eko-verimlilik (temiz Üretim) kapsamında bugüne kadar ... · azaltımı ve hammadde tasarrufu...

55
Eko-verimlilik (Temiz Üretim) Kapsamında Bugüne Kadar Yapılan Çalışmalar ve Sağlanan Kazanımlar 14 Aralık 2011 İzmir Kalkınma Ajansı Konferans Salonu İZMİR Ferda Ulutaş Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı Ġzmir’de Eko-verimlilik (Temiz Üretim) Uygulamalarının YaygınlaĢtırılması Projesi AçılıĢ Toplantısı

Upload: others

Post on 28-May-2020

3 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: Eko-verimlilik (Temiz Üretim) Kapsamında Bugüne Kadar ... · azaltımı ve hammadde tasarrufu 230.100 0,7 yıl Enerji santralı gaz türbini giriş havası soğutulması yöntemi

Eko-verimlilik (Temiz Üretim) Kapsamında

Bugüne Kadar Yapılan Çalışmalar ve

Sağlanan Kazanımlar

14 Aralık 2011 İzmir Kalkınma Ajansı Konferans Salonu

İZMİR

Ferda Ulutaş

Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı

Ġzmir’de Eko-verimlilik (Temiz Üretim) Uygulamalarının

YaygınlaĢtırılması Projesi AçılıĢ Toplantısı

Page 2: Eko-verimlilik (Temiz Üretim) Kapsamında Bugüne Kadar ... · azaltımı ve hammadde tasarrufu 230.100 0,7 yıl Enerji santralı gaz türbini giriş havası soğutulması yöntemi

KAPSAM

TTGV Eko-verimlilik (Temiz Üretim) Faaliyetleri

TTGV Çevre Destekleri

TTGV Çevre Projeleri

UNIDO Eko-verimlilik (Temiz Üretim) Programı

Page 3: Eko-verimlilik (Temiz Üretim) Kapsamında Bugüne Kadar ... · azaltımı ve hammadde tasarrufu 230.100 0,7 yıl Enerji santralı gaz türbini giriş havası soğutulması yöntemi

TTGV Eko-verimlilik (Temiz

Üretim) Faaliyetleri

Page 4: Eko-verimlilik (Temiz Üretim) Kapsamında Bugüne Kadar ... · azaltımı ve hammadde tasarrufu 230.100 0,7 yıl Enerji santralı gaz türbini giriş havası soğutulması yöntemi

TEMEL YAKLAġIM:

Sanayicimizin (özellikle KOBĠlerin) çevre dostu teknoloji ve

teknikleri uygulayarak, çevre performanslarını ve aynı zamanda

rekabet güçlerini artırmalarını sağlamak.

Teknoloji

GeliĢtirme

Sürdürülebilirlik Politikaları

Ekonomik büyüme

Çevre performansının iyileĢmesi

EKO-VERĠMLĠLĠK/

TEMĠZ ÜRETĠM

ENERJĠ VERĠMLĠLĠĞĠ

TTGV Çevre YaklaĢımı

YENĠLENEBĠLĠR ENERJĠ

ÇEVRE TEKNOLOJĠLERĠ

Page 5: Eko-verimlilik (Temiz Üretim) Kapsamında Bugüne Kadar ... · azaltımı ve hammadde tasarrufu 230.100 0,7 yıl Enerji santralı gaz türbini giriş havası soğutulması yöntemi

Teknoloji

Kullanan

Firmalar

Teknoloji

Üreten/GeliĢtiren

Firmalar

Çevre Teknolojisi

Teknoloji GeliĢtirme

Destekleri

Çevre Projeleri

Destekleri

TTGV

Uygulama

Enerji Verimliliği

Çevre Teknolojileri (Temiz Üretim)

Yenilenebilir Enerji

TTGV Çevre Destekleri

Page 6: Eko-verimlilik (Temiz Üretim) Kapsamında Bugüne Kadar ... · azaltımı ve hammadde tasarrufu 230.100 0,7 yıl Enerji santralı gaz türbini giriş havası soğutulması yöntemi

Çevre Destekleri – Örnek Projeler

Projenin Kapsamı Proje Bütçesi ($)

Projenin Geri Dönüş Süresi

Gazbeton üretim sürecinde oluşan firenin, üretime geri kazandırılması sürecinin geliştirilip, atık azaltımı ve hammadde tasarrufu 230.100 0,7 yıl

Enerji santralı gaz türbini giriş havası soğutulması yöntemi ile sıcak sezondaki olumsuz etkinin ortadan kaldırılması sonucu enerji üretim verimliliğinin arttırılması, doğal gaz tüketiminin azaltılarak birim elektrik üretim maliyetinin düşürülmesi 1.150.000 2,3 yıl

Tekstil üretiminde doğalgaz ile çalışan ramöz makinesinde atık ısı geri kazanımı ile taze havanın ve proses suyunun ısıtılması 240.000 1,3 yıl

Metal dövmesi öncesi malzemeyi hazırlayan tavlama (ısıtma) işleminde doğal gazlı fırınlar yerine indüksiyon ısıtma teknolojisinin kullanılması, enerji tasarrufu ve daha kaliteli ürün eldesi 1.380.000 2,2 yıl

Seramik üretiminde enerji etüdü ve enerji yönetimi de dahil olmak üzere, enerji izleme ve otomasyon sistemi, ısı geri kazanım sistemi, basınçlı hava sistemleri verimliliği uygulamaları 745.000 2,6 yıl

Proseste kullanılan mevcut fırın teknolojisindeki kayıpların ve problemlerin ortadan kaldırıldığı yeni ve güncel teknolojiye sahip bir ergitme sistemine geçiş ile enerji tasarrufu ve daha kaliteli ve ekonomik üretimin sağlanması 210.000 1,1 yıl

Yüksek verimli yakma sistemi ile buhar üretimi; distilasyon kondens ünitesinde ısı ve su geri kazanımı ile sıcak suyun ısısından yararlanılarak, eşanjör vasıtasıyla kazan besi suyunun ısıtılması 365.000 3,3 yıl

Bira üretim tesislerinde üretim sonucu ortaya çıkan atık bira mayasının, yine bira üretiminden (atıksu arıtma) kaynaklanan biyogazdan elde edilecek enerji ile kurutulması ve işlemden geçirilerek hayvan yemi katkı maddesine dönüştürülmesi 329.400 2,4 yıl

Zeytinyağı üretimi sonucu açığa çıkan pirinanın hegzan gazı uygulaması yöntemiyle yağının alınarak, pirina yağı ve geri kalan atıktan da pirina odunu elde edilmesi 1.483.466 1,9 yıl

Ömrünü tamamlamış lastiklerin piroliz yoluyla geri kazanımının sağlanarak, pirolitik gaz ve yağ, karbon siyahı ve çelik tel eldesi. 2.096.967 0,5 yıl

Page 7: Eko-verimlilik (Temiz Üretim) Kapsamında Bugüne Kadar ... · azaltımı ve hammadde tasarrufu 230.100 0,7 yıl Enerji santralı gaz türbini giriş havası soğutulması yöntemi

Çevre Destekleri – Kazanımlar

- Yapılan tahminlere göre, 2010 yılı sonu itibarıyla

desteklenen projeler ile

- 76,5 milyon kWh/yıl enerji tasarrufu

- 25,5 milyon kWh/yıl elektrik üretimi

- 41.385 ton/yıl’lık CO2 azaltımı

sağlanmıĢtır.

- Söz konusu CO2 azaltımı, yaklaĢık olarak 15 MW

kapasiteli bir rüzgar santralı ile sağlanan CO2 azaltımına

denk gelmektedir.

- Ayrıca hammadde ve su tasarrufuna yönelik kazanımlar

sağlanmıĢ, ürün ve üretim kalitesinin artması yönünde

geliĢmeler kaydedilmiĢtir.

Page 8: Eko-verimlilik (Temiz Üretim) Kapsamında Bugüne Kadar ... · azaltımı ve hammadde tasarrufu 230.100 0,7 yıl Enerji santralı gaz türbini giriş havası soğutulması yöntemi

Ozon Tabakasını Ġncelten Maddelerin Giderilmesi Projesi

ESĠNKAP – EskiĢehir Ġli Bölgesel Ġnovasyon Projesi

UNIDO Eko-verimlilik (Temiz Üretim) Programı

Çevre ve Orman Bakanlığı Temiz Üretim Projesi

AB 7. Çerçeve Programı Sürdürülebilir Tüketim ve Üretim

Projesi

Küresel Çevre Fonu (GEF) Enerji Verimliliği Projesi

Ġskenderun Bölgesi Endüstiyel Simbiyoz Projesi

UNIDO Tekstil Sektörü Projesi

Ġzmir’de Temiz Üretimin YaygınlaĢtırılması Projesi

Türkiye’de YeĢil GiriĢim

TTGV – Çevre Projeleri

Page 9: Eko-verimlilik (Temiz Üretim) Kapsamında Bugüne Kadar ... · azaltımı ve hammadde tasarrufu 230.100 0,7 yıl Enerji santralı gaz türbini giriş havası soğutulması yöntemi

1991 ...... 1994 ...... 2006 2007 2008 2009 2010 2011

OTĠM PROJESĠ

ESĠNKAP

UNIDO EKO-VERĠMLĠLĠK

TTGV ÇEVRE DESTEKLERĠ

ÇOB-TTGV – TEMĠZ ÜRETĠM PROJESĠ

AB 7. ÇERÇEVE PR: SÜRDÜRÜLEBĠLĠR TÜKETĠM ÜRETĠM

PROJESĠ

TTGV – Çevre Projeleri

GEF ENERJĠ VERĠMLĠLĠĞĠ PROJESĠ

ĠSKENDERUN KÖRFEZĠNDE ENDÜSTRĠYEL SĠMBĠYOZ PROJESĠ

UNIDO TEKSTĠL SEKTÖRÜ PROJESĠ

YEġĠL GĠRĠġĠM PROJESĠ

ĠZMĠR TEMĠZ ÜRETĠM PROJESĠ

Page 10: Eko-verimlilik (Temiz Üretim) Kapsamında Bugüne Kadar ... · azaltımı ve hammadde tasarrufu 230.100 0,7 yıl Enerji santralı gaz türbini giriş havası soğutulması yöntemi

Sanayide Ġklim DeğiĢikliğine

Uyum ve Eko-verimlilik (Temiz

Üretim) Programı

Page 11: Eko-verimlilik (Temiz Üretim) Kapsamında Bugüne Kadar ... · azaltımı ve hammadde tasarrufu 230.100 0,7 yıl Enerji santralı gaz türbini giriş havası soğutulması yöntemi

BM ORTAK PROGRAMI

Proje Süresi: 3 Yıl (2008-2011)

Ana Faydalanıcı: T.C. Çevre ve ġehircilik Bakanlığı

Proje Yürütücü Ortakları:

1. BirleĢmiĢ Milletler Kalkınma Programı (UNDP)

2. BirleĢmiĢ Milletler Çevre Programı (UNEP)

3. BirleĢmiĢ Milletler Sınai Kalkınma TeĢkilatı (UNIDO)

4. BirleĢmiĢ Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO)

“TÜRKĠYE’NĠN ĠKLĠM DEĞĠġĠKLĠĞĠNE UYUM KAPASĠTESĠNĠN

GELĠġTĠRĠLMESĠ”

BM ORTAK PROGRAMI

Faydalanıcı: T.C. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı

Pilot Bölge: Seyhan Havzası (Kayseri, Niğde, Adana)

Page 12: Eko-verimlilik (Temiz Üretim) Kapsamında Bugüne Kadar ... · azaltımı ve hammadde tasarrufu 230.100 0,7 yıl Enerji santralı gaz türbini giriş havası soğutulması yöntemi

UNIDO EKO-VERİMLİLİK PROGRAMI

TÜRKĠYE’NĠN ĠKLĠM DEĞĠġĠKLĠĞĠNE UYUMU

-SANAYĠ-

EKO-VERĠMLĠLĠK

(TEMĠZ ÜRETĠM)

- Kaynak verimliliği (su, enerji, hammadde..)

- Atık azaltımı, geri dönüĢüm, geri kazanım

- Çevre dostu ürün ve üretim süreçleri

- Maliyetlerin ve çevresel etkilerin azaltılması

Azalan ve maliyeti

artan kaynaklarla

üretim yapmaya uyum….

Kaynak tüketimini azaltarak

iklim değişikliği etkilerinin

azaltılması…

Page 13: Eko-verimlilik (Temiz Üretim) Kapsamında Bugüne Kadar ... · azaltımı ve hammadde tasarrufu 230.100 0,7 yıl Enerji santralı gaz türbini giriş havası soğutulması yöntemi

UNIDO EKO-VERİMLİLİK PROGRAMI

Politika Reformları

Farkındalık Yaratma

Kapasite OluĢturma

Ortaklıklar Kurma

Bilgi PaylaĢım Ağları

Finansal

Mekanizmaların

Yaratılması

Tavandan tabana

etkileĢim

Tabandan tavana

etkileĢim

Ulusal Bazda Neye İhtiyaç Var?

Page 14: Eko-verimlilik (Temiz Üretim) Kapsamında Bugüne Kadar ... · azaltımı ve hammadde tasarrufu 230.100 0,7 yıl Enerji santralı gaz türbini giriş havası soğutulması yöntemi

UNIDO EKO-VERİMLİLİK PROGRAMI

Tüm paydaşlarda farkındalık yaratılması

Sanayide ve ilgili diğer kurumlarda kapasite oluşturulması

Bilgi paylaşımı ve ortaklıklar oluşturulması

Finansman mekanizmalarının geliştirilmesi

Politika oluşturulması

Ulusal Bazda Neye İhtiyaç Var?

UNIDO Eko-verimlilik (Temiz Üretim) Programı ile;

…bu ihtiyaca yönelik ilk adımların ve altyapının oluşturulması, teşvik edici çıktıların oluşturulması, sürdürülebilirlik için önlemlerin alınması…

Page 15: Eko-verimlilik (Temiz Üretim) Kapsamında Bugüne Kadar ... · azaltımı ve hammadde tasarrufu 230.100 0,7 yıl Enerji santralı gaz türbini giriş havası soğutulması yöntemi

İklim Değişikliğine Uyum Kapsamında?

İklim olaylarının etkileriyle mücadele etmek, bu değişimden fayda sağlamak ve yönetebilmek için stratejilerin güçlendirilmesi, geliştirilmesi ve uygulanması süreci…

Ülkemizin pek çok yerinde iklim değişikliğinin en belirgin etkilerinden birinin “kullanılabilir su miktarının azalması” olacağı…

Seyhan Havzası’nda da tarımsal ve evsel kullanımın yanı sıra sanayide de su sıkıntısı yaşanacağı….

Su başta olmak üzere daha az kaynak kullanarak üretim yapılması gereği….

UNIDO EKO-VERĠMLĠLĠK PROGRAMI

Page 16: Eko-verimlilik (Temiz Üretim) Kapsamında Bugüne Kadar ... · azaltımı ve hammadde tasarrufu 230.100 0,7 yıl Enerji santralı gaz türbini giriş havası soğutulması yöntemi

Programın Hedefleri

Programın ve eko-verimlilik (temiz üretim) yaklaşımının tanıtılması;

Eko-verimlilik (temiz üretim) alanında ulusal uzman havuzunun oluşturulmasına yönelik eğitimlerin verilmesi;

Seyhan Havzası’nda öncelikli olduğu belirlenen sektörlerde su tasarrufu başta olmak üzere eko-verimlilik (temiz üretim) alanında altı firmada pilot projelerin uygulanması;

Pilot projelerden birkaçının farklı illerde gerçekleştirilmesi

Eko-verimliliğin su tasarrufu boyutu dışındaki alanlarına yönelik uygulamaların da gösterilmesi

UNIDO EKO-VERĠMLĠLĠK PROGRAMI

Page 17: Eko-verimlilik (Temiz Üretim) Kapsamında Bugüne Kadar ... · azaltımı ve hammadde tasarrufu 230.100 0,7 yıl Enerji santralı gaz türbini giriş havası soğutulması yöntemi

Programın Hedefleri

Pilot projelerin sonuçlarının yaygınlaştırılması;

Ulusal ve uluslararası düzeydeki ilgili kurumlarla koordine olmuş bir Bilgi Merkezi’nin oluşturulması;

Belirlenen öncelikli sektörlerde eko-verimlilik (temiz üretim) uygulamalarına yönelik kılavuz dokümanların hazırlanması ve

Ulusal Eko-verimlilik (Temiz Üretim) Merkezi’nin kurulması

UNIDO EKO-VERĠMLĠLĠK PROGRAMI

Page 18: Eko-verimlilik (Temiz Üretim) Kapsamında Bugüne Kadar ... · azaltımı ve hammadde tasarrufu 230.100 0,7 yıl Enerji santralı gaz türbini giriş havası soğutulması yöntemi

Proje Ekibi:

Yürütücü KuruluĢlar:

BirleĢmiĢ Milletler Sınai Kalkınma TeĢkilatı (UNIDO)

Türkiye Teknoloji GeliĢtirme Vakfı (TTGV)

Proje DanıĢmanı:

Prof. Dr. Göksel N. Demirer (ODTÜ)

UNIDO EKO-VERĠMLĠLĠK PROGRAMI

Haziran 2008 – Aralık 2011

Program Süresi

Page 19: Eko-verimlilik (Temiz Üretim) Kapsamında Bugüne Kadar ... · azaltımı ve hammadde tasarrufu 230.100 0,7 yıl Enerji santralı gaz türbini giriş havası soğutulması yöntemi

GerçekleĢtirilen Faaliyetler

Bilgilendirme ve Tanıtım Faaliyetleri:

- Seyhan Havzası’nda bilgilendirme ve

tanıtım toplantıları ve çalıĢtaylar (2009)

(150 kiĢi)

- Ankara’da bilgilendirme ve tanıtım

toplantısı (2009) (60 kiĢi)

- Katılım sağlanan pek çok etkinlikte

eko-verimlilik (temiz üretim) kavramına,

programda gerçekleĢtirilen faaliyetlere

iliĢkin bilgilerin aktarılması (2009-2011)

(~1000 kiĢi)

Farkındalık Yaratma

Page 20: Eko-verimlilik (Temiz Üretim) Kapsamında Bugüne Kadar ... · azaltımı ve hammadde tasarrufu 230.100 0,7 yıl Enerji santralı gaz türbini giriş havası soğutulması yöntemi

Bilgilendirme ve Tanıtım Faaliyetleri:

- Bilimsel yayınlar, ulusal ve uluslararası

konferanslara bildiri ve poster sunumları

ile katılım, ulusal dergilerde çeĢitli

makaleler (2009-2011)

Farkındalık Yaratma

GerçekleĢtirilen Faaliyetler

Bilgi PaylaĢım Ağları

Page 21: Eko-verimlilik (Temiz Üretim) Kapsamında Bugüne Kadar ... · azaltımı ve hammadde tasarrufu 230.100 0,7 yıl Enerji santralı gaz türbini giriş havası soğutulması yöntemi

GerçekleĢtirilen Faaliyetler

Eğitim Programları:

Ġki aĢamalı bir eğitim programı

1) Orta Doğu Teknik Üniversitesi ile iĢbirliği

içinde “Eko-verimlilik (Temiz Üretim) Temel

Eğitimi” - ülkemizin farklı bölgelerinden kamu

kurumları, özel sektör ve üniversite temsilcisi

68 katılımcı

2) Almanya Duisburg’da faaliyet gösteren Eko-

verimlilik Merkezi (Effizienz-Agentur NRW)

ile iĢbirliği içinde “malzeme akıĢ analizi ve

metodolojisi” ve uygulamalı eğitimler - Eğitim

programının ikinci aĢamasına ilk eğitime

katılanlar arasından belirlenen 25 katılımcı

Kapasite GeliĢtirme

Bilgi PaylaĢım Ağları

Page 22: Eko-verimlilik (Temiz Üretim) Kapsamında Bugüne Kadar ... · azaltımı ve hammadde tasarrufu 230.100 0,7 yıl Enerji santralı gaz türbini giriş havası soğutulması yöntemi

Eğitim Programları

Page 23: Eko-verimlilik (Temiz Üretim) Kapsamında Bugüne Kadar ... · azaltımı ve hammadde tasarrufu 230.100 0,7 yıl Enerji santralı gaz türbini giriş havası soğutulması yöntemi

Eğitim Programları

Page 24: Eko-verimlilik (Temiz Üretim) Kapsamında Bugüne Kadar ... · azaltımı ve hammadde tasarrufu 230.100 0,7 yıl Enerji santralı gaz türbini giriş havası soğutulması yöntemi

Katılımcı Profili:

Eğitim Programları

UNIDO EKO-VERĠMLĠLĠK PROGRAMI

Yarı-zamanlı/ Proje bazlı

Uzmanlar Çevre DanıĢmanlık

ġirketleri

Enerji Verimliliği

DanıĢmanlık ġirketleri

Bölgesel/Ulusal

Merkezler/Ajanslar

Üniversiteler Sanayi Odaları/ OSB’ler

Ġlgili Kamu Kurumları

Kapasite GeliĢtirme

Ortaklıklar Kurma

Page 25: Eko-verimlilik (Temiz Üretim) Kapsamında Bugüne Kadar ... · azaltımı ve hammadde tasarrufu 230.100 0,7 yıl Enerji santralı gaz türbini giriş havası soğutulması yöntemi

Bilgi Merkezinin OluĢturulması ve

YaygınlaĢtırma

Program web sitesi:

www.ekoverimlilik.org / www.temizuretim.org

www.ecoefficiency-tr.org

PaylaĢım toplantıları ve çalıĢtaylar

E – bülten

Belgesel (türkçe – ingilizce)

Bölgede ve farklı illerde

yaygınlaĢtırma toplantıları

BroĢür (türkçe – ingilizce)

GerçekleĢtirilen Faaliyetler

Kapasite GeliĢtirme

Farkındalık Yaratma

Bilgi PaylaĢım Ağları

Page 26: Eko-verimlilik (Temiz Üretim) Kapsamında Bugüne Kadar ... · azaltımı ve hammadde tasarrufu 230.100 0,7 yıl Enerji santralı gaz türbini giriş havası soğutulması yöntemi

Bilgi Merkezinin OluĢturulması ve

YaygınlaĢtırma Eko-verimlilik (Temiz Üretim) Kılavuzları

Genel Kılavuz

Sektörel Ekler – 2011 sonu

(3 sektör: metal iĢleme, tekstil yıkama-

boyama, su ürünleri iĢleme)

GerçekleĢtirilen Faaliyetler

Kapasite GeliĢtirme

Farkındalık Yaratma

Page 27: Eko-verimlilik (Temiz Üretim) Kapsamında Bugüne Kadar ... · azaltımı ve hammadde tasarrufu 230.100 0,7 yıl Enerji santralı gaz türbini giriş havası soğutulması yöntemi

Bilgi Merkezinin OluĢturulması ve

YaygınlaĢtırma 24 Kasım 2011 tarihinde, BM Ortak

Programı kapanıĢ etkinliği kapsamında Eko-

verimlilik Paneli gerçekleĢtirilmiĢtir. Proje

çıktıları katılımcılar ile paylaĢılmıĢtır.

GerçekleĢtirilen Faaliyetler

Kapasite GeliĢtirme

Farkındalık Yaratma

Page 28: Eko-verimlilik (Temiz Üretim) Kapsamında Bugüne Kadar ... · azaltımı ve hammadde tasarrufu 230.100 0,7 yıl Enerji santralı gaz türbini giriş havası soğutulması yöntemi

Ulusal Eko-verimlilik (Temiz Üretim)

Merkezinin Kurulması

Kapasite geliĢtirilmesi, örneklerin

incelenmesi

Teknik ve hukuki çalıĢmalar

Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın

koodinasyonunda, iĢbirliğine dayalı,

dinamik bir merkez modeli ve taslak

protokol hazırlıkları

GerçekleĢtirilen Faaliyetler

Politika Reformları

Farkındalık Yaratma

Kapasite OluĢturma

Ortaklıklar Kurma

Bilgi PaylaĢım Ağları

Finansal

Mekanizmaların

Yaratılması

Page 29: Eko-verimlilik (Temiz Üretim) Kapsamında Bugüne Kadar ... · azaltımı ve hammadde tasarrufu 230.100 0,7 yıl Enerji santralı gaz türbini giriş havası soğutulması yöntemi

GerçekleĢtirilen Faaliyetler

Eko-verimlilik (Temiz Üretim) Pilot Projeleri

Kapasite GeliĢtirme

Farkındalık Yaratma

- Öncelikli sektörler: Gıda-içecek, kimya,

metal iĢleme, tekstil-deri

- Firmalarla iletiĢim (bilgilendirme

toplantıları, TTGV firma portföyü, Sanayi

Odaları, Organize Sanayi Bölgeleri ve

Dernekler kanalıyla eriĢim, faks ve e-mail

yoluyla bölge sanayicisini bilgilendirme)

- YaklaĢık 160 firmanın bilgilendirilmesi,

projeye ilgi gösteren yaklaĢık 30 firmaya

ziyaret

Page 30: Eko-verimlilik (Temiz Üretim) Kapsamında Bugüne Kadar ... · azaltımı ve hammadde tasarrufu 230.100 0,7 yıl Enerji santralı gaz türbini giriş havası soğutulması yöntemi

GerçekleĢtirilen Faaliyetler

Eko-verimlilik (Temiz Üretim) Pilot Projeleri

Kapasite GeliĢtirme

Farkındalık Yaratma

- Firma seçim kriterleri Firmanın öncelikli sektörde bulunması.

Su tüketiminin yüksek olması.

Firmanın projeye katılma konusunda istekli

olması.

Firmanın projede gerekli teknik/idari desteği

sağlamayı kabul etmesi.

Firmanın üretim hattının su odaklı eko-

verimlilik uygulamalarına uygun olması.

Proje bütçesiyle hayata geçirilebilecek

potansiyel uygulamaların bulunması.

Sektörel dağılımın sağlanabilmesi.

Ġllere göre (Adana, Kayseri ve Niğde) dağılımın

sağlanabilmesi

Page 31: Eko-verimlilik (Temiz Üretim) Kapsamında Bugüne Kadar ... · azaltımı ve hammadde tasarrufu 230.100 0,7 yıl Enerji santralı gaz türbini giriş havası soğutulması yöntemi

GerçekleĢtirilen Faaliyetler

Eko-verimlilik (Temiz Üretim) Pilot Projeleri

Kapasite GeliĢtirme

Farkındalık Yaratma

- Niğde, Adana, Kayseri + Bursa, Ankara

- Avrupa çapında üretim yapan büyük

tesislerin yanı sıra KOBĠ’ler de baĢarılı

uygulamalar

- Kapsamlı bir izleme metodolojisi - her iki

eğitime de katılmıĢ olan uzmanlarla

iĢbirliği

- Ekipman ve hizmet alımlarında yaklaĢık

%80 oranında yerli kaynak ve olanak

kullanımı

Ortaklıklar Kurma

Page 32: Eko-verimlilik (Temiz Üretim) Kapsamında Bugüne Kadar ... · azaltımı ve hammadde tasarrufu 230.100 0,7 yıl Enerji santralı gaz türbini giriş havası soğutulması yöntemi

Gıda ve Ġçecek Sektörü

Adana - PAKYÜREK Tarım San. ve Tic. A.ġ.

Kayseri - GÜLSAN Gıda San. ve Tic. A.ġ. (MEYSU)

Metal ĠĢleme ve Makine Sektörü

Niğde - DĠTAġ Doğan Yedek Parça Ġma. ve Tek. A.ġ.

Ankara - BOSAN Boyama Ltd. ġti.

Adana - ADVANSA SASA Polyester Sanayi A.ġ

Bursa - ÖZEL TEKSTĠL Sanayi ve Ticaret Ltd. ġti

Kimya Sektörü

Tekstil Sektörü

GerçekleĢtirilen Faaliyetler

Eko-verimlilik (Temiz Üretim) Pilot Projeleri

Page 33: Eko-verimlilik (Temiz Üretim) Kapsamında Bugüne Kadar ... · azaltımı ve hammadde tasarrufu 230.100 0,7 yıl Enerji santralı gaz türbini giriş havası soğutulması yöntemi

GerçekleĢtirilen Faaliyetler

Kullanılan Yöntem ve Araçlar

Çevresel Performans Göstergeleri (EPI)

• Birim ürün baĢına tüketim (su, enerji vb.)

• Birim hammadde baĢına tüketim (su, enerji vb.)

Kıyaslama (Benchmarking) • Uluslararası literatür ve uygulamalar

• En iyi teknikler/teknolojiler (BATs)

Hammadde Maliyet Analizi

Malzeme AkıĢ Analizi

Su Kütle Dengesi

• Proses bazlı su tüketim verileri

• Atıksu üretim değerleri

Eko-verimlilik (Temiz Üretim) Pilot Projeleri

Page 34: Eko-verimlilik (Temiz Üretim) Kapsamında Bugüne Kadar ... · azaltımı ve hammadde tasarrufu 230.100 0,7 yıl Enerji santralı gaz türbini giriş havası soğutulması yöntemi

GerçekleĢtirilen Uygulamalar

Uygulama:

Hamsi Çözdürme ve Temizleme Sularının

Geri Kazanımı

Yöntem:

Yeni bir çözdürme sistemi tasarımı

(DuĢlama)

Filtrasyon + Çöktürme + Ozonlama

(ArıtılmıĢ suyun yeniden kullanımı)

Proje Bütçesi:

26.900 $ UNIDO Katkısı

50.000 $ Firma Katkısı

PAKYÜREK Tarım Sanayi ve Ticaret A.ġ.

Page 35: Eko-verimlilik (Temiz Üretim) Kapsamında Bugüne Kadar ... · azaltımı ve hammadde tasarrufu 230.100 0,7 yıl Enerji santralı gaz türbini giriş havası soğutulması yöntemi

PAKYÜREK Tarım Sanayi ve Ticaret A.ġ.

Sağlanan Kazanımlar

Proses

Proje Öncesi Su

Tüketimi

Mevcut Su

Tüketimi

Sağlanan

Tasarruf

m3 / ton hamsi m3 / ton hamsi %

Hamsi Temizleme

(Ayıklama) 46,5 16,4 64,7

Hamsi Çözdürme 28,4 15,4 45,8

Ġlgili Prosesler

Toplamı 74,9 31,8 57,5

Toplam Su Tasarrufu: 33.400 m3/yıl

Uygulamalar sonucu ürün kalitesi de artmıĢtır.

Page 36: Eko-verimlilik (Temiz Üretim) Kapsamında Bugüne Kadar ... · azaltımı ve hammadde tasarrufu 230.100 0,7 yıl Enerji santralı gaz türbini giriş havası soğutulması yöntemi

GÜLSAN Gıda Sanayi ve Ticaret A.ġ. (MEYSU)

GerçekleĢtirilen Uygulamalar

Uygulama:

Meyve konsantresi ve meyve suyu üretim

hattında soğutma suyu geri kazanımı

Yöntem:

Ġki ayrı soğutma kulesi ve pompalama sistemi

ile soğutma sularının sistemde yeniden

kullanılması

Proje Bütçesi:

28.600 $ UNIDO Katkısı

28.300 $ Firma Katkısı

Page 37: Eko-verimlilik (Temiz Üretim) Kapsamında Bugüne Kadar ... · azaltımı ve hammadde tasarrufu 230.100 0,7 yıl Enerji santralı gaz türbini giriş havası soğutulması yöntemi

GÜLSAN Gıda Sanayi ve Ticaret A.ġ. (MEYSU)

Sağlanan Kazanımlar

Proses

Proje Öncesi

Su Tüketimi

(m3 /yıl)

Mevcut Su

Tüketimi

(m3 /yıl)

Tasarruf miktarı

(%)

Meyve konsantresi üretimi –

Soğutma Hattı 346.000 18.000 94,8

Meyve suyu üretimi –

Soğutma Hattı 173.000 28.000 84,0

Toplam Soğutma Prosesleri 519.000 46.000 91,2

Firma Toplam Su Tüketimi 851.500 378.500 55,6

Yıllık su kazancı: 473.000 m3

OSB’ye gönderilen atık su miktarı azalmıĢtır.

Page 38: Eko-verimlilik (Temiz Üretim) Kapsamında Bugüne Kadar ... · azaltımı ve hammadde tasarrufu 230.100 0,7 yıl Enerji santralı gaz türbini giriş havası soğutulması yöntemi

GÜLSAN Gıda Sanayi ve Ticaret A.ġ. (MEYSU)

Çevresel Performans Göstergeleri (EPI) - Kıyaslama

Referans Değerler Su Tüketimi

(m3 / m3 içecek)

Binnie, 1987b (cited in Gumbo et. al., 2003) 2.3

Gumbo et. al., 2003 3.5

Hsine et. al., 2005 2.5 – 3.5

Environment Report, 2006 1.5

IFC, 2007 6.5

ETBPP, 2009 2.3 – 6.1

Proje Öncesi 23,6

Proje Sonrası 10,6

Page 39: Eko-verimlilik (Temiz Üretim) Kapsamında Bugüne Kadar ... · azaltımı ve hammadde tasarrufu 230.100 0,7 yıl Enerji santralı gaz türbini giriş havası soğutulması yöntemi

DĠTAġ Doğan Yedek Parça Ġmalat ve Teknik A.ġ.

GerçekleĢtirilen Uygulamalar

Uygulama

Isıl iĢlem soğutma suyunun proseste yeniden

kullanımı, fosfatlama bölümünde iyileĢtirmeler

Yöntem:

Soğutma suyunun pompalarla ana tanka

gönderilmesi

Fosfatlama bölümünde yönetsel önlemlerin

alınması, reaksiyon ve durulama tanklarında

ters akım prensibinin uygulanması

Proje Bütçesi:

25.000 $ UNIDO Katkısı

5.200 $ Firma Katkısı

Page 40: Eko-verimlilik (Temiz Üretim) Kapsamında Bugüne Kadar ... · azaltımı ve hammadde tasarrufu 230.100 0,7 yıl Enerji santralı gaz türbini giriş havası soğutulması yöntemi

DĠTAġ Doğan Yedek Parça Ġmalat ve Teknik A.ġ.

Sağlanan Kazanımlar

Proses

Proje

Öncesi

(m3 /yıl)

Proje

Sonrası

(m3 /yıl)

Tasarruf

(m3 /yıl)

Tasarruf

(%)

Isıl ĠĢlem Bölümü 20.200 - 20.200 % 100

Fosfatlama Bölümü 3.717 767 2.950 % 79

Firmanın Su Tüketimi 64.500 41.350 23.150 % 36

Yer altı suyu pompalama maliyeti azalmıĢtır.

Atıksu arıtma maliyetleri azalmıĢtır.

Fosfatlama Bölümü 5.716 kg 4.037 kg 1.679 kg % 29

Kimyasal Tüketimi

Su Tüketimi

Page 41: Eko-verimlilik (Temiz Üretim) Kapsamında Bugüne Kadar ... · azaltımı ve hammadde tasarrufu 230.100 0,7 yıl Enerji santralı gaz türbini giriş havası soğutulması yöntemi

ÖZEL TEKSTĠL Sanayi ve Ticaret Ltd. ġti.

GerçekleĢtirilen Uygulamalar

Tekstil boyama ve apreleme proseslerinde kullanılan suyun

optimize edilmesi, soğutma sularının yeniden kullanılması

Proje kapsamında eski teknoloji olan su yumuĢatma cihazının

tam otomatik ve üretilen suyun kalitesini de artıran yeni sistem bir

su yumuĢatma ünitesi ile değiĢtirilmesi

Proje Bütçesi:

10.000 $ UNIDO Katkısı

12.000 $ Firma Katkısı

Page 42: Eko-verimlilik (Temiz Üretim) Kapsamında Bugüne Kadar ... · azaltımı ve hammadde tasarrufu 230.100 0,7 yıl Enerji santralı gaz türbini giriş havası soğutulması yöntemi

ÖZEL TEKSTĠL Sanayi ve Ticaret Ltd. ġti.

Sağlanan Kazanımlar

6,7 7,1

1,5

0,8 0,9 0,3

0,0

1,0

2,0

3,0

4,0

5,0

6,0

7,0

8,0

Ekim Kasım Aralık Ocak ġubat Mart

YumuĢatma ĠĢlemi için Tüketilen Su Miktarı /Üretilen YumuĢak Su Miktarı (%)

0,00

20,00

40,00

60,00

80,00

100,00

120,00

140,00

Spesifik su kullanım değerleri (kg su/kg ürün

Page 43: Eko-verimlilik (Temiz Üretim) Kapsamında Bugüne Kadar ... · azaltımı ve hammadde tasarrufu 230.100 0,7 yıl Enerji santralı gaz türbini giriş havası soğutulması yöntemi

ÖZEL TEKSTĠL Sanayi ve Ticaret Ltd. ġti.

Sağlanan Kazanımlar

Kazanım Miktar

Enerji %22 (3,17 kWh/kg)

Su % 54 (61,5 L/kg)

(TL/yıl) Yatırım Maliyetleri Su yumuşatma üniteleri ve hidrofor

34.659

Toplam 34.659

Ekonomik Kazanımlar

(TL/yıl)

Enerji (Pompa) 17.435 Enerji (ısıtma) 327.726

Toplam 345.161

Toplam Yatırım Tutarı Yıllık Mali Kazanç Geri Ödeme

Süresi 34.659 TL 345.161 TL 2 aydan kısa

Page 44: Eko-verimlilik (Temiz Üretim) Kapsamında Bugüne Kadar ... · azaltımı ve hammadde tasarrufu 230.100 0,7 yıl Enerji santralı gaz türbini giriş havası soğutulması yöntemi

BOSAN Boyama Ltd. ġti.

GerçekleĢtirilen Uygulamalar

Proje bünyesinde geçekleĢtirilen

uygulamalar ile yüzey hazırlama iĢlemleri

kapsamındaki, temizleme ve kadmiyum

kaplama prosesleri yerine yağ alma,

durulama, oxsilan ve kurutma

basamaklarını içeren daha çevreci bir

üretim sistemine geçilmiĢ, maneul

temizlikte kullanılan tiner minimize

edilmiĢtir.

Proje Bütçesi:

25.000 $ UNIDO Katkısı

4.500 $ Firma Katkısı

Page 45: Eko-verimlilik (Temiz Üretim) Kapsamında Bugüne Kadar ... · azaltımı ve hammadde tasarrufu 230.100 0,7 yıl Enerji santralı gaz türbini giriş havası soğutulması yöntemi

BOSAN Boyama Ltd. ġti.

Sağlanan Kazanımlar

ÇeĢit

Tiner Sistemi ĠĢletme Maliyeti

(Eski Sistem)

Oksilan Sistemi ĠĢletme Maliyeti

(Yeni Sistem)

Miktar Maliyet Miktar Maliyet

Su Tüketimi 400 m3 1.800 TL 400 m3 3.600 TL

(Saf su)

Kimyasal Tüketim 15.500 kg 26.700 TL 1.350 kg + 450

litre

5.480 TL +

Oksilan

Enerji Tüketimi 60,000 kWh +

LPG + Doğalgaz 60.500 TL

97.440 kWh +

LPG + Doğalgaz 66.116 TL

ĠĢ Gücü Maliyeti 252 adam-saat 45.818 TL 99 adam-saat 18.000 TL

Hizmet Alımı 36,000 parça 23.760 TL 36,000 parça -

TOPLAM 187.078 TL 91.196 TL +

Oksilan

Page 46: Eko-verimlilik (Temiz Üretim) Kapsamında Bugüne Kadar ... · azaltımı ve hammadde tasarrufu 230.100 0,7 yıl Enerji santralı gaz türbini giriş havası soğutulması yöntemi

ADVANSA SASA Polyester Sanayi A.ġ.

GerçekleĢtirilen Uygulamalar

GerçekleĢtirilen proje ile su soğutmalı

(yumuĢak su) ısı transfer pompalarının

yerine hava soğutmalı yeni nesil

pompalara geçiĢ sağlanmıĢtır. Bu

sayede kızgın yağ iletimi için kullanılan

pompaların yumuĢak su tüketimi

sıfırlanmıĢtır.

Proje Bütçesi:

24.300 $ UNIDO Katkısı

25.000 $ Firma Katkısı

Page 47: Eko-verimlilik (Temiz Üretim) Kapsamında Bugüne Kadar ... · azaltımı ve hammadde tasarrufu 230.100 0,7 yıl Enerji santralı gaz türbini giriş havası soğutulması yöntemi

ADVANSA SASA Polyester Sanayi A.ġ.

Sağlanan Kazanımlar

Kazanım Açıklama Miktar Yıllık Mali

Kazanç

Enerji Pompaların motorlarının verimli motorlar olmasından kaynaklanan enerji tasarrufu

44.170 kWh/yıl Elektrik

7.014 TL

Enerji Permutit suyun soğutulması için kulelerde harcanan enerji

77.000 kwh/yıl Elektrik

12.228 TL

Su Permutit (yumuşak) su tasarrufu 93.000 m3/yıl 74.470 TL

Diğer Su soğutmalı pompaların keçe değişim maliyeti

21.743 TL/yıl 21.743 TL

TOPLAM KAZANÇ 115.455 TL

Page 48: Eko-verimlilik (Temiz Üretim) Kapsamında Bugüne Kadar ... · azaltımı ve hammadde tasarrufu 230.100 0,7 yıl Enerji santralı gaz türbini giriş havası soğutulması yöntemi

ADVANSA SASA Polyester Sanayi A.ġ.

Sağlanan Kazanımlar

Yatırım Maliyetleri Pompalar 76.124,00

Ekonomik Kazanımlar (TL/yıl)

Pompalardaki verimli motorlar ile elektrik tasarrufu 7.014,12 TL

Soğutma kulesinde pompa soğutma su çevriminin ortadan kalkması ile oluşan elektrik tasarrufu

12.227,60 TL

Eski pompalarda keçe değişim maliyeti 21.743,00 TL

Pompa soğutmasında kullanılan permutit su üretim azaltılması ile oluşan tasarruf

74.470,40 TL

Toplam 115.455,12 TL

Toplam Yatırım Tutarı Yıllık Mali Kazanç Geri Ödeme

Süresi

76.124 TL 115.455 TL 8 ay

Page 49: Eko-verimlilik (Temiz Üretim) Kapsamında Bugüne Kadar ... · azaltımı ve hammadde tasarrufu 230.100 0,7 yıl Enerji santralı gaz türbini giriş havası soğutulması yöntemi

Su Tasarrufu 784.550 m3/yıl(%22)

Kimyasal Tasarrufu • 192 ton/yıl Tuz (NaCl) • 7,7 ton/yıl Tiner • 5,2 ton/yıl Sodyum Siyanür (NaCN) • 1,2 ton/yıl Kadmiyum Oksit (CdO) • 1,7 ton/yıl Diğer

Enerji tasarrufu 4.681.000 kWh/yıl Doğalgaz (425.545 m3) 265.970 kWh/yıl Elektrik

CO2 salımında azalma 978 ton/yıl CO2

Pilot Projeler Sonucunda Toplam Kazanımlar

GerçekleĢtirilen Faaliyetler

Page 50: Eko-verimlilik (Temiz Üretim) Kapsamında Bugüne Kadar ... · azaltımı ve hammadde tasarrufu 230.100 0,7 yıl Enerji santralı gaz türbini giriş havası soğutulması yöntemi

Diğer Kazanımlar • Üretim sürecinde ve ürün kalitesinde iyileşme • Proses süresinin kısalması • İş gücünden tasarruf • Bakım-onarım, nakliye maliyetlerinin azalması • Atıksu arıtma maliyetlerinde azalma • vb.

Yatırım Tutarı UNIDO Katkısı: 139.800 $ Firmaların Katkısı: 125.000 $ Toplam: 264.800 $

Yıllık Mali Kazanç 1.357.792 $

Geri Ödeme Süresi Yaklaşık 3 ay

Pilot Projeler Sonucunda Toplam Kazanımlar

GerçekleĢtirilen Faaliyetler

Page 51: Eko-verimlilik (Temiz Üretim) Kapsamında Bugüne Kadar ... · azaltımı ve hammadde tasarrufu 230.100 0,7 yıl Enerji santralı gaz türbini giriş havası soğutulması yöntemi

Türkiye Sanayi Stratejisi Belgesi –

2011 – 2014 (AB Üyeliğine Doğru)

27 Ocak 2011 tarihinde yürürlüğe girdi.

AB çevre mevzuatına uyum ve rekabet

gücünün artırılması : çevreye duyarlı

üretim süreçleri, temiz üretim ve eko-

verimlilik

Sanayi sektörleri için AB uyum

çalıĢmaları

Proje Neleri Tetikledi?

Politika Reformları

Page 52: Eko-verimlilik (Temiz Üretim) Kapsamında Bugüne Kadar ... · azaltımı ve hammadde tasarrufu 230.100 0,7 yıl Enerji santralı gaz türbini giriş havası soğutulması yöntemi

Ġklim DeğiĢikliği Eylem Planı,

Ulusal Ġklim DeğiĢikliğine Uyum

Stratejisi Eylem Planı (çalıĢmalar

devam ediyor)

Eko-verimlilik (temiz üretim) konusu ayrı bir konu

baĢlığı

Eko-verimlilik merkezinin kurulması planlanan bir

eylem

Proje Neleri Tetikledi?

Politika Reformları

Page 53: Eko-verimlilik (Temiz Üretim) Kapsamında Bugüne Kadar ... · azaltımı ve hammadde tasarrufu 230.100 0,7 yıl Enerji santralı gaz türbini giriş havası soğutulması yöntemi

KOSGEB ÇEVRE ALANINDA YOL

HARĠTASI GELĠġTĠRME PROJESĠ

Temiz üretim en önemli konu

baĢlıklarından biri

Uygulama projeleri

Proje Neleri Tetikledi?

Politika Reformları

Farkındalık Yaratma

Kapasite OluĢturma

Page 54: Eko-verimlilik (Temiz Üretim) Kapsamında Bugüne Kadar ... · azaltımı ve hammadde tasarrufu 230.100 0,7 yıl Enerji santralı gaz türbini giriş havası soğutulması yöntemi

TTGV’nin Yeni Projeleri

AB Projesi: Orta Anadolu Bölgesi’nde KOBĠ’lere çevre ve

temiz üretim alanında hizmetlerin verilmesi, hizmet sağlayıcılar

ile iĢbirliklerinin oluĢturulması (2012 – 2013)

BM Ortak Programı – Tekstil Sektörü Kurumsal Sosyal

Sorumluluk Projesi: Malatya-Adıyaman-Gaziantep-

KahramanmaraĢ bölgesinde tekstil firmalarının çevre alanında

kapasitelerinin geliĢtirilmesi (2011 - 2012)

Endüstriyel Simbiyoz Projesi: BTC ġirketi sponsorluğunda

Ġskenderun Körfezi’nde firmalar arası iĢbirliklerinin ve ortak

yaĢam (2011 – 2012)

ĠZKA ve EBSO ile iĢbirliği içinde “Ġzmir’de Temiz Üretimin

YaygınlaĢtırılması Projesi”

Proje Neleri Tetikledi?

Page 55: Eko-verimlilik (Temiz Üretim) Kapsamında Bugüne Kadar ... · azaltımı ve hammadde tasarrufu 230.100 0,7 yıl Enerji santralı gaz türbini giriş havası soğutulması yöntemi

TEŞEKKÜRLER

Ferda ULUTAŞ Çevre Projeleri Grubu

Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı Cyberplaza B-Blok Kat: 5-6 Bilkent/Ankara

[email protected] www.ttgv.org.tr