ekonomiaren definizioa jarduera ekonomikoa eta … · globalizazioa, multinazionalak, …. zer...
TRANSCRIPT
40
EKONOMIAREN DEFINIZIOA
JARDUERA EKONOMIKOA
ETA BALIABIDEAK
MERKATU EKONOMIA
(liburuaren 42. orrialdetik 57 orrialdera)
41
333... GGGAAAIIIAAA... JJJAAARRRDDDUUUEEERRRAAA EEEKKKOOONNNOOOMMMIIIKKKOOOAAA...
MMMEEERRRKKKAAATTTUUU---EEEKKKOOONNNOOOMMMIIIAAA
ERANTZUNAK
GALDERAK EGITEN DITUGU
1) Liburuko testuan (42. Orr) jarduera ekonomikoaren antolaketarekin lotutako kontzeptuak
aipatzen dira, besteak beste: balore-burtsa, merkatua, produkzioa, soldata, dirua,
globalizazioa, multinazionalak, …. Zer dakizu kontzeptu horiei buruz?
Beste termino batzuk aipatzen dira ere: kontsumoa, ongizate-estatua. Kontzeptu guzti hauek
badute amankomuneko zerbait?
Zer da Ekonomia?
2) Mapak eta argazkiek erakusten dutenez, alde handia dago elektrizitatearen kontsumoan
munduan zehar. Egizu horren iruzkina, eta azaldu zergatik gertatzen den.
3) Biztanleko eta urteko energia-kontsumoa oso desberdina da herri bakoitzean. Testua eta
grafikoa erabiliz, aipatu adibide esanguratsu batzuk.
Zer adierazten dute irudi hauek?
Zer egiten da hemen?
42
43
EEEKKKOOONNNOOOMMMIIIAAA
GIZAKIOK BIZIRAUTEKO DITUGUN PREMIAK
ONDASUNAK
Gure premiak asetzeko hainbeste ondasun behar dugu. Bete ezazu hurrengo koadroa:
OINARRIZKO PREMIAK BIGARREN MAILAKO PREMIAK
3) Osa ezazu ondorengo taula behar den lekuan, ondasun ala zerbitzu den
senalatzeko, bat jarriz.
MODALITATEA ONDAS ZERB. MODALITATEA ONDAS ZERB.
Irakaskuntza Administrazio publikoa
Ilea moztea Patatak
……………………………………………….
………………………………………………
………………………………………………..
………………………………………………..
………………………………………………..
……………………………………………….
………………………………………………
………………………………………………..
………………………………………………..
………………………………………………..
44
Kotxe bat. Aurrezki Kutxa
Liburu bat Oinetakoak
Liburutegi publikoa Osasungintza
Aulki bat. Ogia
4- Osatu Ondasunaren definizioa:
Ondasuna ...............................................................................................................................................
............................................................................................................................. ...............................da.
5- Ondasunak nahiz zerbitzuak lortzeko zer egin dezakegu? Pentsa ezazu
dirurik gabeko gizarte batean bizi zarela, nola lortu behar duzuna?
1. EKONOMIA
1) Egin hiru esaldi EKONOMIA hitzarekin.
2) Zer esan nahi duzu esaldi horietan?
45
3) Zure ustez hurrengo zerrendatik zein gauza erlazionatuko zenuke ekonomiarekin? Argudiatu zergatik edo nola erlazionatzen dira Ekonomiarekin.
-Langabezia - Erostea -Merkataritza
- Elektrizitate produkzioa - Hezkuntza -Dirua
4) Egin zerrenda bat zehazten zertaz arduratzen den ekonomia zientzia bezala.
6- Orain egin dezakezue EKONOMIA-ren definizioa
46
333...111 JJJAAARRRDDDUUUEEERRRAAA EEEKKKOOONNNOOOMMMIIIKKKOOOAAA EEETTTAAA BBBAAALLLIIIAAABBBIIIDDDEEEAAAKKK
Egin hurrengo eskema
Jarduera Ekonomikoa
Definizioa Beharrizanak Ondasunak
Baliabideak
Definizioa Baliabide Motak Faktoreak Ezberdinta sunak
Lurrak Klima Urak Lurpeak
47
333...222 EEERRRAAAGGGIIILLLEEE EEEKKKOOONNNOOOMMMIIIKKKOOOAAAKKK
Egin 46 eta 47. Orrialdeetako materiaren eskema
48
AAATTTAAAZZZAAA
48 eta 49. Orrialdeetan oinarrituta egin dagokion KONTZEPTU MAPA
49
333...333 SSSIIISSSTTTEEEMMMAAA EEEKKKOOONNNOOOMMMIIIKKKOOOAAAKKK
ATAZAK:
1- Zerda kapitalismoa? Zein bere jatorria? Zein ezaugarri ditu? Nola funtzionatzen du? Hau esta
beste galdera gehiago erantzuten, PPTko aurkezpen batean azaldu beharko duzue Sistema
kapitalista (klase erdia)
2- Zer da sozialismoa? Modu berean tokatzen zazizuenek PPt-ko aurkezpen batean azaldu
beharko duzue Sistemasozialista.
3- Begiratu Wikipedian edo beste iturri batetan zer den Merkatu-ekonomia (erderaz
Economía de Mercado), zeintzuk dira bere ezaugarriak eta zeintzuk, nahiz eta ezaugarri
horiek eduki, ez dira, derrigorrez, izan behar. (10 edo 15 lerrotan esan daiteke)
4- Zein erlazio dago merkatu ekonomia eta Liberalismoaren artean?
50
2. EKONOMIAZ SAKONTZEN
Orain badakizu zertaz doan ekonomia. Irakurri ondorengo esaldiak eta azaldu beren esanahia
a) Indiako nekazari gehienek biziraupeneko ekonomia dute.
*Zertan datza biziraupeneko ekonomia?
*Horrek zein ondorio du?
*Herri garatuetan zein da ekonomia mota nagusia?
*Zertan datza merkatu-ekonomia?
*Zein baldintza bete behar dira biziraupeneko ekonomiatik merkatu-ekonomiara
pasatzeko? Edo, merkatu ekonomia duen herriak zein ezaugarri ditu?
b) Jakingo zenuke azaltzen zein erlazio dagoen Ekonomia eta diruaren artean?
51
c) Zer da dirua?
52
TESTUAK
Zein sistema ekonomikoari dagozkion hurrengo testuak? Eman erantzun argudiatua
A)
B)
C)
Gremioak erabaki du ehungile guztiek, aurten, produkzioa jaitsi beharko dutela eta
kalitateei doagozkien, kalitate mota hiru besterik ez direla egingo.
Ehungile Gremioaren arau garrantzitsuenak hurrengoak izango dira:
a) Ehungile guztiak gremioaren erabakien menpe egongo dira.
b) Hirian gremioaren produkzioa bakarrik salduko da.
c) Prezioak finkatzea gremioaren eskumena izango da.
d) Produkzioaren kantitatea gremioak urtero finkatuko du, uztak eta beste
baldintzen arabera.
Gaur jakin da Volkswagen enpresak automobil beste planta bat itxiko duela 3000
langile lanpostuak murriztuz. Krisiari aurre egiteko, zuzendaritza kontseiluak erabaki
du produkzio plantak berrantolatzea. Modu berean automobil elektriko merkatu kutxa
konkistatu nahi du eta hurrengo udaberrirako eredu berri bat aterako duela iragarri du.
Bost urteko planaren barruan zehazten zen altzairuaren produkzioa 200.000 Tn urtean
izan beharko zen plana amaitzean. Azken bi urteotan produkzioa ez da heldu 60.000 Tn-
ra. Plana betetzeko altzairuaren produkzioa arindu beharko da. Horren arabera
gobernuak hurrengoa erabaki du:
- Estatuko produkzio planta guztietan lanordua 9ordutik 10 ordukoa izatera
pasatuko da.
- Hilabetean igande bat ere lan egingo da, edo horren ordez egunero 30 minutu
gehiago lan egingo dira.
- Hemendik sei hilabetera produkzioaren martxa berrikusiko da eta bete beharko
diren aldaketak zehaztuko dira.
53
GARAPEN IRAUNKORRAREN ALDE
ATAZA
Liburuko 57. Orrialdean dituzun datuekin egin hurrengoa:
1- Aztarna ekologiko handiena sortzen duten lehenengo hamar herrialde eta aztarna ekologiko txikienetako beste hamar herrialde mapamundian adierazi, hurrengo bi adierazle kontuan hartzen, horretarako behar diren baliabideak edota ikurrak asmatu eta erabili beharko dituzu:
- Janaria eta basoko produktuak
- Energia
2- Zure hitzak erabiliz, azaldu zer neurtzen duen aztarna ekologikoak eta zergatik garrantzitsua den hori ezagutzea.
3- Mapan adierazitakoak zer esan nahi du? Azaldu ezberdintasun horiek, euren zergatiak eta ondorioak.
4- Neurtu zure aztarna. Hori egiteko, galdera sorta sinple bati erantzun diezaiokezu helbide honetan:
www.miliarium.com/Formularios/HuellaEcologicaA.asp
Ondoren, egin hobetzeko proposamen zerrenda.