlltuumlrel ve

ekonomik yapıları belirlemektedir

Kullanım amacına goumlre oyuncaklar

Ccedilocukların yaş gruplarına goumlre duyusal beceri eğitim eğlence amaccedillı ihtiyaccedillarını

karşılamak amaccedillı kullanılan oyuncaklar bu gruba girer

Dekoratif amaccedillı oyuncaklar

Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif amaccedillı oyuncaklar

denir

Resim 29 Dekoratif amaccedillı kullanılan oyuncaklar

Resim 210 Dekoratif amaccedillı kullanılan oyuncaklar

Fonksiyonel oyuncaklar

Yetişkinler tarafından kullanılan aletlerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş modellerine fonksiyonel

oyuncak denir

33

UYGULAMA FAALİYETİ

Oyuncakların model oumlzelliklerini araştırınız Bunların iccedilinden tekstil yuumlzeyli oyuncak-

ları seccedilerek tuumlruumlne goumlre goumlrsel uumlruumln dosyası hazırlayınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

Oumlnerilen kaynaklardan tekstil yuuml-

zeyli oyuncakları araştırınız

Oyuncak mağazaları oyuncak web

sayfaları oyuncak uumlreten atoumllyeler

kreşler anaokullarından faydala-

nabilirsiniz

Oumlnerilen kaynaklardan tekstil yuuml-

zeyli oyuncakların goumlrsellerini fo-

toğraflayarak fotokopi alarak ya

da web sayfasından ccedilıktı olarak

temin ediniz

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Tekstil yuumlzey tuumlruumlne goumlre grupla-

ma yapınız

Dokuma yuumlzeyler peluumlş polar te-

ri koton

Oumlrguuml yuumlzeyler- triko el oumlrguumlsuuml

Dokusuz yuumlzeyler keccedile olarak

tekstil yuumlzeyli oyuncaklar

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Bilgi konularını goumlzden geccediliriniz

Aynı gruptaki goumlrselleri A4 kacircğı-

dına yerleştirip yapıştırınız

A4 dosya kacircğıdı oyuncak goumlrselle-

ri yapıştırıcı ile yapıştırınız

Tekstil yuumlzeyli oyuncak goumlrselle-

rinin alt boumlluumlmuumlne not alarak ta-

nımlayınız

Parccedila mekanizma renk tekstil

yuumlzey oumlzelliği vb

Zamanı iyi kullanınız

UYGULAMA FAALİYETİ

34

Uygulama ccedilalışmaları yaptığınız

A4 kacircğıtlarını dosyaya grup sıra-

sına goumlre yerleştiriniz

Dosyanıza kapak hazırlayarak ccedila-

lışmayı tamamlayınız

Uygulama ccedilalışmanızı kontrol edi-

niz Hatalarınız var ise duumlzeltiniz

Goumlrsel uumlruumln dosyasını sınıf orta-

mında arkadaşlarınızla paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

35

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Oyuncaklar ister bireysel uumlretilsin isterse enduumlstriyel anlamda seri olarak

uumlretilsin oyuncakların modellerine ve malzemelerine goumlre uumlretim teknikleri

farklıdır

2 ( ) Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir

araya getirilerek uumlretilen oyuncaklara tek parccedila oyuncaklar denir

3 ( ) Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif

amaccedillı oyuncaklar denir

4 ( ) Plastik oyuncaklar İkinci Duumlnya Savaşırsquondan sonra ucuz hafif fazla sa-

yıda uumlretilebilir olması nedeniyle kullanılmaya başlayan doumlkme ve kalıp tek-

niği ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir

5 ( ) Ccedilocukların yaş gruplarına goumlre duyusal beceri eğitim eğlence amaccedillı

ihtiyaccedillarını karşılamak iccedilin kullanılan oyuncaklara kullanım amacına uygun

oyuncaklar denir

6 ( ) Pilli kumandalı şarjlı uumlretilen ateri elde taşınabilir CDrsquoden ya da hafıza

kartlarından oynanan oyuncaklara elektronik miniyonga oyuncaklar denir

7 ( ) Tek parccedila ahşap plastik cam gibi malzemeden misket topaccedil vb şeklin-

de uumlretilen oyuncak tuumlrlerine ccedilok parccedilalı oyuncak denir

8 ( ) Oyuncağa ses ışık hareket kazandırmak amaccedillı mekanizmaların yerleşti-

rilmesi ile uumlretilen oyuncaklara mekanizmalı oyuncaklar denir

9 ( ) Ahşap malzemelerin ham boyalı vernikli oymalı baskılı vb şekillen-

dirmeleri yoluyla elde edilen oyuncaklara ahşap oyuncaklar denir

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoModuumll Değerlendirmerdquoye geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

36

MODUumlL DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Bir youmlrede tarihsel suumlreccedilte ustalar ebeveynler ya da ccedilocukların kendisi

tarafından uumlretilen ya da oyunlarda kullanılan doğal nesnelere youmlresel oyun-

caklar denir

2 ( ) Eyuumlp oyuncakları 300 yıllık bir geccedilmişe sahiptir

3 ( ) Taş kil ağaccedil dalları ilk ccedilağlardan beri oyuncak malzemesi olarak kulla-

nılmıştır

4 ( ) Elektronik ve miniyongalı oyuncaklar geleneksel oyuncaklardır

5 ( ) Yetişkinler tarafından kullanılan aletlerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş modellerine tak

parccedilalı oyuncak denir

6 ( ) Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir

araya getirilerek uumlretilen oyuncaklara ccedilok parccedilalı oyuncak denir

7 ( ) Uumlretim tekniğine goumlre oyuncakları gruplandırabilmek iccedilin oyuncakları

malzeme ve model oumlzelliklerine goumlre incelemek gerekir

8 ( ) Uluslara goumlre oyuncakların değişkenliği malzeme ve biccedilim youmlnuumlndendir

9 ( ) Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif

amaccedillı oyuncaklar denir

10 ( ) Tuumlrk tarihinde satılmak uumlzere yapılan oyuncaklar Selccediluklu doumlneminde

ortaya ccedilıkıyor

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki moduumlle geccedilmek iccedilin oumlğretmeninize başvurunuz

MODUumlL DEĞERLENDİRME

37

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALİYETİ-1rsquoİN CEVAP ANAHTARI

1 B

2 D

3 C

4 A

5 C

6 D

OumlĞRENME FAALİYETİ-2rsquoNİN CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

7 Y

8 D

9 D

MODUumlL DEĞERLENDİRMENİN CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 Y

6 D

7 D

8 D

9 D

10 Y

CEVAP ANAHTARLARI

38

KAYNAKCcedilA

ONUR Bekir Oyunun Guumlcuuml İmge Kitabevi 2011

ONUR Bekir Neslihan GUumlNEY Tuumlrkiyersquode Ccedilocuk Oyunları Araştırma-

ları Ankara Uumlniversitesi CcedilOKAUM (Ccedilocuk Kuumlltuumlruuml Araştırma ve Uygula-

ma Merkezi Yayınları ) Koumlk Yayıncılık 2004

OĞUZ M Oumlcal Petek ERSOY Tuumlrkiyersquode Yaşayan Geleneksel Ccedilocuk

Oyunları Gazi Uumlniversitesi Tuumlrk Halkbilimi Araştırma ve Uygulama Mer-

kezi (THBMER) tarafından yayımlanan 2004

BAŞAL Handan Asucircde GeccedilmişYıllarda Tuumlrkiyersquode Ccedilocuklar Tarafından

Oynanan Ccedilocuk Oyunları Uludağ Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi

XX (2) 2007

ONUR B N CcedilELEN F CcedilOK M ARTAR T DEMİR (1998) Childrenrsquos

need for toys from mothers point of view in two cities of Turkey iccedilinde Toys

and Playthings (ed G Brougere) Imprimera LaTresoriere

Antalya Oyuncak Muumlzesi

KAYNAKCcedilA

Page 12: EL SANATLARI TEKNOLOJİSİ - || MEGEP...4 Oyuncak, hem oyun hem oyunu sağlayan nesnedir. En basit oyuncak taş ve sopadır. Üçtaş, beş taş veya dokuztaş yahut kaydırak oyunu

8

Resim 18 Kuumlccediluumlk muumlzik aletleri

Kuumlccediluumlk mekanik aletler (el arabaları doumlnme dolaplar salıncaklar)

Resim 19 Kuumlccediluumlk mekanik makinaların oyuncağa doumlnuumlştuumlruumllmesi

Kuumlccediluumlk ulaşım araccedilları (sandallar padişah kayıkları)

Resim 110 Kuumlccediluumlk ulaşım araccedilları

9

Kuumlccediluumlk silahlar (tahta kılıccedillar kamış tuumlfekler ipli oklar)

Resim 111 Kuumlccediluumlk silahlar

Kuumlccediluumlk ev aletleri (yayıklar havanlar beşikler ccedilekiccediller testiler)

Resim 112 Kuumlccediluumlk ev aletleri

Kuumlccediluumlltuumllmuumlş hayvan tasvirleri (kırmızı tuumlyluuml koyun ve kuzular)

10

Resim 113 Kuumlccediluumlk hayvan oyuncakları

112 Hareketli Sesli Oyuncaklar Oyun araccedilları topaccedillar hacıyatmazlar şakşaklar duumlduumlkluuml fırıldaklar iccediline su konulup

oumlttuumlruumllen toprak testilerdir

12 Oyuncakların Oyunlara Goumlre Sınıflandırması Tuumlrkiyersquode 2004 yılında Yaşayan Geleneksel Ccedilocuk Oyunları adlı ccedilalışmada youmlresel

oyuncakların oyunlara goumlre dağılımı

Aşıkla oynanan oyunlar

Resim 114 Aşık

Balonla oynanan oyunlar

Bez bebekle oynanan oyunlar

11

Resim 115 Bez bebekler

Boncuk cam duumlğme ve makarayla oynanan oyunlar

Resim 116 Makaralar duumlğmeler

Ccedilemberle oynanan oyunlar

12

Resim 117 Ccedilember

Ccedilelik ccedilomak (tahta sopa değnek) ile oynanan oyunlar

Resim 118 Ccedilelik ccedilomak

Ccedilubukla oynanan oyunlar

İple oynanan oyunlar

Resim 119 İple oynanan oyunlar

Kapakla oynanan oyunlar

Kayışla oynanan oyunlar

Kılık değiştirilerek oynanan oyunlar

Kibrit ccediloumlpuumlyle oynanan oyunlar

13

Resim 120 Kibrit ccediloumlpuumlyle oynanan oyunlar

Kiremitle oynanan oyunlar

Resim 121 Kiremitle oynanan tombik

Kuumlccediluumlk kare tahtalarla oynanan oyunlar

Mendille oynanan oyunlar

Mendille oynanan oyunlar

Misketle oynanan oyunlar

Placircstik boruyla oynanan oyunlar

Ruumlzgacircr guumlluuml ile oynanan oyunlar

Salıncakla oynanan oyunlar

Suntanın uumlzerine ccedilivi ccedilakılarak oynanan oyunlar

Şişeyle oynanan oyunlar

Tahtadan yapılan topla oynanan oyunlar

Taş fırlatan oyuncaklarla oynanan oyunlar

Taşla oynanan oyunlar

Tokmakla oynanan oyunlar

Topaccedilla oynanan oyunlar

Topla oynanan oyunlar

El yapımı olanlar

Placircstik olanlar Toprakla oynanan oyunlar

Yumurtayla oynanan oyunlar

14

13 Youmlresel Oyuncaklar Bir youmlrede tarihsel suumlreccedilte ustalar ebeveynler ya da ccedilocukların kendisi tarafından

uumlretilen ya da oyunlarda kullanılan doğal nesnelere youmlresel oyuncaklar denir

Resim 1 22 Youmlresel ahşap oyuncak yapımcısı ve satıcısı Antalyalı Mehmet Soumlkmen

Youmlresel oyuncaklar uumlretilme şekillerine goumlre

Hazır sanayi uumlruumlnuuml oyuncaklar (balon plastik top misket

boncukcam duumlğme demir ccedilubuk şişe ccedilivi plastik top plastik

boru suntahellip)

El yapımı oyuncaklar (bez bebek ip salıncak sapan ok yay

topaccediltahta el yapımı top)

Doğal oyuncaklar (aşık yumurta ceviz taş kaya toprak sopa

değnekhellip)

Resim 1 23 Youmlresel oyuncak oumlrnekleri

15

Resim 1 24 Ahşap ve tel youmlresel oyuncak oumlrnekleri

Bazı youmlrelere goumlre youmlresel oyuncak adları

Trakya youmlresine ait Suumlpuumlrge Bebek Derinkuyu bebekleri Soğanlı

bebekleri

Resim 1 25 Youmlresel Soğanlı suumlpuumlrge Derinkuyu bebekleri

Karaman youmlresine ait kabak araba

Erdemlinin yaylalarındaki Youmlruumlk ccedilocuklarının oyuncağı olan

draman (el davulu)

Karadenizin ahşap kayığı

16

Resim 1 26 Karadenizin ahşap kayığı

Antalya kabak bebekler

Resim 127 Antalya kabak bebeği

Geleneksel oyunların modern eğitim metotlarıyla ccedilocuklara yeniden sunulması farklı

kuumlltuumlrlerin geleneksel ccedilocuk oyunlarıyla Tuumlrk ccedilocuk oyunlarının karşılaştırmalı ccedilalışmasının

da evrensel kuumlltuumlre katkıları olacaktır Bu sayede farklı kuumlltuumlrlerden ccedilocukların birbirlerini

ve farklı kuumlltuumlrleri tanıma istekleri artacak oumlzellikle doğal oyuncaklar sayesinde de farklı

tuumlrlerin ve coğrafyaların oumlğretilmesi kolaylaşacaktır Evrensel kuumlltuumlr meydana getirmek iccedilin

ccedilocukların penceresinden bakıp onların duumlnyasında ortak platform oluşturmak gerekir

14 Uluslararası Youmlresel Oyuncaklar Duumlnya uumllkelerinin yaşadıkları farklı sosyokuumlltuumlrel yaşamın sonucu olarak oyuncaklar-

da ki farklılıklar yuumlzyıllara goumlre değişkendir Değişmeyen ccedilocukların oyunlara ve buumlyuumlmeye

duydukları oumlzlemdir

Uluslara goumlre oyuncakların değişkenliği malzeme ve biccedilim youmlnuumlndendir

17

Ulusların oyuncak şekillerinin ve oumlzelliklerinin oluşturulmasına

Yaşam şekilleri

İnsan tipleri

Hayvan tuumlrleri

İklim oumlzellikleri

İnanışlar

Yetiştirilen uumlruumlnler etkilemiştir Oumlrneğin bir oyuncak bebek her uumllkede farklı farklı şekillerde farklı malzemelerde ve

farklı boyutlarda oluşturulduğu incelemeler sonucunda goumlruumllmektedir Ulusların sanayide

gelişimleri sosyokuumlltuumlrel yapıları oyuncak sektoumlruumlnuumln oluşumuna ve oyuncak modellerinin

değişkenliğine neden olmuştur Oyuncak oumlrnekleri bunu en iyi şekilde yansıtmaktadır

Farklı ulusların oyuncak oumlrnekleri

Resim 128 Afrika ve Peru youmlresel oyuncakları

Resim 129 1820 yılına ait Fransız oyuncak keman

18

Resim 130 1900 - 1910 yılı Alman bebek evler oyuncak oumlrnekleri

Resim 131 1900 - 1910 yılı Alman bebek evler oyuncak oumlrnekleri

19

Resim 132 Amerikan oyuncak oumlrnekleri

Resim 133 Rus oyuncak oumlrnekleri

20

Resim 134 Japon oyuncak oumlrnekleri

Resim 135 Kore bebek oyuncaklar

15 Enduumlstriyel Oyuncak Uumlretimi Oyun ve bazen de oyunda kullanılan ve oyunu tamamlayan oyuncaklar ccedilocuğun

fiziksel becerilerini geliştirdiği gibi duumlşuumlnme ve keşfetme aracılığı ile zihinsel gelişimine de

katkıda bulunmaktadır Ccedilocukların oynadıkları ldquooyunlarla ve oyununa youmln veren

oyuncaklarlardquo gelişimlerini tamamladıklarıda yapılan ccedilalışmalar ve uygulamalarıyla buguumln

ortadadır Duumlnyada dev oyuncak sektoumlrlerinin doğmasının da okul oumlncesi eğitime verilen

oumlnemin her geccedilen guumln artmasının da başlıca nedeni budur

21

Oyuncakların seri uumlretimi ise 18 yuumlzyılda başlamıştır Oumlnce tahta oyuncaklar sonra da

sırasıyla kağıt teneke kurmalı buharlı elektrikli ve pilli oyuncaklar oyuncak sanayinde

yerini almıştır Uumlnluuml oyuncak fabrikaları ise 1800luuml yılların sonunda ortaya ccedilıkmaya

başlamıştır Oyuncak tarihinde Alman oyuncakccedilılığı oumlnemli bir yer tutmaktadır Ccediluumlnkuuml Batı

duumlnyasında oyuncağı duumlzenli sanayi uumlruumlnuuml haline doumlnuumlştuumlren ilk uumllke Almanyadır ve

oumlzellikle de Nuremberg boumllgesi

1900luuml yılların başında enduumlstri devriminin de etkisiyle teneke oyuncaklar popuumller

olmuştur Teneke oyuncaklar arasında en fazla ilgi gemiler arabalar uccedilaklara goumlsterilmiştir

İkinci Duumlnya Savaşı yıllarında ekonomik zorluklar nedeniyle birccedilok uumlruumlnde olduğu

gibi oyuncak sanayisinde de bir duraklama yaşandığı goumlruumllmektedir Oyuncak atoumllyelerinin

savaş sırasında silah uumlretmek olarak kullanılması ccedilok acı bir durumdur Bu doumlnemde evlerde

yapılan basit oyuncakların arttığı goumlzlenmektedir 1970li yıllardan sonra ise ccedilocukların

guumlvenliği ve daha ucuza mal edilmesi nedeniyle plastik oyuncaklar yaygınlık kazanmıştır

1970li yılların hemen ardından Japonya modern teknolojinin katkısıyla oyuncak

enduumlstrisinde zirveye tırmanmış ve 1980li yıllardan itibaren pazar payını Hong Kong

Singapur Taiwan Malezya ve son yıllarda da Ccediline bırakmıştır Artık guumlnuumlmuumlzde satılan

oyuncakların ccediloğu Ccedilin yapımıdır Oyuncakccedilılık uumlretim malzemeleri olarak kısaca doumlrt

doumlneme ayrılır

Sanayileşme oumlncesi zanaat işccedililiğine dayanan kil ve ahşap malzeme doumlnemi

Sanayileşme ile beraber metal ve teneke doumlnemi

Plastiğin keşfi ile plastik oyuncaklar

Elektronik ve dijital devrim ile miniyonga (microchip ) oyuncaklar

İletişim araccedillarının artarak gelişmesi duumlnya uluslarını etkileyen olayların oyuncaklara

da yansımasına neden olmuştur Oumlrneğin aya yolculuk masal ve ccedilizgi film karekterleri

oyuncak sektoumlruumlne esin kaynağı olmuştur

Resim 136 Ayrsquoa yolculuğun oyuncaklara yansıması

22

Enduumlstriyel oyuncak tuumlrleri

Bebekler Farklı boyutlarda ve şekillerde tekstil yuumlzeyler plastik seramik vb malzeme tuumlruuml

kullanılarak oluşturulurlar

Resim 137 Enduumlstriyel bebek oyuncak

Hayvanlar Bu oyuncak tuumlrleri karada denizde havada yaşayan canlı hayvan tuumlrlerinden

etkilenerek hazırlanan tekstil yuumlzeyler plastik ve ahşap malzemelerden uumlretilmektedir

Resim 138 Enduumlstriyel oyuncak ayıcıklar

23

Minyatuumlr nesneler ( evcilik doktor tamir setleri temizlik ve uumltuuml

setleri ) Ahşap ve plastik malzemelerden guumlnluumlk yaşantıda kullanılan nesnelerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş

olarak uumlretildiği oyuncaklardır

Resim 139 Uumltuuml temizlik tamir seti oyuncaklar

Birleştirme yığma takılıp ccedilıkarılanlar ( legolaryapbozlar bloklar

kuklalar ) Ahşap ve plastikten uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

Elektronikler miniyonga (microchip) (yaylı sesli uzaktan

kumandalılar bilgisayar oyunları ) Miniyongalar ile elektronik mekanizmaların kullanılarak oluşturulduğu oyuncak

tuumlruumlduumlr

Eğiticiler (harf sayı geometrik şekiller oyuncak kitaplar kavram

oumlğretmeyi amaccedillayanlar ) Tekstil yuumlzeyler karton kağıt ahşap plastik malzeme tuumlrlerinden uumlretilen oyuncak

tuumlruumlduumlr

Masa oyunları ( kelime oyun araccedilları ) Plastik ya da ahşap malzemelerden uumlretilen oyun araccedillarıdır

24

Muumlzikli oyuncaklar ( minyatuumlr muumlzik aletleri muumlzik kutuları

duumlduumlk ccedilıngırak ) Kullanırken ya da sabit durumda kurularak ses ccedilıkartan oyuncaklardır

Hareketliler ( tekerlekli oyuncaklar ) Tekerlek ya da mekanizma yardımı ile hareket edebilen oyuncaklardır

Guumlncel ve masal kahramanları (Oumlruumlmcek adam Batman vb) Ccedilizgi film film ve masal kahramanlarının minyatuumlr boyutlarda ya da dekoratif amaccedillı

buumlyuumlk boyutlarda uumlretilmiş şekilleridir

Enduumlstriyel oyuncak uumlretim suumlrecinde oyuncağın tuumlruumlne uygun model belirleyebilmek

iccedilin malzeme ve yaş grubuna dikkat edilmelidir Bunun yanısıra yeni oyuncak modelleri

oluşturabilmek iccedilin geccedilmişte ve guumlnuumlmuumlzde oluşturulan oyuncakları her youmlnuumlyle kavramak

gerekir Edinilen bilgiler ile yeni oluşturulan bir oyuncak modeli tanımlanabilmelidir Bu

tanımlamada

Oyuncak tuumlruumlnuuml belirleme ( eğitici hareketli muumlzikli hayvan bebek vb)

Oyuncak malzeme tanımı ( tekstil yuumlzeyler ahşap plastik karton vb )

Uumlretim tekniği tanımı ( dikim kaynak oumlrme doumlkme yapıştırma vb )

Oyuncakta kullanılacak renk seccedilenekleri

Oyuncak guumlvenliği iccedilin varsa standartlara uygun uyarılar tanımlanmalıdır

25

UYGULAMA FAALİYETİ Yaşadığınız youmlrede geccedilmişte oynanan ccedilocuk oyunlarını ve bu oyunda kullanılan

oyuncakları araştırarak oyuncakların model oumlzelliklerini ve goumlrsel uumlruumln dosyası oluşturunuz

İşlem Basamakları Oumlneriler

Youmlrenizde geccedilmişte oynanan

oyunları ve oyunlarda oynanan

oyuncakları oumlnerilen kaynak-

lardan araştırınız

Kuumltuumlphane muumlze yerel web sayfaları

boumllge ya da il yıllıkları ve aile buumlyuumlk-

lerinden yararlanabilirsiniz

Araştırma oumlncesi planlama ya-

pınız( Goumlruumlşmelerde soracağı-

nız soruları not defterinizi ka-

leminizi hazırlayınız)

Hazırlıklarınızı kontrol ediniz

Araştırma sonuccedillarını not alı-

nız( oyunun oumlzellikleri kulla-

nılan oyuncağın malzeme ve

model oumlzellikleri vb gibi )

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Oyuncaklarla ilgili varsa goumlr-

sellerin resimlerini ccedilekerek ya

da ccedilizerek temin ediniz

Zamanı iyi kullanınız

Araştırma sonuccedillarını dosyala-

yınız

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Araştırma sonuccedillarını sınıf or-

tamında paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

UYGULAMA FAALİYETİ-1

26

Eğitici enduumlstriyel oyuncakları araştırınız Araştırmalarınızdan edindiğiniz goumlrseller

yardımı ile bir konu seccedilerek eğitici oyuncak modeli oluşturunuz

İşlem Basamakları Oumlneriler

Eğitici oyuncakları oumlnerilen kay-

naklardan araştırınız

Oyuncak mağazaları İnternet

web sayfalarından faydalanınız

Ccedilizim malzemelerini hazırlayınız

Seccediltiğiniz konudaki oyuncağın

modelini ccediliziniz (Rakamları konu

olarak seccedilebilirsiniz )

Kalem A4 resim kacircğıdı silgi

A4 resim kartonu kullanabilir-

siniz

Hazırlıklarınızı kontrol ediniz

Oyuncağın renk ve kumaşını seccedili-

niz

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Kalıbınıza uygun kumaşı kesiniz

Modele uygun dikiniz

İccedilerisini elyaf ile doldurunuz

Farklı materyaller kullanabilirsi-

niz (Keccedile suumlnger boyalar kar-

ton vb)

Uygulama ccedilalışmanızı sınıf orta-

mında arkadaşlarınızla paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

UYGULAMA FAALİYETİ-2

27

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyunuz ve doğru seccedileneği işaretleyiniz

1 MOuml 5500-3000 Kalkolitik Doumlneme ait en eski oyuncak araba hangi muumlzede sergilenmek-

tedir

A) Ankara

B) Mardin

C) Antalya

D) İstanbul

2 İlk ccedilağ oyuncaklarında hangisi malzeme olarak kullanılmadı

A) Taş

B) Ağaccedil dalı

C) Kil

D) Plastik

3 Geleneksel oyuncaklarda topaccedil nasıl kullanılırdı

A) Vurularak

B) Parccedilalanarak

C) Doumlnduumlruumllerek

D) Suumlruumllerek

4 Aşağıdaki oyuncaklardan hangisi enduumlstriyel oyuncak gruplarından minyatuumlr nesneler

oyuncak grubuna girmez

A) Lego

B) Araba

C) Doktor seti

D) Tamir seti

5Aşağıdakilerden hangisi eğitici oyuncaklar grubuna girer

A) Keman

B) Topaccedil

C ) Geometrik şekiller

D ) Araba

6Eyuumlp Oyuncakları hangi ilimizde uumlretimde 300 yıl varlığını suumlrduumlrmuumlştuumlr

A) İzmir

B) Bursa

C) Ankara

D) İstanbul

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

28

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

Bu faaliyette verilecek bilgiler ve kazandırılacak beceriler ile oumlzelliklerine goumlre oyun-

cakları gruplandırabileceksiniz

Oyuncakları malzeme ve model oumlzelliklerine goumlre araştırınız

Araştırma sonuccedillarına goumlre oyuncak ccedileşitlerini gruplandırınız

Araştırma sonuccedillarını arkadaşlarınızla sınıf ortamında paylaşınız

2 OYUNCAK CcedilEŞİTLERİ

Oyuncaklar ister bireysel uumlretilsin isterse enduumlstriyel anlamda seri olarak uumlretilsin

oyuncakların modellerine ve malzemelerine goumlre uumlretim teknikleri farklıdır Bu farklılıklar

gelişen değişen teknoloji ile malzeme tuumlruumlne ve oyuncak firmalarının satış politikalarına

goumlre her geccedilen guumln değişmektedir Guumlnuumlmuumlzde var olan oyuncak uumlretim teknikleri değerlen-

dirilirken değişkenlik goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır

21 Uumlretim Tekniğine Goumlre Oyuncaklar Uumlretim tekniğine goumlre oyuncakları gruplandırabilmek iccedilin oyuncakları malzeme ve

model oumlzelliklerine goumlre incelemek gerekir

211 Malzeme Tuumlruumlne Goumlre Oyuncaklar Tekstil yuumlzeyli oyuncaklar

Oyuncağın tuumlmuumlnde ya da bir boumlluumlmuumlnde terikoton keccedile peluumlş polar kadife triko

oumlrguuml gibi tekstil yuumlzeyleri kullanarak hazırlanan oyuncaklardır

Resim 21 Tekstil yuumlzeyli oyuncak

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

AMACcedil

ARAŞTIRMA

29

Ahşap oyuncaklar

Ahşap malzemelerin ham boyalı vernikli oymalı baskılı vb şekillendirmeleri

yoluyla elde edilen oyuncaklardır

Resim 22 Ahşap oyuncak

Kağıt karton oyuncaklar

Kağıt karton oluklu mukavva vb kağıt tuumlrevlerinden oluşturulan oyuncaklardır

Resim 23 Kağıt ve karton oyuncaklar

30

Resim 24 Kağıt ve karton oyuncaklar

Teneke oyuncaklar

Teneke ve sacın şekillendirilip renklendirilmesi ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir Bu

tuumlr oyuncaklarda yay ve kurma mekanizmaları da kullanılmıştır

Resim 25 Teneke otobuumls oyuncak

Plastik oyuncaklar

İkinci Duumlnya Savaşırsquondan sonra ucuz hafif fazla sayıda uumlretilebilir olması nedeniyle

kullanılmaya başlayan doumlkme ve kalıp tekniği ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir

Resim 26 Plastik oyuncaklar

31

Cam oyuncaklar

Oumlzellikle ccedilok kalın camdan misket ya da zeka oyuncakları gibi oyuncakların

uumlretiminde kullanılan oyuncak ccedileşitleridir

Resim 27 Cam zeka oyuncağı

Elektronik Miniyonga (Microchip) oyuncaklar

Pilli kumandalı şarzlı uumlretilen ateri elde taşınabilir CDrsquoden ya da hafıza kartlarından

oynanan oyuncak ccedileşitleridir

Resim 28 Kumandalı otomobil oyuncak

212 Model Oumlzelliğine Goumlre Oyuncaklar Tek parccedilalı oyuncaklar

Tek parccedila ahşap plastik cam gibi malzemeden misket topa vb şeklinde uumlretilen

oyuncak tuumlrleridir

Ccedilok parccedilalı oyuncaklar

Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir araya getirilerek

uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

Mekanizmalı oyuncaklar

Oyuncağa ses ışık hareket kazandırmak amaccedillı mekanizmaların yerleştirilmesi ile

uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

32

22 Amacına Goumlre Oyuncaklar Ccedilocukların yetiştirilmeleri kuumlltuumlrden kuumlltuumlre değişkenlik goumlstermektedir İletişim ve

ulaşım araccedillarındaki hızlı değişimi kuumlltuumlrler arasındaki değişkenliği her geccedilen guumln

azaltmaktadır Bunun sonucu olarak geleneksel oyuncaklardan uzaklaşarak duumlnyada genel

ilgi goumlren oyuncak tuumlrlerine youmlnelim artmaktadır

Oyuncakların ccedilok farklı amaccedilları vardır Bu amaccedilları eğitimciler doktorlar

ebeveynler felsefeciler oyucak uumlreticilerinin soumlylemleri ile toplumların sosyo-kuumlltuumlrel ve

ekonomik yapıları belirlemektedir

Kullanım amacına goumlre oyuncaklar

Ccedilocukların yaş gruplarına goumlre duyusal beceri eğitim eğlence amaccedillı ihtiyaccedillarını

karşılamak amaccedillı kullanılan oyuncaklar bu gruba girer

Dekoratif amaccedillı oyuncaklar

Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif amaccedillı oyuncaklar

denir

Resim 29 Dekoratif amaccedillı kullanılan oyuncaklar

Resim 210 Dekoratif amaccedillı kullanılan oyuncaklar

Fonksiyonel oyuncaklar

Yetişkinler tarafından kullanılan aletlerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş modellerine fonksiyonel

oyuncak denir

33

UYGULAMA FAALİYETİ

Oyuncakların model oumlzelliklerini araştırınız Bunların iccedilinden tekstil yuumlzeyli oyuncak-

ları seccedilerek tuumlruumlne goumlre goumlrsel uumlruumln dosyası hazırlayınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

Oumlnerilen kaynaklardan tekstil yuuml-

zeyli oyuncakları araştırınız

Oyuncak mağazaları oyuncak web

sayfaları oyuncak uumlreten atoumllyeler

kreşler anaokullarından faydala-

nabilirsiniz

Oumlnerilen kaynaklardan tekstil yuuml-

zeyli oyuncakların goumlrsellerini fo-

toğraflayarak fotokopi alarak ya

da web sayfasından ccedilıktı olarak

temin ediniz

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Tekstil yuumlzey tuumlruumlne goumlre grupla-

ma yapınız

Dokuma yuumlzeyler peluumlş polar te-

ri koton

Oumlrguuml yuumlzeyler- triko el oumlrguumlsuuml

Dokusuz yuumlzeyler keccedile olarak

tekstil yuumlzeyli oyuncaklar

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Bilgi konularını goumlzden geccediliriniz

Aynı gruptaki goumlrselleri A4 kacircğı-

dına yerleştirip yapıştırınız

A4 dosya kacircğıdı oyuncak goumlrselle-

ri yapıştırıcı ile yapıştırınız

Tekstil yuumlzeyli oyuncak goumlrselle-

rinin alt boumlluumlmuumlne not alarak ta-

nımlayınız

Parccedila mekanizma renk tekstil

yuumlzey oumlzelliği vb

Zamanı iyi kullanınız

UYGULAMA FAALİYETİ

34

Uygulama ccedilalışmaları yaptığınız

A4 kacircğıtlarını dosyaya grup sıra-

sına goumlre yerleştiriniz

Dosyanıza kapak hazırlayarak ccedila-

lışmayı tamamlayınız

Uygulama ccedilalışmanızı kontrol edi-

niz Hatalarınız var ise duumlzeltiniz

Goumlrsel uumlruumln dosyasını sınıf orta-

mında arkadaşlarınızla paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

35

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Oyuncaklar ister bireysel uumlretilsin isterse enduumlstriyel anlamda seri olarak

uumlretilsin oyuncakların modellerine ve malzemelerine goumlre uumlretim teknikleri

farklıdır

2 ( ) Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir

araya getirilerek uumlretilen oyuncaklara tek parccedila oyuncaklar denir

3 ( ) Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif

amaccedillı oyuncaklar denir

4 ( ) Plastik oyuncaklar İkinci Duumlnya Savaşırsquondan sonra ucuz hafif fazla sa-

yıda uumlretilebilir olması nedeniyle kullanılmaya başlayan doumlkme ve kalıp tek-

niği ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir

5 ( ) Ccedilocukların yaş gruplarına goumlre duyusal beceri eğitim eğlence amaccedillı

ihtiyaccedillarını karşılamak iccedilin kullanılan oyuncaklara kullanım amacına uygun

oyuncaklar denir

6 ( ) Pilli kumandalı şarjlı uumlretilen ateri elde taşınabilir CDrsquoden ya da hafıza

kartlarından oynanan oyuncaklara elektronik miniyonga oyuncaklar denir

7 ( ) Tek parccedila ahşap plastik cam gibi malzemeden misket topaccedil vb şeklin-

de uumlretilen oyuncak tuumlrlerine ccedilok parccedilalı oyuncak denir

8 ( ) Oyuncağa ses ışık hareket kazandırmak amaccedillı mekanizmaların yerleşti-

rilmesi ile uumlretilen oyuncaklara mekanizmalı oyuncaklar denir

9 ( ) Ahşap malzemelerin ham boyalı vernikli oymalı baskılı vb şekillen-

dirmeleri yoluyla elde edilen oyuncaklara ahşap oyuncaklar denir

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoModuumll Değerlendirmerdquoye geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

36

MODUumlL DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Bir youmlrede tarihsel suumlreccedilte ustalar ebeveynler ya da ccedilocukların kendisi

tarafından uumlretilen ya da oyunlarda kullanılan doğal nesnelere youmlresel oyun-

caklar denir

2 ( ) Eyuumlp oyuncakları 300 yıllık bir geccedilmişe sahiptir

3 ( ) Taş kil ağaccedil dalları ilk ccedilağlardan beri oyuncak malzemesi olarak kulla-

nılmıştır

4 ( ) Elektronik ve miniyongalı oyuncaklar geleneksel oyuncaklardır

5 ( ) Yetişkinler tarafından kullanılan aletlerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş modellerine tak

parccedilalı oyuncak denir

6 ( ) Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir

araya getirilerek uumlretilen oyuncaklara ccedilok parccedilalı oyuncak denir

7 ( ) Uumlretim tekniğine goumlre oyuncakları gruplandırabilmek iccedilin oyuncakları

malzeme ve model oumlzelliklerine goumlre incelemek gerekir

8 ( ) Uluslara goumlre oyuncakların değişkenliği malzeme ve biccedilim youmlnuumlndendir

9 ( ) Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif

amaccedillı oyuncaklar denir

10 ( ) Tuumlrk tarihinde satılmak uumlzere yapılan oyuncaklar Selccediluklu doumlneminde

ortaya ccedilıkıyor

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki moduumlle geccedilmek iccedilin oumlğretmeninize başvurunuz

MODUumlL DEĞERLENDİRME

37

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALİYETİ-1rsquoİN CEVAP ANAHTARI

1 B

2 D

3 C

4 A

5 C

6 D

OumlĞRENME FAALİYETİ-2rsquoNİN CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

7 Y

8 D

9 D

MODUumlL DEĞERLENDİRMENİN CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 Y

6 D

7 D

8 D

9 D

10 Y

CEVAP ANAHTARLARI

38

KAYNAKCcedilA

ONUR Bekir Oyunun Guumlcuuml İmge Kitabevi 2011

ONUR Bekir Neslihan GUumlNEY Tuumlrkiyersquode Ccedilocuk Oyunları Araştırma-

ları Ankara Uumlniversitesi CcedilOKAUM (Ccedilocuk Kuumlltuumlruuml Araştırma ve Uygula-

ma Merkezi Yayınları ) Koumlk Yayıncılık 2004

OĞUZ M Oumlcal Petek ERSOY Tuumlrkiyersquode Yaşayan Geleneksel Ccedilocuk

Oyunları Gazi Uumlniversitesi Tuumlrk Halkbilimi Araştırma ve Uygulama Mer-

kezi (THBMER) tarafından yayımlanan 2004

BAŞAL Handan Asucircde GeccedilmişYıllarda Tuumlrkiyersquode Ccedilocuklar Tarafından

Oynanan Ccedilocuk Oyunları Uludağ Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi

XX (2) 2007

ONUR B N CcedilELEN F CcedilOK M ARTAR T DEMİR (1998) Childrenrsquos

need for toys from mothers point of view in two cities of Turkey iccedilinde Toys

and Playthings (ed G Brougere) Imprimera LaTresoriere

Antalya Oyuncak Muumlzesi

KAYNAKCcedilA

Page 13: EL SANATLARI TEKNOLOJİSİ - || MEGEP...4 Oyuncak, hem oyun hem oyunu sağlayan nesnedir. En basit oyuncak taş ve sopadır. Üçtaş, beş taş veya dokuztaş yahut kaydırak oyunu

9

Kuumlccediluumlk silahlar (tahta kılıccedillar kamış tuumlfekler ipli oklar)

Resim 111 Kuumlccediluumlk silahlar

Kuumlccediluumlk ev aletleri (yayıklar havanlar beşikler ccedilekiccediller testiler)

Resim 112 Kuumlccediluumlk ev aletleri

Kuumlccediluumlltuumllmuumlş hayvan tasvirleri (kırmızı tuumlyluuml koyun ve kuzular)

10

Resim 113 Kuumlccediluumlk hayvan oyuncakları

112 Hareketli Sesli Oyuncaklar Oyun araccedilları topaccedillar hacıyatmazlar şakşaklar duumlduumlkluuml fırıldaklar iccediline su konulup

oumlttuumlruumllen toprak testilerdir

12 Oyuncakların Oyunlara Goumlre Sınıflandırması Tuumlrkiyersquode 2004 yılında Yaşayan Geleneksel Ccedilocuk Oyunları adlı ccedilalışmada youmlresel

oyuncakların oyunlara goumlre dağılımı

Aşıkla oynanan oyunlar

Resim 114 Aşık

Balonla oynanan oyunlar

Bez bebekle oynanan oyunlar

11

Resim 115 Bez bebekler

Boncuk cam duumlğme ve makarayla oynanan oyunlar

Resim 116 Makaralar duumlğmeler

Ccedilemberle oynanan oyunlar

12

Resim 117 Ccedilember

Ccedilelik ccedilomak (tahta sopa değnek) ile oynanan oyunlar

Resim 118 Ccedilelik ccedilomak

Ccedilubukla oynanan oyunlar

İple oynanan oyunlar

Resim 119 İple oynanan oyunlar

Kapakla oynanan oyunlar

Kayışla oynanan oyunlar

Kılık değiştirilerek oynanan oyunlar

Kibrit ccediloumlpuumlyle oynanan oyunlar

13

Resim 120 Kibrit ccediloumlpuumlyle oynanan oyunlar

Kiremitle oynanan oyunlar

Resim 121 Kiremitle oynanan tombik

Kuumlccediluumlk kare tahtalarla oynanan oyunlar

Mendille oynanan oyunlar

Mendille oynanan oyunlar

Misketle oynanan oyunlar

Placircstik boruyla oynanan oyunlar

Ruumlzgacircr guumlluuml ile oynanan oyunlar

Salıncakla oynanan oyunlar

Suntanın uumlzerine ccedilivi ccedilakılarak oynanan oyunlar

Şişeyle oynanan oyunlar

Tahtadan yapılan topla oynanan oyunlar

Taş fırlatan oyuncaklarla oynanan oyunlar

Taşla oynanan oyunlar

Tokmakla oynanan oyunlar

Topaccedilla oynanan oyunlar

Topla oynanan oyunlar

El yapımı olanlar

Placircstik olanlar Toprakla oynanan oyunlar

Yumurtayla oynanan oyunlar

14

13 Youmlresel Oyuncaklar Bir youmlrede tarihsel suumlreccedilte ustalar ebeveynler ya da ccedilocukların kendisi tarafından

uumlretilen ya da oyunlarda kullanılan doğal nesnelere youmlresel oyuncaklar denir

Resim 1 22 Youmlresel ahşap oyuncak yapımcısı ve satıcısı Antalyalı Mehmet Soumlkmen

Youmlresel oyuncaklar uumlretilme şekillerine goumlre

Hazır sanayi uumlruumlnuuml oyuncaklar (balon plastik top misket

boncukcam duumlğme demir ccedilubuk şişe ccedilivi plastik top plastik

boru suntahellip)

El yapımı oyuncaklar (bez bebek ip salıncak sapan ok yay

topaccediltahta el yapımı top)

Doğal oyuncaklar (aşık yumurta ceviz taş kaya toprak sopa

değnekhellip)

Resim 1 23 Youmlresel oyuncak oumlrnekleri

15

Resim 1 24 Ahşap ve tel youmlresel oyuncak oumlrnekleri

Bazı youmlrelere goumlre youmlresel oyuncak adları

Trakya youmlresine ait Suumlpuumlrge Bebek Derinkuyu bebekleri Soğanlı

bebekleri

Resim 1 25 Youmlresel Soğanlı suumlpuumlrge Derinkuyu bebekleri

Karaman youmlresine ait kabak araba

Erdemlinin yaylalarındaki Youmlruumlk ccedilocuklarının oyuncağı olan

draman (el davulu)

Karadenizin ahşap kayığı

16

Resim 1 26 Karadenizin ahşap kayığı

Antalya kabak bebekler

Resim 127 Antalya kabak bebeği

Geleneksel oyunların modern eğitim metotlarıyla ccedilocuklara yeniden sunulması farklı

kuumlltuumlrlerin geleneksel ccedilocuk oyunlarıyla Tuumlrk ccedilocuk oyunlarının karşılaştırmalı ccedilalışmasının

da evrensel kuumlltuumlre katkıları olacaktır Bu sayede farklı kuumlltuumlrlerden ccedilocukların birbirlerini

ve farklı kuumlltuumlrleri tanıma istekleri artacak oumlzellikle doğal oyuncaklar sayesinde de farklı

tuumlrlerin ve coğrafyaların oumlğretilmesi kolaylaşacaktır Evrensel kuumlltuumlr meydana getirmek iccedilin

ccedilocukların penceresinden bakıp onların duumlnyasında ortak platform oluşturmak gerekir

14 Uluslararası Youmlresel Oyuncaklar Duumlnya uumllkelerinin yaşadıkları farklı sosyokuumlltuumlrel yaşamın sonucu olarak oyuncaklar-

da ki farklılıklar yuumlzyıllara goumlre değişkendir Değişmeyen ccedilocukların oyunlara ve buumlyuumlmeye

duydukları oumlzlemdir

Uluslara goumlre oyuncakların değişkenliği malzeme ve biccedilim youmlnuumlndendir

17

Ulusların oyuncak şekillerinin ve oumlzelliklerinin oluşturulmasına

Yaşam şekilleri

İnsan tipleri

Hayvan tuumlrleri

İklim oumlzellikleri

İnanışlar

Yetiştirilen uumlruumlnler etkilemiştir Oumlrneğin bir oyuncak bebek her uumllkede farklı farklı şekillerde farklı malzemelerde ve

farklı boyutlarda oluşturulduğu incelemeler sonucunda goumlruumllmektedir Ulusların sanayide

gelişimleri sosyokuumlltuumlrel yapıları oyuncak sektoumlruumlnuumln oluşumuna ve oyuncak modellerinin

değişkenliğine neden olmuştur Oyuncak oumlrnekleri bunu en iyi şekilde yansıtmaktadır

Farklı ulusların oyuncak oumlrnekleri

Resim 128 Afrika ve Peru youmlresel oyuncakları

Resim 129 1820 yılına ait Fransız oyuncak keman

18

Resim 130 1900 - 1910 yılı Alman bebek evler oyuncak oumlrnekleri

Resim 131 1900 - 1910 yılı Alman bebek evler oyuncak oumlrnekleri

19

Resim 132 Amerikan oyuncak oumlrnekleri

Resim 133 Rus oyuncak oumlrnekleri

20

Resim 134 Japon oyuncak oumlrnekleri

Resim 135 Kore bebek oyuncaklar

15 Enduumlstriyel Oyuncak Uumlretimi Oyun ve bazen de oyunda kullanılan ve oyunu tamamlayan oyuncaklar ccedilocuğun

fiziksel becerilerini geliştirdiği gibi duumlşuumlnme ve keşfetme aracılığı ile zihinsel gelişimine de

katkıda bulunmaktadır Ccedilocukların oynadıkları ldquooyunlarla ve oyununa youmln veren

oyuncaklarlardquo gelişimlerini tamamladıklarıda yapılan ccedilalışmalar ve uygulamalarıyla buguumln

ortadadır Duumlnyada dev oyuncak sektoumlrlerinin doğmasının da okul oumlncesi eğitime verilen

oumlnemin her geccedilen guumln artmasının da başlıca nedeni budur

21

Oyuncakların seri uumlretimi ise 18 yuumlzyılda başlamıştır Oumlnce tahta oyuncaklar sonra da

sırasıyla kağıt teneke kurmalı buharlı elektrikli ve pilli oyuncaklar oyuncak sanayinde

yerini almıştır Uumlnluuml oyuncak fabrikaları ise 1800luuml yılların sonunda ortaya ccedilıkmaya

başlamıştır Oyuncak tarihinde Alman oyuncakccedilılığı oumlnemli bir yer tutmaktadır Ccediluumlnkuuml Batı

duumlnyasında oyuncağı duumlzenli sanayi uumlruumlnuuml haline doumlnuumlştuumlren ilk uumllke Almanyadır ve

oumlzellikle de Nuremberg boumllgesi

1900luuml yılların başında enduumlstri devriminin de etkisiyle teneke oyuncaklar popuumller

olmuştur Teneke oyuncaklar arasında en fazla ilgi gemiler arabalar uccedilaklara goumlsterilmiştir

İkinci Duumlnya Savaşı yıllarında ekonomik zorluklar nedeniyle birccedilok uumlruumlnde olduğu

gibi oyuncak sanayisinde de bir duraklama yaşandığı goumlruumllmektedir Oyuncak atoumllyelerinin

savaş sırasında silah uumlretmek olarak kullanılması ccedilok acı bir durumdur Bu doumlnemde evlerde

yapılan basit oyuncakların arttığı goumlzlenmektedir 1970li yıllardan sonra ise ccedilocukların

guumlvenliği ve daha ucuza mal edilmesi nedeniyle plastik oyuncaklar yaygınlık kazanmıştır

1970li yılların hemen ardından Japonya modern teknolojinin katkısıyla oyuncak

enduumlstrisinde zirveye tırmanmış ve 1980li yıllardan itibaren pazar payını Hong Kong

Singapur Taiwan Malezya ve son yıllarda da Ccediline bırakmıştır Artık guumlnuumlmuumlzde satılan

oyuncakların ccediloğu Ccedilin yapımıdır Oyuncakccedilılık uumlretim malzemeleri olarak kısaca doumlrt

doumlneme ayrılır

Sanayileşme oumlncesi zanaat işccedililiğine dayanan kil ve ahşap malzeme doumlnemi

Sanayileşme ile beraber metal ve teneke doumlnemi

Plastiğin keşfi ile plastik oyuncaklar

Elektronik ve dijital devrim ile miniyonga (microchip ) oyuncaklar

İletişim araccedillarının artarak gelişmesi duumlnya uluslarını etkileyen olayların oyuncaklara

da yansımasına neden olmuştur Oumlrneğin aya yolculuk masal ve ccedilizgi film karekterleri

oyuncak sektoumlruumlne esin kaynağı olmuştur

Resim 136 Ayrsquoa yolculuğun oyuncaklara yansıması

22

Enduumlstriyel oyuncak tuumlrleri

Bebekler Farklı boyutlarda ve şekillerde tekstil yuumlzeyler plastik seramik vb malzeme tuumlruuml

kullanılarak oluşturulurlar

Resim 137 Enduumlstriyel bebek oyuncak

Hayvanlar Bu oyuncak tuumlrleri karada denizde havada yaşayan canlı hayvan tuumlrlerinden

etkilenerek hazırlanan tekstil yuumlzeyler plastik ve ahşap malzemelerden uumlretilmektedir

Resim 138 Enduumlstriyel oyuncak ayıcıklar

23

Minyatuumlr nesneler ( evcilik doktor tamir setleri temizlik ve uumltuuml

setleri ) Ahşap ve plastik malzemelerden guumlnluumlk yaşantıda kullanılan nesnelerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş

olarak uumlretildiği oyuncaklardır

Resim 139 Uumltuuml temizlik tamir seti oyuncaklar

Birleştirme yığma takılıp ccedilıkarılanlar ( legolaryapbozlar bloklar

kuklalar ) Ahşap ve plastikten uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

Elektronikler miniyonga (microchip) (yaylı sesli uzaktan

kumandalılar bilgisayar oyunları ) Miniyongalar ile elektronik mekanizmaların kullanılarak oluşturulduğu oyuncak

tuumlruumlduumlr

Eğiticiler (harf sayı geometrik şekiller oyuncak kitaplar kavram

oumlğretmeyi amaccedillayanlar ) Tekstil yuumlzeyler karton kağıt ahşap plastik malzeme tuumlrlerinden uumlretilen oyuncak

tuumlruumlduumlr

Masa oyunları ( kelime oyun araccedilları ) Plastik ya da ahşap malzemelerden uumlretilen oyun araccedillarıdır

24

Muumlzikli oyuncaklar ( minyatuumlr muumlzik aletleri muumlzik kutuları

duumlduumlk ccedilıngırak ) Kullanırken ya da sabit durumda kurularak ses ccedilıkartan oyuncaklardır

Hareketliler ( tekerlekli oyuncaklar ) Tekerlek ya da mekanizma yardımı ile hareket edebilen oyuncaklardır

Guumlncel ve masal kahramanları (Oumlruumlmcek adam Batman vb) Ccedilizgi film film ve masal kahramanlarının minyatuumlr boyutlarda ya da dekoratif amaccedillı

buumlyuumlk boyutlarda uumlretilmiş şekilleridir

Enduumlstriyel oyuncak uumlretim suumlrecinde oyuncağın tuumlruumlne uygun model belirleyebilmek

iccedilin malzeme ve yaş grubuna dikkat edilmelidir Bunun yanısıra yeni oyuncak modelleri

oluşturabilmek iccedilin geccedilmişte ve guumlnuumlmuumlzde oluşturulan oyuncakları her youmlnuumlyle kavramak

gerekir Edinilen bilgiler ile yeni oluşturulan bir oyuncak modeli tanımlanabilmelidir Bu

tanımlamada

Oyuncak tuumlruumlnuuml belirleme ( eğitici hareketli muumlzikli hayvan bebek vb)

Oyuncak malzeme tanımı ( tekstil yuumlzeyler ahşap plastik karton vb )

Uumlretim tekniği tanımı ( dikim kaynak oumlrme doumlkme yapıştırma vb )

Oyuncakta kullanılacak renk seccedilenekleri

Oyuncak guumlvenliği iccedilin varsa standartlara uygun uyarılar tanımlanmalıdır

25

UYGULAMA FAALİYETİ Yaşadığınız youmlrede geccedilmişte oynanan ccedilocuk oyunlarını ve bu oyunda kullanılan

oyuncakları araştırarak oyuncakların model oumlzelliklerini ve goumlrsel uumlruumln dosyası oluşturunuz

İşlem Basamakları Oumlneriler

Youmlrenizde geccedilmişte oynanan

oyunları ve oyunlarda oynanan

oyuncakları oumlnerilen kaynak-

lardan araştırınız

Kuumltuumlphane muumlze yerel web sayfaları

boumllge ya da il yıllıkları ve aile buumlyuumlk-

lerinden yararlanabilirsiniz

Araştırma oumlncesi planlama ya-

pınız( Goumlruumlşmelerde soracağı-

nız soruları not defterinizi ka-

leminizi hazırlayınız)

Hazırlıklarınızı kontrol ediniz

Araştırma sonuccedillarını not alı-

nız( oyunun oumlzellikleri kulla-

nılan oyuncağın malzeme ve

model oumlzellikleri vb gibi )

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Oyuncaklarla ilgili varsa goumlr-

sellerin resimlerini ccedilekerek ya

da ccedilizerek temin ediniz

Zamanı iyi kullanınız

Araştırma sonuccedillarını dosyala-

yınız

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Araştırma sonuccedillarını sınıf or-

tamında paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

UYGULAMA FAALİYETİ-1

26

Eğitici enduumlstriyel oyuncakları araştırınız Araştırmalarınızdan edindiğiniz goumlrseller

yardımı ile bir konu seccedilerek eğitici oyuncak modeli oluşturunuz

İşlem Basamakları Oumlneriler

Eğitici oyuncakları oumlnerilen kay-

naklardan araştırınız

Oyuncak mağazaları İnternet

web sayfalarından faydalanınız

Ccedilizim malzemelerini hazırlayınız

Seccediltiğiniz konudaki oyuncağın

modelini ccediliziniz (Rakamları konu

olarak seccedilebilirsiniz )

Kalem A4 resim kacircğıdı silgi

A4 resim kartonu kullanabilir-

siniz

Hazırlıklarınızı kontrol ediniz

Oyuncağın renk ve kumaşını seccedili-

niz

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Kalıbınıza uygun kumaşı kesiniz

Modele uygun dikiniz

İccedilerisini elyaf ile doldurunuz

Farklı materyaller kullanabilirsi-

niz (Keccedile suumlnger boyalar kar-

ton vb)

Uygulama ccedilalışmanızı sınıf orta-

mında arkadaşlarınızla paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

UYGULAMA FAALİYETİ-2

27

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyunuz ve doğru seccedileneği işaretleyiniz

1 MOuml 5500-3000 Kalkolitik Doumlneme ait en eski oyuncak araba hangi muumlzede sergilenmek-

tedir

A) Ankara

B) Mardin

C) Antalya

D) İstanbul

2 İlk ccedilağ oyuncaklarında hangisi malzeme olarak kullanılmadı

A) Taş

B) Ağaccedil dalı

C) Kil

D) Plastik

3 Geleneksel oyuncaklarda topaccedil nasıl kullanılırdı

A) Vurularak

B) Parccedilalanarak

C) Doumlnduumlruumllerek

D) Suumlruumllerek

4 Aşağıdaki oyuncaklardan hangisi enduumlstriyel oyuncak gruplarından minyatuumlr nesneler

oyuncak grubuna girmez

A) Lego

B) Araba

C) Doktor seti

D) Tamir seti

5Aşağıdakilerden hangisi eğitici oyuncaklar grubuna girer

A) Keman

B) Topaccedil

C ) Geometrik şekiller

D ) Araba

6Eyuumlp Oyuncakları hangi ilimizde uumlretimde 300 yıl varlığını suumlrduumlrmuumlştuumlr

A) İzmir

B) Bursa

C) Ankara

D) İstanbul

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

28

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

Bu faaliyette verilecek bilgiler ve kazandırılacak beceriler ile oumlzelliklerine goumlre oyun-

cakları gruplandırabileceksiniz

Oyuncakları malzeme ve model oumlzelliklerine goumlre araştırınız

Araştırma sonuccedillarına goumlre oyuncak ccedileşitlerini gruplandırınız

Araştırma sonuccedillarını arkadaşlarınızla sınıf ortamında paylaşınız

2 OYUNCAK CcedilEŞİTLERİ

Oyuncaklar ister bireysel uumlretilsin isterse enduumlstriyel anlamda seri olarak uumlretilsin

oyuncakların modellerine ve malzemelerine goumlre uumlretim teknikleri farklıdır Bu farklılıklar

gelişen değişen teknoloji ile malzeme tuumlruumlne ve oyuncak firmalarının satış politikalarına

goumlre her geccedilen guumln değişmektedir Guumlnuumlmuumlzde var olan oyuncak uumlretim teknikleri değerlen-

dirilirken değişkenlik goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır

21 Uumlretim Tekniğine Goumlre Oyuncaklar Uumlretim tekniğine goumlre oyuncakları gruplandırabilmek iccedilin oyuncakları malzeme ve

model oumlzelliklerine goumlre incelemek gerekir

211 Malzeme Tuumlruumlne Goumlre Oyuncaklar Tekstil yuumlzeyli oyuncaklar

Oyuncağın tuumlmuumlnde ya da bir boumlluumlmuumlnde terikoton keccedile peluumlş polar kadife triko

oumlrguuml gibi tekstil yuumlzeyleri kullanarak hazırlanan oyuncaklardır

Resim 21 Tekstil yuumlzeyli oyuncak

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

AMACcedil

ARAŞTIRMA

29

Ahşap oyuncaklar

Ahşap malzemelerin ham boyalı vernikli oymalı baskılı vb şekillendirmeleri

yoluyla elde edilen oyuncaklardır

Resim 22 Ahşap oyuncak

Kağıt karton oyuncaklar

Kağıt karton oluklu mukavva vb kağıt tuumlrevlerinden oluşturulan oyuncaklardır

Resim 23 Kağıt ve karton oyuncaklar

30

Resim 24 Kağıt ve karton oyuncaklar

Teneke oyuncaklar

Teneke ve sacın şekillendirilip renklendirilmesi ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir Bu

tuumlr oyuncaklarda yay ve kurma mekanizmaları da kullanılmıştır

Resim 25 Teneke otobuumls oyuncak

Plastik oyuncaklar

İkinci Duumlnya Savaşırsquondan sonra ucuz hafif fazla sayıda uumlretilebilir olması nedeniyle

kullanılmaya başlayan doumlkme ve kalıp tekniği ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir

Resim 26 Plastik oyuncaklar

31

Cam oyuncaklar

Oumlzellikle ccedilok kalın camdan misket ya da zeka oyuncakları gibi oyuncakların

uumlretiminde kullanılan oyuncak ccedileşitleridir

Resim 27 Cam zeka oyuncağı

Elektronik Miniyonga (Microchip) oyuncaklar

Pilli kumandalı şarzlı uumlretilen ateri elde taşınabilir CDrsquoden ya da hafıza kartlarından

oynanan oyuncak ccedileşitleridir

Resim 28 Kumandalı otomobil oyuncak

212 Model Oumlzelliğine Goumlre Oyuncaklar Tek parccedilalı oyuncaklar

Tek parccedila ahşap plastik cam gibi malzemeden misket topa vb şeklinde uumlretilen

oyuncak tuumlrleridir

Ccedilok parccedilalı oyuncaklar

Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir araya getirilerek

uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

Mekanizmalı oyuncaklar

Oyuncağa ses ışık hareket kazandırmak amaccedillı mekanizmaların yerleştirilmesi ile

uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

32

22 Amacına Goumlre Oyuncaklar Ccedilocukların yetiştirilmeleri kuumlltuumlrden kuumlltuumlre değişkenlik goumlstermektedir İletişim ve

ulaşım araccedillarındaki hızlı değişimi kuumlltuumlrler arasındaki değişkenliği her geccedilen guumln

azaltmaktadır Bunun sonucu olarak geleneksel oyuncaklardan uzaklaşarak duumlnyada genel

ilgi goumlren oyuncak tuumlrlerine youmlnelim artmaktadır

Oyuncakların ccedilok farklı amaccedilları vardır Bu amaccedilları eğitimciler doktorlar

ebeveynler felsefeciler oyucak uumlreticilerinin soumlylemleri ile toplumların sosyo-kuumlltuumlrel ve

ekonomik yapıları belirlemektedir

Kullanım amacına goumlre oyuncaklar

Ccedilocukların yaş gruplarına goumlre duyusal beceri eğitim eğlence amaccedillı ihtiyaccedillarını

karşılamak amaccedillı kullanılan oyuncaklar bu gruba girer

Dekoratif amaccedillı oyuncaklar

Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif amaccedillı oyuncaklar

denir

Resim 29 Dekoratif amaccedillı kullanılan oyuncaklar

Resim 210 Dekoratif amaccedillı kullanılan oyuncaklar

Fonksiyonel oyuncaklar

Yetişkinler tarafından kullanılan aletlerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş modellerine fonksiyonel

oyuncak denir

33

UYGULAMA FAALİYETİ

Oyuncakların model oumlzelliklerini araştırınız Bunların iccedilinden tekstil yuumlzeyli oyuncak-

ları seccedilerek tuumlruumlne goumlre goumlrsel uumlruumln dosyası hazırlayınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

Oumlnerilen kaynaklardan tekstil yuuml-

zeyli oyuncakları araştırınız

Oyuncak mağazaları oyuncak web

sayfaları oyuncak uumlreten atoumllyeler

kreşler anaokullarından faydala-

nabilirsiniz

Oumlnerilen kaynaklardan tekstil yuuml-

zeyli oyuncakların goumlrsellerini fo-

toğraflayarak fotokopi alarak ya

da web sayfasından ccedilıktı olarak

temin ediniz

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Tekstil yuumlzey tuumlruumlne goumlre grupla-

ma yapınız

Dokuma yuumlzeyler peluumlş polar te-

ri koton

Oumlrguuml yuumlzeyler- triko el oumlrguumlsuuml

Dokusuz yuumlzeyler keccedile olarak

tekstil yuumlzeyli oyuncaklar

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Bilgi konularını goumlzden geccediliriniz

Aynı gruptaki goumlrselleri A4 kacircğı-

dına yerleştirip yapıştırınız

A4 dosya kacircğıdı oyuncak goumlrselle-

ri yapıştırıcı ile yapıştırınız

Tekstil yuumlzeyli oyuncak goumlrselle-

rinin alt boumlluumlmuumlne not alarak ta-

nımlayınız

Parccedila mekanizma renk tekstil

yuumlzey oumlzelliği vb

Zamanı iyi kullanınız

UYGULAMA FAALİYETİ

34

Uygulama ccedilalışmaları yaptığınız

A4 kacircğıtlarını dosyaya grup sıra-

sına goumlre yerleştiriniz

Dosyanıza kapak hazırlayarak ccedila-

lışmayı tamamlayınız

Uygulama ccedilalışmanızı kontrol edi-

niz Hatalarınız var ise duumlzeltiniz

Goumlrsel uumlruumln dosyasını sınıf orta-

mında arkadaşlarınızla paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

35

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Oyuncaklar ister bireysel uumlretilsin isterse enduumlstriyel anlamda seri olarak

uumlretilsin oyuncakların modellerine ve malzemelerine goumlre uumlretim teknikleri

farklıdır

2 ( ) Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir

araya getirilerek uumlretilen oyuncaklara tek parccedila oyuncaklar denir

3 ( ) Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif

amaccedillı oyuncaklar denir

4 ( ) Plastik oyuncaklar İkinci Duumlnya Savaşırsquondan sonra ucuz hafif fazla sa-

yıda uumlretilebilir olması nedeniyle kullanılmaya başlayan doumlkme ve kalıp tek-

niği ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir

5 ( ) Ccedilocukların yaş gruplarına goumlre duyusal beceri eğitim eğlence amaccedillı

ihtiyaccedillarını karşılamak iccedilin kullanılan oyuncaklara kullanım amacına uygun

oyuncaklar denir

6 ( ) Pilli kumandalı şarjlı uumlretilen ateri elde taşınabilir CDrsquoden ya da hafıza

kartlarından oynanan oyuncaklara elektronik miniyonga oyuncaklar denir

7 ( ) Tek parccedila ahşap plastik cam gibi malzemeden misket topaccedil vb şeklin-

de uumlretilen oyuncak tuumlrlerine ccedilok parccedilalı oyuncak denir

8 ( ) Oyuncağa ses ışık hareket kazandırmak amaccedillı mekanizmaların yerleşti-

rilmesi ile uumlretilen oyuncaklara mekanizmalı oyuncaklar denir

9 ( ) Ahşap malzemelerin ham boyalı vernikli oymalı baskılı vb şekillen-

dirmeleri yoluyla elde edilen oyuncaklara ahşap oyuncaklar denir

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoModuumll Değerlendirmerdquoye geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

36

MODUumlL DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Bir youmlrede tarihsel suumlreccedilte ustalar ebeveynler ya da ccedilocukların kendisi

tarafından uumlretilen ya da oyunlarda kullanılan doğal nesnelere youmlresel oyun-

caklar denir

2 ( ) Eyuumlp oyuncakları 300 yıllık bir geccedilmişe sahiptir

3 ( ) Taş kil ağaccedil dalları ilk ccedilağlardan beri oyuncak malzemesi olarak kulla-

nılmıştır

4 ( ) Elektronik ve miniyongalı oyuncaklar geleneksel oyuncaklardır

5 ( ) Yetişkinler tarafından kullanılan aletlerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş modellerine tak

parccedilalı oyuncak denir

6 ( ) Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir

araya getirilerek uumlretilen oyuncaklara ccedilok parccedilalı oyuncak denir

7 ( ) Uumlretim tekniğine goumlre oyuncakları gruplandırabilmek iccedilin oyuncakları

malzeme ve model oumlzelliklerine goumlre incelemek gerekir

8 ( ) Uluslara goumlre oyuncakların değişkenliği malzeme ve biccedilim youmlnuumlndendir

9 ( ) Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif

amaccedillı oyuncaklar denir

10 ( ) Tuumlrk tarihinde satılmak uumlzere yapılan oyuncaklar Selccediluklu doumlneminde

ortaya ccedilıkıyor

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki moduumlle geccedilmek iccedilin oumlğretmeninize başvurunuz

MODUumlL DEĞERLENDİRME

37

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALİYETİ-1rsquoİN CEVAP ANAHTARI

1 B

2 D

3 C

4 A

5 C

6 D

OumlĞRENME FAALİYETİ-2rsquoNİN CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

7 Y

8 D

9 D

MODUumlL DEĞERLENDİRMENİN CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 Y

6 D

7 D

8 D

9 D

10 Y

CEVAP ANAHTARLARI

38

KAYNAKCcedilA

ONUR Bekir Oyunun Guumlcuuml İmge Kitabevi 2011

ONUR Bekir Neslihan GUumlNEY Tuumlrkiyersquode Ccedilocuk Oyunları Araştırma-

ları Ankara Uumlniversitesi CcedilOKAUM (Ccedilocuk Kuumlltuumlruuml Araştırma ve Uygula-

ma Merkezi Yayınları ) Koumlk Yayıncılık 2004

OĞUZ M Oumlcal Petek ERSOY Tuumlrkiyersquode Yaşayan Geleneksel Ccedilocuk

Oyunları Gazi Uumlniversitesi Tuumlrk Halkbilimi Araştırma ve Uygulama Mer-

kezi (THBMER) tarafından yayımlanan 2004

BAŞAL Handan Asucircde GeccedilmişYıllarda Tuumlrkiyersquode Ccedilocuklar Tarafından

Oynanan Ccedilocuk Oyunları Uludağ Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi

XX (2) 2007

ONUR B N CcedilELEN F CcedilOK M ARTAR T DEMİR (1998) Childrenrsquos

need for toys from mothers point of view in two cities of Turkey iccedilinde Toys

and Playthings (ed G Brougere) Imprimera LaTresoriere

Antalya Oyuncak Muumlzesi

KAYNAKCcedilA

Page 14: EL SANATLARI TEKNOLOJİSİ - || MEGEP...4 Oyuncak, hem oyun hem oyunu sağlayan nesnedir. En basit oyuncak taş ve sopadır. Üçtaş, beş taş veya dokuztaş yahut kaydırak oyunu

10

Resim 113 Kuumlccediluumlk hayvan oyuncakları

112 Hareketli Sesli Oyuncaklar Oyun araccedilları topaccedillar hacıyatmazlar şakşaklar duumlduumlkluuml fırıldaklar iccediline su konulup

oumlttuumlruumllen toprak testilerdir

12 Oyuncakların Oyunlara Goumlre Sınıflandırması Tuumlrkiyersquode 2004 yılında Yaşayan Geleneksel Ccedilocuk Oyunları adlı ccedilalışmada youmlresel

oyuncakların oyunlara goumlre dağılımı

Aşıkla oynanan oyunlar

Resim 114 Aşık

Balonla oynanan oyunlar

Bez bebekle oynanan oyunlar

11

Resim 115 Bez bebekler

Boncuk cam duumlğme ve makarayla oynanan oyunlar

Resim 116 Makaralar duumlğmeler

Ccedilemberle oynanan oyunlar

12

Resim 117 Ccedilember

Ccedilelik ccedilomak (tahta sopa değnek) ile oynanan oyunlar

Resim 118 Ccedilelik ccedilomak

Ccedilubukla oynanan oyunlar

İple oynanan oyunlar

Resim 119 İple oynanan oyunlar

Kapakla oynanan oyunlar

Kayışla oynanan oyunlar

Kılık değiştirilerek oynanan oyunlar

Kibrit ccediloumlpuumlyle oynanan oyunlar

13

Resim 120 Kibrit ccediloumlpuumlyle oynanan oyunlar

Kiremitle oynanan oyunlar

Resim 121 Kiremitle oynanan tombik

Kuumlccediluumlk kare tahtalarla oynanan oyunlar

Mendille oynanan oyunlar

Mendille oynanan oyunlar

Misketle oynanan oyunlar

Placircstik boruyla oynanan oyunlar

Ruumlzgacircr guumlluuml ile oynanan oyunlar

Salıncakla oynanan oyunlar

Suntanın uumlzerine ccedilivi ccedilakılarak oynanan oyunlar

Şişeyle oynanan oyunlar

Tahtadan yapılan topla oynanan oyunlar

Taş fırlatan oyuncaklarla oynanan oyunlar

Taşla oynanan oyunlar

Tokmakla oynanan oyunlar

Topaccedilla oynanan oyunlar

Topla oynanan oyunlar

El yapımı olanlar

Placircstik olanlar Toprakla oynanan oyunlar

Yumurtayla oynanan oyunlar

14

13 Youmlresel Oyuncaklar Bir youmlrede tarihsel suumlreccedilte ustalar ebeveynler ya da ccedilocukların kendisi tarafından

uumlretilen ya da oyunlarda kullanılan doğal nesnelere youmlresel oyuncaklar denir

Resim 1 22 Youmlresel ahşap oyuncak yapımcısı ve satıcısı Antalyalı Mehmet Soumlkmen

Youmlresel oyuncaklar uumlretilme şekillerine goumlre

Hazır sanayi uumlruumlnuuml oyuncaklar (balon plastik top misket

boncukcam duumlğme demir ccedilubuk şişe ccedilivi plastik top plastik

boru suntahellip)

El yapımı oyuncaklar (bez bebek ip salıncak sapan ok yay

topaccediltahta el yapımı top)

Doğal oyuncaklar (aşık yumurta ceviz taş kaya toprak sopa

değnekhellip)

Resim 1 23 Youmlresel oyuncak oumlrnekleri

15

Resim 1 24 Ahşap ve tel youmlresel oyuncak oumlrnekleri

Bazı youmlrelere goumlre youmlresel oyuncak adları

Trakya youmlresine ait Suumlpuumlrge Bebek Derinkuyu bebekleri Soğanlı

bebekleri

Resim 1 25 Youmlresel Soğanlı suumlpuumlrge Derinkuyu bebekleri

Karaman youmlresine ait kabak araba

Erdemlinin yaylalarındaki Youmlruumlk ccedilocuklarının oyuncağı olan

draman (el davulu)

Karadenizin ahşap kayığı

16

Resim 1 26 Karadenizin ahşap kayığı

Antalya kabak bebekler

Resim 127 Antalya kabak bebeği

Geleneksel oyunların modern eğitim metotlarıyla ccedilocuklara yeniden sunulması farklı

kuumlltuumlrlerin geleneksel ccedilocuk oyunlarıyla Tuumlrk ccedilocuk oyunlarının karşılaştırmalı ccedilalışmasının

da evrensel kuumlltuumlre katkıları olacaktır Bu sayede farklı kuumlltuumlrlerden ccedilocukların birbirlerini

ve farklı kuumlltuumlrleri tanıma istekleri artacak oumlzellikle doğal oyuncaklar sayesinde de farklı

tuumlrlerin ve coğrafyaların oumlğretilmesi kolaylaşacaktır Evrensel kuumlltuumlr meydana getirmek iccedilin

ccedilocukların penceresinden bakıp onların duumlnyasında ortak platform oluşturmak gerekir

14 Uluslararası Youmlresel Oyuncaklar Duumlnya uumllkelerinin yaşadıkları farklı sosyokuumlltuumlrel yaşamın sonucu olarak oyuncaklar-

da ki farklılıklar yuumlzyıllara goumlre değişkendir Değişmeyen ccedilocukların oyunlara ve buumlyuumlmeye

duydukları oumlzlemdir

Uluslara goumlre oyuncakların değişkenliği malzeme ve biccedilim youmlnuumlndendir

17

Ulusların oyuncak şekillerinin ve oumlzelliklerinin oluşturulmasına

Yaşam şekilleri

İnsan tipleri

Hayvan tuumlrleri

İklim oumlzellikleri

İnanışlar

Yetiştirilen uumlruumlnler etkilemiştir Oumlrneğin bir oyuncak bebek her uumllkede farklı farklı şekillerde farklı malzemelerde ve

farklı boyutlarda oluşturulduğu incelemeler sonucunda goumlruumllmektedir Ulusların sanayide

gelişimleri sosyokuumlltuumlrel yapıları oyuncak sektoumlruumlnuumln oluşumuna ve oyuncak modellerinin

değişkenliğine neden olmuştur Oyuncak oumlrnekleri bunu en iyi şekilde yansıtmaktadır

Farklı ulusların oyuncak oumlrnekleri

Resim 128 Afrika ve Peru youmlresel oyuncakları

Resim 129 1820 yılına ait Fransız oyuncak keman

18

Resim 130 1900 - 1910 yılı Alman bebek evler oyuncak oumlrnekleri

Resim 131 1900 - 1910 yılı Alman bebek evler oyuncak oumlrnekleri

19

Resim 132 Amerikan oyuncak oumlrnekleri

Resim 133 Rus oyuncak oumlrnekleri

20

Resim 134 Japon oyuncak oumlrnekleri

Resim 135 Kore bebek oyuncaklar

15 Enduumlstriyel Oyuncak Uumlretimi Oyun ve bazen de oyunda kullanılan ve oyunu tamamlayan oyuncaklar ccedilocuğun

fiziksel becerilerini geliştirdiği gibi duumlşuumlnme ve keşfetme aracılığı ile zihinsel gelişimine de

katkıda bulunmaktadır Ccedilocukların oynadıkları ldquooyunlarla ve oyununa youmln veren

oyuncaklarlardquo gelişimlerini tamamladıklarıda yapılan ccedilalışmalar ve uygulamalarıyla buguumln

ortadadır Duumlnyada dev oyuncak sektoumlrlerinin doğmasının da okul oumlncesi eğitime verilen

oumlnemin her geccedilen guumln artmasının da başlıca nedeni budur

21

Oyuncakların seri uumlretimi ise 18 yuumlzyılda başlamıştır Oumlnce tahta oyuncaklar sonra da

sırasıyla kağıt teneke kurmalı buharlı elektrikli ve pilli oyuncaklar oyuncak sanayinde

yerini almıştır Uumlnluuml oyuncak fabrikaları ise 1800luuml yılların sonunda ortaya ccedilıkmaya

başlamıştır Oyuncak tarihinde Alman oyuncakccedilılığı oumlnemli bir yer tutmaktadır Ccediluumlnkuuml Batı

duumlnyasında oyuncağı duumlzenli sanayi uumlruumlnuuml haline doumlnuumlştuumlren ilk uumllke Almanyadır ve

oumlzellikle de Nuremberg boumllgesi

1900luuml yılların başında enduumlstri devriminin de etkisiyle teneke oyuncaklar popuumller

olmuştur Teneke oyuncaklar arasında en fazla ilgi gemiler arabalar uccedilaklara goumlsterilmiştir

İkinci Duumlnya Savaşı yıllarında ekonomik zorluklar nedeniyle birccedilok uumlruumlnde olduğu

gibi oyuncak sanayisinde de bir duraklama yaşandığı goumlruumllmektedir Oyuncak atoumllyelerinin

savaş sırasında silah uumlretmek olarak kullanılması ccedilok acı bir durumdur Bu doumlnemde evlerde

yapılan basit oyuncakların arttığı goumlzlenmektedir 1970li yıllardan sonra ise ccedilocukların

guumlvenliği ve daha ucuza mal edilmesi nedeniyle plastik oyuncaklar yaygınlık kazanmıştır

1970li yılların hemen ardından Japonya modern teknolojinin katkısıyla oyuncak

enduumlstrisinde zirveye tırmanmış ve 1980li yıllardan itibaren pazar payını Hong Kong

Singapur Taiwan Malezya ve son yıllarda da Ccediline bırakmıştır Artık guumlnuumlmuumlzde satılan

oyuncakların ccediloğu Ccedilin yapımıdır Oyuncakccedilılık uumlretim malzemeleri olarak kısaca doumlrt

doumlneme ayrılır

Sanayileşme oumlncesi zanaat işccedililiğine dayanan kil ve ahşap malzeme doumlnemi

Sanayileşme ile beraber metal ve teneke doumlnemi

Plastiğin keşfi ile plastik oyuncaklar

Elektronik ve dijital devrim ile miniyonga (microchip ) oyuncaklar

İletişim araccedillarının artarak gelişmesi duumlnya uluslarını etkileyen olayların oyuncaklara

da yansımasına neden olmuştur Oumlrneğin aya yolculuk masal ve ccedilizgi film karekterleri

oyuncak sektoumlruumlne esin kaynağı olmuştur

Resim 136 Ayrsquoa yolculuğun oyuncaklara yansıması

22

Enduumlstriyel oyuncak tuumlrleri

Bebekler Farklı boyutlarda ve şekillerde tekstil yuumlzeyler plastik seramik vb malzeme tuumlruuml

kullanılarak oluşturulurlar

Resim 137 Enduumlstriyel bebek oyuncak

Hayvanlar Bu oyuncak tuumlrleri karada denizde havada yaşayan canlı hayvan tuumlrlerinden

etkilenerek hazırlanan tekstil yuumlzeyler plastik ve ahşap malzemelerden uumlretilmektedir

Resim 138 Enduumlstriyel oyuncak ayıcıklar

23

Minyatuumlr nesneler ( evcilik doktor tamir setleri temizlik ve uumltuuml

setleri ) Ahşap ve plastik malzemelerden guumlnluumlk yaşantıda kullanılan nesnelerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş

olarak uumlretildiği oyuncaklardır

Resim 139 Uumltuuml temizlik tamir seti oyuncaklar

Birleştirme yığma takılıp ccedilıkarılanlar ( legolaryapbozlar bloklar

kuklalar ) Ahşap ve plastikten uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

Elektronikler miniyonga (microchip) (yaylı sesli uzaktan

kumandalılar bilgisayar oyunları ) Miniyongalar ile elektronik mekanizmaların kullanılarak oluşturulduğu oyuncak

tuumlruumlduumlr

Eğiticiler (harf sayı geometrik şekiller oyuncak kitaplar kavram

oumlğretmeyi amaccedillayanlar ) Tekstil yuumlzeyler karton kağıt ahşap plastik malzeme tuumlrlerinden uumlretilen oyuncak

tuumlruumlduumlr

Masa oyunları ( kelime oyun araccedilları ) Plastik ya da ahşap malzemelerden uumlretilen oyun araccedillarıdır

24

Muumlzikli oyuncaklar ( minyatuumlr muumlzik aletleri muumlzik kutuları

duumlduumlk ccedilıngırak ) Kullanırken ya da sabit durumda kurularak ses ccedilıkartan oyuncaklardır

Hareketliler ( tekerlekli oyuncaklar ) Tekerlek ya da mekanizma yardımı ile hareket edebilen oyuncaklardır

Guumlncel ve masal kahramanları (Oumlruumlmcek adam Batman vb) Ccedilizgi film film ve masal kahramanlarının minyatuumlr boyutlarda ya da dekoratif amaccedillı

buumlyuumlk boyutlarda uumlretilmiş şekilleridir

Enduumlstriyel oyuncak uumlretim suumlrecinde oyuncağın tuumlruumlne uygun model belirleyebilmek

iccedilin malzeme ve yaş grubuna dikkat edilmelidir Bunun yanısıra yeni oyuncak modelleri

oluşturabilmek iccedilin geccedilmişte ve guumlnuumlmuumlzde oluşturulan oyuncakları her youmlnuumlyle kavramak

gerekir Edinilen bilgiler ile yeni oluşturulan bir oyuncak modeli tanımlanabilmelidir Bu

tanımlamada

Oyuncak tuumlruumlnuuml belirleme ( eğitici hareketli muumlzikli hayvan bebek vb)

Oyuncak malzeme tanımı ( tekstil yuumlzeyler ahşap plastik karton vb )

Uumlretim tekniği tanımı ( dikim kaynak oumlrme doumlkme yapıştırma vb )

Oyuncakta kullanılacak renk seccedilenekleri

Oyuncak guumlvenliği iccedilin varsa standartlara uygun uyarılar tanımlanmalıdır

25

UYGULAMA FAALİYETİ Yaşadığınız youmlrede geccedilmişte oynanan ccedilocuk oyunlarını ve bu oyunda kullanılan

oyuncakları araştırarak oyuncakların model oumlzelliklerini ve goumlrsel uumlruumln dosyası oluşturunuz

İşlem Basamakları Oumlneriler

Youmlrenizde geccedilmişte oynanan

oyunları ve oyunlarda oynanan

oyuncakları oumlnerilen kaynak-

lardan araştırınız

Kuumltuumlphane muumlze yerel web sayfaları

boumllge ya da il yıllıkları ve aile buumlyuumlk-

lerinden yararlanabilirsiniz

Araştırma oumlncesi planlama ya-

pınız( Goumlruumlşmelerde soracağı-

nız soruları not defterinizi ka-

leminizi hazırlayınız)

Hazırlıklarınızı kontrol ediniz

Araştırma sonuccedillarını not alı-

nız( oyunun oumlzellikleri kulla-

nılan oyuncağın malzeme ve

model oumlzellikleri vb gibi )

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Oyuncaklarla ilgili varsa goumlr-

sellerin resimlerini ccedilekerek ya

da ccedilizerek temin ediniz

Zamanı iyi kullanınız

Araştırma sonuccedillarını dosyala-

yınız

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Araştırma sonuccedillarını sınıf or-

tamında paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

UYGULAMA FAALİYETİ-1

26

Eğitici enduumlstriyel oyuncakları araştırınız Araştırmalarınızdan edindiğiniz goumlrseller

yardımı ile bir konu seccedilerek eğitici oyuncak modeli oluşturunuz

İşlem Basamakları Oumlneriler

Eğitici oyuncakları oumlnerilen kay-

naklardan araştırınız

Oyuncak mağazaları İnternet

web sayfalarından faydalanınız

Ccedilizim malzemelerini hazırlayınız

Seccediltiğiniz konudaki oyuncağın

modelini ccediliziniz (Rakamları konu

olarak seccedilebilirsiniz )

Kalem A4 resim kacircğıdı silgi

A4 resim kartonu kullanabilir-

siniz

Hazırlıklarınızı kontrol ediniz

Oyuncağın renk ve kumaşını seccedili-

niz

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Kalıbınıza uygun kumaşı kesiniz

Modele uygun dikiniz

İccedilerisini elyaf ile doldurunuz

Farklı materyaller kullanabilirsi-

niz (Keccedile suumlnger boyalar kar-

ton vb)

Uygulama ccedilalışmanızı sınıf orta-

mında arkadaşlarınızla paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

UYGULAMA FAALİYETİ-2

27

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyunuz ve doğru seccedileneği işaretleyiniz

1 MOuml 5500-3000 Kalkolitik Doumlneme ait en eski oyuncak araba hangi muumlzede sergilenmek-

tedir

A) Ankara

B) Mardin

C) Antalya

D) İstanbul

2 İlk ccedilağ oyuncaklarında hangisi malzeme olarak kullanılmadı

A) Taş

B) Ağaccedil dalı

C) Kil

D) Plastik

3 Geleneksel oyuncaklarda topaccedil nasıl kullanılırdı

A) Vurularak

B) Parccedilalanarak

C) Doumlnduumlruumllerek

D) Suumlruumllerek

4 Aşağıdaki oyuncaklardan hangisi enduumlstriyel oyuncak gruplarından minyatuumlr nesneler

oyuncak grubuna girmez

A) Lego

B) Araba

C) Doktor seti

D) Tamir seti

5Aşağıdakilerden hangisi eğitici oyuncaklar grubuna girer

A) Keman

B) Topaccedil

C ) Geometrik şekiller

D ) Araba

6Eyuumlp Oyuncakları hangi ilimizde uumlretimde 300 yıl varlığını suumlrduumlrmuumlştuumlr

A) İzmir

B) Bursa

C) Ankara

D) İstanbul

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

28

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

Bu faaliyette verilecek bilgiler ve kazandırılacak beceriler ile oumlzelliklerine goumlre oyun-

cakları gruplandırabileceksiniz

Oyuncakları malzeme ve model oumlzelliklerine goumlre araştırınız

Araştırma sonuccedillarına goumlre oyuncak ccedileşitlerini gruplandırınız

Araştırma sonuccedillarını arkadaşlarınızla sınıf ortamında paylaşınız

2 OYUNCAK CcedilEŞİTLERİ

Oyuncaklar ister bireysel uumlretilsin isterse enduumlstriyel anlamda seri olarak uumlretilsin

oyuncakların modellerine ve malzemelerine goumlre uumlretim teknikleri farklıdır Bu farklılıklar

gelişen değişen teknoloji ile malzeme tuumlruumlne ve oyuncak firmalarının satış politikalarına

goumlre her geccedilen guumln değişmektedir Guumlnuumlmuumlzde var olan oyuncak uumlretim teknikleri değerlen-

dirilirken değişkenlik goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır

21 Uumlretim Tekniğine Goumlre Oyuncaklar Uumlretim tekniğine goumlre oyuncakları gruplandırabilmek iccedilin oyuncakları malzeme ve

model oumlzelliklerine goumlre incelemek gerekir

211 Malzeme Tuumlruumlne Goumlre Oyuncaklar Tekstil yuumlzeyli oyuncaklar

Oyuncağın tuumlmuumlnde ya da bir boumlluumlmuumlnde terikoton keccedile peluumlş polar kadife triko

oumlrguuml gibi tekstil yuumlzeyleri kullanarak hazırlanan oyuncaklardır

Resim 21 Tekstil yuumlzeyli oyuncak

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

AMACcedil

ARAŞTIRMA

29

Ahşap oyuncaklar

Ahşap malzemelerin ham boyalı vernikli oymalı baskılı vb şekillendirmeleri

yoluyla elde edilen oyuncaklardır

Resim 22 Ahşap oyuncak

Kağıt karton oyuncaklar

Kağıt karton oluklu mukavva vb kağıt tuumlrevlerinden oluşturulan oyuncaklardır

Resim 23 Kağıt ve karton oyuncaklar

30

Resim 24 Kağıt ve karton oyuncaklar

Teneke oyuncaklar

Teneke ve sacın şekillendirilip renklendirilmesi ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir Bu

tuumlr oyuncaklarda yay ve kurma mekanizmaları da kullanılmıştır

Resim 25 Teneke otobuumls oyuncak

Plastik oyuncaklar

İkinci Duumlnya Savaşırsquondan sonra ucuz hafif fazla sayıda uumlretilebilir olması nedeniyle

kullanılmaya başlayan doumlkme ve kalıp tekniği ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir

Resim 26 Plastik oyuncaklar

31

Cam oyuncaklar

Oumlzellikle ccedilok kalın camdan misket ya da zeka oyuncakları gibi oyuncakların

uumlretiminde kullanılan oyuncak ccedileşitleridir

Resim 27 Cam zeka oyuncağı

Elektronik Miniyonga (Microchip) oyuncaklar

Pilli kumandalı şarzlı uumlretilen ateri elde taşınabilir CDrsquoden ya da hafıza kartlarından

oynanan oyuncak ccedileşitleridir

Resim 28 Kumandalı otomobil oyuncak

212 Model Oumlzelliğine Goumlre Oyuncaklar Tek parccedilalı oyuncaklar

Tek parccedila ahşap plastik cam gibi malzemeden misket topa vb şeklinde uumlretilen

oyuncak tuumlrleridir

Ccedilok parccedilalı oyuncaklar

Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir araya getirilerek

uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

Mekanizmalı oyuncaklar

Oyuncağa ses ışık hareket kazandırmak amaccedillı mekanizmaların yerleştirilmesi ile

uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

32

22 Amacına Goumlre Oyuncaklar Ccedilocukların yetiştirilmeleri kuumlltuumlrden kuumlltuumlre değişkenlik goumlstermektedir İletişim ve

ulaşım araccedillarındaki hızlı değişimi kuumlltuumlrler arasındaki değişkenliği her geccedilen guumln

azaltmaktadır Bunun sonucu olarak geleneksel oyuncaklardan uzaklaşarak duumlnyada genel

ilgi goumlren oyuncak tuumlrlerine youmlnelim artmaktadır

Oyuncakların ccedilok farklı amaccedilları vardır Bu amaccedilları eğitimciler doktorlar

ebeveynler felsefeciler oyucak uumlreticilerinin soumlylemleri ile toplumların sosyo-kuumlltuumlrel ve

ekonomik yapıları belirlemektedir

Kullanım amacına goumlre oyuncaklar

Ccedilocukların yaş gruplarına goumlre duyusal beceri eğitim eğlence amaccedillı ihtiyaccedillarını

karşılamak amaccedillı kullanılan oyuncaklar bu gruba girer

Dekoratif amaccedillı oyuncaklar

Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif amaccedillı oyuncaklar

denir

Resim 29 Dekoratif amaccedillı kullanılan oyuncaklar

Resim 210 Dekoratif amaccedillı kullanılan oyuncaklar

Fonksiyonel oyuncaklar

Yetişkinler tarafından kullanılan aletlerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş modellerine fonksiyonel

oyuncak denir

33

UYGULAMA FAALİYETİ

Oyuncakların model oumlzelliklerini araştırınız Bunların iccedilinden tekstil yuumlzeyli oyuncak-

ları seccedilerek tuumlruumlne goumlre goumlrsel uumlruumln dosyası hazırlayınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

Oumlnerilen kaynaklardan tekstil yuuml-

zeyli oyuncakları araştırınız

Oyuncak mağazaları oyuncak web

sayfaları oyuncak uumlreten atoumllyeler

kreşler anaokullarından faydala-

nabilirsiniz

Oumlnerilen kaynaklardan tekstil yuuml-

zeyli oyuncakların goumlrsellerini fo-

toğraflayarak fotokopi alarak ya

da web sayfasından ccedilıktı olarak

temin ediniz

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Tekstil yuumlzey tuumlruumlne goumlre grupla-

ma yapınız

Dokuma yuumlzeyler peluumlş polar te-

ri koton

Oumlrguuml yuumlzeyler- triko el oumlrguumlsuuml

Dokusuz yuumlzeyler keccedile olarak

tekstil yuumlzeyli oyuncaklar

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Bilgi konularını goumlzden geccediliriniz

Aynı gruptaki goumlrselleri A4 kacircğı-

dına yerleştirip yapıştırınız

A4 dosya kacircğıdı oyuncak goumlrselle-

ri yapıştırıcı ile yapıştırınız

Tekstil yuumlzeyli oyuncak goumlrselle-

rinin alt boumlluumlmuumlne not alarak ta-

nımlayınız

Parccedila mekanizma renk tekstil

yuumlzey oumlzelliği vb

Zamanı iyi kullanınız

UYGULAMA FAALİYETİ

34

Uygulama ccedilalışmaları yaptığınız

A4 kacircğıtlarını dosyaya grup sıra-

sına goumlre yerleştiriniz

Dosyanıza kapak hazırlayarak ccedila-

lışmayı tamamlayınız

Uygulama ccedilalışmanızı kontrol edi-

niz Hatalarınız var ise duumlzeltiniz

Goumlrsel uumlruumln dosyasını sınıf orta-

mında arkadaşlarınızla paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

35

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Oyuncaklar ister bireysel uumlretilsin isterse enduumlstriyel anlamda seri olarak

uumlretilsin oyuncakların modellerine ve malzemelerine goumlre uumlretim teknikleri

farklıdır

2 ( ) Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir

araya getirilerek uumlretilen oyuncaklara tek parccedila oyuncaklar denir

3 ( ) Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif

amaccedillı oyuncaklar denir

4 ( ) Plastik oyuncaklar İkinci Duumlnya Savaşırsquondan sonra ucuz hafif fazla sa-

yıda uumlretilebilir olması nedeniyle kullanılmaya başlayan doumlkme ve kalıp tek-

niği ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir

5 ( ) Ccedilocukların yaş gruplarına goumlre duyusal beceri eğitim eğlence amaccedillı

ihtiyaccedillarını karşılamak iccedilin kullanılan oyuncaklara kullanım amacına uygun

oyuncaklar denir

6 ( ) Pilli kumandalı şarjlı uumlretilen ateri elde taşınabilir CDrsquoden ya da hafıza

kartlarından oynanan oyuncaklara elektronik miniyonga oyuncaklar denir

7 ( ) Tek parccedila ahşap plastik cam gibi malzemeden misket topaccedil vb şeklin-

de uumlretilen oyuncak tuumlrlerine ccedilok parccedilalı oyuncak denir

8 ( ) Oyuncağa ses ışık hareket kazandırmak amaccedillı mekanizmaların yerleşti-

rilmesi ile uumlretilen oyuncaklara mekanizmalı oyuncaklar denir

9 ( ) Ahşap malzemelerin ham boyalı vernikli oymalı baskılı vb şekillen-

dirmeleri yoluyla elde edilen oyuncaklara ahşap oyuncaklar denir

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoModuumll Değerlendirmerdquoye geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

36

MODUumlL DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Bir youmlrede tarihsel suumlreccedilte ustalar ebeveynler ya da ccedilocukların kendisi

tarafından uumlretilen ya da oyunlarda kullanılan doğal nesnelere youmlresel oyun-

caklar denir

2 ( ) Eyuumlp oyuncakları 300 yıllık bir geccedilmişe sahiptir

3 ( ) Taş kil ağaccedil dalları ilk ccedilağlardan beri oyuncak malzemesi olarak kulla-

nılmıştır

4 ( ) Elektronik ve miniyongalı oyuncaklar geleneksel oyuncaklardır

5 ( ) Yetişkinler tarafından kullanılan aletlerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş modellerine tak

parccedilalı oyuncak denir

6 ( ) Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir

araya getirilerek uumlretilen oyuncaklara ccedilok parccedilalı oyuncak denir

7 ( ) Uumlretim tekniğine goumlre oyuncakları gruplandırabilmek iccedilin oyuncakları

malzeme ve model oumlzelliklerine goumlre incelemek gerekir

8 ( ) Uluslara goumlre oyuncakların değişkenliği malzeme ve biccedilim youmlnuumlndendir

9 ( ) Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif

amaccedillı oyuncaklar denir

10 ( ) Tuumlrk tarihinde satılmak uumlzere yapılan oyuncaklar Selccediluklu doumlneminde

ortaya ccedilıkıyor

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki moduumlle geccedilmek iccedilin oumlğretmeninize başvurunuz

MODUumlL DEĞERLENDİRME

37

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALİYETİ-1rsquoİN CEVAP ANAHTARI

1 B

2 D

3 C

4 A

5 C

6 D

OumlĞRENME FAALİYETİ-2rsquoNİN CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

7 Y

8 D

9 D

MODUumlL DEĞERLENDİRMENİN CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 Y

6 D

7 D

8 D

9 D

10 Y

CEVAP ANAHTARLARI

38

KAYNAKCcedilA

ONUR Bekir Oyunun Guumlcuuml İmge Kitabevi 2011

ONUR Bekir Neslihan GUumlNEY Tuumlrkiyersquode Ccedilocuk Oyunları Araştırma-

ları Ankara Uumlniversitesi CcedilOKAUM (Ccedilocuk Kuumlltuumlruuml Araştırma ve Uygula-

ma Merkezi Yayınları ) Koumlk Yayıncılık 2004

OĞUZ M Oumlcal Petek ERSOY Tuumlrkiyersquode Yaşayan Geleneksel Ccedilocuk

Oyunları Gazi Uumlniversitesi Tuumlrk Halkbilimi Araştırma ve Uygulama Mer-

kezi (THBMER) tarafından yayımlanan 2004

BAŞAL Handan Asucircde GeccedilmişYıllarda Tuumlrkiyersquode Ccedilocuklar Tarafından

Oynanan Ccedilocuk Oyunları Uludağ Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi

XX (2) 2007

ONUR B N CcedilELEN F CcedilOK M ARTAR T DEMİR (1998) Childrenrsquos

need for toys from mothers point of view in two cities of Turkey iccedilinde Toys

and Playthings (ed G Brougere) Imprimera LaTresoriere

Antalya Oyuncak Muumlzesi

KAYNAKCcedilA

Page 15: EL SANATLARI TEKNOLOJİSİ - || MEGEP...4 Oyuncak, hem oyun hem oyunu sağlayan nesnedir. En basit oyuncak taş ve sopadır. Üçtaş, beş taş veya dokuztaş yahut kaydırak oyunu

11

Resim 115 Bez bebekler

Boncuk cam duumlğme ve makarayla oynanan oyunlar

Resim 116 Makaralar duumlğmeler

Ccedilemberle oynanan oyunlar

12

Resim 117 Ccedilember

Ccedilelik ccedilomak (tahta sopa değnek) ile oynanan oyunlar

Resim 118 Ccedilelik ccedilomak

Ccedilubukla oynanan oyunlar

İple oynanan oyunlar

Resim 119 İple oynanan oyunlar

Kapakla oynanan oyunlar

Kayışla oynanan oyunlar

Kılık değiştirilerek oynanan oyunlar

Kibrit ccediloumlpuumlyle oynanan oyunlar

13

Resim 120 Kibrit ccediloumlpuumlyle oynanan oyunlar

Kiremitle oynanan oyunlar

Resim 121 Kiremitle oynanan tombik

Kuumlccediluumlk kare tahtalarla oynanan oyunlar

Mendille oynanan oyunlar

Mendille oynanan oyunlar

Misketle oynanan oyunlar

Placircstik boruyla oynanan oyunlar

Ruumlzgacircr guumlluuml ile oynanan oyunlar

Salıncakla oynanan oyunlar

Suntanın uumlzerine ccedilivi ccedilakılarak oynanan oyunlar

Şişeyle oynanan oyunlar

Tahtadan yapılan topla oynanan oyunlar

Taş fırlatan oyuncaklarla oynanan oyunlar

Taşla oynanan oyunlar

Tokmakla oynanan oyunlar

Topaccedilla oynanan oyunlar

Topla oynanan oyunlar

El yapımı olanlar

Placircstik olanlar Toprakla oynanan oyunlar

Yumurtayla oynanan oyunlar

14

13 Youmlresel Oyuncaklar Bir youmlrede tarihsel suumlreccedilte ustalar ebeveynler ya da ccedilocukların kendisi tarafından

uumlretilen ya da oyunlarda kullanılan doğal nesnelere youmlresel oyuncaklar denir

Resim 1 22 Youmlresel ahşap oyuncak yapımcısı ve satıcısı Antalyalı Mehmet Soumlkmen

Youmlresel oyuncaklar uumlretilme şekillerine goumlre

Hazır sanayi uumlruumlnuuml oyuncaklar (balon plastik top misket

boncukcam duumlğme demir ccedilubuk şişe ccedilivi plastik top plastik

boru suntahellip)

El yapımı oyuncaklar (bez bebek ip salıncak sapan ok yay

topaccediltahta el yapımı top)

Doğal oyuncaklar (aşık yumurta ceviz taş kaya toprak sopa

değnekhellip)

Resim 1 23 Youmlresel oyuncak oumlrnekleri

15

Resim 1 24 Ahşap ve tel youmlresel oyuncak oumlrnekleri

Bazı youmlrelere goumlre youmlresel oyuncak adları

Trakya youmlresine ait Suumlpuumlrge Bebek Derinkuyu bebekleri Soğanlı

bebekleri

Resim 1 25 Youmlresel Soğanlı suumlpuumlrge Derinkuyu bebekleri

Karaman youmlresine ait kabak araba

Erdemlinin yaylalarındaki Youmlruumlk ccedilocuklarının oyuncağı olan

draman (el davulu)

Karadenizin ahşap kayığı

16

Resim 1 26 Karadenizin ahşap kayığı

Antalya kabak bebekler

Resim 127 Antalya kabak bebeği

Geleneksel oyunların modern eğitim metotlarıyla ccedilocuklara yeniden sunulması farklı

kuumlltuumlrlerin geleneksel ccedilocuk oyunlarıyla Tuumlrk ccedilocuk oyunlarının karşılaştırmalı ccedilalışmasının

da evrensel kuumlltuumlre katkıları olacaktır Bu sayede farklı kuumlltuumlrlerden ccedilocukların birbirlerini

ve farklı kuumlltuumlrleri tanıma istekleri artacak oumlzellikle doğal oyuncaklar sayesinde de farklı

tuumlrlerin ve coğrafyaların oumlğretilmesi kolaylaşacaktır Evrensel kuumlltuumlr meydana getirmek iccedilin

ccedilocukların penceresinden bakıp onların duumlnyasında ortak platform oluşturmak gerekir

14 Uluslararası Youmlresel Oyuncaklar Duumlnya uumllkelerinin yaşadıkları farklı sosyokuumlltuumlrel yaşamın sonucu olarak oyuncaklar-

da ki farklılıklar yuumlzyıllara goumlre değişkendir Değişmeyen ccedilocukların oyunlara ve buumlyuumlmeye

duydukları oumlzlemdir

Uluslara goumlre oyuncakların değişkenliği malzeme ve biccedilim youmlnuumlndendir

17

Ulusların oyuncak şekillerinin ve oumlzelliklerinin oluşturulmasına

Yaşam şekilleri

İnsan tipleri

Hayvan tuumlrleri

İklim oumlzellikleri

İnanışlar

Yetiştirilen uumlruumlnler etkilemiştir Oumlrneğin bir oyuncak bebek her uumllkede farklı farklı şekillerde farklı malzemelerde ve

farklı boyutlarda oluşturulduğu incelemeler sonucunda goumlruumllmektedir Ulusların sanayide

gelişimleri sosyokuumlltuumlrel yapıları oyuncak sektoumlruumlnuumln oluşumuna ve oyuncak modellerinin

değişkenliğine neden olmuştur Oyuncak oumlrnekleri bunu en iyi şekilde yansıtmaktadır

Farklı ulusların oyuncak oumlrnekleri

Resim 128 Afrika ve Peru youmlresel oyuncakları

Resim 129 1820 yılına ait Fransız oyuncak keman

18

Resim 130 1900 - 1910 yılı Alman bebek evler oyuncak oumlrnekleri

Resim 131 1900 - 1910 yılı Alman bebek evler oyuncak oumlrnekleri

19

Resim 132 Amerikan oyuncak oumlrnekleri

Resim 133 Rus oyuncak oumlrnekleri

20

Resim 134 Japon oyuncak oumlrnekleri

Resim 135 Kore bebek oyuncaklar

15 Enduumlstriyel Oyuncak Uumlretimi Oyun ve bazen de oyunda kullanılan ve oyunu tamamlayan oyuncaklar ccedilocuğun

fiziksel becerilerini geliştirdiği gibi duumlşuumlnme ve keşfetme aracılığı ile zihinsel gelişimine de

katkıda bulunmaktadır Ccedilocukların oynadıkları ldquooyunlarla ve oyununa youmln veren

oyuncaklarlardquo gelişimlerini tamamladıklarıda yapılan ccedilalışmalar ve uygulamalarıyla buguumln

ortadadır Duumlnyada dev oyuncak sektoumlrlerinin doğmasının da okul oumlncesi eğitime verilen

oumlnemin her geccedilen guumln artmasının da başlıca nedeni budur

21

Oyuncakların seri uumlretimi ise 18 yuumlzyılda başlamıştır Oumlnce tahta oyuncaklar sonra da

sırasıyla kağıt teneke kurmalı buharlı elektrikli ve pilli oyuncaklar oyuncak sanayinde

yerini almıştır Uumlnluuml oyuncak fabrikaları ise 1800luuml yılların sonunda ortaya ccedilıkmaya

başlamıştır Oyuncak tarihinde Alman oyuncakccedilılığı oumlnemli bir yer tutmaktadır Ccediluumlnkuuml Batı

duumlnyasında oyuncağı duumlzenli sanayi uumlruumlnuuml haline doumlnuumlştuumlren ilk uumllke Almanyadır ve

oumlzellikle de Nuremberg boumllgesi

1900luuml yılların başında enduumlstri devriminin de etkisiyle teneke oyuncaklar popuumller

olmuştur Teneke oyuncaklar arasında en fazla ilgi gemiler arabalar uccedilaklara goumlsterilmiştir

İkinci Duumlnya Savaşı yıllarında ekonomik zorluklar nedeniyle birccedilok uumlruumlnde olduğu

gibi oyuncak sanayisinde de bir duraklama yaşandığı goumlruumllmektedir Oyuncak atoumllyelerinin

savaş sırasında silah uumlretmek olarak kullanılması ccedilok acı bir durumdur Bu doumlnemde evlerde

yapılan basit oyuncakların arttığı goumlzlenmektedir 1970li yıllardan sonra ise ccedilocukların

guumlvenliği ve daha ucuza mal edilmesi nedeniyle plastik oyuncaklar yaygınlık kazanmıştır

1970li yılların hemen ardından Japonya modern teknolojinin katkısıyla oyuncak

enduumlstrisinde zirveye tırmanmış ve 1980li yıllardan itibaren pazar payını Hong Kong

Singapur Taiwan Malezya ve son yıllarda da Ccediline bırakmıştır Artık guumlnuumlmuumlzde satılan

oyuncakların ccediloğu Ccedilin yapımıdır Oyuncakccedilılık uumlretim malzemeleri olarak kısaca doumlrt

doumlneme ayrılır

Sanayileşme oumlncesi zanaat işccedililiğine dayanan kil ve ahşap malzeme doumlnemi

Sanayileşme ile beraber metal ve teneke doumlnemi

Plastiğin keşfi ile plastik oyuncaklar

Elektronik ve dijital devrim ile miniyonga (microchip ) oyuncaklar

İletişim araccedillarının artarak gelişmesi duumlnya uluslarını etkileyen olayların oyuncaklara

da yansımasına neden olmuştur Oumlrneğin aya yolculuk masal ve ccedilizgi film karekterleri

oyuncak sektoumlruumlne esin kaynağı olmuştur

Resim 136 Ayrsquoa yolculuğun oyuncaklara yansıması

22

Enduumlstriyel oyuncak tuumlrleri

Bebekler Farklı boyutlarda ve şekillerde tekstil yuumlzeyler plastik seramik vb malzeme tuumlruuml

kullanılarak oluşturulurlar

Resim 137 Enduumlstriyel bebek oyuncak

Hayvanlar Bu oyuncak tuumlrleri karada denizde havada yaşayan canlı hayvan tuumlrlerinden

etkilenerek hazırlanan tekstil yuumlzeyler plastik ve ahşap malzemelerden uumlretilmektedir

Resim 138 Enduumlstriyel oyuncak ayıcıklar

23

Minyatuumlr nesneler ( evcilik doktor tamir setleri temizlik ve uumltuuml

setleri ) Ahşap ve plastik malzemelerden guumlnluumlk yaşantıda kullanılan nesnelerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş

olarak uumlretildiği oyuncaklardır

Resim 139 Uumltuuml temizlik tamir seti oyuncaklar

Birleştirme yığma takılıp ccedilıkarılanlar ( legolaryapbozlar bloklar

kuklalar ) Ahşap ve plastikten uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

Elektronikler miniyonga (microchip) (yaylı sesli uzaktan

kumandalılar bilgisayar oyunları ) Miniyongalar ile elektronik mekanizmaların kullanılarak oluşturulduğu oyuncak

tuumlruumlduumlr

Eğiticiler (harf sayı geometrik şekiller oyuncak kitaplar kavram

oumlğretmeyi amaccedillayanlar ) Tekstil yuumlzeyler karton kağıt ahşap plastik malzeme tuumlrlerinden uumlretilen oyuncak

tuumlruumlduumlr

Masa oyunları ( kelime oyun araccedilları ) Plastik ya da ahşap malzemelerden uumlretilen oyun araccedillarıdır

24

Muumlzikli oyuncaklar ( minyatuumlr muumlzik aletleri muumlzik kutuları

duumlduumlk ccedilıngırak ) Kullanırken ya da sabit durumda kurularak ses ccedilıkartan oyuncaklardır

Hareketliler ( tekerlekli oyuncaklar ) Tekerlek ya da mekanizma yardımı ile hareket edebilen oyuncaklardır

Guumlncel ve masal kahramanları (Oumlruumlmcek adam Batman vb) Ccedilizgi film film ve masal kahramanlarının minyatuumlr boyutlarda ya da dekoratif amaccedillı

buumlyuumlk boyutlarda uumlretilmiş şekilleridir

Enduumlstriyel oyuncak uumlretim suumlrecinde oyuncağın tuumlruumlne uygun model belirleyebilmek

iccedilin malzeme ve yaş grubuna dikkat edilmelidir Bunun yanısıra yeni oyuncak modelleri

oluşturabilmek iccedilin geccedilmişte ve guumlnuumlmuumlzde oluşturulan oyuncakları her youmlnuumlyle kavramak

gerekir Edinilen bilgiler ile yeni oluşturulan bir oyuncak modeli tanımlanabilmelidir Bu

tanımlamada

Oyuncak tuumlruumlnuuml belirleme ( eğitici hareketli muumlzikli hayvan bebek vb)

Oyuncak malzeme tanımı ( tekstil yuumlzeyler ahşap plastik karton vb )

Uumlretim tekniği tanımı ( dikim kaynak oumlrme doumlkme yapıştırma vb )

Oyuncakta kullanılacak renk seccedilenekleri

Oyuncak guumlvenliği iccedilin varsa standartlara uygun uyarılar tanımlanmalıdır

25

UYGULAMA FAALİYETİ Yaşadığınız youmlrede geccedilmişte oynanan ccedilocuk oyunlarını ve bu oyunda kullanılan

oyuncakları araştırarak oyuncakların model oumlzelliklerini ve goumlrsel uumlruumln dosyası oluşturunuz

İşlem Basamakları Oumlneriler

Youmlrenizde geccedilmişte oynanan

oyunları ve oyunlarda oynanan

oyuncakları oumlnerilen kaynak-

lardan araştırınız

Kuumltuumlphane muumlze yerel web sayfaları

boumllge ya da il yıllıkları ve aile buumlyuumlk-

lerinden yararlanabilirsiniz

Araştırma oumlncesi planlama ya-

pınız( Goumlruumlşmelerde soracağı-

nız soruları not defterinizi ka-

leminizi hazırlayınız)

Hazırlıklarınızı kontrol ediniz

Araştırma sonuccedillarını not alı-

nız( oyunun oumlzellikleri kulla-

nılan oyuncağın malzeme ve

model oumlzellikleri vb gibi )

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Oyuncaklarla ilgili varsa goumlr-

sellerin resimlerini ccedilekerek ya

da ccedilizerek temin ediniz

Zamanı iyi kullanınız

Araştırma sonuccedillarını dosyala-

yınız

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Araştırma sonuccedillarını sınıf or-

tamında paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

UYGULAMA FAALİYETİ-1

26

Eğitici enduumlstriyel oyuncakları araştırınız Araştırmalarınızdan edindiğiniz goumlrseller

yardımı ile bir konu seccedilerek eğitici oyuncak modeli oluşturunuz

İşlem Basamakları Oumlneriler

Eğitici oyuncakları oumlnerilen kay-

naklardan araştırınız

Oyuncak mağazaları İnternet

web sayfalarından faydalanınız

Ccedilizim malzemelerini hazırlayınız

Seccediltiğiniz konudaki oyuncağın

modelini ccediliziniz (Rakamları konu

olarak seccedilebilirsiniz )

Kalem A4 resim kacircğıdı silgi

A4 resim kartonu kullanabilir-

siniz

Hazırlıklarınızı kontrol ediniz

Oyuncağın renk ve kumaşını seccedili-

niz

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Kalıbınıza uygun kumaşı kesiniz

Modele uygun dikiniz

İccedilerisini elyaf ile doldurunuz

Farklı materyaller kullanabilirsi-

niz (Keccedile suumlnger boyalar kar-

ton vb)

Uygulama ccedilalışmanızı sınıf orta-

mında arkadaşlarınızla paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

UYGULAMA FAALİYETİ-2

27

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyunuz ve doğru seccedileneği işaretleyiniz

1 MOuml 5500-3000 Kalkolitik Doumlneme ait en eski oyuncak araba hangi muumlzede sergilenmek-

tedir

A) Ankara

B) Mardin

C) Antalya

D) İstanbul

2 İlk ccedilağ oyuncaklarında hangisi malzeme olarak kullanılmadı

A) Taş

B) Ağaccedil dalı

C) Kil

D) Plastik

3 Geleneksel oyuncaklarda topaccedil nasıl kullanılırdı

A) Vurularak

B) Parccedilalanarak

C) Doumlnduumlruumllerek

D) Suumlruumllerek

4 Aşağıdaki oyuncaklardan hangisi enduumlstriyel oyuncak gruplarından minyatuumlr nesneler

oyuncak grubuna girmez

A) Lego

B) Araba

C) Doktor seti

D) Tamir seti

5Aşağıdakilerden hangisi eğitici oyuncaklar grubuna girer

A) Keman

B) Topaccedil

C ) Geometrik şekiller

D ) Araba

6Eyuumlp Oyuncakları hangi ilimizde uumlretimde 300 yıl varlığını suumlrduumlrmuumlştuumlr

A) İzmir

B) Bursa

C) Ankara

D) İstanbul

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

28

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

Bu faaliyette verilecek bilgiler ve kazandırılacak beceriler ile oumlzelliklerine goumlre oyun-

cakları gruplandırabileceksiniz

Oyuncakları malzeme ve model oumlzelliklerine goumlre araştırınız

Araştırma sonuccedillarına goumlre oyuncak ccedileşitlerini gruplandırınız

Araştırma sonuccedillarını arkadaşlarınızla sınıf ortamında paylaşınız

2 OYUNCAK CcedilEŞİTLERİ

Oyuncaklar ister bireysel uumlretilsin isterse enduumlstriyel anlamda seri olarak uumlretilsin

oyuncakların modellerine ve malzemelerine goumlre uumlretim teknikleri farklıdır Bu farklılıklar

gelişen değişen teknoloji ile malzeme tuumlruumlne ve oyuncak firmalarının satış politikalarına

goumlre her geccedilen guumln değişmektedir Guumlnuumlmuumlzde var olan oyuncak uumlretim teknikleri değerlen-

dirilirken değişkenlik goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır

21 Uumlretim Tekniğine Goumlre Oyuncaklar Uumlretim tekniğine goumlre oyuncakları gruplandırabilmek iccedilin oyuncakları malzeme ve

model oumlzelliklerine goumlre incelemek gerekir

211 Malzeme Tuumlruumlne Goumlre Oyuncaklar Tekstil yuumlzeyli oyuncaklar

Oyuncağın tuumlmuumlnde ya da bir boumlluumlmuumlnde terikoton keccedile peluumlş polar kadife triko

oumlrguuml gibi tekstil yuumlzeyleri kullanarak hazırlanan oyuncaklardır

Resim 21 Tekstil yuumlzeyli oyuncak

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

AMACcedil

ARAŞTIRMA

29

Ahşap oyuncaklar

Ahşap malzemelerin ham boyalı vernikli oymalı baskılı vb şekillendirmeleri

yoluyla elde edilen oyuncaklardır

Resim 22 Ahşap oyuncak

Kağıt karton oyuncaklar

Kağıt karton oluklu mukavva vb kağıt tuumlrevlerinden oluşturulan oyuncaklardır

Resim 23 Kağıt ve karton oyuncaklar

30

Resim 24 Kağıt ve karton oyuncaklar

Teneke oyuncaklar

Teneke ve sacın şekillendirilip renklendirilmesi ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir Bu

tuumlr oyuncaklarda yay ve kurma mekanizmaları da kullanılmıştır

Resim 25 Teneke otobuumls oyuncak

Plastik oyuncaklar

İkinci Duumlnya Savaşırsquondan sonra ucuz hafif fazla sayıda uumlretilebilir olması nedeniyle

kullanılmaya başlayan doumlkme ve kalıp tekniği ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir

Resim 26 Plastik oyuncaklar

31

Cam oyuncaklar

Oumlzellikle ccedilok kalın camdan misket ya da zeka oyuncakları gibi oyuncakların

uumlretiminde kullanılan oyuncak ccedileşitleridir

Resim 27 Cam zeka oyuncağı

Elektronik Miniyonga (Microchip) oyuncaklar

Pilli kumandalı şarzlı uumlretilen ateri elde taşınabilir CDrsquoden ya da hafıza kartlarından

oynanan oyuncak ccedileşitleridir

Resim 28 Kumandalı otomobil oyuncak

212 Model Oumlzelliğine Goumlre Oyuncaklar Tek parccedilalı oyuncaklar

Tek parccedila ahşap plastik cam gibi malzemeden misket topa vb şeklinde uumlretilen

oyuncak tuumlrleridir

Ccedilok parccedilalı oyuncaklar

Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir araya getirilerek

uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

Mekanizmalı oyuncaklar

Oyuncağa ses ışık hareket kazandırmak amaccedillı mekanizmaların yerleştirilmesi ile

uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

32

22 Amacına Goumlre Oyuncaklar Ccedilocukların yetiştirilmeleri kuumlltuumlrden kuumlltuumlre değişkenlik goumlstermektedir İletişim ve

ulaşım araccedillarındaki hızlı değişimi kuumlltuumlrler arasındaki değişkenliği her geccedilen guumln

azaltmaktadır Bunun sonucu olarak geleneksel oyuncaklardan uzaklaşarak duumlnyada genel

ilgi goumlren oyuncak tuumlrlerine youmlnelim artmaktadır

Oyuncakların ccedilok farklı amaccedilları vardır Bu amaccedilları eğitimciler doktorlar

ebeveynler felsefeciler oyucak uumlreticilerinin soumlylemleri ile toplumların sosyo-kuumlltuumlrel ve

ekonomik yapıları belirlemektedir

Kullanım amacına goumlre oyuncaklar

Ccedilocukların yaş gruplarına goumlre duyusal beceri eğitim eğlence amaccedillı ihtiyaccedillarını

karşılamak amaccedillı kullanılan oyuncaklar bu gruba girer

Dekoratif amaccedillı oyuncaklar

Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif amaccedillı oyuncaklar

denir

Resim 29 Dekoratif amaccedillı kullanılan oyuncaklar

Resim 210 Dekoratif amaccedillı kullanılan oyuncaklar

Fonksiyonel oyuncaklar

Yetişkinler tarafından kullanılan aletlerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş modellerine fonksiyonel

oyuncak denir

33

UYGULAMA FAALİYETİ

Oyuncakların model oumlzelliklerini araştırınız Bunların iccedilinden tekstil yuumlzeyli oyuncak-

ları seccedilerek tuumlruumlne goumlre goumlrsel uumlruumln dosyası hazırlayınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

Oumlnerilen kaynaklardan tekstil yuuml-

zeyli oyuncakları araştırınız

Oyuncak mağazaları oyuncak web

sayfaları oyuncak uumlreten atoumllyeler

kreşler anaokullarından faydala-

nabilirsiniz

Oumlnerilen kaynaklardan tekstil yuuml-

zeyli oyuncakların goumlrsellerini fo-

toğraflayarak fotokopi alarak ya

da web sayfasından ccedilıktı olarak

temin ediniz

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Tekstil yuumlzey tuumlruumlne goumlre grupla-

ma yapınız

Dokuma yuumlzeyler peluumlş polar te-

ri koton

Oumlrguuml yuumlzeyler- triko el oumlrguumlsuuml

Dokusuz yuumlzeyler keccedile olarak

tekstil yuumlzeyli oyuncaklar

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Bilgi konularını goumlzden geccediliriniz

Aynı gruptaki goumlrselleri A4 kacircğı-

dına yerleştirip yapıştırınız

A4 dosya kacircğıdı oyuncak goumlrselle-

ri yapıştırıcı ile yapıştırınız

Tekstil yuumlzeyli oyuncak goumlrselle-

rinin alt boumlluumlmuumlne not alarak ta-

nımlayınız

Parccedila mekanizma renk tekstil

yuumlzey oumlzelliği vb

Zamanı iyi kullanınız

UYGULAMA FAALİYETİ

34

Uygulama ccedilalışmaları yaptığınız

A4 kacircğıtlarını dosyaya grup sıra-

sına goumlre yerleştiriniz

Dosyanıza kapak hazırlayarak ccedila-

lışmayı tamamlayınız

Uygulama ccedilalışmanızı kontrol edi-

niz Hatalarınız var ise duumlzeltiniz

Goumlrsel uumlruumln dosyasını sınıf orta-

mında arkadaşlarınızla paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

35

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Oyuncaklar ister bireysel uumlretilsin isterse enduumlstriyel anlamda seri olarak

uumlretilsin oyuncakların modellerine ve malzemelerine goumlre uumlretim teknikleri

farklıdır

2 ( ) Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir

araya getirilerek uumlretilen oyuncaklara tek parccedila oyuncaklar denir

3 ( ) Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif

amaccedillı oyuncaklar denir

4 ( ) Plastik oyuncaklar İkinci Duumlnya Savaşırsquondan sonra ucuz hafif fazla sa-

yıda uumlretilebilir olması nedeniyle kullanılmaya başlayan doumlkme ve kalıp tek-

niği ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir

5 ( ) Ccedilocukların yaş gruplarına goumlre duyusal beceri eğitim eğlence amaccedillı

ihtiyaccedillarını karşılamak iccedilin kullanılan oyuncaklara kullanım amacına uygun

oyuncaklar denir

6 ( ) Pilli kumandalı şarjlı uumlretilen ateri elde taşınabilir CDrsquoden ya da hafıza

kartlarından oynanan oyuncaklara elektronik miniyonga oyuncaklar denir

7 ( ) Tek parccedila ahşap plastik cam gibi malzemeden misket topaccedil vb şeklin-

de uumlretilen oyuncak tuumlrlerine ccedilok parccedilalı oyuncak denir

8 ( ) Oyuncağa ses ışık hareket kazandırmak amaccedillı mekanizmaların yerleşti-

rilmesi ile uumlretilen oyuncaklara mekanizmalı oyuncaklar denir

9 ( ) Ahşap malzemelerin ham boyalı vernikli oymalı baskılı vb şekillen-

dirmeleri yoluyla elde edilen oyuncaklara ahşap oyuncaklar denir

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoModuumll Değerlendirmerdquoye geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

36

MODUumlL DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Bir youmlrede tarihsel suumlreccedilte ustalar ebeveynler ya da ccedilocukların kendisi

tarafından uumlretilen ya da oyunlarda kullanılan doğal nesnelere youmlresel oyun-

caklar denir

2 ( ) Eyuumlp oyuncakları 300 yıllık bir geccedilmişe sahiptir

3 ( ) Taş kil ağaccedil dalları ilk ccedilağlardan beri oyuncak malzemesi olarak kulla-

nılmıştır

4 ( ) Elektronik ve miniyongalı oyuncaklar geleneksel oyuncaklardır

5 ( ) Yetişkinler tarafından kullanılan aletlerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş modellerine tak

parccedilalı oyuncak denir

6 ( ) Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir

araya getirilerek uumlretilen oyuncaklara ccedilok parccedilalı oyuncak denir

7 ( ) Uumlretim tekniğine goumlre oyuncakları gruplandırabilmek iccedilin oyuncakları

malzeme ve model oumlzelliklerine goumlre incelemek gerekir

8 ( ) Uluslara goumlre oyuncakların değişkenliği malzeme ve biccedilim youmlnuumlndendir

9 ( ) Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif

amaccedillı oyuncaklar denir

10 ( ) Tuumlrk tarihinde satılmak uumlzere yapılan oyuncaklar Selccediluklu doumlneminde

ortaya ccedilıkıyor

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki moduumlle geccedilmek iccedilin oumlğretmeninize başvurunuz

MODUumlL DEĞERLENDİRME

37

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALİYETİ-1rsquoİN CEVAP ANAHTARI

1 B

2 D

3 C

4 A

5 C

6 D

OumlĞRENME FAALİYETİ-2rsquoNİN CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

7 Y

8 D

9 D

MODUumlL DEĞERLENDİRMENİN CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 Y

6 D

7 D

8 D

9 D

10 Y

CEVAP ANAHTARLARI

38

KAYNAKCcedilA

ONUR Bekir Oyunun Guumlcuuml İmge Kitabevi 2011

ONUR Bekir Neslihan GUumlNEY Tuumlrkiyersquode Ccedilocuk Oyunları Araştırma-

ları Ankara Uumlniversitesi CcedilOKAUM (Ccedilocuk Kuumlltuumlruuml Araştırma ve Uygula-

ma Merkezi Yayınları ) Koumlk Yayıncılık 2004

OĞUZ M Oumlcal Petek ERSOY Tuumlrkiyersquode Yaşayan Geleneksel Ccedilocuk

Oyunları Gazi Uumlniversitesi Tuumlrk Halkbilimi Araştırma ve Uygulama Mer-

kezi (THBMER) tarafından yayımlanan 2004

BAŞAL Handan Asucircde GeccedilmişYıllarda Tuumlrkiyersquode Ccedilocuklar Tarafından

Oynanan Ccedilocuk Oyunları Uludağ Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi

XX (2) 2007

ONUR B N CcedilELEN F CcedilOK M ARTAR T DEMİR (1998) Childrenrsquos

need for toys from mothers point of view in two cities of Turkey iccedilinde Toys

and Playthings (ed G Brougere) Imprimera LaTresoriere

Antalya Oyuncak Muumlzesi

KAYNAKCcedilA

Page 16: EL SANATLARI TEKNOLOJİSİ - || MEGEP...4 Oyuncak, hem oyun hem oyunu sağlayan nesnedir. En basit oyuncak taş ve sopadır. Üçtaş, beş taş veya dokuztaş yahut kaydırak oyunu

12

Resim 117 Ccedilember

Ccedilelik ccedilomak (tahta sopa değnek) ile oynanan oyunlar

Resim 118 Ccedilelik ccedilomak

Ccedilubukla oynanan oyunlar

İple oynanan oyunlar

Resim 119 İple oynanan oyunlar

Kapakla oynanan oyunlar

Kayışla oynanan oyunlar

Kılık değiştirilerek oynanan oyunlar

Kibrit ccediloumlpuumlyle oynanan oyunlar

13

Resim 120 Kibrit ccediloumlpuumlyle oynanan oyunlar

Kiremitle oynanan oyunlar

Resim 121 Kiremitle oynanan tombik

Kuumlccediluumlk kare tahtalarla oynanan oyunlar

Mendille oynanan oyunlar

Mendille oynanan oyunlar

Misketle oynanan oyunlar

Placircstik boruyla oynanan oyunlar

Ruumlzgacircr guumlluuml ile oynanan oyunlar

Salıncakla oynanan oyunlar

Suntanın uumlzerine ccedilivi ccedilakılarak oynanan oyunlar

Şişeyle oynanan oyunlar

Tahtadan yapılan topla oynanan oyunlar

Taş fırlatan oyuncaklarla oynanan oyunlar

Taşla oynanan oyunlar

Tokmakla oynanan oyunlar

Topaccedilla oynanan oyunlar

Topla oynanan oyunlar

El yapımı olanlar

Placircstik olanlar Toprakla oynanan oyunlar

Yumurtayla oynanan oyunlar

14

13 Youmlresel Oyuncaklar Bir youmlrede tarihsel suumlreccedilte ustalar ebeveynler ya da ccedilocukların kendisi tarafından

uumlretilen ya da oyunlarda kullanılan doğal nesnelere youmlresel oyuncaklar denir

Resim 1 22 Youmlresel ahşap oyuncak yapımcısı ve satıcısı Antalyalı Mehmet Soumlkmen

Youmlresel oyuncaklar uumlretilme şekillerine goumlre

Hazır sanayi uumlruumlnuuml oyuncaklar (balon plastik top misket

boncukcam duumlğme demir ccedilubuk şişe ccedilivi plastik top plastik

boru suntahellip)

El yapımı oyuncaklar (bez bebek ip salıncak sapan ok yay

topaccediltahta el yapımı top)

Doğal oyuncaklar (aşık yumurta ceviz taş kaya toprak sopa

değnekhellip)

Resim 1 23 Youmlresel oyuncak oumlrnekleri

15

Resim 1 24 Ahşap ve tel youmlresel oyuncak oumlrnekleri

Bazı youmlrelere goumlre youmlresel oyuncak adları

Trakya youmlresine ait Suumlpuumlrge Bebek Derinkuyu bebekleri Soğanlı

bebekleri

Resim 1 25 Youmlresel Soğanlı suumlpuumlrge Derinkuyu bebekleri

Karaman youmlresine ait kabak araba

Erdemlinin yaylalarındaki Youmlruumlk ccedilocuklarının oyuncağı olan

draman (el davulu)

Karadenizin ahşap kayığı

16

Resim 1 26 Karadenizin ahşap kayığı

Antalya kabak bebekler

Resim 127 Antalya kabak bebeği

Geleneksel oyunların modern eğitim metotlarıyla ccedilocuklara yeniden sunulması farklı

kuumlltuumlrlerin geleneksel ccedilocuk oyunlarıyla Tuumlrk ccedilocuk oyunlarının karşılaştırmalı ccedilalışmasının

da evrensel kuumlltuumlre katkıları olacaktır Bu sayede farklı kuumlltuumlrlerden ccedilocukların birbirlerini

ve farklı kuumlltuumlrleri tanıma istekleri artacak oumlzellikle doğal oyuncaklar sayesinde de farklı

tuumlrlerin ve coğrafyaların oumlğretilmesi kolaylaşacaktır Evrensel kuumlltuumlr meydana getirmek iccedilin

ccedilocukların penceresinden bakıp onların duumlnyasında ortak platform oluşturmak gerekir

14 Uluslararası Youmlresel Oyuncaklar Duumlnya uumllkelerinin yaşadıkları farklı sosyokuumlltuumlrel yaşamın sonucu olarak oyuncaklar-

da ki farklılıklar yuumlzyıllara goumlre değişkendir Değişmeyen ccedilocukların oyunlara ve buumlyuumlmeye

duydukları oumlzlemdir

Uluslara goumlre oyuncakların değişkenliği malzeme ve biccedilim youmlnuumlndendir

17

Ulusların oyuncak şekillerinin ve oumlzelliklerinin oluşturulmasına

Yaşam şekilleri

İnsan tipleri

Hayvan tuumlrleri

İklim oumlzellikleri

İnanışlar

Yetiştirilen uumlruumlnler etkilemiştir Oumlrneğin bir oyuncak bebek her uumllkede farklı farklı şekillerde farklı malzemelerde ve

farklı boyutlarda oluşturulduğu incelemeler sonucunda goumlruumllmektedir Ulusların sanayide

gelişimleri sosyokuumlltuumlrel yapıları oyuncak sektoumlruumlnuumln oluşumuna ve oyuncak modellerinin

değişkenliğine neden olmuştur Oyuncak oumlrnekleri bunu en iyi şekilde yansıtmaktadır

Farklı ulusların oyuncak oumlrnekleri

Resim 128 Afrika ve Peru youmlresel oyuncakları

Resim 129 1820 yılına ait Fransız oyuncak keman

18

Resim 130 1900 - 1910 yılı Alman bebek evler oyuncak oumlrnekleri

Resim 131 1900 - 1910 yılı Alman bebek evler oyuncak oumlrnekleri

19

Resim 132 Amerikan oyuncak oumlrnekleri

Resim 133 Rus oyuncak oumlrnekleri

20

Resim 134 Japon oyuncak oumlrnekleri

Resim 135 Kore bebek oyuncaklar

15 Enduumlstriyel Oyuncak Uumlretimi Oyun ve bazen de oyunda kullanılan ve oyunu tamamlayan oyuncaklar ccedilocuğun

fiziksel becerilerini geliştirdiği gibi duumlşuumlnme ve keşfetme aracılığı ile zihinsel gelişimine de

katkıda bulunmaktadır Ccedilocukların oynadıkları ldquooyunlarla ve oyununa youmln veren

oyuncaklarlardquo gelişimlerini tamamladıklarıda yapılan ccedilalışmalar ve uygulamalarıyla buguumln

ortadadır Duumlnyada dev oyuncak sektoumlrlerinin doğmasının da okul oumlncesi eğitime verilen

oumlnemin her geccedilen guumln artmasının da başlıca nedeni budur

21

Oyuncakların seri uumlretimi ise 18 yuumlzyılda başlamıştır Oumlnce tahta oyuncaklar sonra da

sırasıyla kağıt teneke kurmalı buharlı elektrikli ve pilli oyuncaklar oyuncak sanayinde

yerini almıştır Uumlnluuml oyuncak fabrikaları ise 1800luuml yılların sonunda ortaya ccedilıkmaya

başlamıştır Oyuncak tarihinde Alman oyuncakccedilılığı oumlnemli bir yer tutmaktadır Ccediluumlnkuuml Batı

duumlnyasında oyuncağı duumlzenli sanayi uumlruumlnuuml haline doumlnuumlştuumlren ilk uumllke Almanyadır ve

oumlzellikle de Nuremberg boumllgesi

1900luuml yılların başında enduumlstri devriminin de etkisiyle teneke oyuncaklar popuumller

olmuştur Teneke oyuncaklar arasında en fazla ilgi gemiler arabalar uccedilaklara goumlsterilmiştir

İkinci Duumlnya Savaşı yıllarında ekonomik zorluklar nedeniyle birccedilok uumlruumlnde olduğu

gibi oyuncak sanayisinde de bir duraklama yaşandığı goumlruumllmektedir Oyuncak atoumllyelerinin

savaş sırasında silah uumlretmek olarak kullanılması ccedilok acı bir durumdur Bu doumlnemde evlerde

yapılan basit oyuncakların arttığı goumlzlenmektedir 1970li yıllardan sonra ise ccedilocukların

guumlvenliği ve daha ucuza mal edilmesi nedeniyle plastik oyuncaklar yaygınlık kazanmıştır

1970li yılların hemen ardından Japonya modern teknolojinin katkısıyla oyuncak

enduumlstrisinde zirveye tırmanmış ve 1980li yıllardan itibaren pazar payını Hong Kong

Singapur Taiwan Malezya ve son yıllarda da Ccediline bırakmıştır Artık guumlnuumlmuumlzde satılan

oyuncakların ccediloğu Ccedilin yapımıdır Oyuncakccedilılık uumlretim malzemeleri olarak kısaca doumlrt

doumlneme ayrılır

Sanayileşme oumlncesi zanaat işccedililiğine dayanan kil ve ahşap malzeme doumlnemi

Sanayileşme ile beraber metal ve teneke doumlnemi

Plastiğin keşfi ile plastik oyuncaklar

Elektronik ve dijital devrim ile miniyonga (microchip ) oyuncaklar

İletişim araccedillarının artarak gelişmesi duumlnya uluslarını etkileyen olayların oyuncaklara

da yansımasına neden olmuştur Oumlrneğin aya yolculuk masal ve ccedilizgi film karekterleri

oyuncak sektoumlruumlne esin kaynağı olmuştur

Resim 136 Ayrsquoa yolculuğun oyuncaklara yansıması

22

Enduumlstriyel oyuncak tuumlrleri

Bebekler Farklı boyutlarda ve şekillerde tekstil yuumlzeyler plastik seramik vb malzeme tuumlruuml

kullanılarak oluşturulurlar

Resim 137 Enduumlstriyel bebek oyuncak

Hayvanlar Bu oyuncak tuumlrleri karada denizde havada yaşayan canlı hayvan tuumlrlerinden

etkilenerek hazırlanan tekstil yuumlzeyler plastik ve ahşap malzemelerden uumlretilmektedir

Resim 138 Enduumlstriyel oyuncak ayıcıklar

23

Minyatuumlr nesneler ( evcilik doktor tamir setleri temizlik ve uumltuuml

setleri ) Ahşap ve plastik malzemelerden guumlnluumlk yaşantıda kullanılan nesnelerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş

olarak uumlretildiği oyuncaklardır

Resim 139 Uumltuuml temizlik tamir seti oyuncaklar

Birleştirme yığma takılıp ccedilıkarılanlar ( legolaryapbozlar bloklar

kuklalar ) Ahşap ve plastikten uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

Elektronikler miniyonga (microchip) (yaylı sesli uzaktan

kumandalılar bilgisayar oyunları ) Miniyongalar ile elektronik mekanizmaların kullanılarak oluşturulduğu oyuncak

tuumlruumlduumlr

Eğiticiler (harf sayı geometrik şekiller oyuncak kitaplar kavram

oumlğretmeyi amaccedillayanlar ) Tekstil yuumlzeyler karton kağıt ahşap plastik malzeme tuumlrlerinden uumlretilen oyuncak

tuumlruumlduumlr

Masa oyunları ( kelime oyun araccedilları ) Plastik ya da ahşap malzemelerden uumlretilen oyun araccedillarıdır

24

Muumlzikli oyuncaklar ( minyatuumlr muumlzik aletleri muumlzik kutuları

duumlduumlk ccedilıngırak ) Kullanırken ya da sabit durumda kurularak ses ccedilıkartan oyuncaklardır

Hareketliler ( tekerlekli oyuncaklar ) Tekerlek ya da mekanizma yardımı ile hareket edebilen oyuncaklardır

Guumlncel ve masal kahramanları (Oumlruumlmcek adam Batman vb) Ccedilizgi film film ve masal kahramanlarının minyatuumlr boyutlarda ya da dekoratif amaccedillı

buumlyuumlk boyutlarda uumlretilmiş şekilleridir

Enduumlstriyel oyuncak uumlretim suumlrecinde oyuncağın tuumlruumlne uygun model belirleyebilmek

iccedilin malzeme ve yaş grubuna dikkat edilmelidir Bunun yanısıra yeni oyuncak modelleri

oluşturabilmek iccedilin geccedilmişte ve guumlnuumlmuumlzde oluşturulan oyuncakları her youmlnuumlyle kavramak

gerekir Edinilen bilgiler ile yeni oluşturulan bir oyuncak modeli tanımlanabilmelidir Bu

tanımlamada

Oyuncak tuumlruumlnuuml belirleme ( eğitici hareketli muumlzikli hayvan bebek vb)

Oyuncak malzeme tanımı ( tekstil yuumlzeyler ahşap plastik karton vb )

Uumlretim tekniği tanımı ( dikim kaynak oumlrme doumlkme yapıştırma vb )

Oyuncakta kullanılacak renk seccedilenekleri

Oyuncak guumlvenliği iccedilin varsa standartlara uygun uyarılar tanımlanmalıdır

25

UYGULAMA FAALİYETİ Yaşadığınız youmlrede geccedilmişte oynanan ccedilocuk oyunlarını ve bu oyunda kullanılan

oyuncakları araştırarak oyuncakların model oumlzelliklerini ve goumlrsel uumlruumln dosyası oluşturunuz

İşlem Basamakları Oumlneriler

Youmlrenizde geccedilmişte oynanan

oyunları ve oyunlarda oynanan

oyuncakları oumlnerilen kaynak-

lardan araştırınız

Kuumltuumlphane muumlze yerel web sayfaları

boumllge ya da il yıllıkları ve aile buumlyuumlk-

lerinden yararlanabilirsiniz

Araştırma oumlncesi planlama ya-

pınız( Goumlruumlşmelerde soracağı-

nız soruları not defterinizi ka-

leminizi hazırlayınız)

Hazırlıklarınızı kontrol ediniz

Araştırma sonuccedillarını not alı-

nız( oyunun oumlzellikleri kulla-

nılan oyuncağın malzeme ve

model oumlzellikleri vb gibi )

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Oyuncaklarla ilgili varsa goumlr-

sellerin resimlerini ccedilekerek ya

da ccedilizerek temin ediniz

Zamanı iyi kullanınız

Araştırma sonuccedillarını dosyala-

yınız

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Araştırma sonuccedillarını sınıf or-

tamında paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

UYGULAMA FAALİYETİ-1

26

Eğitici enduumlstriyel oyuncakları araştırınız Araştırmalarınızdan edindiğiniz goumlrseller

yardımı ile bir konu seccedilerek eğitici oyuncak modeli oluşturunuz

İşlem Basamakları Oumlneriler

Eğitici oyuncakları oumlnerilen kay-

naklardan araştırınız

Oyuncak mağazaları İnternet

web sayfalarından faydalanınız

Ccedilizim malzemelerini hazırlayınız

Seccediltiğiniz konudaki oyuncağın

modelini ccediliziniz (Rakamları konu

olarak seccedilebilirsiniz )

Kalem A4 resim kacircğıdı silgi

A4 resim kartonu kullanabilir-

siniz

Hazırlıklarınızı kontrol ediniz

Oyuncağın renk ve kumaşını seccedili-

niz

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Kalıbınıza uygun kumaşı kesiniz

Modele uygun dikiniz

İccedilerisini elyaf ile doldurunuz

Farklı materyaller kullanabilirsi-

niz (Keccedile suumlnger boyalar kar-

ton vb)

Uygulama ccedilalışmanızı sınıf orta-

mında arkadaşlarınızla paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

UYGULAMA FAALİYETİ-2

27

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyunuz ve doğru seccedileneği işaretleyiniz

1 MOuml 5500-3000 Kalkolitik Doumlneme ait en eski oyuncak araba hangi muumlzede sergilenmek-

tedir

A) Ankara

B) Mardin

C) Antalya

D) İstanbul

2 İlk ccedilağ oyuncaklarında hangisi malzeme olarak kullanılmadı

A) Taş

B) Ağaccedil dalı

C) Kil

D) Plastik

3 Geleneksel oyuncaklarda topaccedil nasıl kullanılırdı

A) Vurularak

B) Parccedilalanarak

C) Doumlnduumlruumllerek

D) Suumlruumllerek

4 Aşağıdaki oyuncaklardan hangisi enduumlstriyel oyuncak gruplarından minyatuumlr nesneler

oyuncak grubuna girmez

A) Lego

B) Araba

C) Doktor seti

D) Tamir seti

5Aşağıdakilerden hangisi eğitici oyuncaklar grubuna girer

A) Keman

B) Topaccedil

C ) Geometrik şekiller

D ) Araba

6Eyuumlp Oyuncakları hangi ilimizde uumlretimde 300 yıl varlığını suumlrduumlrmuumlştuumlr

A) İzmir

B) Bursa

C) Ankara

D) İstanbul

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

28

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

Bu faaliyette verilecek bilgiler ve kazandırılacak beceriler ile oumlzelliklerine goumlre oyun-

cakları gruplandırabileceksiniz

Oyuncakları malzeme ve model oumlzelliklerine goumlre araştırınız

Araştırma sonuccedillarına goumlre oyuncak ccedileşitlerini gruplandırınız

Araştırma sonuccedillarını arkadaşlarınızla sınıf ortamında paylaşınız

2 OYUNCAK CcedilEŞİTLERİ

Oyuncaklar ister bireysel uumlretilsin isterse enduumlstriyel anlamda seri olarak uumlretilsin

oyuncakların modellerine ve malzemelerine goumlre uumlretim teknikleri farklıdır Bu farklılıklar

gelişen değişen teknoloji ile malzeme tuumlruumlne ve oyuncak firmalarının satış politikalarına

goumlre her geccedilen guumln değişmektedir Guumlnuumlmuumlzde var olan oyuncak uumlretim teknikleri değerlen-

dirilirken değişkenlik goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır

21 Uumlretim Tekniğine Goumlre Oyuncaklar Uumlretim tekniğine goumlre oyuncakları gruplandırabilmek iccedilin oyuncakları malzeme ve

model oumlzelliklerine goumlre incelemek gerekir

211 Malzeme Tuumlruumlne Goumlre Oyuncaklar Tekstil yuumlzeyli oyuncaklar

Oyuncağın tuumlmuumlnde ya da bir boumlluumlmuumlnde terikoton keccedile peluumlş polar kadife triko

oumlrguuml gibi tekstil yuumlzeyleri kullanarak hazırlanan oyuncaklardır

Resim 21 Tekstil yuumlzeyli oyuncak

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

AMACcedil

ARAŞTIRMA

29

Ahşap oyuncaklar

Ahşap malzemelerin ham boyalı vernikli oymalı baskılı vb şekillendirmeleri

yoluyla elde edilen oyuncaklardır

Resim 22 Ahşap oyuncak

Kağıt karton oyuncaklar

Kağıt karton oluklu mukavva vb kağıt tuumlrevlerinden oluşturulan oyuncaklardır

Resim 23 Kağıt ve karton oyuncaklar

30

Resim 24 Kağıt ve karton oyuncaklar

Teneke oyuncaklar

Teneke ve sacın şekillendirilip renklendirilmesi ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir Bu

tuumlr oyuncaklarda yay ve kurma mekanizmaları da kullanılmıştır

Resim 25 Teneke otobuumls oyuncak

Plastik oyuncaklar

İkinci Duumlnya Savaşırsquondan sonra ucuz hafif fazla sayıda uumlretilebilir olması nedeniyle

kullanılmaya başlayan doumlkme ve kalıp tekniği ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir

Resim 26 Plastik oyuncaklar

31

Cam oyuncaklar

Oumlzellikle ccedilok kalın camdan misket ya da zeka oyuncakları gibi oyuncakların

uumlretiminde kullanılan oyuncak ccedileşitleridir

Resim 27 Cam zeka oyuncağı

Elektronik Miniyonga (Microchip) oyuncaklar

Pilli kumandalı şarzlı uumlretilen ateri elde taşınabilir CDrsquoden ya da hafıza kartlarından

oynanan oyuncak ccedileşitleridir

Resim 28 Kumandalı otomobil oyuncak

212 Model Oumlzelliğine Goumlre Oyuncaklar Tek parccedilalı oyuncaklar

Tek parccedila ahşap plastik cam gibi malzemeden misket topa vb şeklinde uumlretilen

oyuncak tuumlrleridir

Ccedilok parccedilalı oyuncaklar

Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir araya getirilerek

uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

Mekanizmalı oyuncaklar

Oyuncağa ses ışık hareket kazandırmak amaccedillı mekanizmaların yerleştirilmesi ile

uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

32

22 Amacına Goumlre Oyuncaklar Ccedilocukların yetiştirilmeleri kuumlltuumlrden kuumlltuumlre değişkenlik goumlstermektedir İletişim ve

ulaşım araccedillarındaki hızlı değişimi kuumlltuumlrler arasındaki değişkenliği her geccedilen guumln

azaltmaktadır Bunun sonucu olarak geleneksel oyuncaklardan uzaklaşarak duumlnyada genel

ilgi goumlren oyuncak tuumlrlerine youmlnelim artmaktadır

Oyuncakların ccedilok farklı amaccedilları vardır Bu amaccedilları eğitimciler doktorlar

ebeveynler felsefeciler oyucak uumlreticilerinin soumlylemleri ile toplumların sosyo-kuumlltuumlrel ve

ekonomik yapıları belirlemektedir

Kullanım amacına goumlre oyuncaklar

Ccedilocukların yaş gruplarına goumlre duyusal beceri eğitim eğlence amaccedillı ihtiyaccedillarını

karşılamak amaccedillı kullanılan oyuncaklar bu gruba girer

Dekoratif amaccedillı oyuncaklar

Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif amaccedillı oyuncaklar

denir

Resim 29 Dekoratif amaccedillı kullanılan oyuncaklar

Resim 210 Dekoratif amaccedillı kullanılan oyuncaklar

Fonksiyonel oyuncaklar

Yetişkinler tarafından kullanılan aletlerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş modellerine fonksiyonel

oyuncak denir

33

UYGULAMA FAALİYETİ

Oyuncakların model oumlzelliklerini araştırınız Bunların iccedilinden tekstil yuumlzeyli oyuncak-

ları seccedilerek tuumlruumlne goumlre goumlrsel uumlruumln dosyası hazırlayınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

Oumlnerilen kaynaklardan tekstil yuuml-

zeyli oyuncakları araştırınız

Oyuncak mağazaları oyuncak web

sayfaları oyuncak uumlreten atoumllyeler

kreşler anaokullarından faydala-

nabilirsiniz

Oumlnerilen kaynaklardan tekstil yuuml-

zeyli oyuncakların goumlrsellerini fo-

toğraflayarak fotokopi alarak ya

da web sayfasından ccedilıktı olarak

temin ediniz

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Tekstil yuumlzey tuumlruumlne goumlre grupla-

ma yapınız

Dokuma yuumlzeyler peluumlş polar te-

ri koton

Oumlrguuml yuumlzeyler- triko el oumlrguumlsuuml

Dokusuz yuumlzeyler keccedile olarak

tekstil yuumlzeyli oyuncaklar

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Bilgi konularını goumlzden geccediliriniz

Aynı gruptaki goumlrselleri A4 kacircğı-

dına yerleştirip yapıştırınız

A4 dosya kacircğıdı oyuncak goumlrselle-

ri yapıştırıcı ile yapıştırınız

Tekstil yuumlzeyli oyuncak goumlrselle-

rinin alt boumlluumlmuumlne not alarak ta-

nımlayınız

Parccedila mekanizma renk tekstil

yuumlzey oumlzelliği vb

Zamanı iyi kullanınız

UYGULAMA FAALİYETİ

34

Uygulama ccedilalışmaları yaptığınız

A4 kacircğıtlarını dosyaya grup sıra-

sına goumlre yerleştiriniz

Dosyanıza kapak hazırlayarak ccedila-

lışmayı tamamlayınız

Uygulama ccedilalışmanızı kontrol edi-

niz Hatalarınız var ise duumlzeltiniz

Goumlrsel uumlruumln dosyasını sınıf orta-

mında arkadaşlarınızla paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

35

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Oyuncaklar ister bireysel uumlretilsin isterse enduumlstriyel anlamda seri olarak

uumlretilsin oyuncakların modellerine ve malzemelerine goumlre uumlretim teknikleri

farklıdır

2 ( ) Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir

araya getirilerek uumlretilen oyuncaklara tek parccedila oyuncaklar denir

3 ( ) Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif

amaccedillı oyuncaklar denir

4 ( ) Plastik oyuncaklar İkinci Duumlnya Savaşırsquondan sonra ucuz hafif fazla sa-

yıda uumlretilebilir olması nedeniyle kullanılmaya başlayan doumlkme ve kalıp tek-

niği ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir

5 ( ) Ccedilocukların yaş gruplarına goumlre duyusal beceri eğitim eğlence amaccedillı

ihtiyaccedillarını karşılamak iccedilin kullanılan oyuncaklara kullanım amacına uygun

oyuncaklar denir

6 ( ) Pilli kumandalı şarjlı uumlretilen ateri elde taşınabilir CDrsquoden ya da hafıza

kartlarından oynanan oyuncaklara elektronik miniyonga oyuncaklar denir

7 ( ) Tek parccedila ahşap plastik cam gibi malzemeden misket topaccedil vb şeklin-

de uumlretilen oyuncak tuumlrlerine ccedilok parccedilalı oyuncak denir

8 ( ) Oyuncağa ses ışık hareket kazandırmak amaccedillı mekanizmaların yerleşti-

rilmesi ile uumlretilen oyuncaklara mekanizmalı oyuncaklar denir

9 ( ) Ahşap malzemelerin ham boyalı vernikli oymalı baskılı vb şekillen-

dirmeleri yoluyla elde edilen oyuncaklara ahşap oyuncaklar denir

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoModuumll Değerlendirmerdquoye geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

36

MODUumlL DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Bir youmlrede tarihsel suumlreccedilte ustalar ebeveynler ya da ccedilocukların kendisi

tarafından uumlretilen ya da oyunlarda kullanılan doğal nesnelere youmlresel oyun-

caklar denir

2 ( ) Eyuumlp oyuncakları 300 yıllık bir geccedilmişe sahiptir

3 ( ) Taş kil ağaccedil dalları ilk ccedilağlardan beri oyuncak malzemesi olarak kulla-

nılmıştır

4 ( ) Elektronik ve miniyongalı oyuncaklar geleneksel oyuncaklardır

5 ( ) Yetişkinler tarafından kullanılan aletlerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş modellerine tak

parccedilalı oyuncak denir

6 ( ) Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir

araya getirilerek uumlretilen oyuncaklara ccedilok parccedilalı oyuncak denir

7 ( ) Uumlretim tekniğine goumlre oyuncakları gruplandırabilmek iccedilin oyuncakları

malzeme ve model oumlzelliklerine goumlre incelemek gerekir

8 ( ) Uluslara goumlre oyuncakların değişkenliği malzeme ve biccedilim youmlnuumlndendir

9 ( ) Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif

amaccedillı oyuncaklar denir

10 ( ) Tuumlrk tarihinde satılmak uumlzere yapılan oyuncaklar Selccediluklu doumlneminde

ortaya ccedilıkıyor

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki moduumlle geccedilmek iccedilin oumlğretmeninize başvurunuz

MODUumlL DEĞERLENDİRME

37

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALİYETİ-1rsquoİN CEVAP ANAHTARI

1 B

2 D

3 C

4 A

5 C

6 D

OumlĞRENME FAALİYETİ-2rsquoNİN CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

7 Y

8 D

9 D

MODUumlL DEĞERLENDİRMENİN CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 Y

6 D

7 D

8 D

9 D

10 Y

CEVAP ANAHTARLARI

38

KAYNAKCcedilA

ONUR Bekir Oyunun Guumlcuuml İmge Kitabevi 2011

ONUR Bekir Neslihan GUumlNEY Tuumlrkiyersquode Ccedilocuk Oyunları Araştırma-

ları Ankara Uumlniversitesi CcedilOKAUM (Ccedilocuk Kuumlltuumlruuml Araştırma ve Uygula-

ma Merkezi Yayınları ) Koumlk Yayıncılık 2004

OĞUZ M Oumlcal Petek ERSOY Tuumlrkiyersquode Yaşayan Geleneksel Ccedilocuk

Oyunları Gazi Uumlniversitesi Tuumlrk Halkbilimi Araştırma ve Uygulama Mer-

kezi (THBMER) tarafından yayımlanan 2004

BAŞAL Handan Asucircde GeccedilmişYıllarda Tuumlrkiyersquode Ccedilocuklar Tarafından

Oynanan Ccedilocuk Oyunları Uludağ Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi

XX (2) 2007

ONUR B N CcedilELEN F CcedilOK M ARTAR T DEMİR (1998) Childrenrsquos

need for toys from mothers point of view in two cities of Turkey iccedilinde Toys

and Playthings (ed G Brougere) Imprimera LaTresoriere

Antalya Oyuncak Muumlzesi

KAYNAKCcedilA

Page 17: EL SANATLARI TEKNOLOJİSİ - || MEGEP...4 Oyuncak, hem oyun hem oyunu sağlayan nesnedir. En basit oyuncak taş ve sopadır. Üçtaş, beş taş veya dokuztaş yahut kaydırak oyunu

13

Resim 120 Kibrit ccediloumlpuumlyle oynanan oyunlar

Kiremitle oynanan oyunlar

Resim 121 Kiremitle oynanan tombik

Kuumlccediluumlk kare tahtalarla oynanan oyunlar

Mendille oynanan oyunlar

Mendille oynanan oyunlar

Misketle oynanan oyunlar

Placircstik boruyla oynanan oyunlar

Ruumlzgacircr guumlluuml ile oynanan oyunlar

Salıncakla oynanan oyunlar

Suntanın uumlzerine ccedilivi ccedilakılarak oynanan oyunlar

Şişeyle oynanan oyunlar

Tahtadan yapılan topla oynanan oyunlar

Taş fırlatan oyuncaklarla oynanan oyunlar

Taşla oynanan oyunlar

Tokmakla oynanan oyunlar

Topaccedilla oynanan oyunlar

Topla oynanan oyunlar

El yapımı olanlar

Placircstik olanlar Toprakla oynanan oyunlar

Yumurtayla oynanan oyunlar

14

13 Youmlresel Oyuncaklar Bir youmlrede tarihsel suumlreccedilte ustalar ebeveynler ya da ccedilocukların kendisi tarafından

uumlretilen ya da oyunlarda kullanılan doğal nesnelere youmlresel oyuncaklar denir

Resim 1 22 Youmlresel ahşap oyuncak yapımcısı ve satıcısı Antalyalı Mehmet Soumlkmen

Youmlresel oyuncaklar uumlretilme şekillerine goumlre

Hazır sanayi uumlruumlnuuml oyuncaklar (balon plastik top misket

boncukcam duumlğme demir ccedilubuk şişe ccedilivi plastik top plastik

boru suntahellip)

El yapımı oyuncaklar (bez bebek ip salıncak sapan ok yay

topaccediltahta el yapımı top)

Doğal oyuncaklar (aşık yumurta ceviz taş kaya toprak sopa

değnekhellip)

Resim 1 23 Youmlresel oyuncak oumlrnekleri

15

Resim 1 24 Ahşap ve tel youmlresel oyuncak oumlrnekleri

Bazı youmlrelere goumlre youmlresel oyuncak adları

Trakya youmlresine ait Suumlpuumlrge Bebek Derinkuyu bebekleri Soğanlı

bebekleri

Resim 1 25 Youmlresel Soğanlı suumlpuumlrge Derinkuyu bebekleri

Karaman youmlresine ait kabak araba

Erdemlinin yaylalarındaki Youmlruumlk ccedilocuklarının oyuncağı olan

draman (el davulu)

Karadenizin ahşap kayığı

16

Resim 1 26 Karadenizin ahşap kayığı

Antalya kabak bebekler

Resim 127 Antalya kabak bebeği

Geleneksel oyunların modern eğitim metotlarıyla ccedilocuklara yeniden sunulması farklı

kuumlltuumlrlerin geleneksel ccedilocuk oyunlarıyla Tuumlrk ccedilocuk oyunlarının karşılaştırmalı ccedilalışmasının

da evrensel kuumlltuumlre katkıları olacaktır Bu sayede farklı kuumlltuumlrlerden ccedilocukların birbirlerini

ve farklı kuumlltuumlrleri tanıma istekleri artacak oumlzellikle doğal oyuncaklar sayesinde de farklı

tuumlrlerin ve coğrafyaların oumlğretilmesi kolaylaşacaktır Evrensel kuumlltuumlr meydana getirmek iccedilin

ccedilocukların penceresinden bakıp onların duumlnyasında ortak platform oluşturmak gerekir

14 Uluslararası Youmlresel Oyuncaklar Duumlnya uumllkelerinin yaşadıkları farklı sosyokuumlltuumlrel yaşamın sonucu olarak oyuncaklar-

da ki farklılıklar yuumlzyıllara goumlre değişkendir Değişmeyen ccedilocukların oyunlara ve buumlyuumlmeye

duydukları oumlzlemdir

Uluslara goumlre oyuncakların değişkenliği malzeme ve biccedilim youmlnuumlndendir

17

Ulusların oyuncak şekillerinin ve oumlzelliklerinin oluşturulmasına

Yaşam şekilleri

İnsan tipleri

Hayvan tuumlrleri

İklim oumlzellikleri

İnanışlar

Yetiştirilen uumlruumlnler etkilemiştir Oumlrneğin bir oyuncak bebek her uumllkede farklı farklı şekillerde farklı malzemelerde ve

farklı boyutlarda oluşturulduğu incelemeler sonucunda goumlruumllmektedir Ulusların sanayide

gelişimleri sosyokuumlltuumlrel yapıları oyuncak sektoumlruumlnuumln oluşumuna ve oyuncak modellerinin

değişkenliğine neden olmuştur Oyuncak oumlrnekleri bunu en iyi şekilde yansıtmaktadır

Farklı ulusların oyuncak oumlrnekleri

Resim 128 Afrika ve Peru youmlresel oyuncakları

Resim 129 1820 yılına ait Fransız oyuncak keman

18

Resim 130 1900 - 1910 yılı Alman bebek evler oyuncak oumlrnekleri

Resim 131 1900 - 1910 yılı Alman bebek evler oyuncak oumlrnekleri

19

Resim 132 Amerikan oyuncak oumlrnekleri

Resim 133 Rus oyuncak oumlrnekleri

20

Resim 134 Japon oyuncak oumlrnekleri

Resim 135 Kore bebek oyuncaklar

15 Enduumlstriyel Oyuncak Uumlretimi Oyun ve bazen de oyunda kullanılan ve oyunu tamamlayan oyuncaklar ccedilocuğun

fiziksel becerilerini geliştirdiği gibi duumlşuumlnme ve keşfetme aracılığı ile zihinsel gelişimine de

katkıda bulunmaktadır Ccedilocukların oynadıkları ldquooyunlarla ve oyununa youmln veren

oyuncaklarlardquo gelişimlerini tamamladıklarıda yapılan ccedilalışmalar ve uygulamalarıyla buguumln

ortadadır Duumlnyada dev oyuncak sektoumlrlerinin doğmasının da okul oumlncesi eğitime verilen

oumlnemin her geccedilen guumln artmasının da başlıca nedeni budur

21

Oyuncakların seri uumlretimi ise 18 yuumlzyılda başlamıştır Oumlnce tahta oyuncaklar sonra da

sırasıyla kağıt teneke kurmalı buharlı elektrikli ve pilli oyuncaklar oyuncak sanayinde

yerini almıştır Uumlnluuml oyuncak fabrikaları ise 1800luuml yılların sonunda ortaya ccedilıkmaya

başlamıştır Oyuncak tarihinde Alman oyuncakccedilılığı oumlnemli bir yer tutmaktadır Ccediluumlnkuuml Batı

duumlnyasında oyuncağı duumlzenli sanayi uumlruumlnuuml haline doumlnuumlştuumlren ilk uumllke Almanyadır ve

oumlzellikle de Nuremberg boumllgesi

1900luuml yılların başında enduumlstri devriminin de etkisiyle teneke oyuncaklar popuumller

olmuştur Teneke oyuncaklar arasında en fazla ilgi gemiler arabalar uccedilaklara goumlsterilmiştir

İkinci Duumlnya Savaşı yıllarında ekonomik zorluklar nedeniyle birccedilok uumlruumlnde olduğu

gibi oyuncak sanayisinde de bir duraklama yaşandığı goumlruumllmektedir Oyuncak atoumllyelerinin

savaş sırasında silah uumlretmek olarak kullanılması ccedilok acı bir durumdur Bu doumlnemde evlerde

yapılan basit oyuncakların arttığı goumlzlenmektedir 1970li yıllardan sonra ise ccedilocukların

guumlvenliği ve daha ucuza mal edilmesi nedeniyle plastik oyuncaklar yaygınlık kazanmıştır

1970li yılların hemen ardından Japonya modern teknolojinin katkısıyla oyuncak

enduumlstrisinde zirveye tırmanmış ve 1980li yıllardan itibaren pazar payını Hong Kong

Singapur Taiwan Malezya ve son yıllarda da Ccediline bırakmıştır Artık guumlnuumlmuumlzde satılan

oyuncakların ccediloğu Ccedilin yapımıdır Oyuncakccedilılık uumlretim malzemeleri olarak kısaca doumlrt

doumlneme ayrılır

Sanayileşme oumlncesi zanaat işccedililiğine dayanan kil ve ahşap malzeme doumlnemi

Sanayileşme ile beraber metal ve teneke doumlnemi

Plastiğin keşfi ile plastik oyuncaklar

Elektronik ve dijital devrim ile miniyonga (microchip ) oyuncaklar

İletişim araccedillarının artarak gelişmesi duumlnya uluslarını etkileyen olayların oyuncaklara

da yansımasına neden olmuştur Oumlrneğin aya yolculuk masal ve ccedilizgi film karekterleri

oyuncak sektoumlruumlne esin kaynağı olmuştur

Resim 136 Ayrsquoa yolculuğun oyuncaklara yansıması

22

Enduumlstriyel oyuncak tuumlrleri

Bebekler Farklı boyutlarda ve şekillerde tekstil yuumlzeyler plastik seramik vb malzeme tuumlruuml

kullanılarak oluşturulurlar

Resim 137 Enduumlstriyel bebek oyuncak

Hayvanlar Bu oyuncak tuumlrleri karada denizde havada yaşayan canlı hayvan tuumlrlerinden

etkilenerek hazırlanan tekstil yuumlzeyler plastik ve ahşap malzemelerden uumlretilmektedir

Resim 138 Enduumlstriyel oyuncak ayıcıklar

23

Minyatuumlr nesneler ( evcilik doktor tamir setleri temizlik ve uumltuuml

setleri ) Ahşap ve plastik malzemelerden guumlnluumlk yaşantıda kullanılan nesnelerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş

olarak uumlretildiği oyuncaklardır

Resim 139 Uumltuuml temizlik tamir seti oyuncaklar

Birleştirme yığma takılıp ccedilıkarılanlar ( legolaryapbozlar bloklar

kuklalar ) Ahşap ve plastikten uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

Elektronikler miniyonga (microchip) (yaylı sesli uzaktan

kumandalılar bilgisayar oyunları ) Miniyongalar ile elektronik mekanizmaların kullanılarak oluşturulduğu oyuncak

tuumlruumlduumlr

Eğiticiler (harf sayı geometrik şekiller oyuncak kitaplar kavram

oumlğretmeyi amaccedillayanlar ) Tekstil yuumlzeyler karton kağıt ahşap plastik malzeme tuumlrlerinden uumlretilen oyuncak

tuumlruumlduumlr

Masa oyunları ( kelime oyun araccedilları ) Plastik ya da ahşap malzemelerden uumlretilen oyun araccedillarıdır

24

Muumlzikli oyuncaklar ( minyatuumlr muumlzik aletleri muumlzik kutuları

duumlduumlk ccedilıngırak ) Kullanırken ya da sabit durumda kurularak ses ccedilıkartan oyuncaklardır

Hareketliler ( tekerlekli oyuncaklar ) Tekerlek ya da mekanizma yardımı ile hareket edebilen oyuncaklardır

Guumlncel ve masal kahramanları (Oumlruumlmcek adam Batman vb) Ccedilizgi film film ve masal kahramanlarının minyatuumlr boyutlarda ya da dekoratif amaccedillı

buumlyuumlk boyutlarda uumlretilmiş şekilleridir

Enduumlstriyel oyuncak uumlretim suumlrecinde oyuncağın tuumlruumlne uygun model belirleyebilmek

iccedilin malzeme ve yaş grubuna dikkat edilmelidir Bunun yanısıra yeni oyuncak modelleri

oluşturabilmek iccedilin geccedilmişte ve guumlnuumlmuumlzde oluşturulan oyuncakları her youmlnuumlyle kavramak

gerekir Edinilen bilgiler ile yeni oluşturulan bir oyuncak modeli tanımlanabilmelidir Bu

tanımlamada

Oyuncak tuumlruumlnuuml belirleme ( eğitici hareketli muumlzikli hayvan bebek vb)

Oyuncak malzeme tanımı ( tekstil yuumlzeyler ahşap plastik karton vb )

Uumlretim tekniği tanımı ( dikim kaynak oumlrme doumlkme yapıştırma vb )

Oyuncakta kullanılacak renk seccedilenekleri

Oyuncak guumlvenliği iccedilin varsa standartlara uygun uyarılar tanımlanmalıdır

25

UYGULAMA FAALİYETİ Yaşadığınız youmlrede geccedilmişte oynanan ccedilocuk oyunlarını ve bu oyunda kullanılan

oyuncakları araştırarak oyuncakların model oumlzelliklerini ve goumlrsel uumlruumln dosyası oluşturunuz

İşlem Basamakları Oumlneriler

Youmlrenizde geccedilmişte oynanan

oyunları ve oyunlarda oynanan

oyuncakları oumlnerilen kaynak-

lardan araştırınız

Kuumltuumlphane muumlze yerel web sayfaları

boumllge ya da il yıllıkları ve aile buumlyuumlk-

lerinden yararlanabilirsiniz

Araştırma oumlncesi planlama ya-

pınız( Goumlruumlşmelerde soracağı-

nız soruları not defterinizi ka-

leminizi hazırlayınız)

Hazırlıklarınızı kontrol ediniz

Araştırma sonuccedillarını not alı-

nız( oyunun oumlzellikleri kulla-

nılan oyuncağın malzeme ve

model oumlzellikleri vb gibi )

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Oyuncaklarla ilgili varsa goumlr-

sellerin resimlerini ccedilekerek ya

da ccedilizerek temin ediniz

Zamanı iyi kullanınız

Araştırma sonuccedillarını dosyala-

yınız

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Araştırma sonuccedillarını sınıf or-

tamında paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

UYGULAMA FAALİYETİ-1

26

Eğitici enduumlstriyel oyuncakları araştırınız Araştırmalarınızdan edindiğiniz goumlrseller

yardımı ile bir konu seccedilerek eğitici oyuncak modeli oluşturunuz

İşlem Basamakları Oumlneriler

Eğitici oyuncakları oumlnerilen kay-

naklardan araştırınız

Oyuncak mağazaları İnternet

web sayfalarından faydalanınız

Ccedilizim malzemelerini hazırlayınız

Seccediltiğiniz konudaki oyuncağın

modelini ccediliziniz (Rakamları konu

olarak seccedilebilirsiniz )

Kalem A4 resim kacircğıdı silgi

A4 resim kartonu kullanabilir-

siniz

Hazırlıklarınızı kontrol ediniz

Oyuncağın renk ve kumaşını seccedili-

niz

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Kalıbınıza uygun kumaşı kesiniz

Modele uygun dikiniz

İccedilerisini elyaf ile doldurunuz

Farklı materyaller kullanabilirsi-

niz (Keccedile suumlnger boyalar kar-

ton vb)

Uygulama ccedilalışmanızı sınıf orta-

mında arkadaşlarınızla paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

UYGULAMA FAALİYETİ-2

27

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyunuz ve doğru seccedileneği işaretleyiniz

1 MOuml 5500-3000 Kalkolitik Doumlneme ait en eski oyuncak araba hangi muumlzede sergilenmek-

tedir

A) Ankara

B) Mardin

C) Antalya

D) İstanbul

2 İlk ccedilağ oyuncaklarında hangisi malzeme olarak kullanılmadı

A) Taş

B) Ağaccedil dalı

C) Kil

D) Plastik

3 Geleneksel oyuncaklarda topaccedil nasıl kullanılırdı

A) Vurularak

B) Parccedilalanarak

C) Doumlnduumlruumllerek

D) Suumlruumllerek

4 Aşağıdaki oyuncaklardan hangisi enduumlstriyel oyuncak gruplarından minyatuumlr nesneler

oyuncak grubuna girmez

A) Lego

B) Araba

C) Doktor seti

D) Tamir seti

5Aşağıdakilerden hangisi eğitici oyuncaklar grubuna girer

A) Keman

B) Topaccedil

C ) Geometrik şekiller

D ) Araba

6Eyuumlp Oyuncakları hangi ilimizde uumlretimde 300 yıl varlığını suumlrduumlrmuumlştuumlr

A) İzmir

B) Bursa

C) Ankara

D) İstanbul

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

28

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

Bu faaliyette verilecek bilgiler ve kazandırılacak beceriler ile oumlzelliklerine goumlre oyun-

cakları gruplandırabileceksiniz

Oyuncakları malzeme ve model oumlzelliklerine goumlre araştırınız

Araştırma sonuccedillarına goumlre oyuncak ccedileşitlerini gruplandırınız

Araştırma sonuccedillarını arkadaşlarınızla sınıf ortamında paylaşınız

2 OYUNCAK CcedilEŞİTLERİ

Oyuncaklar ister bireysel uumlretilsin isterse enduumlstriyel anlamda seri olarak uumlretilsin

oyuncakların modellerine ve malzemelerine goumlre uumlretim teknikleri farklıdır Bu farklılıklar

gelişen değişen teknoloji ile malzeme tuumlruumlne ve oyuncak firmalarının satış politikalarına

goumlre her geccedilen guumln değişmektedir Guumlnuumlmuumlzde var olan oyuncak uumlretim teknikleri değerlen-

dirilirken değişkenlik goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır

21 Uumlretim Tekniğine Goumlre Oyuncaklar Uumlretim tekniğine goumlre oyuncakları gruplandırabilmek iccedilin oyuncakları malzeme ve

model oumlzelliklerine goumlre incelemek gerekir

211 Malzeme Tuumlruumlne Goumlre Oyuncaklar Tekstil yuumlzeyli oyuncaklar

Oyuncağın tuumlmuumlnde ya da bir boumlluumlmuumlnde terikoton keccedile peluumlş polar kadife triko

oumlrguuml gibi tekstil yuumlzeyleri kullanarak hazırlanan oyuncaklardır

Resim 21 Tekstil yuumlzeyli oyuncak

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

AMACcedil

ARAŞTIRMA

29

Ahşap oyuncaklar

Ahşap malzemelerin ham boyalı vernikli oymalı baskılı vb şekillendirmeleri

yoluyla elde edilen oyuncaklardır

Resim 22 Ahşap oyuncak

Kağıt karton oyuncaklar

Kağıt karton oluklu mukavva vb kağıt tuumlrevlerinden oluşturulan oyuncaklardır

Resim 23 Kağıt ve karton oyuncaklar

30

Resim 24 Kağıt ve karton oyuncaklar

Teneke oyuncaklar

Teneke ve sacın şekillendirilip renklendirilmesi ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir Bu

tuumlr oyuncaklarda yay ve kurma mekanizmaları da kullanılmıştır

Resim 25 Teneke otobuumls oyuncak

Plastik oyuncaklar

İkinci Duumlnya Savaşırsquondan sonra ucuz hafif fazla sayıda uumlretilebilir olması nedeniyle

kullanılmaya başlayan doumlkme ve kalıp tekniği ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir

Resim 26 Plastik oyuncaklar

31

Cam oyuncaklar

Oumlzellikle ccedilok kalın camdan misket ya da zeka oyuncakları gibi oyuncakların

uumlretiminde kullanılan oyuncak ccedileşitleridir

Resim 27 Cam zeka oyuncağı

Elektronik Miniyonga (Microchip) oyuncaklar

Pilli kumandalı şarzlı uumlretilen ateri elde taşınabilir CDrsquoden ya da hafıza kartlarından

oynanan oyuncak ccedileşitleridir

Resim 28 Kumandalı otomobil oyuncak

212 Model Oumlzelliğine Goumlre Oyuncaklar Tek parccedilalı oyuncaklar

Tek parccedila ahşap plastik cam gibi malzemeden misket topa vb şeklinde uumlretilen

oyuncak tuumlrleridir

Ccedilok parccedilalı oyuncaklar

Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir araya getirilerek

uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

Mekanizmalı oyuncaklar

Oyuncağa ses ışık hareket kazandırmak amaccedillı mekanizmaların yerleştirilmesi ile

uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

32

22 Amacına Goumlre Oyuncaklar Ccedilocukların yetiştirilmeleri kuumlltuumlrden kuumlltuumlre değişkenlik goumlstermektedir İletişim ve

ulaşım araccedillarındaki hızlı değişimi kuumlltuumlrler arasındaki değişkenliği her geccedilen guumln

azaltmaktadır Bunun sonucu olarak geleneksel oyuncaklardan uzaklaşarak duumlnyada genel

ilgi goumlren oyuncak tuumlrlerine youmlnelim artmaktadır

Oyuncakların ccedilok farklı amaccedilları vardır Bu amaccedilları eğitimciler doktorlar

ebeveynler felsefeciler oyucak uumlreticilerinin soumlylemleri ile toplumların sosyo-kuumlltuumlrel ve

ekonomik yapıları belirlemektedir

Kullanım amacına goumlre oyuncaklar

Ccedilocukların yaş gruplarına goumlre duyusal beceri eğitim eğlence amaccedillı ihtiyaccedillarını

karşılamak amaccedillı kullanılan oyuncaklar bu gruba girer

Dekoratif amaccedillı oyuncaklar

Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif amaccedillı oyuncaklar

denir

Resim 29 Dekoratif amaccedillı kullanılan oyuncaklar

Resim 210 Dekoratif amaccedillı kullanılan oyuncaklar

Fonksiyonel oyuncaklar

Yetişkinler tarafından kullanılan aletlerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş modellerine fonksiyonel

oyuncak denir

33

UYGULAMA FAALİYETİ

Oyuncakların model oumlzelliklerini araştırınız Bunların iccedilinden tekstil yuumlzeyli oyuncak-

ları seccedilerek tuumlruumlne goumlre goumlrsel uumlruumln dosyası hazırlayınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

Oumlnerilen kaynaklardan tekstil yuuml-

zeyli oyuncakları araştırınız

Oyuncak mağazaları oyuncak web

sayfaları oyuncak uumlreten atoumllyeler

kreşler anaokullarından faydala-

nabilirsiniz

Oumlnerilen kaynaklardan tekstil yuuml-

zeyli oyuncakların goumlrsellerini fo-

toğraflayarak fotokopi alarak ya

da web sayfasından ccedilıktı olarak

temin ediniz

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Tekstil yuumlzey tuumlruumlne goumlre grupla-

ma yapınız

Dokuma yuumlzeyler peluumlş polar te-

ri koton

Oumlrguuml yuumlzeyler- triko el oumlrguumlsuuml

Dokusuz yuumlzeyler keccedile olarak

tekstil yuumlzeyli oyuncaklar

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Bilgi konularını goumlzden geccediliriniz

Aynı gruptaki goumlrselleri A4 kacircğı-

dına yerleştirip yapıştırınız

A4 dosya kacircğıdı oyuncak goumlrselle-

ri yapıştırıcı ile yapıştırınız

Tekstil yuumlzeyli oyuncak goumlrselle-

rinin alt boumlluumlmuumlne not alarak ta-

nımlayınız

Parccedila mekanizma renk tekstil

yuumlzey oumlzelliği vb

Zamanı iyi kullanınız

UYGULAMA FAALİYETİ

34

Uygulama ccedilalışmaları yaptığınız

A4 kacircğıtlarını dosyaya grup sıra-

sına goumlre yerleştiriniz

Dosyanıza kapak hazırlayarak ccedila-

lışmayı tamamlayınız

Uygulama ccedilalışmanızı kontrol edi-

niz Hatalarınız var ise duumlzeltiniz

Goumlrsel uumlruumln dosyasını sınıf orta-

mında arkadaşlarınızla paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

35

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Oyuncaklar ister bireysel uumlretilsin isterse enduumlstriyel anlamda seri olarak

uumlretilsin oyuncakların modellerine ve malzemelerine goumlre uumlretim teknikleri

farklıdır

2 ( ) Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir

araya getirilerek uumlretilen oyuncaklara tek parccedila oyuncaklar denir

3 ( ) Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif

amaccedillı oyuncaklar denir

4 ( ) Plastik oyuncaklar İkinci Duumlnya Savaşırsquondan sonra ucuz hafif fazla sa-

yıda uumlretilebilir olması nedeniyle kullanılmaya başlayan doumlkme ve kalıp tek-

niği ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir

5 ( ) Ccedilocukların yaş gruplarına goumlre duyusal beceri eğitim eğlence amaccedillı

ihtiyaccedillarını karşılamak iccedilin kullanılan oyuncaklara kullanım amacına uygun

oyuncaklar denir

6 ( ) Pilli kumandalı şarjlı uumlretilen ateri elde taşınabilir CDrsquoden ya da hafıza

kartlarından oynanan oyuncaklara elektronik miniyonga oyuncaklar denir

7 ( ) Tek parccedila ahşap plastik cam gibi malzemeden misket topaccedil vb şeklin-

de uumlretilen oyuncak tuumlrlerine ccedilok parccedilalı oyuncak denir

8 ( ) Oyuncağa ses ışık hareket kazandırmak amaccedillı mekanizmaların yerleşti-

rilmesi ile uumlretilen oyuncaklara mekanizmalı oyuncaklar denir

9 ( ) Ahşap malzemelerin ham boyalı vernikli oymalı baskılı vb şekillen-

dirmeleri yoluyla elde edilen oyuncaklara ahşap oyuncaklar denir

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoModuumll Değerlendirmerdquoye geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

36

MODUumlL DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Bir youmlrede tarihsel suumlreccedilte ustalar ebeveynler ya da ccedilocukların kendisi

tarafından uumlretilen ya da oyunlarda kullanılan doğal nesnelere youmlresel oyun-

caklar denir

2 ( ) Eyuumlp oyuncakları 300 yıllık bir geccedilmişe sahiptir

3 ( ) Taş kil ağaccedil dalları ilk ccedilağlardan beri oyuncak malzemesi olarak kulla-

nılmıştır

4 ( ) Elektronik ve miniyongalı oyuncaklar geleneksel oyuncaklardır

5 ( ) Yetişkinler tarafından kullanılan aletlerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş modellerine tak

parccedilalı oyuncak denir

6 ( ) Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir

araya getirilerek uumlretilen oyuncaklara ccedilok parccedilalı oyuncak denir

7 ( ) Uumlretim tekniğine goumlre oyuncakları gruplandırabilmek iccedilin oyuncakları

malzeme ve model oumlzelliklerine goumlre incelemek gerekir

8 ( ) Uluslara goumlre oyuncakların değişkenliği malzeme ve biccedilim youmlnuumlndendir

9 ( ) Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif

amaccedillı oyuncaklar denir

10 ( ) Tuumlrk tarihinde satılmak uumlzere yapılan oyuncaklar Selccediluklu doumlneminde

ortaya ccedilıkıyor

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki moduumlle geccedilmek iccedilin oumlğretmeninize başvurunuz

MODUumlL DEĞERLENDİRME

37

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALİYETİ-1rsquoİN CEVAP ANAHTARI

1 B

2 D

3 C

4 A

5 C

6 D

OumlĞRENME FAALİYETİ-2rsquoNİN CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

7 Y

8 D

9 D

MODUumlL DEĞERLENDİRMENİN CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 Y

6 D

7 D

8 D

9 D

10 Y

CEVAP ANAHTARLARI

38

KAYNAKCcedilA

ONUR Bekir Oyunun Guumlcuuml İmge Kitabevi 2011

ONUR Bekir Neslihan GUumlNEY Tuumlrkiyersquode Ccedilocuk Oyunları Araştırma-

ları Ankara Uumlniversitesi CcedilOKAUM (Ccedilocuk Kuumlltuumlruuml Araştırma ve Uygula-

ma Merkezi Yayınları ) Koumlk Yayıncılık 2004

OĞUZ M Oumlcal Petek ERSOY Tuumlrkiyersquode Yaşayan Geleneksel Ccedilocuk

Oyunları Gazi Uumlniversitesi Tuumlrk Halkbilimi Araştırma ve Uygulama Mer-

kezi (THBMER) tarafından yayımlanan 2004

BAŞAL Handan Asucircde GeccedilmişYıllarda Tuumlrkiyersquode Ccedilocuklar Tarafından

Oynanan Ccedilocuk Oyunları Uludağ Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi

XX (2) 2007

ONUR B N CcedilELEN F CcedilOK M ARTAR T DEMİR (1998) Childrenrsquos

need for toys from mothers point of view in two cities of Turkey iccedilinde Toys

and Playthings (ed G Brougere) Imprimera LaTresoriere

Antalya Oyuncak Muumlzesi

KAYNAKCcedilA

Page 18: EL SANATLARI TEKNOLOJİSİ - || MEGEP...4 Oyuncak, hem oyun hem oyunu sağlayan nesnedir. En basit oyuncak taş ve sopadır. Üçtaş, beş taş veya dokuztaş yahut kaydırak oyunu

14

13 Youmlresel Oyuncaklar Bir youmlrede tarihsel suumlreccedilte ustalar ebeveynler ya da ccedilocukların kendisi tarafından

uumlretilen ya da oyunlarda kullanılan doğal nesnelere youmlresel oyuncaklar denir

Resim 1 22 Youmlresel ahşap oyuncak yapımcısı ve satıcısı Antalyalı Mehmet Soumlkmen

Youmlresel oyuncaklar uumlretilme şekillerine goumlre

Hazır sanayi uumlruumlnuuml oyuncaklar (balon plastik top misket

boncukcam duumlğme demir ccedilubuk şişe ccedilivi plastik top plastik

boru suntahellip)

El yapımı oyuncaklar (bez bebek ip salıncak sapan ok yay

topaccediltahta el yapımı top)

Doğal oyuncaklar (aşık yumurta ceviz taş kaya toprak sopa

değnekhellip)

Resim 1 23 Youmlresel oyuncak oumlrnekleri

15

Resim 1 24 Ahşap ve tel youmlresel oyuncak oumlrnekleri

Bazı youmlrelere goumlre youmlresel oyuncak adları

Trakya youmlresine ait Suumlpuumlrge Bebek Derinkuyu bebekleri Soğanlı

bebekleri

Resim 1 25 Youmlresel Soğanlı suumlpuumlrge Derinkuyu bebekleri

Karaman youmlresine ait kabak araba

Erdemlinin yaylalarındaki Youmlruumlk ccedilocuklarının oyuncağı olan

draman (el davulu)

Karadenizin ahşap kayığı

16

Resim 1 26 Karadenizin ahşap kayığı

Antalya kabak bebekler

Resim 127 Antalya kabak bebeği

Geleneksel oyunların modern eğitim metotlarıyla ccedilocuklara yeniden sunulması farklı

kuumlltuumlrlerin geleneksel ccedilocuk oyunlarıyla Tuumlrk ccedilocuk oyunlarının karşılaştırmalı ccedilalışmasının

da evrensel kuumlltuumlre katkıları olacaktır Bu sayede farklı kuumlltuumlrlerden ccedilocukların birbirlerini

ve farklı kuumlltuumlrleri tanıma istekleri artacak oumlzellikle doğal oyuncaklar sayesinde de farklı

tuumlrlerin ve coğrafyaların oumlğretilmesi kolaylaşacaktır Evrensel kuumlltuumlr meydana getirmek iccedilin

ccedilocukların penceresinden bakıp onların duumlnyasında ortak platform oluşturmak gerekir

14 Uluslararası Youmlresel Oyuncaklar Duumlnya uumllkelerinin yaşadıkları farklı sosyokuumlltuumlrel yaşamın sonucu olarak oyuncaklar-

da ki farklılıklar yuumlzyıllara goumlre değişkendir Değişmeyen ccedilocukların oyunlara ve buumlyuumlmeye

duydukları oumlzlemdir

Uluslara goumlre oyuncakların değişkenliği malzeme ve biccedilim youmlnuumlndendir

17

Ulusların oyuncak şekillerinin ve oumlzelliklerinin oluşturulmasına

Yaşam şekilleri

İnsan tipleri

Hayvan tuumlrleri

İklim oumlzellikleri

İnanışlar

Yetiştirilen uumlruumlnler etkilemiştir Oumlrneğin bir oyuncak bebek her uumllkede farklı farklı şekillerde farklı malzemelerde ve

farklı boyutlarda oluşturulduğu incelemeler sonucunda goumlruumllmektedir Ulusların sanayide

gelişimleri sosyokuumlltuumlrel yapıları oyuncak sektoumlruumlnuumln oluşumuna ve oyuncak modellerinin

değişkenliğine neden olmuştur Oyuncak oumlrnekleri bunu en iyi şekilde yansıtmaktadır

Farklı ulusların oyuncak oumlrnekleri

Resim 128 Afrika ve Peru youmlresel oyuncakları

Resim 129 1820 yılına ait Fransız oyuncak keman

18

Resim 130 1900 - 1910 yılı Alman bebek evler oyuncak oumlrnekleri

Resim 131 1900 - 1910 yılı Alman bebek evler oyuncak oumlrnekleri

19

Resim 132 Amerikan oyuncak oumlrnekleri

Resim 133 Rus oyuncak oumlrnekleri

20

Resim 134 Japon oyuncak oumlrnekleri

Resim 135 Kore bebek oyuncaklar

15 Enduumlstriyel Oyuncak Uumlretimi Oyun ve bazen de oyunda kullanılan ve oyunu tamamlayan oyuncaklar ccedilocuğun

fiziksel becerilerini geliştirdiği gibi duumlşuumlnme ve keşfetme aracılığı ile zihinsel gelişimine de

katkıda bulunmaktadır Ccedilocukların oynadıkları ldquooyunlarla ve oyununa youmln veren

oyuncaklarlardquo gelişimlerini tamamladıklarıda yapılan ccedilalışmalar ve uygulamalarıyla buguumln

ortadadır Duumlnyada dev oyuncak sektoumlrlerinin doğmasının da okul oumlncesi eğitime verilen

oumlnemin her geccedilen guumln artmasının da başlıca nedeni budur

21

Oyuncakların seri uumlretimi ise 18 yuumlzyılda başlamıştır Oumlnce tahta oyuncaklar sonra da

sırasıyla kağıt teneke kurmalı buharlı elektrikli ve pilli oyuncaklar oyuncak sanayinde

yerini almıştır Uumlnluuml oyuncak fabrikaları ise 1800luuml yılların sonunda ortaya ccedilıkmaya

başlamıştır Oyuncak tarihinde Alman oyuncakccedilılığı oumlnemli bir yer tutmaktadır Ccediluumlnkuuml Batı

duumlnyasında oyuncağı duumlzenli sanayi uumlruumlnuuml haline doumlnuumlştuumlren ilk uumllke Almanyadır ve

oumlzellikle de Nuremberg boumllgesi

1900luuml yılların başında enduumlstri devriminin de etkisiyle teneke oyuncaklar popuumller

olmuştur Teneke oyuncaklar arasında en fazla ilgi gemiler arabalar uccedilaklara goumlsterilmiştir

İkinci Duumlnya Savaşı yıllarında ekonomik zorluklar nedeniyle birccedilok uumlruumlnde olduğu

gibi oyuncak sanayisinde de bir duraklama yaşandığı goumlruumllmektedir Oyuncak atoumllyelerinin

savaş sırasında silah uumlretmek olarak kullanılması ccedilok acı bir durumdur Bu doumlnemde evlerde

yapılan basit oyuncakların arttığı goumlzlenmektedir 1970li yıllardan sonra ise ccedilocukların

guumlvenliği ve daha ucuza mal edilmesi nedeniyle plastik oyuncaklar yaygınlık kazanmıştır

1970li yılların hemen ardından Japonya modern teknolojinin katkısıyla oyuncak

enduumlstrisinde zirveye tırmanmış ve 1980li yıllardan itibaren pazar payını Hong Kong

Singapur Taiwan Malezya ve son yıllarda da Ccediline bırakmıştır Artık guumlnuumlmuumlzde satılan

oyuncakların ccediloğu Ccedilin yapımıdır Oyuncakccedilılık uumlretim malzemeleri olarak kısaca doumlrt

doumlneme ayrılır

Sanayileşme oumlncesi zanaat işccedililiğine dayanan kil ve ahşap malzeme doumlnemi

Sanayileşme ile beraber metal ve teneke doumlnemi

Plastiğin keşfi ile plastik oyuncaklar

Elektronik ve dijital devrim ile miniyonga (microchip ) oyuncaklar

İletişim araccedillarının artarak gelişmesi duumlnya uluslarını etkileyen olayların oyuncaklara

da yansımasına neden olmuştur Oumlrneğin aya yolculuk masal ve ccedilizgi film karekterleri

oyuncak sektoumlruumlne esin kaynağı olmuştur

Resim 136 Ayrsquoa yolculuğun oyuncaklara yansıması

22

Enduumlstriyel oyuncak tuumlrleri

Bebekler Farklı boyutlarda ve şekillerde tekstil yuumlzeyler plastik seramik vb malzeme tuumlruuml

kullanılarak oluşturulurlar

Resim 137 Enduumlstriyel bebek oyuncak

Hayvanlar Bu oyuncak tuumlrleri karada denizde havada yaşayan canlı hayvan tuumlrlerinden

etkilenerek hazırlanan tekstil yuumlzeyler plastik ve ahşap malzemelerden uumlretilmektedir

Resim 138 Enduumlstriyel oyuncak ayıcıklar

23

Minyatuumlr nesneler ( evcilik doktor tamir setleri temizlik ve uumltuuml

setleri ) Ahşap ve plastik malzemelerden guumlnluumlk yaşantıda kullanılan nesnelerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş

olarak uumlretildiği oyuncaklardır

Resim 139 Uumltuuml temizlik tamir seti oyuncaklar

Birleştirme yığma takılıp ccedilıkarılanlar ( legolaryapbozlar bloklar

kuklalar ) Ahşap ve plastikten uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

Elektronikler miniyonga (microchip) (yaylı sesli uzaktan

kumandalılar bilgisayar oyunları ) Miniyongalar ile elektronik mekanizmaların kullanılarak oluşturulduğu oyuncak

tuumlruumlduumlr

Eğiticiler (harf sayı geometrik şekiller oyuncak kitaplar kavram

oumlğretmeyi amaccedillayanlar ) Tekstil yuumlzeyler karton kağıt ahşap plastik malzeme tuumlrlerinden uumlretilen oyuncak

tuumlruumlduumlr

Masa oyunları ( kelime oyun araccedilları ) Plastik ya da ahşap malzemelerden uumlretilen oyun araccedillarıdır

24

Muumlzikli oyuncaklar ( minyatuumlr muumlzik aletleri muumlzik kutuları

duumlduumlk ccedilıngırak ) Kullanırken ya da sabit durumda kurularak ses ccedilıkartan oyuncaklardır

Hareketliler ( tekerlekli oyuncaklar ) Tekerlek ya da mekanizma yardımı ile hareket edebilen oyuncaklardır

Guumlncel ve masal kahramanları (Oumlruumlmcek adam Batman vb) Ccedilizgi film film ve masal kahramanlarının minyatuumlr boyutlarda ya da dekoratif amaccedillı

buumlyuumlk boyutlarda uumlretilmiş şekilleridir

Enduumlstriyel oyuncak uumlretim suumlrecinde oyuncağın tuumlruumlne uygun model belirleyebilmek

iccedilin malzeme ve yaş grubuna dikkat edilmelidir Bunun yanısıra yeni oyuncak modelleri

oluşturabilmek iccedilin geccedilmişte ve guumlnuumlmuumlzde oluşturulan oyuncakları her youmlnuumlyle kavramak

gerekir Edinilen bilgiler ile yeni oluşturulan bir oyuncak modeli tanımlanabilmelidir Bu

tanımlamada

Oyuncak tuumlruumlnuuml belirleme ( eğitici hareketli muumlzikli hayvan bebek vb)

Oyuncak malzeme tanımı ( tekstil yuumlzeyler ahşap plastik karton vb )

Uumlretim tekniği tanımı ( dikim kaynak oumlrme doumlkme yapıştırma vb )

Oyuncakta kullanılacak renk seccedilenekleri

Oyuncak guumlvenliği iccedilin varsa standartlara uygun uyarılar tanımlanmalıdır

25

UYGULAMA FAALİYETİ Yaşadığınız youmlrede geccedilmişte oynanan ccedilocuk oyunlarını ve bu oyunda kullanılan

oyuncakları araştırarak oyuncakların model oumlzelliklerini ve goumlrsel uumlruumln dosyası oluşturunuz

İşlem Basamakları Oumlneriler

Youmlrenizde geccedilmişte oynanan

oyunları ve oyunlarda oynanan

oyuncakları oumlnerilen kaynak-

lardan araştırınız

Kuumltuumlphane muumlze yerel web sayfaları

boumllge ya da il yıllıkları ve aile buumlyuumlk-

lerinden yararlanabilirsiniz

Araştırma oumlncesi planlama ya-

pınız( Goumlruumlşmelerde soracağı-

nız soruları not defterinizi ka-

leminizi hazırlayınız)

Hazırlıklarınızı kontrol ediniz

Araştırma sonuccedillarını not alı-

nız( oyunun oumlzellikleri kulla-

nılan oyuncağın malzeme ve

model oumlzellikleri vb gibi )

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Oyuncaklarla ilgili varsa goumlr-

sellerin resimlerini ccedilekerek ya

da ccedilizerek temin ediniz

Zamanı iyi kullanınız

Araştırma sonuccedillarını dosyala-

yınız

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Araştırma sonuccedillarını sınıf or-

tamında paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

UYGULAMA FAALİYETİ-1

26

Eğitici enduumlstriyel oyuncakları araştırınız Araştırmalarınızdan edindiğiniz goumlrseller

yardımı ile bir konu seccedilerek eğitici oyuncak modeli oluşturunuz

İşlem Basamakları Oumlneriler

Eğitici oyuncakları oumlnerilen kay-

naklardan araştırınız

Oyuncak mağazaları İnternet

web sayfalarından faydalanınız

Ccedilizim malzemelerini hazırlayınız

Seccediltiğiniz konudaki oyuncağın

modelini ccediliziniz (Rakamları konu

olarak seccedilebilirsiniz )

Kalem A4 resim kacircğıdı silgi

A4 resim kartonu kullanabilir-

siniz

Hazırlıklarınızı kontrol ediniz

Oyuncağın renk ve kumaşını seccedili-

niz

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Kalıbınıza uygun kumaşı kesiniz

Modele uygun dikiniz

İccedilerisini elyaf ile doldurunuz

Farklı materyaller kullanabilirsi-

niz (Keccedile suumlnger boyalar kar-

ton vb)

Uygulama ccedilalışmanızı sınıf orta-

mında arkadaşlarınızla paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

UYGULAMA FAALİYETİ-2

27

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyunuz ve doğru seccedileneği işaretleyiniz

1 MOuml 5500-3000 Kalkolitik Doumlneme ait en eski oyuncak araba hangi muumlzede sergilenmek-

tedir

A) Ankara

B) Mardin

C) Antalya

D) İstanbul

2 İlk ccedilağ oyuncaklarında hangisi malzeme olarak kullanılmadı

A) Taş

B) Ağaccedil dalı

C) Kil

D) Plastik

3 Geleneksel oyuncaklarda topaccedil nasıl kullanılırdı

A) Vurularak

B) Parccedilalanarak

C) Doumlnduumlruumllerek

D) Suumlruumllerek

4 Aşağıdaki oyuncaklardan hangisi enduumlstriyel oyuncak gruplarından minyatuumlr nesneler

oyuncak grubuna girmez

A) Lego

B) Araba

C) Doktor seti

D) Tamir seti

5Aşağıdakilerden hangisi eğitici oyuncaklar grubuna girer

A) Keman

B) Topaccedil

C ) Geometrik şekiller

D ) Araba

6Eyuumlp Oyuncakları hangi ilimizde uumlretimde 300 yıl varlığını suumlrduumlrmuumlştuumlr

A) İzmir

B) Bursa

C) Ankara

D) İstanbul

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

28

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

Bu faaliyette verilecek bilgiler ve kazandırılacak beceriler ile oumlzelliklerine goumlre oyun-

cakları gruplandırabileceksiniz

Oyuncakları malzeme ve model oumlzelliklerine goumlre araştırınız

Araştırma sonuccedillarına goumlre oyuncak ccedileşitlerini gruplandırınız

Araştırma sonuccedillarını arkadaşlarınızla sınıf ortamında paylaşınız

2 OYUNCAK CcedilEŞİTLERİ

Oyuncaklar ister bireysel uumlretilsin isterse enduumlstriyel anlamda seri olarak uumlretilsin

oyuncakların modellerine ve malzemelerine goumlre uumlretim teknikleri farklıdır Bu farklılıklar

gelişen değişen teknoloji ile malzeme tuumlruumlne ve oyuncak firmalarının satış politikalarına

goumlre her geccedilen guumln değişmektedir Guumlnuumlmuumlzde var olan oyuncak uumlretim teknikleri değerlen-

dirilirken değişkenlik goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır

21 Uumlretim Tekniğine Goumlre Oyuncaklar Uumlretim tekniğine goumlre oyuncakları gruplandırabilmek iccedilin oyuncakları malzeme ve

model oumlzelliklerine goumlre incelemek gerekir

211 Malzeme Tuumlruumlne Goumlre Oyuncaklar Tekstil yuumlzeyli oyuncaklar

Oyuncağın tuumlmuumlnde ya da bir boumlluumlmuumlnde terikoton keccedile peluumlş polar kadife triko

oumlrguuml gibi tekstil yuumlzeyleri kullanarak hazırlanan oyuncaklardır

Resim 21 Tekstil yuumlzeyli oyuncak

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

AMACcedil

ARAŞTIRMA

29

Ahşap oyuncaklar

Ahşap malzemelerin ham boyalı vernikli oymalı baskılı vb şekillendirmeleri

yoluyla elde edilen oyuncaklardır

Resim 22 Ahşap oyuncak

Kağıt karton oyuncaklar

Kağıt karton oluklu mukavva vb kağıt tuumlrevlerinden oluşturulan oyuncaklardır

Resim 23 Kağıt ve karton oyuncaklar

30

Resim 24 Kağıt ve karton oyuncaklar

Teneke oyuncaklar

Teneke ve sacın şekillendirilip renklendirilmesi ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir Bu

tuumlr oyuncaklarda yay ve kurma mekanizmaları da kullanılmıştır

Resim 25 Teneke otobuumls oyuncak

Plastik oyuncaklar

İkinci Duumlnya Savaşırsquondan sonra ucuz hafif fazla sayıda uumlretilebilir olması nedeniyle

kullanılmaya başlayan doumlkme ve kalıp tekniği ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir

Resim 26 Plastik oyuncaklar

31

Cam oyuncaklar

Oumlzellikle ccedilok kalın camdan misket ya da zeka oyuncakları gibi oyuncakların

uumlretiminde kullanılan oyuncak ccedileşitleridir

Resim 27 Cam zeka oyuncağı

Elektronik Miniyonga (Microchip) oyuncaklar

Pilli kumandalı şarzlı uumlretilen ateri elde taşınabilir CDrsquoden ya da hafıza kartlarından

oynanan oyuncak ccedileşitleridir

Resim 28 Kumandalı otomobil oyuncak

212 Model Oumlzelliğine Goumlre Oyuncaklar Tek parccedilalı oyuncaklar

Tek parccedila ahşap plastik cam gibi malzemeden misket topa vb şeklinde uumlretilen

oyuncak tuumlrleridir

Ccedilok parccedilalı oyuncaklar

Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir araya getirilerek

uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

Mekanizmalı oyuncaklar

Oyuncağa ses ışık hareket kazandırmak amaccedillı mekanizmaların yerleştirilmesi ile

uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

32

22 Amacına Goumlre Oyuncaklar Ccedilocukların yetiştirilmeleri kuumlltuumlrden kuumlltuumlre değişkenlik goumlstermektedir İletişim ve

ulaşım araccedillarındaki hızlı değişimi kuumlltuumlrler arasındaki değişkenliği her geccedilen guumln

azaltmaktadır Bunun sonucu olarak geleneksel oyuncaklardan uzaklaşarak duumlnyada genel

ilgi goumlren oyuncak tuumlrlerine youmlnelim artmaktadır

Oyuncakların ccedilok farklı amaccedilları vardır Bu amaccedilları eğitimciler doktorlar

ebeveynler felsefeciler oyucak uumlreticilerinin soumlylemleri ile toplumların sosyo-kuumlltuumlrel ve

ekonomik yapıları belirlemektedir

Kullanım amacına goumlre oyuncaklar

Ccedilocukların yaş gruplarına goumlre duyusal beceri eğitim eğlence amaccedillı ihtiyaccedillarını

karşılamak amaccedillı kullanılan oyuncaklar bu gruba girer

Dekoratif amaccedillı oyuncaklar

Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif amaccedillı oyuncaklar

denir

Resim 29 Dekoratif amaccedillı kullanılan oyuncaklar

Resim 210 Dekoratif amaccedillı kullanılan oyuncaklar

Fonksiyonel oyuncaklar

Yetişkinler tarafından kullanılan aletlerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş modellerine fonksiyonel

oyuncak denir

33

UYGULAMA FAALİYETİ

Oyuncakların model oumlzelliklerini araştırınız Bunların iccedilinden tekstil yuumlzeyli oyuncak-

ları seccedilerek tuumlruumlne goumlre goumlrsel uumlruumln dosyası hazırlayınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

Oumlnerilen kaynaklardan tekstil yuuml-

zeyli oyuncakları araştırınız

Oyuncak mağazaları oyuncak web

sayfaları oyuncak uumlreten atoumllyeler

kreşler anaokullarından faydala-

nabilirsiniz

Oumlnerilen kaynaklardan tekstil yuuml-

zeyli oyuncakların goumlrsellerini fo-

toğraflayarak fotokopi alarak ya

da web sayfasından ccedilıktı olarak

temin ediniz

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Tekstil yuumlzey tuumlruumlne goumlre grupla-

ma yapınız

Dokuma yuumlzeyler peluumlş polar te-

ri koton

Oumlrguuml yuumlzeyler- triko el oumlrguumlsuuml

Dokusuz yuumlzeyler keccedile olarak

tekstil yuumlzeyli oyuncaklar

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Bilgi konularını goumlzden geccediliriniz

Aynı gruptaki goumlrselleri A4 kacircğı-

dına yerleştirip yapıştırınız

A4 dosya kacircğıdı oyuncak goumlrselle-

ri yapıştırıcı ile yapıştırınız

Tekstil yuumlzeyli oyuncak goumlrselle-

rinin alt boumlluumlmuumlne not alarak ta-

nımlayınız

Parccedila mekanizma renk tekstil

yuumlzey oumlzelliği vb

Zamanı iyi kullanınız

UYGULAMA FAALİYETİ

34

Uygulama ccedilalışmaları yaptığınız

A4 kacircğıtlarını dosyaya grup sıra-

sına goumlre yerleştiriniz

Dosyanıza kapak hazırlayarak ccedila-

lışmayı tamamlayınız

Uygulama ccedilalışmanızı kontrol edi-

niz Hatalarınız var ise duumlzeltiniz

Goumlrsel uumlruumln dosyasını sınıf orta-

mında arkadaşlarınızla paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

35

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Oyuncaklar ister bireysel uumlretilsin isterse enduumlstriyel anlamda seri olarak

uumlretilsin oyuncakların modellerine ve malzemelerine goumlre uumlretim teknikleri

farklıdır

2 ( ) Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir

araya getirilerek uumlretilen oyuncaklara tek parccedila oyuncaklar denir

3 ( ) Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif

amaccedillı oyuncaklar denir

4 ( ) Plastik oyuncaklar İkinci Duumlnya Savaşırsquondan sonra ucuz hafif fazla sa-

yıda uumlretilebilir olması nedeniyle kullanılmaya başlayan doumlkme ve kalıp tek-

niği ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir

5 ( ) Ccedilocukların yaş gruplarına goumlre duyusal beceri eğitim eğlence amaccedillı

ihtiyaccedillarını karşılamak iccedilin kullanılan oyuncaklara kullanım amacına uygun

oyuncaklar denir

6 ( ) Pilli kumandalı şarjlı uumlretilen ateri elde taşınabilir CDrsquoden ya da hafıza

kartlarından oynanan oyuncaklara elektronik miniyonga oyuncaklar denir

7 ( ) Tek parccedila ahşap plastik cam gibi malzemeden misket topaccedil vb şeklin-

de uumlretilen oyuncak tuumlrlerine ccedilok parccedilalı oyuncak denir

8 ( ) Oyuncağa ses ışık hareket kazandırmak amaccedillı mekanizmaların yerleşti-

rilmesi ile uumlretilen oyuncaklara mekanizmalı oyuncaklar denir

9 ( ) Ahşap malzemelerin ham boyalı vernikli oymalı baskılı vb şekillen-

dirmeleri yoluyla elde edilen oyuncaklara ahşap oyuncaklar denir

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoModuumll Değerlendirmerdquoye geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

36

MODUumlL DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Bir youmlrede tarihsel suumlreccedilte ustalar ebeveynler ya da ccedilocukların kendisi

tarafından uumlretilen ya da oyunlarda kullanılan doğal nesnelere youmlresel oyun-

caklar denir

2 ( ) Eyuumlp oyuncakları 300 yıllık bir geccedilmişe sahiptir

3 ( ) Taş kil ağaccedil dalları ilk ccedilağlardan beri oyuncak malzemesi olarak kulla-

nılmıştır

4 ( ) Elektronik ve miniyongalı oyuncaklar geleneksel oyuncaklardır

5 ( ) Yetişkinler tarafından kullanılan aletlerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş modellerine tak

parccedilalı oyuncak denir

6 ( ) Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir

araya getirilerek uumlretilen oyuncaklara ccedilok parccedilalı oyuncak denir

7 ( ) Uumlretim tekniğine goumlre oyuncakları gruplandırabilmek iccedilin oyuncakları

malzeme ve model oumlzelliklerine goumlre incelemek gerekir

8 ( ) Uluslara goumlre oyuncakların değişkenliği malzeme ve biccedilim youmlnuumlndendir

9 ( ) Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif

amaccedillı oyuncaklar denir

10 ( ) Tuumlrk tarihinde satılmak uumlzere yapılan oyuncaklar Selccediluklu doumlneminde

ortaya ccedilıkıyor

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki moduumlle geccedilmek iccedilin oumlğretmeninize başvurunuz

MODUumlL DEĞERLENDİRME

37

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALİYETİ-1rsquoİN CEVAP ANAHTARI

1 B

2 D

3 C

4 A

5 C

6 D

OumlĞRENME FAALİYETİ-2rsquoNİN CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

7 Y

8 D

9 D

MODUumlL DEĞERLENDİRMENİN CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 Y

6 D

7 D

8 D

9 D

10 Y

CEVAP ANAHTARLARI

38

KAYNAKCcedilA

ONUR Bekir Oyunun Guumlcuuml İmge Kitabevi 2011

ONUR Bekir Neslihan GUumlNEY Tuumlrkiyersquode Ccedilocuk Oyunları Araştırma-

ları Ankara Uumlniversitesi CcedilOKAUM (Ccedilocuk Kuumlltuumlruuml Araştırma ve Uygula-

ma Merkezi Yayınları ) Koumlk Yayıncılık 2004

OĞUZ M Oumlcal Petek ERSOY Tuumlrkiyersquode Yaşayan Geleneksel Ccedilocuk

Oyunları Gazi Uumlniversitesi Tuumlrk Halkbilimi Araştırma ve Uygulama Mer-

kezi (THBMER) tarafından yayımlanan 2004

BAŞAL Handan Asucircde GeccedilmişYıllarda Tuumlrkiyersquode Ccedilocuklar Tarafından

Oynanan Ccedilocuk Oyunları Uludağ Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi

XX (2) 2007

ONUR B N CcedilELEN F CcedilOK M ARTAR T DEMİR (1998) Childrenrsquos

need for toys from mothers point of view in two cities of Turkey iccedilinde Toys

and Playthings (ed G Brougere) Imprimera LaTresoriere

Antalya Oyuncak Muumlzesi

KAYNAKCcedilA

Page 19: EL SANATLARI TEKNOLOJİSİ - || MEGEP...4 Oyuncak, hem oyun hem oyunu sağlayan nesnedir. En basit oyuncak taş ve sopadır. Üçtaş, beş taş veya dokuztaş yahut kaydırak oyunu

15

Resim 1 24 Ahşap ve tel youmlresel oyuncak oumlrnekleri

Bazı youmlrelere goumlre youmlresel oyuncak adları

Trakya youmlresine ait Suumlpuumlrge Bebek Derinkuyu bebekleri Soğanlı

bebekleri

Resim 1 25 Youmlresel Soğanlı suumlpuumlrge Derinkuyu bebekleri

Karaman youmlresine ait kabak araba

Erdemlinin yaylalarındaki Youmlruumlk ccedilocuklarının oyuncağı olan

draman (el davulu)

Karadenizin ahşap kayığı

16

Resim 1 26 Karadenizin ahşap kayığı

Antalya kabak bebekler

Resim 127 Antalya kabak bebeği

Geleneksel oyunların modern eğitim metotlarıyla ccedilocuklara yeniden sunulması farklı

kuumlltuumlrlerin geleneksel ccedilocuk oyunlarıyla Tuumlrk ccedilocuk oyunlarının karşılaştırmalı ccedilalışmasının

da evrensel kuumlltuumlre katkıları olacaktır Bu sayede farklı kuumlltuumlrlerden ccedilocukların birbirlerini

ve farklı kuumlltuumlrleri tanıma istekleri artacak oumlzellikle doğal oyuncaklar sayesinde de farklı

tuumlrlerin ve coğrafyaların oumlğretilmesi kolaylaşacaktır Evrensel kuumlltuumlr meydana getirmek iccedilin

ccedilocukların penceresinden bakıp onların duumlnyasında ortak platform oluşturmak gerekir

14 Uluslararası Youmlresel Oyuncaklar Duumlnya uumllkelerinin yaşadıkları farklı sosyokuumlltuumlrel yaşamın sonucu olarak oyuncaklar-

da ki farklılıklar yuumlzyıllara goumlre değişkendir Değişmeyen ccedilocukların oyunlara ve buumlyuumlmeye

duydukları oumlzlemdir

Uluslara goumlre oyuncakların değişkenliği malzeme ve biccedilim youmlnuumlndendir

17

Ulusların oyuncak şekillerinin ve oumlzelliklerinin oluşturulmasına

Yaşam şekilleri

İnsan tipleri

Hayvan tuumlrleri

İklim oumlzellikleri

İnanışlar

Yetiştirilen uumlruumlnler etkilemiştir Oumlrneğin bir oyuncak bebek her uumllkede farklı farklı şekillerde farklı malzemelerde ve

farklı boyutlarda oluşturulduğu incelemeler sonucunda goumlruumllmektedir Ulusların sanayide

gelişimleri sosyokuumlltuumlrel yapıları oyuncak sektoumlruumlnuumln oluşumuna ve oyuncak modellerinin

değişkenliğine neden olmuştur Oyuncak oumlrnekleri bunu en iyi şekilde yansıtmaktadır

Farklı ulusların oyuncak oumlrnekleri

Resim 128 Afrika ve Peru youmlresel oyuncakları

Resim 129 1820 yılına ait Fransız oyuncak keman

18

Resim 130 1900 - 1910 yılı Alman bebek evler oyuncak oumlrnekleri

Resim 131 1900 - 1910 yılı Alman bebek evler oyuncak oumlrnekleri

19

Resim 132 Amerikan oyuncak oumlrnekleri

Resim 133 Rus oyuncak oumlrnekleri

20

Resim 134 Japon oyuncak oumlrnekleri

Resim 135 Kore bebek oyuncaklar

15 Enduumlstriyel Oyuncak Uumlretimi Oyun ve bazen de oyunda kullanılan ve oyunu tamamlayan oyuncaklar ccedilocuğun

fiziksel becerilerini geliştirdiği gibi duumlşuumlnme ve keşfetme aracılığı ile zihinsel gelişimine de

katkıda bulunmaktadır Ccedilocukların oynadıkları ldquooyunlarla ve oyununa youmln veren

oyuncaklarlardquo gelişimlerini tamamladıklarıda yapılan ccedilalışmalar ve uygulamalarıyla buguumln

ortadadır Duumlnyada dev oyuncak sektoumlrlerinin doğmasının da okul oumlncesi eğitime verilen

oumlnemin her geccedilen guumln artmasının da başlıca nedeni budur

21

Oyuncakların seri uumlretimi ise 18 yuumlzyılda başlamıştır Oumlnce tahta oyuncaklar sonra da

sırasıyla kağıt teneke kurmalı buharlı elektrikli ve pilli oyuncaklar oyuncak sanayinde

yerini almıştır Uumlnluuml oyuncak fabrikaları ise 1800luuml yılların sonunda ortaya ccedilıkmaya

başlamıştır Oyuncak tarihinde Alman oyuncakccedilılığı oumlnemli bir yer tutmaktadır Ccediluumlnkuuml Batı

duumlnyasında oyuncağı duumlzenli sanayi uumlruumlnuuml haline doumlnuumlştuumlren ilk uumllke Almanyadır ve

oumlzellikle de Nuremberg boumllgesi

1900luuml yılların başında enduumlstri devriminin de etkisiyle teneke oyuncaklar popuumller

olmuştur Teneke oyuncaklar arasında en fazla ilgi gemiler arabalar uccedilaklara goumlsterilmiştir

İkinci Duumlnya Savaşı yıllarında ekonomik zorluklar nedeniyle birccedilok uumlruumlnde olduğu

gibi oyuncak sanayisinde de bir duraklama yaşandığı goumlruumllmektedir Oyuncak atoumllyelerinin

savaş sırasında silah uumlretmek olarak kullanılması ccedilok acı bir durumdur Bu doumlnemde evlerde

yapılan basit oyuncakların arttığı goumlzlenmektedir 1970li yıllardan sonra ise ccedilocukların

guumlvenliği ve daha ucuza mal edilmesi nedeniyle plastik oyuncaklar yaygınlık kazanmıştır

1970li yılların hemen ardından Japonya modern teknolojinin katkısıyla oyuncak

enduumlstrisinde zirveye tırmanmış ve 1980li yıllardan itibaren pazar payını Hong Kong

Singapur Taiwan Malezya ve son yıllarda da Ccediline bırakmıştır Artık guumlnuumlmuumlzde satılan

oyuncakların ccediloğu Ccedilin yapımıdır Oyuncakccedilılık uumlretim malzemeleri olarak kısaca doumlrt

doumlneme ayrılır

Sanayileşme oumlncesi zanaat işccedililiğine dayanan kil ve ahşap malzeme doumlnemi

Sanayileşme ile beraber metal ve teneke doumlnemi

Plastiğin keşfi ile plastik oyuncaklar

Elektronik ve dijital devrim ile miniyonga (microchip ) oyuncaklar

İletişim araccedillarının artarak gelişmesi duumlnya uluslarını etkileyen olayların oyuncaklara

da yansımasına neden olmuştur Oumlrneğin aya yolculuk masal ve ccedilizgi film karekterleri

oyuncak sektoumlruumlne esin kaynağı olmuştur

Resim 136 Ayrsquoa yolculuğun oyuncaklara yansıması

22

Enduumlstriyel oyuncak tuumlrleri

Bebekler Farklı boyutlarda ve şekillerde tekstil yuumlzeyler plastik seramik vb malzeme tuumlruuml

kullanılarak oluşturulurlar

Resim 137 Enduumlstriyel bebek oyuncak

Hayvanlar Bu oyuncak tuumlrleri karada denizde havada yaşayan canlı hayvan tuumlrlerinden

etkilenerek hazırlanan tekstil yuumlzeyler plastik ve ahşap malzemelerden uumlretilmektedir

Resim 138 Enduumlstriyel oyuncak ayıcıklar

23

Minyatuumlr nesneler ( evcilik doktor tamir setleri temizlik ve uumltuuml

setleri ) Ahşap ve plastik malzemelerden guumlnluumlk yaşantıda kullanılan nesnelerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş

olarak uumlretildiği oyuncaklardır

Resim 139 Uumltuuml temizlik tamir seti oyuncaklar

Birleştirme yığma takılıp ccedilıkarılanlar ( legolaryapbozlar bloklar

kuklalar ) Ahşap ve plastikten uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

Elektronikler miniyonga (microchip) (yaylı sesli uzaktan

kumandalılar bilgisayar oyunları ) Miniyongalar ile elektronik mekanizmaların kullanılarak oluşturulduğu oyuncak

tuumlruumlduumlr

Eğiticiler (harf sayı geometrik şekiller oyuncak kitaplar kavram

oumlğretmeyi amaccedillayanlar ) Tekstil yuumlzeyler karton kağıt ahşap plastik malzeme tuumlrlerinden uumlretilen oyuncak

tuumlruumlduumlr

Masa oyunları ( kelime oyun araccedilları ) Plastik ya da ahşap malzemelerden uumlretilen oyun araccedillarıdır

24

Muumlzikli oyuncaklar ( minyatuumlr muumlzik aletleri muumlzik kutuları

duumlduumlk ccedilıngırak ) Kullanırken ya da sabit durumda kurularak ses ccedilıkartan oyuncaklardır

Hareketliler ( tekerlekli oyuncaklar ) Tekerlek ya da mekanizma yardımı ile hareket edebilen oyuncaklardır

Guumlncel ve masal kahramanları (Oumlruumlmcek adam Batman vb) Ccedilizgi film film ve masal kahramanlarının minyatuumlr boyutlarda ya da dekoratif amaccedillı

buumlyuumlk boyutlarda uumlretilmiş şekilleridir

Enduumlstriyel oyuncak uumlretim suumlrecinde oyuncağın tuumlruumlne uygun model belirleyebilmek

iccedilin malzeme ve yaş grubuna dikkat edilmelidir Bunun yanısıra yeni oyuncak modelleri

oluşturabilmek iccedilin geccedilmişte ve guumlnuumlmuumlzde oluşturulan oyuncakları her youmlnuumlyle kavramak

gerekir Edinilen bilgiler ile yeni oluşturulan bir oyuncak modeli tanımlanabilmelidir Bu

tanımlamada

Oyuncak tuumlruumlnuuml belirleme ( eğitici hareketli muumlzikli hayvan bebek vb)

Oyuncak malzeme tanımı ( tekstil yuumlzeyler ahşap plastik karton vb )

Uumlretim tekniği tanımı ( dikim kaynak oumlrme doumlkme yapıştırma vb )

Oyuncakta kullanılacak renk seccedilenekleri

Oyuncak guumlvenliği iccedilin varsa standartlara uygun uyarılar tanımlanmalıdır

25

UYGULAMA FAALİYETİ Yaşadığınız youmlrede geccedilmişte oynanan ccedilocuk oyunlarını ve bu oyunda kullanılan

oyuncakları araştırarak oyuncakların model oumlzelliklerini ve goumlrsel uumlruumln dosyası oluşturunuz

İşlem Basamakları Oumlneriler

Youmlrenizde geccedilmişte oynanan

oyunları ve oyunlarda oynanan

oyuncakları oumlnerilen kaynak-

lardan araştırınız

Kuumltuumlphane muumlze yerel web sayfaları

boumllge ya da il yıllıkları ve aile buumlyuumlk-

lerinden yararlanabilirsiniz

Araştırma oumlncesi planlama ya-

pınız( Goumlruumlşmelerde soracağı-

nız soruları not defterinizi ka-

leminizi hazırlayınız)

Hazırlıklarınızı kontrol ediniz

Araştırma sonuccedillarını not alı-

nız( oyunun oumlzellikleri kulla-

nılan oyuncağın malzeme ve

model oumlzellikleri vb gibi )

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Oyuncaklarla ilgili varsa goumlr-

sellerin resimlerini ccedilekerek ya

da ccedilizerek temin ediniz

Zamanı iyi kullanınız

Araştırma sonuccedillarını dosyala-

yınız

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Araştırma sonuccedillarını sınıf or-

tamında paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

UYGULAMA FAALİYETİ-1

26

Eğitici enduumlstriyel oyuncakları araştırınız Araştırmalarınızdan edindiğiniz goumlrseller

yardımı ile bir konu seccedilerek eğitici oyuncak modeli oluşturunuz

İşlem Basamakları Oumlneriler

Eğitici oyuncakları oumlnerilen kay-

naklardan araştırınız

Oyuncak mağazaları İnternet

web sayfalarından faydalanınız

Ccedilizim malzemelerini hazırlayınız

Seccediltiğiniz konudaki oyuncağın

modelini ccediliziniz (Rakamları konu

olarak seccedilebilirsiniz )

Kalem A4 resim kacircğıdı silgi

A4 resim kartonu kullanabilir-

siniz

Hazırlıklarınızı kontrol ediniz

Oyuncağın renk ve kumaşını seccedili-

niz

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Kalıbınıza uygun kumaşı kesiniz

Modele uygun dikiniz

İccedilerisini elyaf ile doldurunuz

Farklı materyaller kullanabilirsi-

niz (Keccedile suumlnger boyalar kar-

ton vb)

Uygulama ccedilalışmanızı sınıf orta-

mında arkadaşlarınızla paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

UYGULAMA FAALİYETİ-2

27

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyunuz ve doğru seccedileneği işaretleyiniz

1 MOuml 5500-3000 Kalkolitik Doumlneme ait en eski oyuncak araba hangi muumlzede sergilenmek-

tedir

A) Ankara

B) Mardin

C) Antalya

D) İstanbul

2 İlk ccedilağ oyuncaklarında hangisi malzeme olarak kullanılmadı

A) Taş

B) Ağaccedil dalı

C) Kil

D) Plastik

3 Geleneksel oyuncaklarda topaccedil nasıl kullanılırdı

A) Vurularak

B) Parccedilalanarak

C) Doumlnduumlruumllerek

D) Suumlruumllerek

4 Aşağıdaki oyuncaklardan hangisi enduumlstriyel oyuncak gruplarından minyatuumlr nesneler

oyuncak grubuna girmez

A) Lego

B) Araba

C) Doktor seti

D) Tamir seti

5Aşağıdakilerden hangisi eğitici oyuncaklar grubuna girer

A) Keman

B) Topaccedil

C ) Geometrik şekiller

D ) Araba

6Eyuumlp Oyuncakları hangi ilimizde uumlretimde 300 yıl varlığını suumlrduumlrmuumlştuumlr

A) İzmir

B) Bursa

C) Ankara

D) İstanbul

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

28

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

Bu faaliyette verilecek bilgiler ve kazandırılacak beceriler ile oumlzelliklerine goumlre oyun-

cakları gruplandırabileceksiniz

Oyuncakları malzeme ve model oumlzelliklerine goumlre araştırınız

Araştırma sonuccedillarına goumlre oyuncak ccedileşitlerini gruplandırınız

Araştırma sonuccedillarını arkadaşlarınızla sınıf ortamında paylaşınız

2 OYUNCAK CcedilEŞİTLERİ

Oyuncaklar ister bireysel uumlretilsin isterse enduumlstriyel anlamda seri olarak uumlretilsin

oyuncakların modellerine ve malzemelerine goumlre uumlretim teknikleri farklıdır Bu farklılıklar

gelişen değişen teknoloji ile malzeme tuumlruumlne ve oyuncak firmalarının satış politikalarına

goumlre her geccedilen guumln değişmektedir Guumlnuumlmuumlzde var olan oyuncak uumlretim teknikleri değerlen-

dirilirken değişkenlik goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır

21 Uumlretim Tekniğine Goumlre Oyuncaklar Uumlretim tekniğine goumlre oyuncakları gruplandırabilmek iccedilin oyuncakları malzeme ve

model oumlzelliklerine goumlre incelemek gerekir

211 Malzeme Tuumlruumlne Goumlre Oyuncaklar Tekstil yuumlzeyli oyuncaklar

Oyuncağın tuumlmuumlnde ya da bir boumlluumlmuumlnde terikoton keccedile peluumlş polar kadife triko

oumlrguuml gibi tekstil yuumlzeyleri kullanarak hazırlanan oyuncaklardır

Resim 21 Tekstil yuumlzeyli oyuncak

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

AMACcedil

ARAŞTIRMA

29

Ahşap oyuncaklar

Ahşap malzemelerin ham boyalı vernikli oymalı baskılı vb şekillendirmeleri

yoluyla elde edilen oyuncaklardır

Resim 22 Ahşap oyuncak

Kağıt karton oyuncaklar

Kağıt karton oluklu mukavva vb kağıt tuumlrevlerinden oluşturulan oyuncaklardır

Resim 23 Kağıt ve karton oyuncaklar

30

Resim 24 Kağıt ve karton oyuncaklar

Teneke oyuncaklar

Teneke ve sacın şekillendirilip renklendirilmesi ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir Bu

tuumlr oyuncaklarda yay ve kurma mekanizmaları da kullanılmıştır

Resim 25 Teneke otobuumls oyuncak

Plastik oyuncaklar

İkinci Duumlnya Savaşırsquondan sonra ucuz hafif fazla sayıda uumlretilebilir olması nedeniyle

kullanılmaya başlayan doumlkme ve kalıp tekniği ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir

Resim 26 Plastik oyuncaklar

31

Cam oyuncaklar

Oumlzellikle ccedilok kalın camdan misket ya da zeka oyuncakları gibi oyuncakların

uumlretiminde kullanılan oyuncak ccedileşitleridir

Resim 27 Cam zeka oyuncağı

Elektronik Miniyonga (Microchip) oyuncaklar

Pilli kumandalı şarzlı uumlretilen ateri elde taşınabilir CDrsquoden ya da hafıza kartlarından

oynanan oyuncak ccedileşitleridir

Resim 28 Kumandalı otomobil oyuncak

212 Model Oumlzelliğine Goumlre Oyuncaklar Tek parccedilalı oyuncaklar

Tek parccedila ahşap plastik cam gibi malzemeden misket topa vb şeklinde uumlretilen

oyuncak tuumlrleridir

Ccedilok parccedilalı oyuncaklar

Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir araya getirilerek

uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

Mekanizmalı oyuncaklar

Oyuncağa ses ışık hareket kazandırmak amaccedillı mekanizmaların yerleştirilmesi ile

uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

32

22 Amacına Goumlre Oyuncaklar Ccedilocukların yetiştirilmeleri kuumlltuumlrden kuumlltuumlre değişkenlik goumlstermektedir İletişim ve

ulaşım araccedillarındaki hızlı değişimi kuumlltuumlrler arasındaki değişkenliği her geccedilen guumln

azaltmaktadır Bunun sonucu olarak geleneksel oyuncaklardan uzaklaşarak duumlnyada genel

ilgi goumlren oyuncak tuumlrlerine youmlnelim artmaktadır

Oyuncakların ccedilok farklı amaccedilları vardır Bu amaccedilları eğitimciler doktorlar

ebeveynler felsefeciler oyucak uumlreticilerinin soumlylemleri ile toplumların sosyo-kuumlltuumlrel ve

ekonomik yapıları belirlemektedir

Kullanım amacına goumlre oyuncaklar

Ccedilocukların yaş gruplarına goumlre duyusal beceri eğitim eğlence amaccedillı ihtiyaccedillarını

karşılamak amaccedillı kullanılan oyuncaklar bu gruba girer

Dekoratif amaccedillı oyuncaklar

Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif amaccedillı oyuncaklar

denir

Resim 29 Dekoratif amaccedillı kullanılan oyuncaklar

Resim 210 Dekoratif amaccedillı kullanılan oyuncaklar

Fonksiyonel oyuncaklar

Yetişkinler tarafından kullanılan aletlerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş modellerine fonksiyonel

oyuncak denir

33

UYGULAMA FAALİYETİ

Oyuncakların model oumlzelliklerini araştırınız Bunların iccedilinden tekstil yuumlzeyli oyuncak-

ları seccedilerek tuumlruumlne goumlre goumlrsel uumlruumln dosyası hazırlayınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

Oumlnerilen kaynaklardan tekstil yuuml-

zeyli oyuncakları araştırınız

Oyuncak mağazaları oyuncak web

sayfaları oyuncak uumlreten atoumllyeler

kreşler anaokullarından faydala-

nabilirsiniz

Oumlnerilen kaynaklardan tekstil yuuml-

zeyli oyuncakların goumlrsellerini fo-

toğraflayarak fotokopi alarak ya

da web sayfasından ccedilıktı olarak

temin ediniz

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Tekstil yuumlzey tuumlruumlne goumlre grupla-

ma yapınız

Dokuma yuumlzeyler peluumlş polar te-

ri koton

Oumlrguuml yuumlzeyler- triko el oumlrguumlsuuml

Dokusuz yuumlzeyler keccedile olarak

tekstil yuumlzeyli oyuncaklar

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Bilgi konularını goumlzden geccediliriniz

Aynı gruptaki goumlrselleri A4 kacircğı-

dına yerleştirip yapıştırınız

A4 dosya kacircğıdı oyuncak goumlrselle-

ri yapıştırıcı ile yapıştırınız

Tekstil yuumlzeyli oyuncak goumlrselle-

rinin alt boumlluumlmuumlne not alarak ta-

nımlayınız

Parccedila mekanizma renk tekstil

yuumlzey oumlzelliği vb

Zamanı iyi kullanınız

UYGULAMA FAALİYETİ

34

Uygulama ccedilalışmaları yaptığınız

A4 kacircğıtlarını dosyaya grup sıra-

sına goumlre yerleştiriniz

Dosyanıza kapak hazırlayarak ccedila-

lışmayı tamamlayınız

Uygulama ccedilalışmanızı kontrol edi-

niz Hatalarınız var ise duumlzeltiniz

Goumlrsel uumlruumln dosyasını sınıf orta-

mında arkadaşlarınızla paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

35

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Oyuncaklar ister bireysel uumlretilsin isterse enduumlstriyel anlamda seri olarak

uumlretilsin oyuncakların modellerine ve malzemelerine goumlre uumlretim teknikleri

farklıdır

2 ( ) Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir

araya getirilerek uumlretilen oyuncaklara tek parccedila oyuncaklar denir

3 ( ) Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif

amaccedillı oyuncaklar denir

4 ( ) Plastik oyuncaklar İkinci Duumlnya Savaşırsquondan sonra ucuz hafif fazla sa-

yıda uumlretilebilir olması nedeniyle kullanılmaya başlayan doumlkme ve kalıp tek-

niği ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir

5 ( ) Ccedilocukların yaş gruplarına goumlre duyusal beceri eğitim eğlence amaccedillı

ihtiyaccedillarını karşılamak iccedilin kullanılan oyuncaklara kullanım amacına uygun

oyuncaklar denir

6 ( ) Pilli kumandalı şarjlı uumlretilen ateri elde taşınabilir CDrsquoden ya da hafıza

kartlarından oynanan oyuncaklara elektronik miniyonga oyuncaklar denir

7 ( ) Tek parccedila ahşap plastik cam gibi malzemeden misket topaccedil vb şeklin-

de uumlretilen oyuncak tuumlrlerine ccedilok parccedilalı oyuncak denir

8 ( ) Oyuncağa ses ışık hareket kazandırmak amaccedillı mekanizmaların yerleşti-

rilmesi ile uumlretilen oyuncaklara mekanizmalı oyuncaklar denir

9 ( ) Ahşap malzemelerin ham boyalı vernikli oymalı baskılı vb şekillen-

dirmeleri yoluyla elde edilen oyuncaklara ahşap oyuncaklar denir

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoModuumll Değerlendirmerdquoye geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

36

MODUumlL DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Bir youmlrede tarihsel suumlreccedilte ustalar ebeveynler ya da ccedilocukların kendisi

tarafından uumlretilen ya da oyunlarda kullanılan doğal nesnelere youmlresel oyun-

caklar denir

2 ( ) Eyuumlp oyuncakları 300 yıllık bir geccedilmişe sahiptir

3 ( ) Taş kil ağaccedil dalları ilk ccedilağlardan beri oyuncak malzemesi olarak kulla-

nılmıştır

4 ( ) Elektronik ve miniyongalı oyuncaklar geleneksel oyuncaklardır

5 ( ) Yetişkinler tarafından kullanılan aletlerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş modellerine tak

parccedilalı oyuncak denir

6 ( ) Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir

araya getirilerek uumlretilen oyuncaklara ccedilok parccedilalı oyuncak denir

7 ( ) Uumlretim tekniğine goumlre oyuncakları gruplandırabilmek iccedilin oyuncakları

malzeme ve model oumlzelliklerine goumlre incelemek gerekir

8 ( ) Uluslara goumlre oyuncakların değişkenliği malzeme ve biccedilim youmlnuumlndendir

9 ( ) Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif

amaccedillı oyuncaklar denir

10 ( ) Tuumlrk tarihinde satılmak uumlzere yapılan oyuncaklar Selccediluklu doumlneminde

ortaya ccedilıkıyor

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki moduumlle geccedilmek iccedilin oumlğretmeninize başvurunuz

MODUumlL DEĞERLENDİRME

37

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALİYETİ-1rsquoİN CEVAP ANAHTARI

1 B

2 D

3 C

4 A

5 C

6 D

OumlĞRENME FAALİYETİ-2rsquoNİN CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

7 Y

8 D

9 D

MODUumlL DEĞERLENDİRMENİN CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 Y

6 D

7 D

8 D

9 D

10 Y

CEVAP ANAHTARLARI

38

KAYNAKCcedilA

ONUR Bekir Oyunun Guumlcuuml İmge Kitabevi 2011

ONUR Bekir Neslihan GUumlNEY Tuumlrkiyersquode Ccedilocuk Oyunları Araştırma-

ları Ankara Uumlniversitesi CcedilOKAUM (Ccedilocuk Kuumlltuumlruuml Araştırma ve Uygula-

ma Merkezi Yayınları ) Koumlk Yayıncılık 2004

OĞUZ M Oumlcal Petek ERSOY Tuumlrkiyersquode Yaşayan Geleneksel Ccedilocuk

Oyunları Gazi Uumlniversitesi Tuumlrk Halkbilimi Araştırma ve Uygulama Mer-

kezi (THBMER) tarafından yayımlanan 2004

BAŞAL Handan Asucircde GeccedilmişYıllarda Tuumlrkiyersquode Ccedilocuklar Tarafından

Oynanan Ccedilocuk Oyunları Uludağ Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi

XX (2) 2007

ONUR B N CcedilELEN F CcedilOK M ARTAR T DEMİR (1998) Childrenrsquos

need for toys from mothers point of view in two cities of Turkey iccedilinde Toys

and Playthings (ed G Brougere) Imprimera LaTresoriere

Antalya Oyuncak Muumlzesi

KAYNAKCcedilA

Page 20: EL SANATLARI TEKNOLOJİSİ - || MEGEP...4 Oyuncak, hem oyun hem oyunu sağlayan nesnedir. En basit oyuncak taş ve sopadır. Üçtaş, beş taş veya dokuztaş yahut kaydırak oyunu

16

Resim 1 26 Karadenizin ahşap kayığı

Antalya kabak bebekler

Resim 127 Antalya kabak bebeği

Geleneksel oyunların modern eğitim metotlarıyla ccedilocuklara yeniden sunulması farklı

kuumlltuumlrlerin geleneksel ccedilocuk oyunlarıyla Tuumlrk ccedilocuk oyunlarının karşılaştırmalı ccedilalışmasının

da evrensel kuumlltuumlre katkıları olacaktır Bu sayede farklı kuumlltuumlrlerden ccedilocukların birbirlerini

ve farklı kuumlltuumlrleri tanıma istekleri artacak oumlzellikle doğal oyuncaklar sayesinde de farklı

tuumlrlerin ve coğrafyaların oumlğretilmesi kolaylaşacaktır Evrensel kuumlltuumlr meydana getirmek iccedilin

ccedilocukların penceresinden bakıp onların duumlnyasında ortak platform oluşturmak gerekir

14 Uluslararası Youmlresel Oyuncaklar Duumlnya uumllkelerinin yaşadıkları farklı sosyokuumlltuumlrel yaşamın sonucu olarak oyuncaklar-

da ki farklılıklar yuumlzyıllara goumlre değişkendir Değişmeyen ccedilocukların oyunlara ve buumlyuumlmeye

duydukları oumlzlemdir

Uluslara goumlre oyuncakların değişkenliği malzeme ve biccedilim youmlnuumlndendir

17

Ulusların oyuncak şekillerinin ve oumlzelliklerinin oluşturulmasına

Yaşam şekilleri

İnsan tipleri

Hayvan tuumlrleri

İklim oumlzellikleri

İnanışlar

Yetiştirilen uumlruumlnler etkilemiştir Oumlrneğin bir oyuncak bebek her uumllkede farklı farklı şekillerde farklı malzemelerde ve

farklı boyutlarda oluşturulduğu incelemeler sonucunda goumlruumllmektedir Ulusların sanayide

gelişimleri sosyokuumlltuumlrel yapıları oyuncak sektoumlruumlnuumln oluşumuna ve oyuncak modellerinin

değişkenliğine neden olmuştur Oyuncak oumlrnekleri bunu en iyi şekilde yansıtmaktadır

Farklı ulusların oyuncak oumlrnekleri

Resim 128 Afrika ve Peru youmlresel oyuncakları

Resim 129 1820 yılına ait Fransız oyuncak keman

18

Resim 130 1900 - 1910 yılı Alman bebek evler oyuncak oumlrnekleri

Resim 131 1900 - 1910 yılı Alman bebek evler oyuncak oumlrnekleri

19

Resim 132 Amerikan oyuncak oumlrnekleri

Resim 133 Rus oyuncak oumlrnekleri

20

Resim 134 Japon oyuncak oumlrnekleri

Resim 135 Kore bebek oyuncaklar

15 Enduumlstriyel Oyuncak Uumlretimi Oyun ve bazen de oyunda kullanılan ve oyunu tamamlayan oyuncaklar ccedilocuğun

fiziksel becerilerini geliştirdiği gibi duumlşuumlnme ve keşfetme aracılığı ile zihinsel gelişimine de

katkıda bulunmaktadır Ccedilocukların oynadıkları ldquooyunlarla ve oyununa youmln veren

oyuncaklarlardquo gelişimlerini tamamladıklarıda yapılan ccedilalışmalar ve uygulamalarıyla buguumln

ortadadır Duumlnyada dev oyuncak sektoumlrlerinin doğmasının da okul oumlncesi eğitime verilen

oumlnemin her geccedilen guumln artmasının da başlıca nedeni budur

21

Oyuncakların seri uumlretimi ise 18 yuumlzyılda başlamıştır Oumlnce tahta oyuncaklar sonra da

sırasıyla kağıt teneke kurmalı buharlı elektrikli ve pilli oyuncaklar oyuncak sanayinde

yerini almıştır Uumlnluuml oyuncak fabrikaları ise 1800luuml yılların sonunda ortaya ccedilıkmaya

başlamıştır Oyuncak tarihinde Alman oyuncakccedilılığı oumlnemli bir yer tutmaktadır Ccediluumlnkuuml Batı

duumlnyasında oyuncağı duumlzenli sanayi uumlruumlnuuml haline doumlnuumlştuumlren ilk uumllke Almanyadır ve

oumlzellikle de Nuremberg boumllgesi

1900luuml yılların başında enduumlstri devriminin de etkisiyle teneke oyuncaklar popuumller

olmuştur Teneke oyuncaklar arasında en fazla ilgi gemiler arabalar uccedilaklara goumlsterilmiştir

İkinci Duumlnya Savaşı yıllarında ekonomik zorluklar nedeniyle birccedilok uumlruumlnde olduğu

gibi oyuncak sanayisinde de bir duraklama yaşandığı goumlruumllmektedir Oyuncak atoumllyelerinin

savaş sırasında silah uumlretmek olarak kullanılması ccedilok acı bir durumdur Bu doumlnemde evlerde

yapılan basit oyuncakların arttığı goumlzlenmektedir 1970li yıllardan sonra ise ccedilocukların

guumlvenliği ve daha ucuza mal edilmesi nedeniyle plastik oyuncaklar yaygınlık kazanmıştır

1970li yılların hemen ardından Japonya modern teknolojinin katkısıyla oyuncak

enduumlstrisinde zirveye tırmanmış ve 1980li yıllardan itibaren pazar payını Hong Kong

Singapur Taiwan Malezya ve son yıllarda da Ccediline bırakmıştır Artık guumlnuumlmuumlzde satılan

oyuncakların ccediloğu Ccedilin yapımıdır Oyuncakccedilılık uumlretim malzemeleri olarak kısaca doumlrt

doumlneme ayrılır

Sanayileşme oumlncesi zanaat işccedililiğine dayanan kil ve ahşap malzeme doumlnemi

Sanayileşme ile beraber metal ve teneke doumlnemi

Plastiğin keşfi ile plastik oyuncaklar

Elektronik ve dijital devrim ile miniyonga (microchip ) oyuncaklar

İletişim araccedillarının artarak gelişmesi duumlnya uluslarını etkileyen olayların oyuncaklara

da yansımasına neden olmuştur Oumlrneğin aya yolculuk masal ve ccedilizgi film karekterleri

oyuncak sektoumlruumlne esin kaynağı olmuştur

Resim 136 Ayrsquoa yolculuğun oyuncaklara yansıması

22

Enduumlstriyel oyuncak tuumlrleri

Bebekler Farklı boyutlarda ve şekillerde tekstil yuumlzeyler plastik seramik vb malzeme tuumlruuml

kullanılarak oluşturulurlar

Resim 137 Enduumlstriyel bebek oyuncak

Hayvanlar Bu oyuncak tuumlrleri karada denizde havada yaşayan canlı hayvan tuumlrlerinden

etkilenerek hazırlanan tekstil yuumlzeyler plastik ve ahşap malzemelerden uumlretilmektedir

Resim 138 Enduumlstriyel oyuncak ayıcıklar

23

Minyatuumlr nesneler ( evcilik doktor tamir setleri temizlik ve uumltuuml

setleri ) Ahşap ve plastik malzemelerden guumlnluumlk yaşantıda kullanılan nesnelerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş

olarak uumlretildiği oyuncaklardır

Resim 139 Uumltuuml temizlik tamir seti oyuncaklar

Birleştirme yığma takılıp ccedilıkarılanlar ( legolaryapbozlar bloklar

kuklalar ) Ahşap ve plastikten uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

Elektronikler miniyonga (microchip) (yaylı sesli uzaktan

kumandalılar bilgisayar oyunları ) Miniyongalar ile elektronik mekanizmaların kullanılarak oluşturulduğu oyuncak

tuumlruumlduumlr

Eğiticiler (harf sayı geometrik şekiller oyuncak kitaplar kavram

oumlğretmeyi amaccedillayanlar ) Tekstil yuumlzeyler karton kağıt ahşap plastik malzeme tuumlrlerinden uumlretilen oyuncak

tuumlruumlduumlr

Masa oyunları ( kelime oyun araccedilları ) Plastik ya da ahşap malzemelerden uumlretilen oyun araccedillarıdır

24

Muumlzikli oyuncaklar ( minyatuumlr muumlzik aletleri muumlzik kutuları

duumlduumlk ccedilıngırak ) Kullanırken ya da sabit durumda kurularak ses ccedilıkartan oyuncaklardır

Hareketliler ( tekerlekli oyuncaklar ) Tekerlek ya da mekanizma yardımı ile hareket edebilen oyuncaklardır

Guumlncel ve masal kahramanları (Oumlruumlmcek adam Batman vb) Ccedilizgi film film ve masal kahramanlarının minyatuumlr boyutlarda ya da dekoratif amaccedillı

buumlyuumlk boyutlarda uumlretilmiş şekilleridir

Enduumlstriyel oyuncak uumlretim suumlrecinde oyuncağın tuumlruumlne uygun model belirleyebilmek

iccedilin malzeme ve yaş grubuna dikkat edilmelidir Bunun yanısıra yeni oyuncak modelleri

oluşturabilmek iccedilin geccedilmişte ve guumlnuumlmuumlzde oluşturulan oyuncakları her youmlnuumlyle kavramak

gerekir Edinilen bilgiler ile yeni oluşturulan bir oyuncak modeli tanımlanabilmelidir Bu

tanımlamada

Oyuncak tuumlruumlnuuml belirleme ( eğitici hareketli muumlzikli hayvan bebek vb)

Oyuncak malzeme tanımı ( tekstil yuumlzeyler ahşap plastik karton vb )

Uumlretim tekniği tanımı ( dikim kaynak oumlrme doumlkme yapıştırma vb )

Oyuncakta kullanılacak renk seccedilenekleri

Oyuncak guumlvenliği iccedilin varsa standartlara uygun uyarılar tanımlanmalıdır

25

UYGULAMA FAALİYETİ Yaşadığınız youmlrede geccedilmişte oynanan ccedilocuk oyunlarını ve bu oyunda kullanılan

oyuncakları araştırarak oyuncakların model oumlzelliklerini ve goumlrsel uumlruumln dosyası oluşturunuz

İşlem Basamakları Oumlneriler

Youmlrenizde geccedilmişte oynanan

oyunları ve oyunlarda oynanan

oyuncakları oumlnerilen kaynak-

lardan araştırınız

Kuumltuumlphane muumlze yerel web sayfaları

boumllge ya da il yıllıkları ve aile buumlyuumlk-

lerinden yararlanabilirsiniz

Araştırma oumlncesi planlama ya-

pınız( Goumlruumlşmelerde soracağı-

nız soruları not defterinizi ka-

leminizi hazırlayınız)

Hazırlıklarınızı kontrol ediniz

Araştırma sonuccedillarını not alı-

nız( oyunun oumlzellikleri kulla-

nılan oyuncağın malzeme ve

model oumlzellikleri vb gibi )

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Oyuncaklarla ilgili varsa goumlr-

sellerin resimlerini ccedilekerek ya

da ccedilizerek temin ediniz

Zamanı iyi kullanınız

Araştırma sonuccedillarını dosyala-

yınız

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Araştırma sonuccedillarını sınıf or-

tamında paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

UYGULAMA FAALİYETİ-1

26

Eğitici enduumlstriyel oyuncakları araştırınız Araştırmalarınızdan edindiğiniz goumlrseller

yardımı ile bir konu seccedilerek eğitici oyuncak modeli oluşturunuz

İşlem Basamakları Oumlneriler

Eğitici oyuncakları oumlnerilen kay-

naklardan araştırınız

Oyuncak mağazaları İnternet

web sayfalarından faydalanınız

Ccedilizim malzemelerini hazırlayınız

Seccediltiğiniz konudaki oyuncağın

modelini ccediliziniz (Rakamları konu

olarak seccedilebilirsiniz )

Kalem A4 resim kacircğıdı silgi

A4 resim kartonu kullanabilir-

siniz

Hazırlıklarınızı kontrol ediniz

Oyuncağın renk ve kumaşını seccedili-

niz

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Kalıbınıza uygun kumaşı kesiniz

Modele uygun dikiniz

İccedilerisini elyaf ile doldurunuz

Farklı materyaller kullanabilirsi-

niz (Keccedile suumlnger boyalar kar-

ton vb)

Uygulama ccedilalışmanızı sınıf orta-

mında arkadaşlarınızla paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

UYGULAMA FAALİYETİ-2

27

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyunuz ve doğru seccedileneği işaretleyiniz

1 MOuml 5500-3000 Kalkolitik Doumlneme ait en eski oyuncak araba hangi muumlzede sergilenmek-

tedir

A) Ankara

B) Mardin

C) Antalya

D) İstanbul

2 İlk ccedilağ oyuncaklarında hangisi malzeme olarak kullanılmadı

A) Taş

B) Ağaccedil dalı

C) Kil

D) Plastik

3 Geleneksel oyuncaklarda topaccedil nasıl kullanılırdı

A) Vurularak

B) Parccedilalanarak

C) Doumlnduumlruumllerek

D) Suumlruumllerek

4 Aşağıdaki oyuncaklardan hangisi enduumlstriyel oyuncak gruplarından minyatuumlr nesneler

oyuncak grubuna girmez

A) Lego

B) Araba

C) Doktor seti

D) Tamir seti

5Aşağıdakilerden hangisi eğitici oyuncaklar grubuna girer

A) Keman

B) Topaccedil

C ) Geometrik şekiller

D ) Araba

6Eyuumlp Oyuncakları hangi ilimizde uumlretimde 300 yıl varlığını suumlrduumlrmuumlştuumlr

A) İzmir

B) Bursa

C) Ankara

D) İstanbul

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

28

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

Bu faaliyette verilecek bilgiler ve kazandırılacak beceriler ile oumlzelliklerine goumlre oyun-

cakları gruplandırabileceksiniz

Oyuncakları malzeme ve model oumlzelliklerine goumlre araştırınız

Araştırma sonuccedillarına goumlre oyuncak ccedileşitlerini gruplandırınız

Araştırma sonuccedillarını arkadaşlarınızla sınıf ortamında paylaşınız

2 OYUNCAK CcedilEŞİTLERİ

Oyuncaklar ister bireysel uumlretilsin isterse enduumlstriyel anlamda seri olarak uumlretilsin

oyuncakların modellerine ve malzemelerine goumlre uumlretim teknikleri farklıdır Bu farklılıklar

gelişen değişen teknoloji ile malzeme tuumlruumlne ve oyuncak firmalarının satış politikalarına

goumlre her geccedilen guumln değişmektedir Guumlnuumlmuumlzde var olan oyuncak uumlretim teknikleri değerlen-

dirilirken değişkenlik goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır

21 Uumlretim Tekniğine Goumlre Oyuncaklar Uumlretim tekniğine goumlre oyuncakları gruplandırabilmek iccedilin oyuncakları malzeme ve

model oumlzelliklerine goumlre incelemek gerekir

211 Malzeme Tuumlruumlne Goumlre Oyuncaklar Tekstil yuumlzeyli oyuncaklar

Oyuncağın tuumlmuumlnde ya da bir boumlluumlmuumlnde terikoton keccedile peluumlş polar kadife triko

oumlrguuml gibi tekstil yuumlzeyleri kullanarak hazırlanan oyuncaklardır

Resim 21 Tekstil yuumlzeyli oyuncak

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

AMACcedil

ARAŞTIRMA

29

Ahşap oyuncaklar

Ahşap malzemelerin ham boyalı vernikli oymalı baskılı vb şekillendirmeleri

yoluyla elde edilen oyuncaklardır

Resim 22 Ahşap oyuncak

Kağıt karton oyuncaklar

Kağıt karton oluklu mukavva vb kağıt tuumlrevlerinden oluşturulan oyuncaklardır

Resim 23 Kağıt ve karton oyuncaklar

30

Resim 24 Kağıt ve karton oyuncaklar

Teneke oyuncaklar

Teneke ve sacın şekillendirilip renklendirilmesi ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir Bu

tuumlr oyuncaklarda yay ve kurma mekanizmaları da kullanılmıştır

Resim 25 Teneke otobuumls oyuncak

Plastik oyuncaklar

İkinci Duumlnya Savaşırsquondan sonra ucuz hafif fazla sayıda uumlretilebilir olması nedeniyle

kullanılmaya başlayan doumlkme ve kalıp tekniği ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir

Resim 26 Plastik oyuncaklar

31

Cam oyuncaklar

Oumlzellikle ccedilok kalın camdan misket ya da zeka oyuncakları gibi oyuncakların

uumlretiminde kullanılan oyuncak ccedileşitleridir

Resim 27 Cam zeka oyuncağı

Elektronik Miniyonga (Microchip) oyuncaklar

Pilli kumandalı şarzlı uumlretilen ateri elde taşınabilir CDrsquoden ya da hafıza kartlarından

oynanan oyuncak ccedileşitleridir

Resim 28 Kumandalı otomobil oyuncak

212 Model Oumlzelliğine Goumlre Oyuncaklar Tek parccedilalı oyuncaklar

Tek parccedila ahşap plastik cam gibi malzemeden misket topa vb şeklinde uumlretilen

oyuncak tuumlrleridir

Ccedilok parccedilalı oyuncaklar

Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir araya getirilerek

uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

Mekanizmalı oyuncaklar

Oyuncağa ses ışık hareket kazandırmak amaccedillı mekanizmaların yerleştirilmesi ile

uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

32

22 Amacına Goumlre Oyuncaklar Ccedilocukların yetiştirilmeleri kuumlltuumlrden kuumlltuumlre değişkenlik goumlstermektedir İletişim ve

ulaşım araccedillarındaki hızlı değişimi kuumlltuumlrler arasındaki değişkenliği her geccedilen guumln

azaltmaktadır Bunun sonucu olarak geleneksel oyuncaklardan uzaklaşarak duumlnyada genel

ilgi goumlren oyuncak tuumlrlerine youmlnelim artmaktadır

Oyuncakların ccedilok farklı amaccedilları vardır Bu amaccedilları eğitimciler doktorlar

ebeveynler felsefeciler oyucak uumlreticilerinin soumlylemleri ile toplumların sosyo-kuumlltuumlrel ve

ekonomik yapıları belirlemektedir

Kullanım amacına goumlre oyuncaklar

Ccedilocukların yaş gruplarına goumlre duyusal beceri eğitim eğlence amaccedillı ihtiyaccedillarını

karşılamak amaccedillı kullanılan oyuncaklar bu gruba girer

Dekoratif amaccedillı oyuncaklar

Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif amaccedillı oyuncaklar

denir

Resim 29 Dekoratif amaccedillı kullanılan oyuncaklar

Resim 210 Dekoratif amaccedillı kullanılan oyuncaklar

Fonksiyonel oyuncaklar

Yetişkinler tarafından kullanılan aletlerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş modellerine fonksiyonel

oyuncak denir

33

UYGULAMA FAALİYETİ

Oyuncakların model oumlzelliklerini araştırınız Bunların iccedilinden tekstil yuumlzeyli oyuncak-

ları seccedilerek tuumlruumlne goumlre goumlrsel uumlruumln dosyası hazırlayınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

Oumlnerilen kaynaklardan tekstil yuuml-

zeyli oyuncakları araştırınız

Oyuncak mağazaları oyuncak web

sayfaları oyuncak uumlreten atoumllyeler

kreşler anaokullarından faydala-

nabilirsiniz

Oumlnerilen kaynaklardan tekstil yuuml-

zeyli oyuncakların goumlrsellerini fo-

toğraflayarak fotokopi alarak ya

da web sayfasından ccedilıktı olarak

temin ediniz

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Tekstil yuumlzey tuumlruumlne goumlre grupla-

ma yapınız

Dokuma yuumlzeyler peluumlş polar te-

ri koton

Oumlrguuml yuumlzeyler- triko el oumlrguumlsuuml

Dokusuz yuumlzeyler keccedile olarak

tekstil yuumlzeyli oyuncaklar

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Bilgi konularını goumlzden geccediliriniz

Aynı gruptaki goumlrselleri A4 kacircğı-

dına yerleştirip yapıştırınız

A4 dosya kacircğıdı oyuncak goumlrselle-

ri yapıştırıcı ile yapıştırınız

Tekstil yuumlzeyli oyuncak goumlrselle-

rinin alt boumlluumlmuumlne not alarak ta-

nımlayınız

Parccedila mekanizma renk tekstil

yuumlzey oumlzelliği vb

Zamanı iyi kullanınız

UYGULAMA FAALİYETİ

34

Uygulama ccedilalışmaları yaptığınız

A4 kacircğıtlarını dosyaya grup sıra-

sına goumlre yerleştiriniz

Dosyanıza kapak hazırlayarak ccedila-

lışmayı tamamlayınız

Uygulama ccedilalışmanızı kontrol edi-

niz Hatalarınız var ise duumlzeltiniz

Goumlrsel uumlruumln dosyasını sınıf orta-

mında arkadaşlarınızla paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

35

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Oyuncaklar ister bireysel uumlretilsin isterse enduumlstriyel anlamda seri olarak

uumlretilsin oyuncakların modellerine ve malzemelerine goumlre uumlretim teknikleri

farklıdır

2 ( ) Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir

araya getirilerek uumlretilen oyuncaklara tek parccedila oyuncaklar denir

3 ( ) Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif

amaccedillı oyuncaklar denir

4 ( ) Plastik oyuncaklar İkinci Duumlnya Savaşırsquondan sonra ucuz hafif fazla sa-

yıda uumlretilebilir olması nedeniyle kullanılmaya başlayan doumlkme ve kalıp tek-

niği ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir

5 ( ) Ccedilocukların yaş gruplarına goumlre duyusal beceri eğitim eğlence amaccedillı

ihtiyaccedillarını karşılamak iccedilin kullanılan oyuncaklara kullanım amacına uygun

oyuncaklar denir

6 ( ) Pilli kumandalı şarjlı uumlretilen ateri elde taşınabilir CDrsquoden ya da hafıza

kartlarından oynanan oyuncaklara elektronik miniyonga oyuncaklar denir

7 ( ) Tek parccedila ahşap plastik cam gibi malzemeden misket topaccedil vb şeklin-

de uumlretilen oyuncak tuumlrlerine ccedilok parccedilalı oyuncak denir

8 ( ) Oyuncağa ses ışık hareket kazandırmak amaccedillı mekanizmaların yerleşti-

rilmesi ile uumlretilen oyuncaklara mekanizmalı oyuncaklar denir

9 ( ) Ahşap malzemelerin ham boyalı vernikli oymalı baskılı vb şekillen-

dirmeleri yoluyla elde edilen oyuncaklara ahşap oyuncaklar denir

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoModuumll Değerlendirmerdquoye geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

36

MODUumlL DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Bir youmlrede tarihsel suumlreccedilte ustalar ebeveynler ya da ccedilocukların kendisi

tarafından uumlretilen ya da oyunlarda kullanılan doğal nesnelere youmlresel oyun-

caklar denir

2 ( ) Eyuumlp oyuncakları 300 yıllık bir geccedilmişe sahiptir

3 ( ) Taş kil ağaccedil dalları ilk ccedilağlardan beri oyuncak malzemesi olarak kulla-

nılmıştır

4 ( ) Elektronik ve miniyongalı oyuncaklar geleneksel oyuncaklardır

5 ( ) Yetişkinler tarafından kullanılan aletlerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş modellerine tak

parccedilalı oyuncak denir

6 ( ) Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir

araya getirilerek uumlretilen oyuncaklara ccedilok parccedilalı oyuncak denir

7 ( ) Uumlretim tekniğine goumlre oyuncakları gruplandırabilmek iccedilin oyuncakları

malzeme ve model oumlzelliklerine goumlre incelemek gerekir

8 ( ) Uluslara goumlre oyuncakların değişkenliği malzeme ve biccedilim youmlnuumlndendir

9 ( ) Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif

amaccedillı oyuncaklar denir

10 ( ) Tuumlrk tarihinde satılmak uumlzere yapılan oyuncaklar Selccediluklu doumlneminde

ortaya ccedilıkıyor

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki moduumlle geccedilmek iccedilin oumlğretmeninize başvurunuz

MODUumlL DEĞERLENDİRME

37

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALİYETİ-1rsquoİN CEVAP ANAHTARI

1 B

2 D

3 C

4 A

5 C

6 D

OumlĞRENME FAALİYETİ-2rsquoNİN CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

7 Y

8 D

9 D

MODUumlL DEĞERLENDİRMENİN CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 Y

6 D

7 D

8 D

9 D

10 Y

CEVAP ANAHTARLARI

38

KAYNAKCcedilA

ONUR Bekir Oyunun Guumlcuuml İmge Kitabevi 2011

ONUR Bekir Neslihan GUumlNEY Tuumlrkiyersquode Ccedilocuk Oyunları Araştırma-

ları Ankara Uumlniversitesi CcedilOKAUM (Ccedilocuk Kuumlltuumlruuml Araştırma ve Uygula-

ma Merkezi Yayınları ) Koumlk Yayıncılık 2004

OĞUZ M Oumlcal Petek ERSOY Tuumlrkiyersquode Yaşayan Geleneksel Ccedilocuk

Oyunları Gazi Uumlniversitesi Tuumlrk Halkbilimi Araştırma ve Uygulama Mer-

kezi (THBMER) tarafından yayımlanan 2004

BAŞAL Handan Asucircde GeccedilmişYıllarda Tuumlrkiyersquode Ccedilocuklar Tarafından

Oynanan Ccedilocuk Oyunları Uludağ Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi

XX (2) 2007

ONUR B N CcedilELEN F CcedilOK M ARTAR T DEMİR (1998) Childrenrsquos

need for toys from mothers point of view in two cities of Turkey iccedilinde Toys

and Playthings (ed G Brougere) Imprimera LaTresoriere

Antalya Oyuncak Muumlzesi

KAYNAKCcedilA

Page 21: EL SANATLARI TEKNOLOJİSİ - || MEGEP...4 Oyuncak, hem oyun hem oyunu sağlayan nesnedir. En basit oyuncak taş ve sopadır. Üçtaş, beş taş veya dokuztaş yahut kaydırak oyunu

17

Ulusların oyuncak şekillerinin ve oumlzelliklerinin oluşturulmasına

Yaşam şekilleri

İnsan tipleri

Hayvan tuumlrleri

İklim oumlzellikleri

İnanışlar

Yetiştirilen uumlruumlnler etkilemiştir Oumlrneğin bir oyuncak bebek her uumllkede farklı farklı şekillerde farklı malzemelerde ve

farklı boyutlarda oluşturulduğu incelemeler sonucunda goumlruumllmektedir Ulusların sanayide

gelişimleri sosyokuumlltuumlrel yapıları oyuncak sektoumlruumlnuumln oluşumuna ve oyuncak modellerinin

değişkenliğine neden olmuştur Oyuncak oumlrnekleri bunu en iyi şekilde yansıtmaktadır

Farklı ulusların oyuncak oumlrnekleri

Resim 128 Afrika ve Peru youmlresel oyuncakları

Resim 129 1820 yılına ait Fransız oyuncak keman

18

Resim 130 1900 - 1910 yılı Alman bebek evler oyuncak oumlrnekleri

Resim 131 1900 - 1910 yılı Alman bebek evler oyuncak oumlrnekleri

19

Resim 132 Amerikan oyuncak oumlrnekleri

Resim 133 Rus oyuncak oumlrnekleri

20

Resim 134 Japon oyuncak oumlrnekleri

Resim 135 Kore bebek oyuncaklar

15 Enduumlstriyel Oyuncak Uumlretimi Oyun ve bazen de oyunda kullanılan ve oyunu tamamlayan oyuncaklar ccedilocuğun

fiziksel becerilerini geliştirdiği gibi duumlşuumlnme ve keşfetme aracılığı ile zihinsel gelişimine de

katkıda bulunmaktadır Ccedilocukların oynadıkları ldquooyunlarla ve oyununa youmln veren

oyuncaklarlardquo gelişimlerini tamamladıklarıda yapılan ccedilalışmalar ve uygulamalarıyla buguumln

ortadadır Duumlnyada dev oyuncak sektoumlrlerinin doğmasının da okul oumlncesi eğitime verilen

oumlnemin her geccedilen guumln artmasının da başlıca nedeni budur

21

Oyuncakların seri uumlretimi ise 18 yuumlzyılda başlamıştır Oumlnce tahta oyuncaklar sonra da

sırasıyla kağıt teneke kurmalı buharlı elektrikli ve pilli oyuncaklar oyuncak sanayinde

yerini almıştır Uumlnluuml oyuncak fabrikaları ise 1800luuml yılların sonunda ortaya ccedilıkmaya

başlamıştır Oyuncak tarihinde Alman oyuncakccedilılığı oumlnemli bir yer tutmaktadır Ccediluumlnkuuml Batı

duumlnyasında oyuncağı duumlzenli sanayi uumlruumlnuuml haline doumlnuumlştuumlren ilk uumllke Almanyadır ve

oumlzellikle de Nuremberg boumllgesi

1900luuml yılların başında enduumlstri devriminin de etkisiyle teneke oyuncaklar popuumller

olmuştur Teneke oyuncaklar arasında en fazla ilgi gemiler arabalar uccedilaklara goumlsterilmiştir

İkinci Duumlnya Savaşı yıllarında ekonomik zorluklar nedeniyle birccedilok uumlruumlnde olduğu

gibi oyuncak sanayisinde de bir duraklama yaşandığı goumlruumllmektedir Oyuncak atoumllyelerinin

savaş sırasında silah uumlretmek olarak kullanılması ccedilok acı bir durumdur Bu doumlnemde evlerde

yapılan basit oyuncakların arttığı goumlzlenmektedir 1970li yıllardan sonra ise ccedilocukların

guumlvenliği ve daha ucuza mal edilmesi nedeniyle plastik oyuncaklar yaygınlık kazanmıştır

1970li yılların hemen ardından Japonya modern teknolojinin katkısıyla oyuncak

enduumlstrisinde zirveye tırmanmış ve 1980li yıllardan itibaren pazar payını Hong Kong

Singapur Taiwan Malezya ve son yıllarda da Ccediline bırakmıştır Artık guumlnuumlmuumlzde satılan

oyuncakların ccediloğu Ccedilin yapımıdır Oyuncakccedilılık uumlretim malzemeleri olarak kısaca doumlrt

doumlneme ayrılır

Sanayileşme oumlncesi zanaat işccedililiğine dayanan kil ve ahşap malzeme doumlnemi

Sanayileşme ile beraber metal ve teneke doumlnemi

Plastiğin keşfi ile plastik oyuncaklar

Elektronik ve dijital devrim ile miniyonga (microchip ) oyuncaklar

İletişim araccedillarının artarak gelişmesi duumlnya uluslarını etkileyen olayların oyuncaklara

da yansımasına neden olmuştur Oumlrneğin aya yolculuk masal ve ccedilizgi film karekterleri

oyuncak sektoumlruumlne esin kaynağı olmuştur

Resim 136 Ayrsquoa yolculuğun oyuncaklara yansıması

22

Enduumlstriyel oyuncak tuumlrleri

Bebekler Farklı boyutlarda ve şekillerde tekstil yuumlzeyler plastik seramik vb malzeme tuumlruuml

kullanılarak oluşturulurlar

Resim 137 Enduumlstriyel bebek oyuncak

Hayvanlar Bu oyuncak tuumlrleri karada denizde havada yaşayan canlı hayvan tuumlrlerinden

etkilenerek hazırlanan tekstil yuumlzeyler plastik ve ahşap malzemelerden uumlretilmektedir

Resim 138 Enduumlstriyel oyuncak ayıcıklar

23

Minyatuumlr nesneler ( evcilik doktor tamir setleri temizlik ve uumltuuml

setleri ) Ahşap ve plastik malzemelerden guumlnluumlk yaşantıda kullanılan nesnelerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş

olarak uumlretildiği oyuncaklardır

Resim 139 Uumltuuml temizlik tamir seti oyuncaklar

Birleştirme yığma takılıp ccedilıkarılanlar ( legolaryapbozlar bloklar

kuklalar ) Ahşap ve plastikten uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

Elektronikler miniyonga (microchip) (yaylı sesli uzaktan

kumandalılar bilgisayar oyunları ) Miniyongalar ile elektronik mekanizmaların kullanılarak oluşturulduğu oyuncak

tuumlruumlduumlr

Eğiticiler (harf sayı geometrik şekiller oyuncak kitaplar kavram

oumlğretmeyi amaccedillayanlar ) Tekstil yuumlzeyler karton kağıt ahşap plastik malzeme tuumlrlerinden uumlretilen oyuncak

tuumlruumlduumlr

Masa oyunları ( kelime oyun araccedilları ) Plastik ya da ahşap malzemelerden uumlretilen oyun araccedillarıdır

24

Muumlzikli oyuncaklar ( minyatuumlr muumlzik aletleri muumlzik kutuları

duumlduumlk ccedilıngırak ) Kullanırken ya da sabit durumda kurularak ses ccedilıkartan oyuncaklardır

Hareketliler ( tekerlekli oyuncaklar ) Tekerlek ya da mekanizma yardımı ile hareket edebilen oyuncaklardır

Guumlncel ve masal kahramanları (Oumlruumlmcek adam Batman vb) Ccedilizgi film film ve masal kahramanlarının minyatuumlr boyutlarda ya da dekoratif amaccedillı

buumlyuumlk boyutlarda uumlretilmiş şekilleridir

Enduumlstriyel oyuncak uumlretim suumlrecinde oyuncağın tuumlruumlne uygun model belirleyebilmek

iccedilin malzeme ve yaş grubuna dikkat edilmelidir Bunun yanısıra yeni oyuncak modelleri

oluşturabilmek iccedilin geccedilmişte ve guumlnuumlmuumlzde oluşturulan oyuncakları her youmlnuumlyle kavramak

gerekir Edinilen bilgiler ile yeni oluşturulan bir oyuncak modeli tanımlanabilmelidir Bu

tanımlamada

Oyuncak tuumlruumlnuuml belirleme ( eğitici hareketli muumlzikli hayvan bebek vb)

Oyuncak malzeme tanımı ( tekstil yuumlzeyler ahşap plastik karton vb )

Uumlretim tekniği tanımı ( dikim kaynak oumlrme doumlkme yapıştırma vb )

Oyuncakta kullanılacak renk seccedilenekleri

Oyuncak guumlvenliği iccedilin varsa standartlara uygun uyarılar tanımlanmalıdır

25

UYGULAMA FAALİYETİ Yaşadığınız youmlrede geccedilmişte oynanan ccedilocuk oyunlarını ve bu oyunda kullanılan

oyuncakları araştırarak oyuncakların model oumlzelliklerini ve goumlrsel uumlruumln dosyası oluşturunuz

İşlem Basamakları Oumlneriler

Youmlrenizde geccedilmişte oynanan

oyunları ve oyunlarda oynanan

oyuncakları oumlnerilen kaynak-

lardan araştırınız

Kuumltuumlphane muumlze yerel web sayfaları

boumllge ya da il yıllıkları ve aile buumlyuumlk-

lerinden yararlanabilirsiniz

Araştırma oumlncesi planlama ya-

pınız( Goumlruumlşmelerde soracağı-

nız soruları not defterinizi ka-

leminizi hazırlayınız)

Hazırlıklarınızı kontrol ediniz

Araştırma sonuccedillarını not alı-

nız( oyunun oumlzellikleri kulla-

nılan oyuncağın malzeme ve

model oumlzellikleri vb gibi )

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Oyuncaklarla ilgili varsa goumlr-

sellerin resimlerini ccedilekerek ya

da ccedilizerek temin ediniz

Zamanı iyi kullanınız

Araştırma sonuccedillarını dosyala-

yınız

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Araştırma sonuccedillarını sınıf or-

tamında paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

UYGULAMA FAALİYETİ-1

26

Eğitici enduumlstriyel oyuncakları araştırınız Araştırmalarınızdan edindiğiniz goumlrseller

yardımı ile bir konu seccedilerek eğitici oyuncak modeli oluşturunuz

İşlem Basamakları Oumlneriler

Eğitici oyuncakları oumlnerilen kay-

naklardan araştırınız

Oyuncak mağazaları İnternet

web sayfalarından faydalanınız

Ccedilizim malzemelerini hazırlayınız

Seccediltiğiniz konudaki oyuncağın

modelini ccediliziniz (Rakamları konu

olarak seccedilebilirsiniz )

Kalem A4 resim kacircğıdı silgi

A4 resim kartonu kullanabilir-

siniz

Hazırlıklarınızı kontrol ediniz

Oyuncağın renk ve kumaşını seccedili-

niz

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Kalıbınıza uygun kumaşı kesiniz

Modele uygun dikiniz

İccedilerisini elyaf ile doldurunuz

Farklı materyaller kullanabilirsi-

niz (Keccedile suumlnger boyalar kar-

ton vb)

Uygulama ccedilalışmanızı sınıf orta-

mında arkadaşlarınızla paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

UYGULAMA FAALİYETİ-2

27

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyunuz ve doğru seccedileneği işaretleyiniz

1 MOuml 5500-3000 Kalkolitik Doumlneme ait en eski oyuncak araba hangi muumlzede sergilenmek-

tedir

A) Ankara

B) Mardin

C) Antalya

D) İstanbul

2 İlk ccedilağ oyuncaklarında hangisi malzeme olarak kullanılmadı

A) Taş

B) Ağaccedil dalı

C) Kil

D) Plastik

3 Geleneksel oyuncaklarda topaccedil nasıl kullanılırdı

A) Vurularak

B) Parccedilalanarak

C) Doumlnduumlruumllerek

D) Suumlruumllerek

4 Aşağıdaki oyuncaklardan hangisi enduumlstriyel oyuncak gruplarından minyatuumlr nesneler

oyuncak grubuna girmez

A) Lego

B) Araba

C) Doktor seti

D) Tamir seti

5Aşağıdakilerden hangisi eğitici oyuncaklar grubuna girer

A) Keman

B) Topaccedil

C ) Geometrik şekiller

D ) Araba

6Eyuumlp Oyuncakları hangi ilimizde uumlretimde 300 yıl varlığını suumlrduumlrmuumlştuumlr

A) İzmir

B) Bursa

C) Ankara

D) İstanbul

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

28

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

Bu faaliyette verilecek bilgiler ve kazandırılacak beceriler ile oumlzelliklerine goumlre oyun-

cakları gruplandırabileceksiniz

Oyuncakları malzeme ve model oumlzelliklerine goumlre araştırınız

Araştırma sonuccedillarına goumlre oyuncak ccedileşitlerini gruplandırınız

Araştırma sonuccedillarını arkadaşlarınızla sınıf ortamında paylaşınız

2 OYUNCAK CcedilEŞİTLERİ

Oyuncaklar ister bireysel uumlretilsin isterse enduumlstriyel anlamda seri olarak uumlretilsin

oyuncakların modellerine ve malzemelerine goumlre uumlretim teknikleri farklıdır Bu farklılıklar

gelişen değişen teknoloji ile malzeme tuumlruumlne ve oyuncak firmalarının satış politikalarına

goumlre her geccedilen guumln değişmektedir Guumlnuumlmuumlzde var olan oyuncak uumlretim teknikleri değerlen-

dirilirken değişkenlik goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır

21 Uumlretim Tekniğine Goumlre Oyuncaklar Uumlretim tekniğine goumlre oyuncakları gruplandırabilmek iccedilin oyuncakları malzeme ve

model oumlzelliklerine goumlre incelemek gerekir

211 Malzeme Tuumlruumlne Goumlre Oyuncaklar Tekstil yuumlzeyli oyuncaklar

Oyuncağın tuumlmuumlnde ya da bir boumlluumlmuumlnde terikoton keccedile peluumlş polar kadife triko

oumlrguuml gibi tekstil yuumlzeyleri kullanarak hazırlanan oyuncaklardır

Resim 21 Tekstil yuumlzeyli oyuncak

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

AMACcedil

ARAŞTIRMA

29

Ahşap oyuncaklar

Ahşap malzemelerin ham boyalı vernikli oymalı baskılı vb şekillendirmeleri

yoluyla elde edilen oyuncaklardır

Resim 22 Ahşap oyuncak

Kağıt karton oyuncaklar

Kağıt karton oluklu mukavva vb kağıt tuumlrevlerinden oluşturulan oyuncaklardır

Resim 23 Kağıt ve karton oyuncaklar

30

Resim 24 Kağıt ve karton oyuncaklar

Teneke oyuncaklar

Teneke ve sacın şekillendirilip renklendirilmesi ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir Bu

tuumlr oyuncaklarda yay ve kurma mekanizmaları da kullanılmıştır

Resim 25 Teneke otobuumls oyuncak

Plastik oyuncaklar

İkinci Duumlnya Savaşırsquondan sonra ucuz hafif fazla sayıda uumlretilebilir olması nedeniyle

kullanılmaya başlayan doumlkme ve kalıp tekniği ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir

Resim 26 Plastik oyuncaklar

31

Cam oyuncaklar

Oumlzellikle ccedilok kalın camdan misket ya da zeka oyuncakları gibi oyuncakların

uumlretiminde kullanılan oyuncak ccedileşitleridir

Resim 27 Cam zeka oyuncağı

Elektronik Miniyonga (Microchip) oyuncaklar

Pilli kumandalı şarzlı uumlretilen ateri elde taşınabilir CDrsquoden ya da hafıza kartlarından

oynanan oyuncak ccedileşitleridir

Resim 28 Kumandalı otomobil oyuncak

212 Model Oumlzelliğine Goumlre Oyuncaklar Tek parccedilalı oyuncaklar

Tek parccedila ahşap plastik cam gibi malzemeden misket topa vb şeklinde uumlretilen

oyuncak tuumlrleridir

Ccedilok parccedilalı oyuncaklar

Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir araya getirilerek

uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

Mekanizmalı oyuncaklar

Oyuncağa ses ışık hareket kazandırmak amaccedillı mekanizmaların yerleştirilmesi ile

uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

32

22 Amacına Goumlre Oyuncaklar Ccedilocukların yetiştirilmeleri kuumlltuumlrden kuumlltuumlre değişkenlik goumlstermektedir İletişim ve

ulaşım araccedillarındaki hızlı değişimi kuumlltuumlrler arasındaki değişkenliği her geccedilen guumln

azaltmaktadır Bunun sonucu olarak geleneksel oyuncaklardan uzaklaşarak duumlnyada genel

ilgi goumlren oyuncak tuumlrlerine youmlnelim artmaktadır

Oyuncakların ccedilok farklı amaccedilları vardır Bu amaccedilları eğitimciler doktorlar

ebeveynler felsefeciler oyucak uumlreticilerinin soumlylemleri ile toplumların sosyo-kuumlltuumlrel ve

ekonomik yapıları belirlemektedir

Kullanım amacına goumlre oyuncaklar

Ccedilocukların yaş gruplarına goumlre duyusal beceri eğitim eğlence amaccedillı ihtiyaccedillarını

karşılamak amaccedillı kullanılan oyuncaklar bu gruba girer

Dekoratif amaccedillı oyuncaklar

Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif amaccedillı oyuncaklar

denir

Resim 29 Dekoratif amaccedillı kullanılan oyuncaklar

Resim 210 Dekoratif amaccedillı kullanılan oyuncaklar

Fonksiyonel oyuncaklar

Yetişkinler tarafından kullanılan aletlerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş modellerine fonksiyonel

oyuncak denir

33

UYGULAMA FAALİYETİ

Oyuncakların model oumlzelliklerini araştırınız Bunların iccedilinden tekstil yuumlzeyli oyuncak-

ları seccedilerek tuumlruumlne goumlre goumlrsel uumlruumln dosyası hazırlayınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

Oumlnerilen kaynaklardan tekstil yuuml-

zeyli oyuncakları araştırınız

Oyuncak mağazaları oyuncak web

sayfaları oyuncak uumlreten atoumllyeler

kreşler anaokullarından faydala-

nabilirsiniz

Oumlnerilen kaynaklardan tekstil yuuml-

zeyli oyuncakların goumlrsellerini fo-

toğraflayarak fotokopi alarak ya

da web sayfasından ccedilıktı olarak

temin ediniz

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Tekstil yuumlzey tuumlruumlne goumlre grupla-

ma yapınız

Dokuma yuumlzeyler peluumlş polar te-

ri koton

Oumlrguuml yuumlzeyler- triko el oumlrguumlsuuml

Dokusuz yuumlzeyler keccedile olarak

tekstil yuumlzeyli oyuncaklar

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Bilgi konularını goumlzden geccediliriniz

Aynı gruptaki goumlrselleri A4 kacircğı-

dına yerleştirip yapıştırınız

A4 dosya kacircğıdı oyuncak goumlrselle-

ri yapıştırıcı ile yapıştırınız

Tekstil yuumlzeyli oyuncak goumlrselle-

rinin alt boumlluumlmuumlne not alarak ta-

nımlayınız

Parccedila mekanizma renk tekstil

yuumlzey oumlzelliği vb

Zamanı iyi kullanınız

UYGULAMA FAALİYETİ

34

Uygulama ccedilalışmaları yaptığınız

A4 kacircğıtlarını dosyaya grup sıra-

sına goumlre yerleştiriniz

Dosyanıza kapak hazırlayarak ccedila-

lışmayı tamamlayınız

Uygulama ccedilalışmanızı kontrol edi-

niz Hatalarınız var ise duumlzeltiniz

Goumlrsel uumlruumln dosyasını sınıf orta-

mında arkadaşlarınızla paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

35

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Oyuncaklar ister bireysel uumlretilsin isterse enduumlstriyel anlamda seri olarak

uumlretilsin oyuncakların modellerine ve malzemelerine goumlre uumlretim teknikleri

farklıdır

2 ( ) Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir

araya getirilerek uumlretilen oyuncaklara tek parccedila oyuncaklar denir

3 ( ) Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif

amaccedillı oyuncaklar denir

4 ( ) Plastik oyuncaklar İkinci Duumlnya Savaşırsquondan sonra ucuz hafif fazla sa-

yıda uumlretilebilir olması nedeniyle kullanılmaya başlayan doumlkme ve kalıp tek-

niği ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir

5 ( ) Ccedilocukların yaş gruplarına goumlre duyusal beceri eğitim eğlence amaccedillı

ihtiyaccedillarını karşılamak iccedilin kullanılan oyuncaklara kullanım amacına uygun

oyuncaklar denir

6 ( ) Pilli kumandalı şarjlı uumlretilen ateri elde taşınabilir CDrsquoden ya da hafıza

kartlarından oynanan oyuncaklara elektronik miniyonga oyuncaklar denir

7 ( ) Tek parccedila ahşap plastik cam gibi malzemeden misket topaccedil vb şeklin-

de uumlretilen oyuncak tuumlrlerine ccedilok parccedilalı oyuncak denir

8 ( ) Oyuncağa ses ışık hareket kazandırmak amaccedillı mekanizmaların yerleşti-

rilmesi ile uumlretilen oyuncaklara mekanizmalı oyuncaklar denir

9 ( ) Ahşap malzemelerin ham boyalı vernikli oymalı baskılı vb şekillen-

dirmeleri yoluyla elde edilen oyuncaklara ahşap oyuncaklar denir

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoModuumll Değerlendirmerdquoye geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

36

MODUumlL DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Bir youmlrede tarihsel suumlreccedilte ustalar ebeveynler ya da ccedilocukların kendisi

tarafından uumlretilen ya da oyunlarda kullanılan doğal nesnelere youmlresel oyun-

caklar denir

2 ( ) Eyuumlp oyuncakları 300 yıllık bir geccedilmişe sahiptir

3 ( ) Taş kil ağaccedil dalları ilk ccedilağlardan beri oyuncak malzemesi olarak kulla-

nılmıştır

4 ( ) Elektronik ve miniyongalı oyuncaklar geleneksel oyuncaklardır

5 ( ) Yetişkinler tarafından kullanılan aletlerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş modellerine tak

parccedilalı oyuncak denir

6 ( ) Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir

araya getirilerek uumlretilen oyuncaklara ccedilok parccedilalı oyuncak denir

7 ( ) Uumlretim tekniğine goumlre oyuncakları gruplandırabilmek iccedilin oyuncakları

malzeme ve model oumlzelliklerine goumlre incelemek gerekir

8 ( ) Uluslara goumlre oyuncakların değişkenliği malzeme ve biccedilim youmlnuumlndendir

9 ( ) Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif

amaccedillı oyuncaklar denir

10 ( ) Tuumlrk tarihinde satılmak uumlzere yapılan oyuncaklar Selccediluklu doumlneminde

ortaya ccedilıkıyor

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki moduumlle geccedilmek iccedilin oumlğretmeninize başvurunuz

MODUumlL DEĞERLENDİRME

37

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALİYETİ-1rsquoİN CEVAP ANAHTARI

1 B

2 D

3 C

4 A

5 C

6 D

OumlĞRENME FAALİYETİ-2rsquoNİN CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

7 Y

8 D

9 D

MODUumlL DEĞERLENDİRMENİN CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 Y

6 D

7 D

8 D

9 D

10 Y

CEVAP ANAHTARLARI

38

KAYNAKCcedilA

ONUR Bekir Oyunun Guumlcuuml İmge Kitabevi 2011

ONUR Bekir Neslihan GUumlNEY Tuumlrkiyersquode Ccedilocuk Oyunları Araştırma-

ları Ankara Uumlniversitesi CcedilOKAUM (Ccedilocuk Kuumlltuumlruuml Araştırma ve Uygula-

ma Merkezi Yayınları ) Koumlk Yayıncılık 2004

OĞUZ M Oumlcal Petek ERSOY Tuumlrkiyersquode Yaşayan Geleneksel Ccedilocuk

Oyunları Gazi Uumlniversitesi Tuumlrk Halkbilimi Araştırma ve Uygulama Mer-

kezi (THBMER) tarafından yayımlanan 2004

BAŞAL Handan Asucircde GeccedilmişYıllarda Tuumlrkiyersquode Ccedilocuklar Tarafından

Oynanan Ccedilocuk Oyunları Uludağ Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi

XX (2) 2007

ONUR B N CcedilELEN F CcedilOK M ARTAR T DEMİR (1998) Childrenrsquos

need for toys from mothers point of view in two cities of Turkey iccedilinde Toys

and Playthings (ed G Brougere) Imprimera LaTresoriere

Antalya Oyuncak Muumlzesi

KAYNAKCcedilA

Page 22: EL SANATLARI TEKNOLOJİSİ - || MEGEP...4 Oyuncak, hem oyun hem oyunu sağlayan nesnedir. En basit oyuncak taş ve sopadır. Üçtaş, beş taş veya dokuztaş yahut kaydırak oyunu

18

Resim 130 1900 - 1910 yılı Alman bebek evler oyuncak oumlrnekleri

Resim 131 1900 - 1910 yılı Alman bebek evler oyuncak oumlrnekleri

19

Resim 132 Amerikan oyuncak oumlrnekleri

Resim 133 Rus oyuncak oumlrnekleri

20

Resim 134 Japon oyuncak oumlrnekleri

Resim 135 Kore bebek oyuncaklar

15 Enduumlstriyel Oyuncak Uumlretimi Oyun ve bazen de oyunda kullanılan ve oyunu tamamlayan oyuncaklar ccedilocuğun

fiziksel becerilerini geliştirdiği gibi duumlşuumlnme ve keşfetme aracılığı ile zihinsel gelişimine de

katkıda bulunmaktadır Ccedilocukların oynadıkları ldquooyunlarla ve oyununa youmln veren

oyuncaklarlardquo gelişimlerini tamamladıklarıda yapılan ccedilalışmalar ve uygulamalarıyla buguumln

ortadadır Duumlnyada dev oyuncak sektoumlrlerinin doğmasının da okul oumlncesi eğitime verilen

oumlnemin her geccedilen guumln artmasının da başlıca nedeni budur

21

Oyuncakların seri uumlretimi ise 18 yuumlzyılda başlamıştır Oumlnce tahta oyuncaklar sonra da

sırasıyla kağıt teneke kurmalı buharlı elektrikli ve pilli oyuncaklar oyuncak sanayinde

yerini almıştır Uumlnluuml oyuncak fabrikaları ise 1800luuml yılların sonunda ortaya ccedilıkmaya

başlamıştır Oyuncak tarihinde Alman oyuncakccedilılığı oumlnemli bir yer tutmaktadır Ccediluumlnkuuml Batı

duumlnyasında oyuncağı duumlzenli sanayi uumlruumlnuuml haline doumlnuumlştuumlren ilk uumllke Almanyadır ve

oumlzellikle de Nuremberg boumllgesi

1900luuml yılların başında enduumlstri devriminin de etkisiyle teneke oyuncaklar popuumller

olmuştur Teneke oyuncaklar arasında en fazla ilgi gemiler arabalar uccedilaklara goumlsterilmiştir

İkinci Duumlnya Savaşı yıllarında ekonomik zorluklar nedeniyle birccedilok uumlruumlnde olduğu

gibi oyuncak sanayisinde de bir duraklama yaşandığı goumlruumllmektedir Oyuncak atoumllyelerinin

savaş sırasında silah uumlretmek olarak kullanılması ccedilok acı bir durumdur Bu doumlnemde evlerde

yapılan basit oyuncakların arttığı goumlzlenmektedir 1970li yıllardan sonra ise ccedilocukların

guumlvenliği ve daha ucuza mal edilmesi nedeniyle plastik oyuncaklar yaygınlık kazanmıştır

1970li yılların hemen ardından Japonya modern teknolojinin katkısıyla oyuncak

enduumlstrisinde zirveye tırmanmış ve 1980li yıllardan itibaren pazar payını Hong Kong

Singapur Taiwan Malezya ve son yıllarda da Ccediline bırakmıştır Artık guumlnuumlmuumlzde satılan

oyuncakların ccediloğu Ccedilin yapımıdır Oyuncakccedilılık uumlretim malzemeleri olarak kısaca doumlrt

doumlneme ayrılır

Sanayileşme oumlncesi zanaat işccedililiğine dayanan kil ve ahşap malzeme doumlnemi

Sanayileşme ile beraber metal ve teneke doumlnemi

Plastiğin keşfi ile plastik oyuncaklar

Elektronik ve dijital devrim ile miniyonga (microchip ) oyuncaklar

İletişim araccedillarının artarak gelişmesi duumlnya uluslarını etkileyen olayların oyuncaklara

da yansımasına neden olmuştur Oumlrneğin aya yolculuk masal ve ccedilizgi film karekterleri

oyuncak sektoumlruumlne esin kaynağı olmuştur

Resim 136 Ayrsquoa yolculuğun oyuncaklara yansıması

22

Enduumlstriyel oyuncak tuumlrleri

Bebekler Farklı boyutlarda ve şekillerde tekstil yuumlzeyler plastik seramik vb malzeme tuumlruuml

kullanılarak oluşturulurlar

Resim 137 Enduumlstriyel bebek oyuncak

Hayvanlar Bu oyuncak tuumlrleri karada denizde havada yaşayan canlı hayvan tuumlrlerinden

etkilenerek hazırlanan tekstil yuumlzeyler plastik ve ahşap malzemelerden uumlretilmektedir

Resim 138 Enduumlstriyel oyuncak ayıcıklar

23

Minyatuumlr nesneler ( evcilik doktor tamir setleri temizlik ve uumltuuml

setleri ) Ahşap ve plastik malzemelerden guumlnluumlk yaşantıda kullanılan nesnelerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş

olarak uumlretildiği oyuncaklardır

Resim 139 Uumltuuml temizlik tamir seti oyuncaklar

Birleştirme yığma takılıp ccedilıkarılanlar ( legolaryapbozlar bloklar

kuklalar ) Ahşap ve plastikten uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

Elektronikler miniyonga (microchip) (yaylı sesli uzaktan

kumandalılar bilgisayar oyunları ) Miniyongalar ile elektronik mekanizmaların kullanılarak oluşturulduğu oyuncak

tuumlruumlduumlr

Eğiticiler (harf sayı geometrik şekiller oyuncak kitaplar kavram

oumlğretmeyi amaccedillayanlar ) Tekstil yuumlzeyler karton kağıt ahşap plastik malzeme tuumlrlerinden uumlretilen oyuncak

tuumlruumlduumlr

Masa oyunları ( kelime oyun araccedilları ) Plastik ya da ahşap malzemelerden uumlretilen oyun araccedillarıdır

24

Muumlzikli oyuncaklar ( minyatuumlr muumlzik aletleri muumlzik kutuları

duumlduumlk ccedilıngırak ) Kullanırken ya da sabit durumda kurularak ses ccedilıkartan oyuncaklardır

Hareketliler ( tekerlekli oyuncaklar ) Tekerlek ya da mekanizma yardımı ile hareket edebilen oyuncaklardır

Guumlncel ve masal kahramanları (Oumlruumlmcek adam Batman vb) Ccedilizgi film film ve masal kahramanlarının minyatuumlr boyutlarda ya da dekoratif amaccedillı

buumlyuumlk boyutlarda uumlretilmiş şekilleridir

Enduumlstriyel oyuncak uumlretim suumlrecinde oyuncağın tuumlruumlne uygun model belirleyebilmek

iccedilin malzeme ve yaş grubuna dikkat edilmelidir Bunun yanısıra yeni oyuncak modelleri

oluşturabilmek iccedilin geccedilmişte ve guumlnuumlmuumlzde oluşturulan oyuncakları her youmlnuumlyle kavramak

gerekir Edinilen bilgiler ile yeni oluşturulan bir oyuncak modeli tanımlanabilmelidir Bu

tanımlamada

Oyuncak tuumlruumlnuuml belirleme ( eğitici hareketli muumlzikli hayvan bebek vb)

Oyuncak malzeme tanımı ( tekstil yuumlzeyler ahşap plastik karton vb )

Uumlretim tekniği tanımı ( dikim kaynak oumlrme doumlkme yapıştırma vb )

Oyuncakta kullanılacak renk seccedilenekleri

Oyuncak guumlvenliği iccedilin varsa standartlara uygun uyarılar tanımlanmalıdır

25

UYGULAMA FAALİYETİ Yaşadığınız youmlrede geccedilmişte oynanan ccedilocuk oyunlarını ve bu oyunda kullanılan

oyuncakları araştırarak oyuncakların model oumlzelliklerini ve goumlrsel uumlruumln dosyası oluşturunuz

İşlem Basamakları Oumlneriler

Youmlrenizde geccedilmişte oynanan

oyunları ve oyunlarda oynanan

oyuncakları oumlnerilen kaynak-

lardan araştırınız

Kuumltuumlphane muumlze yerel web sayfaları

boumllge ya da il yıllıkları ve aile buumlyuumlk-

lerinden yararlanabilirsiniz

Araştırma oumlncesi planlama ya-

pınız( Goumlruumlşmelerde soracağı-

nız soruları not defterinizi ka-

leminizi hazırlayınız)

Hazırlıklarınızı kontrol ediniz

Araştırma sonuccedillarını not alı-

nız( oyunun oumlzellikleri kulla-

nılan oyuncağın malzeme ve

model oumlzellikleri vb gibi )

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Oyuncaklarla ilgili varsa goumlr-

sellerin resimlerini ccedilekerek ya

da ccedilizerek temin ediniz

Zamanı iyi kullanınız

Araştırma sonuccedillarını dosyala-

yınız

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Araştırma sonuccedillarını sınıf or-

tamında paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

UYGULAMA FAALİYETİ-1

26

Eğitici enduumlstriyel oyuncakları araştırınız Araştırmalarınızdan edindiğiniz goumlrseller

yardımı ile bir konu seccedilerek eğitici oyuncak modeli oluşturunuz

İşlem Basamakları Oumlneriler

Eğitici oyuncakları oumlnerilen kay-

naklardan araştırınız

Oyuncak mağazaları İnternet

web sayfalarından faydalanınız

Ccedilizim malzemelerini hazırlayınız

Seccediltiğiniz konudaki oyuncağın

modelini ccediliziniz (Rakamları konu

olarak seccedilebilirsiniz )

Kalem A4 resim kacircğıdı silgi

A4 resim kartonu kullanabilir-

siniz

Hazırlıklarınızı kontrol ediniz

Oyuncağın renk ve kumaşını seccedili-

niz

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Kalıbınıza uygun kumaşı kesiniz

Modele uygun dikiniz

İccedilerisini elyaf ile doldurunuz

Farklı materyaller kullanabilirsi-

niz (Keccedile suumlnger boyalar kar-

ton vb)

Uygulama ccedilalışmanızı sınıf orta-

mında arkadaşlarınızla paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

UYGULAMA FAALİYETİ-2

27

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyunuz ve doğru seccedileneği işaretleyiniz

1 MOuml 5500-3000 Kalkolitik Doumlneme ait en eski oyuncak araba hangi muumlzede sergilenmek-

tedir

A) Ankara

B) Mardin

C) Antalya

D) İstanbul

2 İlk ccedilağ oyuncaklarında hangisi malzeme olarak kullanılmadı

A) Taş

B) Ağaccedil dalı

C) Kil

D) Plastik

3 Geleneksel oyuncaklarda topaccedil nasıl kullanılırdı

A) Vurularak

B) Parccedilalanarak

C) Doumlnduumlruumllerek

D) Suumlruumllerek

4 Aşağıdaki oyuncaklardan hangisi enduumlstriyel oyuncak gruplarından minyatuumlr nesneler

oyuncak grubuna girmez

A) Lego

B) Araba

C) Doktor seti

D) Tamir seti

5Aşağıdakilerden hangisi eğitici oyuncaklar grubuna girer

A) Keman

B) Topaccedil

C ) Geometrik şekiller

D ) Araba

6Eyuumlp Oyuncakları hangi ilimizde uumlretimde 300 yıl varlığını suumlrduumlrmuumlştuumlr

A) İzmir

B) Bursa

C) Ankara

D) İstanbul

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

28

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

Bu faaliyette verilecek bilgiler ve kazandırılacak beceriler ile oumlzelliklerine goumlre oyun-

cakları gruplandırabileceksiniz

Oyuncakları malzeme ve model oumlzelliklerine goumlre araştırınız

Araştırma sonuccedillarına goumlre oyuncak ccedileşitlerini gruplandırınız

Araştırma sonuccedillarını arkadaşlarınızla sınıf ortamında paylaşınız

2 OYUNCAK CcedilEŞİTLERİ

Oyuncaklar ister bireysel uumlretilsin isterse enduumlstriyel anlamda seri olarak uumlretilsin

oyuncakların modellerine ve malzemelerine goumlre uumlretim teknikleri farklıdır Bu farklılıklar

gelişen değişen teknoloji ile malzeme tuumlruumlne ve oyuncak firmalarının satış politikalarına

goumlre her geccedilen guumln değişmektedir Guumlnuumlmuumlzde var olan oyuncak uumlretim teknikleri değerlen-

dirilirken değişkenlik goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır

21 Uumlretim Tekniğine Goumlre Oyuncaklar Uumlretim tekniğine goumlre oyuncakları gruplandırabilmek iccedilin oyuncakları malzeme ve

model oumlzelliklerine goumlre incelemek gerekir

211 Malzeme Tuumlruumlne Goumlre Oyuncaklar Tekstil yuumlzeyli oyuncaklar

Oyuncağın tuumlmuumlnde ya da bir boumlluumlmuumlnde terikoton keccedile peluumlş polar kadife triko

oumlrguuml gibi tekstil yuumlzeyleri kullanarak hazırlanan oyuncaklardır

Resim 21 Tekstil yuumlzeyli oyuncak

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

AMACcedil

ARAŞTIRMA

29

Ahşap oyuncaklar

Ahşap malzemelerin ham boyalı vernikli oymalı baskılı vb şekillendirmeleri

yoluyla elde edilen oyuncaklardır

Resim 22 Ahşap oyuncak

Kağıt karton oyuncaklar

Kağıt karton oluklu mukavva vb kağıt tuumlrevlerinden oluşturulan oyuncaklardır

Resim 23 Kağıt ve karton oyuncaklar

30

Resim 24 Kağıt ve karton oyuncaklar

Teneke oyuncaklar

Teneke ve sacın şekillendirilip renklendirilmesi ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir Bu

tuumlr oyuncaklarda yay ve kurma mekanizmaları da kullanılmıştır

Resim 25 Teneke otobuumls oyuncak

Plastik oyuncaklar

İkinci Duumlnya Savaşırsquondan sonra ucuz hafif fazla sayıda uumlretilebilir olması nedeniyle

kullanılmaya başlayan doumlkme ve kalıp tekniği ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir

Resim 26 Plastik oyuncaklar

31

Cam oyuncaklar

Oumlzellikle ccedilok kalın camdan misket ya da zeka oyuncakları gibi oyuncakların

uumlretiminde kullanılan oyuncak ccedileşitleridir

Resim 27 Cam zeka oyuncağı

Elektronik Miniyonga (Microchip) oyuncaklar

Pilli kumandalı şarzlı uumlretilen ateri elde taşınabilir CDrsquoden ya da hafıza kartlarından

oynanan oyuncak ccedileşitleridir

Resim 28 Kumandalı otomobil oyuncak

212 Model Oumlzelliğine Goumlre Oyuncaklar Tek parccedilalı oyuncaklar

Tek parccedila ahşap plastik cam gibi malzemeden misket topa vb şeklinde uumlretilen

oyuncak tuumlrleridir

Ccedilok parccedilalı oyuncaklar

Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir araya getirilerek

uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

Mekanizmalı oyuncaklar

Oyuncağa ses ışık hareket kazandırmak amaccedillı mekanizmaların yerleştirilmesi ile

uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

32

22 Amacına Goumlre Oyuncaklar Ccedilocukların yetiştirilmeleri kuumlltuumlrden kuumlltuumlre değişkenlik goumlstermektedir İletişim ve

ulaşım araccedillarındaki hızlı değişimi kuumlltuumlrler arasındaki değişkenliği her geccedilen guumln

azaltmaktadır Bunun sonucu olarak geleneksel oyuncaklardan uzaklaşarak duumlnyada genel

ilgi goumlren oyuncak tuumlrlerine youmlnelim artmaktadır

Oyuncakların ccedilok farklı amaccedilları vardır Bu amaccedilları eğitimciler doktorlar

ebeveynler felsefeciler oyucak uumlreticilerinin soumlylemleri ile toplumların sosyo-kuumlltuumlrel ve

ekonomik yapıları belirlemektedir

Kullanım amacına goumlre oyuncaklar

Ccedilocukların yaş gruplarına goumlre duyusal beceri eğitim eğlence amaccedillı ihtiyaccedillarını

karşılamak amaccedillı kullanılan oyuncaklar bu gruba girer

Dekoratif amaccedillı oyuncaklar

Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif amaccedillı oyuncaklar

denir

Resim 29 Dekoratif amaccedillı kullanılan oyuncaklar

Resim 210 Dekoratif amaccedillı kullanılan oyuncaklar

Fonksiyonel oyuncaklar

Yetişkinler tarafından kullanılan aletlerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş modellerine fonksiyonel

oyuncak denir

33

UYGULAMA FAALİYETİ

Oyuncakların model oumlzelliklerini araştırınız Bunların iccedilinden tekstil yuumlzeyli oyuncak-

ları seccedilerek tuumlruumlne goumlre goumlrsel uumlruumln dosyası hazırlayınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

Oumlnerilen kaynaklardan tekstil yuuml-

zeyli oyuncakları araştırınız

Oyuncak mağazaları oyuncak web

sayfaları oyuncak uumlreten atoumllyeler

kreşler anaokullarından faydala-

nabilirsiniz

Oumlnerilen kaynaklardan tekstil yuuml-

zeyli oyuncakların goumlrsellerini fo-

toğraflayarak fotokopi alarak ya

da web sayfasından ccedilıktı olarak

temin ediniz

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Tekstil yuumlzey tuumlruumlne goumlre grupla-

ma yapınız

Dokuma yuumlzeyler peluumlş polar te-

ri koton

Oumlrguuml yuumlzeyler- triko el oumlrguumlsuuml

Dokusuz yuumlzeyler keccedile olarak

tekstil yuumlzeyli oyuncaklar

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Bilgi konularını goumlzden geccediliriniz

Aynı gruptaki goumlrselleri A4 kacircğı-

dına yerleştirip yapıştırınız

A4 dosya kacircğıdı oyuncak goumlrselle-

ri yapıştırıcı ile yapıştırınız

Tekstil yuumlzeyli oyuncak goumlrselle-

rinin alt boumlluumlmuumlne not alarak ta-

nımlayınız

Parccedila mekanizma renk tekstil

yuumlzey oumlzelliği vb

Zamanı iyi kullanınız

UYGULAMA FAALİYETİ

34

Uygulama ccedilalışmaları yaptığınız

A4 kacircğıtlarını dosyaya grup sıra-

sına goumlre yerleştiriniz

Dosyanıza kapak hazırlayarak ccedila-

lışmayı tamamlayınız

Uygulama ccedilalışmanızı kontrol edi-

niz Hatalarınız var ise duumlzeltiniz

Goumlrsel uumlruumln dosyasını sınıf orta-

mında arkadaşlarınızla paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

35

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Oyuncaklar ister bireysel uumlretilsin isterse enduumlstriyel anlamda seri olarak

uumlretilsin oyuncakların modellerine ve malzemelerine goumlre uumlretim teknikleri

farklıdır

2 ( ) Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir

araya getirilerek uumlretilen oyuncaklara tek parccedila oyuncaklar denir

3 ( ) Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif

amaccedillı oyuncaklar denir

4 ( ) Plastik oyuncaklar İkinci Duumlnya Savaşırsquondan sonra ucuz hafif fazla sa-

yıda uumlretilebilir olması nedeniyle kullanılmaya başlayan doumlkme ve kalıp tek-

niği ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir

5 ( ) Ccedilocukların yaş gruplarına goumlre duyusal beceri eğitim eğlence amaccedillı

ihtiyaccedillarını karşılamak iccedilin kullanılan oyuncaklara kullanım amacına uygun

oyuncaklar denir

6 ( ) Pilli kumandalı şarjlı uumlretilen ateri elde taşınabilir CDrsquoden ya da hafıza

kartlarından oynanan oyuncaklara elektronik miniyonga oyuncaklar denir

7 ( ) Tek parccedila ahşap plastik cam gibi malzemeden misket topaccedil vb şeklin-

de uumlretilen oyuncak tuumlrlerine ccedilok parccedilalı oyuncak denir

8 ( ) Oyuncağa ses ışık hareket kazandırmak amaccedillı mekanizmaların yerleşti-

rilmesi ile uumlretilen oyuncaklara mekanizmalı oyuncaklar denir

9 ( ) Ahşap malzemelerin ham boyalı vernikli oymalı baskılı vb şekillen-

dirmeleri yoluyla elde edilen oyuncaklara ahşap oyuncaklar denir

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoModuumll Değerlendirmerdquoye geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

36

MODUumlL DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Bir youmlrede tarihsel suumlreccedilte ustalar ebeveynler ya da ccedilocukların kendisi

tarafından uumlretilen ya da oyunlarda kullanılan doğal nesnelere youmlresel oyun-

caklar denir

2 ( ) Eyuumlp oyuncakları 300 yıllık bir geccedilmişe sahiptir

3 ( ) Taş kil ağaccedil dalları ilk ccedilağlardan beri oyuncak malzemesi olarak kulla-

nılmıştır

4 ( ) Elektronik ve miniyongalı oyuncaklar geleneksel oyuncaklardır

5 ( ) Yetişkinler tarafından kullanılan aletlerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş modellerine tak

parccedilalı oyuncak denir

6 ( ) Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir

araya getirilerek uumlretilen oyuncaklara ccedilok parccedilalı oyuncak denir

7 ( ) Uumlretim tekniğine goumlre oyuncakları gruplandırabilmek iccedilin oyuncakları

malzeme ve model oumlzelliklerine goumlre incelemek gerekir

8 ( ) Uluslara goumlre oyuncakların değişkenliği malzeme ve biccedilim youmlnuumlndendir

9 ( ) Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif

amaccedillı oyuncaklar denir

10 ( ) Tuumlrk tarihinde satılmak uumlzere yapılan oyuncaklar Selccediluklu doumlneminde

ortaya ccedilıkıyor

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki moduumlle geccedilmek iccedilin oumlğretmeninize başvurunuz

MODUumlL DEĞERLENDİRME

37

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALİYETİ-1rsquoİN CEVAP ANAHTARI

1 B

2 D

3 C

4 A

5 C

6 D

OumlĞRENME FAALİYETİ-2rsquoNİN CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

7 Y

8 D

9 D

MODUumlL DEĞERLENDİRMENİN CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 Y

6 D

7 D

8 D

9 D

10 Y

CEVAP ANAHTARLARI

38

KAYNAKCcedilA

ONUR Bekir Oyunun Guumlcuuml İmge Kitabevi 2011

ONUR Bekir Neslihan GUumlNEY Tuumlrkiyersquode Ccedilocuk Oyunları Araştırma-

ları Ankara Uumlniversitesi CcedilOKAUM (Ccedilocuk Kuumlltuumlruuml Araştırma ve Uygula-

ma Merkezi Yayınları ) Koumlk Yayıncılık 2004

OĞUZ M Oumlcal Petek ERSOY Tuumlrkiyersquode Yaşayan Geleneksel Ccedilocuk

Oyunları Gazi Uumlniversitesi Tuumlrk Halkbilimi Araştırma ve Uygulama Mer-

kezi (THBMER) tarafından yayımlanan 2004

BAŞAL Handan Asucircde GeccedilmişYıllarda Tuumlrkiyersquode Ccedilocuklar Tarafından

Oynanan Ccedilocuk Oyunları Uludağ Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi

XX (2) 2007

ONUR B N CcedilELEN F CcedilOK M ARTAR T DEMİR (1998) Childrenrsquos

need for toys from mothers point of view in two cities of Turkey iccedilinde Toys

and Playthings (ed G Brougere) Imprimera LaTresoriere

Antalya Oyuncak Muumlzesi

KAYNAKCcedilA

Page 23: EL SANATLARI TEKNOLOJİSİ - || MEGEP...4 Oyuncak, hem oyun hem oyunu sağlayan nesnedir. En basit oyuncak taş ve sopadır. Üçtaş, beş taş veya dokuztaş yahut kaydırak oyunu

19

Resim 132 Amerikan oyuncak oumlrnekleri

Resim 133 Rus oyuncak oumlrnekleri

20

Resim 134 Japon oyuncak oumlrnekleri

Resim 135 Kore bebek oyuncaklar

15 Enduumlstriyel Oyuncak Uumlretimi Oyun ve bazen de oyunda kullanılan ve oyunu tamamlayan oyuncaklar ccedilocuğun

fiziksel becerilerini geliştirdiği gibi duumlşuumlnme ve keşfetme aracılığı ile zihinsel gelişimine de

katkıda bulunmaktadır Ccedilocukların oynadıkları ldquooyunlarla ve oyununa youmln veren

oyuncaklarlardquo gelişimlerini tamamladıklarıda yapılan ccedilalışmalar ve uygulamalarıyla buguumln

ortadadır Duumlnyada dev oyuncak sektoumlrlerinin doğmasının da okul oumlncesi eğitime verilen

oumlnemin her geccedilen guumln artmasının da başlıca nedeni budur

21

Oyuncakların seri uumlretimi ise 18 yuumlzyılda başlamıştır Oumlnce tahta oyuncaklar sonra da

sırasıyla kağıt teneke kurmalı buharlı elektrikli ve pilli oyuncaklar oyuncak sanayinde

yerini almıştır Uumlnluuml oyuncak fabrikaları ise 1800luuml yılların sonunda ortaya ccedilıkmaya

başlamıştır Oyuncak tarihinde Alman oyuncakccedilılığı oumlnemli bir yer tutmaktadır Ccediluumlnkuuml Batı

duumlnyasında oyuncağı duumlzenli sanayi uumlruumlnuuml haline doumlnuumlştuumlren ilk uumllke Almanyadır ve

oumlzellikle de Nuremberg boumllgesi

1900luuml yılların başında enduumlstri devriminin de etkisiyle teneke oyuncaklar popuumller

olmuştur Teneke oyuncaklar arasında en fazla ilgi gemiler arabalar uccedilaklara goumlsterilmiştir

İkinci Duumlnya Savaşı yıllarında ekonomik zorluklar nedeniyle birccedilok uumlruumlnde olduğu

gibi oyuncak sanayisinde de bir duraklama yaşandığı goumlruumllmektedir Oyuncak atoumllyelerinin

savaş sırasında silah uumlretmek olarak kullanılması ccedilok acı bir durumdur Bu doumlnemde evlerde

yapılan basit oyuncakların arttığı goumlzlenmektedir 1970li yıllardan sonra ise ccedilocukların

guumlvenliği ve daha ucuza mal edilmesi nedeniyle plastik oyuncaklar yaygınlık kazanmıştır

1970li yılların hemen ardından Japonya modern teknolojinin katkısıyla oyuncak

enduumlstrisinde zirveye tırmanmış ve 1980li yıllardan itibaren pazar payını Hong Kong

Singapur Taiwan Malezya ve son yıllarda da Ccediline bırakmıştır Artık guumlnuumlmuumlzde satılan

oyuncakların ccediloğu Ccedilin yapımıdır Oyuncakccedilılık uumlretim malzemeleri olarak kısaca doumlrt

doumlneme ayrılır

Sanayileşme oumlncesi zanaat işccedililiğine dayanan kil ve ahşap malzeme doumlnemi

Sanayileşme ile beraber metal ve teneke doumlnemi

Plastiğin keşfi ile plastik oyuncaklar

Elektronik ve dijital devrim ile miniyonga (microchip ) oyuncaklar

İletişim araccedillarının artarak gelişmesi duumlnya uluslarını etkileyen olayların oyuncaklara

da yansımasına neden olmuştur Oumlrneğin aya yolculuk masal ve ccedilizgi film karekterleri

oyuncak sektoumlruumlne esin kaynağı olmuştur

Resim 136 Ayrsquoa yolculuğun oyuncaklara yansıması

22

Enduumlstriyel oyuncak tuumlrleri

Bebekler Farklı boyutlarda ve şekillerde tekstil yuumlzeyler plastik seramik vb malzeme tuumlruuml

kullanılarak oluşturulurlar

Resim 137 Enduumlstriyel bebek oyuncak

Hayvanlar Bu oyuncak tuumlrleri karada denizde havada yaşayan canlı hayvan tuumlrlerinden

etkilenerek hazırlanan tekstil yuumlzeyler plastik ve ahşap malzemelerden uumlretilmektedir

Resim 138 Enduumlstriyel oyuncak ayıcıklar

23

Minyatuumlr nesneler ( evcilik doktor tamir setleri temizlik ve uumltuuml

setleri ) Ahşap ve plastik malzemelerden guumlnluumlk yaşantıda kullanılan nesnelerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş

olarak uumlretildiği oyuncaklardır

Resim 139 Uumltuuml temizlik tamir seti oyuncaklar

Birleştirme yığma takılıp ccedilıkarılanlar ( legolaryapbozlar bloklar

kuklalar ) Ahşap ve plastikten uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

Elektronikler miniyonga (microchip) (yaylı sesli uzaktan

kumandalılar bilgisayar oyunları ) Miniyongalar ile elektronik mekanizmaların kullanılarak oluşturulduğu oyuncak

tuumlruumlduumlr

Eğiticiler (harf sayı geometrik şekiller oyuncak kitaplar kavram

oumlğretmeyi amaccedillayanlar ) Tekstil yuumlzeyler karton kağıt ahşap plastik malzeme tuumlrlerinden uumlretilen oyuncak

tuumlruumlduumlr

Masa oyunları ( kelime oyun araccedilları ) Plastik ya da ahşap malzemelerden uumlretilen oyun araccedillarıdır

24

Muumlzikli oyuncaklar ( minyatuumlr muumlzik aletleri muumlzik kutuları

duumlduumlk ccedilıngırak ) Kullanırken ya da sabit durumda kurularak ses ccedilıkartan oyuncaklardır

Hareketliler ( tekerlekli oyuncaklar ) Tekerlek ya da mekanizma yardımı ile hareket edebilen oyuncaklardır

Guumlncel ve masal kahramanları (Oumlruumlmcek adam Batman vb) Ccedilizgi film film ve masal kahramanlarının minyatuumlr boyutlarda ya da dekoratif amaccedillı

buumlyuumlk boyutlarda uumlretilmiş şekilleridir

Enduumlstriyel oyuncak uumlretim suumlrecinde oyuncağın tuumlruumlne uygun model belirleyebilmek

iccedilin malzeme ve yaş grubuna dikkat edilmelidir Bunun yanısıra yeni oyuncak modelleri

oluşturabilmek iccedilin geccedilmişte ve guumlnuumlmuumlzde oluşturulan oyuncakları her youmlnuumlyle kavramak

gerekir Edinilen bilgiler ile yeni oluşturulan bir oyuncak modeli tanımlanabilmelidir Bu

tanımlamada

Oyuncak tuumlruumlnuuml belirleme ( eğitici hareketli muumlzikli hayvan bebek vb)

Oyuncak malzeme tanımı ( tekstil yuumlzeyler ahşap plastik karton vb )

Uumlretim tekniği tanımı ( dikim kaynak oumlrme doumlkme yapıştırma vb )

Oyuncakta kullanılacak renk seccedilenekleri

Oyuncak guumlvenliği iccedilin varsa standartlara uygun uyarılar tanımlanmalıdır

25

UYGULAMA FAALİYETİ Yaşadığınız youmlrede geccedilmişte oynanan ccedilocuk oyunlarını ve bu oyunda kullanılan

oyuncakları araştırarak oyuncakların model oumlzelliklerini ve goumlrsel uumlruumln dosyası oluşturunuz

İşlem Basamakları Oumlneriler

Youmlrenizde geccedilmişte oynanan

oyunları ve oyunlarda oynanan

oyuncakları oumlnerilen kaynak-

lardan araştırınız

Kuumltuumlphane muumlze yerel web sayfaları

boumllge ya da il yıllıkları ve aile buumlyuumlk-

lerinden yararlanabilirsiniz

Araştırma oumlncesi planlama ya-

pınız( Goumlruumlşmelerde soracağı-

nız soruları not defterinizi ka-

leminizi hazırlayınız)

Hazırlıklarınızı kontrol ediniz

Araştırma sonuccedillarını not alı-

nız( oyunun oumlzellikleri kulla-

nılan oyuncağın malzeme ve

model oumlzellikleri vb gibi )

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Oyuncaklarla ilgili varsa goumlr-

sellerin resimlerini ccedilekerek ya

da ccedilizerek temin ediniz

Zamanı iyi kullanınız

Araştırma sonuccedillarını dosyala-

yınız

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Araştırma sonuccedillarını sınıf or-

tamında paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

UYGULAMA FAALİYETİ-1

26

Eğitici enduumlstriyel oyuncakları araştırınız Araştırmalarınızdan edindiğiniz goumlrseller

yardımı ile bir konu seccedilerek eğitici oyuncak modeli oluşturunuz

İşlem Basamakları Oumlneriler

Eğitici oyuncakları oumlnerilen kay-

naklardan araştırınız

Oyuncak mağazaları İnternet

web sayfalarından faydalanınız

Ccedilizim malzemelerini hazırlayınız

Seccediltiğiniz konudaki oyuncağın

modelini ccediliziniz (Rakamları konu

olarak seccedilebilirsiniz )

Kalem A4 resim kacircğıdı silgi

A4 resim kartonu kullanabilir-

siniz

Hazırlıklarınızı kontrol ediniz

Oyuncağın renk ve kumaşını seccedili-

niz

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Kalıbınıza uygun kumaşı kesiniz

Modele uygun dikiniz

İccedilerisini elyaf ile doldurunuz

Farklı materyaller kullanabilirsi-

niz (Keccedile suumlnger boyalar kar-

ton vb)

Uygulama ccedilalışmanızı sınıf orta-

mında arkadaşlarınızla paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

UYGULAMA FAALİYETİ-2

27

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyunuz ve doğru seccedileneği işaretleyiniz

1 MOuml 5500-3000 Kalkolitik Doumlneme ait en eski oyuncak araba hangi muumlzede sergilenmek-

tedir

A) Ankara

B) Mardin

C) Antalya

D) İstanbul

2 İlk ccedilağ oyuncaklarında hangisi malzeme olarak kullanılmadı

A) Taş

B) Ağaccedil dalı

C) Kil

D) Plastik

3 Geleneksel oyuncaklarda topaccedil nasıl kullanılırdı

A) Vurularak

B) Parccedilalanarak

C) Doumlnduumlruumllerek

D) Suumlruumllerek

4 Aşağıdaki oyuncaklardan hangisi enduumlstriyel oyuncak gruplarından minyatuumlr nesneler

oyuncak grubuna girmez

A) Lego

B) Araba

C) Doktor seti

D) Tamir seti

5Aşağıdakilerden hangisi eğitici oyuncaklar grubuna girer

A) Keman

B) Topaccedil

C ) Geometrik şekiller

D ) Araba

6Eyuumlp Oyuncakları hangi ilimizde uumlretimde 300 yıl varlığını suumlrduumlrmuumlştuumlr

A) İzmir

B) Bursa

C) Ankara

D) İstanbul

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

28

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

Bu faaliyette verilecek bilgiler ve kazandırılacak beceriler ile oumlzelliklerine goumlre oyun-

cakları gruplandırabileceksiniz

Oyuncakları malzeme ve model oumlzelliklerine goumlre araştırınız

Araştırma sonuccedillarına goumlre oyuncak ccedileşitlerini gruplandırınız

Araştırma sonuccedillarını arkadaşlarınızla sınıf ortamında paylaşınız

2 OYUNCAK CcedilEŞİTLERİ

Oyuncaklar ister bireysel uumlretilsin isterse enduumlstriyel anlamda seri olarak uumlretilsin

oyuncakların modellerine ve malzemelerine goumlre uumlretim teknikleri farklıdır Bu farklılıklar

gelişen değişen teknoloji ile malzeme tuumlruumlne ve oyuncak firmalarının satış politikalarına

goumlre her geccedilen guumln değişmektedir Guumlnuumlmuumlzde var olan oyuncak uumlretim teknikleri değerlen-

dirilirken değişkenlik goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır

21 Uumlretim Tekniğine Goumlre Oyuncaklar Uumlretim tekniğine goumlre oyuncakları gruplandırabilmek iccedilin oyuncakları malzeme ve

model oumlzelliklerine goumlre incelemek gerekir

211 Malzeme Tuumlruumlne Goumlre Oyuncaklar Tekstil yuumlzeyli oyuncaklar

Oyuncağın tuumlmuumlnde ya da bir boumlluumlmuumlnde terikoton keccedile peluumlş polar kadife triko

oumlrguuml gibi tekstil yuumlzeyleri kullanarak hazırlanan oyuncaklardır

Resim 21 Tekstil yuumlzeyli oyuncak

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

AMACcedil

ARAŞTIRMA

29

Ahşap oyuncaklar

Ahşap malzemelerin ham boyalı vernikli oymalı baskılı vb şekillendirmeleri

yoluyla elde edilen oyuncaklardır

Resim 22 Ahşap oyuncak

Kağıt karton oyuncaklar

Kağıt karton oluklu mukavva vb kağıt tuumlrevlerinden oluşturulan oyuncaklardır

Resim 23 Kağıt ve karton oyuncaklar

30

Resim 24 Kağıt ve karton oyuncaklar

Teneke oyuncaklar

Teneke ve sacın şekillendirilip renklendirilmesi ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir Bu

tuumlr oyuncaklarda yay ve kurma mekanizmaları da kullanılmıştır

Resim 25 Teneke otobuumls oyuncak

Plastik oyuncaklar

İkinci Duumlnya Savaşırsquondan sonra ucuz hafif fazla sayıda uumlretilebilir olması nedeniyle

kullanılmaya başlayan doumlkme ve kalıp tekniği ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir

Resim 26 Plastik oyuncaklar

31

Cam oyuncaklar

Oumlzellikle ccedilok kalın camdan misket ya da zeka oyuncakları gibi oyuncakların

uumlretiminde kullanılan oyuncak ccedileşitleridir

Resim 27 Cam zeka oyuncağı

Elektronik Miniyonga (Microchip) oyuncaklar

Pilli kumandalı şarzlı uumlretilen ateri elde taşınabilir CDrsquoden ya da hafıza kartlarından

oynanan oyuncak ccedileşitleridir

Resim 28 Kumandalı otomobil oyuncak

212 Model Oumlzelliğine Goumlre Oyuncaklar Tek parccedilalı oyuncaklar

Tek parccedila ahşap plastik cam gibi malzemeden misket topa vb şeklinde uumlretilen

oyuncak tuumlrleridir

Ccedilok parccedilalı oyuncaklar

Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir araya getirilerek

uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

Mekanizmalı oyuncaklar

Oyuncağa ses ışık hareket kazandırmak amaccedillı mekanizmaların yerleştirilmesi ile

uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

32

22 Amacına Goumlre Oyuncaklar Ccedilocukların yetiştirilmeleri kuumlltuumlrden kuumlltuumlre değişkenlik goumlstermektedir İletişim ve

ulaşım araccedillarındaki hızlı değişimi kuumlltuumlrler arasındaki değişkenliği her geccedilen guumln

azaltmaktadır Bunun sonucu olarak geleneksel oyuncaklardan uzaklaşarak duumlnyada genel

ilgi goumlren oyuncak tuumlrlerine youmlnelim artmaktadır

Oyuncakların ccedilok farklı amaccedilları vardır Bu amaccedilları eğitimciler doktorlar

ebeveynler felsefeciler oyucak uumlreticilerinin soumlylemleri ile toplumların sosyo-kuumlltuumlrel ve

ekonomik yapıları belirlemektedir

Kullanım amacına goumlre oyuncaklar

Ccedilocukların yaş gruplarına goumlre duyusal beceri eğitim eğlence amaccedillı ihtiyaccedillarını

karşılamak amaccedillı kullanılan oyuncaklar bu gruba girer

Dekoratif amaccedillı oyuncaklar

Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif amaccedillı oyuncaklar

denir

Resim 29 Dekoratif amaccedillı kullanılan oyuncaklar

Resim 210 Dekoratif amaccedillı kullanılan oyuncaklar

Fonksiyonel oyuncaklar

Yetişkinler tarafından kullanılan aletlerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş modellerine fonksiyonel

oyuncak denir

33

UYGULAMA FAALİYETİ

Oyuncakların model oumlzelliklerini araştırınız Bunların iccedilinden tekstil yuumlzeyli oyuncak-

ları seccedilerek tuumlruumlne goumlre goumlrsel uumlruumln dosyası hazırlayınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

Oumlnerilen kaynaklardan tekstil yuuml-

zeyli oyuncakları araştırınız

Oyuncak mağazaları oyuncak web

sayfaları oyuncak uumlreten atoumllyeler

kreşler anaokullarından faydala-

nabilirsiniz

Oumlnerilen kaynaklardan tekstil yuuml-

zeyli oyuncakların goumlrsellerini fo-

toğraflayarak fotokopi alarak ya

da web sayfasından ccedilıktı olarak

temin ediniz

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Tekstil yuumlzey tuumlruumlne goumlre grupla-

ma yapınız

Dokuma yuumlzeyler peluumlş polar te-

ri koton

Oumlrguuml yuumlzeyler- triko el oumlrguumlsuuml

Dokusuz yuumlzeyler keccedile olarak

tekstil yuumlzeyli oyuncaklar

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Bilgi konularını goumlzden geccediliriniz

Aynı gruptaki goumlrselleri A4 kacircğı-

dına yerleştirip yapıştırınız

A4 dosya kacircğıdı oyuncak goumlrselle-

ri yapıştırıcı ile yapıştırınız

Tekstil yuumlzeyli oyuncak goumlrselle-

rinin alt boumlluumlmuumlne not alarak ta-

nımlayınız

Parccedila mekanizma renk tekstil

yuumlzey oumlzelliği vb

Zamanı iyi kullanınız

UYGULAMA FAALİYETİ

34

Uygulama ccedilalışmaları yaptığınız

A4 kacircğıtlarını dosyaya grup sıra-

sına goumlre yerleştiriniz

Dosyanıza kapak hazırlayarak ccedila-

lışmayı tamamlayınız

Uygulama ccedilalışmanızı kontrol edi-

niz Hatalarınız var ise duumlzeltiniz

Goumlrsel uumlruumln dosyasını sınıf orta-

mında arkadaşlarınızla paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

35

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Oyuncaklar ister bireysel uumlretilsin isterse enduumlstriyel anlamda seri olarak

uumlretilsin oyuncakların modellerine ve malzemelerine goumlre uumlretim teknikleri

farklıdır

2 ( ) Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir

araya getirilerek uumlretilen oyuncaklara tek parccedila oyuncaklar denir

3 ( ) Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif

amaccedillı oyuncaklar denir

4 ( ) Plastik oyuncaklar İkinci Duumlnya Savaşırsquondan sonra ucuz hafif fazla sa-

yıda uumlretilebilir olması nedeniyle kullanılmaya başlayan doumlkme ve kalıp tek-

niği ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir

5 ( ) Ccedilocukların yaş gruplarına goumlre duyusal beceri eğitim eğlence amaccedillı

ihtiyaccedillarını karşılamak iccedilin kullanılan oyuncaklara kullanım amacına uygun

oyuncaklar denir

6 ( ) Pilli kumandalı şarjlı uumlretilen ateri elde taşınabilir CDrsquoden ya da hafıza

kartlarından oynanan oyuncaklara elektronik miniyonga oyuncaklar denir

7 ( ) Tek parccedila ahşap plastik cam gibi malzemeden misket topaccedil vb şeklin-

de uumlretilen oyuncak tuumlrlerine ccedilok parccedilalı oyuncak denir

8 ( ) Oyuncağa ses ışık hareket kazandırmak amaccedillı mekanizmaların yerleşti-

rilmesi ile uumlretilen oyuncaklara mekanizmalı oyuncaklar denir

9 ( ) Ahşap malzemelerin ham boyalı vernikli oymalı baskılı vb şekillen-

dirmeleri yoluyla elde edilen oyuncaklara ahşap oyuncaklar denir

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoModuumll Değerlendirmerdquoye geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

36

MODUumlL DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Bir youmlrede tarihsel suumlreccedilte ustalar ebeveynler ya da ccedilocukların kendisi

tarafından uumlretilen ya da oyunlarda kullanılan doğal nesnelere youmlresel oyun-

caklar denir

2 ( ) Eyuumlp oyuncakları 300 yıllık bir geccedilmişe sahiptir

3 ( ) Taş kil ağaccedil dalları ilk ccedilağlardan beri oyuncak malzemesi olarak kulla-

nılmıştır

4 ( ) Elektronik ve miniyongalı oyuncaklar geleneksel oyuncaklardır

5 ( ) Yetişkinler tarafından kullanılan aletlerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş modellerine tak

parccedilalı oyuncak denir

6 ( ) Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir

araya getirilerek uumlretilen oyuncaklara ccedilok parccedilalı oyuncak denir

7 ( ) Uumlretim tekniğine goumlre oyuncakları gruplandırabilmek iccedilin oyuncakları

malzeme ve model oumlzelliklerine goumlre incelemek gerekir

8 ( ) Uluslara goumlre oyuncakların değişkenliği malzeme ve biccedilim youmlnuumlndendir

9 ( ) Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif

amaccedillı oyuncaklar denir

10 ( ) Tuumlrk tarihinde satılmak uumlzere yapılan oyuncaklar Selccediluklu doumlneminde

ortaya ccedilıkıyor

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki moduumlle geccedilmek iccedilin oumlğretmeninize başvurunuz

MODUumlL DEĞERLENDİRME

37

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALİYETİ-1rsquoİN CEVAP ANAHTARI

1 B

2 D

3 C

4 A

5 C

6 D

OumlĞRENME FAALİYETİ-2rsquoNİN CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

7 Y

8 D

9 D

MODUumlL DEĞERLENDİRMENİN CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 Y

6 D

7 D

8 D

9 D

10 Y

CEVAP ANAHTARLARI

38

KAYNAKCcedilA

ONUR Bekir Oyunun Guumlcuuml İmge Kitabevi 2011

ONUR Bekir Neslihan GUumlNEY Tuumlrkiyersquode Ccedilocuk Oyunları Araştırma-

ları Ankara Uumlniversitesi CcedilOKAUM (Ccedilocuk Kuumlltuumlruuml Araştırma ve Uygula-

ma Merkezi Yayınları ) Koumlk Yayıncılık 2004

OĞUZ M Oumlcal Petek ERSOY Tuumlrkiyersquode Yaşayan Geleneksel Ccedilocuk

Oyunları Gazi Uumlniversitesi Tuumlrk Halkbilimi Araştırma ve Uygulama Mer-

kezi (THBMER) tarafından yayımlanan 2004

BAŞAL Handan Asucircde GeccedilmişYıllarda Tuumlrkiyersquode Ccedilocuklar Tarafından

Oynanan Ccedilocuk Oyunları Uludağ Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi

XX (2) 2007

ONUR B N CcedilELEN F CcedilOK M ARTAR T DEMİR (1998) Childrenrsquos

need for toys from mothers point of view in two cities of Turkey iccedilinde Toys

and Playthings (ed G Brougere) Imprimera LaTresoriere

Antalya Oyuncak Muumlzesi

KAYNAKCcedilA

Page 24: EL SANATLARI TEKNOLOJİSİ - || MEGEP...4 Oyuncak, hem oyun hem oyunu sağlayan nesnedir. En basit oyuncak taş ve sopadır. Üçtaş, beş taş veya dokuztaş yahut kaydırak oyunu

20

Resim 134 Japon oyuncak oumlrnekleri

Resim 135 Kore bebek oyuncaklar

15 Enduumlstriyel Oyuncak Uumlretimi Oyun ve bazen de oyunda kullanılan ve oyunu tamamlayan oyuncaklar ccedilocuğun

fiziksel becerilerini geliştirdiği gibi duumlşuumlnme ve keşfetme aracılığı ile zihinsel gelişimine de

katkıda bulunmaktadır Ccedilocukların oynadıkları ldquooyunlarla ve oyununa youmln veren

oyuncaklarlardquo gelişimlerini tamamladıklarıda yapılan ccedilalışmalar ve uygulamalarıyla buguumln

ortadadır Duumlnyada dev oyuncak sektoumlrlerinin doğmasının da okul oumlncesi eğitime verilen

oumlnemin her geccedilen guumln artmasının da başlıca nedeni budur

21

Oyuncakların seri uumlretimi ise 18 yuumlzyılda başlamıştır Oumlnce tahta oyuncaklar sonra da

sırasıyla kağıt teneke kurmalı buharlı elektrikli ve pilli oyuncaklar oyuncak sanayinde

yerini almıştır Uumlnluuml oyuncak fabrikaları ise 1800luuml yılların sonunda ortaya ccedilıkmaya

başlamıştır Oyuncak tarihinde Alman oyuncakccedilılığı oumlnemli bir yer tutmaktadır Ccediluumlnkuuml Batı

duumlnyasında oyuncağı duumlzenli sanayi uumlruumlnuuml haline doumlnuumlştuumlren ilk uumllke Almanyadır ve

oumlzellikle de Nuremberg boumllgesi

1900luuml yılların başında enduumlstri devriminin de etkisiyle teneke oyuncaklar popuumller

olmuştur Teneke oyuncaklar arasında en fazla ilgi gemiler arabalar uccedilaklara goumlsterilmiştir

İkinci Duumlnya Savaşı yıllarında ekonomik zorluklar nedeniyle birccedilok uumlruumlnde olduğu

gibi oyuncak sanayisinde de bir duraklama yaşandığı goumlruumllmektedir Oyuncak atoumllyelerinin

savaş sırasında silah uumlretmek olarak kullanılması ccedilok acı bir durumdur Bu doumlnemde evlerde

yapılan basit oyuncakların arttığı goumlzlenmektedir 1970li yıllardan sonra ise ccedilocukların

guumlvenliği ve daha ucuza mal edilmesi nedeniyle plastik oyuncaklar yaygınlık kazanmıştır

1970li yılların hemen ardından Japonya modern teknolojinin katkısıyla oyuncak

enduumlstrisinde zirveye tırmanmış ve 1980li yıllardan itibaren pazar payını Hong Kong

Singapur Taiwan Malezya ve son yıllarda da Ccediline bırakmıştır Artık guumlnuumlmuumlzde satılan

oyuncakların ccediloğu Ccedilin yapımıdır Oyuncakccedilılık uumlretim malzemeleri olarak kısaca doumlrt

doumlneme ayrılır

Sanayileşme oumlncesi zanaat işccedililiğine dayanan kil ve ahşap malzeme doumlnemi

Sanayileşme ile beraber metal ve teneke doumlnemi

Plastiğin keşfi ile plastik oyuncaklar

Elektronik ve dijital devrim ile miniyonga (microchip ) oyuncaklar

İletişim araccedillarının artarak gelişmesi duumlnya uluslarını etkileyen olayların oyuncaklara

da yansımasına neden olmuştur Oumlrneğin aya yolculuk masal ve ccedilizgi film karekterleri

oyuncak sektoumlruumlne esin kaynağı olmuştur

Resim 136 Ayrsquoa yolculuğun oyuncaklara yansıması

22

Enduumlstriyel oyuncak tuumlrleri

Bebekler Farklı boyutlarda ve şekillerde tekstil yuumlzeyler plastik seramik vb malzeme tuumlruuml

kullanılarak oluşturulurlar

Resim 137 Enduumlstriyel bebek oyuncak

Hayvanlar Bu oyuncak tuumlrleri karada denizde havada yaşayan canlı hayvan tuumlrlerinden

etkilenerek hazırlanan tekstil yuumlzeyler plastik ve ahşap malzemelerden uumlretilmektedir

Resim 138 Enduumlstriyel oyuncak ayıcıklar

23

Minyatuumlr nesneler ( evcilik doktor tamir setleri temizlik ve uumltuuml

setleri ) Ahşap ve plastik malzemelerden guumlnluumlk yaşantıda kullanılan nesnelerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş

olarak uumlretildiği oyuncaklardır

Resim 139 Uumltuuml temizlik tamir seti oyuncaklar

Birleştirme yığma takılıp ccedilıkarılanlar ( legolaryapbozlar bloklar

kuklalar ) Ahşap ve plastikten uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

Elektronikler miniyonga (microchip) (yaylı sesli uzaktan

kumandalılar bilgisayar oyunları ) Miniyongalar ile elektronik mekanizmaların kullanılarak oluşturulduğu oyuncak

tuumlruumlduumlr

Eğiticiler (harf sayı geometrik şekiller oyuncak kitaplar kavram

oumlğretmeyi amaccedillayanlar ) Tekstil yuumlzeyler karton kağıt ahşap plastik malzeme tuumlrlerinden uumlretilen oyuncak

tuumlruumlduumlr

Masa oyunları ( kelime oyun araccedilları ) Plastik ya da ahşap malzemelerden uumlretilen oyun araccedillarıdır

24

Muumlzikli oyuncaklar ( minyatuumlr muumlzik aletleri muumlzik kutuları

duumlduumlk ccedilıngırak ) Kullanırken ya da sabit durumda kurularak ses ccedilıkartan oyuncaklardır

Hareketliler ( tekerlekli oyuncaklar ) Tekerlek ya da mekanizma yardımı ile hareket edebilen oyuncaklardır

Guumlncel ve masal kahramanları (Oumlruumlmcek adam Batman vb) Ccedilizgi film film ve masal kahramanlarının minyatuumlr boyutlarda ya da dekoratif amaccedillı

buumlyuumlk boyutlarda uumlretilmiş şekilleridir

Enduumlstriyel oyuncak uumlretim suumlrecinde oyuncağın tuumlruumlne uygun model belirleyebilmek

iccedilin malzeme ve yaş grubuna dikkat edilmelidir Bunun yanısıra yeni oyuncak modelleri

oluşturabilmek iccedilin geccedilmişte ve guumlnuumlmuumlzde oluşturulan oyuncakları her youmlnuumlyle kavramak

gerekir Edinilen bilgiler ile yeni oluşturulan bir oyuncak modeli tanımlanabilmelidir Bu

tanımlamada

Oyuncak tuumlruumlnuuml belirleme ( eğitici hareketli muumlzikli hayvan bebek vb)

Oyuncak malzeme tanımı ( tekstil yuumlzeyler ahşap plastik karton vb )

Uumlretim tekniği tanımı ( dikim kaynak oumlrme doumlkme yapıştırma vb )

Oyuncakta kullanılacak renk seccedilenekleri

Oyuncak guumlvenliği iccedilin varsa standartlara uygun uyarılar tanımlanmalıdır

25

UYGULAMA FAALİYETİ Yaşadığınız youmlrede geccedilmişte oynanan ccedilocuk oyunlarını ve bu oyunda kullanılan

oyuncakları araştırarak oyuncakların model oumlzelliklerini ve goumlrsel uumlruumln dosyası oluşturunuz

İşlem Basamakları Oumlneriler

Youmlrenizde geccedilmişte oynanan

oyunları ve oyunlarda oynanan

oyuncakları oumlnerilen kaynak-

lardan araştırınız

Kuumltuumlphane muumlze yerel web sayfaları

boumllge ya da il yıllıkları ve aile buumlyuumlk-

lerinden yararlanabilirsiniz

Araştırma oumlncesi planlama ya-

pınız( Goumlruumlşmelerde soracağı-

nız soruları not defterinizi ka-

leminizi hazırlayınız)

Hazırlıklarınızı kontrol ediniz

Araştırma sonuccedillarını not alı-

nız( oyunun oumlzellikleri kulla-

nılan oyuncağın malzeme ve

model oumlzellikleri vb gibi )

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Oyuncaklarla ilgili varsa goumlr-

sellerin resimlerini ccedilekerek ya

da ccedilizerek temin ediniz

Zamanı iyi kullanınız

Araştırma sonuccedillarını dosyala-

yınız

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Araştırma sonuccedillarını sınıf or-

tamında paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

UYGULAMA FAALİYETİ-1

26

Eğitici enduumlstriyel oyuncakları araştırınız Araştırmalarınızdan edindiğiniz goumlrseller

yardımı ile bir konu seccedilerek eğitici oyuncak modeli oluşturunuz

İşlem Basamakları Oumlneriler

Eğitici oyuncakları oumlnerilen kay-

naklardan araştırınız

Oyuncak mağazaları İnternet

web sayfalarından faydalanınız

Ccedilizim malzemelerini hazırlayınız

Seccediltiğiniz konudaki oyuncağın

modelini ccediliziniz (Rakamları konu

olarak seccedilebilirsiniz )

Kalem A4 resim kacircğıdı silgi

A4 resim kartonu kullanabilir-

siniz

Hazırlıklarınızı kontrol ediniz

Oyuncağın renk ve kumaşını seccedili-

niz

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Kalıbınıza uygun kumaşı kesiniz

Modele uygun dikiniz

İccedilerisini elyaf ile doldurunuz

Farklı materyaller kullanabilirsi-

niz (Keccedile suumlnger boyalar kar-

ton vb)

Uygulama ccedilalışmanızı sınıf orta-

mında arkadaşlarınızla paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

UYGULAMA FAALİYETİ-2

27

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyunuz ve doğru seccedileneği işaretleyiniz

1 MOuml 5500-3000 Kalkolitik Doumlneme ait en eski oyuncak araba hangi muumlzede sergilenmek-

tedir

A) Ankara

B) Mardin

C) Antalya

D) İstanbul

2 İlk ccedilağ oyuncaklarında hangisi malzeme olarak kullanılmadı

A) Taş

B) Ağaccedil dalı

C) Kil

D) Plastik

3 Geleneksel oyuncaklarda topaccedil nasıl kullanılırdı

A) Vurularak

B) Parccedilalanarak

C) Doumlnduumlruumllerek

D) Suumlruumllerek

4 Aşağıdaki oyuncaklardan hangisi enduumlstriyel oyuncak gruplarından minyatuumlr nesneler

oyuncak grubuna girmez

A) Lego

B) Araba

C) Doktor seti

D) Tamir seti

5Aşağıdakilerden hangisi eğitici oyuncaklar grubuna girer

A) Keman

B) Topaccedil

C ) Geometrik şekiller

D ) Araba

6Eyuumlp Oyuncakları hangi ilimizde uumlretimde 300 yıl varlığını suumlrduumlrmuumlştuumlr

A) İzmir

B) Bursa

C) Ankara

D) İstanbul

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

28

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

Bu faaliyette verilecek bilgiler ve kazandırılacak beceriler ile oumlzelliklerine goumlre oyun-

cakları gruplandırabileceksiniz

Oyuncakları malzeme ve model oumlzelliklerine goumlre araştırınız

Araştırma sonuccedillarına goumlre oyuncak ccedileşitlerini gruplandırınız

Araştırma sonuccedillarını arkadaşlarınızla sınıf ortamında paylaşınız

2 OYUNCAK CcedilEŞİTLERİ

Oyuncaklar ister bireysel uumlretilsin isterse enduumlstriyel anlamda seri olarak uumlretilsin

oyuncakların modellerine ve malzemelerine goumlre uumlretim teknikleri farklıdır Bu farklılıklar

gelişen değişen teknoloji ile malzeme tuumlruumlne ve oyuncak firmalarının satış politikalarına

goumlre her geccedilen guumln değişmektedir Guumlnuumlmuumlzde var olan oyuncak uumlretim teknikleri değerlen-

dirilirken değişkenlik goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır

21 Uumlretim Tekniğine Goumlre Oyuncaklar Uumlretim tekniğine goumlre oyuncakları gruplandırabilmek iccedilin oyuncakları malzeme ve

model oumlzelliklerine goumlre incelemek gerekir

211 Malzeme Tuumlruumlne Goumlre Oyuncaklar Tekstil yuumlzeyli oyuncaklar

Oyuncağın tuumlmuumlnde ya da bir boumlluumlmuumlnde terikoton keccedile peluumlş polar kadife triko

oumlrguuml gibi tekstil yuumlzeyleri kullanarak hazırlanan oyuncaklardır

Resim 21 Tekstil yuumlzeyli oyuncak

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

AMACcedil

ARAŞTIRMA

29

Ahşap oyuncaklar

Ahşap malzemelerin ham boyalı vernikli oymalı baskılı vb şekillendirmeleri

yoluyla elde edilen oyuncaklardır

Resim 22 Ahşap oyuncak

Kağıt karton oyuncaklar

Kağıt karton oluklu mukavva vb kağıt tuumlrevlerinden oluşturulan oyuncaklardır

Resim 23 Kağıt ve karton oyuncaklar

30

Resim 24 Kağıt ve karton oyuncaklar

Teneke oyuncaklar

Teneke ve sacın şekillendirilip renklendirilmesi ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir Bu

tuumlr oyuncaklarda yay ve kurma mekanizmaları da kullanılmıştır

Resim 25 Teneke otobuumls oyuncak

Plastik oyuncaklar

İkinci Duumlnya Savaşırsquondan sonra ucuz hafif fazla sayıda uumlretilebilir olması nedeniyle

kullanılmaya başlayan doumlkme ve kalıp tekniği ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir

Resim 26 Plastik oyuncaklar

31

Cam oyuncaklar

Oumlzellikle ccedilok kalın camdan misket ya da zeka oyuncakları gibi oyuncakların

uumlretiminde kullanılan oyuncak ccedileşitleridir

Resim 27 Cam zeka oyuncağı

Elektronik Miniyonga (Microchip) oyuncaklar

Pilli kumandalı şarzlı uumlretilen ateri elde taşınabilir CDrsquoden ya da hafıza kartlarından

oynanan oyuncak ccedileşitleridir

Resim 28 Kumandalı otomobil oyuncak

212 Model Oumlzelliğine Goumlre Oyuncaklar Tek parccedilalı oyuncaklar

Tek parccedila ahşap plastik cam gibi malzemeden misket topa vb şeklinde uumlretilen

oyuncak tuumlrleridir

Ccedilok parccedilalı oyuncaklar

Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir araya getirilerek

uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

Mekanizmalı oyuncaklar

Oyuncağa ses ışık hareket kazandırmak amaccedillı mekanizmaların yerleştirilmesi ile

uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

32

22 Amacına Goumlre Oyuncaklar Ccedilocukların yetiştirilmeleri kuumlltuumlrden kuumlltuumlre değişkenlik goumlstermektedir İletişim ve

ulaşım araccedillarındaki hızlı değişimi kuumlltuumlrler arasındaki değişkenliği her geccedilen guumln

azaltmaktadır Bunun sonucu olarak geleneksel oyuncaklardan uzaklaşarak duumlnyada genel

ilgi goumlren oyuncak tuumlrlerine youmlnelim artmaktadır

Oyuncakların ccedilok farklı amaccedilları vardır Bu amaccedilları eğitimciler doktorlar

ebeveynler felsefeciler oyucak uumlreticilerinin soumlylemleri ile toplumların sosyo-kuumlltuumlrel ve

ekonomik yapıları belirlemektedir

Kullanım amacına goumlre oyuncaklar

Ccedilocukların yaş gruplarına goumlre duyusal beceri eğitim eğlence amaccedillı ihtiyaccedillarını

karşılamak amaccedillı kullanılan oyuncaklar bu gruba girer

Dekoratif amaccedillı oyuncaklar

Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif amaccedillı oyuncaklar

denir

Resim 29 Dekoratif amaccedillı kullanılan oyuncaklar

Resim 210 Dekoratif amaccedillı kullanılan oyuncaklar

Fonksiyonel oyuncaklar

Yetişkinler tarafından kullanılan aletlerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş modellerine fonksiyonel

oyuncak denir

33

UYGULAMA FAALİYETİ

Oyuncakların model oumlzelliklerini araştırınız Bunların iccedilinden tekstil yuumlzeyli oyuncak-

ları seccedilerek tuumlruumlne goumlre goumlrsel uumlruumln dosyası hazırlayınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

Oumlnerilen kaynaklardan tekstil yuuml-

zeyli oyuncakları araştırınız

Oyuncak mağazaları oyuncak web

sayfaları oyuncak uumlreten atoumllyeler

kreşler anaokullarından faydala-

nabilirsiniz

Oumlnerilen kaynaklardan tekstil yuuml-

zeyli oyuncakların goumlrsellerini fo-

toğraflayarak fotokopi alarak ya

da web sayfasından ccedilıktı olarak

temin ediniz

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Tekstil yuumlzey tuumlruumlne goumlre grupla-

ma yapınız

Dokuma yuumlzeyler peluumlş polar te-

ri koton

Oumlrguuml yuumlzeyler- triko el oumlrguumlsuuml

Dokusuz yuumlzeyler keccedile olarak

tekstil yuumlzeyli oyuncaklar

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Bilgi konularını goumlzden geccediliriniz

Aynı gruptaki goumlrselleri A4 kacircğı-

dına yerleştirip yapıştırınız

A4 dosya kacircğıdı oyuncak goumlrselle-

ri yapıştırıcı ile yapıştırınız

Tekstil yuumlzeyli oyuncak goumlrselle-

rinin alt boumlluumlmuumlne not alarak ta-

nımlayınız

Parccedila mekanizma renk tekstil

yuumlzey oumlzelliği vb

Zamanı iyi kullanınız

UYGULAMA FAALİYETİ

34

Uygulama ccedilalışmaları yaptığınız

A4 kacircğıtlarını dosyaya grup sıra-

sına goumlre yerleştiriniz

Dosyanıza kapak hazırlayarak ccedila-

lışmayı tamamlayınız

Uygulama ccedilalışmanızı kontrol edi-

niz Hatalarınız var ise duumlzeltiniz

Goumlrsel uumlruumln dosyasını sınıf orta-

mında arkadaşlarınızla paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

35

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Oyuncaklar ister bireysel uumlretilsin isterse enduumlstriyel anlamda seri olarak

uumlretilsin oyuncakların modellerine ve malzemelerine goumlre uumlretim teknikleri

farklıdır

2 ( ) Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir

araya getirilerek uumlretilen oyuncaklara tek parccedila oyuncaklar denir

3 ( ) Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif

amaccedillı oyuncaklar denir

4 ( ) Plastik oyuncaklar İkinci Duumlnya Savaşırsquondan sonra ucuz hafif fazla sa-

yıda uumlretilebilir olması nedeniyle kullanılmaya başlayan doumlkme ve kalıp tek-

niği ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir

5 ( ) Ccedilocukların yaş gruplarına goumlre duyusal beceri eğitim eğlence amaccedillı

ihtiyaccedillarını karşılamak iccedilin kullanılan oyuncaklara kullanım amacına uygun

oyuncaklar denir

6 ( ) Pilli kumandalı şarjlı uumlretilen ateri elde taşınabilir CDrsquoden ya da hafıza

kartlarından oynanan oyuncaklara elektronik miniyonga oyuncaklar denir

7 ( ) Tek parccedila ahşap plastik cam gibi malzemeden misket topaccedil vb şeklin-

de uumlretilen oyuncak tuumlrlerine ccedilok parccedilalı oyuncak denir

8 ( ) Oyuncağa ses ışık hareket kazandırmak amaccedillı mekanizmaların yerleşti-

rilmesi ile uumlretilen oyuncaklara mekanizmalı oyuncaklar denir

9 ( ) Ahşap malzemelerin ham boyalı vernikli oymalı baskılı vb şekillen-

dirmeleri yoluyla elde edilen oyuncaklara ahşap oyuncaklar denir

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoModuumll Değerlendirmerdquoye geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

36

MODUumlL DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Bir youmlrede tarihsel suumlreccedilte ustalar ebeveynler ya da ccedilocukların kendisi

tarafından uumlretilen ya da oyunlarda kullanılan doğal nesnelere youmlresel oyun-

caklar denir

2 ( ) Eyuumlp oyuncakları 300 yıllık bir geccedilmişe sahiptir

3 ( ) Taş kil ağaccedil dalları ilk ccedilağlardan beri oyuncak malzemesi olarak kulla-

nılmıştır

4 ( ) Elektronik ve miniyongalı oyuncaklar geleneksel oyuncaklardır

5 ( ) Yetişkinler tarafından kullanılan aletlerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş modellerine tak

parccedilalı oyuncak denir

6 ( ) Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir

araya getirilerek uumlretilen oyuncaklara ccedilok parccedilalı oyuncak denir

7 ( ) Uumlretim tekniğine goumlre oyuncakları gruplandırabilmek iccedilin oyuncakları

malzeme ve model oumlzelliklerine goumlre incelemek gerekir

8 ( ) Uluslara goumlre oyuncakların değişkenliği malzeme ve biccedilim youmlnuumlndendir

9 ( ) Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif

amaccedillı oyuncaklar denir

10 ( ) Tuumlrk tarihinde satılmak uumlzere yapılan oyuncaklar Selccediluklu doumlneminde

ortaya ccedilıkıyor

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki moduumlle geccedilmek iccedilin oumlğretmeninize başvurunuz

MODUumlL DEĞERLENDİRME

37

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALİYETİ-1rsquoİN CEVAP ANAHTARI

1 B

2 D

3 C

4 A

5 C

6 D

OumlĞRENME FAALİYETİ-2rsquoNİN CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

7 Y

8 D

9 D

MODUumlL DEĞERLENDİRMENİN CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 Y

6 D

7 D

8 D

9 D

10 Y

CEVAP ANAHTARLARI

38

KAYNAKCcedilA

ONUR Bekir Oyunun Guumlcuuml İmge Kitabevi 2011

ONUR Bekir Neslihan GUumlNEY Tuumlrkiyersquode Ccedilocuk Oyunları Araştırma-

ları Ankara Uumlniversitesi CcedilOKAUM (Ccedilocuk Kuumlltuumlruuml Araştırma ve Uygula-

ma Merkezi Yayınları ) Koumlk Yayıncılık 2004

OĞUZ M Oumlcal Petek ERSOY Tuumlrkiyersquode Yaşayan Geleneksel Ccedilocuk

Oyunları Gazi Uumlniversitesi Tuumlrk Halkbilimi Araştırma ve Uygulama Mer-

kezi (THBMER) tarafından yayımlanan 2004

BAŞAL Handan Asucircde GeccedilmişYıllarda Tuumlrkiyersquode Ccedilocuklar Tarafından

Oynanan Ccedilocuk Oyunları Uludağ Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi

XX (2) 2007

ONUR B N CcedilELEN F CcedilOK M ARTAR T DEMİR (1998) Childrenrsquos

need for toys from mothers point of view in two cities of Turkey iccedilinde Toys

and Playthings (ed G Brougere) Imprimera LaTresoriere

Antalya Oyuncak Muumlzesi

KAYNAKCcedilA

Page 25: EL SANATLARI TEKNOLOJİSİ - || MEGEP...4 Oyuncak, hem oyun hem oyunu sağlayan nesnedir. En basit oyuncak taş ve sopadır. Üçtaş, beş taş veya dokuztaş yahut kaydırak oyunu

21

Oyuncakların seri uumlretimi ise 18 yuumlzyılda başlamıştır Oumlnce tahta oyuncaklar sonra da

sırasıyla kağıt teneke kurmalı buharlı elektrikli ve pilli oyuncaklar oyuncak sanayinde

yerini almıştır Uumlnluuml oyuncak fabrikaları ise 1800luuml yılların sonunda ortaya ccedilıkmaya

başlamıştır Oyuncak tarihinde Alman oyuncakccedilılığı oumlnemli bir yer tutmaktadır Ccediluumlnkuuml Batı

duumlnyasında oyuncağı duumlzenli sanayi uumlruumlnuuml haline doumlnuumlştuumlren ilk uumllke Almanyadır ve

oumlzellikle de Nuremberg boumllgesi

1900luuml yılların başında enduumlstri devriminin de etkisiyle teneke oyuncaklar popuumller

olmuştur Teneke oyuncaklar arasında en fazla ilgi gemiler arabalar uccedilaklara goumlsterilmiştir

İkinci Duumlnya Savaşı yıllarında ekonomik zorluklar nedeniyle birccedilok uumlruumlnde olduğu

gibi oyuncak sanayisinde de bir duraklama yaşandığı goumlruumllmektedir Oyuncak atoumllyelerinin

savaş sırasında silah uumlretmek olarak kullanılması ccedilok acı bir durumdur Bu doumlnemde evlerde

yapılan basit oyuncakların arttığı goumlzlenmektedir 1970li yıllardan sonra ise ccedilocukların

guumlvenliği ve daha ucuza mal edilmesi nedeniyle plastik oyuncaklar yaygınlık kazanmıştır

1970li yılların hemen ardından Japonya modern teknolojinin katkısıyla oyuncak

enduumlstrisinde zirveye tırmanmış ve 1980li yıllardan itibaren pazar payını Hong Kong

Singapur Taiwan Malezya ve son yıllarda da Ccediline bırakmıştır Artık guumlnuumlmuumlzde satılan

oyuncakların ccediloğu Ccedilin yapımıdır Oyuncakccedilılık uumlretim malzemeleri olarak kısaca doumlrt

doumlneme ayrılır

Sanayileşme oumlncesi zanaat işccedililiğine dayanan kil ve ahşap malzeme doumlnemi

Sanayileşme ile beraber metal ve teneke doumlnemi

Plastiğin keşfi ile plastik oyuncaklar

Elektronik ve dijital devrim ile miniyonga (microchip ) oyuncaklar

İletişim araccedillarının artarak gelişmesi duumlnya uluslarını etkileyen olayların oyuncaklara

da yansımasına neden olmuştur Oumlrneğin aya yolculuk masal ve ccedilizgi film karekterleri

oyuncak sektoumlruumlne esin kaynağı olmuştur

Resim 136 Ayrsquoa yolculuğun oyuncaklara yansıması

22

Enduumlstriyel oyuncak tuumlrleri

Bebekler Farklı boyutlarda ve şekillerde tekstil yuumlzeyler plastik seramik vb malzeme tuumlruuml

kullanılarak oluşturulurlar

Resim 137 Enduumlstriyel bebek oyuncak

Hayvanlar Bu oyuncak tuumlrleri karada denizde havada yaşayan canlı hayvan tuumlrlerinden

etkilenerek hazırlanan tekstil yuumlzeyler plastik ve ahşap malzemelerden uumlretilmektedir

Resim 138 Enduumlstriyel oyuncak ayıcıklar

23

Minyatuumlr nesneler ( evcilik doktor tamir setleri temizlik ve uumltuuml

setleri ) Ahşap ve plastik malzemelerden guumlnluumlk yaşantıda kullanılan nesnelerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş

olarak uumlretildiği oyuncaklardır

Resim 139 Uumltuuml temizlik tamir seti oyuncaklar

Birleştirme yığma takılıp ccedilıkarılanlar ( legolaryapbozlar bloklar

kuklalar ) Ahşap ve plastikten uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

Elektronikler miniyonga (microchip) (yaylı sesli uzaktan

kumandalılar bilgisayar oyunları ) Miniyongalar ile elektronik mekanizmaların kullanılarak oluşturulduğu oyuncak

tuumlruumlduumlr

Eğiticiler (harf sayı geometrik şekiller oyuncak kitaplar kavram

oumlğretmeyi amaccedillayanlar ) Tekstil yuumlzeyler karton kağıt ahşap plastik malzeme tuumlrlerinden uumlretilen oyuncak

tuumlruumlduumlr

Masa oyunları ( kelime oyun araccedilları ) Plastik ya da ahşap malzemelerden uumlretilen oyun araccedillarıdır

24

Muumlzikli oyuncaklar ( minyatuumlr muumlzik aletleri muumlzik kutuları

duumlduumlk ccedilıngırak ) Kullanırken ya da sabit durumda kurularak ses ccedilıkartan oyuncaklardır

Hareketliler ( tekerlekli oyuncaklar ) Tekerlek ya da mekanizma yardımı ile hareket edebilen oyuncaklardır

Guumlncel ve masal kahramanları (Oumlruumlmcek adam Batman vb) Ccedilizgi film film ve masal kahramanlarının minyatuumlr boyutlarda ya da dekoratif amaccedillı

buumlyuumlk boyutlarda uumlretilmiş şekilleridir

Enduumlstriyel oyuncak uumlretim suumlrecinde oyuncağın tuumlruumlne uygun model belirleyebilmek

iccedilin malzeme ve yaş grubuna dikkat edilmelidir Bunun yanısıra yeni oyuncak modelleri

oluşturabilmek iccedilin geccedilmişte ve guumlnuumlmuumlzde oluşturulan oyuncakları her youmlnuumlyle kavramak

gerekir Edinilen bilgiler ile yeni oluşturulan bir oyuncak modeli tanımlanabilmelidir Bu

tanımlamada

Oyuncak tuumlruumlnuuml belirleme ( eğitici hareketli muumlzikli hayvan bebek vb)

Oyuncak malzeme tanımı ( tekstil yuumlzeyler ahşap plastik karton vb )

Uumlretim tekniği tanımı ( dikim kaynak oumlrme doumlkme yapıştırma vb )

Oyuncakta kullanılacak renk seccedilenekleri

Oyuncak guumlvenliği iccedilin varsa standartlara uygun uyarılar tanımlanmalıdır

25

UYGULAMA FAALİYETİ Yaşadığınız youmlrede geccedilmişte oynanan ccedilocuk oyunlarını ve bu oyunda kullanılan

oyuncakları araştırarak oyuncakların model oumlzelliklerini ve goumlrsel uumlruumln dosyası oluşturunuz

İşlem Basamakları Oumlneriler

Youmlrenizde geccedilmişte oynanan

oyunları ve oyunlarda oynanan

oyuncakları oumlnerilen kaynak-

lardan araştırınız

Kuumltuumlphane muumlze yerel web sayfaları

boumllge ya da il yıllıkları ve aile buumlyuumlk-

lerinden yararlanabilirsiniz

Araştırma oumlncesi planlama ya-

pınız( Goumlruumlşmelerde soracağı-

nız soruları not defterinizi ka-

leminizi hazırlayınız)

Hazırlıklarınızı kontrol ediniz

Araştırma sonuccedillarını not alı-

nız( oyunun oumlzellikleri kulla-

nılan oyuncağın malzeme ve

model oumlzellikleri vb gibi )

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Oyuncaklarla ilgili varsa goumlr-

sellerin resimlerini ccedilekerek ya

da ccedilizerek temin ediniz

Zamanı iyi kullanınız

Araştırma sonuccedillarını dosyala-

yınız

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Araştırma sonuccedillarını sınıf or-

tamında paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

UYGULAMA FAALİYETİ-1

26

Eğitici enduumlstriyel oyuncakları araştırınız Araştırmalarınızdan edindiğiniz goumlrseller

yardımı ile bir konu seccedilerek eğitici oyuncak modeli oluşturunuz

İşlem Basamakları Oumlneriler

Eğitici oyuncakları oumlnerilen kay-

naklardan araştırınız

Oyuncak mağazaları İnternet

web sayfalarından faydalanınız

Ccedilizim malzemelerini hazırlayınız

Seccediltiğiniz konudaki oyuncağın

modelini ccediliziniz (Rakamları konu

olarak seccedilebilirsiniz )

Kalem A4 resim kacircğıdı silgi

A4 resim kartonu kullanabilir-

siniz

Hazırlıklarınızı kontrol ediniz

Oyuncağın renk ve kumaşını seccedili-

niz

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Kalıbınıza uygun kumaşı kesiniz

Modele uygun dikiniz

İccedilerisini elyaf ile doldurunuz

Farklı materyaller kullanabilirsi-

niz (Keccedile suumlnger boyalar kar-

ton vb)

Uygulama ccedilalışmanızı sınıf orta-

mında arkadaşlarınızla paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

UYGULAMA FAALİYETİ-2

27

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyunuz ve doğru seccedileneği işaretleyiniz

1 MOuml 5500-3000 Kalkolitik Doumlneme ait en eski oyuncak araba hangi muumlzede sergilenmek-

tedir

A) Ankara

B) Mardin

C) Antalya

D) İstanbul

2 İlk ccedilağ oyuncaklarında hangisi malzeme olarak kullanılmadı

A) Taş

B) Ağaccedil dalı

C) Kil

D) Plastik

3 Geleneksel oyuncaklarda topaccedil nasıl kullanılırdı

A) Vurularak

B) Parccedilalanarak

C) Doumlnduumlruumllerek

D) Suumlruumllerek

4 Aşağıdaki oyuncaklardan hangisi enduumlstriyel oyuncak gruplarından minyatuumlr nesneler

oyuncak grubuna girmez

A) Lego

B) Araba

C) Doktor seti

D) Tamir seti

5Aşağıdakilerden hangisi eğitici oyuncaklar grubuna girer

A) Keman

B) Topaccedil

C ) Geometrik şekiller

D ) Araba

6Eyuumlp Oyuncakları hangi ilimizde uumlretimde 300 yıl varlığını suumlrduumlrmuumlştuumlr

A) İzmir

B) Bursa

C) Ankara

D) İstanbul

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

28

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

Bu faaliyette verilecek bilgiler ve kazandırılacak beceriler ile oumlzelliklerine goumlre oyun-

cakları gruplandırabileceksiniz

Oyuncakları malzeme ve model oumlzelliklerine goumlre araştırınız

Araştırma sonuccedillarına goumlre oyuncak ccedileşitlerini gruplandırınız

Araştırma sonuccedillarını arkadaşlarınızla sınıf ortamında paylaşınız

2 OYUNCAK CcedilEŞİTLERİ

Oyuncaklar ister bireysel uumlretilsin isterse enduumlstriyel anlamda seri olarak uumlretilsin

oyuncakların modellerine ve malzemelerine goumlre uumlretim teknikleri farklıdır Bu farklılıklar

gelişen değişen teknoloji ile malzeme tuumlruumlne ve oyuncak firmalarının satış politikalarına

goumlre her geccedilen guumln değişmektedir Guumlnuumlmuumlzde var olan oyuncak uumlretim teknikleri değerlen-

dirilirken değişkenlik goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır

21 Uumlretim Tekniğine Goumlre Oyuncaklar Uumlretim tekniğine goumlre oyuncakları gruplandırabilmek iccedilin oyuncakları malzeme ve

model oumlzelliklerine goumlre incelemek gerekir

211 Malzeme Tuumlruumlne Goumlre Oyuncaklar Tekstil yuumlzeyli oyuncaklar

Oyuncağın tuumlmuumlnde ya da bir boumlluumlmuumlnde terikoton keccedile peluumlş polar kadife triko

oumlrguuml gibi tekstil yuumlzeyleri kullanarak hazırlanan oyuncaklardır

Resim 21 Tekstil yuumlzeyli oyuncak

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

AMACcedil

ARAŞTIRMA

29

Ahşap oyuncaklar

Ahşap malzemelerin ham boyalı vernikli oymalı baskılı vb şekillendirmeleri

yoluyla elde edilen oyuncaklardır

Resim 22 Ahşap oyuncak

Kağıt karton oyuncaklar

Kağıt karton oluklu mukavva vb kağıt tuumlrevlerinden oluşturulan oyuncaklardır

Resim 23 Kağıt ve karton oyuncaklar

30

Resim 24 Kağıt ve karton oyuncaklar

Teneke oyuncaklar

Teneke ve sacın şekillendirilip renklendirilmesi ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir Bu

tuumlr oyuncaklarda yay ve kurma mekanizmaları da kullanılmıştır

Resim 25 Teneke otobuumls oyuncak

Plastik oyuncaklar

İkinci Duumlnya Savaşırsquondan sonra ucuz hafif fazla sayıda uumlretilebilir olması nedeniyle

kullanılmaya başlayan doumlkme ve kalıp tekniği ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir

Resim 26 Plastik oyuncaklar

31

Cam oyuncaklar

Oumlzellikle ccedilok kalın camdan misket ya da zeka oyuncakları gibi oyuncakların

uumlretiminde kullanılan oyuncak ccedileşitleridir

Resim 27 Cam zeka oyuncağı

Elektronik Miniyonga (Microchip) oyuncaklar

Pilli kumandalı şarzlı uumlretilen ateri elde taşınabilir CDrsquoden ya da hafıza kartlarından

oynanan oyuncak ccedileşitleridir

Resim 28 Kumandalı otomobil oyuncak

212 Model Oumlzelliğine Goumlre Oyuncaklar Tek parccedilalı oyuncaklar

Tek parccedila ahşap plastik cam gibi malzemeden misket topa vb şeklinde uumlretilen

oyuncak tuumlrleridir

Ccedilok parccedilalı oyuncaklar

Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir araya getirilerek

uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

Mekanizmalı oyuncaklar

Oyuncağa ses ışık hareket kazandırmak amaccedillı mekanizmaların yerleştirilmesi ile

uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

32

22 Amacına Goumlre Oyuncaklar Ccedilocukların yetiştirilmeleri kuumlltuumlrden kuumlltuumlre değişkenlik goumlstermektedir İletişim ve

ulaşım araccedillarındaki hızlı değişimi kuumlltuumlrler arasındaki değişkenliği her geccedilen guumln

azaltmaktadır Bunun sonucu olarak geleneksel oyuncaklardan uzaklaşarak duumlnyada genel

ilgi goumlren oyuncak tuumlrlerine youmlnelim artmaktadır

Oyuncakların ccedilok farklı amaccedilları vardır Bu amaccedilları eğitimciler doktorlar

ebeveynler felsefeciler oyucak uumlreticilerinin soumlylemleri ile toplumların sosyo-kuumlltuumlrel ve

ekonomik yapıları belirlemektedir

Kullanım amacına goumlre oyuncaklar

Ccedilocukların yaş gruplarına goumlre duyusal beceri eğitim eğlence amaccedillı ihtiyaccedillarını

karşılamak amaccedillı kullanılan oyuncaklar bu gruba girer

Dekoratif amaccedillı oyuncaklar

Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif amaccedillı oyuncaklar

denir

Resim 29 Dekoratif amaccedillı kullanılan oyuncaklar

Resim 210 Dekoratif amaccedillı kullanılan oyuncaklar

Fonksiyonel oyuncaklar

Yetişkinler tarafından kullanılan aletlerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş modellerine fonksiyonel

oyuncak denir

33

UYGULAMA FAALİYETİ

Oyuncakların model oumlzelliklerini araştırınız Bunların iccedilinden tekstil yuumlzeyli oyuncak-

ları seccedilerek tuumlruumlne goumlre goumlrsel uumlruumln dosyası hazırlayınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

Oumlnerilen kaynaklardan tekstil yuuml-

zeyli oyuncakları araştırınız

Oyuncak mağazaları oyuncak web

sayfaları oyuncak uumlreten atoumllyeler

kreşler anaokullarından faydala-

nabilirsiniz

Oumlnerilen kaynaklardan tekstil yuuml-

zeyli oyuncakların goumlrsellerini fo-

toğraflayarak fotokopi alarak ya

da web sayfasından ccedilıktı olarak

temin ediniz

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Tekstil yuumlzey tuumlruumlne goumlre grupla-

ma yapınız

Dokuma yuumlzeyler peluumlş polar te-

ri koton

Oumlrguuml yuumlzeyler- triko el oumlrguumlsuuml

Dokusuz yuumlzeyler keccedile olarak

tekstil yuumlzeyli oyuncaklar

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Bilgi konularını goumlzden geccediliriniz

Aynı gruptaki goumlrselleri A4 kacircğı-

dına yerleştirip yapıştırınız

A4 dosya kacircğıdı oyuncak goumlrselle-

ri yapıştırıcı ile yapıştırınız

Tekstil yuumlzeyli oyuncak goumlrselle-

rinin alt boumlluumlmuumlne not alarak ta-

nımlayınız

Parccedila mekanizma renk tekstil

yuumlzey oumlzelliği vb

Zamanı iyi kullanınız

UYGULAMA FAALİYETİ

34

Uygulama ccedilalışmaları yaptığınız

A4 kacircğıtlarını dosyaya grup sıra-

sına goumlre yerleştiriniz

Dosyanıza kapak hazırlayarak ccedila-

lışmayı tamamlayınız

Uygulama ccedilalışmanızı kontrol edi-

niz Hatalarınız var ise duumlzeltiniz

Goumlrsel uumlruumln dosyasını sınıf orta-

mında arkadaşlarınızla paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

35

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Oyuncaklar ister bireysel uumlretilsin isterse enduumlstriyel anlamda seri olarak

uumlretilsin oyuncakların modellerine ve malzemelerine goumlre uumlretim teknikleri

farklıdır

2 ( ) Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir

araya getirilerek uumlretilen oyuncaklara tek parccedila oyuncaklar denir

3 ( ) Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif

amaccedillı oyuncaklar denir

4 ( ) Plastik oyuncaklar İkinci Duumlnya Savaşırsquondan sonra ucuz hafif fazla sa-

yıda uumlretilebilir olması nedeniyle kullanılmaya başlayan doumlkme ve kalıp tek-

niği ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir

5 ( ) Ccedilocukların yaş gruplarına goumlre duyusal beceri eğitim eğlence amaccedillı

ihtiyaccedillarını karşılamak iccedilin kullanılan oyuncaklara kullanım amacına uygun

oyuncaklar denir

6 ( ) Pilli kumandalı şarjlı uumlretilen ateri elde taşınabilir CDrsquoden ya da hafıza

kartlarından oynanan oyuncaklara elektronik miniyonga oyuncaklar denir

7 ( ) Tek parccedila ahşap plastik cam gibi malzemeden misket topaccedil vb şeklin-

de uumlretilen oyuncak tuumlrlerine ccedilok parccedilalı oyuncak denir

8 ( ) Oyuncağa ses ışık hareket kazandırmak amaccedillı mekanizmaların yerleşti-

rilmesi ile uumlretilen oyuncaklara mekanizmalı oyuncaklar denir

9 ( ) Ahşap malzemelerin ham boyalı vernikli oymalı baskılı vb şekillen-

dirmeleri yoluyla elde edilen oyuncaklara ahşap oyuncaklar denir

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoModuumll Değerlendirmerdquoye geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

36

MODUumlL DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Bir youmlrede tarihsel suumlreccedilte ustalar ebeveynler ya da ccedilocukların kendisi

tarafından uumlretilen ya da oyunlarda kullanılan doğal nesnelere youmlresel oyun-

caklar denir

2 ( ) Eyuumlp oyuncakları 300 yıllık bir geccedilmişe sahiptir

3 ( ) Taş kil ağaccedil dalları ilk ccedilağlardan beri oyuncak malzemesi olarak kulla-

nılmıştır

4 ( ) Elektronik ve miniyongalı oyuncaklar geleneksel oyuncaklardır

5 ( ) Yetişkinler tarafından kullanılan aletlerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş modellerine tak

parccedilalı oyuncak denir

6 ( ) Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir

araya getirilerek uumlretilen oyuncaklara ccedilok parccedilalı oyuncak denir

7 ( ) Uumlretim tekniğine goumlre oyuncakları gruplandırabilmek iccedilin oyuncakları

malzeme ve model oumlzelliklerine goumlre incelemek gerekir

8 ( ) Uluslara goumlre oyuncakların değişkenliği malzeme ve biccedilim youmlnuumlndendir

9 ( ) Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif

amaccedillı oyuncaklar denir

10 ( ) Tuumlrk tarihinde satılmak uumlzere yapılan oyuncaklar Selccediluklu doumlneminde

ortaya ccedilıkıyor

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki moduumlle geccedilmek iccedilin oumlğretmeninize başvurunuz

MODUumlL DEĞERLENDİRME

37

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALİYETİ-1rsquoİN CEVAP ANAHTARI

1 B

2 D

3 C

4 A

5 C

6 D

OumlĞRENME FAALİYETİ-2rsquoNİN CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

7 Y

8 D

9 D

MODUumlL DEĞERLENDİRMENİN CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 Y

6 D

7 D

8 D

9 D

10 Y

CEVAP ANAHTARLARI

38

KAYNAKCcedilA

ONUR Bekir Oyunun Guumlcuuml İmge Kitabevi 2011

ONUR Bekir Neslihan GUumlNEY Tuumlrkiyersquode Ccedilocuk Oyunları Araştırma-

ları Ankara Uumlniversitesi CcedilOKAUM (Ccedilocuk Kuumlltuumlruuml Araştırma ve Uygula-

ma Merkezi Yayınları ) Koumlk Yayıncılık 2004

OĞUZ M Oumlcal Petek ERSOY Tuumlrkiyersquode Yaşayan Geleneksel Ccedilocuk

Oyunları Gazi Uumlniversitesi Tuumlrk Halkbilimi Araştırma ve Uygulama Mer-

kezi (THBMER) tarafından yayımlanan 2004

BAŞAL Handan Asucircde GeccedilmişYıllarda Tuumlrkiyersquode Ccedilocuklar Tarafından

Oynanan Ccedilocuk Oyunları Uludağ Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi

XX (2) 2007

ONUR B N CcedilELEN F CcedilOK M ARTAR T DEMİR (1998) Childrenrsquos

need for toys from mothers point of view in two cities of Turkey iccedilinde Toys

and Playthings (ed G Brougere) Imprimera LaTresoriere

Antalya Oyuncak Muumlzesi

KAYNAKCcedilA

Page 26: EL SANATLARI TEKNOLOJİSİ - || MEGEP...4 Oyuncak, hem oyun hem oyunu sağlayan nesnedir. En basit oyuncak taş ve sopadır. Üçtaş, beş taş veya dokuztaş yahut kaydırak oyunu

22

Enduumlstriyel oyuncak tuumlrleri

Bebekler Farklı boyutlarda ve şekillerde tekstil yuumlzeyler plastik seramik vb malzeme tuumlruuml

kullanılarak oluşturulurlar

Resim 137 Enduumlstriyel bebek oyuncak

Hayvanlar Bu oyuncak tuumlrleri karada denizde havada yaşayan canlı hayvan tuumlrlerinden

etkilenerek hazırlanan tekstil yuumlzeyler plastik ve ahşap malzemelerden uumlretilmektedir

Resim 138 Enduumlstriyel oyuncak ayıcıklar

23

Minyatuumlr nesneler ( evcilik doktor tamir setleri temizlik ve uumltuuml

setleri ) Ahşap ve plastik malzemelerden guumlnluumlk yaşantıda kullanılan nesnelerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş

olarak uumlretildiği oyuncaklardır

Resim 139 Uumltuuml temizlik tamir seti oyuncaklar

Birleştirme yığma takılıp ccedilıkarılanlar ( legolaryapbozlar bloklar

kuklalar ) Ahşap ve plastikten uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

Elektronikler miniyonga (microchip) (yaylı sesli uzaktan

kumandalılar bilgisayar oyunları ) Miniyongalar ile elektronik mekanizmaların kullanılarak oluşturulduğu oyuncak

tuumlruumlduumlr

Eğiticiler (harf sayı geometrik şekiller oyuncak kitaplar kavram

oumlğretmeyi amaccedillayanlar ) Tekstil yuumlzeyler karton kağıt ahşap plastik malzeme tuumlrlerinden uumlretilen oyuncak

tuumlruumlduumlr

Masa oyunları ( kelime oyun araccedilları ) Plastik ya da ahşap malzemelerden uumlretilen oyun araccedillarıdır

24

Muumlzikli oyuncaklar ( minyatuumlr muumlzik aletleri muumlzik kutuları

duumlduumlk ccedilıngırak ) Kullanırken ya da sabit durumda kurularak ses ccedilıkartan oyuncaklardır

Hareketliler ( tekerlekli oyuncaklar ) Tekerlek ya da mekanizma yardımı ile hareket edebilen oyuncaklardır

Guumlncel ve masal kahramanları (Oumlruumlmcek adam Batman vb) Ccedilizgi film film ve masal kahramanlarının minyatuumlr boyutlarda ya da dekoratif amaccedillı

buumlyuumlk boyutlarda uumlretilmiş şekilleridir

Enduumlstriyel oyuncak uumlretim suumlrecinde oyuncağın tuumlruumlne uygun model belirleyebilmek

iccedilin malzeme ve yaş grubuna dikkat edilmelidir Bunun yanısıra yeni oyuncak modelleri

oluşturabilmek iccedilin geccedilmişte ve guumlnuumlmuumlzde oluşturulan oyuncakları her youmlnuumlyle kavramak

gerekir Edinilen bilgiler ile yeni oluşturulan bir oyuncak modeli tanımlanabilmelidir Bu

tanımlamada

Oyuncak tuumlruumlnuuml belirleme ( eğitici hareketli muumlzikli hayvan bebek vb)

Oyuncak malzeme tanımı ( tekstil yuumlzeyler ahşap plastik karton vb )

Uumlretim tekniği tanımı ( dikim kaynak oumlrme doumlkme yapıştırma vb )

Oyuncakta kullanılacak renk seccedilenekleri

Oyuncak guumlvenliği iccedilin varsa standartlara uygun uyarılar tanımlanmalıdır

25

UYGULAMA FAALİYETİ Yaşadığınız youmlrede geccedilmişte oynanan ccedilocuk oyunlarını ve bu oyunda kullanılan

oyuncakları araştırarak oyuncakların model oumlzelliklerini ve goumlrsel uumlruumln dosyası oluşturunuz

İşlem Basamakları Oumlneriler

Youmlrenizde geccedilmişte oynanan

oyunları ve oyunlarda oynanan

oyuncakları oumlnerilen kaynak-

lardan araştırınız

Kuumltuumlphane muumlze yerel web sayfaları

boumllge ya da il yıllıkları ve aile buumlyuumlk-

lerinden yararlanabilirsiniz

Araştırma oumlncesi planlama ya-

pınız( Goumlruumlşmelerde soracağı-

nız soruları not defterinizi ka-

leminizi hazırlayınız)

Hazırlıklarınızı kontrol ediniz

Araştırma sonuccedillarını not alı-

nız( oyunun oumlzellikleri kulla-

nılan oyuncağın malzeme ve

model oumlzellikleri vb gibi )

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Oyuncaklarla ilgili varsa goumlr-

sellerin resimlerini ccedilekerek ya

da ccedilizerek temin ediniz

Zamanı iyi kullanınız

Araştırma sonuccedillarını dosyala-

yınız

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Araştırma sonuccedillarını sınıf or-

tamında paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

UYGULAMA FAALİYETİ-1

26

Eğitici enduumlstriyel oyuncakları araştırınız Araştırmalarınızdan edindiğiniz goumlrseller

yardımı ile bir konu seccedilerek eğitici oyuncak modeli oluşturunuz

İşlem Basamakları Oumlneriler

Eğitici oyuncakları oumlnerilen kay-

naklardan araştırınız

Oyuncak mağazaları İnternet

web sayfalarından faydalanınız

Ccedilizim malzemelerini hazırlayınız

Seccediltiğiniz konudaki oyuncağın

modelini ccediliziniz (Rakamları konu

olarak seccedilebilirsiniz )

Kalem A4 resim kacircğıdı silgi

A4 resim kartonu kullanabilir-

siniz

Hazırlıklarınızı kontrol ediniz

Oyuncağın renk ve kumaşını seccedili-

niz

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Kalıbınıza uygun kumaşı kesiniz

Modele uygun dikiniz

İccedilerisini elyaf ile doldurunuz

Farklı materyaller kullanabilirsi-

niz (Keccedile suumlnger boyalar kar-

ton vb)

Uygulama ccedilalışmanızı sınıf orta-

mında arkadaşlarınızla paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

UYGULAMA FAALİYETİ-2

27

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyunuz ve doğru seccedileneği işaretleyiniz

1 MOuml 5500-3000 Kalkolitik Doumlneme ait en eski oyuncak araba hangi muumlzede sergilenmek-

tedir

A) Ankara

B) Mardin

C) Antalya

D) İstanbul

2 İlk ccedilağ oyuncaklarında hangisi malzeme olarak kullanılmadı

A) Taş

B) Ağaccedil dalı

C) Kil

D) Plastik

3 Geleneksel oyuncaklarda topaccedil nasıl kullanılırdı

A) Vurularak

B) Parccedilalanarak

C) Doumlnduumlruumllerek

D) Suumlruumllerek

4 Aşağıdaki oyuncaklardan hangisi enduumlstriyel oyuncak gruplarından minyatuumlr nesneler

oyuncak grubuna girmez

A) Lego

B) Araba

C) Doktor seti

D) Tamir seti

5Aşağıdakilerden hangisi eğitici oyuncaklar grubuna girer

A) Keman

B) Topaccedil

C ) Geometrik şekiller

D ) Araba

6Eyuumlp Oyuncakları hangi ilimizde uumlretimde 300 yıl varlığını suumlrduumlrmuumlştuumlr

A) İzmir

B) Bursa

C) Ankara

D) İstanbul

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

28

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

Bu faaliyette verilecek bilgiler ve kazandırılacak beceriler ile oumlzelliklerine goumlre oyun-

cakları gruplandırabileceksiniz

Oyuncakları malzeme ve model oumlzelliklerine goumlre araştırınız

Araştırma sonuccedillarına goumlre oyuncak ccedileşitlerini gruplandırınız

Araştırma sonuccedillarını arkadaşlarınızla sınıf ortamında paylaşınız

2 OYUNCAK CcedilEŞİTLERİ

Oyuncaklar ister bireysel uumlretilsin isterse enduumlstriyel anlamda seri olarak uumlretilsin

oyuncakların modellerine ve malzemelerine goumlre uumlretim teknikleri farklıdır Bu farklılıklar

gelişen değişen teknoloji ile malzeme tuumlruumlne ve oyuncak firmalarının satış politikalarına

goumlre her geccedilen guumln değişmektedir Guumlnuumlmuumlzde var olan oyuncak uumlretim teknikleri değerlen-

dirilirken değişkenlik goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır

21 Uumlretim Tekniğine Goumlre Oyuncaklar Uumlretim tekniğine goumlre oyuncakları gruplandırabilmek iccedilin oyuncakları malzeme ve

model oumlzelliklerine goumlre incelemek gerekir

211 Malzeme Tuumlruumlne Goumlre Oyuncaklar Tekstil yuumlzeyli oyuncaklar

Oyuncağın tuumlmuumlnde ya da bir boumlluumlmuumlnde terikoton keccedile peluumlş polar kadife triko

oumlrguuml gibi tekstil yuumlzeyleri kullanarak hazırlanan oyuncaklardır

Resim 21 Tekstil yuumlzeyli oyuncak

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

AMACcedil

ARAŞTIRMA

29

Ahşap oyuncaklar

Ahşap malzemelerin ham boyalı vernikli oymalı baskılı vb şekillendirmeleri

yoluyla elde edilen oyuncaklardır

Resim 22 Ahşap oyuncak

Kağıt karton oyuncaklar

Kağıt karton oluklu mukavva vb kağıt tuumlrevlerinden oluşturulan oyuncaklardır

Resim 23 Kağıt ve karton oyuncaklar

30

Resim 24 Kağıt ve karton oyuncaklar

Teneke oyuncaklar

Teneke ve sacın şekillendirilip renklendirilmesi ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir Bu

tuumlr oyuncaklarda yay ve kurma mekanizmaları da kullanılmıştır

Resim 25 Teneke otobuumls oyuncak

Plastik oyuncaklar

İkinci Duumlnya Savaşırsquondan sonra ucuz hafif fazla sayıda uumlretilebilir olması nedeniyle

kullanılmaya başlayan doumlkme ve kalıp tekniği ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir

Resim 26 Plastik oyuncaklar

31

Cam oyuncaklar

Oumlzellikle ccedilok kalın camdan misket ya da zeka oyuncakları gibi oyuncakların

uumlretiminde kullanılan oyuncak ccedileşitleridir

Resim 27 Cam zeka oyuncağı

Elektronik Miniyonga (Microchip) oyuncaklar

Pilli kumandalı şarzlı uumlretilen ateri elde taşınabilir CDrsquoden ya da hafıza kartlarından

oynanan oyuncak ccedileşitleridir

Resim 28 Kumandalı otomobil oyuncak

212 Model Oumlzelliğine Goumlre Oyuncaklar Tek parccedilalı oyuncaklar

Tek parccedila ahşap plastik cam gibi malzemeden misket topa vb şeklinde uumlretilen

oyuncak tuumlrleridir

Ccedilok parccedilalı oyuncaklar

Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir araya getirilerek

uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

Mekanizmalı oyuncaklar

Oyuncağa ses ışık hareket kazandırmak amaccedillı mekanizmaların yerleştirilmesi ile

uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

32

22 Amacına Goumlre Oyuncaklar Ccedilocukların yetiştirilmeleri kuumlltuumlrden kuumlltuumlre değişkenlik goumlstermektedir İletişim ve

ulaşım araccedillarındaki hızlı değişimi kuumlltuumlrler arasındaki değişkenliği her geccedilen guumln

azaltmaktadır Bunun sonucu olarak geleneksel oyuncaklardan uzaklaşarak duumlnyada genel

ilgi goumlren oyuncak tuumlrlerine youmlnelim artmaktadır

Oyuncakların ccedilok farklı amaccedilları vardır Bu amaccedilları eğitimciler doktorlar

ebeveynler felsefeciler oyucak uumlreticilerinin soumlylemleri ile toplumların sosyo-kuumlltuumlrel ve

ekonomik yapıları belirlemektedir

Kullanım amacına goumlre oyuncaklar

Ccedilocukların yaş gruplarına goumlre duyusal beceri eğitim eğlence amaccedillı ihtiyaccedillarını

karşılamak amaccedillı kullanılan oyuncaklar bu gruba girer

Dekoratif amaccedillı oyuncaklar

Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif amaccedillı oyuncaklar

denir

Resim 29 Dekoratif amaccedillı kullanılan oyuncaklar

Resim 210 Dekoratif amaccedillı kullanılan oyuncaklar

Fonksiyonel oyuncaklar

Yetişkinler tarafından kullanılan aletlerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş modellerine fonksiyonel

oyuncak denir

33

UYGULAMA FAALİYETİ

Oyuncakların model oumlzelliklerini araştırınız Bunların iccedilinden tekstil yuumlzeyli oyuncak-

ları seccedilerek tuumlruumlne goumlre goumlrsel uumlruumln dosyası hazırlayınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

Oumlnerilen kaynaklardan tekstil yuuml-

zeyli oyuncakları araştırınız

Oyuncak mağazaları oyuncak web

sayfaları oyuncak uumlreten atoumllyeler

kreşler anaokullarından faydala-

nabilirsiniz

Oumlnerilen kaynaklardan tekstil yuuml-

zeyli oyuncakların goumlrsellerini fo-

toğraflayarak fotokopi alarak ya

da web sayfasından ccedilıktı olarak

temin ediniz

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Tekstil yuumlzey tuumlruumlne goumlre grupla-

ma yapınız

Dokuma yuumlzeyler peluumlş polar te-

ri koton

Oumlrguuml yuumlzeyler- triko el oumlrguumlsuuml

Dokusuz yuumlzeyler keccedile olarak

tekstil yuumlzeyli oyuncaklar

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Bilgi konularını goumlzden geccediliriniz

Aynı gruptaki goumlrselleri A4 kacircğı-

dına yerleştirip yapıştırınız

A4 dosya kacircğıdı oyuncak goumlrselle-

ri yapıştırıcı ile yapıştırınız

Tekstil yuumlzeyli oyuncak goumlrselle-

rinin alt boumlluumlmuumlne not alarak ta-

nımlayınız

Parccedila mekanizma renk tekstil

yuumlzey oumlzelliği vb

Zamanı iyi kullanınız

UYGULAMA FAALİYETİ

34

Uygulama ccedilalışmaları yaptığınız

A4 kacircğıtlarını dosyaya grup sıra-

sına goumlre yerleştiriniz

Dosyanıza kapak hazırlayarak ccedila-

lışmayı tamamlayınız

Uygulama ccedilalışmanızı kontrol edi-

niz Hatalarınız var ise duumlzeltiniz

Goumlrsel uumlruumln dosyasını sınıf orta-

mında arkadaşlarınızla paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

35

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Oyuncaklar ister bireysel uumlretilsin isterse enduumlstriyel anlamda seri olarak

uumlretilsin oyuncakların modellerine ve malzemelerine goumlre uumlretim teknikleri

farklıdır

2 ( ) Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir

araya getirilerek uumlretilen oyuncaklara tek parccedila oyuncaklar denir

3 ( ) Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif

amaccedillı oyuncaklar denir

4 ( ) Plastik oyuncaklar İkinci Duumlnya Savaşırsquondan sonra ucuz hafif fazla sa-

yıda uumlretilebilir olması nedeniyle kullanılmaya başlayan doumlkme ve kalıp tek-

niği ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir

5 ( ) Ccedilocukların yaş gruplarına goumlre duyusal beceri eğitim eğlence amaccedillı

ihtiyaccedillarını karşılamak iccedilin kullanılan oyuncaklara kullanım amacına uygun

oyuncaklar denir

6 ( ) Pilli kumandalı şarjlı uumlretilen ateri elde taşınabilir CDrsquoden ya da hafıza

kartlarından oynanan oyuncaklara elektronik miniyonga oyuncaklar denir

7 ( ) Tek parccedila ahşap plastik cam gibi malzemeden misket topaccedil vb şeklin-

de uumlretilen oyuncak tuumlrlerine ccedilok parccedilalı oyuncak denir

8 ( ) Oyuncağa ses ışık hareket kazandırmak amaccedillı mekanizmaların yerleşti-

rilmesi ile uumlretilen oyuncaklara mekanizmalı oyuncaklar denir

9 ( ) Ahşap malzemelerin ham boyalı vernikli oymalı baskılı vb şekillen-

dirmeleri yoluyla elde edilen oyuncaklara ahşap oyuncaklar denir

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoModuumll Değerlendirmerdquoye geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

36

MODUumlL DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Bir youmlrede tarihsel suumlreccedilte ustalar ebeveynler ya da ccedilocukların kendisi

tarafından uumlretilen ya da oyunlarda kullanılan doğal nesnelere youmlresel oyun-

caklar denir

2 ( ) Eyuumlp oyuncakları 300 yıllık bir geccedilmişe sahiptir

3 ( ) Taş kil ağaccedil dalları ilk ccedilağlardan beri oyuncak malzemesi olarak kulla-

nılmıştır

4 ( ) Elektronik ve miniyongalı oyuncaklar geleneksel oyuncaklardır

5 ( ) Yetişkinler tarafından kullanılan aletlerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş modellerine tak

parccedilalı oyuncak denir

6 ( ) Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir

araya getirilerek uumlretilen oyuncaklara ccedilok parccedilalı oyuncak denir

7 ( ) Uumlretim tekniğine goumlre oyuncakları gruplandırabilmek iccedilin oyuncakları

malzeme ve model oumlzelliklerine goumlre incelemek gerekir

8 ( ) Uluslara goumlre oyuncakların değişkenliği malzeme ve biccedilim youmlnuumlndendir

9 ( ) Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif

amaccedillı oyuncaklar denir

10 ( ) Tuumlrk tarihinde satılmak uumlzere yapılan oyuncaklar Selccediluklu doumlneminde

ortaya ccedilıkıyor

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki moduumlle geccedilmek iccedilin oumlğretmeninize başvurunuz

MODUumlL DEĞERLENDİRME

37

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALİYETİ-1rsquoİN CEVAP ANAHTARI

1 B

2 D

3 C

4 A

5 C

6 D

OumlĞRENME FAALİYETİ-2rsquoNİN CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

7 Y

8 D

9 D

MODUumlL DEĞERLENDİRMENİN CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 Y

6 D

7 D

8 D

9 D

10 Y

CEVAP ANAHTARLARI

38

KAYNAKCcedilA

ONUR Bekir Oyunun Guumlcuuml İmge Kitabevi 2011

ONUR Bekir Neslihan GUumlNEY Tuumlrkiyersquode Ccedilocuk Oyunları Araştırma-

ları Ankara Uumlniversitesi CcedilOKAUM (Ccedilocuk Kuumlltuumlruuml Araştırma ve Uygula-

ma Merkezi Yayınları ) Koumlk Yayıncılık 2004

OĞUZ M Oumlcal Petek ERSOY Tuumlrkiyersquode Yaşayan Geleneksel Ccedilocuk

Oyunları Gazi Uumlniversitesi Tuumlrk Halkbilimi Araştırma ve Uygulama Mer-

kezi (THBMER) tarafından yayımlanan 2004

BAŞAL Handan Asucircde GeccedilmişYıllarda Tuumlrkiyersquode Ccedilocuklar Tarafından

Oynanan Ccedilocuk Oyunları Uludağ Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi

XX (2) 2007

ONUR B N CcedilELEN F CcedilOK M ARTAR T DEMİR (1998) Childrenrsquos

need for toys from mothers point of view in two cities of Turkey iccedilinde Toys

and Playthings (ed G Brougere) Imprimera LaTresoriere

Antalya Oyuncak Muumlzesi

KAYNAKCcedilA

Page 27: EL SANATLARI TEKNOLOJİSİ - || MEGEP...4 Oyuncak, hem oyun hem oyunu sağlayan nesnedir. En basit oyuncak taş ve sopadır. Üçtaş, beş taş veya dokuztaş yahut kaydırak oyunu

23

Minyatuumlr nesneler ( evcilik doktor tamir setleri temizlik ve uumltuuml

setleri ) Ahşap ve plastik malzemelerden guumlnluumlk yaşantıda kullanılan nesnelerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş

olarak uumlretildiği oyuncaklardır

Resim 139 Uumltuuml temizlik tamir seti oyuncaklar

Birleştirme yığma takılıp ccedilıkarılanlar ( legolaryapbozlar bloklar

kuklalar ) Ahşap ve plastikten uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

Elektronikler miniyonga (microchip) (yaylı sesli uzaktan

kumandalılar bilgisayar oyunları ) Miniyongalar ile elektronik mekanizmaların kullanılarak oluşturulduğu oyuncak

tuumlruumlduumlr

Eğiticiler (harf sayı geometrik şekiller oyuncak kitaplar kavram

oumlğretmeyi amaccedillayanlar ) Tekstil yuumlzeyler karton kağıt ahşap plastik malzeme tuumlrlerinden uumlretilen oyuncak

tuumlruumlduumlr

Masa oyunları ( kelime oyun araccedilları ) Plastik ya da ahşap malzemelerden uumlretilen oyun araccedillarıdır

24

Muumlzikli oyuncaklar ( minyatuumlr muumlzik aletleri muumlzik kutuları

duumlduumlk ccedilıngırak ) Kullanırken ya da sabit durumda kurularak ses ccedilıkartan oyuncaklardır

Hareketliler ( tekerlekli oyuncaklar ) Tekerlek ya da mekanizma yardımı ile hareket edebilen oyuncaklardır

Guumlncel ve masal kahramanları (Oumlruumlmcek adam Batman vb) Ccedilizgi film film ve masal kahramanlarının minyatuumlr boyutlarda ya da dekoratif amaccedillı

buumlyuumlk boyutlarda uumlretilmiş şekilleridir

Enduumlstriyel oyuncak uumlretim suumlrecinde oyuncağın tuumlruumlne uygun model belirleyebilmek

iccedilin malzeme ve yaş grubuna dikkat edilmelidir Bunun yanısıra yeni oyuncak modelleri

oluşturabilmek iccedilin geccedilmişte ve guumlnuumlmuumlzde oluşturulan oyuncakları her youmlnuumlyle kavramak

gerekir Edinilen bilgiler ile yeni oluşturulan bir oyuncak modeli tanımlanabilmelidir Bu

tanımlamada

Oyuncak tuumlruumlnuuml belirleme ( eğitici hareketli muumlzikli hayvan bebek vb)

Oyuncak malzeme tanımı ( tekstil yuumlzeyler ahşap plastik karton vb )

Uumlretim tekniği tanımı ( dikim kaynak oumlrme doumlkme yapıştırma vb )

Oyuncakta kullanılacak renk seccedilenekleri

Oyuncak guumlvenliği iccedilin varsa standartlara uygun uyarılar tanımlanmalıdır

25

UYGULAMA FAALİYETİ Yaşadığınız youmlrede geccedilmişte oynanan ccedilocuk oyunlarını ve bu oyunda kullanılan

oyuncakları araştırarak oyuncakların model oumlzelliklerini ve goumlrsel uumlruumln dosyası oluşturunuz

İşlem Basamakları Oumlneriler

Youmlrenizde geccedilmişte oynanan

oyunları ve oyunlarda oynanan

oyuncakları oumlnerilen kaynak-

lardan araştırınız

Kuumltuumlphane muumlze yerel web sayfaları

boumllge ya da il yıllıkları ve aile buumlyuumlk-

lerinden yararlanabilirsiniz

Araştırma oumlncesi planlama ya-

pınız( Goumlruumlşmelerde soracağı-

nız soruları not defterinizi ka-

leminizi hazırlayınız)

Hazırlıklarınızı kontrol ediniz

Araştırma sonuccedillarını not alı-

nız( oyunun oumlzellikleri kulla-

nılan oyuncağın malzeme ve

model oumlzellikleri vb gibi )

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Oyuncaklarla ilgili varsa goumlr-

sellerin resimlerini ccedilekerek ya

da ccedilizerek temin ediniz

Zamanı iyi kullanınız

Araştırma sonuccedillarını dosyala-

yınız

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Araştırma sonuccedillarını sınıf or-

tamında paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

UYGULAMA FAALİYETİ-1

26

Eğitici enduumlstriyel oyuncakları araştırınız Araştırmalarınızdan edindiğiniz goumlrseller

yardımı ile bir konu seccedilerek eğitici oyuncak modeli oluşturunuz

İşlem Basamakları Oumlneriler

Eğitici oyuncakları oumlnerilen kay-

naklardan araştırınız

Oyuncak mağazaları İnternet

web sayfalarından faydalanınız

Ccedilizim malzemelerini hazırlayınız

Seccediltiğiniz konudaki oyuncağın

modelini ccediliziniz (Rakamları konu

olarak seccedilebilirsiniz )

Kalem A4 resim kacircğıdı silgi

A4 resim kartonu kullanabilir-

siniz

Hazırlıklarınızı kontrol ediniz

Oyuncağın renk ve kumaşını seccedili-

niz

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Kalıbınıza uygun kumaşı kesiniz

Modele uygun dikiniz

İccedilerisini elyaf ile doldurunuz

Farklı materyaller kullanabilirsi-

niz (Keccedile suumlnger boyalar kar-

ton vb)

Uygulama ccedilalışmanızı sınıf orta-

mında arkadaşlarınızla paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

UYGULAMA FAALİYETİ-2

27

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyunuz ve doğru seccedileneği işaretleyiniz

1 MOuml 5500-3000 Kalkolitik Doumlneme ait en eski oyuncak araba hangi muumlzede sergilenmek-

tedir

A) Ankara

B) Mardin

C) Antalya

D) İstanbul

2 İlk ccedilağ oyuncaklarında hangisi malzeme olarak kullanılmadı

A) Taş

B) Ağaccedil dalı

C) Kil

D) Plastik

3 Geleneksel oyuncaklarda topaccedil nasıl kullanılırdı

A) Vurularak

B) Parccedilalanarak

C) Doumlnduumlruumllerek

D) Suumlruumllerek

4 Aşağıdaki oyuncaklardan hangisi enduumlstriyel oyuncak gruplarından minyatuumlr nesneler

oyuncak grubuna girmez

A) Lego

B) Araba

C) Doktor seti

D) Tamir seti

5Aşağıdakilerden hangisi eğitici oyuncaklar grubuna girer

A) Keman

B) Topaccedil

C ) Geometrik şekiller

D ) Araba

6Eyuumlp Oyuncakları hangi ilimizde uumlretimde 300 yıl varlığını suumlrduumlrmuumlştuumlr

A) İzmir

B) Bursa

C) Ankara

D) İstanbul

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

28

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

Bu faaliyette verilecek bilgiler ve kazandırılacak beceriler ile oumlzelliklerine goumlre oyun-

cakları gruplandırabileceksiniz

Oyuncakları malzeme ve model oumlzelliklerine goumlre araştırınız

Araştırma sonuccedillarına goumlre oyuncak ccedileşitlerini gruplandırınız

Araştırma sonuccedillarını arkadaşlarınızla sınıf ortamında paylaşınız

2 OYUNCAK CcedilEŞİTLERİ

Oyuncaklar ister bireysel uumlretilsin isterse enduumlstriyel anlamda seri olarak uumlretilsin

oyuncakların modellerine ve malzemelerine goumlre uumlretim teknikleri farklıdır Bu farklılıklar

gelişen değişen teknoloji ile malzeme tuumlruumlne ve oyuncak firmalarının satış politikalarına

goumlre her geccedilen guumln değişmektedir Guumlnuumlmuumlzde var olan oyuncak uumlretim teknikleri değerlen-

dirilirken değişkenlik goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır

21 Uumlretim Tekniğine Goumlre Oyuncaklar Uumlretim tekniğine goumlre oyuncakları gruplandırabilmek iccedilin oyuncakları malzeme ve

model oumlzelliklerine goumlre incelemek gerekir

211 Malzeme Tuumlruumlne Goumlre Oyuncaklar Tekstil yuumlzeyli oyuncaklar

Oyuncağın tuumlmuumlnde ya da bir boumlluumlmuumlnde terikoton keccedile peluumlş polar kadife triko

oumlrguuml gibi tekstil yuumlzeyleri kullanarak hazırlanan oyuncaklardır

Resim 21 Tekstil yuumlzeyli oyuncak

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

AMACcedil

ARAŞTIRMA

29

Ahşap oyuncaklar

Ahşap malzemelerin ham boyalı vernikli oymalı baskılı vb şekillendirmeleri

yoluyla elde edilen oyuncaklardır

Resim 22 Ahşap oyuncak

Kağıt karton oyuncaklar

Kağıt karton oluklu mukavva vb kağıt tuumlrevlerinden oluşturulan oyuncaklardır

Resim 23 Kağıt ve karton oyuncaklar

30

Resim 24 Kağıt ve karton oyuncaklar

Teneke oyuncaklar

Teneke ve sacın şekillendirilip renklendirilmesi ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir Bu

tuumlr oyuncaklarda yay ve kurma mekanizmaları da kullanılmıştır

Resim 25 Teneke otobuumls oyuncak

Plastik oyuncaklar

İkinci Duumlnya Savaşırsquondan sonra ucuz hafif fazla sayıda uumlretilebilir olması nedeniyle

kullanılmaya başlayan doumlkme ve kalıp tekniği ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir

Resim 26 Plastik oyuncaklar

31

Cam oyuncaklar

Oumlzellikle ccedilok kalın camdan misket ya da zeka oyuncakları gibi oyuncakların

uumlretiminde kullanılan oyuncak ccedileşitleridir

Resim 27 Cam zeka oyuncağı

Elektronik Miniyonga (Microchip) oyuncaklar

Pilli kumandalı şarzlı uumlretilen ateri elde taşınabilir CDrsquoden ya da hafıza kartlarından

oynanan oyuncak ccedileşitleridir

Resim 28 Kumandalı otomobil oyuncak

212 Model Oumlzelliğine Goumlre Oyuncaklar Tek parccedilalı oyuncaklar

Tek parccedila ahşap plastik cam gibi malzemeden misket topa vb şeklinde uumlretilen

oyuncak tuumlrleridir

Ccedilok parccedilalı oyuncaklar

Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir araya getirilerek

uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

Mekanizmalı oyuncaklar

Oyuncağa ses ışık hareket kazandırmak amaccedillı mekanizmaların yerleştirilmesi ile

uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

32

22 Amacına Goumlre Oyuncaklar Ccedilocukların yetiştirilmeleri kuumlltuumlrden kuumlltuumlre değişkenlik goumlstermektedir İletişim ve

ulaşım araccedillarındaki hızlı değişimi kuumlltuumlrler arasındaki değişkenliği her geccedilen guumln

azaltmaktadır Bunun sonucu olarak geleneksel oyuncaklardan uzaklaşarak duumlnyada genel

ilgi goumlren oyuncak tuumlrlerine youmlnelim artmaktadır

Oyuncakların ccedilok farklı amaccedilları vardır Bu amaccedilları eğitimciler doktorlar

ebeveynler felsefeciler oyucak uumlreticilerinin soumlylemleri ile toplumların sosyo-kuumlltuumlrel ve

ekonomik yapıları belirlemektedir

Kullanım amacına goumlre oyuncaklar

Ccedilocukların yaş gruplarına goumlre duyusal beceri eğitim eğlence amaccedillı ihtiyaccedillarını

karşılamak amaccedillı kullanılan oyuncaklar bu gruba girer

Dekoratif amaccedillı oyuncaklar

Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif amaccedillı oyuncaklar

denir

Resim 29 Dekoratif amaccedillı kullanılan oyuncaklar

Resim 210 Dekoratif amaccedillı kullanılan oyuncaklar

Fonksiyonel oyuncaklar

Yetişkinler tarafından kullanılan aletlerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş modellerine fonksiyonel

oyuncak denir

33

UYGULAMA FAALİYETİ

Oyuncakların model oumlzelliklerini araştırınız Bunların iccedilinden tekstil yuumlzeyli oyuncak-

ları seccedilerek tuumlruumlne goumlre goumlrsel uumlruumln dosyası hazırlayınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

Oumlnerilen kaynaklardan tekstil yuuml-

zeyli oyuncakları araştırınız

Oyuncak mağazaları oyuncak web

sayfaları oyuncak uumlreten atoumllyeler

kreşler anaokullarından faydala-

nabilirsiniz

Oumlnerilen kaynaklardan tekstil yuuml-

zeyli oyuncakların goumlrsellerini fo-

toğraflayarak fotokopi alarak ya

da web sayfasından ccedilıktı olarak

temin ediniz

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Tekstil yuumlzey tuumlruumlne goumlre grupla-

ma yapınız

Dokuma yuumlzeyler peluumlş polar te-

ri koton

Oumlrguuml yuumlzeyler- triko el oumlrguumlsuuml

Dokusuz yuumlzeyler keccedile olarak

tekstil yuumlzeyli oyuncaklar

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Bilgi konularını goumlzden geccediliriniz

Aynı gruptaki goumlrselleri A4 kacircğı-

dına yerleştirip yapıştırınız

A4 dosya kacircğıdı oyuncak goumlrselle-

ri yapıştırıcı ile yapıştırınız

Tekstil yuumlzeyli oyuncak goumlrselle-

rinin alt boumlluumlmuumlne not alarak ta-

nımlayınız

Parccedila mekanizma renk tekstil

yuumlzey oumlzelliği vb

Zamanı iyi kullanınız

UYGULAMA FAALİYETİ

34

Uygulama ccedilalışmaları yaptığınız

A4 kacircğıtlarını dosyaya grup sıra-

sına goumlre yerleştiriniz

Dosyanıza kapak hazırlayarak ccedila-

lışmayı tamamlayınız

Uygulama ccedilalışmanızı kontrol edi-

niz Hatalarınız var ise duumlzeltiniz

Goumlrsel uumlruumln dosyasını sınıf orta-

mında arkadaşlarınızla paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

35

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Oyuncaklar ister bireysel uumlretilsin isterse enduumlstriyel anlamda seri olarak

uumlretilsin oyuncakların modellerine ve malzemelerine goumlre uumlretim teknikleri

farklıdır

2 ( ) Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir

araya getirilerek uumlretilen oyuncaklara tek parccedila oyuncaklar denir

3 ( ) Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif

amaccedillı oyuncaklar denir

4 ( ) Plastik oyuncaklar İkinci Duumlnya Savaşırsquondan sonra ucuz hafif fazla sa-

yıda uumlretilebilir olması nedeniyle kullanılmaya başlayan doumlkme ve kalıp tek-

niği ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir

5 ( ) Ccedilocukların yaş gruplarına goumlre duyusal beceri eğitim eğlence amaccedillı

ihtiyaccedillarını karşılamak iccedilin kullanılan oyuncaklara kullanım amacına uygun

oyuncaklar denir

6 ( ) Pilli kumandalı şarjlı uumlretilen ateri elde taşınabilir CDrsquoden ya da hafıza

kartlarından oynanan oyuncaklara elektronik miniyonga oyuncaklar denir

7 ( ) Tek parccedila ahşap plastik cam gibi malzemeden misket topaccedil vb şeklin-

de uumlretilen oyuncak tuumlrlerine ccedilok parccedilalı oyuncak denir

8 ( ) Oyuncağa ses ışık hareket kazandırmak amaccedillı mekanizmaların yerleşti-

rilmesi ile uumlretilen oyuncaklara mekanizmalı oyuncaklar denir

9 ( ) Ahşap malzemelerin ham boyalı vernikli oymalı baskılı vb şekillen-

dirmeleri yoluyla elde edilen oyuncaklara ahşap oyuncaklar denir

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoModuumll Değerlendirmerdquoye geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

36

MODUumlL DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Bir youmlrede tarihsel suumlreccedilte ustalar ebeveynler ya da ccedilocukların kendisi

tarafından uumlretilen ya da oyunlarda kullanılan doğal nesnelere youmlresel oyun-

caklar denir

2 ( ) Eyuumlp oyuncakları 300 yıllık bir geccedilmişe sahiptir

3 ( ) Taş kil ağaccedil dalları ilk ccedilağlardan beri oyuncak malzemesi olarak kulla-

nılmıştır

4 ( ) Elektronik ve miniyongalı oyuncaklar geleneksel oyuncaklardır

5 ( ) Yetişkinler tarafından kullanılan aletlerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş modellerine tak

parccedilalı oyuncak denir

6 ( ) Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir

araya getirilerek uumlretilen oyuncaklara ccedilok parccedilalı oyuncak denir

7 ( ) Uumlretim tekniğine goumlre oyuncakları gruplandırabilmek iccedilin oyuncakları

malzeme ve model oumlzelliklerine goumlre incelemek gerekir

8 ( ) Uluslara goumlre oyuncakların değişkenliği malzeme ve biccedilim youmlnuumlndendir

9 ( ) Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif

amaccedillı oyuncaklar denir

10 ( ) Tuumlrk tarihinde satılmak uumlzere yapılan oyuncaklar Selccediluklu doumlneminde

ortaya ccedilıkıyor

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki moduumlle geccedilmek iccedilin oumlğretmeninize başvurunuz

MODUumlL DEĞERLENDİRME

37

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALİYETİ-1rsquoİN CEVAP ANAHTARI

1 B

2 D

3 C

4 A

5 C

6 D

OumlĞRENME FAALİYETİ-2rsquoNİN CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

7 Y

8 D

9 D

MODUumlL DEĞERLENDİRMENİN CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 Y

6 D

7 D

8 D

9 D

10 Y

CEVAP ANAHTARLARI

38

KAYNAKCcedilA

ONUR Bekir Oyunun Guumlcuuml İmge Kitabevi 2011

ONUR Bekir Neslihan GUumlNEY Tuumlrkiyersquode Ccedilocuk Oyunları Araştırma-

ları Ankara Uumlniversitesi CcedilOKAUM (Ccedilocuk Kuumlltuumlruuml Araştırma ve Uygula-

ma Merkezi Yayınları ) Koumlk Yayıncılık 2004

OĞUZ M Oumlcal Petek ERSOY Tuumlrkiyersquode Yaşayan Geleneksel Ccedilocuk

Oyunları Gazi Uumlniversitesi Tuumlrk Halkbilimi Araştırma ve Uygulama Mer-

kezi (THBMER) tarafından yayımlanan 2004

BAŞAL Handan Asucircde GeccedilmişYıllarda Tuumlrkiyersquode Ccedilocuklar Tarafından

Oynanan Ccedilocuk Oyunları Uludağ Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi

XX (2) 2007

ONUR B N CcedilELEN F CcedilOK M ARTAR T DEMİR (1998) Childrenrsquos

need for toys from mothers point of view in two cities of Turkey iccedilinde Toys

and Playthings (ed G Brougere) Imprimera LaTresoriere

Antalya Oyuncak Muumlzesi

KAYNAKCcedilA

Page 28: EL SANATLARI TEKNOLOJİSİ - || MEGEP...4 Oyuncak, hem oyun hem oyunu sağlayan nesnedir. En basit oyuncak taş ve sopadır. Üçtaş, beş taş veya dokuztaş yahut kaydırak oyunu

24

Muumlzikli oyuncaklar ( minyatuumlr muumlzik aletleri muumlzik kutuları

duumlduumlk ccedilıngırak ) Kullanırken ya da sabit durumda kurularak ses ccedilıkartan oyuncaklardır

Hareketliler ( tekerlekli oyuncaklar ) Tekerlek ya da mekanizma yardımı ile hareket edebilen oyuncaklardır

Guumlncel ve masal kahramanları (Oumlruumlmcek adam Batman vb) Ccedilizgi film film ve masal kahramanlarının minyatuumlr boyutlarda ya da dekoratif amaccedillı

buumlyuumlk boyutlarda uumlretilmiş şekilleridir

Enduumlstriyel oyuncak uumlretim suumlrecinde oyuncağın tuumlruumlne uygun model belirleyebilmek

iccedilin malzeme ve yaş grubuna dikkat edilmelidir Bunun yanısıra yeni oyuncak modelleri

oluşturabilmek iccedilin geccedilmişte ve guumlnuumlmuumlzde oluşturulan oyuncakları her youmlnuumlyle kavramak

gerekir Edinilen bilgiler ile yeni oluşturulan bir oyuncak modeli tanımlanabilmelidir Bu

tanımlamada

Oyuncak tuumlruumlnuuml belirleme ( eğitici hareketli muumlzikli hayvan bebek vb)

Oyuncak malzeme tanımı ( tekstil yuumlzeyler ahşap plastik karton vb )

Uumlretim tekniği tanımı ( dikim kaynak oumlrme doumlkme yapıştırma vb )

Oyuncakta kullanılacak renk seccedilenekleri

Oyuncak guumlvenliği iccedilin varsa standartlara uygun uyarılar tanımlanmalıdır

25

UYGULAMA FAALİYETİ Yaşadığınız youmlrede geccedilmişte oynanan ccedilocuk oyunlarını ve bu oyunda kullanılan

oyuncakları araştırarak oyuncakların model oumlzelliklerini ve goumlrsel uumlruumln dosyası oluşturunuz

İşlem Basamakları Oumlneriler

Youmlrenizde geccedilmişte oynanan

oyunları ve oyunlarda oynanan

oyuncakları oumlnerilen kaynak-

lardan araştırınız

Kuumltuumlphane muumlze yerel web sayfaları

boumllge ya da il yıllıkları ve aile buumlyuumlk-

lerinden yararlanabilirsiniz

Araştırma oumlncesi planlama ya-

pınız( Goumlruumlşmelerde soracağı-

nız soruları not defterinizi ka-

leminizi hazırlayınız)

Hazırlıklarınızı kontrol ediniz

Araştırma sonuccedillarını not alı-

nız( oyunun oumlzellikleri kulla-

nılan oyuncağın malzeme ve

model oumlzellikleri vb gibi )

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Oyuncaklarla ilgili varsa goumlr-

sellerin resimlerini ccedilekerek ya

da ccedilizerek temin ediniz

Zamanı iyi kullanınız

Araştırma sonuccedillarını dosyala-

yınız

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Araştırma sonuccedillarını sınıf or-

tamında paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

UYGULAMA FAALİYETİ-1

26

Eğitici enduumlstriyel oyuncakları araştırınız Araştırmalarınızdan edindiğiniz goumlrseller

yardımı ile bir konu seccedilerek eğitici oyuncak modeli oluşturunuz

İşlem Basamakları Oumlneriler

Eğitici oyuncakları oumlnerilen kay-

naklardan araştırınız

Oyuncak mağazaları İnternet

web sayfalarından faydalanınız

Ccedilizim malzemelerini hazırlayınız

Seccediltiğiniz konudaki oyuncağın

modelini ccediliziniz (Rakamları konu

olarak seccedilebilirsiniz )

Kalem A4 resim kacircğıdı silgi

A4 resim kartonu kullanabilir-

siniz

Hazırlıklarınızı kontrol ediniz

Oyuncağın renk ve kumaşını seccedili-

niz

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Kalıbınıza uygun kumaşı kesiniz

Modele uygun dikiniz

İccedilerisini elyaf ile doldurunuz

Farklı materyaller kullanabilirsi-

niz (Keccedile suumlnger boyalar kar-

ton vb)

Uygulama ccedilalışmanızı sınıf orta-

mında arkadaşlarınızla paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

UYGULAMA FAALİYETİ-2

27

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyunuz ve doğru seccedileneği işaretleyiniz

1 MOuml 5500-3000 Kalkolitik Doumlneme ait en eski oyuncak araba hangi muumlzede sergilenmek-

tedir

A) Ankara

B) Mardin

C) Antalya

D) İstanbul

2 İlk ccedilağ oyuncaklarında hangisi malzeme olarak kullanılmadı

A) Taş

B) Ağaccedil dalı

C) Kil

D) Plastik

3 Geleneksel oyuncaklarda topaccedil nasıl kullanılırdı

A) Vurularak

B) Parccedilalanarak

C) Doumlnduumlruumllerek

D) Suumlruumllerek

4 Aşağıdaki oyuncaklardan hangisi enduumlstriyel oyuncak gruplarından minyatuumlr nesneler

oyuncak grubuna girmez

A) Lego

B) Araba

C) Doktor seti

D) Tamir seti

5Aşağıdakilerden hangisi eğitici oyuncaklar grubuna girer

A) Keman

B) Topaccedil

C ) Geometrik şekiller

D ) Araba

6Eyuumlp Oyuncakları hangi ilimizde uumlretimde 300 yıl varlığını suumlrduumlrmuumlştuumlr

A) İzmir

B) Bursa

C) Ankara

D) İstanbul

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

28

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

Bu faaliyette verilecek bilgiler ve kazandırılacak beceriler ile oumlzelliklerine goumlre oyun-

cakları gruplandırabileceksiniz

Oyuncakları malzeme ve model oumlzelliklerine goumlre araştırınız

Araştırma sonuccedillarına goumlre oyuncak ccedileşitlerini gruplandırınız

Araştırma sonuccedillarını arkadaşlarınızla sınıf ortamında paylaşınız

2 OYUNCAK CcedilEŞİTLERİ

Oyuncaklar ister bireysel uumlretilsin isterse enduumlstriyel anlamda seri olarak uumlretilsin

oyuncakların modellerine ve malzemelerine goumlre uumlretim teknikleri farklıdır Bu farklılıklar

gelişen değişen teknoloji ile malzeme tuumlruumlne ve oyuncak firmalarının satış politikalarına

goumlre her geccedilen guumln değişmektedir Guumlnuumlmuumlzde var olan oyuncak uumlretim teknikleri değerlen-

dirilirken değişkenlik goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır

21 Uumlretim Tekniğine Goumlre Oyuncaklar Uumlretim tekniğine goumlre oyuncakları gruplandırabilmek iccedilin oyuncakları malzeme ve

model oumlzelliklerine goumlre incelemek gerekir

211 Malzeme Tuumlruumlne Goumlre Oyuncaklar Tekstil yuumlzeyli oyuncaklar

Oyuncağın tuumlmuumlnde ya da bir boumlluumlmuumlnde terikoton keccedile peluumlş polar kadife triko

oumlrguuml gibi tekstil yuumlzeyleri kullanarak hazırlanan oyuncaklardır

Resim 21 Tekstil yuumlzeyli oyuncak

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

AMACcedil

ARAŞTIRMA

29

Ahşap oyuncaklar

Ahşap malzemelerin ham boyalı vernikli oymalı baskılı vb şekillendirmeleri

yoluyla elde edilen oyuncaklardır

Resim 22 Ahşap oyuncak

Kağıt karton oyuncaklar

Kağıt karton oluklu mukavva vb kağıt tuumlrevlerinden oluşturulan oyuncaklardır

Resim 23 Kağıt ve karton oyuncaklar

30

Resim 24 Kağıt ve karton oyuncaklar

Teneke oyuncaklar

Teneke ve sacın şekillendirilip renklendirilmesi ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir Bu

tuumlr oyuncaklarda yay ve kurma mekanizmaları da kullanılmıştır

Resim 25 Teneke otobuumls oyuncak

Plastik oyuncaklar

İkinci Duumlnya Savaşırsquondan sonra ucuz hafif fazla sayıda uumlretilebilir olması nedeniyle

kullanılmaya başlayan doumlkme ve kalıp tekniği ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir

Resim 26 Plastik oyuncaklar

31

Cam oyuncaklar

Oumlzellikle ccedilok kalın camdan misket ya da zeka oyuncakları gibi oyuncakların

uumlretiminde kullanılan oyuncak ccedileşitleridir

Resim 27 Cam zeka oyuncağı

Elektronik Miniyonga (Microchip) oyuncaklar

Pilli kumandalı şarzlı uumlretilen ateri elde taşınabilir CDrsquoden ya da hafıza kartlarından

oynanan oyuncak ccedileşitleridir

Resim 28 Kumandalı otomobil oyuncak

212 Model Oumlzelliğine Goumlre Oyuncaklar Tek parccedilalı oyuncaklar

Tek parccedila ahşap plastik cam gibi malzemeden misket topa vb şeklinde uumlretilen

oyuncak tuumlrleridir

Ccedilok parccedilalı oyuncaklar

Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir araya getirilerek

uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

Mekanizmalı oyuncaklar

Oyuncağa ses ışık hareket kazandırmak amaccedillı mekanizmaların yerleştirilmesi ile

uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

32

22 Amacına Goumlre Oyuncaklar Ccedilocukların yetiştirilmeleri kuumlltuumlrden kuumlltuumlre değişkenlik goumlstermektedir İletişim ve

ulaşım araccedillarındaki hızlı değişimi kuumlltuumlrler arasındaki değişkenliği her geccedilen guumln

azaltmaktadır Bunun sonucu olarak geleneksel oyuncaklardan uzaklaşarak duumlnyada genel

ilgi goumlren oyuncak tuumlrlerine youmlnelim artmaktadır

Oyuncakların ccedilok farklı amaccedilları vardır Bu amaccedilları eğitimciler doktorlar

ebeveynler felsefeciler oyucak uumlreticilerinin soumlylemleri ile toplumların sosyo-kuumlltuumlrel ve

ekonomik yapıları belirlemektedir

Kullanım amacına goumlre oyuncaklar

Ccedilocukların yaş gruplarına goumlre duyusal beceri eğitim eğlence amaccedillı ihtiyaccedillarını

karşılamak amaccedillı kullanılan oyuncaklar bu gruba girer

Dekoratif amaccedillı oyuncaklar

Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif amaccedillı oyuncaklar

denir

Resim 29 Dekoratif amaccedillı kullanılan oyuncaklar

Resim 210 Dekoratif amaccedillı kullanılan oyuncaklar

Fonksiyonel oyuncaklar

Yetişkinler tarafından kullanılan aletlerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş modellerine fonksiyonel

oyuncak denir

33

UYGULAMA FAALİYETİ

Oyuncakların model oumlzelliklerini araştırınız Bunların iccedilinden tekstil yuumlzeyli oyuncak-

ları seccedilerek tuumlruumlne goumlre goumlrsel uumlruumln dosyası hazırlayınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

Oumlnerilen kaynaklardan tekstil yuuml-

zeyli oyuncakları araştırınız

Oyuncak mağazaları oyuncak web

sayfaları oyuncak uumlreten atoumllyeler

kreşler anaokullarından faydala-

nabilirsiniz

Oumlnerilen kaynaklardan tekstil yuuml-

zeyli oyuncakların goumlrsellerini fo-

toğraflayarak fotokopi alarak ya

da web sayfasından ccedilıktı olarak

temin ediniz

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Tekstil yuumlzey tuumlruumlne goumlre grupla-

ma yapınız

Dokuma yuumlzeyler peluumlş polar te-

ri koton

Oumlrguuml yuumlzeyler- triko el oumlrguumlsuuml

Dokusuz yuumlzeyler keccedile olarak

tekstil yuumlzeyli oyuncaklar

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Bilgi konularını goumlzden geccediliriniz

Aynı gruptaki goumlrselleri A4 kacircğı-

dına yerleştirip yapıştırınız

A4 dosya kacircğıdı oyuncak goumlrselle-

ri yapıştırıcı ile yapıştırınız

Tekstil yuumlzeyli oyuncak goumlrselle-

rinin alt boumlluumlmuumlne not alarak ta-

nımlayınız

Parccedila mekanizma renk tekstil

yuumlzey oumlzelliği vb

Zamanı iyi kullanınız

UYGULAMA FAALİYETİ

34

Uygulama ccedilalışmaları yaptığınız

A4 kacircğıtlarını dosyaya grup sıra-

sına goumlre yerleştiriniz

Dosyanıza kapak hazırlayarak ccedila-

lışmayı tamamlayınız

Uygulama ccedilalışmanızı kontrol edi-

niz Hatalarınız var ise duumlzeltiniz

Goumlrsel uumlruumln dosyasını sınıf orta-

mında arkadaşlarınızla paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

35

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Oyuncaklar ister bireysel uumlretilsin isterse enduumlstriyel anlamda seri olarak

uumlretilsin oyuncakların modellerine ve malzemelerine goumlre uumlretim teknikleri

farklıdır

2 ( ) Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir

araya getirilerek uumlretilen oyuncaklara tek parccedila oyuncaklar denir

3 ( ) Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif

amaccedillı oyuncaklar denir

4 ( ) Plastik oyuncaklar İkinci Duumlnya Savaşırsquondan sonra ucuz hafif fazla sa-

yıda uumlretilebilir olması nedeniyle kullanılmaya başlayan doumlkme ve kalıp tek-

niği ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir

5 ( ) Ccedilocukların yaş gruplarına goumlre duyusal beceri eğitim eğlence amaccedillı

ihtiyaccedillarını karşılamak iccedilin kullanılan oyuncaklara kullanım amacına uygun

oyuncaklar denir

6 ( ) Pilli kumandalı şarjlı uumlretilen ateri elde taşınabilir CDrsquoden ya da hafıza

kartlarından oynanan oyuncaklara elektronik miniyonga oyuncaklar denir

7 ( ) Tek parccedila ahşap plastik cam gibi malzemeden misket topaccedil vb şeklin-

de uumlretilen oyuncak tuumlrlerine ccedilok parccedilalı oyuncak denir

8 ( ) Oyuncağa ses ışık hareket kazandırmak amaccedillı mekanizmaların yerleşti-

rilmesi ile uumlretilen oyuncaklara mekanizmalı oyuncaklar denir

9 ( ) Ahşap malzemelerin ham boyalı vernikli oymalı baskılı vb şekillen-

dirmeleri yoluyla elde edilen oyuncaklara ahşap oyuncaklar denir

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoModuumll Değerlendirmerdquoye geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

36

MODUumlL DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Bir youmlrede tarihsel suumlreccedilte ustalar ebeveynler ya da ccedilocukların kendisi

tarafından uumlretilen ya da oyunlarda kullanılan doğal nesnelere youmlresel oyun-

caklar denir

2 ( ) Eyuumlp oyuncakları 300 yıllık bir geccedilmişe sahiptir

3 ( ) Taş kil ağaccedil dalları ilk ccedilağlardan beri oyuncak malzemesi olarak kulla-

nılmıştır

4 ( ) Elektronik ve miniyongalı oyuncaklar geleneksel oyuncaklardır

5 ( ) Yetişkinler tarafından kullanılan aletlerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş modellerine tak

parccedilalı oyuncak denir

6 ( ) Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir

araya getirilerek uumlretilen oyuncaklara ccedilok parccedilalı oyuncak denir

7 ( ) Uumlretim tekniğine goumlre oyuncakları gruplandırabilmek iccedilin oyuncakları

malzeme ve model oumlzelliklerine goumlre incelemek gerekir

8 ( ) Uluslara goumlre oyuncakların değişkenliği malzeme ve biccedilim youmlnuumlndendir

9 ( ) Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif

amaccedillı oyuncaklar denir

10 ( ) Tuumlrk tarihinde satılmak uumlzere yapılan oyuncaklar Selccediluklu doumlneminde

ortaya ccedilıkıyor

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki moduumlle geccedilmek iccedilin oumlğretmeninize başvurunuz

MODUumlL DEĞERLENDİRME

37

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALİYETİ-1rsquoİN CEVAP ANAHTARI

1 B

2 D

3 C

4 A

5 C

6 D

OumlĞRENME FAALİYETİ-2rsquoNİN CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

7 Y

8 D

9 D

MODUumlL DEĞERLENDİRMENİN CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 Y

6 D

7 D

8 D

9 D

10 Y

CEVAP ANAHTARLARI

38

KAYNAKCcedilA

ONUR Bekir Oyunun Guumlcuuml İmge Kitabevi 2011

ONUR Bekir Neslihan GUumlNEY Tuumlrkiyersquode Ccedilocuk Oyunları Araştırma-

ları Ankara Uumlniversitesi CcedilOKAUM (Ccedilocuk Kuumlltuumlruuml Araştırma ve Uygula-

ma Merkezi Yayınları ) Koumlk Yayıncılık 2004

OĞUZ M Oumlcal Petek ERSOY Tuumlrkiyersquode Yaşayan Geleneksel Ccedilocuk

Oyunları Gazi Uumlniversitesi Tuumlrk Halkbilimi Araştırma ve Uygulama Mer-

kezi (THBMER) tarafından yayımlanan 2004

BAŞAL Handan Asucircde GeccedilmişYıllarda Tuumlrkiyersquode Ccedilocuklar Tarafından

Oynanan Ccedilocuk Oyunları Uludağ Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi

XX (2) 2007

ONUR B N CcedilELEN F CcedilOK M ARTAR T DEMİR (1998) Childrenrsquos

need for toys from mothers point of view in two cities of Turkey iccedilinde Toys

and Playthings (ed G Brougere) Imprimera LaTresoriere

Antalya Oyuncak Muumlzesi

KAYNAKCcedilA

Page 29: EL SANATLARI TEKNOLOJİSİ - || MEGEP...4 Oyuncak, hem oyun hem oyunu sağlayan nesnedir. En basit oyuncak taş ve sopadır. Üçtaş, beş taş veya dokuztaş yahut kaydırak oyunu

25

UYGULAMA FAALİYETİ Yaşadığınız youmlrede geccedilmişte oynanan ccedilocuk oyunlarını ve bu oyunda kullanılan

oyuncakları araştırarak oyuncakların model oumlzelliklerini ve goumlrsel uumlruumln dosyası oluşturunuz

İşlem Basamakları Oumlneriler

Youmlrenizde geccedilmişte oynanan

oyunları ve oyunlarda oynanan

oyuncakları oumlnerilen kaynak-

lardan araştırınız

Kuumltuumlphane muumlze yerel web sayfaları

boumllge ya da il yıllıkları ve aile buumlyuumlk-

lerinden yararlanabilirsiniz

Araştırma oumlncesi planlama ya-

pınız( Goumlruumlşmelerde soracağı-

nız soruları not defterinizi ka-

leminizi hazırlayınız)

Hazırlıklarınızı kontrol ediniz

Araştırma sonuccedillarını not alı-

nız( oyunun oumlzellikleri kulla-

nılan oyuncağın malzeme ve

model oumlzellikleri vb gibi )

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Oyuncaklarla ilgili varsa goumlr-

sellerin resimlerini ccedilekerek ya

da ccedilizerek temin ediniz

Zamanı iyi kullanınız

Araştırma sonuccedillarını dosyala-

yınız

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Araştırma sonuccedillarını sınıf or-

tamında paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

UYGULAMA FAALİYETİ-1

26

Eğitici enduumlstriyel oyuncakları araştırınız Araştırmalarınızdan edindiğiniz goumlrseller

yardımı ile bir konu seccedilerek eğitici oyuncak modeli oluşturunuz

İşlem Basamakları Oumlneriler

Eğitici oyuncakları oumlnerilen kay-

naklardan araştırınız

Oyuncak mağazaları İnternet

web sayfalarından faydalanınız

Ccedilizim malzemelerini hazırlayınız

Seccediltiğiniz konudaki oyuncağın

modelini ccediliziniz (Rakamları konu

olarak seccedilebilirsiniz )

Kalem A4 resim kacircğıdı silgi

A4 resim kartonu kullanabilir-

siniz

Hazırlıklarınızı kontrol ediniz

Oyuncağın renk ve kumaşını seccedili-

niz

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Kalıbınıza uygun kumaşı kesiniz

Modele uygun dikiniz

İccedilerisini elyaf ile doldurunuz

Farklı materyaller kullanabilirsi-

niz (Keccedile suumlnger boyalar kar-

ton vb)

Uygulama ccedilalışmanızı sınıf orta-

mında arkadaşlarınızla paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

UYGULAMA FAALİYETİ-2

27

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyunuz ve doğru seccedileneği işaretleyiniz

1 MOuml 5500-3000 Kalkolitik Doumlneme ait en eski oyuncak araba hangi muumlzede sergilenmek-

tedir

A) Ankara

B) Mardin

C) Antalya

D) İstanbul

2 İlk ccedilağ oyuncaklarında hangisi malzeme olarak kullanılmadı

A) Taş

B) Ağaccedil dalı

C) Kil

D) Plastik

3 Geleneksel oyuncaklarda topaccedil nasıl kullanılırdı

A) Vurularak

B) Parccedilalanarak

C) Doumlnduumlruumllerek

D) Suumlruumllerek

4 Aşağıdaki oyuncaklardan hangisi enduumlstriyel oyuncak gruplarından minyatuumlr nesneler

oyuncak grubuna girmez

A) Lego

B) Araba

C) Doktor seti

D) Tamir seti

5Aşağıdakilerden hangisi eğitici oyuncaklar grubuna girer

A) Keman

B) Topaccedil

C ) Geometrik şekiller

D ) Araba

6Eyuumlp Oyuncakları hangi ilimizde uumlretimde 300 yıl varlığını suumlrduumlrmuumlştuumlr

A) İzmir

B) Bursa

C) Ankara

D) İstanbul

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

28

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

Bu faaliyette verilecek bilgiler ve kazandırılacak beceriler ile oumlzelliklerine goumlre oyun-

cakları gruplandırabileceksiniz

Oyuncakları malzeme ve model oumlzelliklerine goumlre araştırınız

Araştırma sonuccedillarına goumlre oyuncak ccedileşitlerini gruplandırınız

Araştırma sonuccedillarını arkadaşlarınızla sınıf ortamında paylaşınız

2 OYUNCAK CcedilEŞİTLERİ

Oyuncaklar ister bireysel uumlretilsin isterse enduumlstriyel anlamda seri olarak uumlretilsin

oyuncakların modellerine ve malzemelerine goumlre uumlretim teknikleri farklıdır Bu farklılıklar

gelişen değişen teknoloji ile malzeme tuumlruumlne ve oyuncak firmalarının satış politikalarına

goumlre her geccedilen guumln değişmektedir Guumlnuumlmuumlzde var olan oyuncak uumlretim teknikleri değerlen-

dirilirken değişkenlik goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır

21 Uumlretim Tekniğine Goumlre Oyuncaklar Uumlretim tekniğine goumlre oyuncakları gruplandırabilmek iccedilin oyuncakları malzeme ve

model oumlzelliklerine goumlre incelemek gerekir

211 Malzeme Tuumlruumlne Goumlre Oyuncaklar Tekstil yuumlzeyli oyuncaklar

Oyuncağın tuumlmuumlnde ya da bir boumlluumlmuumlnde terikoton keccedile peluumlş polar kadife triko

oumlrguuml gibi tekstil yuumlzeyleri kullanarak hazırlanan oyuncaklardır

Resim 21 Tekstil yuumlzeyli oyuncak

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

AMACcedil

ARAŞTIRMA

29

Ahşap oyuncaklar

Ahşap malzemelerin ham boyalı vernikli oymalı baskılı vb şekillendirmeleri

yoluyla elde edilen oyuncaklardır

Resim 22 Ahşap oyuncak

Kağıt karton oyuncaklar

Kağıt karton oluklu mukavva vb kağıt tuumlrevlerinden oluşturulan oyuncaklardır

Resim 23 Kağıt ve karton oyuncaklar

30

Resim 24 Kağıt ve karton oyuncaklar

Teneke oyuncaklar

Teneke ve sacın şekillendirilip renklendirilmesi ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir Bu

tuumlr oyuncaklarda yay ve kurma mekanizmaları da kullanılmıştır

Resim 25 Teneke otobuumls oyuncak

Plastik oyuncaklar

İkinci Duumlnya Savaşırsquondan sonra ucuz hafif fazla sayıda uumlretilebilir olması nedeniyle

kullanılmaya başlayan doumlkme ve kalıp tekniği ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir

Resim 26 Plastik oyuncaklar

31

Cam oyuncaklar

Oumlzellikle ccedilok kalın camdan misket ya da zeka oyuncakları gibi oyuncakların

uumlretiminde kullanılan oyuncak ccedileşitleridir

Resim 27 Cam zeka oyuncağı

Elektronik Miniyonga (Microchip) oyuncaklar

Pilli kumandalı şarzlı uumlretilen ateri elde taşınabilir CDrsquoden ya da hafıza kartlarından

oynanan oyuncak ccedileşitleridir

Resim 28 Kumandalı otomobil oyuncak

212 Model Oumlzelliğine Goumlre Oyuncaklar Tek parccedilalı oyuncaklar

Tek parccedila ahşap plastik cam gibi malzemeden misket topa vb şeklinde uumlretilen

oyuncak tuumlrleridir

Ccedilok parccedilalı oyuncaklar

Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir araya getirilerek

uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

Mekanizmalı oyuncaklar

Oyuncağa ses ışık hareket kazandırmak amaccedillı mekanizmaların yerleştirilmesi ile

uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

32

22 Amacına Goumlre Oyuncaklar Ccedilocukların yetiştirilmeleri kuumlltuumlrden kuumlltuumlre değişkenlik goumlstermektedir İletişim ve

ulaşım araccedillarındaki hızlı değişimi kuumlltuumlrler arasındaki değişkenliği her geccedilen guumln

azaltmaktadır Bunun sonucu olarak geleneksel oyuncaklardan uzaklaşarak duumlnyada genel

ilgi goumlren oyuncak tuumlrlerine youmlnelim artmaktadır

Oyuncakların ccedilok farklı amaccedilları vardır Bu amaccedilları eğitimciler doktorlar

ebeveynler felsefeciler oyucak uumlreticilerinin soumlylemleri ile toplumların sosyo-kuumlltuumlrel ve

ekonomik yapıları belirlemektedir

Kullanım amacına goumlre oyuncaklar

Ccedilocukların yaş gruplarına goumlre duyusal beceri eğitim eğlence amaccedillı ihtiyaccedillarını

karşılamak amaccedillı kullanılan oyuncaklar bu gruba girer

Dekoratif amaccedillı oyuncaklar

Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif amaccedillı oyuncaklar

denir

Resim 29 Dekoratif amaccedillı kullanılan oyuncaklar

Resim 210 Dekoratif amaccedillı kullanılan oyuncaklar

Fonksiyonel oyuncaklar

Yetişkinler tarafından kullanılan aletlerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş modellerine fonksiyonel

oyuncak denir

33

UYGULAMA FAALİYETİ

Oyuncakların model oumlzelliklerini araştırınız Bunların iccedilinden tekstil yuumlzeyli oyuncak-

ları seccedilerek tuumlruumlne goumlre goumlrsel uumlruumln dosyası hazırlayınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

Oumlnerilen kaynaklardan tekstil yuuml-

zeyli oyuncakları araştırınız

Oyuncak mağazaları oyuncak web

sayfaları oyuncak uumlreten atoumllyeler

kreşler anaokullarından faydala-

nabilirsiniz

Oumlnerilen kaynaklardan tekstil yuuml-

zeyli oyuncakların goumlrsellerini fo-

toğraflayarak fotokopi alarak ya

da web sayfasından ccedilıktı olarak

temin ediniz

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Tekstil yuumlzey tuumlruumlne goumlre grupla-

ma yapınız

Dokuma yuumlzeyler peluumlş polar te-

ri koton

Oumlrguuml yuumlzeyler- triko el oumlrguumlsuuml

Dokusuz yuumlzeyler keccedile olarak

tekstil yuumlzeyli oyuncaklar

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Bilgi konularını goumlzden geccediliriniz

Aynı gruptaki goumlrselleri A4 kacircğı-

dına yerleştirip yapıştırınız

A4 dosya kacircğıdı oyuncak goumlrselle-

ri yapıştırıcı ile yapıştırınız

Tekstil yuumlzeyli oyuncak goumlrselle-

rinin alt boumlluumlmuumlne not alarak ta-

nımlayınız

Parccedila mekanizma renk tekstil

yuumlzey oumlzelliği vb

Zamanı iyi kullanınız

UYGULAMA FAALİYETİ

34

Uygulama ccedilalışmaları yaptığınız

A4 kacircğıtlarını dosyaya grup sıra-

sına goumlre yerleştiriniz

Dosyanıza kapak hazırlayarak ccedila-

lışmayı tamamlayınız

Uygulama ccedilalışmanızı kontrol edi-

niz Hatalarınız var ise duumlzeltiniz

Goumlrsel uumlruumln dosyasını sınıf orta-

mında arkadaşlarınızla paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

35

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Oyuncaklar ister bireysel uumlretilsin isterse enduumlstriyel anlamda seri olarak

uumlretilsin oyuncakların modellerine ve malzemelerine goumlre uumlretim teknikleri

farklıdır

2 ( ) Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir

araya getirilerek uumlretilen oyuncaklara tek parccedila oyuncaklar denir

3 ( ) Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif

amaccedillı oyuncaklar denir

4 ( ) Plastik oyuncaklar İkinci Duumlnya Savaşırsquondan sonra ucuz hafif fazla sa-

yıda uumlretilebilir olması nedeniyle kullanılmaya başlayan doumlkme ve kalıp tek-

niği ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir

5 ( ) Ccedilocukların yaş gruplarına goumlre duyusal beceri eğitim eğlence amaccedillı

ihtiyaccedillarını karşılamak iccedilin kullanılan oyuncaklara kullanım amacına uygun

oyuncaklar denir

6 ( ) Pilli kumandalı şarjlı uumlretilen ateri elde taşınabilir CDrsquoden ya da hafıza

kartlarından oynanan oyuncaklara elektronik miniyonga oyuncaklar denir

7 ( ) Tek parccedila ahşap plastik cam gibi malzemeden misket topaccedil vb şeklin-

de uumlretilen oyuncak tuumlrlerine ccedilok parccedilalı oyuncak denir

8 ( ) Oyuncağa ses ışık hareket kazandırmak amaccedillı mekanizmaların yerleşti-

rilmesi ile uumlretilen oyuncaklara mekanizmalı oyuncaklar denir

9 ( ) Ahşap malzemelerin ham boyalı vernikli oymalı baskılı vb şekillen-

dirmeleri yoluyla elde edilen oyuncaklara ahşap oyuncaklar denir

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoModuumll Değerlendirmerdquoye geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

36

MODUumlL DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Bir youmlrede tarihsel suumlreccedilte ustalar ebeveynler ya da ccedilocukların kendisi

tarafından uumlretilen ya da oyunlarda kullanılan doğal nesnelere youmlresel oyun-

caklar denir

2 ( ) Eyuumlp oyuncakları 300 yıllık bir geccedilmişe sahiptir

3 ( ) Taş kil ağaccedil dalları ilk ccedilağlardan beri oyuncak malzemesi olarak kulla-

nılmıştır

4 ( ) Elektronik ve miniyongalı oyuncaklar geleneksel oyuncaklardır

5 ( ) Yetişkinler tarafından kullanılan aletlerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş modellerine tak

parccedilalı oyuncak denir

6 ( ) Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir

araya getirilerek uumlretilen oyuncaklara ccedilok parccedilalı oyuncak denir

7 ( ) Uumlretim tekniğine goumlre oyuncakları gruplandırabilmek iccedilin oyuncakları

malzeme ve model oumlzelliklerine goumlre incelemek gerekir

8 ( ) Uluslara goumlre oyuncakların değişkenliği malzeme ve biccedilim youmlnuumlndendir

9 ( ) Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif

amaccedillı oyuncaklar denir

10 ( ) Tuumlrk tarihinde satılmak uumlzere yapılan oyuncaklar Selccediluklu doumlneminde

ortaya ccedilıkıyor

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki moduumlle geccedilmek iccedilin oumlğretmeninize başvurunuz

MODUumlL DEĞERLENDİRME

37

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALİYETİ-1rsquoİN CEVAP ANAHTARI

1 B

2 D

3 C

4 A

5 C

6 D

OumlĞRENME FAALİYETİ-2rsquoNİN CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

7 Y

8 D

9 D

MODUumlL DEĞERLENDİRMENİN CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 Y

6 D

7 D

8 D

9 D

10 Y

CEVAP ANAHTARLARI

38

KAYNAKCcedilA

ONUR Bekir Oyunun Guumlcuuml İmge Kitabevi 2011

ONUR Bekir Neslihan GUumlNEY Tuumlrkiyersquode Ccedilocuk Oyunları Araştırma-

ları Ankara Uumlniversitesi CcedilOKAUM (Ccedilocuk Kuumlltuumlruuml Araştırma ve Uygula-

ma Merkezi Yayınları ) Koumlk Yayıncılık 2004

OĞUZ M Oumlcal Petek ERSOY Tuumlrkiyersquode Yaşayan Geleneksel Ccedilocuk

Oyunları Gazi Uumlniversitesi Tuumlrk Halkbilimi Araştırma ve Uygulama Mer-

kezi (THBMER) tarafından yayımlanan 2004

BAŞAL Handan Asucircde GeccedilmişYıllarda Tuumlrkiyersquode Ccedilocuklar Tarafından

Oynanan Ccedilocuk Oyunları Uludağ Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi

XX (2) 2007

ONUR B N CcedilELEN F CcedilOK M ARTAR T DEMİR (1998) Childrenrsquos

need for toys from mothers point of view in two cities of Turkey iccedilinde Toys

and Playthings (ed G Brougere) Imprimera LaTresoriere

Antalya Oyuncak Muumlzesi

KAYNAKCcedilA

Page 30: EL SANATLARI TEKNOLOJİSİ - || MEGEP...4 Oyuncak, hem oyun hem oyunu sağlayan nesnedir. En basit oyuncak taş ve sopadır. Üçtaş, beş taş veya dokuztaş yahut kaydırak oyunu

26

Eğitici enduumlstriyel oyuncakları araştırınız Araştırmalarınızdan edindiğiniz goumlrseller

yardımı ile bir konu seccedilerek eğitici oyuncak modeli oluşturunuz

İşlem Basamakları Oumlneriler

Eğitici oyuncakları oumlnerilen kay-

naklardan araştırınız

Oyuncak mağazaları İnternet

web sayfalarından faydalanınız

Ccedilizim malzemelerini hazırlayınız

Seccediltiğiniz konudaki oyuncağın

modelini ccediliziniz (Rakamları konu

olarak seccedilebilirsiniz )

Kalem A4 resim kacircğıdı silgi

A4 resim kartonu kullanabilir-

siniz

Hazırlıklarınızı kontrol ediniz

Oyuncağın renk ve kumaşını seccedili-

niz

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Kalıbınıza uygun kumaşı kesiniz

Modele uygun dikiniz

İccedilerisini elyaf ile doldurunuz

Farklı materyaller kullanabilirsi-

niz (Keccedile suumlnger boyalar kar-

ton vb)

Uygulama ccedilalışmanızı sınıf orta-

mında arkadaşlarınızla paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

UYGULAMA FAALİYETİ-2

27

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyunuz ve doğru seccedileneği işaretleyiniz

1 MOuml 5500-3000 Kalkolitik Doumlneme ait en eski oyuncak araba hangi muumlzede sergilenmek-

tedir

A) Ankara

B) Mardin

C) Antalya

D) İstanbul

2 İlk ccedilağ oyuncaklarında hangisi malzeme olarak kullanılmadı

A) Taş

B) Ağaccedil dalı

C) Kil

D) Plastik

3 Geleneksel oyuncaklarda topaccedil nasıl kullanılırdı

A) Vurularak

B) Parccedilalanarak

C) Doumlnduumlruumllerek

D) Suumlruumllerek

4 Aşağıdaki oyuncaklardan hangisi enduumlstriyel oyuncak gruplarından minyatuumlr nesneler

oyuncak grubuna girmez

A) Lego

B) Araba

C) Doktor seti

D) Tamir seti

5Aşağıdakilerden hangisi eğitici oyuncaklar grubuna girer

A) Keman

B) Topaccedil

C ) Geometrik şekiller

D ) Araba

6Eyuumlp Oyuncakları hangi ilimizde uumlretimde 300 yıl varlığını suumlrduumlrmuumlştuumlr

A) İzmir

B) Bursa

C) Ankara

D) İstanbul

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

28

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

Bu faaliyette verilecek bilgiler ve kazandırılacak beceriler ile oumlzelliklerine goumlre oyun-

cakları gruplandırabileceksiniz

Oyuncakları malzeme ve model oumlzelliklerine goumlre araştırınız

Araştırma sonuccedillarına goumlre oyuncak ccedileşitlerini gruplandırınız

Araştırma sonuccedillarını arkadaşlarınızla sınıf ortamında paylaşınız

2 OYUNCAK CcedilEŞİTLERİ

Oyuncaklar ister bireysel uumlretilsin isterse enduumlstriyel anlamda seri olarak uumlretilsin

oyuncakların modellerine ve malzemelerine goumlre uumlretim teknikleri farklıdır Bu farklılıklar

gelişen değişen teknoloji ile malzeme tuumlruumlne ve oyuncak firmalarının satış politikalarına

goumlre her geccedilen guumln değişmektedir Guumlnuumlmuumlzde var olan oyuncak uumlretim teknikleri değerlen-

dirilirken değişkenlik goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır

21 Uumlretim Tekniğine Goumlre Oyuncaklar Uumlretim tekniğine goumlre oyuncakları gruplandırabilmek iccedilin oyuncakları malzeme ve

model oumlzelliklerine goumlre incelemek gerekir

211 Malzeme Tuumlruumlne Goumlre Oyuncaklar Tekstil yuumlzeyli oyuncaklar

Oyuncağın tuumlmuumlnde ya da bir boumlluumlmuumlnde terikoton keccedile peluumlş polar kadife triko

oumlrguuml gibi tekstil yuumlzeyleri kullanarak hazırlanan oyuncaklardır

Resim 21 Tekstil yuumlzeyli oyuncak

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

AMACcedil

ARAŞTIRMA

29

Ahşap oyuncaklar

Ahşap malzemelerin ham boyalı vernikli oymalı baskılı vb şekillendirmeleri

yoluyla elde edilen oyuncaklardır

Resim 22 Ahşap oyuncak

Kağıt karton oyuncaklar

Kağıt karton oluklu mukavva vb kağıt tuumlrevlerinden oluşturulan oyuncaklardır

Resim 23 Kağıt ve karton oyuncaklar

30

Resim 24 Kağıt ve karton oyuncaklar

Teneke oyuncaklar

Teneke ve sacın şekillendirilip renklendirilmesi ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir Bu

tuumlr oyuncaklarda yay ve kurma mekanizmaları da kullanılmıştır

Resim 25 Teneke otobuumls oyuncak

Plastik oyuncaklar

İkinci Duumlnya Savaşırsquondan sonra ucuz hafif fazla sayıda uumlretilebilir olması nedeniyle

kullanılmaya başlayan doumlkme ve kalıp tekniği ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir

Resim 26 Plastik oyuncaklar

31

Cam oyuncaklar

Oumlzellikle ccedilok kalın camdan misket ya da zeka oyuncakları gibi oyuncakların

uumlretiminde kullanılan oyuncak ccedileşitleridir

Resim 27 Cam zeka oyuncağı

Elektronik Miniyonga (Microchip) oyuncaklar

Pilli kumandalı şarzlı uumlretilen ateri elde taşınabilir CDrsquoden ya da hafıza kartlarından

oynanan oyuncak ccedileşitleridir

Resim 28 Kumandalı otomobil oyuncak

212 Model Oumlzelliğine Goumlre Oyuncaklar Tek parccedilalı oyuncaklar

Tek parccedila ahşap plastik cam gibi malzemeden misket topa vb şeklinde uumlretilen

oyuncak tuumlrleridir

Ccedilok parccedilalı oyuncaklar

Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir araya getirilerek

uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

Mekanizmalı oyuncaklar

Oyuncağa ses ışık hareket kazandırmak amaccedillı mekanizmaların yerleştirilmesi ile

uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

32

22 Amacına Goumlre Oyuncaklar Ccedilocukların yetiştirilmeleri kuumlltuumlrden kuumlltuumlre değişkenlik goumlstermektedir İletişim ve

ulaşım araccedillarındaki hızlı değişimi kuumlltuumlrler arasındaki değişkenliği her geccedilen guumln

azaltmaktadır Bunun sonucu olarak geleneksel oyuncaklardan uzaklaşarak duumlnyada genel

ilgi goumlren oyuncak tuumlrlerine youmlnelim artmaktadır

Oyuncakların ccedilok farklı amaccedilları vardır Bu amaccedilları eğitimciler doktorlar

ebeveynler felsefeciler oyucak uumlreticilerinin soumlylemleri ile toplumların sosyo-kuumlltuumlrel ve

ekonomik yapıları belirlemektedir

Kullanım amacına goumlre oyuncaklar

Ccedilocukların yaş gruplarına goumlre duyusal beceri eğitim eğlence amaccedillı ihtiyaccedillarını

karşılamak amaccedillı kullanılan oyuncaklar bu gruba girer

Dekoratif amaccedillı oyuncaklar

Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif amaccedillı oyuncaklar

denir

Resim 29 Dekoratif amaccedillı kullanılan oyuncaklar

Resim 210 Dekoratif amaccedillı kullanılan oyuncaklar

Fonksiyonel oyuncaklar

Yetişkinler tarafından kullanılan aletlerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş modellerine fonksiyonel

oyuncak denir

33

UYGULAMA FAALİYETİ

Oyuncakların model oumlzelliklerini araştırınız Bunların iccedilinden tekstil yuumlzeyli oyuncak-

ları seccedilerek tuumlruumlne goumlre goumlrsel uumlruumln dosyası hazırlayınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

Oumlnerilen kaynaklardan tekstil yuuml-

zeyli oyuncakları araştırınız

Oyuncak mağazaları oyuncak web

sayfaları oyuncak uumlreten atoumllyeler

kreşler anaokullarından faydala-

nabilirsiniz

Oumlnerilen kaynaklardan tekstil yuuml-

zeyli oyuncakların goumlrsellerini fo-

toğraflayarak fotokopi alarak ya

da web sayfasından ccedilıktı olarak

temin ediniz

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Tekstil yuumlzey tuumlruumlne goumlre grupla-

ma yapınız

Dokuma yuumlzeyler peluumlş polar te-

ri koton

Oumlrguuml yuumlzeyler- triko el oumlrguumlsuuml

Dokusuz yuumlzeyler keccedile olarak

tekstil yuumlzeyli oyuncaklar

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Bilgi konularını goumlzden geccediliriniz

Aynı gruptaki goumlrselleri A4 kacircğı-

dına yerleştirip yapıştırınız

A4 dosya kacircğıdı oyuncak goumlrselle-

ri yapıştırıcı ile yapıştırınız

Tekstil yuumlzeyli oyuncak goumlrselle-

rinin alt boumlluumlmuumlne not alarak ta-

nımlayınız

Parccedila mekanizma renk tekstil

yuumlzey oumlzelliği vb

Zamanı iyi kullanınız

UYGULAMA FAALİYETİ

34

Uygulama ccedilalışmaları yaptığınız

A4 kacircğıtlarını dosyaya grup sıra-

sına goumlre yerleştiriniz

Dosyanıza kapak hazırlayarak ccedila-

lışmayı tamamlayınız

Uygulama ccedilalışmanızı kontrol edi-

niz Hatalarınız var ise duumlzeltiniz

Goumlrsel uumlruumln dosyasını sınıf orta-

mında arkadaşlarınızla paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

35

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Oyuncaklar ister bireysel uumlretilsin isterse enduumlstriyel anlamda seri olarak

uumlretilsin oyuncakların modellerine ve malzemelerine goumlre uumlretim teknikleri

farklıdır

2 ( ) Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir

araya getirilerek uumlretilen oyuncaklara tek parccedila oyuncaklar denir

3 ( ) Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif

amaccedillı oyuncaklar denir

4 ( ) Plastik oyuncaklar İkinci Duumlnya Savaşırsquondan sonra ucuz hafif fazla sa-

yıda uumlretilebilir olması nedeniyle kullanılmaya başlayan doumlkme ve kalıp tek-

niği ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir

5 ( ) Ccedilocukların yaş gruplarına goumlre duyusal beceri eğitim eğlence amaccedillı

ihtiyaccedillarını karşılamak iccedilin kullanılan oyuncaklara kullanım amacına uygun

oyuncaklar denir

6 ( ) Pilli kumandalı şarjlı uumlretilen ateri elde taşınabilir CDrsquoden ya da hafıza

kartlarından oynanan oyuncaklara elektronik miniyonga oyuncaklar denir

7 ( ) Tek parccedila ahşap plastik cam gibi malzemeden misket topaccedil vb şeklin-

de uumlretilen oyuncak tuumlrlerine ccedilok parccedilalı oyuncak denir

8 ( ) Oyuncağa ses ışık hareket kazandırmak amaccedillı mekanizmaların yerleşti-

rilmesi ile uumlretilen oyuncaklara mekanizmalı oyuncaklar denir

9 ( ) Ahşap malzemelerin ham boyalı vernikli oymalı baskılı vb şekillen-

dirmeleri yoluyla elde edilen oyuncaklara ahşap oyuncaklar denir

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoModuumll Değerlendirmerdquoye geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

36

MODUumlL DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Bir youmlrede tarihsel suumlreccedilte ustalar ebeveynler ya da ccedilocukların kendisi

tarafından uumlretilen ya da oyunlarda kullanılan doğal nesnelere youmlresel oyun-

caklar denir

2 ( ) Eyuumlp oyuncakları 300 yıllık bir geccedilmişe sahiptir

3 ( ) Taş kil ağaccedil dalları ilk ccedilağlardan beri oyuncak malzemesi olarak kulla-

nılmıştır

4 ( ) Elektronik ve miniyongalı oyuncaklar geleneksel oyuncaklardır

5 ( ) Yetişkinler tarafından kullanılan aletlerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş modellerine tak

parccedilalı oyuncak denir

6 ( ) Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir

araya getirilerek uumlretilen oyuncaklara ccedilok parccedilalı oyuncak denir

7 ( ) Uumlretim tekniğine goumlre oyuncakları gruplandırabilmek iccedilin oyuncakları

malzeme ve model oumlzelliklerine goumlre incelemek gerekir

8 ( ) Uluslara goumlre oyuncakların değişkenliği malzeme ve biccedilim youmlnuumlndendir

9 ( ) Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif

amaccedillı oyuncaklar denir

10 ( ) Tuumlrk tarihinde satılmak uumlzere yapılan oyuncaklar Selccediluklu doumlneminde

ortaya ccedilıkıyor

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki moduumlle geccedilmek iccedilin oumlğretmeninize başvurunuz

MODUumlL DEĞERLENDİRME

37

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALİYETİ-1rsquoİN CEVAP ANAHTARI

1 B

2 D

3 C

4 A

5 C

6 D

OumlĞRENME FAALİYETİ-2rsquoNİN CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

7 Y

8 D

9 D

MODUumlL DEĞERLENDİRMENİN CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 Y

6 D

7 D

8 D

9 D

10 Y

CEVAP ANAHTARLARI

38

KAYNAKCcedilA

ONUR Bekir Oyunun Guumlcuuml İmge Kitabevi 2011

ONUR Bekir Neslihan GUumlNEY Tuumlrkiyersquode Ccedilocuk Oyunları Araştırma-

ları Ankara Uumlniversitesi CcedilOKAUM (Ccedilocuk Kuumlltuumlruuml Araştırma ve Uygula-

ma Merkezi Yayınları ) Koumlk Yayıncılık 2004

OĞUZ M Oumlcal Petek ERSOY Tuumlrkiyersquode Yaşayan Geleneksel Ccedilocuk

Oyunları Gazi Uumlniversitesi Tuumlrk Halkbilimi Araştırma ve Uygulama Mer-

kezi (THBMER) tarafından yayımlanan 2004

BAŞAL Handan Asucircde GeccedilmişYıllarda Tuumlrkiyersquode Ccedilocuklar Tarafından

Oynanan Ccedilocuk Oyunları Uludağ Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi

XX (2) 2007

ONUR B N CcedilELEN F CcedilOK M ARTAR T DEMİR (1998) Childrenrsquos

need for toys from mothers point of view in two cities of Turkey iccedilinde Toys

and Playthings (ed G Brougere) Imprimera LaTresoriere

Antalya Oyuncak Muumlzesi

KAYNAKCcedilA

Page 31: EL SANATLARI TEKNOLOJİSİ - || MEGEP...4 Oyuncak, hem oyun hem oyunu sağlayan nesnedir. En basit oyuncak taş ve sopadır. Üçtaş, beş taş veya dokuztaş yahut kaydırak oyunu

27

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyunuz ve doğru seccedileneği işaretleyiniz

1 MOuml 5500-3000 Kalkolitik Doumlneme ait en eski oyuncak araba hangi muumlzede sergilenmek-

tedir

A) Ankara

B) Mardin

C) Antalya

D) İstanbul

2 İlk ccedilağ oyuncaklarında hangisi malzeme olarak kullanılmadı

A) Taş

B) Ağaccedil dalı

C) Kil

D) Plastik

3 Geleneksel oyuncaklarda topaccedil nasıl kullanılırdı

A) Vurularak

B) Parccedilalanarak

C) Doumlnduumlruumllerek

D) Suumlruumllerek

4 Aşağıdaki oyuncaklardan hangisi enduumlstriyel oyuncak gruplarından minyatuumlr nesneler

oyuncak grubuna girmez

A) Lego

B) Araba

C) Doktor seti

D) Tamir seti

5Aşağıdakilerden hangisi eğitici oyuncaklar grubuna girer

A) Keman

B) Topaccedil

C ) Geometrik şekiller

D ) Araba

6Eyuumlp Oyuncakları hangi ilimizde uumlretimde 300 yıl varlığını suumlrduumlrmuumlştuumlr

A) İzmir

B) Bursa

C) Ankara

D) İstanbul

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki oumlğrenme faaliyetine geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

28

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

Bu faaliyette verilecek bilgiler ve kazandırılacak beceriler ile oumlzelliklerine goumlre oyun-

cakları gruplandırabileceksiniz

Oyuncakları malzeme ve model oumlzelliklerine goumlre araştırınız

Araştırma sonuccedillarına goumlre oyuncak ccedileşitlerini gruplandırınız

Araştırma sonuccedillarını arkadaşlarınızla sınıf ortamında paylaşınız

2 OYUNCAK CcedilEŞİTLERİ

Oyuncaklar ister bireysel uumlretilsin isterse enduumlstriyel anlamda seri olarak uumlretilsin

oyuncakların modellerine ve malzemelerine goumlre uumlretim teknikleri farklıdır Bu farklılıklar

gelişen değişen teknoloji ile malzeme tuumlruumlne ve oyuncak firmalarının satış politikalarına

goumlre her geccedilen guumln değişmektedir Guumlnuumlmuumlzde var olan oyuncak uumlretim teknikleri değerlen-

dirilirken değişkenlik goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır

21 Uumlretim Tekniğine Goumlre Oyuncaklar Uumlretim tekniğine goumlre oyuncakları gruplandırabilmek iccedilin oyuncakları malzeme ve

model oumlzelliklerine goumlre incelemek gerekir

211 Malzeme Tuumlruumlne Goumlre Oyuncaklar Tekstil yuumlzeyli oyuncaklar

Oyuncağın tuumlmuumlnde ya da bir boumlluumlmuumlnde terikoton keccedile peluumlş polar kadife triko

oumlrguuml gibi tekstil yuumlzeyleri kullanarak hazırlanan oyuncaklardır

Resim 21 Tekstil yuumlzeyli oyuncak

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

AMACcedil

ARAŞTIRMA

29

Ahşap oyuncaklar

Ahşap malzemelerin ham boyalı vernikli oymalı baskılı vb şekillendirmeleri

yoluyla elde edilen oyuncaklardır

Resim 22 Ahşap oyuncak

Kağıt karton oyuncaklar

Kağıt karton oluklu mukavva vb kağıt tuumlrevlerinden oluşturulan oyuncaklardır

Resim 23 Kağıt ve karton oyuncaklar

30

Resim 24 Kağıt ve karton oyuncaklar

Teneke oyuncaklar

Teneke ve sacın şekillendirilip renklendirilmesi ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir Bu

tuumlr oyuncaklarda yay ve kurma mekanizmaları da kullanılmıştır

Resim 25 Teneke otobuumls oyuncak

Plastik oyuncaklar

İkinci Duumlnya Savaşırsquondan sonra ucuz hafif fazla sayıda uumlretilebilir olması nedeniyle

kullanılmaya başlayan doumlkme ve kalıp tekniği ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir

Resim 26 Plastik oyuncaklar

31

Cam oyuncaklar

Oumlzellikle ccedilok kalın camdan misket ya da zeka oyuncakları gibi oyuncakların

uumlretiminde kullanılan oyuncak ccedileşitleridir

Resim 27 Cam zeka oyuncağı

Elektronik Miniyonga (Microchip) oyuncaklar

Pilli kumandalı şarzlı uumlretilen ateri elde taşınabilir CDrsquoden ya da hafıza kartlarından

oynanan oyuncak ccedileşitleridir

Resim 28 Kumandalı otomobil oyuncak

212 Model Oumlzelliğine Goumlre Oyuncaklar Tek parccedilalı oyuncaklar

Tek parccedila ahşap plastik cam gibi malzemeden misket topa vb şeklinde uumlretilen

oyuncak tuumlrleridir

Ccedilok parccedilalı oyuncaklar

Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir araya getirilerek

uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

Mekanizmalı oyuncaklar

Oyuncağa ses ışık hareket kazandırmak amaccedillı mekanizmaların yerleştirilmesi ile

uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

32

22 Amacına Goumlre Oyuncaklar Ccedilocukların yetiştirilmeleri kuumlltuumlrden kuumlltuumlre değişkenlik goumlstermektedir İletişim ve

ulaşım araccedillarındaki hızlı değişimi kuumlltuumlrler arasındaki değişkenliği her geccedilen guumln

azaltmaktadır Bunun sonucu olarak geleneksel oyuncaklardan uzaklaşarak duumlnyada genel

ilgi goumlren oyuncak tuumlrlerine youmlnelim artmaktadır

Oyuncakların ccedilok farklı amaccedilları vardır Bu amaccedilları eğitimciler doktorlar

ebeveynler felsefeciler oyucak uumlreticilerinin soumlylemleri ile toplumların sosyo-kuumlltuumlrel ve

ekonomik yapıları belirlemektedir

Kullanım amacına goumlre oyuncaklar

Ccedilocukların yaş gruplarına goumlre duyusal beceri eğitim eğlence amaccedillı ihtiyaccedillarını

karşılamak amaccedillı kullanılan oyuncaklar bu gruba girer

Dekoratif amaccedillı oyuncaklar

Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif amaccedillı oyuncaklar

denir

Resim 29 Dekoratif amaccedillı kullanılan oyuncaklar

Resim 210 Dekoratif amaccedillı kullanılan oyuncaklar

Fonksiyonel oyuncaklar

Yetişkinler tarafından kullanılan aletlerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş modellerine fonksiyonel

oyuncak denir

33

UYGULAMA FAALİYETİ

Oyuncakların model oumlzelliklerini araştırınız Bunların iccedilinden tekstil yuumlzeyli oyuncak-

ları seccedilerek tuumlruumlne goumlre goumlrsel uumlruumln dosyası hazırlayınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

Oumlnerilen kaynaklardan tekstil yuuml-

zeyli oyuncakları araştırınız

Oyuncak mağazaları oyuncak web

sayfaları oyuncak uumlreten atoumllyeler

kreşler anaokullarından faydala-

nabilirsiniz

Oumlnerilen kaynaklardan tekstil yuuml-

zeyli oyuncakların goumlrsellerini fo-

toğraflayarak fotokopi alarak ya

da web sayfasından ccedilıktı olarak

temin ediniz

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Tekstil yuumlzey tuumlruumlne goumlre grupla-

ma yapınız

Dokuma yuumlzeyler peluumlş polar te-

ri koton

Oumlrguuml yuumlzeyler- triko el oumlrguumlsuuml

Dokusuz yuumlzeyler keccedile olarak

tekstil yuumlzeyli oyuncaklar

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Bilgi konularını goumlzden geccediliriniz

Aynı gruptaki goumlrselleri A4 kacircğı-

dına yerleştirip yapıştırınız

A4 dosya kacircğıdı oyuncak goumlrselle-

ri yapıştırıcı ile yapıştırınız

Tekstil yuumlzeyli oyuncak goumlrselle-

rinin alt boumlluumlmuumlne not alarak ta-

nımlayınız

Parccedila mekanizma renk tekstil

yuumlzey oumlzelliği vb

Zamanı iyi kullanınız

UYGULAMA FAALİYETİ

34

Uygulama ccedilalışmaları yaptığınız

A4 kacircğıtlarını dosyaya grup sıra-

sına goumlre yerleştiriniz

Dosyanıza kapak hazırlayarak ccedila-

lışmayı tamamlayınız

Uygulama ccedilalışmanızı kontrol edi-

niz Hatalarınız var ise duumlzeltiniz

Goumlrsel uumlruumln dosyasını sınıf orta-

mında arkadaşlarınızla paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

35

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Oyuncaklar ister bireysel uumlretilsin isterse enduumlstriyel anlamda seri olarak

uumlretilsin oyuncakların modellerine ve malzemelerine goumlre uumlretim teknikleri

farklıdır

2 ( ) Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir

araya getirilerek uumlretilen oyuncaklara tek parccedila oyuncaklar denir

3 ( ) Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif

amaccedillı oyuncaklar denir

4 ( ) Plastik oyuncaklar İkinci Duumlnya Savaşırsquondan sonra ucuz hafif fazla sa-

yıda uumlretilebilir olması nedeniyle kullanılmaya başlayan doumlkme ve kalıp tek-

niği ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir

5 ( ) Ccedilocukların yaş gruplarına goumlre duyusal beceri eğitim eğlence amaccedillı

ihtiyaccedillarını karşılamak iccedilin kullanılan oyuncaklara kullanım amacına uygun

oyuncaklar denir

6 ( ) Pilli kumandalı şarjlı uumlretilen ateri elde taşınabilir CDrsquoden ya da hafıza

kartlarından oynanan oyuncaklara elektronik miniyonga oyuncaklar denir

7 ( ) Tek parccedila ahşap plastik cam gibi malzemeden misket topaccedil vb şeklin-

de uumlretilen oyuncak tuumlrlerine ccedilok parccedilalı oyuncak denir

8 ( ) Oyuncağa ses ışık hareket kazandırmak amaccedillı mekanizmaların yerleşti-

rilmesi ile uumlretilen oyuncaklara mekanizmalı oyuncaklar denir

9 ( ) Ahşap malzemelerin ham boyalı vernikli oymalı baskılı vb şekillen-

dirmeleri yoluyla elde edilen oyuncaklara ahşap oyuncaklar denir

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoModuumll Değerlendirmerdquoye geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

36

MODUumlL DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Bir youmlrede tarihsel suumlreccedilte ustalar ebeveynler ya da ccedilocukların kendisi

tarafından uumlretilen ya da oyunlarda kullanılan doğal nesnelere youmlresel oyun-

caklar denir

2 ( ) Eyuumlp oyuncakları 300 yıllık bir geccedilmişe sahiptir

3 ( ) Taş kil ağaccedil dalları ilk ccedilağlardan beri oyuncak malzemesi olarak kulla-

nılmıştır

4 ( ) Elektronik ve miniyongalı oyuncaklar geleneksel oyuncaklardır

5 ( ) Yetişkinler tarafından kullanılan aletlerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş modellerine tak

parccedilalı oyuncak denir

6 ( ) Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir

araya getirilerek uumlretilen oyuncaklara ccedilok parccedilalı oyuncak denir

7 ( ) Uumlretim tekniğine goumlre oyuncakları gruplandırabilmek iccedilin oyuncakları

malzeme ve model oumlzelliklerine goumlre incelemek gerekir

8 ( ) Uluslara goumlre oyuncakların değişkenliği malzeme ve biccedilim youmlnuumlndendir

9 ( ) Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif

amaccedillı oyuncaklar denir

10 ( ) Tuumlrk tarihinde satılmak uumlzere yapılan oyuncaklar Selccediluklu doumlneminde

ortaya ccedilıkıyor

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki moduumlle geccedilmek iccedilin oumlğretmeninize başvurunuz

MODUumlL DEĞERLENDİRME

37

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALİYETİ-1rsquoİN CEVAP ANAHTARI

1 B

2 D

3 C

4 A

5 C

6 D

OumlĞRENME FAALİYETİ-2rsquoNİN CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

7 Y

8 D

9 D

MODUumlL DEĞERLENDİRMENİN CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 Y

6 D

7 D

8 D

9 D

10 Y

CEVAP ANAHTARLARI

38

KAYNAKCcedilA

ONUR Bekir Oyunun Guumlcuuml İmge Kitabevi 2011

ONUR Bekir Neslihan GUumlNEY Tuumlrkiyersquode Ccedilocuk Oyunları Araştırma-

ları Ankara Uumlniversitesi CcedilOKAUM (Ccedilocuk Kuumlltuumlruuml Araştırma ve Uygula-

ma Merkezi Yayınları ) Koumlk Yayıncılık 2004

OĞUZ M Oumlcal Petek ERSOY Tuumlrkiyersquode Yaşayan Geleneksel Ccedilocuk

Oyunları Gazi Uumlniversitesi Tuumlrk Halkbilimi Araştırma ve Uygulama Mer-

kezi (THBMER) tarafından yayımlanan 2004

BAŞAL Handan Asucircde GeccedilmişYıllarda Tuumlrkiyersquode Ccedilocuklar Tarafından

Oynanan Ccedilocuk Oyunları Uludağ Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi

XX (2) 2007

ONUR B N CcedilELEN F CcedilOK M ARTAR T DEMİR (1998) Childrenrsquos

need for toys from mothers point of view in two cities of Turkey iccedilinde Toys

and Playthings (ed G Brougere) Imprimera LaTresoriere

Antalya Oyuncak Muumlzesi

KAYNAKCcedilA

Page 32: EL SANATLARI TEKNOLOJİSİ - || MEGEP...4 Oyuncak, hem oyun hem oyunu sağlayan nesnedir. En basit oyuncak taş ve sopadır. Üçtaş, beş taş veya dokuztaş yahut kaydırak oyunu

28

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

Bu faaliyette verilecek bilgiler ve kazandırılacak beceriler ile oumlzelliklerine goumlre oyun-

cakları gruplandırabileceksiniz

Oyuncakları malzeme ve model oumlzelliklerine goumlre araştırınız

Araştırma sonuccedillarına goumlre oyuncak ccedileşitlerini gruplandırınız

Araştırma sonuccedillarını arkadaşlarınızla sınıf ortamında paylaşınız

2 OYUNCAK CcedilEŞİTLERİ

Oyuncaklar ister bireysel uumlretilsin isterse enduumlstriyel anlamda seri olarak uumlretilsin

oyuncakların modellerine ve malzemelerine goumlre uumlretim teknikleri farklıdır Bu farklılıklar

gelişen değişen teknoloji ile malzeme tuumlruumlne ve oyuncak firmalarının satış politikalarına

goumlre her geccedilen guumln değişmektedir Guumlnuumlmuumlzde var olan oyuncak uumlretim teknikleri değerlen-

dirilirken değişkenlik goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır

21 Uumlretim Tekniğine Goumlre Oyuncaklar Uumlretim tekniğine goumlre oyuncakları gruplandırabilmek iccedilin oyuncakları malzeme ve

model oumlzelliklerine goumlre incelemek gerekir

211 Malzeme Tuumlruumlne Goumlre Oyuncaklar Tekstil yuumlzeyli oyuncaklar

Oyuncağın tuumlmuumlnde ya da bir boumlluumlmuumlnde terikoton keccedile peluumlş polar kadife triko

oumlrguuml gibi tekstil yuumlzeyleri kullanarak hazırlanan oyuncaklardır

Resim 21 Tekstil yuumlzeyli oyuncak

OumlĞRENME FAALİYETİndash2

AMACcedil

ARAŞTIRMA

29

Ahşap oyuncaklar

Ahşap malzemelerin ham boyalı vernikli oymalı baskılı vb şekillendirmeleri

yoluyla elde edilen oyuncaklardır

Resim 22 Ahşap oyuncak

Kağıt karton oyuncaklar

Kağıt karton oluklu mukavva vb kağıt tuumlrevlerinden oluşturulan oyuncaklardır

Resim 23 Kağıt ve karton oyuncaklar

30

Resim 24 Kağıt ve karton oyuncaklar

Teneke oyuncaklar

Teneke ve sacın şekillendirilip renklendirilmesi ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir Bu

tuumlr oyuncaklarda yay ve kurma mekanizmaları da kullanılmıştır

Resim 25 Teneke otobuumls oyuncak

Plastik oyuncaklar

İkinci Duumlnya Savaşırsquondan sonra ucuz hafif fazla sayıda uumlretilebilir olması nedeniyle

kullanılmaya başlayan doumlkme ve kalıp tekniği ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir

Resim 26 Plastik oyuncaklar

31

Cam oyuncaklar

Oumlzellikle ccedilok kalın camdan misket ya da zeka oyuncakları gibi oyuncakların

uumlretiminde kullanılan oyuncak ccedileşitleridir

Resim 27 Cam zeka oyuncağı

Elektronik Miniyonga (Microchip) oyuncaklar

Pilli kumandalı şarzlı uumlretilen ateri elde taşınabilir CDrsquoden ya da hafıza kartlarından

oynanan oyuncak ccedileşitleridir

Resim 28 Kumandalı otomobil oyuncak

212 Model Oumlzelliğine Goumlre Oyuncaklar Tek parccedilalı oyuncaklar

Tek parccedila ahşap plastik cam gibi malzemeden misket topa vb şeklinde uumlretilen

oyuncak tuumlrleridir

Ccedilok parccedilalı oyuncaklar

Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir araya getirilerek

uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

Mekanizmalı oyuncaklar

Oyuncağa ses ışık hareket kazandırmak amaccedillı mekanizmaların yerleştirilmesi ile

uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

32

22 Amacına Goumlre Oyuncaklar Ccedilocukların yetiştirilmeleri kuumlltuumlrden kuumlltuumlre değişkenlik goumlstermektedir İletişim ve

ulaşım araccedillarındaki hızlı değişimi kuumlltuumlrler arasındaki değişkenliği her geccedilen guumln

azaltmaktadır Bunun sonucu olarak geleneksel oyuncaklardan uzaklaşarak duumlnyada genel

ilgi goumlren oyuncak tuumlrlerine youmlnelim artmaktadır

Oyuncakların ccedilok farklı amaccedilları vardır Bu amaccedilları eğitimciler doktorlar

ebeveynler felsefeciler oyucak uumlreticilerinin soumlylemleri ile toplumların sosyo-kuumlltuumlrel ve

ekonomik yapıları belirlemektedir

Kullanım amacına goumlre oyuncaklar

Ccedilocukların yaş gruplarına goumlre duyusal beceri eğitim eğlence amaccedillı ihtiyaccedillarını

karşılamak amaccedillı kullanılan oyuncaklar bu gruba girer

Dekoratif amaccedillı oyuncaklar

Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif amaccedillı oyuncaklar

denir

Resim 29 Dekoratif amaccedillı kullanılan oyuncaklar

Resim 210 Dekoratif amaccedillı kullanılan oyuncaklar

Fonksiyonel oyuncaklar

Yetişkinler tarafından kullanılan aletlerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş modellerine fonksiyonel

oyuncak denir

33

UYGULAMA FAALİYETİ

Oyuncakların model oumlzelliklerini araştırınız Bunların iccedilinden tekstil yuumlzeyli oyuncak-

ları seccedilerek tuumlruumlne goumlre goumlrsel uumlruumln dosyası hazırlayınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

Oumlnerilen kaynaklardan tekstil yuuml-

zeyli oyuncakları araştırınız

Oyuncak mağazaları oyuncak web

sayfaları oyuncak uumlreten atoumllyeler

kreşler anaokullarından faydala-

nabilirsiniz

Oumlnerilen kaynaklardan tekstil yuuml-

zeyli oyuncakların goumlrsellerini fo-

toğraflayarak fotokopi alarak ya

da web sayfasından ccedilıktı olarak

temin ediniz

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Tekstil yuumlzey tuumlruumlne goumlre grupla-

ma yapınız

Dokuma yuumlzeyler peluumlş polar te-

ri koton

Oumlrguuml yuumlzeyler- triko el oumlrguumlsuuml

Dokusuz yuumlzeyler keccedile olarak

tekstil yuumlzeyli oyuncaklar

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Bilgi konularını goumlzden geccediliriniz

Aynı gruptaki goumlrselleri A4 kacircğı-

dına yerleştirip yapıştırınız

A4 dosya kacircğıdı oyuncak goumlrselle-

ri yapıştırıcı ile yapıştırınız

Tekstil yuumlzeyli oyuncak goumlrselle-

rinin alt boumlluumlmuumlne not alarak ta-

nımlayınız

Parccedila mekanizma renk tekstil

yuumlzey oumlzelliği vb

Zamanı iyi kullanınız

UYGULAMA FAALİYETİ

34

Uygulama ccedilalışmaları yaptığınız

A4 kacircğıtlarını dosyaya grup sıra-

sına goumlre yerleştiriniz

Dosyanıza kapak hazırlayarak ccedila-

lışmayı tamamlayınız

Uygulama ccedilalışmanızı kontrol edi-

niz Hatalarınız var ise duumlzeltiniz

Goumlrsel uumlruumln dosyasını sınıf orta-

mında arkadaşlarınızla paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

35

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Oyuncaklar ister bireysel uumlretilsin isterse enduumlstriyel anlamda seri olarak

uumlretilsin oyuncakların modellerine ve malzemelerine goumlre uumlretim teknikleri

farklıdır

2 ( ) Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir

araya getirilerek uumlretilen oyuncaklara tek parccedila oyuncaklar denir

3 ( ) Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif

amaccedillı oyuncaklar denir

4 ( ) Plastik oyuncaklar İkinci Duumlnya Savaşırsquondan sonra ucuz hafif fazla sa-

yıda uumlretilebilir olması nedeniyle kullanılmaya başlayan doumlkme ve kalıp tek-

niği ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir

5 ( ) Ccedilocukların yaş gruplarına goumlre duyusal beceri eğitim eğlence amaccedillı

ihtiyaccedillarını karşılamak iccedilin kullanılan oyuncaklara kullanım amacına uygun

oyuncaklar denir

6 ( ) Pilli kumandalı şarjlı uumlretilen ateri elde taşınabilir CDrsquoden ya da hafıza

kartlarından oynanan oyuncaklara elektronik miniyonga oyuncaklar denir

7 ( ) Tek parccedila ahşap plastik cam gibi malzemeden misket topaccedil vb şeklin-

de uumlretilen oyuncak tuumlrlerine ccedilok parccedilalı oyuncak denir

8 ( ) Oyuncağa ses ışık hareket kazandırmak amaccedillı mekanizmaların yerleşti-

rilmesi ile uumlretilen oyuncaklara mekanizmalı oyuncaklar denir

9 ( ) Ahşap malzemelerin ham boyalı vernikli oymalı baskılı vb şekillen-

dirmeleri yoluyla elde edilen oyuncaklara ahşap oyuncaklar denir

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoModuumll Değerlendirmerdquoye geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

36

MODUumlL DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Bir youmlrede tarihsel suumlreccedilte ustalar ebeveynler ya da ccedilocukların kendisi

tarafından uumlretilen ya da oyunlarda kullanılan doğal nesnelere youmlresel oyun-

caklar denir

2 ( ) Eyuumlp oyuncakları 300 yıllık bir geccedilmişe sahiptir

3 ( ) Taş kil ağaccedil dalları ilk ccedilağlardan beri oyuncak malzemesi olarak kulla-

nılmıştır

4 ( ) Elektronik ve miniyongalı oyuncaklar geleneksel oyuncaklardır

5 ( ) Yetişkinler tarafından kullanılan aletlerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş modellerine tak

parccedilalı oyuncak denir

6 ( ) Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir

araya getirilerek uumlretilen oyuncaklara ccedilok parccedilalı oyuncak denir

7 ( ) Uumlretim tekniğine goumlre oyuncakları gruplandırabilmek iccedilin oyuncakları

malzeme ve model oumlzelliklerine goumlre incelemek gerekir

8 ( ) Uluslara goumlre oyuncakların değişkenliği malzeme ve biccedilim youmlnuumlndendir

9 ( ) Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif

amaccedillı oyuncaklar denir

10 ( ) Tuumlrk tarihinde satılmak uumlzere yapılan oyuncaklar Selccediluklu doumlneminde

ortaya ccedilıkıyor

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki moduumlle geccedilmek iccedilin oumlğretmeninize başvurunuz

MODUumlL DEĞERLENDİRME

37

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALİYETİ-1rsquoİN CEVAP ANAHTARI

1 B

2 D

3 C

4 A

5 C

6 D

OumlĞRENME FAALİYETİ-2rsquoNİN CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

7 Y

8 D

9 D

MODUumlL DEĞERLENDİRMENİN CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 Y

6 D

7 D

8 D

9 D

10 Y

CEVAP ANAHTARLARI

38

KAYNAKCcedilA

ONUR Bekir Oyunun Guumlcuuml İmge Kitabevi 2011

ONUR Bekir Neslihan GUumlNEY Tuumlrkiyersquode Ccedilocuk Oyunları Araştırma-

ları Ankara Uumlniversitesi CcedilOKAUM (Ccedilocuk Kuumlltuumlruuml Araştırma ve Uygula-

ma Merkezi Yayınları ) Koumlk Yayıncılık 2004

OĞUZ M Oumlcal Petek ERSOY Tuumlrkiyersquode Yaşayan Geleneksel Ccedilocuk

Oyunları Gazi Uumlniversitesi Tuumlrk Halkbilimi Araştırma ve Uygulama Mer-

kezi (THBMER) tarafından yayımlanan 2004

BAŞAL Handan Asucircde GeccedilmişYıllarda Tuumlrkiyersquode Ccedilocuklar Tarafından

Oynanan Ccedilocuk Oyunları Uludağ Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi

XX (2) 2007

ONUR B N CcedilELEN F CcedilOK M ARTAR T DEMİR (1998) Childrenrsquos

need for toys from mothers point of view in two cities of Turkey iccedilinde Toys

and Playthings (ed G Brougere) Imprimera LaTresoriere

Antalya Oyuncak Muumlzesi

KAYNAKCcedilA

Page 33: EL SANATLARI TEKNOLOJİSİ - || MEGEP...4 Oyuncak, hem oyun hem oyunu sağlayan nesnedir. En basit oyuncak taş ve sopadır. Üçtaş, beş taş veya dokuztaş yahut kaydırak oyunu

29

Ahşap oyuncaklar

Ahşap malzemelerin ham boyalı vernikli oymalı baskılı vb şekillendirmeleri

yoluyla elde edilen oyuncaklardır

Resim 22 Ahşap oyuncak

Kağıt karton oyuncaklar

Kağıt karton oluklu mukavva vb kağıt tuumlrevlerinden oluşturulan oyuncaklardır

Resim 23 Kağıt ve karton oyuncaklar

30

Resim 24 Kağıt ve karton oyuncaklar

Teneke oyuncaklar

Teneke ve sacın şekillendirilip renklendirilmesi ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir Bu

tuumlr oyuncaklarda yay ve kurma mekanizmaları da kullanılmıştır

Resim 25 Teneke otobuumls oyuncak

Plastik oyuncaklar

İkinci Duumlnya Savaşırsquondan sonra ucuz hafif fazla sayıda uumlretilebilir olması nedeniyle

kullanılmaya başlayan doumlkme ve kalıp tekniği ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir

Resim 26 Plastik oyuncaklar

31

Cam oyuncaklar

Oumlzellikle ccedilok kalın camdan misket ya da zeka oyuncakları gibi oyuncakların

uumlretiminde kullanılan oyuncak ccedileşitleridir

Resim 27 Cam zeka oyuncağı

Elektronik Miniyonga (Microchip) oyuncaklar

Pilli kumandalı şarzlı uumlretilen ateri elde taşınabilir CDrsquoden ya da hafıza kartlarından

oynanan oyuncak ccedileşitleridir

Resim 28 Kumandalı otomobil oyuncak

212 Model Oumlzelliğine Goumlre Oyuncaklar Tek parccedilalı oyuncaklar

Tek parccedila ahşap plastik cam gibi malzemeden misket topa vb şeklinde uumlretilen

oyuncak tuumlrleridir

Ccedilok parccedilalı oyuncaklar

Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir araya getirilerek

uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

Mekanizmalı oyuncaklar

Oyuncağa ses ışık hareket kazandırmak amaccedillı mekanizmaların yerleştirilmesi ile

uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

32

22 Amacına Goumlre Oyuncaklar Ccedilocukların yetiştirilmeleri kuumlltuumlrden kuumlltuumlre değişkenlik goumlstermektedir İletişim ve

ulaşım araccedillarındaki hızlı değişimi kuumlltuumlrler arasındaki değişkenliği her geccedilen guumln

azaltmaktadır Bunun sonucu olarak geleneksel oyuncaklardan uzaklaşarak duumlnyada genel

ilgi goumlren oyuncak tuumlrlerine youmlnelim artmaktadır

Oyuncakların ccedilok farklı amaccedilları vardır Bu amaccedilları eğitimciler doktorlar

ebeveynler felsefeciler oyucak uumlreticilerinin soumlylemleri ile toplumların sosyo-kuumlltuumlrel ve

ekonomik yapıları belirlemektedir

Kullanım amacına goumlre oyuncaklar

Ccedilocukların yaş gruplarına goumlre duyusal beceri eğitim eğlence amaccedillı ihtiyaccedillarını

karşılamak amaccedillı kullanılan oyuncaklar bu gruba girer

Dekoratif amaccedillı oyuncaklar

Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif amaccedillı oyuncaklar

denir

Resim 29 Dekoratif amaccedillı kullanılan oyuncaklar

Resim 210 Dekoratif amaccedillı kullanılan oyuncaklar

Fonksiyonel oyuncaklar

Yetişkinler tarafından kullanılan aletlerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş modellerine fonksiyonel

oyuncak denir

33

UYGULAMA FAALİYETİ

Oyuncakların model oumlzelliklerini araştırınız Bunların iccedilinden tekstil yuumlzeyli oyuncak-

ları seccedilerek tuumlruumlne goumlre goumlrsel uumlruumln dosyası hazırlayınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

Oumlnerilen kaynaklardan tekstil yuuml-

zeyli oyuncakları araştırınız

Oyuncak mağazaları oyuncak web

sayfaları oyuncak uumlreten atoumllyeler

kreşler anaokullarından faydala-

nabilirsiniz

Oumlnerilen kaynaklardan tekstil yuuml-

zeyli oyuncakların goumlrsellerini fo-

toğraflayarak fotokopi alarak ya

da web sayfasından ccedilıktı olarak

temin ediniz

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Tekstil yuumlzey tuumlruumlne goumlre grupla-

ma yapınız

Dokuma yuumlzeyler peluumlş polar te-

ri koton

Oumlrguuml yuumlzeyler- triko el oumlrguumlsuuml

Dokusuz yuumlzeyler keccedile olarak

tekstil yuumlzeyli oyuncaklar

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Bilgi konularını goumlzden geccediliriniz

Aynı gruptaki goumlrselleri A4 kacircğı-

dına yerleştirip yapıştırınız

A4 dosya kacircğıdı oyuncak goumlrselle-

ri yapıştırıcı ile yapıştırınız

Tekstil yuumlzeyli oyuncak goumlrselle-

rinin alt boumlluumlmuumlne not alarak ta-

nımlayınız

Parccedila mekanizma renk tekstil

yuumlzey oumlzelliği vb

Zamanı iyi kullanınız

UYGULAMA FAALİYETİ

34

Uygulama ccedilalışmaları yaptığınız

A4 kacircğıtlarını dosyaya grup sıra-

sına goumlre yerleştiriniz

Dosyanıza kapak hazırlayarak ccedila-

lışmayı tamamlayınız

Uygulama ccedilalışmanızı kontrol edi-

niz Hatalarınız var ise duumlzeltiniz

Goumlrsel uumlruumln dosyasını sınıf orta-

mında arkadaşlarınızla paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

35

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Oyuncaklar ister bireysel uumlretilsin isterse enduumlstriyel anlamda seri olarak

uumlretilsin oyuncakların modellerine ve malzemelerine goumlre uumlretim teknikleri

farklıdır

2 ( ) Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir

araya getirilerek uumlretilen oyuncaklara tek parccedila oyuncaklar denir

3 ( ) Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif

amaccedillı oyuncaklar denir

4 ( ) Plastik oyuncaklar İkinci Duumlnya Savaşırsquondan sonra ucuz hafif fazla sa-

yıda uumlretilebilir olması nedeniyle kullanılmaya başlayan doumlkme ve kalıp tek-

niği ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir

5 ( ) Ccedilocukların yaş gruplarına goumlre duyusal beceri eğitim eğlence amaccedillı

ihtiyaccedillarını karşılamak iccedilin kullanılan oyuncaklara kullanım amacına uygun

oyuncaklar denir

6 ( ) Pilli kumandalı şarjlı uumlretilen ateri elde taşınabilir CDrsquoden ya da hafıza

kartlarından oynanan oyuncaklara elektronik miniyonga oyuncaklar denir

7 ( ) Tek parccedila ahşap plastik cam gibi malzemeden misket topaccedil vb şeklin-

de uumlretilen oyuncak tuumlrlerine ccedilok parccedilalı oyuncak denir

8 ( ) Oyuncağa ses ışık hareket kazandırmak amaccedillı mekanizmaların yerleşti-

rilmesi ile uumlretilen oyuncaklara mekanizmalı oyuncaklar denir

9 ( ) Ahşap malzemelerin ham boyalı vernikli oymalı baskılı vb şekillen-

dirmeleri yoluyla elde edilen oyuncaklara ahşap oyuncaklar denir

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoModuumll Değerlendirmerdquoye geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

36

MODUumlL DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Bir youmlrede tarihsel suumlreccedilte ustalar ebeveynler ya da ccedilocukların kendisi

tarafından uumlretilen ya da oyunlarda kullanılan doğal nesnelere youmlresel oyun-

caklar denir

2 ( ) Eyuumlp oyuncakları 300 yıllık bir geccedilmişe sahiptir

3 ( ) Taş kil ağaccedil dalları ilk ccedilağlardan beri oyuncak malzemesi olarak kulla-

nılmıştır

4 ( ) Elektronik ve miniyongalı oyuncaklar geleneksel oyuncaklardır

5 ( ) Yetişkinler tarafından kullanılan aletlerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş modellerine tak

parccedilalı oyuncak denir

6 ( ) Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir

araya getirilerek uumlretilen oyuncaklara ccedilok parccedilalı oyuncak denir

7 ( ) Uumlretim tekniğine goumlre oyuncakları gruplandırabilmek iccedilin oyuncakları

malzeme ve model oumlzelliklerine goumlre incelemek gerekir

8 ( ) Uluslara goumlre oyuncakların değişkenliği malzeme ve biccedilim youmlnuumlndendir

9 ( ) Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif

amaccedillı oyuncaklar denir

10 ( ) Tuumlrk tarihinde satılmak uumlzere yapılan oyuncaklar Selccediluklu doumlneminde

ortaya ccedilıkıyor

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki moduumlle geccedilmek iccedilin oumlğretmeninize başvurunuz

MODUumlL DEĞERLENDİRME

37

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALİYETİ-1rsquoİN CEVAP ANAHTARI

1 B

2 D

3 C

4 A

5 C

6 D

OumlĞRENME FAALİYETİ-2rsquoNİN CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

7 Y

8 D

9 D

MODUumlL DEĞERLENDİRMENİN CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 Y

6 D

7 D

8 D

9 D

10 Y

CEVAP ANAHTARLARI

38

KAYNAKCcedilA

ONUR Bekir Oyunun Guumlcuuml İmge Kitabevi 2011

ONUR Bekir Neslihan GUumlNEY Tuumlrkiyersquode Ccedilocuk Oyunları Araştırma-

ları Ankara Uumlniversitesi CcedilOKAUM (Ccedilocuk Kuumlltuumlruuml Araştırma ve Uygula-

ma Merkezi Yayınları ) Koumlk Yayıncılık 2004

OĞUZ M Oumlcal Petek ERSOY Tuumlrkiyersquode Yaşayan Geleneksel Ccedilocuk

Oyunları Gazi Uumlniversitesi Tuumlrk Halkbilimi Araştırma ve Uygulama Mer-

kezi (THBMER) tarafından yayımlanan 2004

BAŞAL Handan Asucircde GeccedilmişYıllarda Tuumlrkiyersquode Ccedilocuklar Tarafından

Oynanan Ccedilocuk Oyunları Uludağ Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi

XX (2) 2007

ONUR B N CcedilELEN F CcedilOK M ARTAR T DEMİR (1998) Childrenrsquos

need for toys from mothers point of view in two cities of Turkey iccedilinde Toys

and Playthings (ed G Brougere) Imprimera LaTresoriere

Antalya Oyuncak Muumlzesi

KAYNAKCcedilA

Page 34: EL SANATLARI TEKNOLOJİSİ - || MEGEP...4 Oyuncak, hem oyun hem oyunu sağlayan nesnedir. En basit oyuncak taş ve sopadır. Üçtaş, beş taş veya dokuztaş yahut kaydırak oyunu

30

Resim 24 Kağıt ve karton oyuncaklar

Teneke oyuncaklar

Teneke ve sacın şekillendirilip renklendirilmesi ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir Bu

tuumlr oyuncaklarda yay ve kurma mekanizmaları da kullanılmıştır

Resim 25 Teneke otobuumls oyuncak

Plastik oyuncaklar

İkinci Duumlnya Savaşırsquondan sonra ucuz hafif fazla sayıda uumlretilebilir olması nedeniyle

kullanılmaya başlayan doumlkme ve kalıp tekniği ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir

Resim 26 Plastik oyuncaklar

31

Cam oyuncaklar

Oumlzellikle ccedilok kalın camdan misket ya da zeka oyuncakları gibi oyuncakların

uumlretiminde kullanılan oyuncak ccedileşitleridir

Resim 27 Cam zeka oyuncağı

Elektronik Miniyonga (Microchip) oyuncaklar

Pilli kumandalı şarzlı uumlretilen ateri elde taşınabilir CDrsquoden ya da hafıza kartlarından

oynanan oyuncak ccedileşitleridir

Resim 28 Kumandalı otomobil oyuncak

212 Model Oumlzelliğine Goumlre Oyuncaklar Tek parccedilalı oyuncaklar

Tek parccedila ahşap plastik cam gibi malzemeden misket topa vb şeklinde uumlretilen

oyuncak tuumlrleridir

Ccedilok parccedilalı oyuncaklar

Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir araya getirilerek

uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

Mekanizmalı oyuncaklar

Oyuncağa ses ışık hareket kazandırmak amaccedillı mekanizmaların yerleştirilmesi ile

uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

32

22 Amacına Goumlre Oyuncaklar Ccedilocukların yetiştirilmeleri kuumlltuumlrden kuumlltuumlre değişkenlik goumlstermektedir İletişim ve

ulaşım araccedillarındaki hızlı değişimi kuumlltuumlrler arasındaki değişkenliği her geccedilen guumln

azaltmaktadır Bunun sonucu olarak geleneksel oyuncaklardan uzaklaşarak duumlnyada genel

ilgi goumlren oyuncak tuumlrlerine youmlnelim artmaktadır

Oyuncakların ccedilok farklı amaccedilları vardır Bu amaccedilları eğitimciler doktorlar

ebeveynler felsefeciler oyucak uumlreticilerinin soumlylemleri ile toplumların sosyo-kuumlltuumlrel ve

ekonomik yapıları belirlemektedir

Kullanım amacına goumlre oyuncaklar

Ccedilocukların yaş gruplarına goumlre duyusal beceri eğitim eğlence amaccedillı ihtiyaccedillarını

karşılamak amaccedillı kullanılan oyuncaklar bu gruba girer

Dekoratif amaccedillı oyuncaklar

Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif amaccedillı oyuncaklar

denir

Resim 29 Dekoratif amaccedillı kullanılan oyuncaklar

Resim 210 Dekoratif amaccedillı kullanılan oyuncaklar

Fonksiyonel oyuncaklar

Yetişkinler tarafından kullanılan aletlerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş modellerine fonksiyonel

oyuncak denir

33

UYGULAMA FAALİYETİ

Oyuncakların model oumlzelliklerini araştırınız Bunların iccedilinden tekstil yuumlzeyli oyuncak-

ları seccedilerek tuumlruumlne goumlre goumlrsel uumlruumln dosyası hazırlayınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

Oumlnerilen kaynaklardan tekstil yuuml-

zeyli oyuncakları araştırınız

Oyuncak mağazaları oyuncak web

sayfaları oyuncak uumlreten atoumllyeler

kreşler anaokullarından faydala-

nabilirsiniz

Oumlnerilen kaynaklardan tekstil yuuml-

zeyli oyuncakların goumlrsellerini fo-

toğraflayarak fotokopi alarak ya

da web sayfasından ccedilıktı olarak

temin ediniz

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Tekstil yuumlzey tuumlruumlne goumlre grupla-

ma yapınız

Dokuma yuumlzeyler peluumlş polar te-

ri koton

Oumlrguuml yuumlzeyler- triko el oumlrguumlsuuml

Dokusuz yuumlzeyler keccedile olarak

tekstil yuumlzeyli oyuncaklar

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Bilgi konularını goumlzden geccediliriniz

Aynı gruptaki goumlrselleri A4 kacircğı-

dına yerleştirip yapıştırınız

A4 dosya kacircğıdı oyuncak goumlrselle-

ri yapıştırıcı ile yapıştırınız

Tekstil yuumlzeyli oyuncak goumlrselle-

rinin alt boumlluumlmuumlne not alarak ta-

nımlayınız

Parccedila mekanizma renk tekstil

yuumlzey oumlzelliği vb

Zamanı iyi kullanınız

UYGULAMA FAALİYETİ

34

Uygulama ccedilalışmaları yaptığınız

A4 kacircğıtlarını dosyaya grup sıra-

sına goumlre yerleştiriniz

Dosyanıza kapak hazırlayarak ccedila-

lışmayı tamamlayınız

Uygulama ccedilalışmanızı kontrol edi-

niz Hatalarınız var ise duumlzeltiniz

Goumlrsel uumlruumln dosyasını sınıf orta-

mında arkadaşlarınızla paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

35

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Oyuncaklar ister bireysel uumlretilsin isterse enduumlstriyel anlamda seri olarak

uumlretilsin oyuncakların modellerine ve malzemelerine goumlre uumlretim teknikleri

farklıdır

2 ( ) Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir

araya getirilerek uumlretilen oyuncaklara tek parccedila oyuncaklar denir

3 ( ) Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif

amaccedillı oyuncaklar denir

4 ( ) Plastik oyuncaklar İkinci Duumlnya Savaşırsquondan sonra ucuz hafif fazla sa-

yıda uumlretilebilir olması nedeniyle kullanılmaya başlayan doumlkme ve kalıp tek-

niği ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir

5 ( ) Ccedilocukların yaş gruplarına goumlre duyusal beceri eğitim eğlence amaccedillı

ihtiyaccedillarını karşılamak iccedilin kullanılan oyuncaklara kullanım amacına uygun

oyuncaklar denir

6 ( ) Pilli kumandalı şarjlı uumlretilen ateri elde taşınabilir CDrsquoden ya da hafıza

kartlarından oynanan oyuncaklara elektronik miniyonga oyuncaklar denir

7 ( ) Tek parccedila ahşap plastik cam gibi malzemeden misket topaccedil vb şeklin-

de uumlretilen oyuncak tuumlrlerine ccedilok parccedilalı oyuncak denir

8 ( ) Oyuncağa ses ışık hareket kazandırmak amaccedillı mekanizmaların yerleşti-

rilmesi ile uumlretilen oyuncaklara mekanizmalı oyuncaklar denir

9 ( ) Ahşap malzemelerin ham boyalı vernikli oymalı baskılı vb şekillen-

dirmeleri yoluyla elde edilen oyuncaklara ahşap oyuncaklar denir

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoModuumll Değerlendirmerdquoye geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

36

MODUumlL DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Bir youmlrede tarihsel suumlreccedilte ustalar ebeveynler ya da ccedilocukların kendisi

tarafından uumlretilen ya da oyunlarda kullanılan doğal nesnelere youmlresel oyun-

caklar denir

2 ( ) Eyuumlp oyuncakları 300 yıllık bir geccedilmişe sahiptir

3 ( ) Taş kil ağaccedil dalları ilk ccedilağlardan beri oyuncak malzemesi olarak kulla-

nılmıştır

4 ( ) Elektronik ve miniyongalı oyuncaklar geleneksel oyuncaklardır

5 ( ) Yetişkinler tarafından kullanılan aletlerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş modellerine tak

parccedilalı oyuncak denir

6 ( ) Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir

araya getirilerek uumlretilen oyuncaklara ccedilok parccedilalı oyuncak denir

7 ( ) Uumlretim tekniğine goumlre oyuncakları gruplandırabilmek iccedilin oyuncakları

malzeme ve model oumlzelliklerine goumlre incelemek gerekir

8 ( ) Uluslara goumlre oyuncakların değişkenliği malzeme ve biccedilim youmlnuumlndendir

9 ( ) Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif

amaccedillı oyuncaklar denir

10 ( ) Tuumlrk tarihinde satılmak uumlzere yapılan oyuncaklar Selccediluklu doumlneminde

ortaya ccedilıkıyor

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki moduumlle geccedilmek iccedilin oumlğretmeninize başvurunuz

MODUumlL DEĞERLENDİRME

37

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALİYETİ-1rsquoİN CEVAP ANAHTARI

1 B

2 D

3 C

4 A

5 C

6 D

OumlĞRENME FAALİYETİ-2rsquoNİN CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

7 Y

8 D

9 D

MODUumlL DEĞERLENDİRMENİN CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 Y

6 D

7 D

8 D

9 D

10 Y

CEVAP ANAHTARLARI

38

KAYNAKCcedilA

ONUR Bekir Oyunun Guumlcuuml İmge Kitabevi 2011

ONUR Bekir Neslihan GUumlNEY Tuumlrkiyersquode Ccedilocuk Oyunları Araştırma-

ları Ankara Uumlniversitesi CcedilOKAUM (Ccedilocuk Kuumlltuumlruuml Araştırma ve Uygula-

ma Merkezi Yayınları ) Koumlk Yayıncılık 2004

OĞUZ M Oumlcal Petek ERSOY Tuumlrkiyersquode Yaşayan Geleneksel Ccedilocuk

Oyunları Gazi Uumlniversitesi Tuumlrk Halkbilimi Araştırma ve Uygulama Mer-

kezi (THBMER) tarafından yayımlanan 2004

BAŞAL Handan Asucircde GeccedilmişYıllarda Tuumlrkiyersquode Ccedilocuklar Tarafından

Oynanan Ccedilocuk Oyunları Uludağ Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi

XX (2) 2007

ONUR B N CcedilELEN F CcedilOK M ARTAR T DEMİR (1998) Childrenrsquos

need for toys from mothers point of view in two cities of Turkey iccedilinde Toys

and Playthings (ed G Brougere) Imprimera LaTresoriere

Antalya Oyuncak Muumlzesi

KAYNAKCcedilA

Page 35: EL SANATLARI TEKNOLOJİSİ - || MEGEP...4 Oyuncak, hem oyun hem oyunu sağlayan nesnedir. En basit oyuncak taş ve sopadır. Üçtaş, beş taş veya dokuztaş yahut kaydırak oyunu

31

Cam oyuncaklar

Oumlzellikle ccedilok kalın camdan misket ya da zeka oyuncakları gibi oyuncakların

uumlretiminde kullanılan oyuncak ccedileşitleridir

Resim 27 Cam zeka oyuncağı

Elektronik Miniyonga (Microchip) oyuncaklar

Pilli kumandalı şarzlı uumlretilen ateri elde taşınabilir CDrsquoden ya da hafıza kartlarından

oynanan oyuncak ccedileşitleridir

Resim 28 Kumandalı otomobil oyuncak

212 Model Oumlzelliğine Goumlre Oyuncaklar Tek parccedilalı oyuncaklar

Tek parccedila ahşap plastik cam gibi malzemeden misket topa vb şeklinde uumlretilen

oyuncak tuumlrleridir

Ccedilok parccedilalı oyuncaklar

Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir araya getirilerek

uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

Mekanizmalı oyuncaklar

Oyuncağa ses ışık hareket kazandırmak amaccedillı mekanizmaların yerleştirilmesi ile

uumlretilen oyuncak tuumlrleridir

32

22 Amacına Goumlre Oyuncaklar Ccedilocukların yetiştirilmeleri kuumlltuumlrden kuumlltuumlre değişkenlik goumlstermektedir İletişim ve

ulaşım araccedillarındaki hızlı değişimi kuumlltuumlrler arasındaki değişkenliği her geccedilen guumln

azaltmaktadır Bunun sonucu olarak geleneksel oyuncaklardan uzaklaşarak duumlnyada genel

ilgi goumlren oyuncak tuumlrlerine youmlnelim artmaktadır

Oyuncakların ccedilok farklı amaccedilları vardır Bu amaccedilları eğitimciler doktorlar

ebeveynler felsefeciler oyucak uumlreticilerinin soumlylemleri ile toplumların sosyo-kuumlltuumlrel ve

ekonomik yapıları belirlemektedir

Kullanım amacına goumlre oyuncaklar

Ccedilocukların yaş gruplarına goumlre duyusal beceri eğitim eğlence amaccedillı ihtiyaccedillarını

karşılamak amaccedillı kullanılan oyuncaklar bu gruba girer

Dekoratif amaccedillı oyuncaklar

Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif amaccedillı oyuncaklar

denir

Resim 29 Dekoratif amaccedillı kullanılan oyuncaklar

Resim 210 Dekoratif amaccedillı kullanılan oyuncaklar

Fonksiyonel oyuncaklar

Yetişkinler tarafından kullanılan aletlerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş modellerine fonksiyonel

oyuncak denir

33

UYGULAMA FAALİYETİ

Oyuncakların model oumlzelliklerini araştırınız Bunların iccedilinden tekstil yuumlzeyli oyuncak-

ları seccedilerek tuumlruumlne goumlre goumlrsel uumlruumln dosyası hazırlayınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

Oumlnerilen kaynaklardan tekstil yuuml-

zeyli oyuncakları araştırınız

Oyuncak mağazaları oyuncak web

sayfaları oyuncak uumlreten atoumllyeler

kreşler anaokullarından faydala-

nabilirsiniz

Oumlnerilen kaynaklardan tekstil yuuml-

zeyli oyuncakların goumlrsellerini fo-

toğraflayarak fotokopi alarak ya

da web sayfasından ccedilıktı olarak

temin ediniz

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Tekstil yuumlzey tuumlruumlne goumlre grupla-

ma yapınız

Dokuma yuumlzeyler peluumlş polar te-

ri koton

Oumlrguuml yuumlzeyler- triko el oumlrguumlsuuml

Dokusuz yuumlzeyler keccedile olarak

tekstil yuumlzeyli oyuncaklar

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Bilgi konularını goumlzden geccediliriniz

Aynı gruptaki goumlrselleri A4 kacircğı-

dına yerleştirip yapıştırınız

A4 dosya kacircğıdı oyuncak goumlrselle-

ri yapıştırıcı ile yapıştırınız

Tekstil yuumlzeyli oyuncak goumlrselle-

rinin alt boumlluumlmuumlne not alarak ta-

nımlayınız

Parccedila mekanizma renk tekstil

yuumlzey oumlzelliği vb

Zamanı iyi kullanınız

UYGULAMA FAALİYETİ

34

Uygulama ccedilalışmaları yaptığınız

A4 kacircğıtlarını dosyaya grup sıra-

sına goumlre yerleştiriniz

Dosyanıza kapak hazırlayarak ccedila-

lışmayı tamamlayınız

Uygulama ccedilalışmanızı kontrol edi-

niz Hatalarınız var ise duumlzeltiniz

Goumlrsel uumlruumln dosyasını sınıf orta-

mında arkadaşlarınızla paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

35

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Oyuncaklar ister bireysel uumlretilsin isterse enduumlstriyel anlamda seri olarak

uumlretilsin oyuncakların modellerine ve malzemelerine goumlre uumlretim teknikleri

farklıdır

2 ( ) Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir

araya getirilerek uumlretilen oyuncaklara tek parccedila oyuncaklar denir

3 ( ) Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif

amaccedillı oyuncaklar denir

4 ( ) Plastik oyuncaklar İkinci Duumlnya Savaşırsquondan sonra ucuz hafif fazla sa-

yıda uumlretilebilir olması nedeniyle kullanılmaya başlayan doumlkme ve kalıp tek-

niği ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir

5 ( ) Ccedilocukların yaş gruplarına goumlre duyusal beceri eğitim eğlence amaccedillı

ihtiyaccedillarını karşılamak iccedilin kullanılan oyuncaklara kullanım amacına uygun

oyuncaklar denir

6 ( ) Pilli kumandalı şarjlı uumlretilen ateri elde taşınabilir CDrsquoden ya da hafıza

kartlarından oynanan oyuncaklara elektronik miniyonga oyuncaklar denir

7 ( ) Tek parccedila ahşap plastik cam gibi malzemeden misket topaccedil vb şeklin-

de uumlretilen oyuncak tuumlrlerine ccedilok parccedilalı oyuncak denir

8 ( ) Oyuncağa ses ışık hareket kazandırmak amaccedillı mekanizmaların yerleşti-

rilmesi ile uumlretilen oyuncaklara mekanizmalı oyuncaklar denir

9 ( ) Ahşap malzemelerin ham boyalı vernikli oymalı baskılı vb şekillen-

dirmeleri yoluyla elde edilen oyuncaklara ahşap oyuncaklar denir

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoModuumll Değerlendirmerdquoye geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

36

MODUumlL DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Bir youmlrede tarihsel suumlreccedilte ustalar ebeveynler ya da ccedilocukların kendisi

tarafından uumlretilen ya da oyunlarda kullanılan doğal nesnelere youmlresel oyun-

caklar denir

2 ( ) Eyuumlp oyuncakları 300 yıllık bir geccedilmişe sahiptir

3 ( ) Taş kil ağaccedil dalları ilk ccedilağlardan beri oyuncak malzemesi olarak kulla-

nılmıştır

4 ( ) Elektronik ve miniyongalı oyuncaklar geleneksel oyuncaklardır

5 ( ) Yetişkinler tarafından kullanılan aletlerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş modellerine tak

parccedilalı oyuncak denir

6 ( ) Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir

araya getirilerek uumlretilen oyuncaklara ccedilok parccedilalı oyuncak denir

7 ( ) Uumlretim tekniğine goumlre oyuncakları gruplandırabilmek iccedilin oyuncakları

malzeme ve model oumlzelliklerine goumlre incelemek gerekir

8 ( ) Uluslara goumlre oyuncakların değişkenliği malzeme ve biccedilim youmlnuumlndendir

9 ( ) Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif

amaccedillı oyuncaklar denir

10 ( ) Tuumlrk tarihinde satılmak uumlzere yapılan oyuncaklar Selccediluklu doumlneminde

ortaya ccedilıkıyor

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki moduumlle geccedilmek iccedilin oumlğretmeninize başvurunuz

MODUumlL DEĞERLENDİRME

37

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALİYETİ-1rsquoİN CEVAP ANAHTARI

1 B

2 D

3 C

4 A

5 C

6 D

OumlĞRENME FAALİYETİ-2rsquoNİN CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

7 Y

8 D

9 D

MODUumlL DEĞERLENDİRMENİN CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 Y

6 D

7 D

8 D

9 D

10 Y

CEVAP ANAHTARLARI

38

KAYNAKCcedilA

ONUR Bekir Oyunun Guumlcuuml İmge Kitabevi 2011

ONUR Bekir Neslihan GUumlNEY Tuumlrkiyersquode Ccedilocuk Oyunları Araştırma-

ları Ankara Uumlniversitesi CcedilOKAUM (Ccedilocuk Kuumlltuumlruuml Araştırma ve Uygula-

ma Merkezi Yayınları ) Koumlk Yayıncılık 2004

OĞUZ M Oumlcal Petek ERSOY Tuumlrkiyersquode Yaşayan Geleneksel Ccedilocuk

Oyunları Gazi Uumlniversitesi Tuumlrk Halkbilimi Araştırma ve Uygulama Mer-

kezi (THBMER) tarafından yayımlanan 2004

BAŞAL Handan Asucircde GeccedilmişYıllarda Tuumlrkiyersquode Ccedilocuklar Tarafından

Oynanan Ccedilocuk Oyunları Uludağ Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi

XX (2) 2007

ONUR B N CcedilELEN F CcedilOK M ARTAR T DEMİR (1998) Childrenrsquos

need for toys from mothers point of view in two cities of Turkey iccedilinde Toys

and Playthings (ed G Brougere) Imprimera LaTresoriere

Antalya Oyuncak Muumlzesi

KAYNAKCcedilA

Page 36: EL SANATLARI TEKNOLOJİSİ - || MEGEP...4 Oyuncak, hem oyun hem oyunu sağlayan nesnedir. En basit oyuncak taş ve sopadır. Üçtaş, beş taş veya dokuztaş yahut kaydırak oyunu

32

22 Amacına Goumlre Oyuncaklar Ccedilocukların yetiştirilmeleri kuumlltuumlrden kuumlltuumlre değişkenlik goumlstermektedir İletişim ve

ulaşım araccedillarındaki hızlı değişimi kuumlltuumlrler arasındaki değişkenliği her geccedilen guumln

azaltmaktadır Bunun sonucu olarak geleneksel oyuncaklardan uzaklaşarak duumlnyada genel

ilgi goumlren oyuncak tuumlrlerine youmlnelim artmaktadır

Oyuncakların ccedilok farklı amaccedilları vardır Bu amaccedilları eğitimciler doktorlar

ebeveynler felsefeciler oyucak uumlreticilerinin soumlylemleri ile toplumların sosyo-kuumlltuumlrel ve

ekonomik yapıları belirlemektedir

Kullanım amacına goumlre oyuncaklar

Ccedilocukların yaş gruplarına goumlre duyusal beceri eğitim eğlence amaccedillı ihtiyaccedillarını

karşılamak amaccedillı kullanılan oyuncaklar bu gruba girer

Dekoratif amaccedillı oyuncaklar

Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif amaccedillı oyuncaklar

denir

Resim 29 Dekoratif amaccedillı kullanılan oyuncaklar

Resim 210 Dekoratif amaccedillı kullanılan oyuncaklar

Fonksiyonel oyuncaklar

Yetişkinler tarafından kullanılan aletlerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş modellerine fonksiyonel

oyuncak denir

33

UYGULAMA FAALİYETİ

Oyuncakların model oumlzelliklerini araştırınız Bunların iccedilinden tekstil yuumlzeyli oyuncak-

ları seccedilerek tuumlruumlne goumlre goumlrsel uumlruumln dosyası hazırlayınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

Oumlnerilen kaynaklardan tekstil yuuml-

zeyli oyuncakları araştırınız

Oyuncak mağazaları oyuncak web

sayfaları oyuncak uumlreten atoumllyeler

kreşler anaokullarından faydala-

nabilirsiniz

Oumlnerilen kaynaklardan tekstil yuuml-

zeyli oyuncakların goumlrsellerini fo-

toğraflayarak fotokopi alarak ya

da web sayfasından ccedilıktı olarak

temin ediniz

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Tekstil yuumlzey tuumlruumlne goumlre grupla-

ma yapınız

Dokuma yuumlzeyler peluumlş polar te-

ri koton

Oumlrguuml yuumlzeyler- triko el oumlrguumlsuuml

Dokusuz yuumlzeyler keccedile olarak

tekstil yuumlzeyli oyuncaklar

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Bilgi konularını goumlzden geccediliriniz

Aynı gruptaki goumlrselleri A4 kacircğı-

dına yerleştirip yapıştırınız

A4 dosya kacircğıdı oyuncak goumlrselle-

ri yapıştırıcı ile yapıştırınız

Tekstil yuumlzeyli oyuncak goumlrselle-

rinin alt boumlluumlmuumlne not alarak ta-

nımlayınız

Parccedila mekanizma renk tekstil

yuumlzey oumlzelliği vb

Zamanı iyi kullanınız

UYGULAMA FAALİYETİ

34

Uygulama ccedilalışmaları yaptığınız

A4 kacircğıtlarını dosyaya grup sıra-

sına goumlre yerleştiriniz

Dosyanıza kapak hazırlayarak ccedila-

lışmayı tamamlayınız

Uygulama ccedilalışmanızı kontrol edi-

niz Hatalarınız var ise duumlzeltiniz

Goumlrsel uumlruumln dosyasını sınıf orta-

mında arkadaşlarınızla paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

35

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Oyuncaklar ister bireysel uumlretilsin isterse enduumlstriyel anlamda seri olarak

uumlretilsin oyuncakların modellerine ve malzemelerine goumlre uumlretim teknikleri

farklıdır

2 ( ) Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir

araya getirilerek uumlretilen oyuncaklara tek parccedila oyuncaklar denir

3 ( ) Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif

amaccedillı oyuncaklar denir

4 ( ) Plastik oyuncaklar İkinci Duumlnya Savaşırsquondan sonra ucuz hafif fazla sa-

yıda uumlretilebilir olması nedeniyle kullanılmaya başlayan doumlkme ve kalıp tek-

niği ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir

5 ( ) Ccedilocukların yaş gruplarına goumlre duyusal beceri eğitim eğlence amaccedillı

ihtiyaccedillarını karşılamak iccedilin kullanılan oyuncaklara kullanım amacına uygun

oyuncaklar denir

6 ( ) Pilli kumandalı şarjlı uumlretilen ateri elde taşınabilir CDrsquoden ya da hafıza

kartlarından oynanan oyuncaklara elektronik miniyonga oyuncaklar denir

7 ( ) Tek parccedila ahşap plastik cam gibi malzemeden misket topaccedil vb şeklin-

de uumlretilen oyuncak tuumlrlerine ccedilok parccedilalı oyuncak denir

8 ( ) Oyuncağa ses ışık hareket kazandırmak amaccedillı mekanizmaların yerleşti-

rilmesi ile uumlretilen oyuncaklara mekanizmalı oyuncaklar denir

9 ( ) Ahşap malzemelerin ham boyalı vernikli oymalı baskılı vb şekillen-

dirmeleri yoluyla elde edilen oyuncaklara ahşap oyuncaklar denir

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoModuumll Değerlendirmerdquoye geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

36

MODUumlL DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Bir youmlrede tarihsel suumlreccedilte ustalar ebeveynler ya da ccedilocukların kendisi

tarafından uumlretilen ya da oyunlarda kullanılan doğal nesnelere youmlresel oyun-

caklar denir

2 ( ) Eyuumlp oyuncakları 300 yıllık bir geccedilmişe sahiptir

3 ( ) Taş kil ağaccedil dalları ilk ccedilağlardan beri oyuncak malzemesi olarak kulla-

nılmıştır

4 ( ) Elektronik ve miniyongalı oyuncaklar geleneksel oyuncaklardır

5 ( ) Yetişkinler tarafından kullanılan aletlerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş modellerine tak

parccedilalı oyuncak denir

6 ( ) Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir

araya getirilerek uumlretilen oyuncaklara ccedilok parccedilalı oyuncak denir

7 ( ) Uumlretim tekniğine goumlre oyuncakları gruplandırabilmek iccedilin oyuncakları

malzeme ve model oumlzelliklerine goumlre incelemek gerekir

8 ( ) Uluslara goumlre oyuncakların değişkenliği malzeme ve biccedilim youmlnuumlndendir

9 ( ) Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif

amaccedillı oyuncaklar denir

10 ( ) Tuumlrk tarihinde satılmak uumlzere yapılan oyuncaklar Selccediluklu doumlneminde

ortaya ccedilıkıyor

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki moduumlle geccedilmek iccedilin oumlğretmeninize başvurunuz

MODUumlL DEĞERLENDİRME

37

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALİYETİ-1rsquoİN CEVAP ANAHTARI

1 B

2 D

3 C

4 A

5 C

6 D

OumlĞRENME FAALİYETİ-2rsquoNİN CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

7 Y

8 D

9 D

MODUumlL DEĞERLENDİRMENİN CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 Y

6 D

7 D

8 D

9 D

10 Y

CEVAP ANAHTARLARI

38

KAYNAKCcedilA

ONUR Bekir Oyunun Guumlcuuml İmge Kitabevi 2011

ONUR Bekir Neslihan GUumlNEY Tuumlrkiyersquode Ccedilocuk Oyunları Araştırma-

ları Ankara Uumlniversitesi CcedilOKAUM (Ccedilocuk Kuumlltuumlruuml Araştırma ve Uygula-

ma Merkezi Yayınları ) Koumlk Yayıncılık 2004

OĞUZ M Oumlcal Petek ERSOY Tuumlrkiyersquode Yaşayan Geleneksel Ccedilocuk

Oyunları Gazi Uumlniversitesi Tuumlrk Halkbilimi Araştırma ve Uygulama Mer-

kezi (THBMER) tarafından yayımlanan 2004

BAŞAL Handan Asucircde GeccedilmişYıllarda Tuumlrkiyersquode Ccedilocuklar Tarafından

Oynanan Ccedilocuk Oyunları Uludağ Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi

XX (2) 2007

ONUR B N CcedilELEN F CcedilOK M ARTAR T DEMİR (1998) Childrenrsquos

need for toys from mothers point of view in two cities of Turkey iccedilinde Toys

and Playthings (ed G Brougere) Imprimera LaTresoriere

Antalya Oyuncak Muumlzesi

KAYNAKCcedilA

Page 37: EL SANATLARI TEKNOLOJİSİ - || MEGEP...4 Oyuncak, hem oyun hem oyunu sağlayan nesnedir. En basit oyuncak taş ve sopadır. Üçtaş, beş taş veya dokuztaş yahut kaydırak oyunu

33

UYGULAMA FAALİYETİ

Oyuncakların model oumlzelliklerini araştırınız Bunların iccedilinden tekstil yuumlzeyli oyuncak-

ları seccedilerek tuumlruumlne goumlre goumlrsel uumlruumln dosyası hazırlayınız

İşlem Basamakları Oumlneriler

Oumlnerilen kaynaklardan tekstil yuuml-

zeyli oyuncakları araştırınız

Oyuncak mağazaları oyuncak web

sayfaları oyuncak uumlreten atoumllyeler

kreşler anaokullarından faydala-

nabilirsiniz

Oumlnerilen kaynaklardan tekstil yuuml-

zeyli oyuncakların goumlrsellerini fo-

toğraflayarak fotokopi alarak ya

da web sayfasından ccedilıktı olarak

temin ediniz

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Tekstil yuumlzey tuumlruumlne goumlre grupla-

ma yapınız

Dokuma yuumlzeyler peluumlş polar te-

ri koton

Oumlrguuml yuumlzeyler- triko el oumlrguumlsuuml

Dokusuz yuumlzeyler keccedile olarak

tekstil yuumlzeyli oyuncaklar

Dikkatli ve oumlzenli olunuz

Bilgi konularını goumlzden geccediliriniz

Aynı gruptaki goumlrselleri A4 kacircğı-

dına yerleştirip yapıştırınız

A4 dosya kacircğıdı oyuncak goumlrselle-

ri yapıştırıcı ile yapıştırınız

Tekstil yuumlzeyli oyuncak goumlrselle-

rinin alt boumlluumlmuumlne not alarak ta-

nımlayınız

Parccedila mekanizma renk tekstil

yuumlzey oumlzelliği vb

Zamanı iyi kullanınız

UYGULAMA FAALİYETİ

34

Uygulama ccedilalışmaları yaptığınız

A4 kacircğıtlarını dosyaya grup sıra-

sına goumlre yerleştiriniz

Dosyanıza kapak hazırlayarak ccedila-

lışmayı tamamlayınız

Uygulama ccedilalışmanızı kontrol edi-

niz Hatalarınız var ise duumlzeltiniz

Goumlrsel uumlruumln dosyasını sınıf orta-

mında arkadaşlarınızla paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

35

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Oyuncaklar ister bireysel uumlretilsin isterse enduumlstriyel anlamda seri olarak

uumlretilsin oyuncakların modellerine ve malzemelerine goumlre uumlretim teknikleri

farklıdır

2 ( ) Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir

araya getirilerek uumlretilen oyuncaklara tek parccedila oyuncaklar denir

3 ( ) Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif

amaccedillı oyuncaklar denir

4 ( ) Plastik oyuncaklar İkinci Duumlnya Savaşırsquondan sonra ucuz hafif fazla sa-

yıda uumlretilebilir olması nedeniyle kullanılmaya başlayan doumlkme ve kalıp tek-

niği ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir

5 ( ) Ccedilocukların yaş gruplarına goumlre duyusal beceri eğitim eğlence amaccedillı

ihtiyaccedillarını karşılamak iccedilin kullanılan oyuncaklara kullanım amacına uygun

oyuncaklar denir

6 ( ) Pilli kumandalı şarjlı uumlretilen ateri elde taşınabilir CDrsquoden ya da hafıza

kartlarından oynanan oyuncaklara elektronik miniyonga oyuncaklar denir

7 ( ) Tek parccedila ahşap plastik cam gibi malzemeden misket topaccedil vb şeklin-

de uumlretilen oyuncak tuumlrlerine ccedilok parccedilalı oyuncak denir

8 ( ) Oyuncağa ses ışık hareket kazandırmak amaccedillı mekanizmaların yerleşti-

rilmesi ile uumlretilen oyuncaklara mekanizmalı oyuncaklar denir

9 ( ) Ahşap malzemelerin ham boyalı vernikli oymalı baskılı vb şekillen-

dirmeleri yoluyla elde edilen oyuncaklara ahşap oyuncaklar denir

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoModuumll Değerlendirmerdquoye geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

36

MODUumlL DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Bir youmlrede tarihsel suumlreccedilte ustalar ebeveynler ya da ccedilocukların kendisi

tarafından uumlretilen ya da oyunlarda kullanılan doğal nesnelere youmlresel oyun-

caklar denir

2 ( ) Eyuumlp oyuncakları 300 yıllık bir geccedilmişe sahiptir

3 ( ) Taş kil ağaccedil dalları ilk ccedilağlardan beri oyuncak malzemesi olarak kulla-

nılmıştır

4 ( ) Elektronik ve miniyongalı oyuncaklar geleneksel oyuncaklardır

5 ( ) Yetişkinler tarafından kullanılan aletlerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş modellerine tak

parccedilalı oyuncak denir

6 ( ) Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir

araya getirilerek uumlretilen oyuncaklara ccedilok parccedilalı oyuncak denir

7 ( ) Uumlretim tekniğine goumlre oyuncakları gruplandırabilmek iccedilin oyuncakları

malzeme ve model oumlzelliklerine goumlre incelemek gerekir

8 ( ) Uluslara goumlre oyuncakların değişkenliği malzeme ve biccedilim youmlnuumlndendir

9 ( ) Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif

amaccedillı oyuncaklar denir

10 ( ) Tuumlrk tarihinde satılmak uumlzere yapılan oyuncaklar Selccediluklu doumlneminde

ortaya ccedilıkıyor

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki moduumlle geccedilmek iccedilin oumlğretmeninize başvurunuz

MODUumlL DEĞERLENDİRME

37

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALİYETİ-1rsquoİN CEVAP ANAHTARI

1 B

2 D

3 C

4 A

5 C

6 D

OumlĞRENME FAALİYETİ-2rsquoNİN CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

7 Y

8 D

9 D

MODUumlL DEĞERLENDİRMENİN CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 Y

6 D

7 D

8 D

9 D

10 Y

CEVAP ANAHTARLARI

38

KAYNAKCcedilA

ONUR Bekir Oyunun Guumlcuuml İmge Kitabevi 2011

ONUR Bekir Neslihan GUumlNEY Tuumlrkiyersquode Ccedilocuk Oyunları Araştırma-

ları Ankara Uumlniversitesi CcedilOKAUM (Ccedilocuk Kuumlltuumlruuml Araştırma ve Uygula-

ma Merkezi Yayınları ) Koumlk Yayıncılık 2004

OĞUZ M Oumlcal Petek ERSOY Tuumlrkiyersquode Yaşayan Geleneksel Ccedilocuk

Oyunları Gazi Uumlniversitesi Tuumlrk Halkbilimi Araştırma ve Uygulama Mer-

kezi (THBMER) tarafından yayımlanan 2004

BAŞAL Handan Asucircde GeccedilmişYıllarda Tuumlrkiyersquode Ccedilocuklar Tarafından

Oynanan Ccedilocuk Oyunları Uludağ Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi

XX (2) 2007

ONUR B N CcedilELEN F CcedilOK M ARTAR T DEMİR (1998) Childrenrsquos

need for toys from mothers point of view in two cities of Turkey iccedilinde Toys

and Playthings (ed G Brougere) Imprimera LaTresoriere

Antalya Oyuncak Muumlzesi

KAYNAKCcedilA

Page 38: EL SANATLARI TEKNOLOJİSİ - || MEGEP...4 Oyuncak, hem oyun hem oyunu sağlayan nesnedir. En basit oyuncak taş ve sopadır. Üçtaş, beş taş veya dokuztaş yahut kaydırak oyunu

34

Uygulama ccedilalışmaları yaptığınız

A4 kacircğıtlarını dosyaya grup sıra-

sına goumlre yerleştiriniz

Dosyanıza kapak hazırlayarak ccedila-

lışmayı tamamlayınız

Uygulama ccedilalışmanızı kontrol edi-

niz Hatalarınız var ise duumlzeltiniz

Goumlrsel uumlruumln dosyasını sınıf orta-

mında arkadaşlarınızla paylaşınız

Paylaşımcı olunuz

35

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Oyuncaklar ister bireysel uumlretilsin isterse enduumlstriyel anlamda seri olarak

uumlretilsin oyuncakların modellerine ve malzemelerine goumlre uumlretim teknikleri

farklıdır

2 ( ) Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir

araya getirilerek uumlretilen oyuncaklara tek parccedila oyuncaklar denir

3 ( ) Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif

amaccedillı oyuncaklar denir

4 ( ) Plastik oyuncaklar İkinci Duumlnya Savaşırsquondan sonra ucuz hafif fazla sa-

yıda uumlretilebilir olması nedeniyle kullanılmaya başlayan doumlkme ve kalıp tek-

niği ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir

5 ( ) Ccedilocukların yaş gruplarına goumlre duyusal beceri eğitim eğlence amaccedillı

ihtiyaccedillarını karşılamak iccedilin kullanılan oyuncaklara kullanım amacına uygun

oyuncaklar denir

6 ( ) Pilli kumandalı şarjlı uumlretilen ateri elde taşınabilir CDrsquoden ya da hafıza

kartlarından oynanan oyuncaklara elektronik miniyonga oyuncaklar denir

7 ( ) Tek parccedila ahşap plastik cam gibi malzemeden misket topaccedil vb şeklin-

de uumlretilen oyuncak tuumlrlerine ccedilok parccedilalı oyuncak denir

8 ( ) Oyuncağa ses ışık hareket kazandırmak amaccedillı mekanizmaların yerleşti-

rilmesi ile uumlretilen oyuncaklara mekanizmalı oyuncaklar denir

9 ( ) Ahşap malzemelerin ham boyalı vernikli oymalı baskılı vb şekillen-

dirmeleri yoluyla elde edilen oyuncaklara ahşap oyuncaklar denir

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoModuumll Değerlendirmerdquoye geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

36

MODUumlL DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Bir youmlrede tarihsel suumlreccedilte ustalar ebeveynler ya da ccedilocukların kendisi

tarafından uumlretilen ya da oyunlarda kullanılan doğal nesnelere youmlresel oyun-

caklar denir

2 ( ) Eyuumlp oyuncakları 300 yıllık bir geccedilmişe sahiptir

3 ( ) Taş kil ağaccedil dalları ilk ccedilağlardan beri oyuncak malzemesi olarak kulla-

nılmıştır

4 ( ) Elektronik ve miniyongalı oyuncaklar geleneksel oyuncaklardır

5 ( ) Yetişkinler tarafından kullanılan aletlerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş modellerine tak

parccedilalı oyuncak denir

6 ( ) Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir

araya getirilerek uumlretilen oyuncaklara ccedilok parccedilalı oyuncak denir

7 ( ) Uumlretim tekniğine goumlre oyuncakları gruplandırabilmek iccedilin oyuncakları

malzeme ve model oumlzelliklerine goumlre incelemek gerekir

8 ( ) Uluslara goumlre oyuncakların değişkenliği malzeme ve biccedilim youmlnuumlndendir

9 ( ) Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif

amaccedillı oyuncaklar denir

10 ( ) Tuumlrk tarihinde satılmak uumlzere yapılan oyuncaklar Selccediluklu doumlneminde

ortaya ccedilıkıyor

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki moduumlle geccedilmek iccedilin oumlğretmeninize başvurunuz

MODUumlL DEĞERLENDİRME

37

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALİYETİ-1rsquoİN CEVAP ANAHTARI

1 B

2 D

3 C

4 A

5 C

6 D

OumlĞRENME FAALİYETİ-2rsquoNİN CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

7 Y

8 D

9 D

MODUumlL DEĞERLENDİRMENİN CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 Y

6 D

7 D

8 D

9 D

10 Y

CEVAP ANAHTARLARI

38

KAYNAKCcedilA

ONUR Bekir Oyunun Guumlcuuml İmge Kitabevi 2011

ONUR Bekir Neslihan GUumlNEY Tuumlrkiyersquode Ccedilocuk Oyunları Araştırma-

ları Ankara Uumlniversitesi CcedilOKAUM (Ccedilocuk Kuumlltuumlruuml Araştırma ve Uygula-

ma Merkezi Yayınları ) Koumlk Yayıncılık 2004

OĞUZ M Oumlcal Petek ERSOY Tuumlrkiyersquode Yaşayan Geleneksel Ccedilocuk

Oyunları Gazi Uumlniversitesi Tuumlrk Halkbilimi Araştırma ve Uygulama Mer-

kezi (THBMER) tarafından yayımlanan 2004

BAŞAL Handan Asucircde GeccedilmişYıllarda Tuumlrkiyersquode Ccedilocuklar Tarafından

Oynanan Ccedilocuk Oyunları Uludağ Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi

XX (2) 2007

ONUR B N CcedilELEN F CcedilOK M ARTAR T DEMİR (1998) Childrenrsquos

need for toys from mothers point of view in two cities of Turkey iccedilinde Toys

and Playthings (ed G Brougere) Imprimera LaTresoriere

Antalya Oyuncak Muumlzesi

KAYNAKCcedilA

Page 39: EL SANATLARI TEKNOLOJİSİ - || MEGEP...4 Oyuncak, hem oyun hem oyunu sağlayan nesnedir. En basit oyuncak taş ve sopadır. Üçtaş, beş taş veya dokuztaş yahut kaydırak oyunu

35

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Oyuncaklar ister bireysel uumlretilsin isterse enduumlstriyel anlamda seri olarak

uumlretilsin oyuncakların modellerine ve malzemelerine goumlre uumlretim teknikleri

farklıdır

2 ( ) Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir

araya getirilerek uumlretilen oyuncaklara tek parccedila oyuncaklar denir

3 ( ) Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif

amaccedillı oyuncaklar denir

4 ( ) Plastik oyuncaklar İkinci Duumlnya Savaşırsquondan sonra ucuz hafif fazla sa-

yıda uumlretilebilir olması nedeniyle kullanılmaya başlayan doumlkme ve kalıp tek-

niği ile uumlretilen oyuncak ccedileşitleridir

5 ( ) Ccedilocukların yaş gruplarına goumlre duyusal beceri eğitim eğlence amaccedillı

ihtiyaccedillarını karşılamak iccedilin kullanılan oyuncaklara kullanım amacına uygun

oyuncaklar denir

6 ( ) Pilli kumandalı şarjlı uumlretilen ateri elde taşınabilir CDrsquoden ya da hafıza

kartlarından oynanan oyuncaklara elektronik miniyonga oyuncaklar denir

7 ( ) Tek parccedila ahşap plastik cam gibi malzemeden misket topaccedil vb şeklin-

de uumlretilen oyuncak tuumlrlerine ccedilok parccedilalı oyuncak denir

8 ( ) Oyuncağa ses ışık hareket kazandırmak amaccedillı mekanizmaların yerleşti-

rilmesi ile uumlretilen oyuncaklara mekanizmalı oyuncaklar denir

9 ( ) Ahşap malzemelerin ham boyalı vernikli oymalı baskılı vb şekillen-

dirmeleri yoluyla elde edilen oyuncaklara ahşap oyuncaklar denir

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise ldquoModuumll Değerlendirmerdquoye geccediliniz

OumlLCcedilME VE DEĞERLENDİRME

36

MODUumlL DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Bir youmlrede tarihsel suumlreccedilte ustalar ebeveynler ya da ccedilocukların kendisi

tarafından uumlretilen ya da oyunlarda kullanılan doğal nesnelere youmlresel oyun-

caklar denir

2 ( ) Eyuumlp oyuncakları 300 yıllık bir geccedilmişe sahiptir

3 ( ) Taş kil ağaccedil dalları ilk ccedilağlardan beri oyuncak malzemesi olarak kulla-

nılmıştır

4 ( ) Elektronik ve miniyongalı oyuncaklar geleneksel oyuncaklardır

5 ( ) Yetişkinler tarafından kullanılan aletlerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş modellerine tak

parccedilalı oyuncak denir

6 ( ) Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir

araya getirilerek uumlretilen oyuncaklara ccedilok parccedilalı oyuncak denir

7 ( ) Uumlretim tekniğine goumlre oyuncakları gruplandırabilmek iccedilin oyuncakları

malzeme ve model oumlzelliklerine goumlre incelemek gerekir

8 ( ) Uluslara goumlre oyuncakların değişkenliği malzeme ve biccedilim youmlnuumlndendir

9 ( ) Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif

amaccedillı oyuncaklar denir

10 ( ) Tuumlrk tarihinde satılmak uumlzere yapılan oyuncaklar Selccediluklu doumlneminde

ortaya ccedilıkıyor

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki moduumlle geccedilmek iccedilin oumlğretmeninize başvurunuz

MODUumlL DEĞERLENDİRME

37

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALİYETİ-1rsquoİN CEVAP ANAHTARI

1 B

2 D

3 C

4 A

5 C

6 D

OumlĞRENME FAALİYETİ-2rsquoNİN CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

7 Y

8 D

9 D

MODUumlL DEĞERLENDİRMENİN CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 Y

6 D

7 D

8 D

9 D

10 Y

CEVAP ANAHTARLARI

38

KAYNAKCcedilA

ONUR Bekir Oyunun Guumlcuuml İmge Kitabevi 2011

ONUR Bekir Neslihan GUumlNEY Tuumlrkiyersquode Ccedilocuk Oyunları Araştırma-

ları Ankara Uumlniversitesi CcedilOKAUM (Ccedilocuk Kuumlltuumlruuml Araştırma ve Uygula-

ma Merkezi Yayınları ) Koumlk Yayıncılık 2004

OĞUZ M Oumlcal Petek ERSOY Tuumlrkiyersquode Yaşayan Geleneksel Ccedilocuk

Oyunları Gazi Uumlniversitesi Tuumlrk Halkbilimi Araştırma ve Uygulama Mer-

kezi (THBMER) tarafından yayımlanan 2004

BAŞAL Handan Asucircde GeccedilmişYıllarda Tuumlrkiyersquode Ccedilocuklar Tarafından

Oynanan Ccedilocuk Oyunları Uludağ Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi

XX (2) 2007

ONUR B N CcedilELEN F CcedilOK M ARTAR T DEMİR (1998) Childrenrsquos

need for toys from mothers point of view in two cities of Turkey iccedilinde Toys

and Playthings (ed G Brougere) Imprimera LaTresoriere

Antalya Oyuncak Muumlzesi

KAYNAKCcedilA

Page 40: EL SANATLARI TEKNOLOJİSİ - || MEGEP...4 Oyuncak, hem oyun hem oyunu sağlayan nesnedir. En basit oyuncak taş ve sopadır. Üçtaş, beş taş veya dokuztaş yahut kaydırak oyunu

36

MODUumlL DEĞERLENDİRME

Aşağıdaki cuumlmlelerin başında boş bırakılan parantezlere cuumlmlelerde verilen bil-

giler doğru ise D yanlış ise Y yazınız

1 ( ) Bir youmlrede tarihsel suumlreccedilte ustalar ebeveynler ya da ccedilocukların kendisi

tarafından uumlretilen ya da oyunlarda kullanılan doğal nesnelere youmlresel oyun-

caklar denir

2 ( ) Eyuumlp oyuncakları 300 yıllık bir geccedilmişe sahiptir

3 ( ) Taş kil ağaccedil dalları ilk ccedilağlardan beri oyuncak malzemesi olarak kulla-

nılmıştır

4 ( ) Elektronik ve miniyongalı oyuncaklar geleneksel oyuncaklardır

5 ( ) Yetişkinler tarafından kullanılan aletlerin kuumlccediluumlltuumllmuumlş modellerine tak

parccedilalı oyuncak denir

6 ( ) Aynı malzeme tuumlruumlnden ya da farklı malzeme tuumlruumlnden parccedilaların bir

araya getirilerek uumlretilen oyuncaklara ccedilok parccedilalı oyuncak denir

7 ( ) Uumlretim tekniğine goumlre oyuncakları gruplandırabilmek iccedilin oyuncakları

malzeme ve model oumlzelliklerine goumlre incelemek gerekir

8 ( ) Uluslara goumlre oyuncakların değişkenliği malzeme ve biccedilim youmlnuumlndendir

9 ( ) Ccedilocuk odalarının dekorasyonunda kullanılan oyuncaklara dekoratif

amaccedillı oyuncaklar denir

10 ( ) Tuumlrk tarihinde satılmak uumlzere yapılan oyuncaklar Selccediluklu doumlneminde

ortaya ccedilıkıyor

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken teredduumlt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri doumlnerek tekrarlayınız Ce-

vaplarınızın tuumlmuuml doğru ise bir sonraki moduumlle geccedilmek iccedilin oumlğretmeninize başvurunuz

MODUumlL DEĞERLENDİRME

37

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALİYETİ-1rsquoİN CEVAP ANAHTARI

1 B

2 D

3 C

4 A

5 C

6 D

OumlĞRENME FAALİYETİ-2rsquoNİN CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

7 Y

8 D

9 D

MODUumlL DEĞERLENDİRMENİN CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 Y

6 D

7 D

8 D

9 D

10 Y

CEVAP ANAHTARLARI

38

KAYNAKCcedilA

ONUR Bekir Oyunun Guumlcuuml İmge Kitabevi 2011

ONUR Bekir Neslihan GUumlNEY Tuumlrkiyersquode Ccedilocuk Oyunları Araştırma-

ları Ankara Uumlniversitesi CcedilOKAUM (Ccedilocuk Kuumlltuumlruuml Araştırma ve Uygula-

ma Merkezi Yayınları ) Koumlk Yayıncılık 2004

OĞUZ M Oumlcal Petek ERSOY Tuumlrkiyersquode Yaşayan Geleneksel Ccedilocuk

Oyunları Gazi Uumlniversitesi Tuumlrk Halkbilimi Araştırma ve Uygulama Mer-

kezi (THBMER) tarafından yayımlanan 2004

BAŞAL Handan Asucircde GeccedilmişYıllarda Tuumlrkiyersquode Ccedilocuklar Tarafından

Oynanan Ccedilocuk Oyunları Uludağ Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi

XX (2) 2007

ONUR B N CcedilELEN F CcedilOK M ARTAR T DEMİR (1998) Childrenrsquos

need for toys from mothers point of view in two cities of Turkey iccedilinde Toys

and Playthings (ed G Brougere) Imprimera LaTresoriere

Antalya Oyuncak Muumlzesi

KAYNAKCcedilA

Page 41: EL SANATLARI TEKNOLOJİSİ - || MEGEP...4 Oyuncak, hem oyun hem oyunu sağlayan nesnedir. En basit oyuncak taş ve sopadır. Üçtaş, beş taş veya dokuztaş yahut kaydırak oyunu

37

CEVAP ANAHTARLARI OumlĞRENME FAALİYETİ-1rsquoİN CEVAP ANAHTARI

1 B

2 D

3 C

4 A

5 C

6 D

OumlĞRENME FAALİYETİ-2rsquoNİN CEVAP ANAHTARI

1 D

2 Y

3 D

4 D

5 D

6 D

7 Y

8 D

9 D

MODUumlL DEĞERLENDİRMENİN CEVAP ANAHTARI

1 D

2 D

3 D

4 Y

5 Y

6 D

7 D

8 D

9 D

10 Y

CEVAP ANAHTARLARI

38

KAYNAKCcedilA

ONUR Bekir Oyunun Guumlcuuml İmge Kitabevi 2011

ONUR Bekir Neslihan GUumlNEY Tuumlrkiyersquode Ccedilocuk Oyunları Araştırma-

ları Ankara Uumlniversitesi CcedilOKAUM (Ccedilocuk Kuumlltuumlruuml Araştırma ve Uygula-

ma Merkezi Yayınları ) Koumlk Yayıncılık 2004

OĞUZ M Oumlcal Petek ERSOY Tuumlrkiyersquode Yaşayan Geleneksel Ccedilocuk

Oyunları Gazi Uumlniversitesi Tuumlrk Halkbilimi Araştırma ve Uygulama Mer-

kezi (THBMER) tarafından yayımlanan 2004

BAŞAL Handan Asucircde GeccedilmişYıllarda Tuumlrkiyersquode Ccedilocuklar Tarafından

Oynanan Ccedilocuk Oyunları Uludağ Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi

XX (2) 2007

ONUR B N CcedilELEN F CcedilOK M ARTAR T DEMİR (1998) Childrenrsquos

need for toys from mothers point of view in two cities of Turkey iccedilinde Toys

and Playthings (ed G Brougere) Imprimera LaTresoriere

Antalya Oyuncak Muumlzesi

KAYNAKCcedilA

Page 42: EL SANATLARI TEKNOLOJİSİ - || MEGEP...4 Oyuncak, hem oyun hem oyunu sağlayan nesnedir. En basit oyuncak taş ve sopadır. Üçtaş, beş taş veya dokuztaş yahut kaydırak oyunu

38

KAYNAKCcedilA

ONUR Bekir Oyunun Guumlcuuml İmge Kitabevi 2011

ONUR Bekir Neslihan GUumlNEY Tuumlrkiyersquode Ccedilocuk Oyunları Araştırma-

ları Ankara Uumlniversitesi CcedilOKAUM (Ccedilocuk Kuumlltuumlruuml Araştırma ve Uygula-

ma Merkezi Yayınları ) Koumlk Yayıncılık 2004

OĞUZ M Oumlcal Petek ERSOY Tuumlrkiyersquode Yaşayan Geleneksel Ccedilocuk

Oyunları Gazi Uumlniversitesi Tuumlrk Halkbilimi Araştırma ve Uygulama Mer-

kezi (THBMER) tarafından yayımlanan 2004

BAŞAL Handan Asucircde GeccedilmişYıllarda Tuumlrkiyersquode Ccedilocuklar Tarafından

Oynanan Ccedilocuk Oyunları Uludağ Uumlniversitesi Eğitim Fakuumlltesi Dergisi

XX (2) 2007

ONUR B N CcedilELEN F CcedilOK M ARTAR T DEMİR (1998) Childrenrsquos

need for toys from mothers point of view in two cities of Turkey iccedilinde Toys

and Playthings (ed G Brougere) Imprimera LaTresoriere

Antalya Oyuncak Muumlzesi

KAYNAKCcedilA