eko-verĠmlĠlĠk (temĠz ÜretĠm) pĠlot projelerĠ ve … · • birim ürün baına...

EKO-VERĠMLĠLĠK (TEMĠZ ÜRETĠM) PĠLOT PROJELERĠ

VE

SAĞLANAN KAZANIMLAR

23 Eylül 2011

İzmir

Emrah Alkaya

Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı

Çevre Projeleri Grubu

İklim Değişikliği ve Uyum Bölgesel Toplantısı


23 Eylül 2011

İzmir

Proje Uygulamaları

Gıda ve İçecek Sektörü

Adana - PAKYÜREK Tarım San. ve Tic. A.Ş.

Kayseri - GÜLSAN Gıda San. ve Tic. A.Ş. (MEYSU)

Metal İşleme ve Makine Sektörü

Niğde - DİTAŞ Doğan Yedek Parça İma. ve Tek. A.Ş.

Ankara - BOSAN Boyama Ltd. Şti.

Adana - ADVANSA SASA Polyester Sanayi A.Ş

Bursa - ÖZEL TEKSTİL Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti

Kimya Sektörü

Tekstil Sektörü


23 Eylül 2011

İzmir

Kullanılan Yöntemler ve Araçlar

Çevresel Performans Göstergeleri (EPI)

• Birim ürün başına tüketim(su, enerji vb.)

• Birim hammadde başına tüketim (su, enerji vb.)

Kıyaslama (Benchmarking )

• Uluslar arası literatür ve uygulamalar

• En iyi teknikler/teknolojiler (BATs)

Hammadde Maliyet Analizi

Malzeme Akış Analizi

Su Kütle Dengesi

• Proses bazlı su tüketim verileri

• Atıksu üretim değerleri


23 Eylül 2011

İzmir

PAKYÜREK Tarım Sanayi ve Ticaret A.Ş.

Firma Bilgisi

Sektör:

Gıda Sektörü - Marine, füme ve dondurulmuş deniz

ürünleri üretimi

ġehir:

Adana

KuruluĢ yılı:

1960

ÇalıĢan sayısı:

120

Proje öncesi yıllık su tüketimi:

75.000 m3


23 Eylül 2011

İzmir

Proje Öncesinde Durum

Hamsi Çözdürme

Tesise donmuş olarak kasalar halinde

gelen hamsiler su yardımıyla

çözdürülüyor.

Yıllık su tüketim: 22.000 m3

Hamsi Temizleme (Ayıklama)

Çözdürülmüş hamsiler işçiler

tarafından el ile temizleniyor.

Temizlenme aşamasında sürekli olarak

su akışından faydalanılıyordu.

Yıllık su tüketimi: 36.000 m3



23 Eylül 2011

İzmir

Çevresel Performans Göstergeleri (EPI) - Kıyaslama

[1] Cleaner Production Assessment in Fish Processing (2000) COWI Consulting

Engineers and Planners AS for UNEP and Danish Environmental Protection Agency

[2] IPPC Reference Document on Best Available Techniques in the Food, Drink and

Milk Industries (2006)_European Commision

Proje Öncesi Su

Tüketimi

(m3/ton Hamsi)

Referans

Değerler 1, 2

Hamsi Çözdürme 28,4 1-12

Hamsi Temizleme (Ayıklama) 46,5 1-11



23 Eylül 2011

İzmir

Gerçekleştirilen Uygulamalar

Uygulama:

Hamsi Çözdürme ve Temizleme Sularının

Geri Kazanımı

Yöntem:

Yeni bir çözdürme sistemi tasarımı

(Duşlama)

Filtrasyon + Çöktürme + Ozonlama

(Arıtılmış suyun yeniden kullanımı)

Proje Bütçesi:

26.900 $ UNIDO Katkısı

50.000 $ Firma Katkısı



23 Eylül 2011

İzmir


Sağlanan Kazanımlar

Proses

Proje Öncesi Su

Tüketimi

Mevcut Su

Tüketimi

Sağlanan

Tasarruf

m3 / ton hamsi m3 / ton hamsi %

Hamsi Temizleme

(Ayıklama) 46,5 16,4 64,7

Hamsi Çözdürme 28,4 15,4 45,8

İlgili Prosesler

Toplamı 74,9 31,8 57,5

Toplam Su Tasarrufu: 33.400 m3/yıl

Uygulamalar sonucu ürün kalitesi de artmıştır.


23 Eylül 2011

İzmir

GÜLSAN Gıda Sanayi ve Ticaret A.Ş. (MEYSU)

Firma Bilgisi

Sektör:

İçecek Sektörü - Meyve suyu ve süt ürünleri üretimi

ġehir:

Kayseri

KuruluĢ yılı:

1970


100-130


851.500 m3


23 Eylül 2011

İzmir



Meyve Konsantresi Üretimi

Tesise gelen meyveler yıkandıktan ve ön işlemden geçirildikten

sonra pastörize edilerek konsantre haline dönüştürülüyor.

Konsantre üretimi aşamasında yer altı suyu soğutma amaçlı

kullanılıyor (Once-through Cooling).

Yıllık soğutma suyu tüketimi: 346.000 m3

Meyve Suyu Üretimi

Meyve konsantresi su ve diğer katkı maddeleri ile birleştirilerek

meyve suyuna dönüştürülüyor.

Meyve suyu üretimi aşamasında yer altı suyu soğutma amaçlı

kullanılıyor (Once-through Cooling).



23 Eylül 2011

İzmir



Referans Değerler Su Tüketimi

(m3 / m3 içecek)

Binnie, 1987b (cited in Gumbo et. al., 2003) 2.3

Gumbo et. al., 2003 3.5

Hsine et. al., 2005 2.5 – 3.5

Environment Report, 2006 1.5

IFC, 2007 6.5

ETBPP, 2009 2.3 – 6.1

Firma Değerleri (Proje Öncesi) 23,6


23 Eylül 2011

İzmir



ĠĢlem Firma

(%)

Sektör

Ortalaması 1, 2, 3 (%)

Ürün içerisinde 9,3 23 – 60

Yıkama / Temizleme 9,8 7 – 55

Proses İşlemleri (Kazan besi

suyu, pastörizasyon etc.) 1,6 11 – 17

Soğutma 61,0 1 – 5

Diğer 18,3 1 – 5

[1] Waste Not, Want Not: The Potential for Urban Water Conservation in California, Appendix F, Details

of Industrial Water Use and Potential Savings, by Sector, Pacific Institute for Studies in Development,

Environment, and Security, 2003.

[1] Eco-efficiency Toolkit for the Queensland Food Processing Industry, The UNEP Working Group for

Cleaner Production in the Food Industry, Australian Industry Group, 2004.

[1] Water use in the soft drinks industry, Environmental Technology Best Practice Programme, (ETBPP)

EG 126 Guide, 2009.


23 Eylül 2011

İzmir



Uygulama:

Meyve konsantresi ve meyve suyu üretim

hattında soğutma suyu geri kazanımı

Yöntem:

İki ayrı soğutma kulesi ve pompalama sistemi

ile soğutma sularının sistemde yeniden

kullanılması

Proje Bütçesi:




23 Eylül 2011

İzmir



Proses

Proje Öncesi

Su Tüketimi

(m3 /yıl)

Mevcut Su

Tüketimi

(m3 /yıl)

Tasarruf

miktarı

(%)

Meyve konsantresi üretimi –

Soğutma Hattı 346.000 18.000 94,8

Meyve suyu üretimi –

Soğutma Hattı 173.000 28.000 84,0

Toplam Soğutma Prosesleri 519.000 46.000 91,2

Firma Toplam Su Tüketimi 851.500 378.500 55,6

Yıllık su kazancı: 473.000 m3

OSB’ye gönderilen atık su miktarı azalmıştır.


23 Eylül 2011

İzmir



Referans Değerler Su Tüketimi

(m3 / m3 içecek)

Binnie, 1987b (cited in Gumbo et. al., 2003) 2.3

Gumbo et. al., 2003 3.5

Hsine et. al., 2005 2.5 – 3.5

Environment Report, 2006 1.5

IFC, 2007 6.5

ETBPP, 2009 2.3 – 6.1

Proje Öncesi 23,6

Proje Sonrası 10,6


23 Eylül 2011

İzmir



ĠĢlem

Proje

Öncesi

(%)

Proje

Sonrası

(%)

Sektör

Ortalaması 1, 2, 3 (%)

Ürün içerisinde 9,3 20,9 23 – 60

Yıkama / Temizleme 9,8 22,1 7 – 55

Proses İşlemleri (Kazan besi

suyu, pastörizasyon etc.) 1,6 3,7 11 – 17

Soğutma 61,0 12,1 1 – 5

Diğer 18,3 41,2 1 – 5

[1] Waste Not, Want Not: The Potential for Urban Water Conservation in California, Appendix F, Details of Industrial Water

Use and Potential Savings, by Sector, Pacific Institute for Studies in Development, Environment, and Security, 2003.

[1] Eco-efficiency Toolkit for the Queensland Food Processing Industry, The UNEP Working Group for Cleaner Production

in the Food Industry, Australian Industry Group, 2004.

[1] Water use in the soft drinks industry, Environmental Technology Best Practice Programme, (ETBPP) EG 126 Guide,

2009.


23 Eylül 2011

İzmir

DİTAŞ Doğan Yedek Parça İmalat ve Teknik A.Ş.

Firma Bilgisi

Sektör:

Metal İşleme Sektörü - Otomotiv ana sanayi ve yedek

parça üretimi

ġehir:

Niğde

KuruluĢ yılı:

1972


345


64.500 m3 (proses)

80.000 m3 (sulama)


23 Eylül 2011

İzmir


Proje Öncesi Durum

Isıl ĠĢlem Bölümü

Üretilen malzemelere ısıl işlemin uygulandığı bölümde soğutma

suyu sürekli olarak kanala deşarj ediliyordu.


Fosfatlama Bölümü

Kesikli (ard arda) tankların bulunduğu bölümde kimyasal işlem

yanı sıra sıcak+soğuk durulama gerçekleştiriliyor

Yıllık su tüketimi: 3.700 m3


23 Eylül 2011

İzmir


Su Kütle Denkliği


23 Eylül 2011

İzmir



Uygulama

Isıl işlem soğutma suyunun proseste yeniden

kullanımı, fosfatlama bölümünde iyileştirmeler

Yöntem:

Soğutma suyunun pompalarla ana tanka

gönderilmesi

Fosfatlama bölümünde yönetsel önlemlerin

alınması, reaksiyon ve durulama tanklarında

ters akım prensibinin uygulanması

Proje Bütçesi:




23 Eylül 2011

İzmir



Isıl ĠĢlem Bölümü

Isıl işlemde yalnızca bir defa kullanılarak kanala deşarj edilen

soğutma suyunun fabrika su besleme tankına gönderilmesi.

Buradan elde edilen suyun fabrikanın diğer proseslerinde

(Boyama, vulkanizasyon, fosfatlama vd.) tekrar kullanılması


23 Eylül 2011

İzmir



Fosfatlama Bölümü

Durulama sürelerinin uzatılması.

Asılı kalma (süzülme) sürelerinin uzatılması.

Tanklardaki bekletme sürelerinin uzatılması.

Durulama tanklarının ortalarından iki bölüm

şeklinde ayrılması.

Durulama tanklarında ters yıkama prensibinin

uygulanması.

Eğimli plakalar kullanarak süzülen suların

(yağlama, durulama, pas alma vb.) tekrar

tankların içerisine akmasının sağlanması.

Tamburların süzülürken hafifçe sallanması ve

çevrilmesi ile kayıpların azaltılması.


23 Eylül 2011

İzmir



Proses

Proje

Öncesi

(m3 /yıl)

Proje

Sonrası

(m3 /yıl)

Tasarruf

(m3 /yıl)

Tasarruf

(%)

Isıl İşlem Bölümü 20.200 - 20.200 % 100

Fosfatlama Bölümü 3.717 767 2.950 % 79

Firmanın Su Tüketimi 64.500 41.350 23.150 % 36

Yer altı suyu pompalama maliyeti azalmıştır.

Atıksu arıtma maliyetleri azalmıştır.

Fosfatlama Bölümü 5.716 kg 4.037 kg 1.679 kg % 29

Kimyasal Tüketimi

Su Tüketimi


23 Eylül 2011

İzmir



Proses Proje Öncesi

(L su /ton ürün)

Proje Sonrası

(L su /ton ürün)

Isıl İşlem Bölümü 4,9 – 6,4 –

Fosfatlama Bölümü 0,6 – 1,0 0,2

Toplam Tüketim 12,7 – 16,5 7,4

Birim Ürün BaĢına Kimyasal Tüketimi

Birim Ürün BaĢına SuTüketimi

Proses Proje Öncesi

(kg /ton ürün)

Proje Sonrası

(kg/ton ürün)

Fosfatlama Bölümü 1,46 –1,65 0,98


23 Eylül 2011

İzmir

BOSAN Boyama Ltd. Şti.

Firma Bilgisi

Sektör:

Metal İşleme Sektörü - Metal işleme ve kaplama

ġehir:

Ankara

KuruluĢ yılı:

1996


12

Proje öncesi yıllık tiner tüketimi:

9.000 kg


23 Eylül 2011

İzmir



Boyama öncesinde yüzey

hazırlama işlemi belirli

parçalar için tiner

kullanılarak manuel bir

şekilde gerçekleştiriliyordu.

Yüzey hazırlama işleminin

bir bölümünde de bazı

parçalar için firma dışından

hizmet alımı

gerçekleştiriliyordu.

(Kadmiyum oksit ve

Sodyum siyanürlü kimyasal

yoğun üretim prosesi)


23 Eylül 2011

İzmir



Hammadde maliyetleri:

1 - Boya

2 - LPG

3 - Tiner


23 Eylül 2011

İzmir



Proje bünyesinde geçekleştirilen

uygulamalar ile temizleme ve kadmiyum

kaplama prosesleri yerine yağ alma,

durulama, oxsilan ve kurutma

basamaklarını içeren daha çevreci bir

üretim sistemine geçilmiştir.

Proje Bütçesi:




23 Eylül 2011

İzmir



ÇeĢit

Tiner Sistemi ĠĢletme Maliyeti

(Eski Sistem)

Oksilan Sistemi ĠĢletme Maliyeti

(Yeni Sistem)

Miktar Maliyet Miktar Maliyet

Su Tüketimi 400 m3 1.800 TL 400 m3 3.600 TL

(Saf su)

Kimyasal Tüketim 15.500 kg 26.700 TL 1.350 kg + 450

litre

5.480 TL +

Oksilan

Enerji Tüketimi 60,000 kWh +

LPG + Doğalgaz 60.500 TL

97.440 kWh +

LPG + Doğalgaz 66.116 TL

İş Gücü Maliyeti 252 adam-saat 45.818 TL 99 adam-saat 18.000 TL

Hizmet Alımı 36,000 parça 23.760 TL 36,000 parça -

TOPLAM 187.078 TL 91.196 TL +

Oksilan


23 Eylül 2011

İzmir

ÖZEL TEKSTİL Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.

Firma Bilgisi

Sektör:

Tekstil Sektörü – Tekstil boyama ve apreleme

ġehir:

Bursa

KuruluĢ yılı:

1940


150


300.000 – 350.000 m3


23 Eylül 2011

İzmir



Tekstil Boyama ve Apreleme Prosesleri

Yaklaşık olarak yıllık 260.000 m3 su bu

prosesler için kullanılmakta olup bu tüketim

değeri firmanın toplam tüketiminin % 80-85’ini

oluşturmaktadır.

Su YumuĢatma Sistemi

Proseslerde kullanılan distile su eski teknoloji

bir su yumuşatma ekipmanı ile üretilmekte olup

bu ekipman manüel olarak çalıştırılmadadır. Su

yumuşatma cihazının rejenerasyonu sırasında

tüketilen su miktarı 15 m3 /rej iken tüketilen tuz

miktarı 450/kg/rej’dur.


23 Eylül 2011

İzmir



Tekstil Boyama ve Apreleme Prosesleri

Her bir proses için su tüketim değerlerinin daha iyi kontrol

edilmesi ve bu proseslerdeki optimum su tüketim değerlerinin

belirlenmesi

Yıkama sürelerinin azaltılması, terbiyede kullanılan taşarlı

yıkamadaki taşar yıkama vanalarının kapatılması sağlanmıştır.

Boyama makinelerinin soğutma suyu bölümlerindeki giriş-çıkış

vanalarının yenilenmesi.

Kurutma makinesi soğutma sularının toplanarak yeniden

kullanılmak üzere yumuşak su havuzuna gönderilmesi

Kumaş açma makinesinde kullanılan suyun optimum debisinin

belirlenmesi

Kumaş tüy yakma makinesi soğutma suyunun yeniden

kullanılmak üzere yumuşak su havuzuna gönderilmesi


23 Eylül 2011

İzmir



Su YumuĢatma Sistemi

Proje kapsamında eski teknoloji olan su

yumuşatma cihazı tam otomatik ve üretilen

suyun kalitesini de artıran yeni sistem bir

su yumuşatma ünitesi ile değiştirilmiştir.

Proje Bütçesi:




23 Eylül 2011

İzmir



6,7 7,1

1,5

0,8 0,9 0,3

0,0

1,0

2,0

3,0

4,0

5,0

6,0

7,0

8,0

Ekim Kasım Aralık Ocak Şubat Mart

YumuĢatma ĠĢlemi için Tüketilen Su Miktarı /Üretilen YumuĢak Su Miktarı (%)

0,00

20,00

40,00

60,00

80,00

100,00

120,00

140,00

Spesifik su kullanım değerleri (kg su/kg ürün


23 Eylül 2011

İzmir



Kazanım Miktar

Enerji %22 (3,17 kWh/kg)

Su % 54 (61,5 L/kg)

(TL/yıl) Yatırım Maliyetleri Su yumuşatma üniteleri ve hidrofor

34.659

Toplam 34.659

Ekonomik Kazanımlar

(TL/yıl)

Enerji (Pompa) 17.435 Enerji (ısıtma) 327.726

Toplam 345.161

Toplam Yatırım Tutarı Yıllık Mali Kazanç Geri Ödeme

Süresi 34.659 TL 345.161 TL 2 aydan kısa


23 Eylül 2011

İzmir

ADVANSA SASA Polyester Sanayi A.Ş.

Firma Bilgisi

Sektör:

Kimya Sektörü – Elyaf ve Polyester üretimi

ġehir:

Adana

KuruluĢ yılı:

1968


1.200


2.300.000 - 3.000.000 m3


23 Eylül 2011

İzmir



Proje öncesi süreçte, kızgın yağ iletimi için

kullanılan pompalar iyon değiştirici sistemi

ile üretilen yumuşak su ile soğutulmaktaydı.

Kızgın Yağ İletim Pompaları

(Su soğutmalı)

Su Tüketimi (m3/yıl)

Pompa D2 27.726 Pompa D5 13.368 Pompa D6 13.368 Pompa D7 4.555 Pompa D8 27.726 Pompa D10 5.849

Toplam 93.088


23 Eylül 2011

İzmir




23 Eylül 2011

İzmir



Gerçekleştirilen proje ile su soğutmalı

(yumuşak su) ısı transfer pompalarının

yerine hava soğutmalı yeni nesil

pompalara geçiş sağlanmıştır. Bu

sayede üretimin bu aşamasında su

tüketimi ortadan kaldırılmıştır.

Proje Bütçesi:




23 Eylül 2011

İzmir



Proses

Proje öncesi

(m3/yıl)

Proje sonrası

(m3/yıl)

Tasarruf miktarı

(%)

Kızgın yağ iletimi için gerçekleşen permutit su tüketimi

324.300 231.212 28,7

Toplam permutit su tüketimi 835.640 742.552 11,1


23 Eylül 2011

İzmir



Kazanım Açıklama Miktar Yıllık Mali

Kazanç

Enerji Pompaların motorlarının verimli motorlar olmasından kaynaklanan enerji tasarrufu

44.170 kWh/yıl Elektrik

7.014 TL

Enerji Permutit suyun soğutulması için kulelerde harcanan enerji

77.000 kwh/yıl Elektrik

12.228 TL

Su Permutit (yumuşak) su tasarrufu 93.000 m3/yıl 74.470 TL

Diğer Su soğutmalı pompaların keçe değişim maliyeti

21.743 TL/yıl 21.743 TL

TOPLAM KAZANÇ 115.455 TL


23 Eylül 2011

İzmir



Yatırım Maliyetleri Pompalar 76.124,00

Ekonomik Kazanımlar (TL/yıl)

Pompalardaki verimli motorlar ile elektrik tasarrufu 7.014,12 TL

Soğutma kulesinde pompa soğutma su çevriminin ortadan kalkması ile oluşan elektrik tasarrufu

12.227,60 TL

Eski pompalarda keçe değişim maliyeti 21.743,00 TL

Pompa soğutmasında kullanılan permutit su üretim azaltılması ile oluşan tasarruf

74.470,40 TL

Toplam 115.455,12 TL

Toplam Yatırım Tutarı Yıllık Mali Kazanç Geri Ödeme

Süresi

76.124 TL 115.455 TL 8 ay


23 Eylül 2011

İzmir

Pilot Projeler Sonucunda Toplam Kazanımlar

Su Tasarrufu 784.550 m3/yıl(%22)

Kimyasal Tasarrufu • 192 ton/yıl Tuz (NaCl) • 7,7 ton/yıl Tiner • 5,2 ton/yıl Sodyum Siyanür (NaCN) • 1,2 ton/yıl Kadmiyum Oksit (CdO) • 1,7 ton/yıl Diğer

Enerji tasarrufu 4.681.000 kWh/yıl Doğalgaz (425.545 m3) 265.970 kWh/yıl Elektrik

CO2 salımında azalma* 978 ton/yıl CO2


23 Eylül 2011

İzmir

Diğer Kazanımlar • Üretim sürecinde ve ürün kalitesinde iyileşme • Proses süresinin kısalması • İş gücünden tasarruf • Bakım-onarım maliyetlerinin azalması • Atıksu arıtma maliyetlerinde azalma • vb.

Yatırım Tutarı UNIDO Katkısı: 139.800 $ Firmaların Katkısı: 125.000 $ Toplam: 264.800 $

Yıllık Mali Kazanç 1.357.792 $

Geri Ödeme Süresi Yaklaşık 3 ay

Pilot Projeler Sonucunda Toplam Kazanımlar

TEŞEKKÜRLER

Emrah Alkaya [email protected]

Cyberplaza B Blok Kat: 5-6

Bilkent / Ankara

Tel: (312) 265 02 72 / 353

www.ttgv.org.tr

http://www.ttgv.org.tr/

eko-verĠmlĠlĠk (temĠz ÜretĠm) pĠlot projelerĠ ve … · • birim ürün baına...

Documents