ekonometri Ödevi

Upload: ahmet-talha-oezdemir

Post on 20-Feb-2018

271 views

Category:

Documents


1 download

TRANSCRIPT

  • 7/24/2019 Ekonometri devi

    1/57

    T.C. KOCAEL NVERSTES

    SOSYAL BLMLER ENSTTS

    KTSAT ANABLM DALIKTSAT POLTKASI YKSEK LSANS PROGRAMI

    IMKB ENDEKS VE SELM MAKROEKONOMK DEKENLER

    ZERNE EKONOMETRK ANALZ

    AHMET TALHA ZDEMR

    0450!0"0

    D#$%&'#$(

    D)*.D+. S,-*/ KO

    KOCAEL 0"5

  • 7/24/2019 Ekonometri devi

    2/57

    *$1,/-,rBRNC BLM........................................................................................... 4

    1.ARATIRMANIN AMACI VE NEM.............................................................4

    1.1. Aratrmann Amac.................................................................................4KNC BLM.............................................................................................4

    LTERATR TARAMASI.................................................................................4

    2. DEKENLER ARASI LKLER................................................................4

    2.1. !""# S#n#$! %!&at'ar !'# D()!* K+r+ !'!,!"!..................................................4

    2.2 !""# S#n#$! %!&at'ar !'# A'tn !'!,!"!...........................................................5

    2.- !""# S#n#$! %!&at'ar !'# ara Ar* /M10 !'!,!"!..............................................5

    NC BLM......................................................................................... 6

    -.DEKENLERN BELRLENMES................................................................6

    -.1. S#!'#n D#3!,#n'#r.................................................................................6

    -.1.1 m,4 155 En$#,"! /IMKB0...................................................................6

    -.1.2 ara Ar* /M10................................................................................15

    -.1.- A'tn /6RA0....................................................................................22

    -.1.7 D()!* K+r+ /8SD0...........................................................................28

    -.2 Aratrmann M#)"!m"#''!, Et,!"!...............................................................35

    -.- Aratrmann 6#n#' Tr#n$ Et,!"!................................................................36DRDNC BLM...................................................................................40

    7.M9DEL TAMNLER...............................................................................40

    7.1 D:3r+"a' ; D:3r+"a' M:$#' Ta D:3r+"a' M:$#' Ta

  • 7/24/2019 Ekonometri devi

    3/57

    S9N8......................................................................................................50

    Ka&na,a.................................................................................................... 51

    GR

  • 7/24/2019 Ekonometri devi

    4/57

    B+ a'ma K:ca#'! n!)#r"!t#"! S:"&a' B!'!m'#r En"t!t" ,t!"at Ana4!'!m

    Da' ,t!"at :'!t!,a" @,"#, L!"an" r:=ram E,:n:m#tr!, Ta

    15 )# 15 ' &''ar$a 4ata Am#r!,a B!r'#!, D#)'#t'#r! /ABD0 :'ma, *#r#

    G#, :, ',#$#

    #n$"tr!' r#t!m =a&r! "a! m!''!

    a&n ',#$# &aG'an ar,' a'ma'ar$a $a ar,' ":n+'ara +'a'mtr. aman'a

    http://www.investing.com/http://www.investing.com/http://www.investing.com/http://www.investing.com/
  • 7/24/2019 Ekonometri devi

    5/57

    ,:n+&'a !'=!'! &a,'am'ar )# 4+n+n 4!r $#)am :'ara, $a ":n+'ar $#3!m!t!r. &'#

    ,!

    ,mtr. Btn 4+ $#3#r'#n$!rm#'#r# ra3m#n

    #,:n:m! )# !nan" '!t#ratrn$# tart'ma&a $#)am #tm! 4+ ,:n+$a &aG'an

    a'ma'ar$a,! #'!,!'! ":n+'ar $a ,:n+n+n =nc#' ,a'ma"n$a (n#m'! 4!r r:'

    :&namtr. /A'! ER KA@A O ER 25110

    Aratrma a'anm* Tr,! )# a'mam* 9ca, 15 !'# E,!m 251? tar!

  • 7/24/2019 Ekonometri devi

    6/57

    -40,000

    -20,000

    0

    20,000

    40,000

    0

    20,000

    40,000

    60,000

    80,000

    100,000

    120,000

    90 92 94 96 98 00 02 04 06 08 10 12 14

    Residual Actual Fitted

    Aa3$a,! =ra!,t# !"# 4a3m' $#3!,#n!m!* IMKB n!n =ra!,"#' =("t#r!m!

    ,art'mtr

    0

    10,000

    20,000

    30,000

    40,000

    50,000

    60,000

    70,000

    80,000

    90,000

    90 92 94 96 98 00 02 04 06 08 10 12 14

    IMKB

    V# ":n :'ara, m:$#'!m!*!n art, t#r!m!n!n =ra!3! aa3$a ,art'mtr.

    3

  • 7/24/2019 Ekonometri devi

    7/57

    -40,000

    -30,000

    -20,000

    -10,000

    0

    10,000

    20,000

    30,000

    90 92 94 96 98 00 02 04 06 08 10 12 14

    RESID

    KNC BLM

    LTERATR TARAMASI

    !""# "#n#$! #n$#,"! )# ma,r:#,:n:m!, $#3!,#n'#r ara"n$a,! !'!,!'#r!n

    !nc#'#n$!3! a'ma'ar$a =#n#' :'ara, $()!* ,+r+ Gara ar* "ana&! r#t!m #n$#,"!

    #n'a"&:n a'tn !&at )# $ t!car#t $#n=#"! $#3!,#n'#r!n!n ,+''an'$3

    =(r'm#,t#$!r. /A'! ER KA@A O ER 25110 B!* 4+ $#3!,#n'#r$#n ara Ar*

    /M10 D:'ar K+r+ /8SD0 )# A'tn !&atn #'# a'aca3*. L!t#ratr a'mam*

    #"na"n$a #'# a'$3m* $#3!,#n'#r'# !'=!'! aa3$a,! ":n+'ara +'a'$3

    =(r'mtr.

    . DEKENLER ARASI LKLER

    .". H66, S,$,1 ;=#2-#+% -, D>?@ K+ -&/6

    B+ ,:n+$a,! !', !nc#'#m#'#r$#n :'an %ranc, )# @:+n= /120H+n a'ma"na

    =(r#

    /110 S:'n!, /10 R:'' /120

  • 7/24/2019 Ekonometri devi

    8/57

    n#=at! &(n' 4!r !'!,! t#"G!t #tm!'#r$!r. C

    :'$+3+n+ :rta&a ,:&m+t+r. /A66ARAL 110

    S:#n#n )# #nn!=ar /10 !"# 15;1 $(n#m!n! a&',

    1->1 $(n#m! SO ?55 #n$#,"! )# ABD $:'ar a&', )#r!'#r! ,+''an'ara,

    &aGt,'ar a'ma$a ,"a $(n#m$# !t &(n' 4!r !'!,! t#"G!t #$#r,#n +*+n $(n#m$#

    4!r !'!,!n!n :'ma$3n :rta&a ,:&m+t+r. AJa&! )$. /10 =#'!m! )# =#'!m#,t#

    :'an ',#'#r !!n &aGm :'$+,'ar +*+n $(n#m! ,aG"a&an a&', r#,an" 4a*n$a )#r!

    ,+''an$,'ar a'ma$a =#'!m! G!&a"a'ar !!n

    !!n 4!r n#$#n"#''!, 4+'+nma$3 ":n+c+na )arm'ar$r. /!a O Ra!"t!,rar' !'!,! 4+'+n$+3+ ":n+c+na +'a'mtr. /KASMAN 255-0

    @+,ar$a,! a'ma'ar$an $a an'a'aca3 *#r# !""# S#n#$! %!&at'ar !'# D()!*

    K+r+ ara"n$a,! !'!,!

  • 7/24/2019 Ekonometri devi

    9/57

    %r!#$man )# Sc

    /110 taran$an 4+ ,:n+$a &aG'an !', a'ma'ar Gara ar*nn

    M+,

    "rm'#r$!r. C::G#r /170 N:*ar )# Ta&':r /10 taran$an &aG'an a'ma'ar$a

    !"# Gara ar*n$a,! artn

    $# artma"na "#4#G :'ma,ta$r. /A'! ER KA@A O ER 25110

    NC BLM

    .DEKENLERN BELRLENMES

    .". S,*-,$ D,&/,$-,+B+ a'mam*$a $(rt ma,r:#,:n:m!, $#3!,#n ara"n$a,! !'!,!&!

    !nc#'#c#3!*. Ba3m' D#3!,#n :'ara, IMKB 155 #n$#,"! Ba3m"* D#3!,#n:'ara, !"# M1 ara Ar* /M10 D:'ar K+r+ )# 6ram A'tn !&at'arn #'# a'aca3*.

    M:$#'!m!*$# $#3!,#n'#r! ,"a't'm

    6

  • 7/24/2019 Ekonometri devi

    10/57

    55? an'am'', $*#&!n$#n ,, :'ma" n#$#n!&'# m:$#'!m!* )# Garam#tr#'#r!m!*

    an'am' =(rn&:r.

    !m$! m:$#'!m!*! m#)"!m"#''!, )# tr#n$ #t,!"! ana'!*! !'# "#r!m!*!

    arn$raca3*.

    ."." '/ "00 E$1,/6 :IMKBStat!"t!c r:4.

    C 75.7-2 ?7.?7- 11.-2 0.0000[TREND\- 5.55-211 7.-E>5? ?.175-7 0.0000

    R>"+ar#$ 5.-2?-1 M#an $#G#n$#nt )ar -5555.55A$J+"t#$ R>"+ar#$ 5.-2-12 S.D. $#G#n$#nt )ar 212.S.E. : r#=r#""!:n 215.5-1 A,a!,# !n: cr!t#r!:n 25.15S+m "+ar#$ r#"!$ 1.5E15 ScU+!nn cr!t#r. 25.257?%>"tat!"t!c 727-.27 D+r4!n>at":n "tat 5.17?r:4/%>"tat!"t!c0 5.555555

    Aa3$a !"# 4!r )# !,!nc! $#r#c#$#n tr#n$ #t,!"!n! 4!r'!,t# aratra4!'m#, !!n

    #)!#F" #,rann$a Yls MPIMKB C @trend @trend^2Z :rm'n &a*ara, #'$# #$!'#n

    ":n+ca =(r# 4!r!nc! )# !,!nc! $#r#c# tr#n$ #t,!"!n!n Gr:4 $#3#r! 55? an'am

    $*#&!n$#n ,, :'+G 62#2/6,- )-#+#/ #$-#'-%1%+. B!r!nc! )# !,!nc! $#r#c#$#n

    2+,$1 ,2/6 ?#+1%+.

    D#G#n$#nt Var!a4'# MIMKBM#t

  • 7/24/2019 Ekonometri devi

    16/57

    $*#&!n$#n ,, :'+G 62#2/6,- )-#+#/ #$-#'-%1%+. B!r!nc! )# nc $#r#c#$#n

    2+,$1 ,2/6 ?#+1%+.

    D#G#n$#nt Var!a4'# MIMKB

    M#t

  • 7/24/2019 Ekonometri devi

    17/57

    :rm'n &a*ara, #'$# #$!'#n ":n+ca =(r# 4!r!nc! !,!nc! )# nc $#r#c# tr#n$

    #t,!"!n!n Gr:4 $#3#r! 55? an'am $*#&!n$#n ,, :'+G 62#2/6,- )-#+#/

    #$-#'-%1%+. B!r!nc! !,!nc! )# nc $#r#c#$#n 2+,$1 ,2/6 ?#+1%+.

    D#G#n$#nt Var!a4'# MIMKBM#t

  • 7/24/2019 Ekonometri devi

    18/57

    D#3!,#n!m!*!n tr#n$ #t,!"!n$#n a&rtr'ma" ":n+c+ :'+an =ra!,

    -30,000

    -20,000

    -10,000

    0

    10,000

    20,000

    90 92 94 96 98 00 02 04 06 08 10 12 14

    !MIMKB

    #,'!n$#$!r. @!n# =ra!,t# =(r'$3 *#r# n#=at! $#3#r a'an )#r!'#r! G:*!t!

  • 7/24/2019 Ekonometri devi

    19/57

    0

    10,000

    20,000

    30,000

    40,000

    50,000

    90 92 94 96 98 00 02 04 06 08 10 12 14

    S"IMKB

    #,'!n$# :'+aca,tr.

    .". P#+# A+@% :M"at":n "tat 5.55--2

    E)!#F" t#n a'nan ":n+tan $a =(r'#c#3! *#r# a&', G#r!&:$a a!t ,+,'a

    $#3!,#n'#r!n "a

    $#3#r!n! #,'#r#, :'+aca, n! )#r!'#r!n =ra!3! aa3$a$r.

    18

  • 7/24/2019 Ekonometri devi

    22/57

    0

    50,000,000

    100,000,000

    150,000,000

    200,000,000

    250,000,000

    300,000,000

    350,000,000

    90 92 94 96 98 00 02 04 06 08 10 12 14

    MM1

    Art, m#)"!m"#''!,t#n arn$r'm M1 $#3#r!n!n /&an! MM10 tr#n$

    $#3#r'#r!n! a'ma,.

    B+n+n !!n #)!#F" #,rann$a Yls MPM1 C @TRENDZ :rm'n &a*ara,

    D#G#n$#nt Var!a4'# MM1M#t

  • 7/24/2019 Ekonometri devi

    23/57

    D#G#n$#nt Var!a4'# MM1M#t"tat!"t!c 17?.7? D+r4!n>at":n "tat 5.17?111r:4/%>"tat!"t!c0 5.555555

    Aa3$a !"# 4!r )# !,!nc! $#r#c#$#n tr#n$ #t,!"!n! 4!r'!,t# aratra4!'m#, !!n

    #)!#F" #,rann$a Yls MPM1 C @trend @trend^2Z :rm'n &a*ara, #'$# #$!'#n":n+ca =(r# 4!r!nc! )# !,!nc! $#r#c# tr#n$ #t,!"!n!n Gr:4 $#3#r! 55? an'am

    20

  • 7/24/2019 Ekonometri devi

    24/57

    $*#&!n$#n ,, :'+G 62#2/6,- )-#+#/ #$-#'-%1%+. B!r!nc! )# !,!nc! $#r#c#$#n

    2+,$1 ,2/6 ?#+1%+.

    D#G#n$#nt Var!a4'# MM1

    M#t

  • 7/24/2019 Ekonometri devi

    25/57

    =(r# 4!r!nc! )# nc $#r#c# tr#n$ #t,!"!n!n Gr:4 $#3#r! 55? an'am $*#&!n$#n

    ,, :'+G 62#2/6,- )-#+#/ #$-#'-%1%+. ,!nc! )# nc $#r#c#$#n 2+,$1 ,2/6

    ?#+1%+.

    D#G#n$#nt Var!a4'# MM1M#tStat!"t!c r:4.

    C 71. 17-5-. .157 0.0000[TREND 1711. 7577-.- 7.?7 0.0000

    [TREND\2 >-27.-1 -5?.7175 >15.- 0.0000[TREND\- 1.- 5.?1? 2.225 0.0000

    R>"+ar#$ 5.--2 M#an $#G#n$#nt )ar 5555555A$J+"t#$ R>"+ar#$ 5.--2 S.D. $#G#n$#nt )ar 11--1S.E. : r#=r#""!:n -??. A,a!,# !n: cr!t#r!:n -7.157S+m "+ar#$ r#"!$ 1.27E1 ScU+!nn cr!t#r. -7.25%>"tat!"t!c 1?22.1 D+r4!n>at":n "tat 5.771-

    r:4/%>"tat!"t!c0 5.555555

    22

  • 7/24/2019 Ekonometri devi

    26/57

    D#3!,#n!m!*!n tr#n$ #t,!"!n$#n a&rtr'ma" ":n+c+ :'+an =ra!,

    -20,000,000

    -10,000,000

    0

    10,000,000

    20,000,000

    30,000,000

    90 92 94 96 98 00 02 04 06 08 10 12 14

    !MM1

    #,'!n$#$!r. @!n# =ra!,t# =(r'$3 *#r# n#=at! $#3#r a'an )#r!'#r! G:*!t!

  • 7/24/2019 Ekonometri devi

    27/57

    .". A-2%$ :GRA"tat!"t!c ?7-.5 D+r4!n>at":n "tat 5.52r:4/%>"tat!"t!c0 5.555555

    27

  • 7/24/2019 Ekonometri devi

    31/57

    Aa3$a !"# 4!r )# !,!nc! $#r#c#$#n tr#n$ #t,!"!n! 4!r'!,t# aratra4!'m#, !!n

    #)!#F" #,rann$a Yls MPR! C @trend @trend^2Z :rm'n &a*ara, #'$# #$!'#n

    ":n+ca =(r# 4!r!nc! )# !,!nc! $#r#c# tr#n$ #t,!"!n!n Gr:4 $#3#r! 55? an'am

    $*#&!n$#n ,, :'+G 62#2/6,- )-#+#/ #$-#'-%1%+. B!r!nc! )# !,!nc! $#r#c#$#n

    2+,$1 ,2/6 ?#+1%+.

    D#G#n$#nt Var!a4'# M6RAM#tStat!"t!c P+).

    C ?.--7 1.5?2 ?.2722 0.0000[TREND 5.5525 5.511771 5.1--?- 0.!54

    [TREND\- -.?E>5 1.2-E>5 -2.1-2 0.0000

    R>"+ar#$ 5.??1 M#an $#G#n$#nt )ar -?.55555A$J+"t#$ R>"+ar#$ 5.?7? S.D. $#G#n$#nt )ar --.?17-S.E. : r#=r#""!:n .1-77 A,a!,# !n: cr!t#r!:n .2-S+m "+ar#$ r#"!$ 1?1.12 ScU+!nn cr!t#r. .522%>"tat!"t!c -21.2? D+r4!n>at":n "tat 5.527r:4/%>"tat!"t!c0 5.555555

    28

  • 7/24/2019 Ekonometri devi

    32/57

    ,!nc! )# nc $#r#c#$#n tr#n$ #t,!"!n! 4!r'!,t# aratra4!'m#, !!n #)!#F"

    #,rann$a Yls MPR! C @trend^2 @trend^3Z :rm'n &a*ara, #'$# #$!'#n ":n+ca

    =(r# !,!nc! $#r#c# tr#n$ #t,!"!n!n Gr:4 $#3#r! 55? an'am $*#&!n$#n &,"#, :'ma"n#$#n!&'# 62#262/6,- )-#+#/ #$-#'6%@1%+)# !,!nc! $#r#c#$#n 2+,$1 ,2/6 =)/2+.

    B+ n#$#n'# 4+ m:$#' ,+''an'aca,"a !,!nc! $#r#c#$#n tr#n$ ,art'ma'$r.

    D#G#n$#nt Var!a4'# M6RAM#tStat!"t!c r:4.

    C .1- 1.?5 .5775 0.0000[TREND >5.175?-? 5.5775 >-.1-7-5 0.00"8

    [TREND\2 5.55111- 5.555-- -.22? 0.00""[TREND\- 1.1E>5 .22E>5 2.225-2 0.09

    R>"+ar#$ 5.?2- M#an $#G#n$#nt )ar -?.55555A$J+"t#$ R>"+ar#$ 5.?2 S.D. $#G#n$#nt )ar --.?17-S.E. : r#=r#""!:n .5-1 A,a!,# !n: cr!t#r!:n .7-2S+m "+ar#$ r#"!$ 1?27.77 ScU+!nn cr!t#r. .--%>"tat!"t!c 227.?2- D+r4!n>at":n "tat 5.5?21

    29

  • 7/24/2019 Ekonometri devi

    33/57

    r:4/%>"tat!"t!c0 5.555555

    D#3!,#n!m!*!n tr#n$ #t,!"!n$#n a&rtr'ma" ":n+c+ :'+an =ra!,

    -20

    -10

    0

    10

    20

    30

    40

    90 92 94 96 98 00 02 04 06 08 10 12 14

    !M#RA

    #,'!n$#$!r. @!n# =ra!,t# =(r'$3 *#r# n#=at! $#3#r a'an )#r!'#r! G:*!t!

  • 7/24/2019 Ekonometri devi

    34/57

    ,:n+"+ $()!*!n a!t :'$+3+ ',#n!n m#r,#* 4an,a"nn G!&a"a$an Gara "atn a'ara, &a

    $a G!&a"a&a Gara "atara, &aGt3 m$a

  • 7/24/2019 Ekonometri devi

    35/57

    D#G#n$#nt Var!a4'# 8SD

    M#t

  • 7/24/2019 Ekonometri devi

    36/57

    :'+t+rmam* =#r#,m#,t#$!r. 9'+t+r$+3+m+* 4+ n! "#r!n!n =ra!3!

    -1$2

    -0$8

    -0$4

    0$0

    0$4

    0$8

    1$2

    1$6

    2$0

    90 92 94 96 98 00 02 04 06 08 10 12 14

    M%SA

    #,'!n$# :'++r. M#)"!m"#''!,t#n arn$r'm M8SA $#3#r'#r!n!n n#=at!

    $#3#r'#r$# a'$3 =(r'm#,t#$!r. N#=at! $#3#r'#r$#n ,+rtara4!'m#, !!n 2 $#3#r!n!

    #,'#r#, :'+aca, n! )#r!'#r!n =ra!3! aa3$a$r.

    0$8

    1$2

    1$6

    2$0

    2$4

    2$8

    3$2

    3$6

    4$0

    90 92 94 96 98 00 02 04 06 08 10 12 14

    M%SA

    Art, m#)"!m"#''!,t#n arn$r'm 8SA $#3#r!n!n /&an! M8SA0 tr#n$

    $#3#r'#r!n! a'ma,.

    33

  • 7/24/2019 Ekonometri devi

    37/57

    B+n+n !!n #)!#F" #,rann$a Yls MP#$! C @TRENDZ :rm'n &a*ara,

    D#G#n$#nt Var!a4'# M8SAM#tStat!"t!c P+).

    C 1.1? 5.52-55 7-.?- 0.0000

    [TREND\2 2.?-E>5? .72E>5 -.-7 0.0000

    R>"+ar#$ 5.-7?2? M#an $#G#n$#nt )ar 2.555555A$J+"t#$ R>"+ar#$ 5.-- S.D. $#G#n$#nt )ar 5.?S.E. : r#=r#""!:n 5.-2527 A,a!,# !n: cr!t#r!:n 5.??S+m "+ar#$ r#"!$ -1.7?5 ScU+!nn cr!t#r. 5.??%>"tat!"t!c 1?7.27 D+r4!n>at":n "tat 5.52-r:4/%>"tat!"t!c0 5.555555

    nc $#r#c#$#n tr#n$ #t,!"!n! aratra4!'m#, !!n #)!#F" #,rann$a Yls

    MP#$! C @TREND^3Z :rm'n &a*ara, #'$# #$!'#n ":n+ca =(r# nc $#r#c#

    34

  • 7/24/2019 Ekonometri devi

    38/57

    tr#n$ #t,!"!n!n Gr:4 $#3#r! 55? an'am $*#&!n$#n ,, :'+G 62#2/6,- )-#+#/

    #$-#'-%1%+. nc $#r#c#$#n 2+,$1 ,2/6 ?#+1%+.

    D#G#n$#nt Var!a4'# M8SA

    M#tStat!"t!c P+).

    C 5.-752 5.57725 1.-17 0.0000[TREND 5.555? 5.5552 12.52- 0.0000

    [TREND\2 .?E>5 2.11E>5 5.-115 0.9554

    R>"+ar#$ 5.- M#an $#G#n$#nt )ar 2.555555A$J+"t#$ R>"+ar#$ 5.52 S.D. $#G#n$#nt )ar 5.?S.E. : r#=r#""!:n 5.27-2? A,a!,# !n: cr!t#r!:n 5.1-7S+m "+ar#$ r#"!$ 21.-7 ScU+!nn cr!t#r. 5.255?%>"tat!"t!c 125.?? D+r4!n>at":n "tat 5.5-2?r:4/%>"tat!"t!c0 5.555555

    B+ "##r 4!r!nc! )# nc $#r#c#$#n tr#n$ #t,!"!n! 4!r'!,t# aratra4!'m#, !!n

    #)!#F" #,rann$a Yls MP#$! C @trend @trend^3Z :rm'n &a*ara, #'$# #$!'#n":n+ca =(r# nc $#r#c# tr#n$ #t,!"!n!n Gr:4 $#3#r! 55? an'am $*#&!n$#n

    35

  • 7/24/2019 Ekonometri devi

    39/57

    &,"#, :'ma" n#$#n!&'# 62#262/6,- )-#+#/ #$-#'6%@1%+ )# nc $#r#c#$#n

    2+,$1 ,2/6 =)/2+. B+ n#$#n'# 4+ m:$#' ,+''an'aca,"a nc $#r#c#$#n tr#n$

    ,art'ma'$r.

    D#G#n$#nt Var!a4'# M8SAM#t

  • 7/24/2019 Ekonometri devi

    40/57

    :rm'n &a*ara, #'$# #$!'#n ":n+ca =(r# 4!r!nc! !,!nc! )# nc $#r#c# tr#n$

    #t,!"!n!n Gr:4 $#3#r! 55? an'am $*#&!n$#n ,, :'+G 62#2/6,- )-#+#/

    #$-#'-%1%+. B!r!nc! !,!nc! )# nc $#r#c#$#n 2+,$1 ,2/6 ?#+1%+.

    D#G#n$#nt Var!a4'# M8SAM#t

  • 7/24/2019 Ekonometri devi

    41/57

    0$0

    0$2

    0$4

    0$6

    0$8

    1$0

    1$2

    1$4

    90 92 94 96 98 00 02 04 06 08 10 12 14

    S"%SA

    . A+#&2%+'#$%$ M,?6'6,--/ E2/6T#, t#, m#)"!m"#''!, #t,!"!n$#n )# tr#n$ #t,!"!n$#n arn$r$3m*

    m:$#'!m!*!n !m$!$# =#n#' m#)"!m"#''!, #t,!"!n$#n arn$rr"a, #'$# #$#c#3!m!*

    =ra!, aa3$a,! #,!'$# :'+aca,tr.

    -25,000

    -20,000

    -15,000

    -10,000

    -5,000

    0

    5,000

    10,000

    15,000

    20,000

    90 92 94 96 98 00 02 04 06 08 10 12 14

    M#E"E&

    M:$#'!m!*!n tamam m#)"!m"#''!,t#n arn$r'$,tan ":nra :'+an n#=at!

    $#3#r'#r$#n $# 22555 #,'#r#, ,+rt+'+r"a, =ra!3!m!*!n ":n

  • 7/24/2019 Ekonometri devi

    42/57

    0

    5,000

    10,000

    15,000

    20,000

    25,000

    30,000

    35,000

    40,000

    90 92 94 96 98 00 02 04 06 08 10 12 14

    MM#E"E&

    . A+#&2%+'#$%$ G,$,- T+,$1 E2/6M:$#'!m!*!n =#n#'! m#)"!m"#''!,t#n arn$r'$,tan ":nra tr#n$ #t,!"!n$#n $#

    arn$ra'm 4+n+n !!n$# Y%$ $NIMKB C $NM1 $NR! $N#$! @TRENDZ

    :rm'n +&=+'ar"a,

    D#G#n$#nt Var!a4'# SNIMKBM#t

  • 7/24/2019 Ekonometri devi

    43/57

    !m$! !,!nc! $#r#c#$#n tr#n$ #t,!"!n!n t#"G!t! !!n Y%$ $NIMKB C $NM1

    $NR! $N#$! @TREND^2Z :rm'n +&=+'ar"a,

    D#G#n$#nt Var!a4'# SNIMKB

    M#t5? 7.175 0.0000

    SN6RA >.521 7?.552? >1.?21 0."94SN8SA >?1.2? 125.55 >.27 0.0000

    [TREND\- 1.15E>1 -.2E>5? 2.?E>17 ".0000

    R>"+ar#$ 5.17- M#an $#G#n$#nt )ar 22555.55A$J+"t#$ R>"+ar#$ 5.17-77 S.D. $#G#n$#nt )ar 51.2S.E. : r#=r#""!:n ?7-7.7-1 A,a!,# !n: cr!t#r!:n 25.5?7?S+m "+ar#$ r#"!$ .E5 ScU+!nn cr!t#r. 25.515

    %>"tat!"t!c 1.752? D+r4!n>at":n "tat 5.2722?r:4/%>"tat!"t!c0 5.555555

    40

  • 7/24/2019 Ekonometri devi

    44/57

    Tr#n$ $#3!,#n!n!n Gr:4 $#3#r! 55? t#n 4&, :'$+3+ !!n *$3 1,+,3,1,$

    2+,$1 ,2/6 =)/2+.

    B!r )# !,!nc! $#r#c#$#n tr#n$ #t,!"!n!n t#"G!t! !!n Y%$ $NIMKB C $NM1$NR! $N#$! @TREND @TREND^2Z :rm'n +&=+'ar"a,

    D#G#n$#nt Var!a4'# SNIMKBM#t5? 7.122 0.0000

    SN6RA >.521 7?.517 >1.?227 0."!0SN8SA >?1.2? 1215.- >.??2 0.0000

    [TREND >.E>1- .27 >.E>17 ".0000[TREND\- .5E>1 .2E>5? .E>17 ".0000

    R>" +ar#$ 5.17- M#an $# #n$#nt )ar 22555.55A$J+"t#$ R>"+ar#$ 5.11?2 S.D. $#G#n$#nt )ar 51.2S.E. : r#=r#""!:n ?77-.-2 A,a!,# !n: cr!t#r!:n 25.5172S+m "+ar#$ r#"!$ .E5 ScU+!nn cr!t#r. 25.5575

    %>"tat!"t!c 17.-7 D+r4!n>at":n "tat 5.2722?r:4/%>"tat!"t!c0 5.555555

    41

  • 7/24/2019 Ekonometri devi

    45/57

    Tr#n$ $#3!,#n!n!n Gr:4 $#3#r! 55? t#n 4&, :'$+3+ !!n +$3 ?, *$3

    1,+,3,1,$ 2+,$1 ,2/6 =)/2+.

    ,!nc! )# nc $#r#c#$#n tr#n$ #t,!"!n!n t#"G!t! !!n Y%$ $NIMKB C $NM1$NR! $N#$! @TREND^2 @TREND^3Z :rm'n +&=+'ar"a,

    D#G#n$#nt Var!a4'# SNIMKBM#t5? 7.1?5- 0.0000

    SN6RA >.521 7?.1?5- >1.?2-7- 0."!SN8SA >?1.2? 1212. >.7?7 0.0000

    [TREND .57E>12 -7.?22?7 2.--E>1- ".0000[TREND\2 >.1-E>17 5.2555 >2.-E>1- ".0000[TREND\- 1.-E>1 5.555?? 2.2E>1- ".0000

    R>"+ar#$ 5.17- M#an $#G#n$#nt )ar 22555.55A$J+"t#$ R>"+ar#$ 5.17- S.D. $#G#n$#nt )ar 51.2

    S.E. : r#=r#""!:n ?7?2.- A,a!,# !n: cr!t#r!:n 25.5S+m "+ar#$ r#"!$ .E5 ScU+!nn cr!t#r. 25.1515

    42

  • 7/24/2019 Ekonometri devi

    46/57

    %>"tat!"t!c 12.1 D+r4!n>at":n "tat 5.2722?r:4/%>"tat!"t!c0 5.555555

    Tr#n$ $#3!,#n!n!n Gr:4 $#3#r! 55? t#n 4&, :'$+3+ !!n +$3 /$3 ?,

    *$3 1,+,3,1,$ 2+,$1 ,2/6 =)/2+.

    DRDNC BLM

    4.MODEL TAHMNLER

    4." D)+6#- D)+6#- M)1,- T#'$-,+

    D:3r+"a' M:$#' a$n 4a3m' )# 4a3m"* $#3!,#n'#r!n &an! #!t'!3!n "a3 )#

    ":' tarann $:3r+"a' 4!!m$# :'ma" #,'!n$# !a$# #$!'!r.

    B+ 4('m$# #'# a'$3m* 4a3m' $#3!,#n!m!* /IMKB0 !'# 4a3m"*

    $#3!,#n'#r!m!* / M1 6RA 8SA0 ara"n$a,! !'!,!&! m#)"!m"#''!, )# tr#n

    #t,!"!n$#n arn$r'm

    $NIMKB C $NM1 $NR! $N#$!Z :rm'&'# )#r!'#r!m!*# 4a,a'm

    D#G#n$#nt Var!a4'# SNIMKBM#t

  • 7/24/2019 Ekonometri devi

    47/57

    0

    10

    20

    30

    40

    50

    60

    -20000 -15000 -10000 -5000 0 5000 10000 15000

    Se'ies( Residuals

    Sa*+le 1990M01 2015M09

    se'.ati/s 309

    Mea -3$11e-12

    Media 212$3221Mai*u* 16815$57

    Mii*u* -20886$55

    Std$ De.$ 5399$027

    Seess -0$664839

    Ku't/sis 6$198243

    a'ue-Be'a 154$4588

    '/ailit 0$000000

    nc#'!,'# M:$#'$# SN6RA /Arn$r'm 6ram A'tn0 "#r!"! r:4 $#3#r! 55?$#3#r!n!n *#r!n$# :'$+3+ !!n 62#2/6,- )-#+#/ #$-#'6%@%1%+. ]ar+# B#ra t#"t

    ":n+ $#3#r! 1?77? $!r. K!>Kar# ta4': $#3#r! ? !'# ,ar'atr'$3n$an ]ar+#

    B#ra $#3#r!n!n 4&, :'$+3+n+ =(rr* &an! art, t#r!m'#r!m!* $)+'#- 1#%-%'-%

    1,-1+.

    4. D)+6#- L)#+2'/ M)1,- T#'$-,+B+ m:$#'$# 4a3m' $#3!,#n!n $:3r+"a' )# 4a3m"* $#3!,#n'#r!n ':=ar!tm!,

    &an! #!t'!3!n "a3 tarann $:3r+"a' )# ":' tarann ':=ar!tm!, 4!!m$# :'ma"#,'!n$# !a$# #$!'!r.

    Ta

  • 7/24/2019 Ekonometri devi

    48/57

    r:4/%>"tat!"t!c0 5.555555

    0

    10

    20

    30

    40

    50

    -20000 -15000 -10000 -5000 0 5000 10000 15000

    Se'ies( Residuals

    Sa*+le 1990M01 2015M09

    se'.ati/s 309

    Mea 8$41e-12Media 260$9398

    Mai*u* 16688$76

    Mii*u* -20602$61

    Std$ De.$ 5573$659

    Seess -0$535422

    Ku't/sis 5$717125

    a'ue-Be'a 109$8170

    '/ailit 0$000000

    E)!#F" ,t"n$an $a =(r'#c#3! *#r# m:$#'$# L96SN6RA /L:=.

    Arn$r'm 6ram A'tn0 )# C "#r!'#r!n!n r:4 $#3#r! 55? $#3#r!n!n *#r!n$# :'$+3+

    !!n 62#2/6,- )-#+#/ #$-#'6%@%1%+. ]ar+# B#ra t#"t ":n+ $#3#r! 1515 $!r. K!>

    Kar# ta4': $#3#r! ? !'# ,ar'atr'$3n$an ]ar+# B#ra $#3#r!n!n 4&, :'$+3+n+

    =(rr* &an! #+2%/ 2,+'-,+'@ $)+'#- 1#%-%'-% 1,-1+.

    4. L)#+2'/ D)+6#- M)1,- T#'$-,+B+ m:$#'$# 4a3m' $#3!,#n!n ':=ar!tm!, )# 4a3m"* $#3!,#n'#r!n $:3r+"a'

    &an! #!t'!3!n "a3 tarann ':=ar!tm!, )# ":' tarann $:3r+"a' 4!!m$# :'ma"

    #,'!n$# !a$# #$!'!r.

    Ta

  • 7/24/2019 Ekonometri devi

    49/57

    C 15.521 5.11?2? .77 0.0000SNM1 1.55E>5 -.5E>5 2.?1? 0.0"04

    SN6RA >5.551- 5.55-7?7 >5.?-25?5 0.585"SN8SA >5.7?-? 5.52? >7.221 0.0000

    R>"+ar#$ 5.5275 M#an $#G#n$#nt )ar .-5A$J+"t#$ R>"+ar#$ 5.5-7? S.D. $#G#n$#nt )ar 5.7---11S.E. : r#=r#""!:n 5.7151 A,a!,# !n: cr!t#r!:n 1.151-7S+m "+ar#$ r#"!$ ?-.5?1 ScU+!nn cr!t#r. 1.1211??%>"tat!"t!c .1757 D+r4!n>at":n "tat 5.2?71r:4/%>"tat!"t!c0 5.55555

    0

    20

    40

    60

    80

    100

    120

    140

    160

    -4$0 -3$5 -3$0 -2$5 -2$0 -1$5 -1$0 -0$5 0$0 0$5

    Se'ies( Residuals

    Sa*+le 1990M01 2015M09

    se'.ati/s 309

    Mea 1$27e-15

    Media 0$061512

    Mai*u* 0$632619

    Mii*u* -3$902072

    Std$ De.$ 0$415054

    Seess -5$034799

    Ku't/sis 38$49975

    a'ue-Be'a 17530$98

    '/ailit 0$000000

    E)!#F" ,t"n$an $a =(r'#c#3! *#r# m:$#'$# SN6RA /Arn$r'm 6ram

    A'tn0 "#r!"! r:4 $#3#r! 55? $#3#r!n!n *#r!n$# :'$+3+ !!n 62#2/6,- )-#+#/

    #$-#'6%@%1%+. ]ar+# B#ra t#"t ":n+ $#3#r! 1?-5 $!r. K!>Kar# ta4': $#3#r! ?

    !'# ,ar'atr'$3n$an ]ar+# B#ra $#3#r!n!n 4&, :'$+3+n+ =(rr* &an! art,

    t#r!m'#r!m!* $)+'#- 1#%-%'-% 1,-1+.

    4.4 L)#+2'/ L)#+2'/ M)1,- T#'$-,+B+ m:$#'$# 4a3m' $#3!,#n!n ':=ar!tm!, )# 4a3m"* $#3!,#n'#r!n

    ':=ar!tm!, &an! #!t'!3!n "a3 tarann ':=ar!tm!, )# ":' tarann ':=ar!tm!, 4!!m$#

    :'ma" #,'!n$# !a$# #$!'!r.

    Ta

  • 7/24/2019 Ekonometri devi

    50/57

    Var!a4'# C:#!c!#nt St$. Err:r t>Stat!"t!c P+).

    C .15? 1.5?1 .17?2 0.0000L96/SNM10 5.11775 5.5155 1.571 0.0595L96/SN6RA0 >5.5125 5.55? >5.225- 0.!"!L96/SN8SA0 >5.2517 5.57?22 >7.7?1 0.0000

    R>"+ar#$ 5.5527 M#an $#G#n$#nt )ar .-5A$J+"t#$ R>"+ar#$ 5.5?- S.D. $#G#n$#nt )ar 5.7---11S.E. : r#=r#""!:n 5.7251 A,a!,# !n: cr!t#r!:n 1.1121S+m "+ar#$ r#"!$ ?7.51175 ScU+!nn cr!t#r. 1.1-7-%>"tat!"t!c .17 D+r4!n>at":n "tat 5.271???r:4/%>"tat!"t!c0 5.555112

    0

    20

    40

    60

    80

    100

    120

    140

    160

    -4$0 -3$5 -3$0 -2$5 -2$0 -1$5 -1$0 -0$5 0$0 0$5

    Se'ies( Residuals

    Sa*+le 1990M01 2015M09

    se'.ati/s 309

    Mea 2$54e-15

    Media 0$066496

    Mai*u* 0$629093

    Mii*u* -3$887941

    Std$ De.$ 0$418762

    Seess -4$818451

    Ku't/sis 36$52825

    a'ue-Be'a 15669$05

    '/ailit 0$000000

    E)!#F" ,t"n$an $a =(r'#c#3! *#r# m:$#'$# L96SN6RA /L:=ar!tm!,

    Arn$r'm 6ram A'tn0 )# L96SNM1 /L:=. Arn$r'm M10 "#r!'#r!n!n r:4

    $#3#r! 55? $#3#r!n!n *#r!n$# :'$+3+ !!n 62#2/6,- )-#+#/ #$-#'6%@%1%+. ]ar+#

    B#ra t#"t ":n+ $#3#r! 1?5? $!r. K!>Kar# ta4': $#3#r! ? !'#

    ,ar'atr'$3n$an ]ar+# B#ra $#3#r!n!n 4&, :'$+3+n+ =(rr* &an! art,

    t#r!m'#r!m!* $)+'#- 1#%-%'-% 1,-1+.

    BENC BLM

    5.YAPILAN STATSTKSEL TESTLER

    5." ;T,62

    47

  • 7/24/2019 Ekonometri devi

    51/57

    :,'+ r#=r#"&:n$a r#=r#"&:n "a4!t!

    5 41^42^_^4, ^5 /,"m! #3!m ,at"a&'ar "r$an ar,' $#3!'$!r.0

    1 41 42

    _ 4, 5 /,"m! #3!m ,at"a&'ar "r$an ar,'$r.0

    :'ara, :rm'# #$!'!r. S#!'#n 4#''! 4!r an'am $*#&! )# a,'a&c $#3!,#n

    "a&" !'# "#r4#"t'!, $#r#c#"!n# =(r# % ta4': $#3#r! 4+'+n+r. rn#,t# #'$# #$!'#n %

    $#3#r! % ta4': $#3#r!n$#n ,,"#

    5. T T,62

    :,'+ r#=r#"&:n$a m:$#'!n$#

    4!r #,!'$# "r$an ar,'$r $! &:r+m'anr.

    5. O-#6%-%/ :P+)< T,62

    B+ra$a !"#

    $a %>Gr:4 $#3#r! !"# m:$#' !"tat!"t!,"#' :'ara, an'am' :'aca,tr.

    5. R

    T,62

    48

  • 7/24/2019 Ekonometri devi

    52/57

    Ba3m' $#3!,#n!n Ba3m"* $#3!,#n'#r taran$an &*$# ,a', ,"mnn

    a,'an$3n !a$# #$#n 4!r :ran$r. 5 !'# 1 ara"n$a $#3#r a'r )# 1 # &a,'at,a

    a,'ama ,a4!'!t!n!n artt3nn =("t#r=#"!$!r.

    ALTINCI BLM

    .MODEL TESPT

    ." PE T,62

    B+ t#"t! &aGar,#n (nc#'!,'! :'ara,

    ':=ar!tma"n a'ara, )# D:=> D:= m:$#'!m!*!n 4a3m' $#3!,#n!n# a!t =#r#,

    $#3#r'#r!n$#n ,ar'ara, #'$# #$!'#n /EANT%LL0 "#r!&! ':=>':= m:$#'!*$# 7.

    D#3!,#n :'ara, ,+''anaca3*.

    De+edet a'iale( &,#S"IMKB

    Met:/d( &east Sua'es

    Date( 11;18;15 !i*e( 14(30

    Sa*+le( 1990M01 2015M09

    Icluded /se'.ati/s( 309

    a'iale

  • 7/24/2019 Ekonometri devi

    53/57

    '/F-statistic 0$000000

    +'at3m* ta7. 2-.172- >-.71 5.555-SNM1 5.555212 2.1E>5? .125 5.5555

    SN8SA >7?.71 21.-? >1?.?222 5.5555PELOG;DD """8."4 !.50 8.08! 0.0000

    R>"+ar#$ 5.2 M#an $#G#n$#nt )ar 22555.55A$J+"t#$ R>"+ar#$ 5.77 S.D. $#G#n$#nt )ar 51.2S.E. : r#=r#""!:n 2-.??7 A,a!,# !n: cr!t#r!:n 1.275S+m "+ar#$ r#"!$ 2.-E5 ScU+!nn cr!t#r. 1.722%>"tat!"t!c 21.2?7 D+r4!n>at":n "tat 5.?-55-r:4/%>"tat!"t!c0 5.555555

    @#n! #,'#$!3!m!* ta

  • 7/24/2019 Ekonometri devi

    54/57

    L:=>L:= m:$#' !'# $:=>$:= m:$#' ara"n$a 4!r "#!m &aGma, !"t#$!3!m!*$#

    ,+''an'a4!'#c#, 4!r $!3#r m:$#' $# BM t#"t!$!r. B+ t#"t! &aGar,#n 0 !ar#t'! :'$+3+ =(r'mtr. N#=at! $#3#r!n

    ':=ar!tma" a'nama&aca3 !!n 4+ $#3#r'#r! G:*!t!

  • 7/24/2019 Ekonometri devi

    55/57

    SamG'# 15M51 251?M5Inc'+$#$ :4"#r)at!:n" -5

    Var!a4'# C:#!c!#nt St$. Err:r t>Stat!"t!c r:4.

    C >5.7572? 5.2-?71 >2.55-?? 5.5--L96/SN6RA0 >5.575 5.51-55 >7.?7 5.5555L96/SNM10 5.1-5- 5.5125 11.??22 5.5555

    L96/SN8SA0 >5.21?- 5.5511 >2-.?52 5.5555LOGRDD 0.!"4 0.00840" !9.!44 0.0000

    R67#+,1 0.8440 M#an $#G#n$#nt )ar .-5A$J+"t#$ R>"+ar#$ 5.-5 S.D. $#G#n$#nt )ar 5.7---11S.E. : r#=r#""!:n 5.527 A,a!,# !n: cr!t#r!:n >2.1-?-1S+m "+ar#$ r#"!$ 2.5 Sc2.5121L:= '!,#'!U+!nn cr!t#r. >2.112-%>"tat!"t!c 257.2 D+r4!n>at":n "tat 1.2?2727P+):;62#2623< 0.000000

    ,t$a Gr:4 $#3#r! $# an'am'$r =#$ ')1,-'@ + 2$ )-#+#/ #$-#'-%

    *%/'%&2%+.B+ra$a Sa4!t 6ram A'tn %!&at'ar !'# D:'ar Sat K+r+ ara"n$a,! !'!,!

    t#r" &(n' !'!,! =(*'m#,t#$!r.

    B+ ":n+'ar n#t!c#"!n$# BM t#"t! ":n+c+na =(r# $:= ; $:= )#&a ':= ; ':=

    m:$#''#r!n !,!"!n$# $# #,'#n#n $(r$nc Garam#tr#'#r!n Q+)Q 1,,+-,+ 005 $

    #-2%$1# =#$ 62#262/6,- )-#+#/ #$-#'-%1%+. B 1+'1# PE 2,62$$ 1)+

    /+-'#1%% 6)$3$# ?#+%-%+ ?, 2,+3 =#Q#'#'#/2#=%@.

    SON

    Tr,! C+m

  • 7/24/2019 Ekonometri devi

    56/57

    S:n+ :'ara, E )# BM t#"t'#r!n!n !,!"!n!n$# $# #,'#m! :'$+3+m+* $(r$nc

    Garam#tr#n!n /G#ant'' ; G#':=$$0 Gr:4 $#3#r'#r!n!n #$-#'-% )-1

    >+-',/2,1+. B 1+'1# PE ?, BM 2,62-,+ $,23,6$1, 1)1) ?, -)-)

    ')1,--,+$1,$ ,+#$ +$ 2,+3 ,1,',',/2,=@.

    Da

    #$!'m#"!n# ,arn !'#r!,! aama$a &aGtm* arn$rma )# m:$#''#r!n %E )# BM !'#

    t#"t #$!'m#"!n$# $:3r+ 4!r m:$#' t#rc!

    #t,!"! :'$+3+ =(r'mtr. B+n+n n#$#n! :'ara,ta &atrm &aGma, !"t#n

    :&+nc+'arn G!&a"a$a 4#''! 4!r "a&a 4+'+nan B:r"a A'tn )#&a D:'ar ara"n$a t#rc!