Мод тарихын ач холбогдол,тарих

арга сургалт

Биологийн багш:

Б.Балжидмаа

БОНХАЖЯ1,000,000 мод ургуулах хөдөлгөөнийг улс орон даяар зохион байгуулж

байна.

2015-05-08-18

Мод бутыг тарих зориулалт

Мод бутыг тариалах зориулалт

• - Хүнсний• - Чимэглэлийн• - Ойжуулалт• - Хамгаалалтын зурвас• - Үйлдвэрлэлийн

Монгол орны ойн сан

• Манай орны ойн сан 18,3сая га бөгөөд ой модоор бүрхсэн талбай нь 12,9сая га буюу нийтнутаг дэвсгэрийн 8 хүрэхгүй хувийг эзэлдэг тул ойн нөөцөөр хомс орны тоонд багтдаг. Ойн талбайн 74%-г шилмүүст ой, 26%-г найлзуурт заган ой тус тус эзэлдэг.

Ой модны ач холбогдол

• Нэг га ой мод сөөг нь 18 сая шоо метр агаарыг цэвэршүүлж, утаа униарын 30-35 хувийг өөртөө шингээдэг. Ялангуяа навчит мод дуу чимээний 25%-г замхруулж, тоос шороог 21-76% хүртэл өөртөө барьдаг байна.

• ¯íäýñíèé ñèñòåìýýðýý õºðñèéã áýõýëæ, óëìààð õºðñèéã óñ ñàëõèíû ýëýãäëýýñ õàìãààëíà.

• Õºðñíèé ã¿íèé óñíû ò¿âøèíã áàðüæ, áàéãàëü äàõü óñíû ýðãýëòèéã çîõèöóóëäàã.

• Õàãäàðñàí èø íàâ÷ààðàà õºðñèéã áîðäîæ õºðñíèé ¿ðæèë øèìèéí õýìæýýã òîãòâîðòîé ò¿âøèíä áàðüäàã.

Модны ач холбогдол

• Àãààðûí íàéðëàãà äàõü õîðò õèéã øèíãýýæ õ¿чèëòºðºãчººð áàÿæóóëíà. Òóõàéëáàë íýã àâòîìàøèí 1000 êì ÿâàõàä íýã õ¿íèé á¿òýí æèë àìüñãàëàõ õ¿чèëòºðºãчèéã õîðäóóëäàã. Ãýòýë öýöýðëýãæ¿¿ëñýí íýã ãà òàëáàé íü 100 ñàÿ øîî ìåòð àãààðûí íàéðëàãàí äàõü òîîñ øîðîîíû 40 îðчèì õóâèéã øèíãýýäýã òóõàé ñóäàëãààíû ìàòåðèàä áàéäàã.

• Àãààðûã ÷èéãø¿¿ëñíýýð òóõàéí îð÷íû àìüñãàëûã 纺ëð¿¿ëäýã. Óðãàìëàí á¿ðõýâ÷ á¿õèé öýöýðëýãæ¿¿ëñýí ãóäàìæ òàëáàéä ÷èéã òóíàäàñíû 75 õóâü õºðñºíä øèíãýæ, 25 õóâü íü óóðøèæ àãààðûã ÷èéãëýíý. ̺í ñàëõèíû õ¿÷èéã 74 õóâèàð áóóðóóëæ, íàðíû òººíºëòèéã 10-15 äàõèí áàãàñãàæ óëìààð àãààðûí õýò õàëàëò õºðºëòèéã 2-3 õóâèàð áóóðóóëíà.

• Ôèòîíöèä ÿëãàðóóëíà. Ñóäàëãààíû ìàòåðèàëààñ ¿çýõýä íýã ãà àðöàí îé íü íýã ºäºðò 30 êã äýãäýìõèé ôèòîíöèäèéã ÿëãàðóóëàõ áºãººä ýíý íü õ¿í àìûí äóíä çýðãèéí íÿãòðàëòàé õîòûí á¿õ íÿíã

óñòãàõ ÷àäâàðòàé áàéëàã.

• Õîòûí äîòîðõè íîãîîí áàéãóóëàìæ àëü áîëîõ îëîí ç¿éë ÿíçûí ìîä áóò, öýöýãò óðãàìëûã áàãòààñíààð îðøèí ñóóã÷èä, õ¿¿õýä ºñâºð ¿åèéíõíèé îð÷íîî àæèãëàõ, àð÷ëàõ, õàìãààëàõ õ¿ì¿¿æèë òºëºâø¿¿ëýõ ºíäºð à÷ õîëáîãäîëòîé.

• Õîòûí äîòîðõè ºí㺠¿çýìæèéã ñàéæðóóëàõ ãîî ç¿éí äàâõàð à÷ õîëáîãäîëòîé.

Ìàíàé îðîíä òàðèàëæ áóé æèìñ æèìñãýíèé óðãàìëóóä

Àëèì ×àâãà ¯õýð í¿ä ×àöàðãàíà Èíòîîð Áººðºëçãºíº ÿçýýëçãýíý ªðºë Ìîíîñ

• 1.5-2 ìåòð ºíäºð óðãàäàã• çóéâàíäóó õºðººëºã æèæèã íàâ÷òàé• Æèæèã Ẻðºíõèé ÿñàí ¿ðòýé • íèë ÿãààí öýöýã• Ãàí õ¿éòýí , ºâ÷èí õîðòîíä òýñâýðòýé.

Áóéëñ- Amygdalus pedunculata

• 3-7 ìåòð ºíäºð • çóóâàí äóãóéäóó õýëáýðèéí çàõààðàà æèãä õóðö ø¿äëýãòýé, òîì äàëáàãàð íàâ÷òàé. • ªðãºí ºíäºãºðõ¿¿ õýëáýðèéí äýëáýý á¿õèé òîì öàãààí öýöýãòýé, • æèìñ íü õàð ºíãºòýé, ÿñò æèìñ• Ãàí, õ¿éòýíä òýñâýðòýé.

Ìîíîñ / Padus Asiatica Kot /

Ãîëò áîð /Syringa vulgaris/

• ªíäºð 3-4ì• Òèòýì äóãóéâòàð

ºíäãºí õýëáýðòýé• Ýëñýðõýã õºíãºí

õºðñºíä ñàéí óðãàäàã.

• Õ¿éòýí ãàí õ¿éòýíä òýñâýðòýé

Øàð õóàéñ-caragana arborescens Lam

•2-5 ìåòð ºíäºð óðãàäàã

•4-7 õîñ íàâ÷èíöðààñ á¿ðäýõ íèéëìýë íàâ÷èñòàé.

•Öýöýã- øàð ºíãèéí öîìèðëîã õîíõîðõóó

•¿ð- áóóðöàãàí

•Õºíãºíä¿¿ ýëñýðõýã õàéðãàòàé ÷èéãëýã õºðñºíä ñàéí óðãàäàã.

Äîëîîãîíî /Crataegus L/•1-3 ìåòð ºíäºð óðãàäàã

•Íàâ÷- ºíäãºí õýëáýðèéí á¿äýã íîãîîí íàâ÷òàé

•Ìº÷ðèéí õýñýãò 2-5 ñì õàòãóóð ºðãºñòýé

•Öýöýã- öàãààí õàÿà ÿãààí ºíãèéí íÿãò áàìáàé ìàÿãèéí áàã öýöýãòýé.

•Æèìñ – óëààí øàðãàë

•Ãàíä, õ¿éòýíä òýñâýðòýé

Анхаарал тавьсанд баярлалаа