EKOLOŠKI MENADŽMENT

Ekološki menadžment predstavlja pristup ekološkom upravljanju, koji integrira:

ekologiju,

politiku,

planiranje i

društveni razvoj.

Proces donošenja odluka, koji regulira uticaj ljudskih aktivnosti na okoliš, na način da kapacitet okoliša za održivi ljudski razvoj ne bude narušen.

Ekološki menadžment predstavlja opdi opis procesa koji provode sistemski orijentirani profesionalci u cilju sprječavanja nastajanja problema, zasnovanog na interdisciplinarnim osnovama sa kvantitativnim i/ili futurističkim gledištem

Ekološki menadžment treba da:

1. Identificira ciljeve.

2. Utvrdi mogudnost ostvarivanja postavljenih

ciljeva.

3. Razvije i implementira sredstva za realizaciju

ostvarljivih ciljeva.

Primjenom instrumenata ekološkog menadžmenta ostvaruju se sljedede prednosti:

1. smanjenje troškova (ušteda)

2. obezbjeđenje poštovanja propisa

3. smanjenje rizika po okoliš

4. unaprjeđenje odnosa sa institucijama koje se staraju o donošenju i sprovođenju propisa

5. unaprjeđenje javnog imidža

6. povedanje entuzijazma zaposlenih itd.

naučne zajednice, itd.

stručne asocijacije,

nevladine organizacije,

preduzeda

državna administracija na svim nivoima

međunarodne institucije,

Subjekti ekološkog menadžmenta su:

Ciljevi ekološkog menadžmenta uključuju:

1. prevenciju i rješavanje ekoloških problema;

2. uspostavljanje i održavanje institucija, koje efektivno pomažu ekološka istraživanja, monitoring i menadžment;

3. upozoravanje na opasnosti i identificiranje mogudnosti za njihovo prevazilaženje;

4. održavanje i poboljšanje postojedih resursa;

5. identificiranje korisnih novih tehnologija ili politika.

2. Kakvu planetu možemo da dobijemo?

1. Kakvu planetu želimo?

Suštinu ekološkog menadžmenta predstavljaju dva pitanja:

4. faza regulacije.

3. faza valorizacije, i

2. faza monitoringa,

1. faza identifikacije,

U svakoj strategiji ekomenadžmenta javljaju se četiri osnovne komponente:

U fazi identifikacije ključni elemenat predstavlja dobijanje informacija na osnovu kojih bi se došlo do saznanja o potencijalnim

efektima zagađivanja.

U ovoj fazi potrebno je prepoznati i popisati sve vrste izvora zagađenja, mjesta, tj.lokacije zagađenja, kao i hemijske materije koje u tom

zagađenju učestvuju.

Sastavni dio ove faze trebalo bi da predstavlja i katastar izvora zagađenja.

U fazi monitoringa se sprovode neposredna pradenja i mjerenja zagađujudih materija, njihovo rasprostiranje i lokalizacija.

Cilj sistema monitoringa je da se dobije što preciznija slika zagađenja urbane oblasti i da se postavi mreža kontrolnih mjernih stanica na ugroženoj teritoriji.

U fazi monitoringa se definiraju jedinstveni pokazatelji, jedinice i način mjerenja, period pradenja kao i način obrade i prikazivanja rezultata.

Treda faza, koja je definirana kao faza valorizacije ili ocjene, završava se u zbiru svih informacija u vezi sa okolišem koje su dobijene u ranijim fazama.

Na taj način se određuje stvarni nivo kvaliteta sredine.

Kao posebna grupa metoda izdavaja se metoda valorizacije koja je posebno značajna za potrebe prostornog, odnosno urbanističkog planiranja.

Posljednja faza je faza regulacije odnosno primjena raznih instrumenata i mjera u

cilju efikasnog upravljanja okolišem.

kontrola.

rukovođenje i

izbor kadrova,

organiziranje,

planiranje,

Menadžer u ovom sistemu je poslovni čovjek koji uspješno organizuje poslove, a osnovne obaveze su mu:

Poželjno je da bude:

ekspert u struci,

racionalizator,

informiran,

inovator i

brz u primjeni novih saznanja u struci i zaštiti okoliša.

Ekomenadžer se može pojaviti u šest uloga:

1. Regulator - ponašanje menadžera kreiraju drugi, ali i on utiče na ponašanje drugih,

2. Inovator - menadžeri nastoje stvoriti promjene i prilagoditi se promjenama koje su drugi izazvali,

3. Katalizator - inovacije koje se prihvataju moraju što je mogude više ispunjavati i zahtjeve za rastom efikasnosti,

4. Opunomodeni staratelj - menadžment mora da se štedljivo odnosi prema potrošnji resursa,

5. Posrednik - posreduje između sistemskih zahtjeva i zahtjeva okruženja,

6. Vođa - naučnim tehnikama rukovođenja, ali i emocionalnom povezanošdu sa podređenima, motivirati ih da maksimalno obavljaju zadatke.

Stvaranje ekološki odgovomog preduzeda može se posmatrati kao jedan kontinuirani proces učenja i prilagođavanja.

Vlasnici preduzeda stiču informacije o tome kako su druga preduzeda izmijenila svoja poslovanja i rade i na promjenama sopstvenog poslovanja.

To podrazumijeva utvrđivanje kako preduzede svojim aktivnostima utiče na okoliš, kolika je potrošnja energije, vode i drugih resursa i koja količina otpada se generira.

Postoji veliki broj povoljnosti koje nastaju usljed ekološki odgovomijeg poslovanja:

Uštede na troškovima,

Otpad kao izvor prihoda

Konkurentska prednost

Privlačenje novih klijenata i otvaranje novih tržišta

Zainteresiranost radnika

Ekološki dizajn proizvoda i usluga

Prepoznatljivost

Strateške odrednice za ekološki odgovorno poslovanje

Prevencija zagađenja,

Čistija proizvodnja,

Vitka proizvodnja

Dizajn za okoliš

Zelena produktivnost

Međunarodni standardi, koje je propisala Međunarodna

Organizacija za Standardizaciju ISO, definirali su primjenu i

upravljanje kvalitetom i radom u svim fazama proizvodnje,

prerade i prometa.

Uređenost kompanija i rad po međunarodnim standardima

verificira se atestima, koji garantiraju kupcima da su

proizvodnja i rad kontrolirani i da je kriterij kvaliteta ispoštovan,

standardan, te da se primjenjuju mjere zaštite okoliša.

Standardi su definirali pojam „kvantiteta“, „kvalitativno“ i „ekološki“ za sve proizvode,

tako da je primjena standarda, kreativno rješenje identiteta marke proizvoda i

marketinška afirmacija postala uslov uspješnog poslovanja.

Osnove za izradu međunarodnih standarda predstavljali su nacionalni standardi i standardi

kompanija u razvijenim zemljama

Brojni su razlozi zbog kojih kompanije treba da se opredijele za uvođenje međunarodnog sistema kvaliteta :

Kompanija treba da teži da bude među vodedim u svojoj oblasti.

Konkurentske kompanije radi prestiža rade na uvođenju standarda.

Zahtjevi kupaca se izoštravaju, a uvođenje sistema kvaliteta daje vede garancije i sigurnost.

Dosljednost sprovođenja ovih standarda dovodi do optimalizacije rada, ušteda sirovine, energije i vremena, što znači efikasnije poslovanje.

Rukovodstva kompanija odgovorna su za uvođenje standarda , jer su u obavezi da:

- Definiraju politiku kvaliteta, ciljeva i obaveznosti.

- Osiguraju organizacionu strukturu koja de nesmetano obavljati zadatke.

- Da odrede lica ili tim koji de biti odgovorni za primjenu standarda.

- Da periodično preispituju funkcionalnost sistema.

- Da se donesu uputstva.

- Da se donesu operativni planovi.

-Da se uspostavi evidencija, obrasci i izvještaji.

- ISO 9003 - model obezbjeđenja kvaliteta koji se primjenjuje kad se usaglašenost sa utvđenim zahtjevima može ustanoviti kontrolisanjem i ispitivanjem gotovih prozivoda.

- ISO 9002 Model obezbjeđenja kvaliteta kad su zahtjevi za kvalitet utvrđeni od strane kupca (specifikacija, crtež i drugo).

- ISO 9001 - model kad zahtjev za kvalitet utvrđuje isporučilac, koji je odgovoran za projektiranje, konstrukcije, razvoj, proizvodnju, ugradnju i servisiranje.

Serija standarda ISO 9000 čini osnovu savremene proizvodnje i u funkciji su zadovoljenja potrebe kupaca:

Zaštita okoliša je problem ekološkog upravljanja, pa je međunarodna organizacija za standardizaciju ISO imala zadatak da ekološke modele privrednih djelatnosti standardizira i

kreira kao univerzalni koncept održivog razvoja.

Setom ekoloških standarda definiraju se zahtjevi i obaveze upravljanja okolišem u svim organizacijama, kako bi se postigla usaglašenost sa ciljem očuvanja čovjekove sredine u

skladu sa utvrđenim pravnim normama.

Standardi ISO 14000

sistem ekološkog menadžmenta – SEM, kojim se regulira pitanje zaštite okoliša.

Kontinuirana mjerenja rezultata obezbjeđuju konstantno preispitivanje politike i ciljeva preduzeda kako bi se postigla željena poboljšanja i efektnije primijenile potrebne mjere.

Na osnovu toga, sprovodi se program informiranja, obuke, definiraju poslovne operacije, dokumentacija i kanali komunikacije.

U fazi planiranja, preduzede mora da analizira početno stanje i sopstvene performanse u oblasti okoliša, uključujudi i uticaje, da definira politike, zadatke i ciljeve.

„Planiraj — uradi — provjeri — djeluj",

Zasnovani su na ciklusu upravljanja definiranom kao:

U grupu ekoloških standarda spadaju:

ISO 14001-14004 za ekološki menadžment.

ISO 14010-14015 za ekološko provjeravanje.

ISO 14020-14025 za ekološko obilježavanje.

ISO 14031-14032 za ocjenjivanje ekološkog učinka.

ISO 14040- 14049 za ocjenjivanje životnog ciklusa.

ISO 14050- ekološki rječnik

U istom standardu razrađeni stavovi koji sigurno predstavljaju temelje promjena

ponašanja koje čine:

U aktivnostima kompanija svijest o okolini uspostavlja se kroz procedure u kojima se prepoznaju sve aktivnosti društva koje imaju uticaj na okolinu, a koje su pod kontrolom kompanije.

Prihvatanje odgovornosti proizlazi iz odluka kompanije da uspostavi i održava sistem za upravljanje okolinom (zaštita, ciljevi, zadaci, program i rokovi)

ISO 26000 je ISO međunarodni standard

koji daje uputstvo o društvenoj

odgovornosti.

Namijenjen je organizacijama svih

vrsta i u javnom i privatnom sektoru, u

razvijenim i zemljama u razvoju, kao i u ekonomijama u

tranziciji.

Pomaže kompanijama da djeluju na društveno

odgovoran način, što društvo sve više

zahtijeva.

Smanjivanje negativnih učinaka proizlazi iz definirane politike zaštite okoline kompanije

i mjera preventivnog djelovanja.

Obuka, svijest i nadležnost u kompanijama kroz obaveznu obuku zaposlenih, čime se uspostavlja procedura i

održava svijest o uticaju pojedinaca na okolinu.

Uspostavljanje sistema stalnog nadzora, verifikacije i povremene revizije sistema od strane ekomenadžmenta kompanije.

Certifikacija – Atestiranje je način dobijanja uvjerenja o usaglašenosti proizvoda ili usluga sa standardima ili drugim normativnim dokumentima.

Sistem atestiranja je zasnovan na više postupaka ovisno da li se radi o certifikaciji proizvoda i/ili atestiranju kompletnih sistema.

Kompanije su odgovorne za obezbjeđenje garancije i proizvode koji de zadovoljiti kvalitet i standarde, a organizacije za certifikaciju odnosno atestiranje da rade u skladu sa kriterijima i pravilima koja su predviđena u skladu sa standardima na koje se odnosi provjera.

Organizacija za certifikaciju treba da bude:

međunarodno priznata,

nepristrasna i odgovorna za odluke,

da ima stručne kadrove sa iskustvom,

odgovornog rukovodioca,

finansijsku stabilnost,

pravnu dokumentaciju i dokaz o nepristrasnosti.

Ukoliko organizacija za certifikaciju angažira vanjske saradnike, za njih važe ista pravila, s tim što organizacija preuzima odgovornost i

za rad vanjskih saradnika.

Obavezno je da ima saglasnost za tu vrstu angažoiranja od kompanije koja ju je uposlila.

Ko utvrđuje i ko sprovodi korektivne mjere

Kome se dostavljaju rezultati ocjenjivanja

Kako i gdje se vrši

Ko vrši atestiranje

Postupke sprovođenja certifikacije – atestiranja

Prije certifikacije ili sprovođenja ocjenjivanja i priznanja sistema neophodno je utvrditi:

Uloga i značaj standardizacije, moglo bi se redi da je višestruka i da daje punu snagu kompanijama na nacionalnom i globalnom nivou.

Standardizacija je postala sinonim za širu konkurenciju na svjetskom tržištu i skoro uslov za povedanje profita.

Menadžerima koji misle o rastu i razvoju svojih kompanija ovo je postalo jasno i neizbježno.

TÜV je kratica od TechnischerÜberwachungsverein (njem. udruga

za tehnički nadzor), a pečat TÜV je jamstvo

kvalitete u dimenzijskom i tehnološkom smislu.

U sebi sadrži i sve elemente standarda kvalitete ISO9001.

Na njemačko tržište ne može dodi niti jedan

proizvod, koji nije prethodno testiran, te dobio TÜV certifikat.

Ekomenadžment u kompaniji mora

maksimalno da ispoljava odgovornost u korištenju svih

raspoloživih resursa, ljudskih i prirodnih.

Od svih svojih partnera mora zahtjevati uz

ekonomske i tehničke, i ekološke parametre tj. pridržavanje određenih

standarda i normi.